VIII.

Ved Billetgluggen paa Dampen stod Daniel og fraus og veksla sin siste Dalar. Han var blaa um Nebben og tung i Hovude. Og av Tankar hadde han berre ein: at ein fekk lìva so lengi ein kunde,

Som han skulde ind i Matsalen kom Jens Rud. Han var nærsynt og kjende ikkje Daniel med same; denne vart bljug og vilde helst sleppe ifraa han. Men so helsa Rud og spurde kor det stod til. Aa Takk.

Dei kom inn og til Bords; Rud tok i Øl, og Daniel kom seg. Fraa Hirsch kunde Rud helse; det var slutt med Staake der uppe no, so lengi det kunde vara; Bisp og Departement hadde fengi i Stand ei Semje; og den stod vel ei Stund. Men Pietistane var ikkje aa lite paa. Dei kunde tala søtt um Fred og Broderkjærleik; men dei var som Svartfod-Indianar: laag paa Lur langs Vegar og Stigar og tok Skalpen av sin kjære kvite Bror so snart dei saag seg Kans til det. «Ja, det er visst sant det,» sagde Daniel.

«Ja; slikt ligg me og slaast um her heime», heldt Rud fram. «Daapsformularar og gamle Talemaatar! Ut-i den store Verdi, der hev folk anna aa tenkje paa. Hev De lesi den siste Talen av Kastelar?» – Nei, Daniel hadde ikkje det. «Ja, den maa De lesa. Det er ein Stormann, den Kastelar.» – «Det er visst det?» – «Ein Stormann!»

Sidan fortalde Rud um dei politiske Tilstand i Frankrike. «Det er greidt, at all Ungdom heretter maa vera republikansk», slutta han. Daniel kunde ikkje finne noko aa segja imot dette, og so svara han.[sic] at det var rimelegt. «Er De Republikanar?» spurde Rud tankelaust. «Aa … i Prinsipe maa eg segja –; elles hev eg ikkje tenkt so mykje yvi det.» – «Nei,» sagde Rud med sin klaare, fine Smil; «ein vert Fristatsmann i desse Dagar um ein so ikkje tenkjer. Det ligg i Lufti, ser De.» «Ja, det er visst so?» svara Daniel.

Han sat og tenkte paa Haugum og hans Motgrunnar mot Republiken, men kunde ikkje faa Tak i deim. Og Rud var visst meir klaartenkt.

Um ei Stund sagde Rud: «Gjeng De mykje i Teatre?» – «Aa … súmetider.» – «Ja; kva segjer De um slikt Stell?» spurde Rud. Daniel vart forundra; han hadde inginting aa segja paa Stelle. Men det sagde seg sjølv at Rud forstod det betre enn han … «aa, det kann visst vera mykje aa segja,» svara Daniel. «Mykje aa segja?» ropa Rud; «det er ein Skandale!» Og han forklara med heite Ord, at slik som Teatre no vart styrt, so var det eit reint Rengjebilæte av eit Nasjonalteater. Han tala so myndigt og sak-kunnigt um dette, at han maatte have Rett; og som Daniel no var modig og mett, sagde han i full Forundring: «at Folk vil finne seg i slikt!»

Rud smilte. «Me er dauve av oss, me Nordmennar,» sagde han. «Det er vel so,» svara Daniel. Rud heldt fram, laagt og løynvori: «elles er det ikkje sagt kor lengi me finn oss i det heller.» – «So?» – «De maa ikkje snakke um dette; men det kunde vel hende at her ein god Dag … vart Leven.» – «Leven?» – «Ein Demonstrasjon, forstaar De … ein Pipekonsert eller eitkvart slikt … Vilde De i Tillfelle vera med?» Daniel kjende seg gjøld ved den Tiltrui Jens viste han og svara: «ja visst vil eg vera med.» Jens saag paa han. «Skal det vera eit Ord?» – «Lat gaa.» – «Kor bur De?» – Der og der. – «Godt, so skal De faa Bod, naar Tid kjem. Men Tonn for Tunge so lengi?» – «De kann lite paa meg,» sagde Daniel.

Daa dei kom ut, sagde Jens: «Kaffi?» og Daniel gjekk med. Strakst etter kom han til aa tenkje paa, at kannhende kunde han no paa ein fin Maate slaa Pengar til Husleige. Han braastana og sagde: «aa nei; eg hev nok ikkje Raad til dette. Eg slo sund den siste Dalaren min i Dag, so no gjeld det aa spara.» Daniel vart eit Grand raud; han trudde Rud maatte forstaa dette. Men i ein forundra Tone svara Jens: «Kaffien er min, veit De!» – «Aa – ja – takk,» mulla Daniel; han hadde tenkt, at Rud hadde havt finare Teft i slike Ting.–

Kafé Nasjonal var fast samlingsstad for Frams Flokk, og hadde stor Søknad av den «folkelege» Ungdomen. Daniel saag etter Fram; men der var ingin her som han kjende. Gjenom den halvopne Døri til det inste Rome saag han eit Par Fyrar som kunde høyre til Flokken, kannhende; lange var dei og lurvne og minte um eit Ord, han hadde set i Bladi: «Røvere fra Apenninerne»; dit inn tok Rud Vegen. Og der fann dei Fram; han sat for Bordenden og skreiv. Jens og Daniel sette seg.

Daniel saag ikkje stort anna av Fram enn eit urimeleg langt svart Haar, som hekk ned yvi Augo hans, og som han stundom, men reint til Faanyttes, strauk upp yvi Panna med Handi. Han var klædd i ein svart Sidfrakke, som var blank paa Aalbogane av langt Slit og eit Grand frynsut fram-med Hendane av same Orsak; mager var Karen og sped. Paa Bordet framfyri han stod ein ordrukkin Kaffikopp og ein Kopp Moltur; Skrivepapir hadde han ikkje; han sat og skreiv paa Kanten av eit gamalt Avisblad; Baksida av ein Subskripsjonsplan hadde han skrivi full og lagt ifraa seg. Dei tvo Røvarane sat og las Avisur; det var stilt i Rome; ein høyrde berre Pennen skrasle og rive i det grove Trykkpapire; Fram saag ikkje upp utan kvar Gong han var burti Moltekoppen. Daa stirde Daniel forviten paa dette lange, klaare, sterke Andlite og paa dei ljose blaae Barneaugo og undrast paa, at dette skulde vera den fæle Radikalisten dei tala so mykje um, og som Politie etter Folkeorde vakta kor han gjekk, so han ikkje skulde gjera Revolusjon paa opne Gata.

Etterkvart kom fleire av Flokken drivande; og det vart meir livlegt. Ein skulde hava Kaffi, ein annan Øl; ein tok Brød attaat; han hadde ikkje fengi Middag, sa han. Eit Par kom med Bøkar under Armen; dei brùka aa sitja her aa lesa, av di dei ikkje hadde Ved heime. Ein ung, fatik-fornæm Student bad um Øl av dei andre «daa han ikkje hadde Kredit her lenger»; «hev du Kredit nokon annan Stad daa?» spurde dei. «Fanden heller,» svara den unge. Daa lo Karane; og Strand – han med Brøde – meinte, at no kom daa vel Baardsen endeleg til aa hengje seg upp, som han burde ha gjort for lenge sidan. Den unge – Baardsen – drog paa Akslom; «det er ingin som vil borge meg eit Reip,» sa han. «Du skal faa eit Sekkjeband av meg,» svara Strand, «men naar du hev brukt det, vil eg ha det att; eg hev snart Bruk for det til min eigin Hals.» – «Gjev meg eit Stykke Mat, so skal me forhandle um den Saki,» sagde Baardsen. «Fanden, eg er ikkje halvmett sjølv! – Naa, din Slyngel, din Idiot, ver so god; gjev det maatte forvandle seg til Graastein i din Hals og i din botnlause Vombsekk!» – «Takk,» sagde Baardsen.

Daniel tok til aa like seg i denne Flokken; dei var Fant liksom han, men kunde taka det lett. «Aa du,» sagde Fram til den eine Røvaren, «kom hit med det Filleblade ditt!» – «Eg hev ikkje lesi det,» knurra Røvaren. «Kom med det!» kvesste Fram i; han maatte hava noko aa skrive paa! Den andre reiv Blade i tvo og gav Fram Lysingssida. Under dette kom det eit Par Ungdomar inn, som Daniel dømde var Teologar, og som nok ikkje høyrde til Lage; dei sette seg ved eit mindre Bord burtmed Vindauga, og Skjenkjedeigja kom med Kaffi til deim. «Johanne!» sagde Fram, «kor mange Koppar hev eg faatt no?» – «I Dag, meiner De?» – «Ja?» – «Seks.» – «Lat meg faa ein til, Johanne.» – «Berre ein?» spurde ho og lo til dei andre med sine kvite Tennar. «Ein i Senn,» nikka Fram og skreiv.

Men daa Kaffien kom lagde han Pennen fraa seg. Han rette seg upp og saag seg ikring; Daniel lagde merke til, at han ikkje hadde Halskrage; so gav han seg i Ferd med Kaffien. Og daa den fyrste Torsten var sløkt, sagde han til Baardsen: «Du Baardsen? Eg vil segja deg det, at dersom du hengjer deg upp no, so gjer du ei god Gjerning; for ein Laban er du, og ein Laban vert du; men … lat no det vera godt. Vaarherre hev Bruk for altslags Folk; han hev bruk for Teologar og, maa ein tru.»Dei forstod strakst kor han vilde av; dei tvo unge Teologane, som sat der burte so reinstrokne og strame, lokka nok altfor sterkt hans Vikingnatur. Serleg maatte den eine vera Fram lysteleg aa sjaa til; det var ein sann Teater-Teolog med svarte Kisteklæde og Engleslips; det vesle magre og samanbítne Andlite bad i alle sine Rukkur og Munnvikir Vaarherre fri seg fraa Verdi, og han heldt seg so stiv som han skulde ha svelgt eit Økseskaft.

Det var desse Karane, Fram vilde egle seg innpaa. Han smaafikta mot Teologar og Teologi, so det var ikkje greidt for unge teologiske Studentar aa høyre paa; i Fyrstningi gjekk det smaatt og halvt paa Lentur; han kunde smile som eit Barn yvi sine kvasse Ord; man Augo glødde upp sùmetider, og han vart harskare og harskare. Snart kunde Guten med Økseskafte ikkje halde seg so høg og bleik som fyrr. Han raudna og raudna. Vart meir og meir ladd, med Sanningshùg og med Sinne; Gong paa Gong saag det ut til at no kom han; Gong etter Gong svelgde han Harmen i seg att; endeleg braut det laust; han kunde ikkje meir. Fram dreiv paa med, at Prestane skulde vera Folkelærarar; dei skulde vera som dei gamle Rasjonalistprestane, som lærde Bonden dyrke Jordi; det var anna til Kultar det, skulde han tru, enn desse Haruspeksane no um Dagen, som var ljosrædde som Rotta, og berre kraup inn til Altare og laag og mulla yvi Mysterie; daa kom Økseskafte. «Undskyld,» – maatte han vera so fri aa spyrja, kven det var som hadde gjenomført den nye Skulelovi? Og kunde det vera rett aa kalla deim som det hadde gjort, for ljosrædde? – Daniel fekk med ein Gong Vyrdnad for Økseskafte. Men Fram snudde seg aagangsfus til den vesle Teologen og sagde, at det om Skulelovi var noko Humbug! Og han lagde ut paa sin sereigne Maate, stundom strævande, og so harskt og braadt; at det ikkje var Prestane som her hadde Æra; den nye Skulelovi var skapt av Folkekrave nedanfraa, fraa Skulemeistrar og Klokkarar; Lovi var ei Frukt av Skulelærarmøti kring Lande og av det Liv som var vakt av Ole Vig; Prestane, dei hadde stødt rengt Augo til dette Live; og paa Lærarmøti hadde dei, um dei stundom møtte upp, protestera og skræmt ned all fri Tale og studt Faakunna so godt dei vann, Faakunna nedanfraa, Kjeringkrave at Pontoppidan skulde vera Storboki i Skulen. Det hadde Prestane gjort! Men dei som hadde ført Orde for Skulelovi, det var slike Folk som Klokkarane fraa det vanvyrde «Klokkaramt»; og dei som hadde gjort at her no var meir Upplysning i Lande, det var dei som Teologar og andre fine Folk kalla halvstudera Røvarar, denne Fylking av Arbeidstrælar, som sleit og arbeidde fraa Morgon til Kveld for Maten i Munnen og knapt Dalaren um Vika, og som maatte sveite noko anna enn den store Uplysningsutbreidaren Presten, som paa eit Korter fekk sitt Upplysningsarbeid med aa vigje Folk ihop betalt med 5 Dalar Pare, ofte for ei Tale som ikkje var tvo Skilling verd. Vilde nokon koma med, at Skulemeistrane kunde gjera betre Arbeid enn dei gjorde, so vilde han berre segja, at Skuldi for det, den hadde ingin annan enn Teologane; for dei var Lærarer paa Seminarskulen; og der hadde dei proppa Unggutane fulle med Dogmatik og tullut Katekiseringsøving og paa den praktiske Vegen med toskut Tavlerekning med so og so mange Strìk i den resiske Regel og kva anna Tull dei heitte, desse Teologrekningane fraa Seminarie. Og likevel hadde Skulemeistrane gjort mykje Gagns Arbeid; so det maatte vera To i dei Kultane, naar dei kunde halde seg so godt mot den teologiske Tanketyning. «Det er naturlegt nok,» sagde Økseskafte, med raud Skalle og skjelvande Munn, «at alt som heiter Kristendom, er Tanketyning for Fram; men –.» Fram flaug upp gjekk Motmannen paa Live som han vilde lære han Logik med Nevane; «Kristendom! Gud hjelpe oss for Snakk! Den resiske Regel Kristendom! Og Pontoppidan! Han vilde spyrja kvar vitug Mann: kva tykkjest De um Erik Pontoppidan? Dei skreiv i Lærebøkane sine, desse Teologkultane, at dei katolske Prestane forbaud Folk aa lesa i Bibelen og arbeidde imot Folkeupplysning; men kva gjorde dei sjølve? Jau; dei vilde ikkje gjeva Skulemeistrane lov til aa taka Aalmugskulelatinen vekk! Men Aalmugskulelatinen, det var Pontoppidan. Anten dei uppe i Fjellbygdine stappa i Ungane Paternoster paa Latin, eller dei laga Gudsfrygt hjaa friske Fjellgutar ved aa stappe dei fulle med Pontoppidanlatin, det kom paa eit ut; Prestar var Prestar anten dei gjekk med Krage eller Hette. Og so gjekk dei her og snakka um, at det var dei som hadde skapt Folkeupplysning og ein ny Skule! Var ikkje slikt Prestehumbug, so visste ikkje han hvad Prestehumbug var. «Jau det er Pinedød Prestehumbug!» ropa Røvarane fraa Apenninane med Slag i Borde.

Daniel sat og stirde paa Fram som Fuglen paa den fagre Ormen; han var rædd, men maatte fylgje med. No tok Teologen Orde og rekna upp alt det gode, Prestane hadde gjort i Skulekommisjonane; han var so vond at han tala godt. Under dette tok Strand og Rud til aa smaadrøse seg imillom; og Daniel vart gjord kjend som «ein av vaare». Strand bøygde seg i skjemtefull Vyrdsemd og sagde, at han vilde «anbefale Os Elskelig Jens Rud at overveie», nm[sic] dei ikkje «i Sagens Anledning burde have Øl»; Jens Rud ringde paa Johanne med Kaffikoppen og fekk inn eit Par Flaskur, som vart mottekne med Bravo-Rop. Fram og Teologen dreiv paa heitare og heitare. Presten i Skulekommisjonen vart uppgjevin; Forsvararen berga seg inn i ei ny Stodu og forsvara Presten i hans Sjælesyrgjargjerning; Fram vart harm yvi dette Tankesprange og tala um logisk Fusk og Raaskap i Tanken; det skaut seg som Gneistar or Augo hans. Teologen fekk Studnad av Kammeraten sin, som meinte at Sjæline vilde vera laakt tente med «Folkelærarar» som preika um Skindaude paa fyrste Paaskedag; Fram meinte at det Sjæline trong um var Upplysning, so at dei ikkje liksom Kong Saul skulde gaa og tru at dei hadde vonde Aandir naar dei var nervesjuke, eller søkje Presten i Staden for Doktaren naar dei var hypokondriske; den teologiske Sjælesyrgjaren var ein Sjæleforderver! – «Ja; ein Sjælefordervar!» dundra Kore av Røvarar.

Teologane treiv sine Luvur og gjekk; dette vart altfor ugudelegt aa høyre paa. I Døri hadde det samla seg ein Flokk Gjestir som stod og lydde paa Ordskifte; den skildest no med Laatt og Smaadrøs, og Striden vart tekin uppatt rundt alle Bord; men sùme striddest um Fram. Mange lika denne eldfulle urædde Karen, ikkje minst naar han ruska i Prestane; andre var galne paa den unge Folkeprofeten, som «vilde forstaa seg paa alle Ting, endaa han knapt hadde Skjegg paa Hoka». –

– «Skaal!» sagde Jens Rud. «Dette, Fram, er Stud. filos. Daniel Braut, Bonde og Bondeven, Republikanar, Norsk-norsk og alt det som godt er; hans Skaal!» Daniel vart raud; han visste, at han kunde ikkje svara for so store Ord; «De gjer for mykje av det gode,» sagde han. «For mykje?» skreik Røvarane; «av Øl og Radikalisme vert det aldri for mykje.» «Kva Bygd er De ifraa?» spurde Fram; Daniel svara paa det. «De hev godt Maal der,» sagde Fram; Daniel glodde. Han hadde aldri visst anna enn at Maale i hans Bygd var stygt. «Ja De er naturlegvis Maalmann?» spurde ein Røvat;[sic] Daniel totte med ein Gong at Maalsaki var rimeleg og svara ja. «Det vil segja,» lagde han snøgt til, «eg hev ikkje tenkt so mykje yvi det; men det er ein Ting, som –.» «Som segjer seg sjølv!» slutta Røvaren.

Ein ny Røvar kom, ein fullblods ein, med Armen i Band, med Tater-Andlit, med ugreidt Haar, uvaska aa sjaa til; Skjerv um Halsen hadde han i Staden for Krage; loslìtin og lurveleg var han all igjenom. Med eit uventande ljost, lett Mæle sagde han: «aa Gu’ velsigne Dere, gje mej litt Øl; jæ er saa tørst.»

«Jagu er Mjøltraavaren ute!» ropa Kore. «Kor kjem De ifraa?» spurde Strand. «Han sagde so, Vaarherre til Fanden au eingong,» svara Mjøltraavaren; «og eg fær svara som Fanden: eg kjem her og der ifraa; eg hev vori ute og set meg um paa Jordi.» Mjøltraavaren fekk eit Glas og drakk; so sette han seg. Og no hadde han ei Hikstori sa han, som dei vilde gjeve Gull for, um dei kunde faa høyre ho. «Gull hev me ikkje,» sagde Strand; «men det me hev, det gjev me deg: Øl!» – «Kor mykje?» – «Det røder me um sidan.» – «De kann snyte meg.» – «Det kann du og. Hikstoria fyrst!» – «Pengane fyrst!» – «So kan det vera det same.» – «Naa, fær eg Øl etterpaa daa?» – «Ja visst.» – Mjøltraavaren stakk ut Glase sitt og rette det fram tomt: «og so fær eg eit no med same til aa mykje Munnlære med.» – Jens slo i. «Takk! Skal’n fortæle, saa maa’n smøre Halshvirvlerne saa’n aven og tel, skjønner dere,» sa han.

Og Mjøltraavaran fortalde. Han hadde som vanleg vori i Beit for Mammon; og kor Fanden skulde han faa Mammon fraa denne Gongen? Daa fekk han ein Ide. Han gjekk til «Pater omnipotens» og umvende seg. (Bravo! Laatt.) Godt og vel. Han kom til Pater omnipotens. Og skrifta for honom dei Syndine som han ikkje hadde gjort; for deim han hadde gjort skulde Fanden snakke um! Men mest av alt jamra han seg yvi, at han var komin inn i denne ugudelege Framklikken, der han hadde komi ut for so mykje Satans List og Forlokking, at han hadde vori nære paa aa tapa si Barnetru. (Hurra! Mjøltraavarens Barnetru!) Pater omnipotensPater omnipotens: allmegtug far. vart kløkt yvi Angeren til Mjøltraavaren; han heldt ei Tale um Røvaren paa Krossen (Laatt); so spurde han kva Mjøltraavaren no vilde taka seg til. Denne svara, at han fyrst og fremst vilde «arbeide paa sin Helliggjørelse» (Bravissimo!), og at han so hadde tenkt aa freiste med Teologi (verre og verre!). Daa lagde Pater seg paa Kne; og Mjøltraavaren au maatte paa Kne (ha! ha!); og Pater bad med graatande Taarir for denne angergjevne Syndaren og Teologen i Voni. Men so var det Mammon daa. Kor skulde ein koma inn paa noko so verdslegt etter slik ei Høgtidsstund? Men han greidde det. Han bad Pater um ein Bibel. Han hadde slik Trong til aa lesa i Guds Ord, sagde han, men hadde dessverre so lite av denne Verdens Mammon, at han – sant aa segja – ikkje hadde Raad til aa skaffe seg Livsens Brød. Daa tok Pater i si Hjartans Glede upp 5 Dalar og gav han, og bad han koma att so tidt han kjende Trong til det; og Mjøltraavaren takka med fagre Ord, og var saa kløkt, at han reint ut sagt hadde Taarir i Augo – av all den Laatten han laut bite i seg.

Mjøltraavaren gjorde det godt med Sogo si. Alle lo og hadde Moro, so nær som Jens Rud; Fram var med og lo ei Stund, men vart tagall paa Slutten. Daniel heldt seg helst til Rud. Mjøltraavaren fekk Øle sitt og var svært kry. Men med ein Gong snudde Fram seg mot han og sagde: «du er eit Herk, Mikkelsen!» – Daniel vart reint glad i Fram. Mikkelsen forsvara seg; Fram sat og saag upp i Lofte og syntest ikkje høyre. Daa Deigja kom inn att sa han: «hev De Tid til aa vera Censor, Johanne!» Ho riste paa Hovude og smilte: ikkje no. «So fær de greide det so godt de kann, de daa,» sa Fram til Fylgje sitt; «men de maa tenkje som Folk, og ikkje som Skulegutar.» Han las upp det han hadde skrìvi; vilde vìta um det var stila so at vanlegt Folk kunde skýna det.

Det vart Strid um eit Par Setningar; medan den stod paa, kom ein av Røvarana burt-til Daniel, og bøygde seg ned mot Øyra hans og sagde: «undskyld Herr Braut, Di skulde ikke kunne laane mej en Dalers Penger paa en 8 Dags Tid? Jæ er tilfældivis blank; jæ skulde ha noen Penger hos en Mand, men han narret mej.» Daa lo Daniel: «je skal ut aa laane Penger sell i Dag!» sagde han. «Aa! ja; undskyld da; De tar dæ ikke ille op?» – «Nei bevars.» – «Takk.» Strakst etter kom Røvaren att: «men – undskyld – det faldt mej ind … jæ er virkelig i en slem Knipe … dersom Di nu fikk laant Penger i Da, kanskje Di da fikk saa mye at Di kunde afse en hel eller en halv Dalers Penger? Di maa ikke ta dæ fortrydeli op! –» – Daniel vart heilt forundra. Slik tok dei det her! Og han, som var rædd aa spyrja Jens Rud … – «Dersom eg fær so mykje som eg sjølv treng, er det Høgdi, – dessverre,» sagde han. Røvaren bad mange Gongir «undskylde».

Daniel reis upp; no hadde han sjølv fengi Mod til aa gaa paa. Og no fall det seg; burt-i ei Kraa saag han Strand i Samtale med Rud; og det var visst Pengar dei stelte med. Han svinga burt-um; – jau, Strand fekk ein Dalar av Rud. Med eit Mæle som skulde vera rolegt sagde Daniel: «er det fleire der?» – han raudna kring Augo. Jens saag paa Fyren og skýna kva som tids var; utan eit Ord tok han ein Femmar upp og gav han. «Takk, takk …» «Er det nok?» spurde Jens. «Ja, ja; takk … « han kunde ikkje segja meir; var glad, skamfull; sette av Stad som han skulde ha stoli dei fem Dalane.

Men den Dagen hadde Daniel lært, at ein djerv Kar kunde fikte seg fram for ei Tid med Smaalaan.

Han fekk freiste med det. Her var ikkje anna fyri. Betala skulde han so snart han fekk Huslærarpost; ingin skulde bli snytt. Og ein Post maatte han vel kunna faa, han som andre. –

– «Det er sant, du skulde ikkje kunna vera av med ein Dalar eller tvo for ei Tid? Eg skal ha nokre Pengar av ein Mann; men han hev narra meg, og eg er so i Beit!» So paa Lag lydde den Leksa som Daniel no eit Bil livde paa. Med sviktande Tunge og raudnande Andlit las han ho upp; han visste han laug, og han visste at han ikkje var velkomin. Men … naar han var nøydd til det, so –; og inst inne var der ein halvtenkt Tanke som skaut Skuldi yvi paa Vaarherre.

Paa Fyrelesningane gjekk han oftare enn fyrr; det sparde paa Veden. Um Ettermiddagen sat han for det meste paa Kaffikjellaren. Der var det varmt; og der raaka han Folk; stundom vanka det Øl; og i Bladi kunde han sjaa etter um der var «noko aat honom». Det var der ikkje; men so hadde han daa Samvite fritt.

Paa Universitete var det ein Dag utlyst ein ny Huslærarpost, og Daniel vreid seg ved Tanken um, at den laut han vel søkje. Men daa han las etter saag han, at Huslæraren skulde kunna Engelsk, og det kunde ikkje han.

So var ikkje der noko aa gjera. Og ille var det. Men det kunde vel snart koma eitkvart som var likare.

I Framsflokken møtte han ofte upp; det var so fritt i det Lage. Og mykje var der aa høyre. Fram var noko reint for seg sjølv; Daniel var stundom mest rædd han. Han sagde det han meinte beint ut; og um ein lika det eller ei, høyre paa det maatte ein. Men uvyrdin kunde han vera; ikkje minst forarga vart Daniel naar han tala um «Studenterhumbugen» og «Latin-Tulle». «Dei snakkar um halvstuderte Røvarar,» sa Fram; «men maa tru kor det finst mest av deim. Kva kann vera meir «halvstudert» enn alt dette Humbug som driv upp til Andre-Eksamen og kan snyte til seg ein Tvoar eller Einar i Filosofi f.Eks. Ja, det er feite Filosofar. Dei lærer Filosofien paa eit Par Dagar, og so gjeng dei upp. Svarar dei noko som dei tenkjer sjølve, so gjeng det Skit; men svarar dei noko som dei slettikkje skýnar, men hev lært i Boki, so er alt godt og vel. Eller i Astronomi. Me kjenner alle desse Kultane som kjem stupande i Graalysingi upp til Manuduktøren og skal pugge inn nokre Formlar, som dei snyter dei stakkars einfalduge Professorane med. Dei fær store lange Uppskriftir, som dei lærer eit Par Timar fyriaat og gløymer eit Par Timar etterpaa og aldri meir ser paa. Kor finn me i Live so mykje Sprett og Spjaak som hjaa Studenten? Inginstad. Gakk ut aa sjaa paa dette unge Livshaap upp og ned Karl Johan, med Kjenk og Vrid og Kast med Augo, med Glas paa Nasen, med Stav i Hand, med klint Haar, med Dusk i Huva, med Vott paa Hand, med Spjaak og Sprik som kvar Mann kann sjaa er deira Livs Maal. Gakk ut um Kvelden, daa dei ferdast paa Utkantane og i Krokane og paa Husi; – og alle desse skal ein Gong ut og preika Gudsfrygt og Sedeligheit og Lydnad mot Lovi. Gakk ut um Kvelden og sjaa paa alle desse Juristane som tergar Politie og vert førde paa Raadstoga og mulktera; og desse skal vera dei som skal halde Lovine uppe. Og heile denne Tomheit, og Tomheit paa Tomheit, den skal Bonden betala; og so gjeng dei endaa og slær paa Nakken og fryner med Nosi og snakkar um raabarkede Bønder og halvstuderte Røvere og segjer, at det er dei som sitt inne med Kulturen!» – Slikt hadde Daniel aldri høyrt Maken til. Det kunde vel vera eit og anna sant i det; men – segja det! Og segja det paa den Maaten!

Men naar Fram tala um den sanne Studenten og hans Gjerning, daa kunde han tala so vent, og attaat so klaart, at Daniel vart sitjande reint einstird. Der var ei forunderleg Magt yvi denne Ungdomen; han var eldfull og harm som ein Profet, og sterk og rik i Ord som ein Diktar, og tankekvass so det lynte um han. Og Augo var so reine og varme, og Andlite so sjælfullt og skiftande. Naar han tala um Trui, maatte Daniel tidt tenkje paa det som skrìvi stod um falske Profetar og um Djevelen i Engleham; for Fram var faarleg. Han kunde snu sine Ord so godt, og fekk sine Grunnar til aa sjaa so rimelege ut, at Ormen i Paradis aldri kunde ha gjort det betre. Daniel lydde paa han med halvlystin Ræddhug som Eva, daa ho lydde til det faarlege og fagre: «de skal verte som Gud»; han visste fraa sin Barnelærdom, at alt det Fram sagde um desse Ting var Lygn og Forgift; men endaa var det lokkande aa høyre paa som det skulde vera Gudsens Sanning.

Teologen Ellingstad, som høyrde med til Klikken, lagde imot; og Daniel totte han gjorde det godt, og kjende seg trygg naar han tala. Men daa vart Fram som Eld og Glod, skræmelig sterk, stundom stygg; og det nytta ikkje aa koma med Sanningi til honom; for han tok alt reint bakvendt. Kannhende var han alt komin so langt, at Gud hadde forvendt Syni hans, so han ikkje skulde sjaa? Men ein Gong sagde Ellingstad at han sjølv tvìla um mangt, og at anten vart han ein fanatisk Høgkyrkjemann, eller so vart han ein verre Fritenkjar enn baade Fram og dei andre; sidan totte ikkje Daniel at Ellingstad greidde seg so godt mot Fram, og kjende seg ikkje lenger so trygg naar han tala.

Ein Ting var det som Daniel etterkvart tok til aa tenkje paa; og det var Læra um Djevelen. Han kunde nok gjerne vilja sleppe ifraa den Artikelen. Men han kom etter, at gav han upp Djevelen, so laut han med det same gjeva upp ymse andre Ting, ja kannhende alt; det var som Djevelen var Grunnsteinen i Bygningen, Og so tenkte ikkje Daniel meir paa dette.

Men Republikanar vart han; for det kunde ikkje vera so faarlegt. Og etter det han kunde skýna hadde Fram Rett her. Det var rart at so mange kloke Folk var imot Republiken. Men naar han vart uroleg yvi dette, trøysta han seg med, at Fram var Mann for aa verja baade seg og sine, um det kneip.

Det var mange Slags Folk som gjekk her, og ymist Skrap. Var det ein Arming som var komin paa Kant med Verdi og inkje aatte og ingin hadde aa halde seg til, so kom han gjerne til Fram; og Fram kunde aldri segja nei, men laante sine Skillingar burt til kven som bad, og kravde deim aldri tilbake. Paa den Maaten sanka han um seg ein underleg Hop av Vrak og Villstyringar, som fylgde han som ein lang Skugge; men dette var ikkje «Klikken». Klikken var ein liten utsøkt Flokk av Idealistar, Bystudentar og Bondestudentar um kvarandre, ein modig Fylking som trudde paa Tanken, elska Framtidi, hadde Fridomen til Tru, Bjørnson til Skald, Fram til Rudningsmann, det nye Norig til Her-Rop; norsk-norske var dei paa Kar, og europæiske paa Kar; det var den beste Ungdomen i Norig.

Av Kjenningar raaka Daniel Hærland og Gregus Johnsen, sidan Aslak Fjordan, Markus Olivarius, Halvor Mosebø og Sven Dufva. I «Klikken» vart Daniel lagd Merke til og stundom tekin med, av di Jens Rud hadde store Tankar um Guten; men dei Tankane hadde Jens Rud fraa Verbror sin, Kapellan Hirsch. –

– Det leid til Joli; Daniel hadde fikta seg ihop ei heil Gjeld. Livemaaten hadde vori skral, og han hadde svolti meir enn ein Dag; men han hadde daa paa ein Maate berga seg.

No tok det til aa knipe. Den eine etter den andre av Kjenningane fôr fraa Byen. Og med brennande Skam hadde han gaatt etter at dei heldt seg ifraa han i seinare Tid; eit Par hadde beint ut sagt, at dei ikkje kunde laane ‘n fleire Pengar. Han kjende seg meir og meir arm og forkomin. Sistpaa, daa Joli stod for Døri, og han ikkje visste nokon annan aa gaa til, gjorde han seg hard og gjekk paa Fram. Det var det verste han hadde gjort; men han gjorde det. Og han fekk ein Dalar. Daa den var uppetin gjorde han seg uvyrdin og gjekk paa Fram ein gong til. Han kunde ikkje anna! Han maatte liva! og dette skulde vera siste Gongen! Fram aatte eit Halvdalarstykke; det fekk Daniel. Men han torde ikkje koma i Klikken sidan.

Skamfull, meir og meir skamfull kjende han seg. Det var ingin ærleg Livemaate dette; ein kunde ikkje halde paa soleis. Han fekk sjaa seg um for Aalvor etter ein Post. Studenterlive fekk det vera med til sidan.

Kvar Dag gjekk han paa Universitete og saag paa Uppslagstavla; kvar Morgen, naar han var trygg paa aa ikkje raake Fram, gjekk han paa Kaffikjellaren og saag i Bladi. Der var inginting. No daa det kneip var der inginting. Han sparde og knipte paa den siste halve Dalaren sin som ein Prakkar; livde paa Vatn og turt Brød. Men Halvdalaren tok Ende likevel; og so stod han der, reint paa berre Bakken.

Det var ein sur Slafsedag i Januar. Han var svoltin og han fraus! Ved hadde han ikkje; den siste Brødskanken fekk han gøyme til i Morgo. Att og fram i Gata gjekk han og slong, slunkin og hol, vaat paa Føtane; Middag hadde han ikkje fengi paa fleire Dagar. I Kveldingi luska han inn paa Kaffikjellaren, snikjande og rædd som ein svolten Hund; der var ingin han kjende. Skulde han freiste um han kunde faa paa Borg? Han torde ikkje. Ein vart so underleg modlaus naar ein ikkje aatte Mynt; han rusla. Dreiv att og fram paa Gata og tenkte paa, um det daa ikkje skulde vera ein einaste han kunde gaa til. Daa hugsa han paa sine gamle Kjenningar Ole Bentsen og Peter Dirk. Gudskjelov! Der var ein Utveg. Dei vilde ikkje segja Nei til ein gamall Kammerat.

Han vart so glad og lett at han sette i Veg og vilde finne deim med ein Gong; dei budde paa Hægdehaugen. Men daa han kom der upp, var dei ikkje heime. Tung og trøytt gjekk han heim og lagde seg. Men han var so svolten at han fekk ikkje sova. Han maatte sistpaa upp og eta i seg den siste Brødskanken sin. Daa sovna han endeleg. Og sov tungt og lengi.

Han stod upp brennande svoltin, drakk tri Glas Vatn og rusla i Veg. Daa han kom upp til Hægdehaugen, var Ole Bentsen og Peter Dirk nettupp utgjengne. Dei kom att ut paa Ettermiddagen ein Gong.

Daniel var so klar at han knapt kunde halde seg uppe. Men Time etter Time gjekk han og drog seg; svabba i Snøsøyla Gate upp og Gate ned, til dess han kunde tru dei var heimkomne. Det var ein syrgjeleg Dag. Mat, Mat var hans einaste Tanke.

Sistpaa orka han ikkje meir. Det sleit for Bringa av Svolt; han var so utmødd at han svimra; yvi Augo laag som ei heit Tyngd. Han fekk upp og høyre etter.

Med Møde og Stræv naadde han Huse; han var so veik i Knêi. Gudskjelov. Dei var heime. Han pusta ut so godt han kunde og stivde seg upp; han vart so bljug der han stod. Det var nok ikkje sagt kor velkomin han vilde vera; og disse Karane hadde han aldri havt noko Lag med. Og no kom han og vilde laane Pengar. Men ein fekk gjera seg hard.

Han banka paa og steig inn. Godkveld. Der var myrkt inne; dei kjende han ikkje; «Godkveld?» svara det spyrjande. Det brann koselegt i Omnen; her var so varmt at Daniel svimra. Han gjekk fram og tok Ole Bentsen i Handi; «De kjenner meg kanskje ikkje att?» spurde han; Mæle vart so underleg holt og klagande. Peter Dirk, som laag burt i Sofaen og røykte, reiste seg og kveikte Ljos; Ole Bentsen drog etterkvart Kjensl paa Daniel og sagde: «aa – er det … so sjeldsynte Folk som er ute og gjeng?» – Daniel raudna og sagde at dei budde so langt av Leid. Han hadde ofte tenkt aa sjaa uppum deim; men … Tidi … So gjekk han burt og helsa paa Peter Dirk. «No, kor gjeng det?» sagde denne. «Aa Takk.» «Sit ned»; han sette seg.

Ole Bentsen og Peter Dirk saag paa Guten; glytte so til kvarandre med ei serskild Augnebragd. Dei hadde høyrt at det skulde staa smaatt til med Daniel Sørbraut; no fekk dei sjaa det. Han var gul. Kring Augo laag ein breid, sjukleg Ring. Og dei raude ruskute Skjeggflisine gav Andlite nokot villt og forkomi. Peter Dirk vart so tekin av det han saag, at han gløymde seg sjølv og spurde Daniel, um han vilde hava eit Glas Øl; «takk!» sagde Daniel og raudna av Glede. «Eg trur me hev etter ei halv Flaske sidan Middag,» sa Peter med ein uroleg Glytt burttil Ole; denne nikka. «Me held Middag heime sùmetider,» sagde han til Daniel; «ein maa laga Munnen etter Skreppa, veit De.» – «Det er vel so,» svara Daniel; han vart gul att. Peter Dirk drog upp den halve Ølflaska og slo i; men han slo berre i til tvo. Dei vil ikkje drikke med meg, tenkte Daniel; men dess meir fær eg. «Ver so god!» sagde Peter til Daniel og Ole. «Nei ver so god du,» sagde Ole til Peter. Peter tok Glase og nikka til Daniel; denne reiste seg, steig ustødt burttil Borde, tok Glase med dirrande Hand og tømde det. Aa Herre Gud, kor det smaka. Og kor det gjorde godt! Den, som berre hadde havt ein Matbite attaat … Med det same saag han at Peter berre so vidt hadde smaka paa sitt Glas. Daniel skjemdest; orsaka seg: «det er godt aa faa Øl naar ein er tyrst.» – «Aa ja-a,» sa Ole Bentsen.

Daniel gav seg i Drøs; Øle gjorde han modig. Og so galdt det aa faa Karane i Lag. Ole Bentsen sette seg i Ruggestolen framfor Borde og tagde; Peter Dirk lagde seg i Sofaen og røykte og svara ja og nei. Dei skýna so godt kva han vilde. Han hadde det Lage som merkjer Armingen, naar han er ute og skal «slaa Pengar» og veit, at det er smaatt med Tiltrui, – dette snakande og nærsøkne og attaat undergjevne; han prata og prata um slikt som dei kunde like; gjorde seg kjend og kammeratsleg; heldt med deim i eitt og alt, liksom Hunden, som diller med Rova; dei sat og ynskte Fyren til Bloksberg og vart meir og meir tagalle.

Daniel saag, kor lite dei brydde seg um det han sagde; og etterkvart som Øle seig av han, vart han arm og faamælt som fyrr. Han sat og liksom seig ihop paa Stolen; Mæle vart veikt og sviktande. Mindre og mindre Mod fekk han til aa spyrja um Pengar; men … skulde det ikkje lata seg gjera aa setja seg til aa venta til Kveldsmaten kom? Daa kunde dei ikkje for Skam Skuld anna enn beda han med seg …

Ole Bentsen og Peter Dirk sat og gjorde Augo til kvarandre. So reiste Peter seg upp og saag paa Klokka. «Kor mange er ho?» spurde Ole Bentsen. «Halv seks,» svara denne. «Aa, so mange?» sagde Ole; «ja daa fær eg nok til aa lesa.». «Ja, enn eg daa?» sagde Peter Dirk. Daniel forstod. Han vart myrkraud i Andlite og stod upp. «Ja … lid det so langt, so … fær nok eg og … heim og lesa,» sagde han. «Aa ja, det er lang Veg,» meinte Ole Bentsen. «Ja.» Daniel stod og vreid seg; skulde han vaaga det? Aa ja; han fekk ikkje meir enn nei … kunde ikkje gaa heimatt med tome Hendar; hastande, snaavande lagde han i Veg: «eg hev langt heim, ja; og so skulde eg dessutan heilt upp i Professorbyen … eg hev ein Kjenning der som eg skulde hava nokro Pengar av; men han var ikkje heime i Dag; og no maa eg –. Men seg meg … det er lang Veg, og myrkt og stygt Føre … De skulde ikkje kunna hjelpe ein Kammerat med eit Par Mark til i Morgo, De? Han stod og fingra og snudde paa Luva si og saag ut som ein Tjuv. «M-nei,» sagde Ole Bentsen stilt og blidt; «sandeleg um eg hev so mykje. Eg hev venta Pengar no i fleire Dagar; men eg forstend ikkje, kva dei tenkjer paa der heime»; og til Trygd for sidan lagde han til; «eg hev sandelea sett meg i so mykje Skuld no, at naar eg fær Pengar, so gjeng dei med same. Men, korleis er det med deg, Peter? Hev du noko? Peter Dirk sette upp eit skjemtefullt Andlit, drog fram Pengetaska si; opna ho, krengde ho; spilte Augo upp liksom i Forundring … det datt ut ein Knapp. Peter Dirk blistra. Daniel lo haast og saart; «Naa, ja-ja,» sagde han med bibrande Munn; «so fær eg burtum den andre … Det er noko langt, men … Ja Takk for i Kveld.» – «Sjølv Takk. Vel heim!» – «Takk. Godnatt.» – «Godnatt, Godnatt!» –

– Han steig ned Troppi med Ryggen krylin av Skam og svikne Vonir. Han grét mest daa han kom ut. No hadde han gjort seg til Bikkje for eit Bein, og hadde ikkje fengi Beine. Seint og syrgjeleg seig han ned etter Gata. Ein full Mann stana upp midt fram-fyri han: «er ‘u rædd, Gut?» Daniel smøygde seg framum. Tvo glade unge Herrar kom spantande og røykte Sigarar som lukta svimrande sterkt: dei fyllte upp Fortoge so Daniel laut ut i Gata. Tenestegjentur kom berande med Mjølkespann og Korgir fulle av Flaskur og Brød; det var so vondt aa sjaa; Augo hans saug seg fast i dei Korgine. Alle Folk hadde Mat; alle Folk livde godt; ingen hadde ein Bite til honom.

Utanfor ein Hushaldshandel stana han; Krambudi var full av Folk. Han saag med svoltne Augo paa all den Maten som vart langa ut yvi Disken, Brød, Smør, Ost, Pylsesnabbar, Ølflaskur, Kaffifjordungar, Gryn, Erter, Flesk, Egg; og han stunde av Hunger. Med ein saar Sukk drog han seg fraa Døri, men stana ved Vindauga. Studde seg til Veggen; var so trøytt. Aksline verkte; Knei bar han snart ikkje. Aa, aa, eit Grand Mat; aa, berre lite turt Brød og eit Glas Vatn … Han stirde med Feber i Augo paa alle dei gode Ting som var uppsette i Vindauga; store Glas fulle av Kjeks, Drops, Sviskur, Sukker; paa ei Snor øvst uppe hekk digre, herlege Spikelaar, og i ei stor Korg var det Brød, store, lækre Brød, brunsteikte og ferske; Livsens Brød … Han stod og stirde; drøymde; tenkte seg den Tingen aa klembe ut ei Rute … med ein Tjøreklut, so Glase ikkje skulde single … og taka – taka det Brøde der som laag so gullfagert og lokka; so vakna han. Kulsa og fraus; samla seg ihop; sjangla i Veg att. Heim og leggje seg. Han var sjuk. Den som berre kunde faa sova. Hadde han havt Berta Maria no, skulde han bedi henne um Mat i Kveld. Ho hadde ikkje sagt nei. Aah; aah …

Ned gjenom Homansbyen sagga han med seine Stig. Gata var full av Folk; alle skulde dei heim og eta. Det var kaldt og surt. Men Ljos var det i alle Vindaugo. Og ei søt Lukt av friskt Brød og andre Matvarur slog ut fraa Krambuine som Luftningar fraa Paradis, kvar Gong Dørine gjekk upp. Kvar skulde han gjera av seg i Morgo? – Gaa til Pater omnipotens? – Ja hadde han berre vori umvend … Men kannhende … naar han vakna kom Postmannen med ein gul Setel: Til Hr. Stud. filos. D. Braut er ankommet Brev, paategnet … 10 Spd.» 10 Dalar; Brød, Smør, Mjølk, nei Øl; Ost, nei; heller ein Pylsestubb … eta godt … so til Skomakaren … nye Sko, tvo Dalar … so Middag … aa, aa, Middag! God varm Middag; kjenne seg god og mett. Og so ei ærleg Pipe! – Nei, nei. Det vart verre naar ein drøymde. Ikkje tenkje paa Mat. Ikkje tenkje paa Mat …

Der var noko som var viktugare enn Maten. Tjah. Um dei blés han so full av Aand at han vart som ein Luftballon, – han vilde vera like aandlaus for det, so lengi han ikkje fekk eta …

Heime paa Lande hadde dei det godt. Alltid sitt visse Bord aa gaa til. Det kunde vera trongt i andre Maatar; men Mat hadde dei. Kneip det, kunde dei slagte ei Ku. Dei svalt ikkje. Det var ikkje for ingin Ting at dei gamle heldt Brøde heilagt, og tala um heilage Uksar …

Kjempune hjaa Homer, naar dei vart svoltne, so sette dei Uksar paa Spit; brasa og steikte og aat; fyllte seg med ungt Kjøt og den søte Vin; det var minst fyri aa vera Kjempe paa den Maaten. Daniel saug paa Tunga si. Han kjende Smaken av ungt Kjøt og søt Vin, so Tennane vatshagla.

Han seig paa, seig paa. Kjende seg so hol som han kunde gaa tvert av; og Aksline verkte som det var Eld i deim. Sigarrøyk dreiv sterk og heit ikring han; Pianospel klunka ut fraa alle Stogur. Det var so vondt aa høyre; der inne sat Folk og hadde det varmt og lognt. Skulde eta godt til Kvelds. Og so hava sin Toddy. Han fraus. Han kjende den snøsure Januarlufti like inn paa Skinne.

Han var komin ned i Teatergata. Det tok til aa bera imot att. Men han var for trøytt til aa gaa seg varm. Ingin Stad kunde ein gaa inn heller, naar ein ikkje hadde Pengar.

Der uppe laag Trefoldigheds-Kyrkja. Der var Ljos. Der kunde han gaa inn og kvile seg? Ja. Der kunde ingin jaga han ut, um han ikkje hadde Pengar. Og kannhende han der raaka ein Mann som vilde laane han tolv Skilling …

Han drog seg inn. Der var visst Bibellesning. Den fyrste tome Stolen han saag seig han ned i. Aa Gud, so trøytt han var. Der gjekk Skjelte-Ridir gjenom han; han svimra som han kunde daane; seig ihop der han sat. Og lét att Augo. Men for dei attletne Augo dansa i lange Radir Brød, gulbrune, velsteikte Brød i Korgir og Brød i Kassur … Den som hadde eit. Den som fann eit slikt paa Borde sitt naar ein kom heim. Desse andre som sat her, dei skulde heim og hava Te og Øl til Kvelds. Med Smør og Brød og tri Slag Ost. Og uppskori Kjøt. Kannhende ein litin Rett Torsk fyrst. Dei kunde nok vera gudelege. Kva var det for noko dei song? Han kunde ikkje skilja Ordi. Men kvar Gong dei kom til Slutten av Verse tottest han tydeleg høyre noko han no hadde halvveges gløymt:

thi Gud giver sine baade Klæder og Fød’,
naar de monne sødeligen so-ove.»

Ja; det kunde dei syngje. Han for sin Part hadde aldri set noko til at det kom Mat eller Klæde naar ein laag og sov. Men slike Folk som desse, som ikkje var med i Framsflokken, og som ikkje livde det ideale Studenterliv, dei fekk visst baade det eine og det andre. Dei saag ut til det. Dei var baade velfødde og velklædde; det lønte seg aa vera gudeleg. Ein Kandidat eller noko slikt kom upp paa Preikestolen og lagde ut noko som Daniel ikkje fekk Grunn i. Han høyrde sùmt; men sùmt kom burt i den Omen fraa alle Veggir som svara Talaren paa kvart eit Ord, og gjorde at Tala liksom maatte vasse seg fram gjenom ein tung Motstraum. Og sùmt kom Daniel ikkje til aa høyre, av di den svidande Svolten drog Tankane hans burt.

Med ein Gong kvakk han upp og gav seg til aa høyre etter. Talaren fortalde um dei ugudelege, som livde villt og sette alt sitt Gods til i ein syndefull Livnad; og naar dei hadde øydt upp det dei aatte, so tok dei kannhende Klædi av Kroppen og gjekk til Pantelaanaren med, so dei kunde faa noko aa synde fyri. Pantelaanaren! Det Orde vekte Daniel. Der var ein Utveg. Endaa kunde han faa Mat fyrr han gjekk i Seng.

Hadde han berre noko aa setja i Pant? – Bøkane kunde det ikkje nytte med; dei var gamle og skrale. Vinterfrakken – trong han altfor hardt til; Klokke hadde han ikkje. Men Duskeluva? Ja den … Han reis upp; kunde knapt staa, men tok seg paa Tak; ut or Kyrkja bar det; heim etter Duskeluva; og so til Pantelaanaren so snøgt han orka.

Han venta aa faa ein Dalar paa Luva si. Det fekk han ikkje; han fekk tvo Mark. Men tvo Mark var Pengar det au; Daniel kjende seg heilt rik daa han gjekk ut or Pantebudi. Med ny Kraft og snøggare Stìg gjekk han paa Kaffikjellaren og fekk døyve den verste Svolten. Paa Heimvegen kaupte han Brød og Øl; daa han kom heim, aat han endaa ein Gong.

God og varm og underleg utmødd sat han der og halvsov; Øle han hadde drukki lagde noko mjukt og varmt um Panna hans mest som Ull.

Men han hadde vondt i Hovude.

Boken er utgitt av bokselskap.no

Last ned

Last ned hele boken til mobil/nettbrett i .epub-format eller som .mobi.
Du kan også skrive ut boken som .pdf eller html.