[part 5]

733 | qq.ij.IN NATALICIO SANCTI OLAUI REGIS ET MARTYRIS

Ad primas vesperas

Ⱥ

Sancte martyr domini Olaue, pro nobis, quesumus, apud deum intercede, vt concedat nobis delictorum veniam et vite eterne largiatur premia.

Psalmus Laudate, pueri.

Ⱥ Sancte martyr Olaue, tua deo placita prece nos semper et vbique protege.

Psalmus Laudate dominum.

Ⱥ Sancte martyr Olaue, te humiliter deprecamur, vt a peccatorum nostrorum colluuionibus tuis sacris nos expurges orationibus.

Psalmus Lauda, anima mea, dominum.

Ⱥ Sancte Olaue, martyr domini preciose, adesto nostris precibus pius et propicius.

Psalmus Laudate dominum, omnes.

Ⱥ O beate pater Olaue, pium dominum Iesum pro impietatibus nostris deposce.

Psalmus Lauda, Hierusalem.

Capitulum vnius martyris non episcopi aa.v.

℟ O quantus fidei feruor inuictissimi martyris pectus accenderat, qui in medio gentium efferarum constitutus Non cessabat tamen salutis verbum cunctis predicare.

℣ Multos habebat aduersarios, qui vias domini rectas conabantur euertere. Non cessabat.

Hymnus

Rex Olauus gloriosus,
sanctus martyr domini,
agonista preciosus
dat honorem numini,
spe constanti copiosus
offertur certamini.

Lumen vite dat paganis,
sulcat agros cordium,
seminatur vite panis
in sulcis gentilium,
extirpatis cunctis vanis
spes crescit fidelium.

Omne malum aquilonis
aufertur de medio,
gentem dure regionis
mollit predicatio,
trinum laudat in personis
gentilis confessio.

Christi fidem confitentes
in fonte baptismatis,
late credunt Christo gentes
dono sancti pneumatis,
quos confortat rex credentes
nouitate dogmatis.

Tu confirmes spem tuorum
fidei constantia,
vim feramus tormentorum
pari patientia,
vt speremus angelorum
sempiterna gaudia.

Sit laus, honor patri deo
dilectoque filio,
sancto flamini cum eo
et eius imperio
super martyris tropheo
letetur hec concio. Amen.

℣ Gloria et honore.

Ⱥ Adest dies leticie, laudis adest materia, resultet vox ecclesie, pulset hymnis celestia, martyr insignis hodie palme ferens insignia, feliciter ex acie traductus in palacia, per coronam victorie vera migrans ad gaudia stolam suscepit glorie Olauus, regum gloria.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Deus, qui es regum omnium corona et martyrum victoria, annue nos beati Olaui, regis et martyris, pia apud te experiri patrocinia, vt per tuam, quam in eius glorificamus passione, magnificentiam coronam vite diligentibus te percipiamus repromissam. Per dominum.

Inuitatorium Magnus dominus et laudabilis valde, Qui regis Olaui industria in lateribus aquilonis fundauit ciuitatem suam.

Psalmus Uenite.

Aliud inuitatorium per annum Regis mirifici Olaui ad gloriam Laude multiplici pangamus memoriam.

Hymnus

734Tardi quidem ad credendum
noua iura fidei
Christum negant confitendum
suntque corde saxei,
sic conspirant ad perdendum
plantatorem fidei.

Multitudo adunatur
et bellum indicitur,
iniquitas dominatur,
in regem erigitur,
leo fortis victimatur
et iustus conteritur.

Christiani mox ceduntur,
rex truncatur gladio,
quorum anime creduntur
clariores radio,
sede sacra disponuntur
victores in stadio.

Cecus lapsus casu bono
aqua tangit pupillam,
visum capit aque dono,
visus perdit maculam,
Christum laudat dulci sono
lucis videns faculam.

Lingua cuidam amputatur
et mutus efficitur,
opem sancti deprecatur,
martyr prece flectitur,
vsus lingue reformatur,
adolescens loquitur.

Sacerdotis detruncati
membris truncus vehitur
regis aram ad beati
et ibidem ponitur,
restauratur sanitati
et sospes regreditur.

Sit laus, honor patri deo
dilectoque.

In primo nocturno

Ⱥ Regnante illustrissimo rege Olauo apud Noruegiam venerunt illic precones verbi dei.

Psalmus Beatus vir.

Ⱥ Rex autem ille, licet gentilis, natura benignus erat et ad honesta queque sequenda quadam mentis ingenuitate promptissimus.

Psalmus Quare fremuerunt.

Ⱥ Hic euangelice veritatis sinceritate comperta ad baptismi gratiam deuota alacritate conuolauit.

Psalmus Domine, quid.

℣ Gloria et honore.

Lectio prima.

Gloriosus rex Olauus euangelice veritatis sinceritate in Anglia comperta fidem admisit toto pectore et ad baptismi gratiam in vrbe Rothomago deuota animi alacritate conuolauit. Purificatus igitur lauachro salutari repente mutatus est in alium virum, in anteriora se extendens et nouo rerum ordine rex apostoli vicem gerens, ipse dux verbi Christi gratiam passim omnibus predicabat. Plurimum profecit in breui et innumerabilem domino multitudinem acquisiuit.

℟ In regali fastigio constitutus spiritu pauper erat rex Olauus Ac licet regni negocijs implicatus, mentis deuote libera contemplatione meditabatur celestia.

℣ Sordebat ei omnis vana spes et terreni regni gloria ac voluptas vilescebat. Ac licet.

Lectio secunda.

Confluebant ad baptisma certatim populi et numerus credentium augebatur indies: effringebantur statue, succindebatur luci, euertebantur delubra, ordinabantur sacerdotes, fabricabantur ecclesie, offerebant donaria populi cum deuotione et alacritate. Erubescebant idolorum cultores, confundebantur, qui confisi erant in sculptili, et in multis regionis illius partibus infidelium depressa multitudine mutire non audens omnis iniquitas opilabat os suum.

735 | qq.iij.℟ O quantus fidei feruor vt supra ad vesperas.

Lectio tertia.

Non cessabat autem indefessus euangelij predicator nunc obstinatos euincere, nunc instruere rudes, nunc in fide teneros confortare. Nichil regij fastus, nichil tyrannidis in suos exercebat subditos, immo omnibus exempla prebebat magne humilitatis et mansuetudinis. In futuro etenim prouincijs, quibus preerat, prouidens, ne nobiliores quique et potentiores per potentiam humiliores opprimerent, leges diuinas et humanas multa plenas sapientia et mira compositas discretione scripsit et promulgauit.

℟ Iustus vero vt leo confidens absque terrore erat et iuxta exemplum sancti Iob Non expauescebat ad multitudinem nimiam nec despectio propinquorum terrebat eum.

℣ Offerebat se sponte periculis martyrium suscipere non recusans. Non.

In secundo nocturno

Ⱥ Purificatus igitur lauacro salutari repente mutatus est in alium virum.

Psalmus Cum inuocarem.

Ⱥ Consepultus Christo per baptismum in mortem in nouitate vite religionis, quam susceperat, perfectissimus obseruator ambulabat.

Psalmus Uerba mea.

Ⱥ Cauebat vehementer, quicquid fieri lex vetat diuina; quicquid autem precipit, ardentissimo complectebatur affectu.

Psalmus Domine dominus noster.

℣ Posuisti, domine, super.

Lectio quarta.

In dictis namque legibus suum cuique conditioni ius assignauit: in illis etiam, quantum liceret prelatis in subditos et quantam subiecti reuerentiam erga prelatos exhiberent, rectis limitibus discreuit. Ibi modestissimus et equissimus arbiter sapienter considerans plerumque reges potestate sibi concessa superbe abuti in subditos legum rigore regalem coercuit et refrenauit licentiam. In illis legibus claret, quam deuotus erga deum, quam benignus erga proximum rex gloriosus extiterit.

℟ Itaque deuotissime perficiens officium euangeliste, indutus lorica fidei et galea salutis Circuibat ciuitates, vicos et villas salutarem doctrinam vbique disseminans.

℣ Iesu bone, quantos labores sustinuit, antequam populum incredulum conuertere posset. Circuibat.

Lectio quinta.

Explicari minime vero potest, quanta beneficia beatus martyr populis contulit, quantum profuit, dum prefuit. Sed vite contraria perpessus est, tribulationes multas et malas a quibusdam, donec illorum multitudini resistere non valens secessit in Tusciam, donec voluntati ac proposito tempus idoneum dominus conferre dignaretur. Ubi a Gerzellauo, eiusdem prouincie rege magnifico, gloriose susceptus est, amplissimo quoque honore, quandiu ibi moram egit, habitus est. Ubi non paruo tempore demoratus honestam vite formam, etiam sue religionis celebre monimentum 736incolis reliquit.

℟ Confluebant ad baptisma certatim populi et in multis Noruegie partibus Propter fidelium multitudinem omnis iniquitas opilabat os suum.

℣ Confusi erant confidentes in sculptili et numerus credentium augebatur indies. Propter fidelium.

Lectio sexta.

Denique decoctus igne persecutionis, diuino inspiratus instinctu per Suecie fines ad propria remeauit. Indutus igitur lorica fidei et armatus galea salutis obijciebat se sponte periculis martyrium, si deo placuisset, suscipere non recusans. Quo comperto veritatis hostes conuocauerunt consilium iniquitatis et conuenerunt in vnum aduersus dominum et aduersus Christum eius. Erat namque eius doctrina operibus eorum valde contraria.

℟ Florebat fides et vbertim germinabat verbi dei noua plantatio; Fabricandis ecclesijs offerebant dona populi deuoti et alacres.

℣ Exultabat rex plusquam credi potest, iam laboris sui suauissimos fructus pregustans. Fabricandis.

In tertio nocturno

Ⱥ Nec propria salute contentus populos, quibus preerat, ad fidem conuertere vigilanti nitebatur instantia.

Psalmus In domino confido a.iij.

Ⱥ Nouo rerum ordine rex apostoli vicem gerens, ipse dux verbi Christi gratiam passim omnibus predicabat.

Psalmus Domine, quis habitabit a.iiij.

Ⱥ Predicationis gratia, que diffusa erat in labijs eius, plurimos a demonum nephandis cultibus ad veri dei cultum reuocabat.

Psalmus Domine, in virtute a.vj.

℣ Magna est gloria.

Lectio septima. Secundum Lucam ix.

In illo tempore: Dicebat Iesus ad omnes: “Si quis vult post me venire, abneget semetipsum et tollat crucem suam quo‹ti›die et sequatur me,” et reliua.

In odium igitur fidei et beati martyris quidam aduersarij eius cuiusdam Chanuti muneribus corrupti, quidam vero malicie sue instinctu nouam religionem, paternis scilicet legibus contrariam, recusantes exercitu ordinato bello regem excipiunt. Uerum illustrissimus martyr totus suspensus in celestia pro fide et iusticia pugnaturus exercitu, quantum in breui potuit, collecto obuiat inimicis ibidem feliciter occumbens quarto kalendas Augusti, feria quarta, millesimo vicesimo octauo anno ab incarnatione domini de castris ad regni regis palacia, de bello migrauit ad pacem, que exuperat omnem sensum.

℟ Deuenerat martyr Christi in locum, vbi corpus eius sanctissimum modo requiescit; huius loci incole obstinati in malicia Ueritatis hostes erant inexorabiles.

℣ Hi 737 | qq.iiij.ergo collecto exercitu conuenerunt in vnum aduersus dominum et aduersus Christum eius. Ueritatis hostes erant.

Lectio octaua.

Nocte vero precedente diem, qua martyr inclitus passus est, apparuit illi dominus Iesus verbis consolatorijs demulcens illum, dicens: “Accede,” inquit, “ad me, dilecte mi, vt laborum tuorum fructus dulcissimos carpas in sempiterna leticia nostro fruens consortio.” Qua visione admodum confortatus passioni se letus obtulit iam diuinitus scalam sperans, quam in somnis nuper ad celos erectam viderat, per quam ad dulcedinem, quam gustauerat, feliciter erat ascensurus.

℟ Egregius martyr Olauus nocte precedente diem sue passionis splendore amictum contemplatur Iesum astantem sibi ac dicentem: “Ueni, chare meus, tempus est, vt laborum tuorum dulcissimos percipias fructus.”

℣ In admiratione aspectus illius attonitus celeste percepit oraculum. Ueni, chare meus.

Lectio nona.

Euoluto itaque passionis illius tempore cum corpus eius regales lauissent ministri, proiecta est ante ostium aqua mixta sanguine, qui de vulneribus beati martyris fluxerat. Transiens itaque ante ostium quidam cecus casu prolapsus ad locum, qui adhuc aqua infecta sanguine madebat, cumque digitos madefactos eadem aqua ad oculos suos reduxisset, illico detersa caligine lumen pristinum recepit. Qui certius explorans miraculum se per beati martyris Olaui meritum visum recepisse cognoscit, vnde cum ipso omnes audientes miraculum diuinam pietatem et martyris meritum dignis extulere preconijs.

℟ Rex inclytus Olauus, martyr domini preciosus, claritate confortatus diuine visionis, exultans accessit ad locum passionis Et per effusionem sanguinis peruenit ad palmam eterne iocunditatis.

℣ Felici commertio pro celesti regnum commutans terrenum regem rex videt in decore suo et in salutari regis magna gloria regis. Et per effusionem.

Psalmus Te deum.

℣ Corona aurea.

Ad laudes

Ⱥ

Post mortem martyris aqua mixta sanguine, qui de vulneribus fluxerat, lauans cecus oculos lumen recepit.

Ⱥ Implorata ope martyris dux Guttormus cum parua manu ingentem fudit exercitum.

Ⱥ Ad sepulchrum sancti pernoctans enormiter contracta mulier integre reddita sanitati leto vultu et alacri animoanimo] anino breviarium 738ad propria remeauit.

Ⱥ Adolescens, qui lingua precisa loquendi officium amiserat, ad sepulchrum martyris veniens recepto lingue vsu recessit cum gaudio.

Ⱥ Quidam sacerdos truncatis membris exanimis implorauit opem gloriosi martyris moxque sanctus in somnis ei apparuit et subito plene sospitati restituit.

Capitulum vnius martyris.

Hymnus

Grecus Cesar constitutus
in arto certamine
poscit opem sancti tutus
non tardo laudamine,
barbarorum sic adiutus
victor redit agmine.

Ergo Christum imploremus
opem ferre miseris,
vt tyrannum superemus
et ministrum sceleris
et in celis conregnemus
reducti ab inferis.

Sit laus, honor patri deo.

℣ Letabitur iustus.

Ⱥ Imperator Grecus oppressus in prelio et attritus ab exercitu barbarorum deposcit opem martyris gloriosi, cum repente sanctus christianis apparet atque illos precedens insignis signifer hostilem profudit exercitum.

Psalmus Benedictus.

Oratio Deus, qui es regum.

Ad horas diurnales antiphone de laudibus, capitula vnius martyris non pontificis.

Ad secundas vesperas

Antiphone de laudibus.

Psalmi Dixit dominus. Confitebor. Beatus vir. Laudate, pueri, dominum. Laudate dominum, omnes gentes.

Capitulum Beatus vir, qui suffert aa.v.

℟ Rex inclitus.

Hymnus Rex Olauus gloriosus.

℣ Gloria et honore.

Ⱥ Hodie preciosus martyr Olauus ab inimicis veritatis occisus pro iusticia de castris victor ad aulam regis eterni de bello migrauit ad pacem, que exuperat omnem sensum.

Psalmus Magnificat.

Oratio vt supra.

Fiat memoria de martyribus.

Ⱥ Isti sunt martyres Abdon et Sennes, qui monita dei credentes respuerunt predia et diuitias et secuti sunt Iesu Christi pia vestigia.

℣ Letamini.

Oratio

Deus, qui sanctis tuis Abdon et Senni ad hanc gloriam veniendi copiosum munus gratie contulisti, da famulis tuis suorum veniam delictorum, vt sanctorum tuorum intercedentibus meritis ab omnibus mereamur aduersitatibus liberari. Per dominum.

Synodaliter statutum est, quod in dominica infra octauas beati Olaui, in qua noua hystoria deberet inchoari, scilicet In principio, beato Olauo plenum officium cum nouem lectionibus tribuatur sed historia predicta imponitur in vigilia Olaui cum homilia dominicali. Festo beati Petri excepto omnia vt in die sancto peragantur cum lectionibus et antiphonis infra notatis.

SECUNDA DIE

Ad matutinas

Inuitatorium Magnus dominus.

Hymnus Deus, tuorum militum aa.v.

℣ Gloria et honore.

Lectio prima.

739 | qq.v.Opere precium est de multis miraculis, que ad commendanda merita gloriosi martyris Olaui dominus operari dignatus est pauca perstringere, quatinus in laudem et reuerentiam diuine pietatis audientium excitentur animi, et quantam gratiam et gloriam dominus sancto suo dederit, fidelibus innotescat. Erat in Hybernia dux quidam GuttormusGuttormus] Guttornius breviarium nomine, natione Noricus, nepos beati martyris, vir genere preclarus et armis potens. Hic cum rege Margodo federatus et quadam familiari societate coniuratus erat.

℟ In regali vt heri.

Lectio secunda.

Contigit autem, vt ambo in expedi‹ti›onem cum innumerosa classe profecti et inde multis opibus et nauibus copiosis locupletati reuertere‹n›tur. Quadam ergo die cum spolia inter se diuisuri conuenissent, videns rex prefatus predam innumerabilem amore cupiditatis excecatus est et mutue societatis et alterni sacramenti contemptor proponit duci, vt eligat vnum, quod vellet, e duobus. “Aut michi,” inquit, “omnia relinque cum nauibus spolia aut a me bellum tibi illatum sustinebis.” Inter has positus dux GuttormusGuttormus] Guttornius? breviarium angustias, quo se verteret, nesciebat. Relinquere predam nauibus turpe sibi et indecorum nimis videbatur, bellum autem suscipere periculosum admodum erat. Erat enim inter exercitus grandis distantia, nam rex predictus quindecim naues habuisse dicitur, dux vero tantum quinque. Dux itaque anxius biduanas petijt inducias, si forte tyrannum a nequitia excogitata possit deflectere, nam eodem die erat vigilia beati martyris Olaui.

℟ O quantus.

Lectio tertia.

Postquam vero animum barbari nullis potuit precibus emollire, elegit honeste potius mori, quam cum dedecore tanto et infamia sui generis spolia sua cum nauibus relinquere tyranno. Quia tamen humanum deerat, diuinum implorat auxilium et beatum martyrem Olauum, vt sibi succurrat, deuote precatur et crucem argenteam promisit se facturum in ecclesia martyris. Quid multa? Ordinato exercitu inimicis occurrit agminibus et fortissime dimicans ope Christi et gloriosissimi martyris interuentu totam barbarorum multitudinem prosternit. Inopinata ergo potitus victoria crucem fecit argenteam mire magnitudinis longe humani corporis 740modum excedentem et posuit eam in ecclesia beati martyris ad corpus eius in diuini triumphi et inopinate victorie, quam per merita eius obtinuerat, monimentum.

℟ Iustus.

Ad laudes

vt in die sancto.

Ⱥ super Benedictus Egregie dei martyr, rex Olaue, quanto laudum preconio extollendus es, qui presentia sanctissimi tui corporis ostendis, quantum valeas in celis: nam egris sospitas redditur, priuatus lingua loquitur, pluraque beneficia meritorum declarantur.

Oratio

Omnipotens sempiterne deus, maiestatem tuam suppliciter exoramus, vt sicut beatus Olauus tua prouidentia rex in terris extitit catholicus, ita apud tuam in celis misericordiam pro nobis intercessor sit ipse perpetuus.

De martyribus.

Ⱥ O veneranda martyrum bb.ij.

℣ Exultabunt sancti.

Hore diurnales vt in die sancto sine precibus. Sequentes antiphone diuidantur ad Benedictus per octauas.

Ⱥ Uisitauit nos dominus per viscera misericordie sue et dedit nobis scientiam salutis per os sancti martyris Olaui, benedictus dominus deus Israel.

Ⱥ Sit semper summa laus deo patri, per quem triumphanttriumphant] triumphanti? breviarium sancti, quique ordines angelicos victorioso hodie cumulauit colono et mortales glorioso fouit patrono, cuius nunc membra felix amplectitur Noruegia, animam habet celestis regia, in qua cum Christo nunc regnat; pro nobis, precamur, semper intercedat.

Ⱥ Magni patris Olaui, quem prauorum seuitia martyrizauit et Christi pietas nobiliter decorauit, solennia celebremus, vt eius obtentu diuina protectio nobis semper hic et vbique adesse dignetur.

Ⱥ Inclita martyrij recolentes iure trophea laudes, Christe, tibi pangimus assidui, qui pietate tui festum solenne dedisti Olaui meritis, martyris egregij, qui proprij pro te perfusus sanguinis vnda fulget in angelica perspicuus patria.

Ⱥ Letabunda dies anno currente reluxit, gaudia festiua, solennia leta reduxit, dum domini seruus Olauus ad astra vocatur, ad superas sedes mundi de valle leuatur.

Ⱥ O martyr Olaue, preces tuorum attende et de tua gloria iam securus pro nostra omniumque interueni salute.

Ad vesperas

Ⱥ Post mortem martyris.

Psalmus Dixit dominus vt in die sancto.

Capitulum vnius martyris.

Ⱥ Exultet spiritus omnium fidelium regem regum et sanctum Olauum collaudantium, quia Christo seruire est regnare; ipse autem nobis subueniat in terris, qui sanctos suos superata tyrannide coronat in celis.

Psalmus Magnificat.

Oratio vt supra.

Fiat commemoratio de sancto Germano.

Ⱥ Confessor domini bb.iij.

℣ Ecce sacerdos magnus.

Oratio

741 | qq.vj.Maiestatem tuam, domine, quesumus, sanctus Germanus, confessor tuus atque pontifex, cuius hodie depositionem celebramus, pro nobis exoret, vt quod nostris meritis non valemus, eius precibus assequamur. Per dominum.

Sequentes antiphone diuidantur ad Magnificat.

Ⱥ Gloriosissime rex et martyr Olaue, gloria regum, decus procerum, lux Noruegie gemmaque totius patrie, tua sanctissima prece pro nobis peccatoribus propicius intercede.

Ⱥ Beatus vir Olauus, talentorum vt supra aa.viij.

Ⱥ Corde et ore laudemus pariter sanctorum sanctificatorem dominum, qui in sanctis suis semper est mirabilis quique sanctum regem Olauum, martyrem venerandum, gloria et honore coronatum his terris transtulit per martyrium ad celestis regni palacium, cuius anima virtuosissima in celis sublimiter coronata nobis solita, quesumus, amplificet suffragia.

Ⱥ Nos pariter cuncti deuoto pectore iuncti tribus personis laudem resonemus in hymnis, in tam preclara festiui temporis hora, quam meritis diuus summe virtutis Olauus, hic martyr domini sanctus, sub honore perenni extulit egregio victrici laude triumpho, dum per tormenta celi conscendit ad alta, quo nunc cum Christo dominatur iure beato, criminibus soluas, sed ob hoc te poscimus omnes, o vir sancte dei, miles fortissime Christi, vt sis patronus noster sine fine benignus fundens vota precum pro nobis nunc et in euum.

Ⱥ Hodie gloriosus pater Olauus dissoluta huius habitationis domo domum non manufactam accepit in celis, quam sibi cooperante dei gratia manu, lingua fabrefecit in terris, vbi quod iam sitiuit internum, gustat eternum decoratus vna stola, securus de reliqua.

Ⱥ Exultemus omnes in deo, salutari nostro, qui recordatus misericordie sue suscepit sanctum suum regem Olauum in collegio martyrum, quem rogemus omnes, vt pro nobis ipsum regem regum semper exoret Iesum Christum.

TERTIA DIE

Ad matutinas

Inuitatorium Magnus dominus.

℣ Posuisti.

Lectio prima.

Pueri cuiusdam falso impetiti crimine, vt sepe fert iustus crimen iniqui, lingua abscisa est. Hic fama miraculorum, que per sancti Olaui merita fieri frequenter audiuerat, excitatus ad memoriam martyris venit, sanctum multis afflagitat lachrimis, altis exorat gemitibus, vt loquendi officium, quod iniuste perdiderat, suo sibi restituat interuentu. Factum est, vt qui ad sepulchrum sancti merens et elinguis venerat, libere loquens ad sua cum gaudio remeauit.

℟ Itaque.

Lectio secunda.

Alter quidam Aslaius captus abscisa lingua forte elapsus est. Hic ad memoriam martyris veniens, et vt lingue sue pristina redderetur sanitas, cum intima cordis contritione postulans vsum 742loquendi, quem amiserat, recepit seque in eadem perenni obsequio martyris mancipauit.

℟ Confluebant.

Lectio tertia.

Mulier quedam adeo deformiter contracta, vt pedes eius clunibus adhererent, ad sepulchrum martyris allata est. Ubi cum in lachrimis et obsecratione peruigili perseuerasset diutius, integre sospitati reddita extensis neruis, erectis tibijs, confortatis pedibus et singulis membris officio suo et forme redditis ad propria repedauit.

℟ Florebat fides.

Ⱥ Uisitauit nos dominus vt supra.

Psalmus Benedictus.

De sancto Germano.

Ⱥ Euge serue bone bb.v.

℣ Iustus vt palma.

IN SOLENNITATE SANCTI PETRI AD UINCULA

Ad primas vesperas

Super psalmos de die Ⱥ Petrus ad se reuersus dixit: “Nunc scio vere, quia misit dominus angelum suum et liberauit me de manu Herodis et de omni expectatione plebis Iudeorum.”

Capitulum Actuum xij.

Misit Herodes rex manus, vt affligeret quosdam de ecclesia, occidit autem Iacobum, fratrem Ioannis, gladio. Uidens autem, quia placeret Iudeis, apposuit apprehendere et Petrum.

℟ Solue iubente deo terrarum, Petre, cathenas, qui facis, vt pateant celestia regna beatis.

℣ Fac, vt amor Christi et fratrum regat intima nostra spesque fidesque pio virtutum flores perornent. Qui facis.

Hymnus Petrus beatus cathenarum laqueos supra in hymno Felix per omnes nn.ij. Quodcunque vinclis super terram. Gloria deo per immensa secula.

℣ In omnem terram.

Ⱥ Angelus domini astitit et lumen refulsit in habitaculo carceris percussoque latere Petri excitauit eum dicens: “Surge velociter,” et ceciderunt catene de manibus eius.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Deus, qui beatum Petrum apostolum a vinculis absolutum illesum abire fecisti, nost‹r›orum, quesumus, solue vincula peccatorum et omnia mala a nobis propiciatus exclude. Per dominum.

De sancto Olauo.

Ⱥ Gloriosissime rex vt supra.

De martyribus.

Ⱥ Hec est vera fraternitas aa.viij.

℣ Ecce quam bonum.

Oratio

Fraterna nos, domine, martyrum tuorum corona letificet, que et fidei nostre prebeat incitamenta virtutum et multiplici nos suffragio consoletur. Per dominum.

Inuitatorium Pastori summo iubilemus corde iocundo, Qui claues Petro celorum contulit almo.

Psalmus Uenite.

Hymnus Petrus beatus. Quodcunque. Gloria 743 | qq.vij.deo.

In primo nocturno

Ⱥ Misit Herodes rex manus, vt affligeret quosdam de ecclesia, occidit autem Iacobum, fratrem Ioannis, gladio.

Psalmus Celi enarrant a.vj.

Ⱥ Uidens autem, quia placeret Iudeis, apposuit apprehendere et Petrum.

Psalmus Benedicam dominum c.iij.

Ⱥ Petrus quidem seruabatur in carcere et oratio fiebat sine intermissione ab ecclesia ad deum pro eo.

Psalmus Eructauit c.viij.

℣ In omnem terram.

Lectio prima.

Notandum est, fratres charissimi, qua de causa celebratur festiuitas sancti Petri apostoli ad vincula kalendis Augusti, cuius causa hec asseritur. Dux quidam Romanorum nomine Quirinus habebat filiam gutturnosam nomine Balbinam. Habebat autem ipse dux beatum Alexandrum papam in carcere clausum. Puella vero sepissime pergens ad carcerem deosculabatur cathenas, quibus vinctus tenebatur sanctus.

℟ Misit impius Herodes rex manus, vt affligeret quosdam de ecclesia, Occidit autem Iacobum, fratrem Ioannis, gladio.

℣ Uidens autem, quia placeret Iudeis, apposuit apprehendere et Petrum. Occidit.

Lectio secunda.

Beatus vero Alexander puelle dicebat: “Noli, filia mea, osculari has cathenas sed quere boyas sancti Petri apostoli et osculare eas et recipies sanitatem.” Mittit ergo pater puelle pro cathenis; osculatur filia et sanatur. Unde sanctus AlexanderAlexander] Alexantur breviarium solutus hanc solennitatem celebrandam constituit et in beati Petri nomine ecclesiam dedicat, que dicitur Ad Uincula, in qua et apostoli cathene deosculantur a populo.

℟ Uidens autem callidus hostis, quia placeret Iudeis, Apposuit apprehendere et Petrum.

℣ Misit impius rex Herodes manus, vt affligeret quosdam de ecclesia. Apposuit apprehendere.

Lectio tertia.

Mancipatur igitur carceri beatus Petrus spectaculum et ludibrium Iudeis post pascha futurus. Sed qui hoc intendit, nichil proficit, cui totus perit conatus: nam grex pastore destitutus pro eius ereptione laborat, oratio namque fiebat sine intermissione ab ecclesia ad deum pro eo.

℟ Cunque tyrannus immitis apprehendisset Petrum apostolum, misit eum in carcerem volens post pascha producere eum populo.

℣ Uidens autem, quia placeret Iudeis, apposuit apprehendere et Petrum. Uolens.

In secundo nocturno

Ⱥ Erat Petrus inter duos milites vinctus catenis duabus.

744Psalmus Omnes gentes d.j.

Ⱥ Cunque producturus eum esset Herodes, ecce angelus domini astitit et lumen refulsit in habitaculo carceris percussoque latere Petri excitauit eum dicens: “Surge velociter.”

Psalmus Exaudi, deus, deprecationem d.v.

Ⱥ Exiens Petrus sequebatur eum et nesciebat, quia verum est, quod fiebat per angelum.

Psalmus Exaudi, deus, orationem d.v.

℣ Constitues eos principes.

Lectio quarta.

Oratio, inquit, fiebat sine intermissione ab ecclesia ad deum pro eo, quia iugis oratio hostis est humiliatio. Quis enim iustus salutem petijt et non impetrauit? Orauit Daniel et somnium regis aperuit et ora leonum obturauit. Oratio puerorum caminum extinxit et Susannam lapidandam liberauit et hec eadem Petro vincula resoluit.

℟ Petrus quidem apostolus seruabatur in carcere, Oratio autem fiebat sine intermissione ab ecclesia ad deum pro eo.

℣ Erat Petrus dormiens inter duos milites, vinctus catenis duabus. Oratio.

Lectio quinta.

Nocte autem, qua in crastinum producturus erat Herodes Petrum, dormiebat apostolus inter duos milites vinctus catenis duabus et custodes ante ostium. Sic et Pilatus corpori dominico custodes disponens nil preualuit. Sic Sanson Christi figuram preferrens nocte surrexit, portas tulit et verticem montis subijt, quia Christus resurgens a mortuis custodes cecauit, portas inferni confregit, vt non diffidat Petrus magistri exemplo se vinculis non posse teneri.

℟ Cumque producturus eum esset Herodes, in ipsa nocte erat Petrus dormiens Inter duos milites, vinctus catenis duabus.

℣ Et custodes ante ostium custodiebant carcerem, vbi erat Petrus apostolus. Inter.

Lectio sexta.

In habitaculo autem carceris angelus astitit et lumen refulsit dicens Petro: “Surge velociter.” Ecce quomodo angelus domini astitit et fallacie somnijs custodes oppressit, sicut et in resurrectione magistri super eius monumenti lapidem angelus sedisse commemoratur, vt hinc et inde et resurrectionis dominice et liberationis apostolice etiam testes fierent inuiti ipso hoc operante, qui viuit et regnat in secula seculorum. Amen.

℟ Ecce angelus domini astitit et lumen refulsit in habitaculo carceris percussoque latere Petri excitauit eum dicens: “Surge, surge, surge velociter.”

℣ Et continuo ceciderunt catene de manibus eius angelo dicente: “Surge, surge.”

In tertio nocturno

745 | qq.viij.Ⱥ Transeuntes primam et secundam custodiam venerunt ad portam ferream, que ducit ad ciuitatem, que vltro aperta est eis.

Psalmus Confitebimur tibi e.ij.

Ⱥ Exeuntes processerunt vicum vnum et continuo discessit angelus ab eo.

Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.

Ⱥ Petrus ad se reuersus dixit: “Nunc scio” vt supra ad vesperas.

Psalmus Dominus regnauit, irascantur f.iij.

℣ Dedisti hereditatem.

Lectio septima. Secundum Matheum xiiij.

In illo tempore: Iussit Iesus discipulos suos ascendere in nauiculam cum expositione sua require in octauis apostolorum Petri et Pauli vt supra oo.iij.

℟ Surge, Petre, et indue te vestimentis tuis, accipe fortitudinem ad saluandas gentes, Quia ceciderunt catene de manibus tuis.

℣ Angelus domini astitit et lumen refulsit in habitaculo carceris percussoque latere Petri excitauit eum dicens: “Surge velociter.” Quia.

℟ Dixit angelus ad Petrum: “Circunda tibi vestimentum tuum et sequere me,” Et egrediens sequebatur eum.

℣ Transeuntes autem primam et secundam custodiam venerunt ad portam ferream, que ducit ad ciuitatem, que vltro aperta est eis. Et.

℟ Quodcunque ligaueris super terram require in cathedera sancti Petri ii.j.

Psalmus Te deum.

℣ Tu es Petrus.

Ad laudes

Ⱥ

“Symon Ioannis, diligis me plus his?” “Tu scis, domine, quia amo te.”

Ⱥ Si diligis me, Symon Petre, pasce oues meas, dicit dominus.

Ⱥ “Petre, amas me? Pasce oues meas.” “Tu scis, domine, quia amo te.”

Ⱥ Domine, tu omnia nosti, tu scis, quia amo te.

Ⱥ Ego pro te rogaui, Petre, vt non deficiat fides tua, et tu aliquando conuersus confirma fratres tuos.

Capitulum Misit Herodes rex manus.

Hymnus Iam, bone pastor aa.j. Annue, Christe.

℣ Nimis honorati.

Ⱥ Quodcunque ligaueris super terram, erit ligatum et in celis, et quodcunque solueris super terram, erit solutum et in celis, dicit dominus Symoni Petro.

Psalmus Benedictus.

Post Benedicamus domino

De sancto Olauo.

Ⱥ Sit semper summa laus vt supra.

De martyribus.

Ⱥ Isti sunt angelica solidati require de septem fratribus pp.j.

℣ Exultabunt sancti.

Oratio Fraterna nos domine ibidem.

Ad horas diurnales.

Antiphone de laudibus.

Ad tertiam

Capitulum Petrus quidem seruabatur require supra in die passionis eius cum sequentibus nn.iiij.

Ad sextam

Capitulum Angelus domini.

Ad nonam

Capitulum Exiens Petrus.

Ad secundas vesperas

Ⱥ Iurauit dominus.

Psalmus Dixit dominus cum ceteris.

Capitulum Transeuntes autem primam nn.v.

℟ Quodcunque ligaueris ii.j.

Hymnus Petrus beatus cathenarum supra in primis vesperis.

℣ In omnem terram.

Ⱥ Symon 746Bariona, tu vocaberis Cephas, quod interpretatur Petrus; ianitor celi, pulsantibus aperi, supra modum peccauimus omnes, dimitte septuagies septies, parce tuis ouibus, quos vexat raptor iniquus.

Psalmus Magnificat.

Fiat commemoratio de sancto Olauo cum hac Ⱥ Beatus vir Olauus, talentorum vt in communi suffragio.

℣ Gloria et honore.

Oratio Omnipotens qq.v.

De sancto Stephano, papa et martyre, commemoratio.

Ⱥ Iste sanctus pro lege aa.v.

℣ Posuisti, domine.

Oratio

Deus, qui nos annua beati Stephani, martyris tui atque pontificis, solennitate letificas, concede propicius, vt cuius natalitia colimus, de eiusdem etiam protectione gaudeamus. Per dominum.

QUINTA DIE INFRA OCTAUAS BEATI OLAUI

Ad matutinas

Inuitatorium et cetera omnia necnon et hore diurnales pleniter peragantur, quemadmodum prima die post festum eius prenotantur, cum his lectionibus:

Lectio prima.

Erant duo viri fratres et hi genere preclari, abundantes in seculo optinuerunt diuitias. Illis erat soror secundum carnis superficiem pulchra sed, vt rei probauit exitus, ad prauorum detractiones numen circunspecta. Hec cum quodam sacerdote Anglico, qui in domo fratrum eiusdem mulieris manebat, deuotam habens familiaritatem honesto zelo multa eidem contulerat beneficia. Accidit autem, vt de muliere illa sinistra suspitio oriretur, sed quia sermo malus mentem audientium faciliter solet inficere, propter assidua colloquia insonti sacerdoti culpa indicitur. Fratres autem eius ob magnam familiaritatem, qua sacerdoti coniuncta fuerat, quasi de re certi supra modum indignati sunt et furore nimio succensi dolorem suum dissimulando suppresserunt.

℟ Deuenerat martyr supra in dei sancto.

Lectio secunda.

Quadam vero die sacerdotem nichil mali suspicantem euocant et assumpto quodam cliente suo iniquitatis, quam conceperant, conscio quasi cuiusdam rei gerende gratia secum abducunt. Cumque remote et longe a domo sua in loca secretiora deuenissent, arripientes presbiterum nichil tale formidantem, frangunt ei tybias, abscindunt linguam, a capite oculos eruunt. Denique cum ille dolore anxius lingue residuum mouens balbutire videretur, inuadentes eum, partem lingue, quam 747 | rr.j.reliquerant, forcipibus extrahentes iterum abscidunt et eodem semiuiuosemiuiuo] semiuino breviarium relicto in domo cuiusdam paupercule mulieris ab ipsa susceptus defertur.

℟ Egregius martyr Olauus.

Lectio tertia.

Porro ille tantam expertus crudelitatem hominum de diuina clementia non diffidit, ore tacens deuoto corde efficacius loquitur. Quo infirmior, eo fortior et potens ad gloriosum martyrem Olauum, de cuius meritis tam magna audierat, totis conuersus precordijs illum sibi in tanta necessitate non deesse. Quo miserior, eo miserabilior; quo magis anxius, eo obnixius eum deposcit. Sit in oratione et gemitu et contritione cordis persistens, opem martyris implorare non cessat miser miseratione dignus; postero tandem die soporis quiete resoluitur. Et ecce apparuit ei sanctus martyr dicens se esse Olauum, quem tam deuote et obnixe inuocauerat. Deinde oculos eius et tybias et queque loca saucia blanda manu pertractans, tandem vt ad linguam eius manum suam misit, radices tanto extraxit conamine, vt nimio dolore coactus clamorem maximum sacerdos emitteret. Ilico post salutarem tactum martyris tam grauiter leso tanta diuine pietatis vbertas affuit, vt nichil omnino passus videretur: lingua reddita, tibie sanate, oculi restituti et loca, si qua fuerant vulnerata vel lesa, integerrimam recepere sospitatem. In argumentum tamen, quod oculi fuerant eruti, remansit in palpebris cicatrix candida.

℟ Rex inclitus Olauus.

Ⱥ Magnis patris Olaui supra qq.v.

Psalmus Benedictus.

De sancto Stephano.

Ⱥ Beatus vir, qui inuentus est aa.vij.

℣ Posuisti, domine.

IN TRANSLATIONE SANCTI OLAUI

Ad primas vesperas

Omnia plene vt in priori festo eius peragantur.

Post Benedicamus domino fiat memoria de martyribus.

Ⱥ Ostendit sanctus Gamaliel per visum Luciano sacerdoti tres calatos aureos rosis refertos et quartum argenteum croco plenum et dixit: “Hi sunt nostri loculi et nostre reliquie: hic autem sanguineas habens rosas loculus est sancti Stephani, qui solus ex nobis martyrio meruit coronari.”

℣ Letamini in domino.

Oratio

Deus, qui es sanctorum tuorum splendor mirabilis quique hodierna die beatorum martyrum tuorum Stephani, Nicodemi, Gamalielis atque Abibon inuentionem gloriosam reuelasti, da nobis in eterna leticia de eorum societate gaudere. Per dominum.

748Inuitatorium Magnus dominus.

Hymnus Deus, tuorum.

In primo nocturno

Antiphone et psalmi vt in die sancto.

℣ Gloria et honore.

Lectio prima.

Contigit sancto adhuc viuente in carne, quod quadam die dominica gloriosus rex Olauus virgulam forte vbi residebat inuentam cultello, quem manu tenebat, dolaret immemor, quod dominica dies esset. Obseruabant enim in Noruegia cum magna diligentia dies festos nec vllus aliquid operis magni vel parui facere presumebat. Unus igitur ex eis, qui assistebat regi, videns, quia rex dominica die dolaret, nec tamen aperte ausus est dicere, quod dominica dies esset, hac illum voce commonuit: “Domine,” inquit, “rex, cras erit secunda feria.” Qua commonitione rex ad se conuersus et quia virgam dolauerat dominica die vehementius dolens omnes dolaturas virge collegit et collecta super manum suam igne adhibito combussit; quibus combustis manus illius illesa apparuit.

℟ In regali.

Lectio secunda.

Anno, quo beati martyris Olaui ecclesia nouo principatus et pallij vestitur honore, inter crebras populorum confluentias assunt ex longinquo tres debiles varia corporum egritudine laborantes. Qui pariter ad ecclesiam beati martyris venientes sperabant se ea die gratiam sospitatis potissimum impetrare, qua idem martyr carnis iura pro Christo soluens gaudium suscepit eternaliter permansurum.

℟ O quantus.

Lectio tertia.

Erat namque inter eos quidam cecus, qui in ipsa martyris vigilia visionis leticia meruit consolari. Die vero sequenti, cum processionis officia solenniter agerentur et in cimiterio feretrum more solito deponeretur, mutus quidam locutionis gratiam recepit et diu detente lingue officium in laudem saluatoris gaudens laxauit.

℟ Iustus vero vt leo.

In secundo nocturno

Ⱥ Uir dei Gamaliel ait Luciano: “Non solum mei causa sollicitus sum sed potius pro illis, qui mecum sunt.”

Psalmus Uerba mea c.v.

Ⱥ Isti etenim maximo digni sunt honore venerari in terris, quos in celo rex regum immensa cumulauit gloria.

Psalmus Domine dominus noster.

Ⱥ Cum ergo sint apud deum meritis excelsi, apud homines loco tenentur humili.

Psalmus Conserua a.iiij.

℣ Exultent.

Lectio quarta.

Lucianus misericordia dei indigens et omnium hominum minimus, presbiter ecclesie dei, que est in villa Caphargamala in territorio Hierosolimorum, sancte ecclesie et omnibus sanctis, qui sunt in Christo Iesu in vniuerso mundo, in domino salutem. 749 | rr.ij.Que apparuit mee pusillanimitati de reuelatione reliquiarum beati prothomartyris Christi Stephani et Nicodemi, qui in euangelio scriptus est, et Gamalielis atque Abibon visio necessarium duxi vestre in Christo dilectioni omnem indicare veritatem. Sexta feria dormiente me in loco baptisterij hora noctis tertia quasi in extasi factus sum.

℟ Lucianus presbiter dixit: “Domine, tu quis es et qui sunt tecum?” At ille: “Ego sum Gamaliel, Pauli quondam doctor apostoli, qui autem iuxta me quiescit, Ipse est dominus Stephanus.”

℣ Qui a Iudeis Hierosolimis lapidatus, ad lacerandum bestijs et auibus expositus per dei prouidentiam permansit intactus. Ipse est dominus.

Lectio quinta.

Semiuigilans vero vidi virum senem, canum, prolixam barbam habentem, alba stola indutum, cui inerant gemmule auree habentes intrinsecus signum sancte crucis. Qui et virgam auream in manu gestabat, cum qua me pulsans dicit: “Luciane, Luciane, Luciane, surge et vade atque dic Ioanni episcopo Hierosolimitano, vt corpus beati Stephani prothomartyris et Nicodemi, qui nocte venit ad Iesum, corpusque meum, Gamalielis scilicet, qui nutriui Paulum apostolum, et Abibon, filij mei, qui mecum credens mansit virgo per euum, in possessione mea, que Caphargamala dicitur, inuenta leuet et transferat.”

℟ Cum scirem ego Gamaliel sanctitatem Christi athlete Stephani et fidem eius ac deuotionem, credens me in resurrectione partem habiturum cum eo feci eum sepeliri In monumento meo nouo.

℣ Auditor domini Nicodemus ibidem sepultus est et Abibas, filius meus, mecum est repositus; ibi iacet beatus Stephanus. In monumento.

Lectio sexta.

Confero igitur mecum, quod si sana sit hec visio, non semel veniens sed sepius iterata placebit, et sicut ego deliberaui, redijt visio et trinam vocationem trina sequitur visitatio et de loco et corporibus inueniendis signa dantur notissima. Securior ergo redditus et certior effectus episcopo reuelata reuelo, qui libens audit, accedit, querit et inuenit, et sic cum socijs princeps leuatur martyrum, ibidem septuaginta tribus, qui diuersis tenebantur languoribus, plenam salutem obtinentibus et sic ecclesia decorem induit, vniuersis leticia affuit et sanctis in populo laus accreuit et gloria maior per eum, qui viuit et regnat in secula 750seculorum. Amen.

℟ Sanctus Ioannes episcopus lachrymatus pre gaudio benedixit deum et dixit ad Lucianum presbiterum: “Oportet me inde transferre beatum prothomartyrem Stephanum, Qui tanquam angelus apparuit positus in concione hominum.”

℣ Qui primus apud Iudeos dominica bella peregit et dominum Iesum Christum a dextris virtutis dei stantem videre promeruit. Qui tanquam.

In tertio nocturno

Antiphone et psalmi vt in tertio nocturno in die sancto.

℣ Magna est gloria eius.eius] euis breviarium

Lectio septima. Secundum Lucam ix.

In illo tempore: Dicebat Iesus ad omnes: “Si quis vult post me venire, abneget semetipsum et tollat crucem suam quotidie et sequatur me,” et reliqua.

Mulier quedam a Sueuorum finibus longe profecta ad limina sancti martyris orationum causa decreuit proficisci, que licet in itinere tam causa cecitatis quam laboris multa pateretur incommoda, fide tamen robusta et spe confortata iter compleuit aggressum. Que cum natalis illius die gloriosam ingrederetur basilicam et sacrosancta missarum celebrarentur officia, visionis optate leticiam, quam ab annis iam tredecim amiserat, meruit recipere.

℟ Deuenerat martyr Christi quere ibidem.

Lectio octaua.

In ciuitate quadam Ruscie, que Holmogarder appellatur, contigit tale incendium subito deuenisse, vt totius vrbis vastatio videretur imminere, cuius habitatores nimirum timore resoluti ad quendam sacerdotem Latinum nomine Stephanum, qui in ecclesia beati Olaui ibidem ministrabat, cateruatim confluunt, vt in tanta necessitate experiantur beati martyris ‹merita› et certis probent indicijs, que de ipso fama referente didicerant.

℟ Egregius martyr Christi.

Lectio nona.

Sacerdos autem haud segnis eorum fauet voluntati, imaginem eius arripit brachijs suis, ignibus opposuit sed nec ignis vlterius transgreditur et pars relicta ciuitatis ab incendio liberatur.

℟ Rex inclitus.

Ad laudes

Capitula, versiculi et antiphone cum oratione vt in priori festo habeantur.

Post Benedicamus domino fiat commemoratio de inuentione sancti Stephani et aliorum.

Ⱥ Ex odoris mira fragrantia sanitas egrotis emanauit maxima; septuaginta nanque et tres tunc a varijs languoribus curati sunt homines in inuentione corporis Stephani, dilecti sui martyris, deum benedicentes.

℣ Exultabunt sancti.

Oratio vt supra.

Ad secundas vesperas

Antiphone de laudibus 751 | rr.iij.vt in die sancto cum ceteris.

Psalmi vero Dixit dominus cum ceteris.

Capitulum Beatus vir, qui suffert.

℟ Rex inclitus.

Hymnus Deus, tuorum aa.v.

℣ Gloria et honore.

Ⱥ Hodie gloriosus martyr Olauus.

Psalmus Magnificat.

Oratio Deus, qui es regum.

Fiat commemoratio de inuentione sanctorum.

Ⱥ Hodie sanctus Ioannes pontifex cum maximo cleri plebisque tripudio preciosas prothomartyris Stephani reliquias in sanctam transtulit ecclesiam Syon, vbi quondam archidiaconi functus est officio, cuius pia apud deum sit pro nobis, quesumus, intercessio.

℣ Letamini.

Oratio Deus, qui es sanctorum.

SEPTIMA DIE INFRA OCTAUAS BEATI OLAUI

Ad matutinas et horas diurnales omnia habeantur, sicut in prima die post festum prenotantur, exceptis his, que sequuntur.

Lectio prima.

Uaringus quidam in Ruscia seruum emerat, bone indolis iuuenem sed mutum, qui cum nichil de seipso profiteri posset, cuius gentis esset ignorabatur. Ars tamen, qua erat instructus, inter varingos eum conuersatum fuisse prodebat, nam arma, quibus illi vtuntur, fabricare nouerat.

℟ Itaque deuotissime.

Lectio secunda.

Hic cum tamdiu ex venditione dominia diuersa probasset, ad mercatorem quendam postmodum deuenit, qui ei pietatis intuitu iugum laxauit seruile. Hic optata libertate potitus in ciuitatem deuenit, que Holmegarder appellatur; in domo cuiusdam religiose matrone hospitalitatis gratia suscipitur, mansit per dies aliquot. Mulier autem in beati martyris Olaui honore existens sedula ad omnes horas in eius ecclesia orationibus procumbebat.

℟ Confluebant.

Lectio tertia.

Nocturni igitur temporis hora visus est a se videri beatus martyr Olauus precipiens sibi, vt prefatum secum puerum ad ecclesiam deducat, quod statim ad matutinales horas properans exequitur. Cumque in ecclesiam simul venirent, puer haud diu moratus sopore resoluitur, et qui mulieri prius apparens curandum ad ecclesiam adduci precepit, vultu et habitu probatur postmodum idem diuina fauente gratia curationem puero apparens contulisse.

℟ Florebat fides.

Ⱥ Hodie gloriosus pater Olauus qq.6. vt supra.

Psalmus Benedictus.

ULTIMO DIE OCTAUARUM

Ad primas vesperas

Ⱥ Sancte martyr domini Olaue cum ceteris antiphonis vt in primis vesperis et psalmis Dixit dominus. Confitebor et cetera vt in die.

℟ O quantus.

Hymnus 752Deus, tuorum.

℣ Gloria et honore.

Ⱥ Adest dies.

Oratio Deus, qui es regum.

Fiat commemoratio de sancto Osualdo cum hac Ⱥ Iste sanctus pro lege aa.v.

℣ Posuisti, domine.

Oratio

Omnipotens sempiterne deus, qui beato regi Osualdo terrene potestatis gloriam in amorem diuinum dedisti conuertere, da nobis, quesumus, eius quoque intercessione in tui nominis amore iugiter permanere. Per.

Matutine cum horis diurnalibus peragantur vt in die sancto passionis eius.

Lectio prima.

Contigit etiam in loco, qui Stychalstad dicitur, eo anno, quo beati martyris Olaui basilica nouo principatus et pallij vestiretur honore, quod mulier quedam visum recepit, cuius pupilla ab alio infante in pueritia cultelli puncto violata est et ex illius dolore vterque oculus ad cecitatem grauatus est sed martyris interuentu detersa cecitate pristinum lumen se recepisse gaudet.

Lectio secunda.

Apud regiam vrbem Constantinopolim celebris est sancti Olaui regis et martyris memoria et in ciuitate eadem in honore eius ecclesia fabricata est. Accidit quadam tempestate, vt prefate vrbis imperator exercitu collecto aduersus quendam paganorum regem preliaturus procederet. Ordinata vtrimque acie et studio militari disposita bellum iniuit. Inuadunt christianos acerrime barbari et in primo congressu victores existunt, occumbit pars maxima Grecorum et christiani exercitus robur elanguet.

Lectio tertia.

Restabat acies non grandis, que nichil aliud prestolabatur quam mortem. Desolatus imperator et fere corde dissolutus ad diuinum se conuertit auxilium et beati martyris Olaui opem profusis pariter implorat lachrimis, quem pro iustitia pugnantibus frequenter adesse fama referente didicerant; vouent se sub nomine martyris et in honore sancte Marie virginis in vrbe regia fabricaturos ecclesiam, si eius interuentu victores remearent.

Lectio quarta.

O preclarum et insigne miraculum! Apparet martyr quibusdam de exercitu et christianam aciem signifer insignis precedit. Horror inuadit hostilem exercitum et metu diuino perculsi omnes vertuntur in fugam. Immanes barbaros, quibus pauloante multus et fortis resistere non valebat exercitus, auxilio 753 | rr.iiij.martyris munita persequitur acies non grandis. Fit paganorum strages innumera et multis onusti spolijs victores christiani reuertuntur.

Lectio quinta.

Imperator igitur Constantinopolim regressus voti, quo se apud deum et beatum martyrem obligauerat, non immemor in honorem sancte Marie virginis ecclesiam construxit, ad cuius opus fabrice tam deuota fuit et prompta populi victoris oblatio, quatinus perfecta ecclesia ingenti et peractis omnibus, que ad eius ornatum erant necessaria, adhuc de pecunia oblata multum superesset. Et quam in his et alijs multis beneficiorum insignijs omnium animus in beati martyris obsequio deuotus extiterit multarum preciosarum et inde missarum rerum splendore hec, in qua ipse requiescit, testatur ecclesia.

Lectio sexta.

Contigit quodam tempore ciuitatem, in qua sanctus martyr requiescit, vehementer accendi, vnde ad muniendam ipsam ecclesiam corpus martyris pro muro ignibus opponunt. Accessit autem quidam satis temerarius et scrinium martyris cepit verberare minas inferendo quod totum simul incendio relinquendum esset, nisi solitum monstraret beneficium et ecclesiam cum domibus adhuc illesis suis orationibus custodiret. Ecclesia autem intacta permansit sed vir ille nocte sequenti graui oculorum dolore correptus tandem in ecclesia sancti martyris precibus salutem recepit.

Lectio septima.

Rusticus quidam, vir simplex et innocens, a quibusdam potentibus prouincie illius, in qua manebat, non iusticie sed odij causa falso latrocinij crimine impetitur et postposita discussione negans trahitur et inimicorum preiudicio suspendio addicitur. Cumque anxius et miserabilis in gente peruersa nullum, cum oraret, iustitie locum videret, de humano prorsus desperat auxilio. Unde ad dei misericordiam toto se vertebat pectore et beatum martyrem Olauum obnixius deprecatur, vt innocenti sibi apud deum precibus pro iusticia subueniat, qui nocentes multotiens misericorditer a debita pena suis precibus liberat. Quid plura? Ex adipe prodijt iniquitas eorum, absque mora transijt in effectum, suspendunt insontem suspendio digni.

Lectio octaua.

Uerum legis scrutator sanctus Olauus miseretur miserabili, affuit clamanti 754pro innocentia iustitiam postulanti. Continuo itaque vt a terra leuatus est, quasi in visione visus est sibi sanctus martyr Olauus pedibus suis asserem supposuisse, cui innixus per nouem ferme horas illesus permansit, donec vxor sua et filij a quodam nobili reuerterentur impetrata licentia, vt corpus deponerent et sepulture commendarent.

Lectio nona.

Cunque vt eum sustollerent, filius eius ascendit arborem, cui suspensus adherebat, que ex quodam promontorio alte fixa manebat, cuius summitatem cum predictus iuuenis serpendo attingeret, vibrato ictu ligamen, quo sustentabatur, precidit. Quod dum fieret, corpus miserabile in tale precipitium tendit, vt magis membratim crederetur comminui quam etiam viuenti salus posse sperari. Sed nec casus asperitas nec eminentia scopuli poterat inferre grauamen, cui pro iustitia martyris meritum prestitit iuuamen. Qui statim quasi resolutus sopore resedit visionem velut somnium recolens; cum autem discedente algore vigor membris accresceret et resumpto spiritu paulatim conualesceret, ad sancti martyris limina propere tendit et rem penes se gestam et multorum testimonio approbatam ad laudem dei ex ordine eius loci archiepiscopo et fratribus exposuit.

Post Benedicamus domino de sancto Osualdo.

Ⱥ Nisi granum frumenti aa.vij.

Secunde vespere pleniter vt in die sancto peragantur habita commemoratione de festo subsequente cum hac Ⱥ Uisionem, quam vidistis, nemini dixeritis, donec filius hominis resurgat a mortuis.

℣ Celi aperti sunt super eum Et vox patris audita est.

Oratio

Deus, qui hodierna die vnigenitum tuum mirabiliter transformatum celitus vtriusque testamenti patribus reuelasti, concede nobis, quesumus, actibus tibi beneplacitis ad eius semper contemplandam pertingere gloriam, in qua paternitati tue optime complacuisse testatus es. Qui tecum.

Deinde de martyribus.

Ⱥ Gaudent in celis aa.viij.

℣ Letamini.

Oratio

Deus, qui nos concedis sanctorum martyrum tuorum Sixti felicissimi et Agapiti natalitia colere, da nobis in eterna beatitudine de eorum societate gaudere. Per Christum.

Postea de sancto Dominico.

Ⱥ Iustum deduxit bb.v.

℣ Amauit eum dominus.

Oratio

Deus, qui ecclesiam tuam beati Dominici, confessoris tui, 755 | rr.v.illuminare dignatus es meritis et exemplis, concede propicius, vt intercessione eius temporalibus non destituatur auxilijs et spiritualibus semper proficiat incrementis. Per.

Inuitatorium Christum regem regum hodie transfiguratum Uenite adoremus dominum.

Psalmus Uenite.

Hymnus

O nata lux de lumine,
Iesu, redemptor seculi,
dignare clemens supplicum
laudes precesque sumere.

Qui carne quondam contegi
dignatus es pro perditis,
nos membra confer effici
tui beati corporis.

Pre sole vultu flammeus,
vt nix amictu candidus
in monte dignis testibus
apparuisti conditor.

Uates alumnis abditos
tuis vetustos conferens
vtrisque te diuinitus
deum dedisti credere.

Te vox paterna celitus
suum vocauit filium,
quem nos fidei pectore
regem fatemur glorie.

Concede nobis, quesumus,
almis micare moribus,
vt ad polorum gaudia
bonis vehamur actibus.

Laudes tibi nunc pangimus,
eterne rex regum deus,
qui trinus extas et vnus
per cuncta secula deus. Amen.

In primo nocturno

Ⱥ Assumpsit Iesus discipulos suos et ascendit in montem et transfiguratus est ante eos.

Psalmus Domini est terra b.ij.

Ⱥ Hodie dominus Iesus Christus facie vt sol in monte resplenduit ac vestimentis tanquam nix candidus apparuit.

Psalmus Afferte domino c.j.

Ⱥ Ecce nubes lucida obumbrauit eos, paterna vox audita est: “Hic est filius meus.”

Psalmus Deus noster refugium d.j.

℣ Celi aperti sunt super eum Et vox patris audita est.

Lectio prima.

Ostensurus dominus discipulis sue gloriam maiestatis in montem eos ducit excelsum, vt discant per hoc singuli eius gloriam non in infimis huius seculi voluptatibus sed in regno beatitudinis esse querendam. Unde bene additur seorsum, quia iusti nunc prauorum vicinitate pressi a prauitate animo separati in futuro funditus a malis separabuntur, cum dominus proteget eos in tabernaculo suo a contradictione linguarum.

℟ Assumptis hodie dominus Iesus tribus discipulis montem, vt oraret, subijt excelsum solusque orans coram eis transfiguratus est faciesque eius vt sol resplenduit Ac vestimenta eius vt nix facta sunt candida.

℣ Ut autem testimonium haberet a lege et prophetis, hinc inde cum eo Moyses et Helyas visi sunt in maiestate. Ac.

Lectio secunda.

Sequitur: Et transfiguratus est ante eos et resplenduit facies eius sicut sol, vestimenta autem eius facta sunt alba sicut nix. Sic dominus ante discipulos transfiguratus et sui corporis gloriam, qua post resurrectionem erat illustrandum significat et electorum 756omnium quante claritatis post resurrectionem corpora sunt futura manifestat. Unde scribitur: Tunc iusti fulgebunt sicut sol in regno patris eorum, cum induent stolas binas quicumque prius meruere singulas simul in corpore beatificari et spiritu.

℟ Coram tribus discipulis transfiguratus est dominus, Moyse et Helya hincinde secum loquentibus ostendit se in maiestate.

℣ Ut in ore duorum vel trium testium staret omne verbum. Moyse.

Lectio tertia.

Sequitur: Et ecce apparuerunt illis Moyses et Helyas cum eo loquentes. Quales apparuerunt et quid locuti sunt, Lucas manifestius describit dicens: “Erant autem Moyses et Helyas visi in maiestate et dicebant excessum eius, quem completurus erat in Hierusalem. Moyses ergo et Helyas, qui locuti sunt cum domino in monte et passionem eius ac resurrectionem dicebant, oracula legis et prophetie designant, que in domino completa, et nunc doctis quibusque patent et electis omnibus in futuro manifestius patebunt.

℟ Confirmandis et ad veri cultus scientiam prouehendis discipulis Moyses et Helyas cum domino loquentes apparuerunt.

℣ Quoniam Christi euangelium a lege et prophetis testimonium constat habere. Moyses.

In secundo nocturno

Ⱥ Petrus et qui cum illo erant presentes Christo letificati viderunt gloriam dei.

Psalmus Omnes gentes d.j.

Ⱥ Respondens Petrus ait ad Iesum: “Domine, si vis, faciamus hic tria tabernacula.”

Psalmus Exaudi, deus, deprecationem d.v.

Ⱥ Accedentes discipuli ad dominum Iesum, patris vocem timentes ceciderunt in facies suas.

Psalmus Iubilate d.vj.

℣ Adorate dominum In aula sancta eius.

Lectio quarta.

In Moyse etiam et Helya omnes, qui in domino regnaturi sunt, apte possunt intelligi: in Moyse, qui mortuus est et sepultus, hi, qui resuscitandi sunt in iudicio a morte; in Helya vero, qui nondum debitum mortis soluerat, hi, qui in aduentu iudicis viui inueniendi sunt in carne, qui vtrique rapti obuiam domino in aera mox peracto iudicio ad vitam recipientur eternam.

℟ Primogenitus prodij ex ore patris, feci, vt oriretur lumen in terris; Ego in altissimis habitaui et thronus meus in columna nubis.

℣ Priusquam montes fierent aut formaretur orbis terre, a seculo et in seculum. Ego.

Lectio quinta.

Uerum quia quanto amplius quis vite celestis dulcedinem degustat, eo amplius ea fastidit, que placebant in infimis. Merito Petrus visa maiestate domini oblitus ea, que retro sunt, et in anteriora se extendens solis his, 757 | rr.vj.que vidit in ethere, accensus dicit: “Domine, bonum est nos hic esse.”

℟ Claruit magnitudo dei et virtus apparuit discipulis, Quoniam sic voluit transfigurari excelsus dominus, vt in ipsa claritate ostenderet maiestatem.

℣ Assumpsit Iesus tres discipulos suos in montem et facta est coram eis facies eius sicut sol et vestimenta eius sicut nix. Quoniam.

Lectio sexta.

Si autem beatus Petrus glorificatam maiestatem contemplatus tanto afficitur gaudio, vt etiam ab intuitu non velit secerni, quid putamus, fratres, de his, qui diuinitatis eius altitudinem videre meruerunt? Que vox, que poterit lingua retexere, quanta erunt gaudia, cum ciuitas dei intrabitur et cum angelis erit communicatio, communis erit dei viuentis inspectio, quia tunc non per speculum sicut nunc in enigmate sed facie ad faciem videbitur? Ad quam faciem eternaliter contemplendam nos ipse perducat, qui viuit et regnat in secula seculorum. Amen.

℟ Hodie in monte transfigurato domino aperti sunt celi et nubes preclara super eum descendit et vox patris intonuit: “Hic est filius meus dilectus, in quo michi bene complacui.”

℣ Intonuit de celo dominus et altissimus dedit super attonitos discipulos vocem suam in nube tonantem. Hic est filius.

In tertio nocturno

Ⱥ Ante duos vates tresque discipulos apparuit Iesus Christus dominus, vt in ore duorum vel trium testium staret omne verbum.

Psalmus Quam dilecta e.vij.

Ⱥ Celi aperti sunt super eum et vox patris audita est: “Hic est filius meus dilectus, hunc audite.”

Psalmus Domine refugium b.v.

Ⱥ Quam discipuli vocem audierunt, audientes valde timuerunt et timentes in faciem ceciderunt.

Psalmus Cantate ij f.iij.

℣ Intonuit de celo dominus Et altissimus dedit vocem suam.

Lectio septima. Secundum Matheum xvij.

In illo tempore: Assumpsit Iesus Petrum, Iacobum et Ioannem, fratrem eius, et duxit illos in montem excelsum seorsum et transfiguratus est ante eos, et reliqua.

Homilia beati Leonis pape.

Saluator enim humani generis deus et conditor, Christus condens eam fidem, que impios ad iusticiam et mortuos ad vitam reuocat; ad hoc discipulos suos doctrine monitis et operum miraculis imbuebat, vt idem vnigenitus dei et filius hominis crederetur.

℟ Discipuli Christi nubis lucide splendore obumbrati voceque dei patris de nube clamantis perturbati In faciem cecidere.

℣ Tante tamquam reuerende visionis nouitatem non ferentes. In faciem.

Lectio octaua.

Assumpsit Iesus Petrum et Iacobum et Ioannem, fratrem eius, et conscenso cum eis monte precelso claritatem 758illis glorie sue demonstrauit, quia licet intellexissent in eo maiestatem dei, ipsius corporis, quo diuinitas tegebatur, potentiam nesciebant, et ideo proprie signanterque promiserat quibusdam astantibus discipulis non prius gustare mortem, quam viderent filium hominis venientem in regno suo, id est in regia maiestate, quam specialiter ad naturam suscepti hominis pertinentem his tribus viris voluit esse conspicuam.

℟ Hodie pater de celis testificatus est filium, quo audito discipuli timuerunt valde prostratique sunt ad vocem dicentem: “Hic est filius meus, in quo michi bene complacui.”

℣ Celi aperti sunt super eum et vox patris audita est. Hic est filius.

Lectio nona.

Aperit ergo dominus coram electis testibus gloriam suam et communem illam speciem cum ceteris formis corporis tanto splendore clarificat, vt et facies eius solis fulgori et vestitus candori niueo similis esset.

℟ Sicut vnius dei trinitas per patris vocem, per columbe descensum, per baptizatum in Iordane filium declarata est, Sic eodem hodie transfigurato filio a patre clamatum est: “Hic est filius meus dilectus, in quo michi bene complacui.”

℣ Moyses et Helyas prophete glorificati affuerunt glorioso domino dicentes excessum eius, quem completurus erat in Hierusalem. Sic eodem.

Psalmus Te deum.

℣ Magnus dominus noster et magna virtus eius.

Ad laudes

Ⱥ

Accessit Iesus et diuine vocis pauore prostratos tetigit discipulos suos dicens: “Surgite et nolite timere.”

Ⱥ Ut testimonium haberet a lege et prophetis, in medio Moysi et Helye transfiguratus apparuit Iesus.

Ⱥ Lex per Moysen signata est et prophetia per Helyam, qui in maiestate visi sunt cum domino fulgentes in monte et loquentes.

Ⱥ Descendentibus illis de monte precepit Iesus dicens: “Nemininemini] nimini breviarium dixeritis visionem, donec filius hominis a mortuis resurgat.”

Ⱥ Celi aperti sunt super eum et vox facta est de celo dicens: “Hic est filius meus dilectus, in quo michi bene complacui.”

Capitulum Matheum xvij.

In illo tempore: Assumpsit Iesus discipulos suos, Petrum videlicet et Iacobum et Ioannem, fratrem eius, et duxit illos in montem excelsum seorsum et transfiguratus est ante eos et resplenduit facies eius sicut sol, vestimenta autem eius facta sunt alba sicut nix.

Hymnus

O sator rerum, reparator eui,
Christe rex regum, metuende sensor,
ad preces nostras pariterque laudes
aspice gratis.

Noctis in cursu tibi vota laudum
pangimus, presta tibi sint et accepta
nosque concentu refoue perenni,perenni] perennis breviarium
luminis auctor.

Inter Helyam Moysenque vates
vt iubar solis facie refulgens
759 | rr.vij.candida veste niuisque instar alme
tu micuisti.

Tu dei patris patrepatre] pater breviarium teste proles,
cum sis sanctorum decus angelorum,
tu salus mundi, via, vita, virtus
crederis esse.

Gloria, virtus tibi sit, creator,
cuncta qui solus retinens gubernas
in throno regni sine fine regnans,
trinus et vnus. Amen.

℣ Benedicamus patrem et filium.

Ⱥ Benedictus es, domine deus misericordiarum, et benedictum est nomen tuum sanctum et honorabile in omnia secula.

Psalmus Benedictus.

Oratio vt supra.

Fiat commemoratio de martyribus.

Ⱥ Cum audieritis prelia bb.ij.

℣ Exultabunt sancti.

Oratio vt supra.

De sancto Dominico confessore.

Ⱥ Euge serue bb.v.

Ad horas diurnales antiphone de laudibus.

Ad tertiam

Capitulum ex historia.

Hodie transfigurato in monte domino aperti sunt celi et nubes preclara super eum descendit et vox patris intonuit: “Hic est filius meus dilectus, in quo michi bene complacui.”

℟ Sit nomen domini benedictum.

℣ Magnus dominus noster.

Ad sextam

Capitulum ex historia.

Discipuli autem Christi lucide nubis splendore obumbrati et voce patris de nube clamantis perturbati in faciem cecidere tante tamque reuerende visionis nouitatem non ferentes.

℟ Magnus dominus noster Et magna virtus eius.

℣ Benedicamus patrem et filium.

Ad nonam

Capitulum ex historia.

Hodie pater de celis filium suum testificatus est, quo audito discipuli nimio timore timuerunt et timentes prostrati sunt ad vocem dicentem: “Hic est filius meus dilectissimus, in quo michi bene complacui: ipsum audite.”

℟ Benedicamus patrem et filium Cum sancto spiritu.

℣ Benedictus es, domine, in firmamento celi.

Ad secundas vesperas

Ⱥ Accessit Iesus.

Psalmi Dixit dominus. Confitebor. Beatus vir. Laudate, pueri. Laudate dominum, omnes gentes.

Capitulum Mathei xvij.

Cum autem descendissent discipuli de monte, precepit illis Iesus, ne cuiquam que vidissent narrarent, nisi cum filius hominis a mortuis resurrexerit. Et verbum dei continuerunt apud se conquirendo, quid esset ‘a mortuis resurrexerit’.

℟ Sicut vnius dei.

Hymnus O nata lux.

℣ Benedicamus patrem.

Ⱥ Hodie ad patris vocem transfigurato domino Moyses et Helyas affuerunt splendidi excessum eius, quem completurus erat, loquentes.

Psalmus Magnificat.

Oratio vt supra.

FIAT COMMEMORATIO DE SANCTO DONATO

Ⱥ Iste sanctus aa.v.

℣ Gloria et honore coronasti.

Oratio

Deus, qui es tuorum gloria sacerdotum, presta, quesumus, vt sancti martyris tui et episcopi Donati, cuius festa gerimus, sentiamus auxilium. Per.

Ad matutinas

Inuitatorium Regem martyrum aa.viij.

Hymnus Deus, 760tuorum.

Nocturna cum suis dicantur.

℣ Posuisti, domine.

Legenda de communi suffragio et cetera vt notantur etiam ex communi.

℟ Iste cognouit. Domine, preuenisti. Sanctissimi martyris.

Ⱥ Beatus vir Donatus, talentorum.

Psalmus Benedictus.

Post Benedicamus domino soliat fiat commemoratio.

IN NATALI SANCTORUM MARTYRUM CIRIACI SOCIORUMQUE EIUS

Ⱥ Fulgebunt iusti aa.viij.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Deus, qui nos annua beati Ciriaci sociorumque eius solennitate letificas, concede propicius, vt quorum natalicia colimus, virtutem quoque passionis imitemur. Per.

Solita sequatur commemoratio.

Ad matutinas

Inuitatorium Uenite adoremus regem martyrum dominum.

Lectiones de communi suffragio.

℟ Absterget deus omnem lachrimam. Uiri sancti gloriosum sanguinem. Iustorum anime in manu dei sunt.

Ⱥ Absterget deus.

Psalmus Benedictus.

Commemoratio solita.

IN UIGILIA BEATI LAURENTII

vespere et matutine cum horis diurnalibus ferialiter habeantur sed nona de futuro festo dicatur, si post missam differtur.

Ad primas vesperas

Ⱥ Sanctus Laurentius ab Hispanijs oriundus Rome sacris a primeuo imbutus est litteris.

Psalmus de die.

Ⱥ Hic a presule sedis apostolice ad archidiaconium scientia ac merito sanctitatis est promotus.

Ⱥ Orta autem persecutionis turbine sub Decio Cesare Sixtus papa subito raptus ad tormenta pertrahitur.

Ⱥ Quem leuita Laurentius ita euntem prosequitur: “Quo, pater, sine filio festinas? Quo, sacerdos sancte, sine ministro properas?”

Ⱥ Cui papa Sixtus dixit: “Desiste, fili, flere; post triduum enim me sequeris ac gloriosus de tyranno triumphabis.”

Capitulum Ecclesiastici lj.

Confitebor tibi, domine rex, et collaudabo te, deum saluatorem meum, quoniam adiutor et protector factus es michi et liberasti corpus meum a perditione.

℟ Gloriosus dei martyr, leuita Laurentius, super ferri craticulam atque prunasprunas] pruuas breviarium positus oraut dicens: “Domine, tibi ago gratias, quia tuas introire promerui ianuas.”

℣ Decursis omnibus penis cunctisque supplicijs tandem victor preciosam ait efflans animam: “Domine, tibi.”

Hymnus Deus, tuorum aa.v.

℣ Gloria et honore.

Ⱥ Beatus vir Laurentius dixit ad sanctum Sixtum episcopum: “Abraham filium obtulit, Petrus Stephanum premisit, et tu, pater, ostende in filio virtutem tuam et offer, quem erudisti, vt securus iudicij tui comitatucomitatu] comitis breviarium celestem peruenias ad coronam.”

Psalmus Magnificat.

Oratio

Adesto, domine, supplicationibus nostris et intercessione beati Laurentij, martyris tui, perpetuam nobis misericordiam benignus impende. Per. 761 | rr.viij.

Inuitatorium Regem sempiternum aa.v.

Hymnus Deus, tuorum militum.

In primo nocturno

Ⱥ Quo progrederis sine filio, pater? Quo, sacerdos sancte, sine ministro properas?

℣ Beatus Laurentius dixit.

Psalmus Beatus vir.

Ⱥ Noli me derelinquere, pater sancte, quia thesauros tuos iam expendi, quos tradidisti michi.

℣ Quid in me ergo displicuit paternitati tue?

Psalmus Quare fremuerunt.

Ⱥ Non ego te desero, fili, neque derelinquo sed maiora tibi debentur pro fide Christi certamina.

℣ Beatus Sixtus dixit.

Psalmus Domine, quid multiplicati.

℣ Gloria et honore.

Lectio prima.

Post passionem sancti Sixti pape tentus est beatus Laurentius et Decio presentatus, traditus Ualeriano prefecto, vt ab eo thesauros ecclesie diligenter exquireret et, si nollet sacrificare, diuersis eum tormentis occideret. Ualerianus autem tradidit eum Ipolito carcerario.

℟ Quo progrederis sine filio, pater? Quo, sacerdos sancte, sine diacono properas? Tu nunquam sine ministro sacrificium offerre consueueras.

℣ Quid in me ergo displicuit paternitati tue? Nunquid degenerem probasti? Experire certe, vtrum idoneum ministrum elegeris, cui commisisti dominici corporis et sanguinis consecrationem. Tu nunquam sine ministro.

Lectio secunda.

Erat autem in carcere gentilis quidam, qui plorando cecus factus fuerat. Cui cum Laurentius promisisset, quod videret, si baptizatus in Christum crederet, credentem baptizauit et vidit. Uidens autem Ipolitus, quod non solum ille videret sed etiam multis alijs beatus Laurentius visum restitueret, ait illi: “Ostende michi thesauros ecclesie.”

℟ “Noli me derelinquere, pater sancte, quia thesauros tuos iam expendi.” “Non ego te desero, fili, neque derelinquo sed maiora tibi debentur pro fide Christi certamina.”

℣ Nos quasi senes leuioris pungne cursum suscipimus; te autem quasi iuuenem manet gloriosior de tyranno triumphus, post triduum me sequeris sacerdotem leuita. Non ego.

Lectio tertia.

Dixit ei Laurentius: “O Ipolite, si credideris in Christum, et thesauros tibi ostendam et vitam eternam promitto.” Cui Ipolitus: “Si dictis facta compensas, faciam, quod hortaris,” et statim baptizatus Ipolitus ait: “Uideo animas innocentium letas gaudere,” et protinus baptizata est tota familia eius.

℟ Leuita Laurentius bonum opus operatus est, qui per signum crucis 762cecos illuminauit Et thesauros ecclesie dedit pauperibus.

℣ Cum apud sedem gloriosissimi Petri archidicaconatus fungeretur officio, puritate innocentis vite fortissimeque mortis triumpho apostolico se consortio copulauit. Et thesauros.

In secundo nocturno

Ⱥ Beatus Laurentius orabat dicens: “Domine Iesu Christe, deus de deo, miserere mei, seruo tuo.

℣ Quia accusatus non negaui nomen sanctum tuum, interrogatus te, Christum, confessus sum.

Psalmus Cum inuocarem.

Ⱥ Dixit Romanus ad beatum Laurentium: “Uideo ante te iuuenem pulcherrimum; festina me baptizare.”

℣ Afferens autem vrceum cum aqua misit se ad pedes eius.

Psalmus Uerba mea c.v.

Ⱥ Beatus Laurentius dixit: “Mea nox obscurum non habet sed omnia in luce clarescunt.”

℣ Quia ipse dominus nouit, quia accusatus non negaui nomen sanctum eius.

Psalmus Domine dominus noster a.ij.

℣ Posuisti, domine.

Lectio quarta.

Post hec mandauit Ualerianus Ipolito, vt Laurentium adduceret. Qui sponte veniens cum astaret et Ualerianus thesauros exquireret, petijt triduanas indutias, vt eos ostenderet. Et abiens collegit pauperes et duxit ad palacium dicens: “Ecce thesauri eterni, qui nunquam deficiunt.”

℟ Puer meus, noli timere, quia ego sum tecum, dicit dominus; cum transieris per ignem, flamma te non nocebit Et ardor ignis non erit in te.

℣ Liberabo te de manu pessimorum et eruam te de manu fortium. Et.

Lectio quinta.

Cum ergo interrogatus deos blasphemaret, iratus Decius iussit eum scorpionibus cedi et ante eum omne genus tormentorum afferri. Quem cum sacrificare iuberet, vt tormenta euaderet, dixit: “Infelix has epulas ego semper desideraui.”

℟ O Ipolite, si credideris in dominum Iesum Christum, Et thesauros tibi ostendo et vitam eternam promitto.

℣ “Si dictis facta compensas, faciam, quod hortaris.” Cui beatus Laurentius dixit: “Tu michi tantummodo prebe assensum.” Et.

Lectio sexta.

Decius dixit: “Ergo, si in hoc gloriaris, dic nobis, vbi tui sunt similes absconditi, vt simul epulemini.” Respondit Laurentius: “Non es dignus eorum aspectibus presentari.” Tunc Decius iussit eum plumbatis diutissime cedi et orauit Laurentius dicens: “Domine, accipe spiritum meum.” Statim vox de celo venit ipso Decio audiente: “Adhuc tibi multa certamina debentur.”

℟ Beatus Laurentius clamauit et dixit: “Deum meum colo et illi soli seruio Et ideo non timeo tormenta tua.”

℣ Mea nox obscurum non habet sed omnia in luce clarescunt. Et ideo.

In tertio nocturno

Ⱥ Strinxerunt corporis membra posita super craticulam, ministrantibus prunas exultat leuita Christi.

℣ 763 | ss.j.Carnifices vero vrgentes ministrabant carbones subter cratem ferream.

Psalmus In domino confido a.iij.

Ⱥ Igne me examinasti et non est inuenta in me iniquitas.

℣ Probasti, domine, cor meum et visitasti nocte.

Psalmus Exaudi, domine, iusticiam a.iiij.

Ⱥ Interrogatus te dominum confessus sum, assatus gratias ago.

℣ Gratias tibi ago, domine Iesu Christe, quia ianuas tuas ingredi merui.

Psalmus Domine, in virtute a.vj.

℣ Magna est gloria.

Lectio septima. Secundum Ioannem xij.

In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: “Amen, amen dico vobis: nisi granum frumenti cadens in terram mortuum fuerit, ipsum solum manet,” et reliqua. Tunc Decius furore plenus dixit: “Extendite eum et cum scorpionibus affligentes cedite.” Tunc vnus ex militibus nomine Romanus credidit in Christum et clamauit ad beatum Laurentium dicens: “Uideo ante te iuuenem pulcherrimum stantem et linteo tergentem membra tua, vnde adiuro te per deum, qui misit tibi angelum suum, ne me derelinquas.”

℟ Strinxerunt corporis membra posita super craticulam, subijcientibus prunas exultat leuita Christi. Beate Laurenti, martyr Christi, intercede pro nobis.

℣ Carnifices vero vrgentes ministrabant carbones subter cratem ferream. Beate Laurenti.

Lectio octaua.

Tunc anxiatus Decius iussit eum in palacio recipi et tunc veniens Romanus baptizatus est ab eo, qui voce magna clamare cepit: “Christianus sum!” et statim iussu Decij decollatus est. Eadem nocte adductus est beatus Laurentius ad Decium et Ualerianum.

℟ Gaudeo plane, quia hostia Christi effici merui; accusatus non negaui nomen sanctum tuum, Interrogatus te, Christum, confessus sum, assatus gratias ago.

℣ Ego me obtuli sacrificium deo in odorem suauitatis. Interrogatus.

Lectio nona.

Dixit ei Decius: “Sacrifica dijs. Sin autem nox ista in tuis expendetur supplicijs.” Cumque nollet, ministri exutum super cratem ferream extenderunt et prunis subpositis eum cum furcis ferreis compresserunt. Cumque ibi diutius assaretur, vultu letissimo respexit ad imperatorem et dixit: “Ecce miser assasti vnam partem: gira aliam et manduca, quia iam video, quod diu desideraui.” Et sic gratias agens emisit spiritum.

℟ Laurea Laurenti preclara, digna triumphi, nomine, quo resonas, iam te super astra perornas. Salue chare dei, nos et conquire saluti.

℣ Uictrici tota celi plaudente chorea cum palma diuum letus adis solium. Salue.

764Psalmus Te deum.

℣ Corona aurea super caput eius.

In laudibus

Ⱥ

Laurentius ingressus est martyr et confessus est nomen domini Iesu Christi.

Ⱥ Laurentius bonum opus operatus est, qui per signum crucis cecos illuminauit.

Ⱥ Adhesit anima mea post te, quia caro mea igne cremata est pro te, deus meus.

Ⱥ Misit dominus angelum suum et liberauit me de medio ignis et non sum estuatus.

Ⱥ Beatus Laurentius orabat dicens: “Gratias tibi ago, domine, quia ianuas tuas ingredi merui.”

Capitulum ij Chorinthiorum ix.

Qui parce seminat, parce et metet, et qui seminat in benedictionibus, de benedictionibus et metet.

Hymnus Martyr dei, qui vnicum aa.vij.

℣ Letabitur iustus.

Ⱥ In craticula te deum non negaui et ad ignem applicatus te, Christum, confessus sum; probasti cor meum et visitasti nocte, igne me examinasti et non est inuenta in me iniquitas.

Psalmus Benedictus.

Oratio ad omnes horas

Da nobis, quesumus, omnipotens deus, vitiorum nostrorum flammas extinguere, qui beato Laurentio tribuisti tormentorum suorum incendia superare. Per.

Ad horas diurnales antiphone de laudibus, responsoria vero de vno martyre cum oratione propria.

Ad tertiam

Capitulum ij Chorinthiorum ix.

Potens est autem dominus omnem gratiam abundare facere in vobis, vt in omnibus semper omnem sufficientiam habentes abundetis in omne opus bonum, sicut scriptum est: dispersit, dedit pauperibus, iusticia eius manet ineternum.

Ad sextam

Capitulum ibidem.

Qui autem amministrat semen seminanti et panem ad manducandum prestabit et augebit incrementa frugum iusticie vestre.

Ad nonam

Capitulum ex historia.

Leuita Laurentius bonum opus operatus est, qui per signum crucis cecos illuminauit et thesauros ecclesie dedit pauperibus.

Ad secundas vesperas

Super psalmos de die Ⱥ Laurentius ingressus est et cetera.

Capitulum Qui parce seminat.

℟ Laurea Laurenti.

Hymnus Deus, tuorum.

℣ Gloria et honore.

Ⱥ Beatus Laurentius dum in craticula suprapositus vreretur, ad impijssimum tyrannum dixit: “Assatum est, iam versa et manduca; nam facultates ecclesie, quas requiris, in celestes thesauros manus pauperum deportauerunt.”

Psalmus Magnificat.

Oratio vt supra.

Post Benedicamus domino fiat commemoratio de sancto Tiburtio martyre cum hac Ⱥ Inclitus martyr Tiburtius cum nudatis plantis super prunas ardentes incederet, Fabiano prefecto dixit: “Uidetur michi, quod super roseos flores incedam in nomine domini mei Iesu Christi.”

℣ Corona aurea.

Oratio

765 | ss.ij.Beati Tiburtij, martyris tui, nos, domine, foueant continuata presidia, quia non desinis propitius intueri, quos talibus auxilijs concesseris adiuuari. Per dominum.

Si festum Tiburtij cadit in dominicam, memoriam tantum recipit et non differtur in feriam secundam.

Ad matutinas

Inuitatorium Iustus florebit vt supra aa.iiij. de vno maryre cum ceteris.

Lectio prima.

Fabianus, vrbis Rome prefectus, iussit ante pedes beati Tiburtij carbones ardentes effundi et ait ad eum: “Elige tibi vnum e duobus: aut thura in istis carbonibus adijce aut pedibus nudis super eos incede.” Tunc sanctus Tiburtius faciens signum crucis constanter super eos nuda ingressus est planta et cepit prefecto dicere: “Michi videtur in nomine domini nostri Iesu Christi, quod super roseos flores gradiar, quia creatura ipsa creatoris sui famulatur imperio.”

℟ Hic est vere martyr aa.vj.

Lectio secunda.

Fabianus dixit: “Quis ignorat magicam vos docuisse artem Christum vestrum?” Tiburtius dixit: “Obmutesse, infelix, et noli hanc iniuriam facere, vt audiam rapido ore te latrantem mellifluum nomen eius nominare.”

℟ Hic est vir, qui non est derelictus.

Lectio tertia.

Tunc iratus Fabianus capitalem iussit sanctum subire sententiam. Ductus est itaque in via Lauicana tertio miliario ab vrbe et effundens orationem ad dominum vno ictu gladij verberatus perrexit ad Christum, cui est honor et gloria in secula seculorum. Amen.

℟ Miles Christi gloriose.

Ⱥ Beatus vir, qui inuentus est.

Psalmus Benedictus.

Oratio vt supra.

De sancto Laurentio.

Ⱥ Laurentius ingressus est.

℣ Dispersit, dedit pauperibus.

Oratio Da nobis, quesumus.

Ad vesperas

Super psalmos de die Ⱥ Laurentius ingressus est.

Capitulum Qui parce seminat.

Hymnus Deus, tuorum.

℣ Gloria et honore.

Ⱥ Aue martyr gloriose, salue leuita inclite Laurenti, qui per tormenta passionis grauia meruisti vite clara coronari laurea; apud dei clementiam posce nobis veniam.

Psalmus Magnificat.

Oratio vt supra.

Ad matutinas

Inuitatorium Beatus Laurentius, Christi martyr, Triumphat coronatus in celo.

Psalmus Uenite.

Hymnus Deus, tuorum.

Antiphone super psalmos Quo progrederis sine.

Ⱥ Noli timere cum ceteris sine versiculo vt in die sancto.

℣ Gloria et honore.

Lectio prima.

Inuictissimum dei athletam et gloriosissimum Christi martyrem Laurentium incumbentium penarum tormenta et seuissimi persecutoris superare flamma non potuit, quia longe ardentius veritatis radijs mens eius accensa feruebat. 766De hoc validissimo Christi milite illud credendum est esse dictum, quod ante multorum annorum milia prenunciatum est per prophetam dicentem: “Et si transieris per ignem, flamma te non comburet.”

℟ Beatus Laurentius dixit: “Ego me obtuli sacrificium deo In odorem suauitatis.”

℣ Gaudeo plane, quia hostia Christi effici merui. In odorem.

Lectio secunda.

Ecce enim beatus Laurentius transiuit per ignem, qui non adustus inhorruit sed illuminatus effulsit. Transiuit per ignem momentaneum atque terrenum sed flammam Geenne perpetue exurentis euasit. Inter laurilegos confessores, quos ad celos prouexit perennis gloria triumphorum, sanctus Laurentius variato fulgoris decore choruscat, quoniam et leuiticam candidam et martyrij triumphalem sortitus est in passione coronam.

℟ Meruit esse hostia Christi leuita Laurentius, qui dum assaretur, non negauit dominum Et ideo inuentus est sacrificium laudis.

℣ In craticula positus deum non negauit et ad ignem applicatus te, Christum, confessus est. Et ideo.

Lectio tertia.

Quosdam igitur sanguis roseus cruentauit, alios flamma tanquam in fornace succendit. In his rutilus, in istis purpureus color effulsit. Inter omnes beatus Laurentius tanquam palmis diuersis coloribus radiat. Calcauit mundum frementem, spreuit blandientem et in vtroque vicit diabolum seuientem et persequentem. Qua enim gloria et quanta virtutum multitudine quasi florum varietate distincta Laurentij martyris sit corona, vniuersa est testis Roma.

℟ Beatus Laurentius clamauit et dixit: “Domine Iesu Christe, pastor bone, suscipe spiritum meum.”

℣ Transiens autem per ignem momentaneum atque terrenum, Geenne perpetue exurentes flammas euadens dixit: “Domine Iesu.”

Laudes vt in die sancto.

Ⱥ Leuita Laurentius Ualeriano dixit: “Deus, pater domini Iesu Christi, qui vniuersa creauit, debet adorari; ipsi soli inclinamur omnes christiani.”

Psalmus Benedictus.

Oratio vt supra.

Quando autem dies dominica infra octauas beati Laurentij et ante diem assumptionis beate Marie euenerit, de dominica totum officium habeatur et memoria beato Laurentio ad vtrasque vesperas ad matutinas et ad missam tribuatur.

DE SANCTO IPOLITO CUM SUIS SOCIIS

Ad vesperas

Super psalmos de die Ⱥ Decius Cesar vocauit Ipolitum et interrogauit, corpora sanctorum vt quid sepelisset.

Capitulum Si coram hominibus aa.viij.

Hymnus Sanctorum meritis.

767 | ss.iij.℣ Letamini in domino.

Ⱥ O Ipolite, si credideris in dominum Iesum Christum, et thesauros tibi ostendo et vitam eternam promitto.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Da, quesumus, omnipotens deus, vt beati Ipoliti, martyris tui, sociorumque eius veneranda solennitas et deuotionem nobis augeat et salutem. Per dominum.

Fiat commemoratio de sancto Laurentio.

Ⱥ Leuita Laurentius bonum opus operatus est, qui per signum crucis cecos illuminauit et thesauros ecclesie dedit pauperibus.

℣ Dispersit.

Oratio vt supra.

Ad matutinas

Inuitatorium Mirabilem deum aa.viij.

℣ Exultent iusti.

Lectio prima.

Post tertium diem passionis sancti Laurentij, cum redisset Ipolitus domum, priusquam mensa posita cibum caperet, tentus a militibus ductus est ad Decium. Cui Decius: “Nunquid et tu magus effectus es, quia corpus Laurentij abstulisti?” Respondit Ipolitus: “Hoc feci non vt magus sed vt christianus.”

℟ Beatissimus Christi martyr Laurentius dum pro Christi nomine teneretur In domo Ipoliti, ponebat manus suas super oculos cecorum et sanabantur.

℣ Baptizato autem beato Ipolito omnes famuli eius credentes baptizabantur. In domo.

Lectio secunda.

Tunc Decius furore repletus iussit eum expoliari veste christiana et fustibus cesum pectinibus ferreis laniari. At ille magis clamabat se esse christianum. Indutus autem veste militari et monitus, vt militiam et amicitiam Decij retineret, respondit se velle in bona militia sequi Christum. Tunc Decius tradidit eum Ualeriano prefecto, vt facultates eius acciperet et ipsum diris supplicijs flagellaret et interficeret.

℟ Requisitus a Decio sanctus Ipol‹i›tus de corpore beati Laurentij, vt quid sepelisset, respondens dixit: “Christianus sum ego et Christi martyrem diligenter sepeliui.”

℣ Mirum michi valde est, vt quid ore polluto Christi martyrem nominasti. Christianus.

Lectio tertia.

Adducta est tota illa familia Ipoliti christiana cum nutrice eius nomine Concordia. Quos cum prefectus moneret, ne perirent, respondit pro omnibus Concordia, quod nullomodo consentiret, vnde eam presente et gaudente Ipolito vsque ad mortem fustibus cedi precepit; et sic spiritum emisit. Alijs vero decollatis Ipolitum ligatum per pedes ad colla indomitorum equorum per spinas et tribulos trahi iussit. Sicque gratias agens Ipolitus exspirauit. Quorum corpora Iustinus presbiter rapuit et iuxta corpus sancti Laurentij sepeliuit.

℟ Iussit Decius militibus dicens: “Exuite Ipolitum 768veste et fustibus cedite,” et dum cederetur, dixit: “Miles Christi ego sum et verba tua non vereor.”

℣ Ipolitus autem clamabat voce magna dicens: “Miles.”

Psalmus Te deum.

℣ Iustorum anime.

Ad laudes

Ⱥ

Dixit Cesar ad Ipolitum: “Nunc magus effectus es.” Respondens Ipolitus dixit ad Decium: “Non sum magus sed sum seruus domini mei Iesu Christi.”

Ⱥ Cesar dixit ad Ipolitum: “Factus es insipiens, vt nuditatem tuam non erubescas.”

Ⱥ Dixit Ipolitus ad Decium: “Non me expoliasti sed magis vestisti.”

Ⱥ Exemplum merear fieri Laurentij, beatissimi martyris.

Ⱥ Tunc Ualerianus in conspectu Ipoliti famulos illius martyrizari precepit.

Ad Benedictus Ⱥ Orauit sanctus Ipolitus voce magna et dixit: “Gratias tibi ago, domine Iesu Christe, quia famulos meos in conspectu meo pati video.”

Psalmus Benedictus.

Oratio vt supra.

Commemoratio de sancto Laurentio fiat.

Ⱥ Laurentius collecta pauperum manu voce clara dixit: “Ecce isti sunt thesauri, qui nunquam minuuntur neque decrescunt.”

℣ Dispersit,dispersit] dispersis breviarium dedit.

Oratio vt supra.

IN UIGILIA ASSUMPTIONIS BEATE MARIE

vespere et matutine cum horis diurnalibus ferialiter habeantur vsque ad nonam habita commemoratione de sancto Eusebio presbitero cum hac Ⱥ Amauit eum dominus bb.v.

℣ Iustus germinabit.

Oratio

Deus, qui nos annua beati Eusebij, confessoris tui, solennitate letificas, concede propitius, vt cuius natalicia colimus, per eius ad te exempla gradiamur. Per Christum.

Postea de sancto Laurentio.

Ⱥ Ualerianus ait: “Laurenti, quid per diuersa distraheris, depone iam pertinaciam christianitatis et sacrifica dijs.”

℣ Dispersit, dedit pauperibus.

Oratio vt supra.

Deinde sequuntur solite commemorationes.

Lectio prima. Secundum Lucam xj.

In illo tempore: Loquente Iesu ad turbas extollens vocem quedam mulier de turba dixit illi: “Beatus venter, qui te portauit, et vbera, que suxisti,” et reliqua.

Homilia Bede.

Unigenitus dei, charissimi, ante assumptam de intemerata virgine nostre mortalitatis substantiam locutus est ad turbas per prophetas suos; locutus est per semetipsum in aduentu suo; et post gloriosissimam in celum ascensionem locutus est per discipulos suos. Factum est igitur in aduentu suo, cum ad turbas visibilis loqueretur, quedam mulier ventrem esse beatum, qui eum portauerat, et vbera, que eum lactauerant, beata predicauit. Tu autem.

Lectio secunda.

At ille dixit: “Quinimo, beati, qui audiunt verbum dei et custodiunt illud.” Hoc in loco beate 769 | ss.iiij.dei genitricis Marie excellentia commendatur, quia in tanta speculationis custodia domino famulabatur, quod ipsius humilitati et sanctitati nullus sanctorum comparatur. Beatam igitur suam esse matrem saluator noster predicauit, que verbum dei audiuit et super omnes huius vite mortales custodiuit.

Lectio tertia.

O veneranda domina electa et preelecta, que mater est et virgo esse non desinit. O admiranda puella, que saluo virginitatis pudore suum genuit genitorem. O felix ancilla, que creatorem et gubernatorem genuit vniuersorum et virgo permansit ineternum.

De sancto Eusebio.

Ⱥ Euge serue bone bb.v.

℣ Iustus vt palma florebit.

Oratio vt supra.

De sancto Laurentio.

Ⱥ Leuita Laurentius respondit: “Deus, pater domini Iesu Christi, qui vniuersa creauit, debet adorari; ipsi soli inclinamur omnes christiani.”

℣ Dispersit, dedit pauperibus.

Oratio vt supra.

Nona de futuro festo canatur. Cum autem hec vigilia in dominica euenerit, ad missam tantum orationem recipiat.

Ad primas vesperas

Ⱥ

Felix valde es, sacra virgo Maria, que et genitricis dignitatem obtinuisti et virginalem pudicitiam non amisisti.

Psalmus Laudate, pueri g.ij.

Ⱥ Uirgo prudentissima, quo progrederis quasi aurora valde rutilans, filia Syon, tota formosa et suauis es, pulchra vt luna, electa vt sol.

Psalmus Laudate dominum, omnes g.iij.

Ⱥ Anima mea liquefacta est, vt dilectus locutus est; quesiui et non inueni illum, vocaui et non respondit michi, inuenerunt me custodes ciuitatis, percusserunt me et vulnerauerunt me, tulerunt pallium meum custodes murorum; filie Hierusalem, nunciate dilecto, quia amore langueo.

Psalmus Lauda, anima mea h.j.

Ⱥ Tota pulchra es, amica mea, et macula non est in te; fauus distillans labia tua, mel et lac sub lingua tua, odor vnguentorum tuorum super omnia aromata; iam enim hyems transijt, imber abijt et recessit, flores apparuerunt, vinee florentes odorem dederunt et vox turturis audita est in terra nostra; surge, propera, amica mea, veni de Libano, veni, coronaberis.

Psalmus Laudate dominum, quoniam bonus h.j.

Ⱥ Rogamus te, virgo virginum, rogamus te, dignissima superni regis porta, rogamus te, mundi regina, que sola meruisti esse ianua Christi, vt proprium pro nobis intercedas filium, alleluya.

Psalmus Lauda, Hierusalem h.j.

Capitulum Ecclesiastici xxiiij.

Ab initio et ante secula creata sum et vsque ad futurum seculum non desinam et 770in habitatione sancta coram ipso ministraui.

℟ Candida virginitas paradisi chara colonis, hortus conclusus florenti cespite vernans, Cui merito mundus celebrat preconia totus.

℣ Que meruit dominum progenerare suum, ipsa suo nato nos reddat florida virgo. Cui. Gloria. Cui.

Hymnus

O quam glorifica luce coruscas,
stirpis DauiticeDauitice] diuitice breviarium regia proles,
sublimis residens virgo Maria,
supra celigenas etheris omnes.

Tu cum virgineo mater honore
angelorum domino pectoris aulam
sacris visceribus casta parasti,
natus hinc deus est corpore Christus.

Quem cunctus venerans orbis adorat,
cui nunc rite genu flectitur omne,
a quo nos petimus te veniente
abiectis tenebris gaudia lucis.

Hoc largire, pater luminis omnis,
natum per proprium flamine sacro,
qui tecum nitida viuit in ethra
regnans ac moderans secula cuncta. Amen.

℣ Assumpta est Maria in celum.

Ⱥ Ascendit Christus super celos et preparauit sue castissime matri immortalitatis locum et hec est illa preclara festiuitas, omnium sanctorum festiuitatibus incomparabilis, in qua gloriosa et felix mirantibus celestis curie ordinibus ad ethereum peruenit thalamum, quo pia sui memorum immemor nequaquam existat.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Deus, qui virginalem aulam beate Marie, in qua vt habitares, eligere dignatus es, da, quesumus, vt sua nos defensione munitos iocundos faciat sue interesse festiuitati. Qui viuis et regnas.

Ad completorium

Super Nunc dimittis Ⱥ Glorificamus te, dei genitrix, quia ex te natus est Christus, salua omnes, qui te glorificant.

Dicta confessione subiungantur hi versiculi Exaltata est sancta dei genitrix. Post partum. Speciosa facta cum oratione Illumina, quesumus.

Ad matutinas

Inuitatorium Uenite adoremus regem regum, Cuius hodie ad ethereum mater virgo assumpta est celum. Psalmus Uenite.

Hymnus O quam glorifica.

In primo nocturno

Ⱥ Ecce tu pulchra es, amica mea, ecce tu pulchra, oculi tu‹i› columbarum.

Psalmus Domine dominus noster a.ij.

Ⱥ Sicut lilium inter spinas, sic amica mea inter filias.

Psalmus Celi enarrant a.vj.

Ⱥ Fauus distillans labia tua, sponsa, et odor vestimentorum tuorum sicut odor thuris.

Psalmus Domini est terra b.ij.

℣ Diffusa est gratia.

Lectio prima.

Hodie gloriosa semper virgo Maria celos ascendit, rogo: gaudete, quia, vt ita fatear, ineffabiliter sublimata cum Christo regnat ineternum, regina mundi hodie de terris et de presenti 771 | ss.v.seculo nequam eripitur; iterum dico: gaudete, quia secura de sua immarcessibili gloria ad celi iam peruenit palatium.

℟ Uidi speciosam quasi columbam descendentem desuper riuos aquarum, cuius inestimabilis odor erat nimis in vestimentis eius Et sicut dies verni circundabant eam flores rosarum et lilia conuallium.

℣ Que est ista, que ascendit per desertum sicut virgula fumi ex aromatibus mirrhe et thuris. Et sicut.

Lectio secunda.

Exultate, inquam, ac gaudete et letetur omnis orbis, quia hodie nobis omnibus eius interuenientibus meritis salus aucta est. Uobisvobis] nobis breviarium quoque diligentibus eam honor et virtus vna cum reliquis virginibus sacris amplior prestatur et gratia. Idcirco, dilectissimi, letamini et gaudete, quia si d‹e›um in sanctis suis ore prophetico laudare iubemur, multo magis eum in hac celebritate beate virginis matris oportet cum hymnis et canticis diligenter extollere et dignis iubilare deo preconijs ac mysticis honorare muneribus.

℟ Sicut cedrus exaltata sum in Libano et sicut cipressus in monte Syon, quasi mirrha electa Dedi suauitatem odoris.

℣ Et sicut cynamomum et balsamum aromatizans. Dedi suauitatem odoris.

Lectio tertia.

Nulli dubium, quin totum ad gloriam laudis eius pertineat quicquid digne genitrici sue impensum fuerit ac solenniter exhibitum. Ex quo satis timeo et valde pertimesco, dum vestris cupio parere profectibus, ne forte sicut improbus, ita et indignus inueniar, profecto cum nec sanctitas nec facundia suppetat, vt beatam et gloriosam virginem laudare queam.

℟ Felix valde es, sacra virgo Maria, et omni laude dignissima, quia ex te ortus est sol iusticie Christus, deus noster.

℣ Ora pro populo, interueni pro clero, intercede pro deuoto femineo sexu, sentiant omnes tuum leuamen, quicunque celebrant tuam assumptionem. Quia.

In secundo nocturno

Ⱥ Emissiones tue paradisus malorum punicorum cum pomorum fructibus.

Psalmus Eructauit c.viij.

Ⱥ Fons hortorum, puteus aquarum viuentium, que fluunt impetu de Libano.

Psalmus Deus noster d.j.

Ⱥ Ueniat dilectus meus in hortum meum, vt comedat fructum pomorum suorum.

Psalmus Fundamenta e.viij.

℣ Specie tua.

Lectio quarta.

Qui vt verum fatear, quicquid humanis dici potest verbis, minus est eius laude, que diuinis est excellentius predicata et laudata preconijs. 772A prophetis quidem est prenunciata, a patriarchis figuris et enigmatibus presignata, ab euangelistis exhibita et monstrata, ab angelo est officiosissime salutata. Preterea qualis et quanta esset, ab eodem diuinitus declaratur cum ait: “Aue Maria gratia plena, dominus tecum, benedicta tu in mulieribus.”

℟ Que est ista, que processit sicut sol et formosa tanquam Hierusalem? Uiderunt eam filie Syon et beatam dixerunt et regine laudauerunt eam.

℣ Sicut dies verni circundabant eam flores rosarum et lilia conuallium. Uiderunt.

Lectio quinta.

Tamen etsi ad hec nemo idoneus inuenitur, votis omnibus cessare non debet quilibet etiam peccator a laudibus, quamuis explere non queat quod sentitur. Unde sermo diuinus cum de peccatore ageret in psalmis, Sacrificium, inquit, laudis honorificabit me et illic iter, quo ostendam illi salutare dei. Ac si patenter dicat: illic iter est laudis ad eternam lucem sine fine permansuram sed nemo apprehendit illud, nisi ego monstrauero.

℟ Ornatam monilibusmonilibus] monilibua breviarium filiam Hierusalem dominus concupiuit et videntes eam filie Syon beatissimam predicauerunt dicentes: “Unguentum effusum nomen tuum.”

℣ Omnis gloria eius filiefilie] filia breviarium regis ab intus, in fimbrijs aureis, circumamicta varietate. Et videntes eam filie.

Lectio sexta.

Propterea, charissimi, quia iter salutis nostre in laudibus est saluatoris, hortor vos et commoneo in hac sacra solennitate genitricis dei Marie, nolite cessare a laudibus. Quod si virgo es, gaude, quia meruisti esse et tu quod laudas, tantum cura, vt sis, que digne laudare possis. Quod si continens et casta, venerare et lauda, quia non aliunde constat, vt possis esse casta, quam ex gratia dei, que fuit plenissime in Maria, quam laudas. Quod si coniugata certe aut peccatrix, nichilominus confitere et lauda, quoniam inde misericordia omnibus profluxit et gratia, vt laudent.

℟ O decus virginitatis virgo Maria, sola mater innupta, virgo ante partum, virgo in partu, virgo post partum, Mater Christi, templum dei, domini sponsa, mundi domina et celi regina.

℣ Salue stella maris, memorare, quibus memoraris. Mater Christi.

In tertio nocturno

Ⱥ Ueni in hortum meum, soror mea sponsa, messui myrrham meam cum aromatibus meis.

Psalmus Cantate j f.ij.

Ⱥ Comedi fauum cum melle meo, bibi vinum meum cum lacte meo.

Psalmus Dominus 773 | ss.vj.regnauit, exultet f.ij.

Ⱥ Descendi in hortum meum, vt viderem poma conuallium et inspicerem, si floruissent vinee et germinassent mala punica; reuertere, reuertere, Sunamitis, reuertere, reuertere, vt intueamur te.

Psalmus Cantate ij f.iij.

℣ Adiuuabit eam deus.

Secundum Lucam x.

In illo tempore: Intrauit Iesus in quoddam castellum et mulier quedam Martha nomine excepit illum in domum suam et huic erat soror nomine Maria, et reliqua.

Homilia venerabilis Bede presbiteri.

Due iste domino dilecte sorores, duas vitas spirituales, que in presenti sancta ecclesia exercentur, designant. Martha quidem actiuam, qua proximo in charitate sociamur, Maria vero contemplatiuam, qua in dei amore suspiramus.

℟ Super salutem et omnem pulchritudinem dilecta es a domino et regina celorum vocari digna es; Gaudent chori angelorum, consortes et conciues tui.

℣ Sola namque sine exemplo placuisti femina Christo. Gaudent.

Lectio octaua.

Actiua enim vita est panem esurienti tribuere, verba sapientie nescientem docere, errantem corrigere, ad humilitatis viam superbientem proximum reuocare, infirmantis curam gerere, que singulis quibusque expediant dispensare et commissis nobis, qualiter subsistere valeant, prouidere.

℟ Beata es, virgo Maria, dei genitrix, que credidisti domino; perfecta sunt in te, que dicta sunt tibi, ecce exaltata es super choros angelorum, Intercede pro nobis ad dominum Iesum Christum.

℣ Benedicta et venerabilis virgo Maria, cuius viscera meruerunt portare dominum. Intercede pro nobis.

Lectio nona.

Contemplatiua vero vita est charitatem quidem dei et proximi mente retinere sed ab exteriori actione quiescere, soli desiderio inherere, vt nil iam agere libeat sed calcatis omnibus curis ad videndum faciem sui creatoris animus inardescat, ita vt iam nouerit carnis corruptibilis pondus cum merore portare totisque desiderijs appetere, illis hymnidicis angelorum choris interesse, admisceri ciuibus celestibus, de eterna in conspectu dei incorruptione gaudere.

℟ Candida virginitas.

Canticum Te deum.

℣ Exaltata es sancta dei genitrix. Super.

Ad laudes

Ⱥ

Assumpta est Maria in celum, gaudent angeli, laudentes benedicunt dominum.

Ⱥ Maria virgo assumpta est ad ethereum thalamum, in quo rex regum stellato sedet solio.

Ⱥ In odore vnguentorum tuorum currimus, adolescentule dilexerunt te nimis.

Ⱥ Benedicta filia tu a domino, quia per te fructum vite communicauimus.

774Ⱥ Pulchra es et decora, filia Hierusalem, terribilis vt castrorum acies ordinata.

Capitulum Ecclesiastici xxiiij.

In omnibus requiem quesiui et in hereditate domini morabor, tunc precepit et dixit michi creator omnium, et qui creauit me, requieuit in tabernaculo meo.

Hymnus Fit porta Christi quere supra in conceptione eius ee.vij.

℣ Elegit eam.

Ⱥ Que est ista, que ascendit sicut aurora consurgens, pulchra vt luna, electa vt sol, terribilis vt castrorum acies ordinata.

Oratio

Ueneranda nobis, domine, huius diei festiuitas opem conferat salutarem, in qua sancta dei genitrix mortem subijt temporalem nec tamen mortis nexibus deprimi potuit, que filium tuum, dominum nostrum, de se genuit incarnatum. Qui tecum.

Ad horas diurnales antiphone de laudibus.

Ad tertiam

Capitulum Ecclesiastici xxiiij.

Et radicaui in populo honorificato et in parteparte] partes breviarium dei mei hereditas illius et in plenitudine sanctorum detentio mea.

℟ Sancta dei genitrix vt supra in commemoratione eiusdem dd.ij.

℣ Ora pro nobis, sancta dei genitrix.

Ad sextam

Capitulum ibidem.

Sicut cedrus exaltata sum in Libano et quasi cypressus in monte Syon, quasi palma exaltata sum in Cades et quasi plantatio rose in Hierico.

℟ Ora pro nobis, sancta dei genitrix.

℣ Speciosa facta.

Ad nonam

Capitulum ibidem.

Sicut cynamomum et balsamum aromatizans odorem dedi, quasi myrrha electa dedi suauitatem odoris.

℟ Speciosa facta es.

℣ Exaltata es.

Ad secundas vesperas

Antiphone de laudibus.

Psalmi Dixit dominus. Confitebor. Beatus vir. De profundis. Memento.

Capitulum In omnibus requiem.

℟ Candida virginitas.

Hymnus O quam glorifica.

℣ Exaltata es, sancta.

Super Magnificat Ⱥ Speciosa facta es et suauis in delitijs virginitatis, sancta dei genitrix, quam videntes filie Syon vernantem in floribus rosarum et lilijs conuallium, beatissimam predicauerunt et regine laudauerunt eam.

Si dominica infra octauas euenerit:

Ad primas vesperas

Ⱥ Assumpta.

Psalmus Dixit cum ceteris vt in die sancto.

Capitulum Ab initio.

℟ O decus.

Hymnus O quam glorifica.

℣ Exaltata.

Ⱥ Salue regina misericordie, vite dulcedo et spes nostra salue, ad te clamamus exules filij Eue, ad te suspiramus gementes et flentes in hac lachrimarum valle; eya, ergo, aduocata nostra, illos tuos misericordes oculos ad nos conuerte et Iesum, benedictum fructum ventris tui 775 | ss.vij.nobis post hoc exilium ostende, o clemens, o pia, o dulcis Maria, alleluya.

Psalmus Magnificat.

Oratio Ueneranda.

Commemoratio de dominica.

Ad matutinas

Omnia vt in die sancto.

Lectio prima.

Hodierna die, charissimi, nobis refulsit insignis solennitas, in qua beata virgo Maria ad ethereum thalamum assumpta est, in quo rex regum ineffabili sedet solio, vbi milia milium angelorum ministrant et decies centena milia assistunt, quorum cum laudibus et obsequijs suscepta est in celo. Hec quidem solennitas ante mundi constitutionem ordinata est sed hodierna die expleta nobis est annua sed supernis ciuibus perpetua est et continua.

℟ Uidi speciosam.

Lectio secunda.

Hec est dies, in qua gloriosa dei genitrix inter filias Hierusalem speciosa resplenduit, in qua quasi aurora processit et vadit post agnum gloriosior quocunque ille pergit. In qua clarior sole refulsit in throno claritatis. Quoniam etsi duodecim throni legantur apostolorum, non desunt tamen alij quamplurimi throni, in quibus viginti quatuor seniores sedere dicuntur. Unde constat, quod thronus beatissime virginis Marie hodie celsior glorificatur et veneratur ab angelis.

℟ Sicut cedrus.

Lectio tertia.

Glorificemus igitur virginem, quam hodie paradisus excepit gaudens, quam angeli cum laudibus prosequuntur, quam apostolorum chorus veneratur, quam martyres candidati beatificant, quam sanctorum confessorum stolatus concelebrat numerus. Cui hodie sanctarum virginum cum suis palmis victricibus exultans occurrit exercitus. Quoniam hec est, per quam omnis maledictio soluta est et celestis benedictio in totum mundum venit. Hec est, in cuius vtero ecclesia dei coniuncta est federe sempiterno.

℟ Felix namque es.

Lectio quarta.

Uirgo hec refulget inter virgines clarissima, candidior inter martyres. Iure enim plusquam martyr est, que nimio amore vulnerata testis extitit saluatoris et pro merore in animo cruciatum sustinuit passionis. Quia igitur ineffabilibus est donis impresentiarum munerata et priuilegijs sublimata diuinis, credere oportet, quod hodie omnimoda celesti curia illustratur gloria, vt nullus digne possit in terris eam laudibus venerari.

℟ Que est ista, que processit.

Lectio quinta.

Et quidem sunt nonnullasunt nonnulla] sicut nulla breviarium sine auctoris nomine de eius assumptione 776conscripta, que ita cauentur,cauentur] canentur breviarium vt ad confirmandam rei veritatem legi minime permittantur. Hinc sane pulsantur nonnulli, quia vero corpus eius in terra non inuenitur nec assumptio eius cum carne, vt in apocripha legitur, in katholicakatholica] kathalogica breviarium historia reperitur.

℟ Ornata monilibus.

Lectio sexta.

Dicendum est istis, quia si Moysi corpus ab homine non inuenitur in terris, cum quo locutus est deus facie ad faciem, illius querere dementia est, per quam maiestatis deus incarnatus effulsit in terris. Neque enim dignum est de corporis eius notitia sollicitum quempiam esse, quam non dubitat super angelos eleuatam cum Christo regnare. Sufficere debet tantum nature humane hanc vere fateri reginam celorum pro eo, quod peperit regem et dominum angelorum.

℟ Sancta Maria, clemens et pia, que seruasti castitatis pudorem et genuisti saluatorem, Tuis succurre famulis, quos intentio debilitat carnalis ac fragilis.

℣ Ut tuo nos interuentu muniti celesti palacio mereamur ascribi. Tuis.

Homilia Intrauit Iesus.

℟ Super salutem. Beata es, virgo. O decus.

Ⱥ Beata dei genitrix Maria, virgo perpetua, templum domini, sacrarium spiritus sancti, tu sola sine exemplo placuisti, femina, Iesu Christo; ora pro populo, interueni pro clero, intercede pro deuoto femineo sexu.

Psalmus Benedictus.

Oratio Ueneranda.

Commemoratio de dominica.

Ad Magnificat Ⱥ Aue virgo specialis, stella maris certa nautis, per quem rerum viget ordo pudico claudis vtero, illibata gignis partum, illibata profers natum, illibata et post partum, presentis caterue cantica suscipe, benignissima, alleluya, alleluya.

Psalmus Magnificat.

Oratio Ueneranda.

Commemoratio de dominica.

In crastino post festum, si non est dominica dies.

Inuitatorium In honore beatissime Marie virginis Iubilemus domino.

Psalmus Uenite.

Hymnus O quam glorifica.

In primo nocturno

Ⱥ Exaltata est sancta dei genitrix super choros angelorum ad celestia regna.

Psalmus Domine dominus noster.

Ⱥ Paradisi porte per te nobis aperte sunt, quas hodie gloriosa cum angelis triumphas.

Psalmus Celi enarrant.

Ⱥ Speciosa facta es et suauis in delicijs tuis, sancta dei genitrix.

Psalmus Domini est terra b.ij.

Ⱥ Specie tua et pulchritudine tua intende, prospere procede et regna.

Psalmus Eructauit c.viij.A

Ⱥ Adiuuabit eam deus vultu suo, deus in medio eius non commouebitur.

Psalmus Deus noster d.j.

Ⱥ Sicut letantium omnium nostrum habitatio est in te, sancta dei genitrix.

Psalmus Fundamenta e.viij.

777 | ss.viij.Ⱥ Gaude, Maria virgo, cunctas hereses sola interemisti in vniuerso mundo.

Psalmus Cantate domino j f.ij.

Ⱥ Dignare me laudare te, virgo sacrata, da michi virtutem contra hostes tuos.

Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.

Ⱥ Post partum virgo inuiolata permansisti, dei genitrix, intercede pro nobis.

Psalmus Cantate ij f.iij.

℣ Diffusa est gratia in labijs.

Lectio prima.

Quamuis ergo non sit speciosa laus in ore peccatoris, tamen noli cessare, quia inde tibi promittitur venia, vnde et omnibus, vt laudes. Alioquin nisi iuxta modum ingenij nostri deum laudare in sanctis suis studeamus, quomodo eum, secundum quod canimus, iuxta multitudinem magnitudinis eius laudare poterimus.

℟ Ista est speciosa inter filias Hierusalem, sicut vidistis eam plenam caritate et dilectione In cubilibus et in hortis aromatum.

℣ Ista est, que ascendit de deserto delicijs affluens.

Lectio secunda.

Omnino pretermittendum non est, quod quandoque impleturi sumus, secundum quod dicitur: Beati, qui habitant in domo tua, domine, in secula seculorum laudabunt te. Interdum quia immensus est, quod voce non possumus nec facundia valemus, exequamur votis et medullis cordis, quia magnus et bonus est ac immensus, tantus ac talis, quantum et qualem ipse se nouit, ore et spiritu confite‹a›mur ad iustitiam et salutem.

℟ Beatam me dicent omnes generationes, Quia fecit michi dominus magna, qui potens est et sanctum nomen eius.

℣ Magnificat anima mea dominum et exultauit spiritus meus in deo, salutari meo. Quia fecit.

Lectio tertia.

Hinc, rogo, omnes pariter festiuitatem gloriosissime semper virginis Marie deuotissime celebremus, quia hec est dies preclara, in qua meruit exaltari super choros angelorum et peruenire vltra quam nostre fragilitatis est natura. Ubi non substantia tollitur sed glorie magnitudo monstratur, cum eleuatur in dextra patris, vbi Christus pontifex ineternum factus introiuit ad celi palacium.

℟ Sancta Maria, clemens et pia.

Cetera vt in die sancto.

Ⱥ Ad thronum maiestatis dominice virgo et mater hodie processit atque in regni solio sublimata post Christum gloriosa resedit.

Psalmus Benedictus.

Oratio

Concede, quesumus, omnipotens deus, ad beate Marie semper virginis gaudia nos eterna pertingere, de cuius veneranda assumptione tribuis annua 778solennitate gaudere. Per.

Commemoratio de sancto Laurentio.

Ⱥ Beatus Laurentius orabat dicens: “Gaudeo plane, quia hostia Christi effici merui.”

℣ Dispersit.

Oratio Da nobis, quesumus ss.j.

IN OCTAUA BEATI LAURENTII

Ad primas vesperas

Super psalmos de die Ⱥ Laurentius ingressus est.

Capitulum Qui parce ss.j.

Hymnus Deus, tuorum aa.v.

℣ Gloria et honore.

In euangelio Ⱥ Gloriosus dei Laurentius pro nobis intercessor sit pius quique sua membra pro Christi nomine gloriosa igni iraque Daciana prebebat concremari, nos quoque intercedendo semper pio commendet domino.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Beati Laurentij nos faciat, domine, passio veneranda letantes, et vt eam sufficienter recolamus, efficiat promptiores. Per.

Commemoratio de sancta Maria.

Ⱥ Aue regina celorum, aue domina angelorum, salue radix sancta, ex qua mundo lux est orta, aue gloriosa, super omnes speciosa, vale valde decora et pro nobis semper Christum exora.

℣ Exaltata est.

Oratio Concede, quesumus.

Ad matutinas

Inuitatorium, hymnus, antiphona sine versibus, psalmi, versiculus et omnia cum horis diurnalibus peragantur vt in die sancto.

Lectio prima.

Beatissimi Laurentij, fratres charissimi, iterata festiuitas ecclesiam dei iugiter in gaudia leticie spiritualis accendit, ammonens vniuersitatem credentium, vt sicut ille perfecte deuotionis ardore furentibus non cedebat flammis. Ita nos diuersarum tribulationum ignis et malorum secularium flamma a Christi societate non moueat. Non enim potest illud arduum iter debilis animus aut fides clauda conscendere.

℟ Quo progrederis.

Lectio secunda.

Fortissimum igitur dei martyrem seuissimi persecutoris flamma superare non potuit, quia longe ardentius veritatis radijs mens eius accensa feruebat. Excogitatur itaque in Laurentium ferale tormentum, vt qui metu mortis non mouebatur, acerbitate supplicij confringeretur. Sed quem suarum confortabat multitudo virtutum, ‹non› poterat vincere magnitudo penarum.

℟ Noli me derelinquere.

Lectio tertia.

Ubi ergo cor ardet, necesse est, vt vincatur incendium, et vbi spiritus dei feruet, frigida fit flamma mortalium. Et hinc est, charissimi, quod triumphum beati Laurentij totus vbique mundus consona hodie deuotione celebrat. Hinc est, quod insuperabilem eius fidem Roma miratur, quia radijs eterni solis accensus ignem seculi patienter sustinuit et confidenter 779 | tt.j.euasit ipso adiuuante, qui viuit et regnat, deus in secula seculorum. Amen.

℟ Gloriosus dei martyr require supra ad primas vesperas eiusdem rr.vij.

Ad Benedictus Ⱥ In craticula te deum ss.j.

Oratio Beati Laurentij.

Commemoratio de sancta Maria.

Ⱥ Gaude, virgo Maria, gaude et letare, ecce rex regum in throno patris sui te regni diademate coronauit et secundam post se regnare concessit.

℣ Assumpta est Maria.

Oratio Concede, quesumus.

Quando autem octaua sancti Laurentij in dominica euenerit, totum officium de sancto Laurentio cum nouem lectionibus vt in die sancto peragatur, adiunctis his, que in vltima die octauarum eius scripta sunt. Singulis diebus infra octauas assumptionis ad vesperas sola Ⱥ Assumpta est dicatur super psalmos.

Psalmus Dixit vt in die sancto.

Capitulum In omnibus requiem.

Hymnus O quam glorifica.

℣ Exaltata est.

Ⱥ Alma redemptoris mater, que peruia celi porta manens et stella maris, succurre cadenti surgere, qui curat populo, tu, que genuisti natura mirante tuum sanctum genitorem, virgo prius ac posterius, Gabrielis ab ore sumens illud aue, peccatorum miserere.

Psalmus Magnificat.

Oratio Concede, quesumus que quotidie infra octauas dicatur.

QUARTA DIE INFRA OCTAUAS

Ad matutinas

Inuitatorium In honore.

Cetera vt prius.

Lectio prima.

Hec est dies, in qua vsque ad celi celsitudinem intemerata virgo et mater processit atque in regni solio sublimata post Christum gloriosa resedit. Sic itaque vbique confidenter sancta dei canit ecclesia, quod de nullo sanctorum alio fas est credere, vt vltra angelorum vel archangelorum merita transcenderit, quia quod similimodo repromittitur sanctis, non negetur.

℟ Uidi speciosam quasi.

Lectio secunda.

Hoc quippe priuilegium non nature est sed gratie beate virginis, de qua natus est idem deus et homo. Idcirco et ipsa plus est meritis, quam virgo et homo. Unde et si cetere virgines imitantur illam vsque ad conceptum partus et Gabrielis noue salutationis obsequium, deinceps totum diuinum est, quod operatur in ea, teste angelo: Quia spiritu sancto et virtute altissimi obumbratur.

℟ Sicut cedrus.

Lectio tertia.

Ante hoc ipsum sane vterus virginis, quamuis mundus, quamuis impollutus et alienus a contagione peccati, quamuis sanctus, tamen adhuc vilitate humanitatis induitur, vt ita dicam, acsi lana candidissima suique coloris dealbata. Ad quam sane cum accessit spiritus sanctus, quasi ipsa eademque lana, cum inficitur sanguine conchilij 780vel muricis, vertitur in purpuram, versa est et ipsa sine peccato in matrem, vt non sit iam admodum quod fuerat, sed purpura verissima, ad indumentum et gloriam summi regis diuinitus aptissime dedicata, vt nulli deinceps ea vti vsu femineo licuerit nisi deo.

℟ Felix nanque.

In euangelio Ⱥ Occurrit pijssime genitrici sue festiuus dominus Iesus Christus atque eam semper secum regnaturam in throno suo cum gaudio collocauit.

Psalmus Benedictus.

Oratio Concede, quesumus.

Ad vesperas

In euangelio Ⱥ Sexaginta sunt regine et octoginta concubine et adolescentularum non est numerus, vna est columba mea, perfecta mea, vna matris sue,sue] mee breviarium electa genitricis sue.

Psalmus Magnificat.

QUINTA DIE

Lectio prima.

Quippe, vt ita loquor, beata et gloriosa virgo Maria eo modo, quamuis dudum incomparabilis esset vniuersis, que sub celo sunt, virginibus, vt decenter posset in se suscipere diuinitatis admixtionem, salua vtraque natura tamen cum gratia repletur, cum spiritu sancto perfunditur, cum virtute altissimi obumbratur, fit preciosior meritis celsis, sublimior fastigijs, pulchrior sanctitate, gloriosior suorum prerogatiuis meritorum, ita vt nullis iam vsibus sit ipsa eademque mancipanda nisi diuinis.

℟ Que est ista.

Lectio secunda.

Unde, o sanctissime virgines, etsi imitari oportet tantam ac talem virginem, tamque preclaram venerari etiam conuenit multum et vltra angelicam quodammodo dignitatem, quantum fas est, cum gaudio laudibus dignissimis efferri. Que, vt dixi, non temere Christi per gratiam super choros angelorum exaltata deuotissime hodie predicatur, quia precessit eam dominus et saluator noster ex ea vera fide genitus ad celestia, vt prepar‹ar›et ei, sicut ipse suis promisit discipulis, in ethereis mansionibus locum.

℟ Ornatam.

Lectio tertia

Dauid propheta olim gratulandus precinit: A summo celo egressio eius et occursus eius vsque ad summum eius. Ascendit ergo eandem gloriam resumpturus, licet non amiserit, quam prius habuerat, antequam mundus fieret. Ascendit et preparauit huic sanctissime ac gloriosissime virgini locum immortalitatis, vt cum eo regnare posset in perpetuum.

℟ O decus.

In euangelio Ⱥ Obuiam procedunt cherubin et seraphin cum thronis et dominationibus 781 | tt.ij.et assumptam super se reginam splendidis honorant obsequijs.

Psalmus Benedictus.

Ad vesperasvesperas] versperas breviarium

In euangelio Ⱥ Aue virgo specialis require in dominica infra octauas ss.vij.

SEXTA DIE

Lectio prima.

Hec est presentis diei festiuitas, in qua gloriosa et felix virgo Maria ad ethereum peruenit thalamum. Que profecto festiuitas, sicut et virgo incomparabilis e‹s›t ceteris virginibus, ita incomparabilis est omnium sanctorum festiuitatibus et admiranda etiam virtutibus angelicis, propter quod et de persona supernorum ciuium in eius ascensione ammirans spiritussanctus ait in canticis: Que est ista, que ascendit per desertum quasi virgula fumi ex aromatibus.

℟ Super salutem et omnem pulcritudinem ss.vj.

Lectio secunda.

Bene quasi virgula fumi beata Maria dicitur, quia qracilis et delicata, diuinis extenuata disciplinis et concremata intus in holocaustum incendio pij amoris et desiderio charitatis. Ut virgula, inquit, fumi ex aromatibus. Nimirum quia multis erat repleta virtutum odoribus, manans ex ea fragrabat suauissimus odor etiam spiritibus angelicis.

℟ Beata es virgo, Maria.

Lectio tertia.

Ascendebat autem de deserto presentis seculi virga de radice Iesse olim exorta, sed mirabantur pre gaudio electorum anime, quenam esset, que etiam meritorum virtutibus angelorum vinceret dignitatem. De qua rursus spiritus sanctus in eisdem canticis ait: Que est, inquam, que ascendit quasi aurora consurgens, pulchra vt luna, electa vt sol, terribilis vt castrorum acies ordinata.

℟ Candida virginitas paradisi chara colonis ss.iiij.

Uersus diuidatur.

In euangelio Ⱥ Hanc ergo saluator ad celestia precessit, vt dignam ei in domo patris sui mansionem prepararet, in qua eam vt filius matrem cum gloria hodierna die suscepit.

Psalmus Benedictus.

Ad vesperas

In euangelio Ⱥ Mundi domina, celi regina, virgo et mater Christi Maria, audi clamantes, iuua te rogantes et pro quibus tuus filius fudit sanguinem, tu pro illis funde incessanter thimiamata precum, alleluya.

Psalmus Magnificat.

SEPTIMA DIE

Lectio prima.

Admiratur spiritus sanctus, quia omnes de ascensu huius virginis ammirantes facit, quod quasi noui 782aurora diluculi rutilans ascensu suo resplendeat multis freta et vallata sanctorum agminibus. Unde dicitur terribilis vt castrorum acies ordinata, siquidem terribilis suis facta virtutibus, vt castrorum acies ad modum ordinata, hincinde sanctorum angelorum fulta presidijs.

℟ Ista est speciosa ss.viij.

Lectio secunda.

Pulchra vt luna, immo pulchrior quam luna, quia iam sine defectu sui choruscat, celestibus irradiata fulgoribus. Electa vt sol, scilicet fulgore virtutum, quia ipse eam elegit, vt nasceretur ex ea sol iustitie.

℟ Beatam me dicent ss.viij.

Lectio tertia.

Ad cuius profecto exequias, quantum fas est credere, famulabantur angeli et vniuerse celorum congratulabanturcongratulabantur] con congratulabantur breviarium curie. Nec mirum, quia honor maternus est eius, qui natus est ex ea, quem omnis celorum ordo veneratur et adorat super se eleuatum cum patre in sede maiestatis domini.

℟ Sancta Maria ss.vij.

In euangelio Ⱥ Sub tuum presidium confugimus, dei genitrix, nostras deprecationes ne despicias in necessitatibus, sed a periculis libera nos semper, virgo benedicta.

Psalmus Benedictus.

ULTIMO DIE OCTAUARUM

Ⱥ ad vesperas super psalmos Assumpta est.

Psalmus Dixit dominus cum ceteris vt supra.

Capitulum Ecclesiastici xxiiij.

Uidi speciosam sicut columbam descendentem desuper riuos aquarum, cuius inestimabilis odor erat nimis in vestimentis eius et sicut dies verni circundabant eam flores rosarum et lilia conuallium.

℟ Candida.

Uersus diuidatur.

Hymnus O quam glorifica.

℣ Exaltata est.

In euangelio Ⱥ Ascendit Christus.

Oratio Ueneranda.

Commemoratio de martyribus cum Ⱥ Gaudent in celis aa.viij.

℣ Letamini.

Oratio

Auxilium tuum nobis, domine, quesumus, placatus impende et intercedentibus sanctis martyribus tuis Timotheo et Symphoriano super nos gratiam tue protectionis extende. Per.

Ad matutinas

Omnia vt in die sancto.

Lectio prima.

Legimus quam sepe ad funera et ad sepulturas quorumlibet sanctorum angelos aduenisse et ad exequias eorum obsequia prestitisse necnon et animas electorum vsque ad celos detulisse cum hymnis et laudibus, vbi et vtriusque sexus chori commemorantur frequenter auditi 783 | tt.iij.laudes cecinisse, interea, quod perspicacius est, multo nonnunquam lumine eosdem resplenduisse. Et insuper adhuc in carne viuentes ibidem miri odoris fragrantiam diutius persensisse.

Lectio secunda.

Quod si ad recreandam spem, dilectissimi, et ad roborandam fidem interdum astantium saluator noster Christus, ob merita sanctorum suorum amplius comprobanda, tanta et talia dignatus est exhibere per suos celi ministros circa defunctos, quanto magis credendum est hodierna die militiam celorum cum suis agminibus festiue obuiam aduenisse genitrici dei eamque ingenti lumine circunfulsisse et vsque ad thronum olim sibi etiam ante mundi constitutionem preparatum cum laudibus et canticis spiritualibus perduxisse.

Lectio tertia.

Nulli dubium omnem iam celestem tunc exultasse Hierusalem ineffabili leticia, tunc iocundatam esse inestimabili cantico tuncque cum omni gratulatione iubilasse, quoniam festiuitas hec, que nobis hodie reuoluitur annua, illis omnibus facta est continua. Nec immerito: creditur enim, quod saluator omnium ipse, quantum datur intelligi, per se totus festiuus occurrerit et cum gaudio eam secum in throno collocauerit.

Lectio quarta.

Quod si gaudium sit in celo de quolibet peccatore conuerso, multo magis putandum pro tante virginis exaltatione et gloria, quod fit in supernis, cuius nimirum festiuitas omnium supernorum ciuium est gratulatio presertimque eius celebritas laus et fauor est saluatoris. Nec immerito igitur omnis illa celestis ciuitas congratulatur et veneratur matrem, cuius super se filium regem adorat, ante quem tremunt potestates et omne curuatur genu.

Lectio quinta.

De huius nimirum ascensione ad celos multo admirans intuitu secretorum scrutator in canticis, Uidi, inquit, speciosam ascendentem quasi columbam descendentem desuper riuos aquarum. Et vere speciosa quasi columba, quia illius speciem ac simplicitatem columbe premonstrabat, que super dominum venit et docuit Ioannem, quod hic est qui baptizat in spiritu sancto.

Lectio sexta.

Et bene desuper riuos aquarum, quia super aquas refectionis educauerat eam dominus et nutrierat, ex qua multi riui deducti omnem 784irrigant terram deliciarum et infundunt hortum voluptatis, ex quibus quotidie lota et perfusa beata dei genitrix ascendit hodierna die valde admirabilis. Cuius odor inestimabilis erat nimis et ideo ineffabilis.

Homilia sicut in die.

Capitulum ad laudes Uidi speciosam vt supra in vesperis.

Commemoratio de martyribus cum Ⱥ Uestri capilli bb.ij.

Cetera vt in die sancto.

Ad secundas vesperas

Ⱥ Assumpta est.

Capitulum In omnibus requiem.

℟ Candida virginitas vsque in finem dicatur.

Hymnus O quam glorifica.

℣ Exaltata est.

Ⱥ Speciosa facta es ss.ij.

Cum hec dies in dominica acciderit, omnia cantentur vt prenotantur habita memoria de dominica et postea de martyribus.

IN UIGILIA BEATI BARTHOLOMEI

omnia ferialiter cantentur.

Nona de futuro festo.

Ad vesperas

Omnia de communi.

Ⱥ Dum steteritis aa.j.

Lectio prima.

Cum beatus Bartholomeus ingressus esset Indiam et maneret in templo Astaroth, quod erat plenum languentibus, quasi peregrinus, Astaroth nulla responsa dabat. Perrexerunt igitur in aliam ciuitatem, vbi colebatur idolum Berith et quesierunt huius rei causam; respondit Berith: “Deus vester religatus catenis igneis sic tenetur, vt non suspirare audeat, ex quo dei apostolus Bartholomeus illuc ingressus est.”

Lectio secunda.

Dicunt illi: “Quis est iste Bartholomeus, vel que signa eius?” Respondit demon: “Amicus est dei omnipotentis. Induitur pallio albo, viginti sex anni sunt, quod nunquam sordidantur venstimenta eius, nec sandalia eius veterascunt.veterascunt] veterascuut breviarium Centies flexis genibus orat per diem et centies per noctem. Uox eius quasi tuba, semper in eodem vultu hylaris permanet, omnem linguam loquitur, angeli dei famulantur ei et nunciant ei omnia.”

Lectio tertia.

Cum autem reuertentes per duos dies quesissent eum nec inuenissent, factum est vt quidam plenus demonio clamaret dicens: “Apostole dei, Bartholomee, incendunt me orationes tue.” Cui apostolus ait: “Obmutesce et exi ab eo,” et statim liberatus est. Quod cum audisset Polimius, rex prouincie illius, misit pro eo rogans vt liberaret filiam suam, que a demonio vexabatur, quod et fecit.

Lectio quarta.

Tunc rex onerauit camelos 785 | tt.iiij.argento et auro et gemmis et vestibus et misit post eum sed ipso non inuento reportata sunt omnia. In aurora autem diei futuri apparuit ei clauso ostio et dixit: “Ut quid me quesisti cum argento et auro? Ego nichil terrenum desidero sed scire te volo, quia filius dei de virgine natus misit in omnes prouincias, vt homines, qui colunt demones, de potestate diaboli auferamus. Facit enim arte sua homines egrotare et suadet eos idolis credere et cum ea adorauerint, cessat eos ledere.”

Lectio quinta.

“Si vero vis probare ita esse, iubeo diabolo et egredietur statuam et faciam eum confiteri ita hoc ipsum esse.” Dixit ei rex: “Crastina die veniam, vt videam hoc mirabile.” Altero ergo die sacrificantibus pontificibus cepit clamare demon: “Cessate, miseri, sacrificare michi, ne peiora patiamini quam ego, qui cathenis igneis religatus sum ab angelis Iesu Christi.”

Lectio sexta.

Tunc apostolus dixit ad plebem: “Ecce quem deum putabatis et curare vos, audite nunc, et si vultis, vt omnes hi infirmi sanitatem recipiant, deponite hoc idolum et confringite et hoc templum Christi nomine consecrabo.” Quod cum tentassent facere de iussu regis et non potuissent, dixit apostolus ad demonem: “Exi de simulacro et confringe illud.” At ille statim egrediens comminuit simulachrum illud et omnia alia, que erant in templo.

Lectio septima. Secundum Lucam xxij.

In illo tempore: Facta est contentio inter discipulos Iesu, quis eorum videretur esse maior, et reliqua.

Tunc clamare ceperunt omnes: “Unus est deus omnipotens, quem predicat Bartholomeus.” Tunc apostolus omnes sanauit et templum Christo dedicauit. Apparuit autem angelus domini splendidus, qui per quatuor angulos templi circunuolans digito in saxis sculpens signum crucis dixit: “Hec dicit dominus: Sicut omnes vos mundaui ab infirmitate vestra, ita mundaui templum hoc ab omni sorde et habitatore eius.”

Lectio octaua.

Tunc ostendit eis angelus ingentem Ethiopem, et cum soluisset eum, ille vlulatum emittens euanuit. Angelus autem domini euolauit in celum. Tunc rex cum uxore et filijs ac omni populo baptizatus est et deposito diademate cepit apostolum non deserere. Cum autem a 786pontificibus templi apud Astrigem, fratrem Polimij, accusatus fuisset, iussu eius vinctus perductus est ad eum.

Lectio nona.

Cum autem Astriges comminaretur ei, quod sicut fratrem suum deum suum relinquere fecerat, ita faceret eum relinquere deum suum. Nunciatum est ei, quod deus suus Ualdach cecidisset minutatim. Tunc rex fecit apostolum fustibus cedi et cesum ad modum follis excoriari ac demum decollari. Populi autem, qui per eum crediderant, construxerunt ei basilicam et posuerunt in ea corpus eius. Astriges autem et pontifices arrepti a demonio venerunt ad tumulum eius, confitentes apostolatum eius sic mortui sunt, Polimius autem acclamante populo episcopus est ordinatus.

Oratio

Omnipotens sempiterne deus, qui huius diei venerandam sanctamque leticiam in beati Bartholomei, apostoli tui, festiuitate tribuisti, da ecclesie tue et amare quod credidit, et predicare quod docuit. Per.

Ad secundas vesperas

Commemoratio de sancto Audoeno cum Ⱥ O quam venerandus es, Audoene, presul Christi, qui terrena contempsisti et celi ianuam exultans petisti; modo fulges in virtute celesti, ideo te supplices exoramus, vt intercedas pro nobis ad dominum Iesum Christum.

℣ Ecce sacerdos magnus.

Oratio

Deus, qui perennem gloriam sanctissimi confessoris tui atque pontificis Audoeni anime contulisti, tribue, quesumus, eius apud te precibus sublimari, vt cum eo vitam possideamus eternam. Per dominum.

Inuitatorium Regem confessorum quere supra in communi bb.v.

Lectiones ibidem cum responsorijs Iste homo perfecit bb.vj. Iste est de sublimibus. Sancte Audoene, confessor Christi.

Ad Benedictus Ⱥ Ecce adest sancti Audoeni bb.v.

HERMETIS MARTYRIS

Ⱥ Iste sanctus aa.v.

Oratio

Deus, qui beatum Hermetem, martyrem tuum, virtute constancie in passione roborasti ex eius imitatione, tribue nobis pro amore tuo prospera mundi despicere et nulla eius aduersa formidare. Per.

Commemoratio solita.

Inuitatorium Iustus florebit.

Lectio prima.

Quinto loco a beato Petro apostolo Romane vrbis ecclesie cathedram sedit Alexander papa sanctitate incomparabilis, iuuenis quidem etate sed senior fide. Hic prefectum vrbis, 787 | tt.v.Hermetem nomine, cum uxore sua et sorore et filijs baptizauit cum mille ducentis quinquaginta seruis suis cum vxoribus filijsque, quibus etiam multa cum ingenuos faceret, dona concessit.

℟ Hic est vere martyr.

Lectio secunda.

Cum autem hec eius opera diuulgarentur, orta est seditio populi Romani grauissima. Alij clamabant, viuus ardeat Alexander, et alij dicebant: “Hermes debet viuus incendi, quia tot milia a deorum cultura auertit fecitque eos et templa derelinquere et deos claros in suis sedibus vnumquemque confringere.”

℟ Hic est vir, qui non est.

Lectio tertia.

Cum Hermes haberetur in vinculis apud Quirinum tribunum, dicit ei Quirinus: “Miror te, prudentem virum, ad tantam fatuitatem perductum, vt credas extra istam vitam te aliquod inuenturum, cum cineres humani corporis ita redigantur ad nichilum, vt nec ipsa ossa subsistant.” Hermes dixit: “Et ego ante istos duos annos deridebam istam assertionem sed dei fretus auxilio ad hoc perueni, vt probarem istam carnalem vitam esse vanissimam.”

℟ Miles Christi.

Ⱥ Beatus vir, qui inuentus est.

Solita commemoratio.

AUGUSTINI EPISCOPI ET CONFESSORIS

In euangelio Ⱥ In diebus Augustini obsessa est ciuitas Iponensis ab exercitu barbarorum, inter que mala fuerunt Augustino lachrime sue panes die ac nocte atque sub hoc euentu ad extremam horam veniens obdormiuit in pace.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Deus, qui beatum Augustinum ecclesie tue in exponendis scripture sacre mysterijs doctorem optimum et electum antistitem prouidisti, da nobis eius semper et doctrinis instrui et oratione fulciri. Per.

Inuitatorium Unum deum bb.iij.

Lectio prima.

Augustinus ex parentibus honestis progenitus, in studijs liberalibus plenissime instructus et eruditus per nouem annos Manicheorum errore detentus est. Anno vero vite sue quasi tricesimo per merita et orationes matris sue et per predicationem sancti Ambrosij ab illa heresi purgatus, ab ipso baptizatus ‹est› et protinus spem omnem, quam habuit in seculo, dereliquit et scolas etiam, quas regebat.

Lectio secunda.

Cum autem in ieiun‹i›js et orationibus triennium transegisset, a sancto Ualerio, licet inuitus, est in presbiterum ordinatus. Mox autem monasterium clericorum instituit et cepit viuere secundum regulam sub sanctis apostolis constitutam. Sanctus autem Ualerius gaudens sibi datum hominem a deo, qui edificaret ecclesiam 788suam, et videns eum idoneum contra vsum ecclesie orientalis, faciebat eum coram se predicare in ecclesia non curans linguas detrahentium, dummodo per Augustinum fieret, quod a se minus plene posse fieri reputabat.

Lectio tertia.

Timens quoque, ne sue ecclesie auferretur, procurauit ab archiepiscopo sue ecclesie, vt preficeretur in pastorem. Quod et factum est, licet modis omnibus reluctaretur. Quo facto adeo hereticos libris et epostolis et disputationibus debellabat, quod ipsi eidem persecutiones grauissimas inferebant. Proinde viam eius aliquando insidijs obseruauerunt sed itineris errore seductum inuenire non potuerunt.

Lectio quarta.

Porro vestes et calciamenta et lectisternia eius erant moderata, quod nec nimis erant nitida nec plurimum abiecta. Fertur quoque dixisse: “Fateor de preciosa veste erubesco et ideo, cum datur michi, vendo eam, vt quia vestis communis esse non potest, precium sit commune.” Mensa frugali et parca vsus est et inter olera et legumina carnes propter infirmos etiam et hospites habebat.

Lectio quinta.

In mensa quoque lectionem aut disputationem semper diligens contra pestem detractionis in ea ita scripsit: Quisquis amat dictis absentum rodere vitam, hanc mensam vetitam nouerit esse sibi. Unde si forte detractio incidisset, aliquando dicebat, vt vel tacerent vel versus illos deleret aut de mensa recederet.

Lectio sexta.

Erga pauperes vero tam pius erat, vt cum pecunia ad dandum sibi deficeret, hoc ipsum populo nunciabat. Uasa quoque dominica propter indigentes frangi et conflari iubebat et dari.

Lectio septima. Secundum Matheum v.

In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: “Uos estis sal terre,” et reliqua.

Feminarum vero nulla in domino eius mansit nec etiam germana nec filie fratris, que deo pariter seruierunt. Dicebat enim, quod et si de eis oriri non posset suspicio, tamen de alijs, que ad ipsas aduentarent posset oriri.

Lectio octaua.

Si vero forte aliqua feminarum eum ad se videndum vrgeret, nunquam solus cum sola loquebatur, nisi secretum aliquod interesset. Tanta etiam scripsit, vt numerus librorum eius, tractatuum et epistolarum plusquam mille triginta fuisse dicuntur.

Lectio nona.

Tandem anno domini quadringentesimo quadragesimo Wandali vniuersam prouinciam Affrice deuastantes rapinis, cede, incendijs nulli sexui vel ordini vel etati parcebant. Sanctus vero Augustinus ad extremam 789 | tt.vj.peregrinationis sue huius exilij veniens horam membris omnibus sui corporis incolumis, integer aspectu atque auditu anno sue etatis septuagesimosexto, episcopatus autem sui quadragesimo, coram positis fratribus et orantibus migrauit ad dominum.

In euangelio Ⱥ Adest dies celebris, quo solutus nexu carnis Augustinus, sanctus presul, assumptus est cum angelis, vbi gaudet cum prophetis, letatur cum apostolis, quorum plenus spiritu que predixerunt mystica, fecit nobis peruia, post quos secunda dispensandi verbi dei primus refulsit gratia.

Psalmus Benedictus.

Ad vesperas

Ⱥ Hodie gloriosus pater Augustinus dissoluta huius habitationis domo domum non manufactam accepit in celis, quam sibi cooperante dei gratia manu, lingua fabrefecit in terris, vbi quod iam sitiuit internum, gustat eternum decoratus vna stola, securus de reliqua.

Psalmus Magnificat.

COMMEMORATIO DE DECOLLATIONE SANCTI IOANNIS BAPTISTE

Ⱥ Precursoris summi regis constanter preconium attollamus, qui eundem regem multipliciter prophetando, predicando, baptizando extulit inde, quia veritatem reticere noluit, capitis abscisione martyr celos subijt.

℣ Gloria et honore.

Oratio

Sancti Ioannis, baptiste et martyris tui, quesumus, domine, veneranda solennitas salutaris auxilij nobis prestet augmentum. Per.

Commemoratio de sancta Sabina, virgine et martyre.

Ⱥ Accinxit fortitudine cc.j.

℣ Diffusa.

Oratio Deus, qui inter cetera ibidem.

Inuitatorium Regem precursoris dominum Uenite adoremus.

Psalmus Uenite.

Hymnus Deus, tuorum aa.v.

In primo nocturno

Ⱥ Interrogatus Ioannes ab Herode dixit: “Illicitum est fratris coniugem accipere.”

Psalmus Beatus vir.

Ⱥ Ioannes baptista arguebat Herodem propter Herodiadem.

Psalmus Quare fremuerunt.

Ⱥ Arguebat Herodem Ioannes propter Herodiadem, quam tulerat fratri suo Philippo vxorem.

Psalmus Domine, quid multiplicati.

℣ Gloria et honore.

Lectio prima.

Decollato Ioanne apud Macherontam Herode iubente Herodias non est passa caput eius cum reliquo corpore sepeliri metuens, ne caput eius existens cum corpore facilius posset resurgere.

℟ Misit Herodes rex manus ac tenuit Ioannem et vinxit eum in carcerem, quia metuebat eum propter Herodiadem, Quam tulerat fratri suo Philippo vxorem.

℣ Arguebat Herodem Ioannes propter Herodiadem. Quam.

Lectio secunda.

Corpus siquidem eius apud Sebasten, Palestine vrbem, humatum legitur et a barbaris intactum vsque ad apostatam Iulianum, huius siquidem apostate tempore ad suggestionem eius pagani sepu‹l›chrum eius inuadunt, ossa Ioannis dispergunt et rursum collecta et cremata latius dispergunt furore cum insani‹a›.

790℟ Ioannes baptista arguebat Herodem Propter Herodiadem, quam tulerat fratri suo Philippo vxorem.

℣ Herodes enim tenuit et alligauit eum et posuit in carcerem. Propter.

Lectio tertia.

Sed fuerunt quidam ex Hierosolimis monachi, qui mixti colligentibus quecumque potuerunt colligere ad Philippum, Hierosolimorum episcopum, pertulerunt. Ille vero tantum thesaurum se non posse seruare supra se estimans, misit illum ad pontificem Alexandrie Athanasium.

℟ Metuebat Herodes Ioannem Sciens eum virum iustum et sanctum et custodiebat eum.

℣ Et audito eo multa faciebat et libenter eum audiebat. Sciens.

In secundo nocturno

Ⱥ Dicebat enim regi Ioannes baptista: “Non licet tibi habere vxorem fratris tui.”

Psalmus Cum inuocarem.

Ⱥ Herodes enim metuebat Ioannem sciens eum virum iustum et sanctum et custodiebat eum.

Psalmus Uerba mea c.v.

Ⱥ Audito eo multa faciebat et libenter eum audiebat.

Psalmus Domine dominus noster a.ij.

℣ Posuisti, domine.

Lectio quarta.

Regnante vero Theodosio, qui quintus fuit post Iulianum, destructa sunt ex eius mandato Alexandrie delubra idolorum. Et edificata ecclesia mire magnitudinis in honore Ioannis baptiste et ibidem cum honore maximo reposite sunt reliquie supradicte. Tunc temporis caput precursoris adhuc repositum ‹erat› in parte palacij, in qua Herodias illud infoderat.

℟ Puelle saltanti imperauit mater: “Nichil aliud petas nisi caput Ioannis baptiste,” et contristatus est rex propter iusiurandum et propter simul discumbentes.

℣ Ait puella matri sue: “Quid petam?” At illa dixit: “Nichil.”

Lectio quinta.

Tempore vero Marciani et Ualentiani, qui quarto loco post Theodosium imperarunt, venerunt quidam monachi Hierosolimam loca veneranda conspicere cupientes. Hi reuelatione sancti Ioannis certa et multiplici sibi facta properantes ad predictum palacium caput ipsius inuenerunt sacris cilicinis inuolutum, vestibus, vt estimo, quibus in deserto fuerat obuolutus.

℟ Contristatus est rex Herodes propter iusiurandum et propter simul discumbentes, noluit eam contristari sed misso spiculatore precepit amputari Caput Ioannis baptiste.

℣ Herodes funestus precepit interficere et amputare iussit. Caput.

Lectio sexta.

Cum autem capite accepto ad propria properarent, quidam Emissene ciuitatis figulus paupertatem fingens eis se exhibuit comitem. Hic dum peram sibi traditam cum sacro capite portaret, ammonitus nocte a sancto Ioanne ipsos fugiens Emissenam vrbem cum sancto capite ingressus est. Ibique, 791 | tt.vij.quamdiu vixit, in quodam specu sanctum caput venerans prosperitatem adeptus est paupertate fugata.

℟ Petijt puella caput Ioannis baptiste, Quo accepto dedit matri sue.

℣ Puelle saltanti imperauit mater: “Nichil aliud petas nisi caput Ioannis.” Quo.

In tertio nocturno

Ⱥ Cumque introisset filia Herodiadis et saltasset et placuisset Herodi, ait illi: “Pete a me, quid vis, et dabo tibi.”

Psalmus In domino confido a.iij.

Ⱥ Iurauit Herodes puelle: “Quicquid enim petieris, dabo tibi, licet dimidium regni mei.”

Psalmus Domine, quis habitabit a.iiij.

Ⱥ Ait puella matri sue: “Quid petam?” At illa dixit: “Caput Ioannis baptiste.”

Psalmus Domine, in virtute a.vj.

℣ Magna est gloria.

Lectio septima. Secundum Marcum 6.

In illo tempore: Misit Herodes ac tenuit Ioannem ac vinxit eum in carcerem, et reliqua.

Homilia lectionis eiusdem.

Ioannes baptista, qui venit in spiritu et virtute Helye, eadem auctoritate, qua ille corripuerat Achab et Iezabel, arguit Herodem et Herodiadem, quod illicitas nuptias fecerint et non liceat fratre viuente germano illius vxorem ducere, malens periclitari apud regem, quam propter adulationem esse immemor preceptorum dei.

℟ Misso Herodes spiculatore precepit amputari caput Ioannis in carcere, Quo audito venerunt discipuli eius et tulerunt corpus et posuerunt illud in monumento.

℣ Misit rex incredulus ministrum detestabilem et amputare iussit caput Ioannis in carcere. Quo audito.

Lectio octaua.

Et cum oportunus dies accidisset, Herodes natalis sui cenam fecit principibus et tribunis et primis Galilee. Soli mortalium Herodes et pharao leguntur diem natalis sui gaudijs festiuis celebrasse. Sed vterque rex infausto auspicio festiuitatem suam humano fedauit sanguine.

℟ Accedentes discipuli sancti Ioannis baptiste Tulerunt corpus eius et sepelierunt illud.

℣ Iussu Herodis amputatum est caput Ioannis baptiste, quo audito discipuli eius. Tulerunt.

Lectio nona.

Ex vtriusque igitur exemplo probatur vtilius nobis esse diem mortis future timendo et caste agendo sepius in memoriam reuocare, quam natiuitatis luxuriando celebrare. Homo enim ad laborem nascitur in mundo et electi ad requiem per mortem transeunt de mundo.

℟ Miles Christi aa.v.

Psalmus Te deum.

℣ Corona aurea.

Ad laudes

Ⱥ

Herodes enim tenuit et ligauit Ioannem et posuit in carcerem propter Herodiadem.

Psalmus Dominus regnauit a.vij.

Ⱥ Puelle saltanti imperauit mater: “Nichil aliud petas nisi caput Ioannis.”

Ⱥ Domine mi rex, da michi 792in disco caput Ioannis baptiste.

Ⱥ “Da michi in disco caput Ioannis baptiste,” et contristatus est rex propter iusiurandum.

Ⱥ Misit rex incredulus ministrum detestabilem et amputari iussit caput Ioannis in carcere.

Capitulum Sapientie x.

Expectatio iustorum leticia, spes impiorum peribit.

Hymnus Martyr dei aa.vij.

℣ Letabitur iustus.

Ⱥ Misso Herodes spiculatore precepit amputare caput Ioannis in carcere, quo audito discipuli eius venerunt et tulerunt corpus eius et posuerunt illud in monumento.

Psalmus Benedictus.

Commemoratio de sancta Sabina.

Ⱥ Simile est regnum celorum homini negociatori cc.ij.

Ad tertiam

Capitulum Expectatio.

℟ Gloria et honore.

Ad sextam

Capitulum Sapientie x.

Fortitudo simplicis via domini et pauor his, qui operantur malum, iustus ineternum non commouebitur, impij autem non inhabitabunt super terram.

Ad nonam

Capitulum ibidem

Labia iusti considerant placita et os impiorum peruersa, simplicitas iustorum diriget illos et supplan‹ta›tio peruersorum vastabit eos.

Ad vesperas

Capitulum ibidem

Iustus de angustia liberatus est et tradetur impius pro eo, simulator ore decipit amicum suum, iusti autem liberabuntur a morte.

Ⱥ Perpetuis nos domine, sancti Ioannis baptiste tuere presidijs et quanto fragiliores sumus, tanto magis necessarijs attolle suffragijs.

Psalmus Magnificat.

COMMEMORATIO DE MARTYRIBUS

Ⱥ Gaudent in celis aa.viij.

Oratio

Maiestatem tuam, domine, supplices exoramus, vt sicut nos iugiter sanctorum tuorum Felicis et Adaucti commemoratione letificas, ita semper supplicatione defendas. Per.

Inuitatorium Mirabilem deum.

Lectio prima.

Cum feruor et furor Diocletiani sanctis dei penas inferret et mortem in eos conuertens quicquid tormentorum excogitari poterat, Felicem presbiterum in fide probatum ad Draccum, vrbis prefecti filium, mittit aut necandum aut fidem abnegaturum. Qui vt demonibus thurificaret, non deo, ad statuam Serapis ductus in faciem eius sufflat et idolum corruit. Inde ad statuam Mercurij et ad simulachrum Diane ductus vtrumque simulachrum in dei nomine confudit et prosternit spiramine.

℟ Tradiderunt.

Lectio secunda.

Erat autem non longe ab hoc loco arbor excelsa, magnitudine prestans, tempore sacrificij ab incolis errantibus frequentata, eo celebratior, quo ibi deorum vis et virtus videbatur ingentior. Hec arbor igitur iussu sancti radicitus est euersa et ipsa ruente ruunt et idola in minutas particulas.

℟ Hec est vera fraternitas.

Lectio tertia.

793 | tt.viij.Consulitur super his Draccus, qui Felicem remandat gladio feriendum. Uerum cum sanctus ad martyrium ducitur, obuium habuit quendam, qui tortores arguens cum Felice fidem profitetur eandem et palmam martyrij sitiens, ipsam cum Felice feliciter suscipiens. Qui propter nomen incognitum Adaucti sortitus est vocabulum, quorum corpora christiani terre committunt tertio kalendas Septembris.

℟ Iusti autem imperpetuum.

Ⱥ Cum audieritis.

DE SANCTO EGIDIO ABBATE

Ⱥ A progenie.

Oratio

Pretendepretende] pretente breviarium nobis, domine, misericordiam tuam et beati Egidij abbatis intercessio, cuius nos dedisti patrocinijs adiuuari, tribue, vt maiestatem tuam exoret pro nobis. Per.

Commemoratio de sancto Prisco martyre.

Ⱥ Hic est vir, qui.

Oratio de communi aa.v.

Inuitatorium Adoremus Christum regem bb.v.

Lectio prima.

Sanctus Egidius regia stirpe progenitus, fide suscepta iam totus diuino feruens amore cuiusdam miseri nuditati compatiens parentum non considerato timore propriam largitus est tunicam, pro quo a parentibus velut eis vnicus facilem consequitur veniam. Quibus in proximo defunctis patrimonij sui Christum fecit heredem.

Lectio secunda.

Interea quendam grauiter a serpente percussum et morti proximum saluti restituit. Demoniacum etiam quendam ad sensum et ad cor reuocauit. Uerum, vbi sancti virtus pre magnitudine sua latere non potuit, confluebant ad eum plurimi corporis et anime remedia postulantes. Nec vbi dator hylaris et quod daretur abunde aderat, spei sue munere frustrabantur.

Lectio tertia.

Timens ergo sanctus Egidius ex miraculi rumoribus suum mutilari meritum, heremum petijt. Cui ibidem ad solatium cerua diuinitus conceditur certis tempor‹i›bus lactis prebens alimoniam.

Lectio quarta.

Sed nec sanctus sic latere potuit: venatum enim pergens regis Flauij familia ceruam conspectam canibus insequitur nec proficit. Nam sanctus ceruam videns territam prece liberat. Cum igitur die secunda similis conatus fine finiretur simili, tertia die rex cum ministris egreditur.

Lectio quinta.

Dimittuntur igitur canes et falluntur, currunt ministri cum iaculis nichil proficientes, volant missilia sed frustra. Dirigitur itaque sagitta, que nemoris densitatem habens preuiam sancto vulnus infligit, quem in proximo rex cum suis reperit et repertum veneratur et orat plurima offerens donaria, a quorum tamen receptu sanctus manum cohibet.

Lectio sexta.

794Uerum iterum et iterum sanctum visitans hortatur, vt plurium studens saluti se ministrante diuitias cenobium construat. Quod et sanctus gratanter amplectitur, si rex collecti gregis patrem et protectorem se spondeat. Ad cenobium igitur locandum signatur area et cenobio circumquaque quinque conferuntur miliaria.

Lectio septima.

Euangelium Dixit Symon Petrus ad Iesum et cetera bb.vj.

Struitur igitur ecclesia, grex colligitur, religio crescit et fides conualescit. Nec hoc imperatorem Karolum latuit. Unde, vt ad se declinet dei famulum, prece sollicitat et nuncijs. Qui regem nolens offendere simulque eius saluti sperans se posse consulere, iter libenter arripit et consummat prospere.

Lectio octaua.

Consulit rex hunc venientem de salute anime et sancti precibus se commendat sollicite. Peccatum autem fecerat, quod nemini nec ipsi sancto ausus est confiteri. Quod tamen proxima dominica sanctus in canone domino pro rege deprecans per cedulam ab angelo delatam et perpetratum didicit et cognitum delet. Unde a rege plurimis ditatus donarijs ad monasterium reuertitur.

Lectio nona.

Ubi apud NemausiamNemausiam] Nemansiam breviarium urbem hospitatus filium principis, qui tunc obierat, a morte suscitauit. Post hec pro ecclesia sua confirmanda limina visitans apostolica a summo pontifice honorifice susceptus, que petijt, obtinet priuilegiapriuilegia] priuiuilegia breviarium et quedam ostia mire sculpture a domino papa postulata et collata Tiberi committit et domi suscipit.

In euangelio Ⱥ Ad te clamantes bb.v.

Ⱥ de sancto Prisco Hic vir despiciens aa.vij.

Ad secundas vesperas

Ⱥ Hodie mundo superna bb.v.

IN TRANSLATIONE SANCTI CUTHBERTI EPISCOPI

In euangelio Ⱥ Oriens sol iusticie quere in festo eiusdem ii.vj.

Oratio

Deus, qui sacerdotis tui excellentissimi Cuthberti vitam omni gloria apostolica decorasti, presta, quesumus, vt qui glorifice translationis sue festa celebramus, per ipsius suffragia tua semper consequamur beneficia. Per.

Inuitatorium Unum deum bb.iij.

Lectio prima.

Aperientes itaque sepulchrum sancti Cuthberti inuenerunt corpus totum, quasi adhuc viueret, integrum et flexibilibus artuum compaginibus multum dormienti quam mortuo similius. Sed et vestimenta omnia, quibus indutum erat, non solum intemerata, verumetiam prisca nouitate et claritudine miranda patebant.

℟ Iurauit dominus bb.4.

Lectio secunda.

Quod videntes nimio mox timore sunt et tremore perculsi, adeo vt vix aliquid loqui, 795 | vv.j.vix auderent intueri miraculum, quod patebat, vix ipsi, quid agerent, noscent.

℟ Ecce vere Israelita.

Lectio tertia.

Attulerunt autem antistiti partem indumentorum, que sanctum corpus ambierant. Que cum ille munera gratanter acciperet miraculaque libenter audiret, nam et ipsa indumenta quasi patris adhuc corpori circundata miro deosculabatur affectu, “Noua,” inquit, “indumenta pro his, que tulistis, circundate et sic reponite in techam, quam parastis.”

℟ Gloriose felicitatis.

Ⱥ O magne presul Cuthberte bb.v.

DE SANCTO BERTINO ABBATE

Ⱥ Iustum deduxit bb.v.

Oratio

Deus, qui beatum Bertinum, confessorem tuum atque abbatem, in terris vita laudabili decorasti et in celis eterna gloria hodierna die sublimasti, eius, quesumus, meritis intercedentibus vita nostra apud te commendetur. Per.

Solita commemoratio.

Inuitatorium Regem confessorum bb.v.

Lectio prima

Egregius Bertinus abbas post beati Audomari obitum multis vixerat annis turbamque monachorum sub districto sancte regule iugo custodiebat. Quadam ergo die venerabilis quidam comes ad ecclesiam venit et ibidem orationem complens ad beatum Bertinum venire neglexit.

℟ Beatus vir, qui post aurum.

Lectio secunda.

Eodem die nuncius ad beatum Bertinum venit dicens: “Domine mi, beniuolus amicus tuus postquam hac die de basilica sancti Audomari perrexerat, medio vie spacio de suo cecidit equo et multis collisis membris femoreque confracto penitus sibi subitam mortem adesse putat, nisi eum per vestras orationes pietas liberet diuina.” Tunc vir sanctus ei suam benedictionem misit et eadem hora sanatus est.

℟ Amauit eum dominus.

Lectio tertia.

Tres igitur viri nocte dominica ad piscationem ibant et tantam multitudinem piscium capiebant, quantam nunquam antea vna prendiderant nocte. Post piscationem vero leti nauigabant ad portum sed de nauicula se mouere non potuerunt, vltio enim diuina super eos venit propter noctis dominice transgressionem. Ille vero, qui auditum et ambulandi amisit vsum, ad sancti Bertini sepulchrum pristinam recepit sanitatem. Etiam et alij duo ibi sunt sanati.

℟ Uir Israelita, gaude.

Ⱥ Euge serue bone bb.v.

Solita commemoratio.

SANCTI ADRIANI MARTYRIS

In euangelio Ⱥ Hic est vir, qui non aa.v.

Oratio

Presta, quesumus, omnipotens deus, vt qui beati Adriani, martyris tui, natalicia colimus, a cunctis malis imminentibus eius intercessione liberemur. 796Per.

Solita commemoratio.

Inuitatorium Regem martyrum aa.v.

Nocturna legantur.

Lectio prima.

Sanctus Adrianus cernens christianos in tormentis dixit ad eos: “Adiuro vos per deum viuum, pro quo hec patimini, dicite michi in veritate, que remuneratio vestra, quam expectatis pro his tormentis?” Cui viginti tres martyres dixerunt: “Expectamus, quod nec oculus vidit nec auris audiuit nec in cor hominis ascendit, inenarrabile bonum, quod preparauit deus his, qui diligunt eum.”

℟ Iste cognouit.

Lectio secunda.

Audiens Adrianus hec statim exiliens stetit in medio eorum et dicebat his, qui gerebant preceptoris officium: “Annotate confessionem meam cum sanctis athletis dei, quia ego christianus sum.” Quod audiens Maximianus furore repletus iussit eum ferro vinctum cum reliquis sanctis martyribus ad carcerem protrahi.

℟ Domine, preuenisti.

Lectio tertia.

Sed cum sanctus Christi immobilis in fide Christi persisteret, iubente eodem Maximiano imperatore diutissime pro fide Christi afflictus est. Ad vltimum confractis cruribus et prescisis pedibus necnon et manu orans et gratias deo agens cum alijs vigintitribus socijs beatum reddidit spiritum.

℟ Stola iocunditatis.

Ⱥ Beatus vir, qui suffert.

Commemoratio solita.

IN NATIUITATE BEATE MARIE UIRGINIS

Ad primas vesperas

Ⱥ Felix valde es cum ceteris antiphonis et psalmis vt in eius assumptione vt supra ss.iiij.

Capitulum Ego quasi vitis vt supra in conceptione eiusdem ee.vj.

℟ Ad nutum domini nostrum ditantis honorem Sicut spina rosam genuit Iudea Mariam.

℣ Ut vicium virtus operiret gratia culpam. Sicut.

Hymnus Aue maris stella quere supra in commemoratione eiusdem cc.8.

℣ Diffusa est gratia.

In euangelio Ⱥ Natiuitas tua, dei genitrix virgo, gaudium annunciauit vniuerso mundo, ex te enim ortus est sol iusticie, Christus deus noster, qui soluens maledictionem dedit benedictionem et confundens mortem donauit nobis vitam sempiternam.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Supplicationem seruorum tuorum, deus miserator, exaudi, vt qui in natiuitate dei genitricis et virginis Marie congregamur, eius intercessionibus a te de instantibus periculis eruamur. Per.

Ad completorium

Post confessionem.

℣ Aue Maria.

℣ Post partum.

℣ Speciosa facta es.

Inuitatorium Corde et voce simul Christum regem veneremur, Uirginis et matris iubiletur nobilis ortus.

Psalmus Uenite.

Hymnus Quem terra vt supra cc.8.

In primo nocturno

Ⱥ Hodie nata est beata virgo Maria ex progenie Dauid, per quam salus mundi credentibus apparuit.

Psalmus Domine dominus noster.

Ⱥ Beatissime virginis Marie natiuitatem deuotissime celebremus, 797 | vv.ij.vt ipsa pro nobis intercedat ad dominum deum nostrum.

Psalmus Celi enarrant a.vj.

Ⱥ Quando nata est virgo sacratissima, tunc illuminatus est mundus, stirps beata, radix sancta et benedictus fructus ventris eius.

Psalmus Domini est terra b.ij.

℣ Diffusa.

Lectio prima.

Approbate consuetudinis est apud christianos inter omnes sanctos memoriam beatissime virginis eo frequentius agere atque festiuius, quo maiorem gratiam apud deum creditur inuenisse. Unde post alia quedam ipsius antiquiora solennia non est contenta deuotio fidelium, quin natiuitatis solenne superadderet diem hodiernum.

℟ Hodie nata est beata virgo Maria ex progenie Dauid, per quam salus mundi credentibus apparuit, Cuius vita gloriosa lucem dedit seculo.

℣ Beatissime virginis Marie natiuitatem deuotissime celebremus. Cuius.

Lectio secunda.

Hac vtique die peculiariter in ecclesia recitandus esse videatur liber iste, qui de ortu beate Marie virginis atque vita scriptus inueniebatur, si non iudicassent eum patres inter apocripha numerandum. Et quoniam magnis ac sapientibus viris ita visum est, nos alia quedam sed non aliena legentes ecclesiasticum ordinem debitis officijs exequamur.

℟ Beatissime virginis Marie natiuitatem deuotissime celebremus, Ut ipsa pro nobis intercedat ad dominum Iesum Christum.

℣ Gloriose virginis Marie ortum dignissimum recolamus. Ut.

Lectio tertia.

Beata ergo mater domini nostri Iesu Christi et perpetua virgo Maria priusquam nasceretur, oraculis est prenunciata et designata miraculis. Nata vero progenie diuinitus ordinata priuilegio virtutum insignijs enituit, saluatorem edidit, a qua glorificata in celo nunquam terrigenis patrocinari desistit.

℟ Ad nutum domini vt supra in vesperis.

In secundo nocturno

Ⱥ Hodie nata est virgo Maria ex semine Abrahe, letantur archangeli, exultant omnes sancti, congaudet omnis mundus.

Psalmus Eructauit c.viij.

Ⱥ Dignum namque est, vt ei cum summa deuotione famulemur, per quam nobis virginitatis insignia pullularunt.

Psalmus Deus noster refugium.

Ⱥ Benedicta et venerabilis sancta Maria virgo, dei genitrix, cuius natiuitatem celebramus, vt intercessio illius sit pro nobis ad dominum.

Psalmus Fundamenta e.viij.

℣ Specie tua.

Lectio quarta.

Iamque referamus vnum de pretaxatis oraculis. Dixit eternus ad veterem, dominus ad serpentem: “Inimicitias ponam inter te et mulierem et semen tuum et semen illius. Ipsa conteret caput tuum.”

℟ Gloriose virginis Marie ortum dignissimum recolamus, Cuius dominus humilitatem respiciens angelo narrante concepit redemptorem mundi.

℣ Cum iocunditate natiuitatem beate Marie celebremus. Cuius dominus.

Lectio quinta.

798Quid est, fratres, in loco hoc serpentis caput terere, nisi principalem diaboli suggestionem, id est concupiscentiam, resistendo superare? Si ergo queritur quenam mulier huiusmodi victoriam operata est, profecto non inuenitur in linea generationis humane, donec perueniatur ad illam, de qua nunc agitur, que est sancta sanctorum. Et si interrogetur: “In quo serpentis caput ipsa conterit?” Nimirum in eo, quia virginitatem simul et humilitatem sacrificauit deo.

℟ Regali ex progenie Maria exortaexorta] oxorta breviarium refulget, Cuius precibus nos adiuuari mente et spiritu deuotissime poscimus.

℣ Hodie nata est beata virgo Maria ex progenie Dauid. Cuius.

Lectio sexta.

Uirginitate namque seruata probatur extinxisse concupiscentiam carnis, humilitate, que facit pauperem spiritu, concupiscentiam mentis. Sicque principali suggestione diaboli victa viciorum caput virtutis pede calcauit. Non tamen hoc solo sed eo quam maxime triumphauit, quod de sua mundissima carne corporata sapientia vicit vsquequaque maliciam attingens a fine vsque ad finem fortiter et disponens omnia suauiter.

℟ Solem iusticie, regem paritura supremum Stella Maria maris hodie processit ad ortum.

℣ Cernere diuinum lumen gaudete, fideles. Stella.

In tertio nocturno

Ⱥ Natiuitas est hodie sancte Marie virginis, cuius pulchritudinem respexit deus et visitauit humilitatem eius.

Psalmus Cantate j f.ij.

Ⱥ Ista est speciosa, electa a domino, cuius natiuitatem celebremus, vt ipsa intercedat pro nobis ad dominum Iesum Christum.

Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.

Ⱥ Hec est regina virginum, que genuit regem, velut rosa decora virgo dei genitrix, per quam reperimus deum et hominem, alma virgo, intercede pro nobis omnibus.

Psalmus Cantate ij f.iij.

℣ Adiuuabit eam.

Initium sancti euangelij secundum Matheum j.

Liber generationis Iesu Christi, filij Dauid quere supra in conceptione beate Marie virginis ee.vij.

℟ Corde et animo Christo canamus gloriam In his sacris solennijs precelse genitricis dei Marie.

℣ Omnes in vnum congregati collaudemus dominum Iesum Christum. In. Felix valde ss.v.

℟ Stirps Iesse virgam produxit virgaque florem Et super hunc florem reguiescit spiritus almus.

℣ Uirgo dei genitrix virga est, flos filius eius. Et.

Psalmus Te deum.

℣ Speciosa facta es.

Ad laudes

Ⱥ

Natiuitas gloriose virginis Marie ex semine Abrahe orta, de tribu Iuda, clara ex stirpe Dauid.

Psalmus Dominus regnauit.

Ⱥ Natiuitas est hodie sancte Marie virginis, cuius vita inclita cunctas illustrat ecclesias.

Ⱥ Regali ex progenie Maria exorta refulget, cuius precibus nos adiuuari, mente et 799 | vv.iij.spiritu deuotissime poscimus.

Ⱥ Corde et animo Christo canamus gloriam in his sacris solennijs precelse genitricis dei Marie.

Ⱥ Cum iocunditate natiuitatem beate Marie celebremus, vt ipsa pro nobis intercedat ad dominum deum nostrum.

Capitulum Ego quasi vitis.

Hymnus Fit porta quere supra ee.vij.

℣ Elegit eam deus.

In euangelio Ⱥ Natiuitatem hodiernam perpetue virginis genitricis dei Marie solenniter celebremus, qua celsitudo throni processit, alleluya.

Psalmus Benedictus.

Ad tertiam

Capitulum Ecclesiastici xxiiij.

Ego mater pulchre dilectionis et timoris et agnitionis et sancte spei, in me omnis gratia vie et veritatis, in me omnis spes vite et virtutis.

℟ Diffusa est gratia.

Ad sextam

Capitulum ibidem

Transite ad me, omnes, qui concupiscitis me et a generationibus meis implemini, spiritus enim meus super mel dulcis et hereditas mea super mel et fauum.

Ad nonam

Capitulum ibidem

Qui audit me, non confundetur, et qui operantur in me, non peccabunt, et qui elucidant me, vitam eternam possidebunt.

Ad secundas vesperas

Antiphone de laudibus.

Psalmi Dixit dominus. Confitebor. Beatus vir. De profundis. Memento.

Capitulum ex historia

Hodie nata est beata virgo Maria ex progenie Dauid, per quam salus mundi credentibus apparuit.

℟ Stirps Iesse.

Hymnus Aue maris stella.

℣ Diffusa.

Ⱥ Gloriose virginis Marie ortum dignissimum recolamus, que et genitricis dignitatem obtinuit et virginalem pudiciciam non amisit.

Psalmus Magnificat.

Commemoratio de sancto Gorgonio.

Ⱥ Iste sanctus.

℣ Gloria et honore.

Oratio

Sanctus martyr tuus Gorgonius, quesumus, domine, sua nos intercessione letificet et pia faciat solennitate gaudere. Per.

Ad matutinas

Ⱥ Hic est vere martyr.

Teneri debent octaue natiuitatis beate virginis sicut assumptionis.

Inuitatorium In honore.

Hymnus Quem terra.

Ⱥ Benedicta tu in mulieribus et cetera. Sicut myrrha. Speciosa facta et cetera vt supra ss.vij. infra octauas assumptionis Marie.

Ad Benedictus et Magnificat antiphone de nocturnis.

Lectio prima.

Sancte dei genitricis natiuitas ignorabatur in ecclesia, sic reuelata est: Solitarius quidam sancte vite singulis annis armoniam in celo audiuit nocte natiuitatis eius. Qui cum miraretur, quod hoc alio tempore non audiret, rogauit deum, vt sibi ostenderet, quid hoc significaret.

Lectio secunda.

Cui angelus apparens dixit: “Uirgo perpetua, que deum genuit, hac nocte nata fuit, quod licet ab hominibus ignoratur, ab angelis autem solenniter peragitur.” Qua reuelatione diuulgata eius natiuitas celebrari ab ecclesia instituta est.

Lectio tertia.

Hec est beata virgo Maria, angelorum 800et hominum omni laude dignissima mater prophetali vaticinio preconizata, angelico ore salutata, virtute sancti spiritus obumbrata, redemptorem celi et terre mirabiliter atque medicinaliter enixa est.

Commemoratio de sancto Audomario cum Ⱥ Confessor domini bb.3.

℣ Ecce sacerdos.

Oratio de communi suffragio vnius episcopi ‹et› confessoris

DIE TERTIA

Lectio prima.

Hec est virgo, que prime matris Eue maledictionem humano generi abstulit et generando legislatorem antiquam captiuitatem ipsius benedictione paradiso restituit. Hec est gloriosissima virgo, que de intemerato vteri cellario celestem panem protulit mundo ac deinceps virgo permanens minime caruit castitatis sigillo. Que, vt ait quidam, ventre beato gaudia matris habens cum virginitatis honore nec primam similem visa est nec habere sequentem.

Lectio secunda.

Hec est, que genuit solem iusticie, largitorem eterne vite, dominum videlicet Iesum Christum, reparatorem hominum, gaudium angelorum, splendorem prophetarum ac patriarcharum, ornamentum apostolorum, coronam martyrum, gemmam confessorum, pulchritudinem virginum, fundamentum iustorum, spem peccatorum, fontem vite eterne sitientium, salutem omnium in se fideliter credentium.

Lectio tertia.

Hec est pijssima interuentrix hominum, exemplum et decus virginum, que illam imitantes vitam student tenere angelorum, quorum consortio pariter cum ipsa perfruentur in regno celorum. Uirginitas enim angelica est vita, quia sicut angeli absque vlla corruptionis macula domino famulantur in celis, ita virginitas immaculato corde et corpore, quantum fragilitas sinit humana, domino famulari satagit in terris.

Commemoratio de sancto Audomaro.

Ⱥ Beatus vir Audomarus, talentorum aa.vij.

℣ Iustus vt palma.

Ad vesperas

Commemoratio de martyribus Protho et Iacincto.

Ⱥ Fulgebunt iusti aa.8.

℣ Letamini.

Oratio

Beatorum martyrum tuorum Prothi et Iacincti nos, domine, foueat preciosa confessio et pia iugiter intercessio tueatur. Per.

QUARTA DIE

Lectio prima.

Quanto igitur beatissimam dei genitricem, mundi reginam cunctis seculis predicandam laudare cupimus, tanto magnitudine laudis ipsius deficimus. Et quo amplius fluctus tam profundi pelagi aggredi cupimus, eo altitudine preconiorum velut altis gurgitibus vnda quoque exiguarum virium obruti, vt naufragium passi obmutescimus.

Lectio secunda.

Sed quamuis digne laudare non sufficiat nostra paruitas, vtinam benignissimam adiutricem mereatur habere humana fragilitas. Assit nobis propicia, que illum generare meruit, qui totius mundi tulit crimina.

Lectio tertia.

Dignetur opem ferre miseris sua pietate genitrix illius, 801 | vv.iiij.qui totum orbem mundat a sua iniquitate. Suscipiat igitur gemitus pauperum, clamores peregrinorum, suspiria iuuenum, vota virginum, lamenta viduarum, preces omnium sua sancta suffragia deposcentium, que cunctis seculis lumen effudit verum dominum nostrum Iesum Christum.

Commemoratio de martyribus.

Ⱥ Absterget bb.2.

QUINTA DIE INFRA OCTAUAS

Ad primas vesperas

Commemoratio de martyribus.

Ⱥ Isti sunt sancti dei aa.8.

℣ Letamini in domino.

Oratio

Presta, quesumus, omnipotens deus, vt sicut deuotissime populus christianus ad sanctorum sacerdotum tuorum Cornelij et Cypriani temporalem festiuitatem decurrit, ita perfruatur eterna et quod votis celebrat, comprehendat effectu. Per.

Ad matutinas

Ⱥ O veneranda martyrum bb. 2.

SEXTA DIE UEL IN DOMINICA INFRA OCTAUAS NATIUITATIS BEATE UIRGINIS

Lectio prima.

Merito beatissima virgo Maria singulari preconio a nobis extollitur, que singulare commercium mundo prebuit, denique tantum se ad celi fastigia subleuauit, vt verbum, quod erat in principio apud deum, de superna celi arce susciperet.

Lectio secunda.

O felix Maria et omni laude dignissima, o genitrix gloriosa, o puerpera sublimis, cuius visceribus auctor celi terreque committitur, o felicia oscula lactentis labijs impressa. Hec est immaculata virgo, fecunda in partu, virgo lactans angelorum et hominum cibum ac nutriens.

Lectio tertia.

Cum inter crebra indicia reptantis infantie, vtpote verus ex te filius tibi matri alluderet, cum verus deus dei genitus tibi imperaret. Nam auctorem tuum ipsa concipiens edidisti in tempore puberem habens ante tempora conditorem.

Lectio quarta.

Auctor mortis diabolus, cuius inuidia mors introiuit in orbem terrarum, omne genus humanum in primo parente veneno nequitie sue potauit et quasi arborem in radice, antequam proles propagines prodiret, viciauit.

Lectio quinta.

Inde est ergo, quod radix viciata quotidie indesinenter frondet,frondet] frondit breviarium frondesque eius indesinenter per mortem marcescunt. Et sepe contingit, quod aurum fulgens reperiatur in luto et ex pungente spina rubens rosa oriatur.

Lectio sexta.

Hec enim operante prouidentia diuina ex radice viciata sine vicio prodijt, vbi intelligitur beatissima virgo Maria attestante Esaia, qui ait: “Egredietur virga de radice Iesse et flos de radice eius ascendet.”

Lectio septima.

Huius enim gloriose virginis, id est sancte Marie, figuram tenuit virga illa, que in ministerio Aaron sacerdotis iubente autem sancto Moyse in tabernaculo posita atque altera die dei sola virtute fronduit, nuces protulit, quia proculdubio virgo Maria est, que sola dominum peperit et post partum virgo permansit.

Lectio octaua.

Per hanc ergo auctor vite auctorem mortis potenter damnauit, dum per virginis filium damnauit mulieris peccatum. Scriptum est enim: “Initium peccati a 802muliere incipit et nos per illam omnes morimur.” Et iterum: “Adam non est seductus, mulier autem seducta est.”

Lectio nona.

Contrario autem cepit a virgine reparatio vite, per cuius filium dominum nostrum Iesum Christum omnes resurgimus. Sicut scriptum est: “Sicut in Adam omnes moriuntur, ita et in Christo omnes viuificabuntur.” Ipsi gloria et imperium in secula seculorum. Amen.

IN EXALTATIONE SANCTE CRUCIS

Ad primas vesperas

Super psalmos Ⱥ Ecce crucem domini, fugite, partes aduerse, vicit leo de tribu Iuda, radix Dauid, alleluya.

Psalmus Omnia laudate

Ⱥ O crux benedicta, que sola fuisti digna portare regem celorum et dominum.

Ⱥ O crux benedicta, quia in te pependit saluator mundi et in te triumphauit rex angelorum, alleluya.

Ⱥ Crux fidelis, inter omnes arbor vna nobilis, nulla silua talem profert fronde, flore, germine, dulce lignum dulces clauos, dulce pondus sustinet.

Ⱥ O crux benedicta, que sola fuisti digna portare regem celorum et dominum.

Capitulum Christus factus est.

℟ O crux gloriosa, o crux adoranda, o lignum preciosum et admirabile signum, Per quod et diabolus est victus et mundus Christi sanguine redemptus.

℣ O crux admirabilis, euacuatio vulneris, restitutio sanitatis. Per.

Hymnus Salue crux sancta cc.v.

℣ Hoc signum crucis.

Super Magnificat Ⱥ Sanctifica nos.

Oratio

Deus, qui vnigeniti filij tui, domini nostri Iesu Christi precioso sanguine humanum genus redimere dignatus es, concede propicius, vt qui ad adorandam crucem conueniunt, a peccatorum nexibus liberentur. Per eundem.

Inuitatorium Adoremus crucem Iesu Christi, Cuius hodie celebramus exaltationem.

Psalmus Uenite.

Hymnus Salue crux sancta.

In primo nocturno et ceteris antiphone, versiculi et responsoria omnia vt supra in commemoratione sancte crucis cc.v.

Lectio prima.

Exaltatio sancte crucis solenniter ab ecclesia celebratur, quia in ea fides quam plurimum exaltata fuit. Anno enim domini sexcentesimo decimoquinto, permittente domino flagellari populum suum per seuitiam paganorum, Cosdroe, rex Persarum, omnia regna terrarum suo imperio subiugauit. Hierusalem autem veniens a sepulchro domini territus redijt sed tamen partem sancte crucis, quam sancta Helena ibidem reliquerat, asportauit. Uolens autem ab omnibus coli vt deus turrim ex auro et argento 803 | vv.v.et interlucentibus gemmis fecit et ibidem solis et lune et stellarum imagines collocauit atque per occultas fistulas aque meatus adduxerat, vt quasi deus pluuiam desuper videretur infundere et in subterraneo specu equi quadrigas trahentes in circuitu ibant, vt quasi turrim mouerent et tonitruum simularent. Tu autem, domine.

Lectio secunda.

Filio igitur suo regno tradito in tali phano prophanus resedit et iuxta se crucem domini collocans appellari se ab omnibus deum iubet. Tunc Eraclius imperator exercitum copiosum collegit et contra filium Cosdroe iuxta Danubium dimicaturus aduenit. Tandem vtrisque principibus placuit, vt ipsi soli in medio fluminis ponte confligerent et qui victor euaderet, sine damno vtriusque exercitus imperium vsurparet. Decretum etiam exijt, vt quicunque principem suum iuuare presumeret, cruribus abscisis et brachijs ob hoc continuo in flumine mergeretur. At Eraclius totum se deo obtulit et sancte cruci deuotione, qua potuit, commendauit. Ambobus itaque in conflictu durantibus Eraclio victoriam dominus contulit et contrarium exercitum suo imperio subiugauit adeo, quod vniuersus populus Cosdroe fidei christiane se subdidit et sacrum baptisma suscepit. Tu autem.

Lectio tertia.

Cosdroe autem ignorabat exitum belli, quia cum ab omnibus odiretur, sibi a nemine intimatur. Eraclius autem ad eum peruenit et in trono aureo eum sedere reperiens eidem dixit: “Quia lignum sancte crucis secundum tuum modulum honorasti, si baptismum et fidem Christi susceperis, adhuc vitam et regnum paucis a te acceptis obsidibus obtinebis. Si autem hoc implere contempseris, gladio meo te feriam at caput tuum prescindam.” Cum igitur ille acquiescere nollet, extracto gladio eum protinus decollauit et quia rex fuerat, sepeliri precepit. Filium vero suum decem annorum, quem cum eo reperit, baptizari fecit et de sacro fonte ipsum suscipiens regnum paternum ei dimisit.

Lectio quarta.

Turrim vero illam destruens argentum in predam sui exercitus tribuit, aurum vero et gemmas ad reparandum ecclesias, quas tyrannus destruxerat, reseruauit. Sacram igitur crucem suscipiens Hierosolimam repedauit. Cunque de monte Oliueti descenderet 804et per portam, quam dominus passurus intrauerat, in equo regio et ornamento imperiali ingredi vellet, repente lapides porte descenderunt et inuicem quasi murus vel vnus paries se clauserunt. Super quo cunctis stupentibus angelus domini signum crucis in manibus tenens super portam apparuit dicens: “Cum rex celorum ad passionem per hanc portam intraret, non cultu regio sed humili asello ingrediens humilitatis exemplum suis cultoribus dereliquit.” Et his dictis angelus abscessit. Tunc imperator lachrimis perfusus seipsum discalciauit et vestimenta vsque ad camisiam exuit crucemque domini accipiens vsque ad portam humiliter baiulauit. Moxque duritia lapidum celeste persensit imperium statimque porta se suberigens liberum intrantibus patefecit ingressum. Odor autem suauissimus, qui eodem die eodemque momento, quo de turri Cosdroe sacra crux fuit ablata, Hierosolimis de Persarum prouincia per tam longa terrarum spacia fuerat illapsus, tunc redijt omnesque mirabili suauitate refecit.

Lectio sexta.Sic breviarium

Rex autem deuotissimus in has crucis laudes prorupit: “O crux, splendidior cunctis astris, mundo celebris, hominibus multum amabilis, sanctior vniuersis, que sola fuisti digna portare talentum mundi. Dulce lignum, dulces claui, dulcis mucro, dulcis hasta, dulcia ferens pondera, salua presentem cateruam in tuis hodie laudibus congregatam et tuo vexillo signatam.” Sicque preciosa crux suo loco restituitur et antiqua miracula renouantur. Mortui quidam vite restituuntur, paralitici quatuor curantur, leprosi decem mundantur, ceci quindecim illuminantur, demones effugantur et a varijs languoribus plurimi liberantur. Et sic imperator ecclesias reparans et regijs muneribus cumulans ad propria remeauit. Tu autem.

Secundum Ioannem xij.

In illo tempore: Dixit Iesus turbis Iudeorum: “Nunc iudicium est mundi,” et reliqua.

Homilia beati Augustini episcopi.

Multa sunt iudicia dei, vnde dicitur in psalmo: Iudicia dei abyssus multa. Dicit enim apostolus: O altitudo diuitiarum sapientie et scientie dei, quam inscrutabilia sunt iudicia eius. Ex quibus iudicijs hoc est, quod hic ait dominus: Nunc iudicium est mundi, seruato illo iudicio in fine, vbi nouissime viui et mortui iudicandi sunt.

Lectio octaua.

Possidebat 805 | vv.vj.ergo diabolus genus humanum et reos suppliciorum tenebat cyrographo peccatorum. Dominabatur in cordibus infidelium ad creaturam colendam, deserto creatore deceptos captiuosque detrahebat.

Lectio nona.

Per Christi autem mortem et resurrectionem fides firmata est, per eius sanguinem, qui in remissionem peccatorum fusus est, milia credentium et amplius a dominatu diaboli liberantur, Christi corpori copulantur et sub vno tantum capite eius fidelia membra vegetantur.

Psalmus Te deum.

℣ Omnis terra adoret te.

In laudibus

O magnum pietatis cum ceteris vt supra cc.v.

Capitulum Michi autem cc.v.

Hymnus Signum crucis cc.v.

℣ Dicite in nationibus.

Ⱥ O crux splendidior cc.vj.

Oratio

Deus, qui nos hodierna die exaltationis sancte crucis annua solennitate letificas, presta, quesumus, vt cuius mysterium in terra cognouimus, eius redemptionis premia in celo consequamur. Per.

Capitula et responsoria sine alleluya ad horas diurnales sicut in inuentione eiusdem habeantur ll.ij.

Ad secundas vesperas

Antiphone de laudibus.

Capitulum Conuiuificauit nos ll.ij.

℟ Per tuam crucem cc.v.

Hymnus Salue crux.

℣ Hoc signum crucis.

Ⱥ Crux fidelis inter omnes cc.v. sine alleluya.

Psalmus Magnificat.

Commemoratio de sancta Maria.

Ⱥ Natiuitas tua vv.j.

Commemoratio de sancto Nicomede.

Ⱥ Iste sanctus aa.v.

℣ Gloria et honore.

Oratio communis de vno martyre non pontifice ibidem.

ULTIMO DIE OCTAUARUM NATIUITATIS MARIE

Omnia vt in die sancto cum his lectionibus:

Lectio prima.

Beata Maria, virgo regia, honorum titulis cumulata, proculdubio sancta fuit antequam nata. Ego puto, quod gloriosior et copiosior sanctificationis benedictio quam in alijs sanctis ab vtero sanctificatis in eam sanctam descenderit, que non solum ipsius sanctificaret ortum sed et vitam eius ab omni peccato deinceps immunem conseruaret, quod alteri nemini in natis mulierum creditur esse donatum.

Lectio secunda.

Decuit nimirum reginam virginum, vt singulari priuilegio vitam absque omni peccato duceret, que dum peccati mortisque peremptorem pareret, vite iusticieque munus obtineret.

Lectio tertia.

Excepta ergo sancta virgine Maria si omnes sancti et sancte, cum hic viuerent, interrogati fuissent, vtrum sine peccato essent, omnes vna voce clamassent: “Si enim dixerimus, quia peccatum non habemus, nosipsos seducimus et veritas in nobis non est.”

Lectio quarta.

Excepta, inquam, hac sancta virgine, de qua propter honorem domini, cum de peccatis agitur, nullam prorsus 806habere volo questionem. Scimus enim, quod ei plus gratie collatum fuerit ad peccatum ex omni parte vincendum, que illum concipere et parere meruit, quem constat nullum habuisse peccatum.

Lectio quinta.

Beata nempe Maria lana mundissima fuit et virginitate clarissima, que sola digna esset in se filij dei recipere dignitatem, sicut lana conchilij sanguinem, vt ex eadem fieret purpura imperiali maiestati tantummodo digna, quam nullus esset dignus induere nisi augusta preditus dignitate.

Lectio sexta.

Unde quippe scimus pro certo, quod omnis Marie vita et actio semper intenta fuerit domino. Ipsa siquidem optimam partem elegit ideoque promeruit, quod ex ea dei filius angelo annunciante corpus redemptionis nostre suscepit.

Lectio septima.

Proinde factor omnium vt homo nasciturus de homine talem sibi debuit matrem eligere, quin potius concedere, quam de se sciebat et sibi placituram nouerat. Uoluit ergo esse virginem, de qua immaculata immaculatus procederet omnium maculas purgaturus.

Lectio octaua.

Uoluit et humilem, de qua mitis et humilis corde prodiret harum in se virtutum hominibus exemplum saluberrimum ostensurus. Maria, que interpretatur domina siue illuminatrix, clara stirps Dauid, virga Iesse, hortus conclusus, fons signatus, mater domini, templum dei, sacrarium spiritus sancti, virgo sancta, virgo fecunda, virgo ante partum, virgo in partu, virgo post partum.

Lectio nona.

Salutationem ab angelo accepit et mysterium conceptionis agnouit partus quantitatem requirens et contra legem nature obsequij fidem non rennuit. Hanc dominus ipse in cruce positus per sanguinis testamentum virgini commendauit discipulo, vt ipsum mater haberet vite comitem, quem filius nouerat integritatis esse custodem.

COMMEMORATIO DE SANCTA EUFEMIA

Ⱥ Ista est virgo sapiens cc.j.

Oratio

Omnipotens sempiterne deus, qui infirma mundi eligis, vt fortia queque confundas, concede propitius, vt qui beate Eufemie, virginis et martyris tue, solennia colimus, eius apud te patrocinia sentiamus. Per.

Commemoratio solita.

Inuitatorium Regem virginum.

Lectiones de communi.

℟ Hec est virgo sancta. Fuit virgo. Regnum mundi.

Ⱥ 807 | vv.vij.Simile est regnum celorum homini negociatori.

Commemoratio solita.

DE SANCTO LAMBERTO EPISCOPO ET MARTYRE.

Ⱥ Hic est vir, qui non est derelictus aa.v.

Oratio

Presta, quesumus, omnipotens deus, vt beatum Lambertum, quem ecclesie tue pontificem concessisti et martyrem, suffragatorem nos facias habere perennem et ad beatitudinis sue consortia pium introductorem. Per.

Commemoratio solita.

Inuitatorium Regem martyrum aa.viij.

Lectio prima.

Beatus Lambertus iam a primeua etate igne spiritus sancti penetraliter inflammatus iuxta psalmi vocem ibat quotidie de virtute in virtutem quasi a deo ad hoc informatus. Mente igitur recolligens illud dominicum: Date elemosinam et omnia munda sunt vobis, quod habere poterat, pauperibus erogabat.

℟ Iste sanctus.

Lectio secunda.

Huius autem sanctissimi viri talis erat vita et tale erat martyrium: A Theodardo enim episcopo Traiectensi edoctus et educatus fuit. Ipso per martyrium consumato cum in episcopatu successiset inuitus, late diffusa est eius sanctitatis opinio. Qui regi Francie Hilderico familiarissimus extitit et in consilio aduocatissimus.

℟ Iustus germinabit.

Lectio tertia.

Rege autem illo interfecto sanctus Lambertus ab episcopatu deijcitur et quadam nocte, dum inter suos somno intenderet, domus super eum infringitur et duobus nepotibus eius ad arma currentibus sanctus vir ensem accepit sed in proximo mutata sententia tam se quam ipsos super hoc corripit et proiectis armis in se inimicorum arma suscipiens deo spiritum reddidit.

℟ Gloria et honore.

Ⱥ Beatus vir Lambertus talenter.

IN UIGILIA BEATI MATHEI EUANGELISTE

Omnia ferialiter cum homilia.

Secundum Lucam v.

In illo tempore: Uidit Iesus publicanum nomine Leui sedentem ad theloneum et ait illi: “Sequere me,” et reliqua.

Homilia venerabilis Bede presbiteri.

Ad theloneum et ad curam dispensationemque vectigalium dicit. Thelos enim Grece vectigal vocatur. Idem autem Leui, qui et Matheus est sed Lucas Marcusque propter verecundiam et honorem euangeliste nomen ponere noluerunt vulgatum.

Lectio secunda.

Ipse enim Matheus iuxta quod scriptum est: Iustus in principio accusator sui est, in principio sermonis Matheum se et publicanum nominat, vt ostendatostendat] ostendant breviarium 808legentibus nullum conuersum de salute diffidere, cum ipse de publicano in apostolum, de theloneario in euangelistam sit repente mutatus.

Lectio tertia.

Et relictis omnibus sequutus est eum. Intelligens igitur Matheus, quid sit veraciter dominum sequi, qui relictis omnibus sequitur, sequi enim imitari est. Ideoque vt pauperem Christum non tam gressu quam affectu sequi potuisset, reliquit propria, qui rapere solebat aliena.

Nona de futuro festo.

Ad vesperas

Omnia in communi de euangelistis.

Lectio prima.

Cum duo magi Zaroen et Arfaxat Ethiopiam deuentarent, in tantam superbiam proruperunt, quod se ab omnibus quasi deos adorari fecerunt. Beatus itaque Matheus vrbem, in qua erant, ingressus et apud eunuchum Candacis regine, quem Philippus baptizauerat, hospitatus.

Lectio secunda.

Ita magorum prestigia detegebat, quod quicquid illi in perniciem hominum faciebant, ipse ad salutem omnium destinabat. Plurimis autem ibidem baptizatis, die quadam cum de gloria dei populo loqueretur, ecce subito tumultus exortus est, in quo filius regis mortuus plangebatur.

Lectio tertia.

Qui cum a magis astantibus non posset suscitari, suadebant regi, quod deificato filio eius templum construi et fabricari simulachrum oporteret. Predictus autem eunuchus magos faciens custodiri iubente rege sanctum Matheum cum honore adduxit.

Lectio quarta.

Prosternente autem se enim regina pro filio apostolus facta oratione continuo suscitauit. Cum autem ex iussu regis omnes ad eum quasi ad deum adorandum confluerent populi, ille ignorantiam sic corripuit et eorum animas sic conuertit, vt de auro et argento, quod ei attulerant, ecclesiam, vbi conuenirent, infra triginta dierum spacium consummarent. Baptizatus autem est rex et regina et sui.

Lectio quinta.

Cum autem sanctus Matheus in eadem ecclesia annis vigintitribus sedisset et totam Ethiopiam ad fidem domini baptizatis omnibus conuertisset, Hirtacus rex succedens regi predicto Ephigeniam, filiam eius, quam apostolus iam Christo dicatam plusquam ducentis virginibus prefecerat, habere concupiuit in vxorem et promisit apostolo dimidium regni sui, si eam sibi faceret in matrimonium copulari.

Lectio sexta.

Cum autem apostolus congregatis virginibus presente rege et Ephigenia diu de bono matrimonij loqueretur, putabat rex hoc 809 | vv.viij.dicere, vt Ephigeniam ad coniugium inclinaret, sed ille facto silentio sic subiunxit: “Cum bonum sit matrimonium, bene scitis astantes, quod si sponsam regis aliquis vsurpare presumit, non solum regis offensam sed mortem mereretur, non quia vxorem duxit sed quia vxorem domini accipiens matrimonium eius temere violauit.”

Secundum Mattheum ix.

In illo tempore: Cum transiret Iesus, vidit hominem sedentem ad theloneum Mattheum nomine et ait illi: “Sequere me,” et reliqua.

Ex lectione euangelij audiuimus, quod sedentem in theloneo Mattheum et temporalibus curis intentum repente dominus miseratus vocauit et de publicano iustum, de theloneario discipulum fecit. Quem etiam proficientibus eiusdem gratie crementis de communi discipulorum numero ad apostolatus gradum promouit.

Lectio octaua.

Nec solum predicandi verumetiam scribendi euangelium illi ministerium commisit, vt qui terrestrium curam omiserat, celestium esse talentorum dispensator inciperet. Quod ob id itaque prouidentia diuina fieri disposuit, vt nullum enormitas peccatorum, nullum innumerum scelerum numerositas a speranda venia reuocaret, cum hunc tantis mundi nexibus absolutum tam celestem conspiceret, vt communicato cum angelicis spiritibus vocabulo euangelista nominaretur et esset.

Lectio nona.

Uidit, inquit, Iesus hominem sedentem in theloneo Mattheum nomine. Uidit autem non tam corporeo intuitu quam interne miserationis aspectibus, quibus et Petrum negantem, vt reatum suum agnoscere ac deflere posset, aspicere dignatus est, quibus populum suum Egiptiaca seruitute depressum vt eriperet, respexit, dicens ad Moysen: “Uidens vidi afflicionem populi mei, qui est in Egipto, et gemitum eorum audiui et descendi liberare eum.”

Oratio

Beati Matthei, apostoli tui et euangeliste, domine, precibus adiuuemur, vt quod nostra possibilitas non obtinet, eius nobis intercessione donetur. Per.

In secundis vesperis

Commemoratio de martyribus.

Ⱥ Isti sunt sancti, qui aa.vij.

℣ Letamini in domino.

Oratio

Annue, quesumus, omnipotens deus, vt nos sanctorum martyrum tuorum Mauricij, Exuperij, Candidi, Uictoris et Innocentij ac Uitalis sociorumque eorundem letificet festiua solennitas, vt quorum suffragijs nitimur, natalicijs gloriemur. Per.

Inuitatorium Regem regum dominum.

Lectio prima.

Diocletianus imperator audiens multas gentes 810Romano imperio rebellantes ad consortium imperialis laboris Herculum Maximianum olim commilitonem suum Cesarem fecit, eumque contra Gallias destinauit.

Lectio secunda.

Cum quo ad supplementum exercitus legionem Thebeam ex orientalibus militibus ire iussit, que legio sex milia sexcentos sexagintasex milites habebat. Fuerunt autem Thebee, vna in Grecia, altera in Egipto.

Lectio tertia.

Hec Egipti ciuitas nobilissima et opulentissima centum portas habuit et super Nilum fluuium sita fuit. Ab hac ciuitate milites illi dicti Thebei christianitatem orientali more susceperant a sancto Sabda, Hierosolimitano episcopo, et apud sanctum Marcellum papam Rome ita confirmati sunt, vt gladijs interiri mallent quam Christi fidem violare.

Lectio quarta.

Hi ergo cum Maximiano montes Alpium transmeantes in quadam grata planicie sederunt et audientes Cesarem precepisse, vt omnes suis idolis immolantes fidem eius militie contra hostes et contra christianos precipue custodirent.

Lectio quinta.

Nolentes tanto sceleri obedire octo milia ab Octodoro, vbi erat exercitus, secesserunt. Maximianus hoc audiens legionem ad iuramentum et sacrificium aduocari precepit sed legio vtpote christiana hoc facere se non posse respondit.

Lectio sexta.

Tunc Cesar ira succensus, suam et deorum suorum iniuriam vindicaturus, missis militibus decimum quemque illorum imperat decollari. Sancti vero quodam litigio concertabant, vt alter ante alterum mori posset. Tunc sanctus Mauricius residentes confortans alloquitur et vt constanter quod ceperant consummarent, exemplo sociorumque et deuotione fidei adhortatur.

Lectio septima. Secundum Mattheum v.

In illo tempore: Uidens turbas Iesus ascendit in montem, et reliqua.

Horum autem firmam sententiam cum imperatori milites nunciassent, ille continuo remandauit, vt iterato decimum quemque trucidarent. Quo facto Exuperius signifer cum duce Mauricio exhortationem replicat et validissime confortatis remissi milites proiectis armis nuda corpora offerentes, omnes vna sententia trucidant.

Lectio octaua.

Omnibus autem sic occisis carnifices predam diuidunt et ad epulandum victores resident. Uidentes autem quendam 811 | xx.j.senem nomine Uictorem per illum locum fortuitu transeuntem causa pietatis ad epulandum inuitant. Ille vero requirere cepit, quomodo in tantis stragibus occisorum possent cum gaudio epulari.

Lectio nona.

Et audiuit a quodam, quod essent cesi christiani, eo quod deorum cerimonijs et Romanorum imperio contrairent. Ad hec suspirans ingemuit et se tamdiu vixisse conquestus, si in illorum consortio tunc esse se fore beatissimum iudicauit. Unde eum, quod christianus esset, profitentem occidunt.

Ⱥ Absterget deus.

Ad secundas vesperas

Ⱥ Insignium virorum bb.ij.

COMMEMORATIO BEATI FIRMINI

Ⱥ Sancti martyris tui aa.v.

Oratio communis vnius martyris pontificis.

Commemoratio solita.

Inuitatorium Regem martyrum.

Lectiones de communi.

℟ Iste cognouit. Domine, preuenisti. Sanctissimi martyris.

Ⱥ Hic vir despiciens.

COSME ET DAMIANI MARTYRUM

Ⱥ Sanctum est verum lumen aa.vij.

Oratio

Magnificet te, domine, sanctorum martyrum tuorum Cosme et Damiani beata solennitas, quaqua] quam breviarium et illis gloriam sempiternam et opem nobis ineffabili prouidentia contulisti. Per.

Commemoratio solita.

Inuitatorium Mirabilem deum.

Lectio prima.

Sub Diocleciano et Maximiano in Egea ciuitate Licie sancta Theodora duos geminos Cosmam et Damianum genuit et sacris litteris erudiuit. Ipsi autem tantam a spiritu sancto gratiam curationum habebant, quod omnem egritudinem etiam a iumentis sicut ab humanis corporibus expellebant. Et a nemine quicquam accipientes, sicut donum dei accipiebant, gratis dabant.

℟ Absterget deus.

Lectio secunda.

Prefectus igitur Lisias audiens vitam et actus eorum, iussit eos ad se festinanter adduci. Et videns eos christianos iussit, vt immolarent. Cum autem omnino immolare contemnerent, vinctis manibus et pedibus torquentur. Et adhuc immobiles in mare mittuntur sed statim ab angelo soluti et de mare eiecti illesi ante presidem statuuntur.

℟ Uiri sancti.

Lectio tertia.

Tunc preses iussit eos a quatuor militibus sagittari sed reuolantibus sagittis gentilium plurimi sunt occisi. Unde preses videns se in omnibus confusum iussit eos velocius decollari. Memores vero christiani verbi, quod dixerat sanctus Cosmas, ne in vnum sepelirentur, cogitabant quomodo vel vbi sancti martyres vellent sepeliri. Subito ergo camelus aduenit et voce humana proclamans 812in vno loco sepeliri precepit.

℟ Iustorum anime.

Ⱥ Cum audieritis.

Commemoratio solita.

IN FESTIUITATE SANCTI MICHAELIS ARCHANGELI

Ad primas vesperas

Ⱥ Excelsi regis filium collaudant ciues celici, quem cherubin et seraphin sanctum proclamant seduli.

Psalmus Laudate, pueri g.ij.

Ⱥ Cui sol, luna deseruiunt per tempora, qui resides super astra et iudicas equitatem, assis nostris precibus pius ac propicius.

Psalmus Laudate dominum, omnes gentes g.iij.

Ⱥ Prepositus paradisi ianue cetusque angelicus ac patriarcharum cuneus cum ceteris ciuibus supernis nobis precentur veniam a domino.

Psalmus Lauda, anima h.j.

Ⱥ Summa laus, dulcis melodia te condecet per orbita, quo centri chorus resultat gaudens; tali socio arua plaudunt et reboant leta tanto nuncio; o Michael, polorum preposite, nostra preces suscipe.

Psalmus Laudate dominum, quoniam h.j.

Ⱥ Te, deus omnipotens, rogamus, vt intercessione Michaelis archangeli dare digneris nobis vitam perpetuam.

Psalmus Lauda, Hierusalem h.j.

Capitulum Apocalipsis xij.

Factum est prelium in celo, Michael et angeli eius preliabantur cum dracone et draco pugnabat et angeli eius et non preualuerunt neque locus eorum inuentus est in celo.

℟ Te sanctum dominum in excelsis laudant omnes angeli dicentes: “Te decet laus et honor, domine.”

℣ Cherubin quoque et seraphin sanctus proclamant et omnis celicus ordo dicentes: “Te.”

Hymnus

Tibi, Christe, splendor patris,
vita ac virtus cordium,
in conspectu angelorum
votis, voce psallimus,
alternantesalternantes] alternannes breviarium concrepando
melos damus vocibus.

Collaudemus venerantes
omnes celi milites
sed precipue primatem
celestis exercitus,
Michaelem in virtute
conterentem Zabulon.

Quo custode procul pelle,
rex Christe pijssime,
omne nephas inimici
mundo corde et corpore,
paradiso redde tuo
nos sola clementia.

Gloriam patri melodis
resonemus vocibus,
gloriam Christo canamus,
gloriam paraclito,
qui trinus et vnus deus
extat ante secula. Amen.

℣ Stetit angelus iuxta aram templi Habens thuribulum aureum in manu sua.

Ⱥ Dum sacrum mysterium cerneret Ioannes, archangelus Michael tuba cecinit: “Ignosce, domine deus noster, qui aperis librum et soluis signacula eius, alleluya.”

Psalmus Magnificat.

Oratio

Deus, qui miro ordine angelorum ministeria hominumque dispensas, concede propicius, vt a quibus tibi ministrantibus in celo semper assistitur, ab his in terra vita nostra muniatur. Per.

813 | xx.ij.Ad completorium

Post confessionem

℣ Stetit angelus vt infra.

℣ Ascendit fumus aromatum.

℟ In conspectu domini de manu angeli.

℣ In conspectu angelorum.

Inuitatorium Cuncta agmina angelorum adorant regem celorum et inter eos egregius Michael archangelus, venite, adoremus.

Psalmus Uenite.

Hymnus Tibi, Christe.

In primo nocturno

Ⱥ Stetit angelus iuxta aram templi habens thuribulum aureum in manu sua.

Psalmus Domine dominus.

Ⱥ Ascendit fumus aromatum in conspectu domini de manu angeli.

Psalmus In domino confido a.iij.

Ⱥ Michael archangele, veni in adiutorium populo dei.

Psalmus Domine, quis habitabit s.iiij.

℣ Stetit angelus.

Lectio prima.

Est locus in Campanie finibus, vbi et inter sinum Adriaticum et montem Garganum ciuitas Sepontina posita est, qui in supremo cacumine beati Michaelis archangeli gestat ecclesiam, hanc mortalibus hoc modo cognitam libellus in eadem ecclesia positus indicat.

℟ Factum est silentium in celo, dum committeret bellum dracho cum Michaele archangelo, audita est vox milia milium dicentium: “Salus, honor et virtus omnipotenti deo.”

℣ Et proiectus est dracho ille magnus, qui seducebat vniuersum orbem, et facte sunt voces magne in celo dicentes: “Salus, honor et virtus.”

Lectio secunda.

Erat in illa ciuitate quidam prediues nomine Garganus. Huius dum pecora per deuia montis latera pascerentur, contigit thaurum gregis consortia spernentem singulariter incedere et ad vltimum redeuntibus pecudibus domum non esse regressum.

℟ Stetit angelus iuxta aram templi habens thuribulum aureum in manu sua et data sunt ei incensa multa Et ascendit fumus aromatum de manu angeli in conspectu domini.

℣ Factum est silentium in celo et accepit angelus thuribulum et impleuit illud de igne altaris. Et ascendit fumus.

Lectio tertia.

Cum igitur dominus cum multitudine seruorum hunc requireret, inuenit tandem in vertice montis in foribus cuiusdam spelunce. Itaque ira permotus arrepto arcu appetit illum sagitta toxicata, que velut scilicet venti flamine retorta eum mox reuersa percussit.

℟ In conspectu gentium nolite metuere, vos enim in cordibus vestris adorate et timete dominum; Angelus enim dei vobiscum est.

℣ Preparate corda vestra domino et seruite illi soli. Angelus enim dei vobiscum.

In secundo nocturno

Ⱥ Michael, 814preposite paradisi, quem honorificant angelorum ciues, intercede pro nobis ad dominum.

Psalmus Domini est terra b.ij.

Ⱥ Gloriosus apparuisti in conspectu domini, propterea decorem induit te dominus.

Psalmus Benedicam dominum c.iij.

Ⱥ Angelus archangelus Michael, dei nuncius pro animabus iustis suscipiendis.

Psalmus Qui habitat h.ij.

℣ Ascendit fumus aromatum.

Lectio quarta.

Turbati super hoc ciues consulunt episcopum, qui indicto ieiunio triduano quidnam esset nouit esse a deo querendum. Peracto igitur ieiunio archangelus Michael episcopum per visionem alloquitur dicens: “Scias hoc mea gestum voluntate.”

℟ In conspectu angelorum psallam tibi et adorabo ad templum sanctum tuum Et confitebor nomini tuo, domine.

℣ Deus meus es tu et confitebor tibi, deus meus es tu et exaltabo te. Et confitebor.

Lectio quinta.

Ego enim sum Michael, qui locum hunc in terris incolere instituens hoc volui probare indicio me loci esse custodem. Hanc consuetudinem fecerunt ciues hic dominum precibus sanctumque deposcere Michaelem. Sed nec intra criptam intrare ausi pre foribus quotidie orationi vacabant.

℟ Hic est Michael archangelus, princeps militie angelorum, Cuius honor prestat beneficia populis et oratio perducit ad regna celorum.

℣ Archangele Christi, per gratiam, quam meruisti, deprecamur, vt per vnigenitum dominum nostrum eruas nos a laqueo mortis. Cuius honor.

Lectio sexta.

Interea pagani Sepontinos bello lacescere tentant, qui antistitis monitis triduo petunt inducias, vt triduano ieiunio liceret sancti Michaelis presidium implorare. Ecce autem ipsa nocte, que belli precesserat diem, adest Michael, antistitis preces dicit exauditas.

℟ Uenit Michael archangelus cum multidudine angelorum, cui tradidit deus animas sanctorum, Ut perducat eas in paradisum exultationis.

℣ Data est potestas archangelo Michaeli super animas iustorum. Ut perducat.

In tertio nocturno

Ⱥ Concussum est mare et contremuit terra, vbi archangelus Michael descendebat de celo.

Psalmus Cantate j f.ij.

Ⱥ Data sunt ei incensa multa, vt adoleret ea super altare aureum, quod est ante oculos domini.

Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.

Ⱥ Laudemus dominum, quem laudant angeli, cui cherubin et seraphin: “Sanctus, sanctus, sanctus,” proclamant.

Psalmus 815 | xx.iij.Benedic, anima j f.iiij.

℣ Michael, preposite.

Lectio septima. Secundum Mattheum 18.

In illo tempore: Accesserunt ad Iesum discipuli dicentes: “Quis, putas, maior est in regno celorum?” et reliqua.

Homilia beati Gregorij pape.

Percunctantibus discipulis, quis maior esset in regno celorum, statuto coram omnibus paruulo dominus ait: “Quicumque humiliauerit se sicut paruulus iste, hic maior est in regno celorum.” Unde intelligimus, quod humilitate peruenitur ad regnum, simplicitate penetratur celum.

℟ Fidelis sermo et omni acceptione dignus Michael archangelus pugnauit cum diabolo, Gratia dei ille victor in celis resedit et ille hostis antiquus passus est ruinam magnam.

℣ Omnes fideles Christi, ad hanc solennitatem beati Michaelis deuoti concurrite. Gratia dei ille victor.

Lectio octaua.

Possumus etiam hic paruulum dominum nostrum Iesum accipere, qui cum sit magnus et laudabilis nimis et magnitudinis eius non est finis, vt nos excelsos faceret, paruulus natus est nobis.

℟ In tempore illo consurget Michael archangelus, qui stat pro filijs vestris, Et veniet tempus, quale non fuit ex eo, ex quo gentes esse ceperunt vsque ad tempus illud.

℣ Et in tempore illo saluabitur populus meus omnis, qui inuentus fuerit scriptus in libro vite. Et veniet tempus.

Lectio nona.

Nisi mei exemplo vos humiliaueritis, quia non veni ministrari sed ministrare, regnum celorum, quod humilibus est preparatum, introire non potestis. Si simplicitersimpliciter] simplicitur breviarium quemlibet paruulum intelligamus, facile patet,patet] pateri breviarium quia non solum ad humilitatem sed etiam ad simplicitatem seruandam hoc exemplo hortatur.

℟ Te sanctum dominum.

Psalmus Te deum.

℣ Adorate eum, omnes angeli eius. Audiuit.

In laudibus

Ⱥ

Dum preliaretur Michael archangelus cum dracone, audita est vox dicentium: “Salus deo nostro, alleluya.”

Psalmus Dominus regnauit.

Ⱥ Dum committeret bellum draco cum Michaele archangelo, audita est vox milia milium dicentium: “Salus deo nostro.”

Ⱥ Archangele Michael, constitui te principem super omnes animas suscipiendas.

Ⱥ Angeli domini, dominum benedicite ineternum.

Ⱥ Angeli, archangeli, throni et dominationes, principatus et potestates, virtutes celorum, laudate dominum de celis, alleluya.

Capitulum Apocalipsis j.

Significauit deus, que 816oportet fieri cito, loquens per angelum seruo suo Ioanni, qui testimonium perhibuit verbo dei et testimonium Iesu Christi quecunque vidit.

Hymnus

Christe, sanctorum decus angelorum,
rector humani generis et rector,
nobis eternum tribue benignus
scandere celum.

Angelum pacis, Michael ad istam
celitus mitti rogitamus aulam,
nobis vt crebro veniente crescant
prospera cuncta.

Angelus fortis Gabriel, vt hostem
pellat antiquum, volitet ab alto,
sepius templum veniat ad istud
visere nostrum.

Angelum nobis medicum salutis
mitte de celis Raphael, vt omnes
sanet egrotos pariterque nostros
dirigat actus.

Hinc dei nostri genitrix Maria,
totus et nobis chorus angelorum
semper assistat, simul et beata
concio tota.

Prestet hoc nobis deitas beata
patris ac nati pariterque sancti
spiritus, cuius reboat in omni
gloria mundo. Amen.

℣ In conspectu angelorum.

Ⱥ Factum est silentium in celo, dum draco committeret bellum et Michael pugnauit cum eo et fecit victoriam, alleluya.

Psalmus Benedictus.

Ad tertiam

Capitulum Significauit.

℟ Stetit angelus Iuxta aram templi.

℣ Habens thuribulum aureum in manu sua. Iuxta.

℣ Ascendit fumus.

Ad sextam

Capitulum Apocalipsis xj.

Nunc facta est salus et virtus et regnum deo nostro et potestas Christi eius, quia proiectus est accusator fratrum nostrorum, qui accusabat illos ante conspectum dei nostri die ac nocte.

℟ Ascendit fumus aromatum In conspectu dei.

℣ De manu angeli. In.

℣ In conspectu.

Ad nonam

Capitulum Apocalipsis xij.

Proiectus est draco ille magnus, serpens antiquus, qui dicitur diabolus et sathanas, qui seducit vniuersum orbem et proiectus est in terram, et angeli eius cum eo in terram missi sunt.

℟ In conspectu angelorum Psallam tibi, deus meus.

℣ Adorabo ad templum sanctum tuum et confitebor nomini tuo. Psallam tibi.

℣ Michael archangele.

Ad secundas vesperas

Antiphone de laudibus

Psalmi Credidi. Letatus. Nisi dominus. Confitebor ij. Lauda, Hierusalem.

Capitulum Nunc facta est.

℟ Te sanctum dominum.

Hymnus Tibi, Christe.

℣ Stetit angelus.

Ⱥ Domine, deus Sabaoth, omnium dignitatum dispensator atque largitor, da nobis, famulis tuis, beati Michaelis 817 | xx.iiij.archangeli omniumque sanctarum celestium virtutum semper tueri presidijs et eorum gloriam ad laudem tui sancti nominis venerantes, eorum gaudij fac esse participes.

Psalmus Magnificat.

COMMEMORATIO DE SANCTO HIERONYMO

Ⱥ Confessor domini b.iij.

℣ Amauit eum dominus.

Oratio

Deus, qui nobis per beatum Hieronymum, confessorem sacerdotemque tuum, scripture sancte veritatem et mystica sacramenta reuelare dignatus es, presta, quesumus, vt cuius natalicia colimus, eius semper et erudiamur doctrinis et meritis adiuuemur. Per.

Inuitatorium Adoremus Christum regem confessorum bb.v.

Lectio prima.

Hieronymus, Eusebij filius, Rome puer baptizatus, litteris Grecis ac Latinis et Hebraicis plenissime primum sub magisterio Donati eruditus monachorum vitam et habitum diu tenuit et semper virgo permanens in puritate mentis, in abstinentia corporis, omnibus post futuris eximia sanctitatis exempla reliquit.

Lectio secunda.

Quodam vero tempore, dum diligenter philosophorum gentilium libros legeret eique sermo incultus in libris propheticis non placeret, tanto subito correptus est febre, vt vitalis calor toto frigescente corpore tantum pectore palpitaret.

Lectio tertia.

Dum ergo eius exequie pararentur, subito ad tribunal raptus iudicis interrogatus, cuius conditionis esset, christianum se esse confitetur. At iudex, “Mentiris,” inquit, “ciceronianus es, non christianus. Ubi enim est thesaurus tuus, ibi est cor tuum.” Tunc Hieronymus obmutuit.

Lectio quarta.

Cum a ministris grauissime cesus inter verbera veniam precaretur, sancti angeli pro ipso ante iudicem prouoluti ei veniam impetrauerunt, vt si de cetero libros gentilium legeret, grauissime puniretur.

Lectio quinta.

In hoc ergo articulo deprehensus, dum se adhuc sub sacramento constringeret, repente reuixit lachrymis perfusus, liuentes scapule eius sunt inuente ex plagis, quas ante tribunal senserat. Porro libros gentilium de cetero nunquam legebat.

Lectio sexta.

Sanctus vero Hieronymus cronicam ab Eusebio, Cesariensi episcopo, compositam describens predicti magistri sui Donati meminit, ita dicens: “Uictorinus philosophus et Donatus grammaticus, preceptor meus, Rome insignes habentur.”

Lectio septima. Secundum Lucam xj.

In illo tempore: Dicit Iesus discipulis suis: “Nemo accendit lucernam et in abscondito ponit,” et reliqua.

Hic Donatus temporibus Constantini eiusdem principibus arcem 818tenuisse sed beatus Hieronymus, felix eius discipulus, mutans magistrum feliciter a Donato transiuit ad Christum.

Lectio octaua.

A Christo igitur celesti sophia illustratus et multarum linguarum scientia sublimatus mundane sapientie figmenta deseruit et Bethleem Iude, vbi dominus natus est, vtilissimus dei ecclesie interpres incoluit.

Lectio nona.

Nam ibidem totam veteris ac noui testamenti seriem, sicut hactenus in ecclesia habetur, in Latinum sermonem transtulisse cognoscitur. Et ad beatum Damasum, vrbis Rome episcopum, atque ad religiosas virgines Paulam et Eustochium transtulisse legitur.

In euangelio Ⱥ Ad te clamantes.

Ad secundas vesperas

Super Magnificat Ⱥ Iste est, qui ante deum bb.vij.

COMMEMORATIO DE SANCTO REMIGIO CUM SOCIIS

Ⱥ Isti sunt viri sancti aa.viij.

℣ Letamini.

Oratio

Exaudi, quesumus, domine, populum tuum et sanctorum confessorum tuorum, Germani, Remigij, Uedasti antistitum solennia celebrantem et temporalis vite tribue pace gaudere et eternum reperire subsidium. Per.

Commemoratio solita.

Inuitatorium Adoremus dominum bb.7.

Hymnus Eterna Christi munera aa.viij.

Lectio prima.

Cum Wandali totam Franciam fere deuastassent, cuidam ceco oranti pro pace et obdormienti dictum est, quod matrona quedam Cilina nomine filium pareret Remigium nomine, qui gentem suam liberaret.

℟ Corpora sanctorum cum ceteris bb.viij.

Lectio secunda.

Quod cum euigilans nunciasset matrone predicte et illa non speraret se posse concipere propter senectutem viri et suam, dixit: “Cum ablactaueris puerum, perunges oculos meos de lacte tuo et recipiam visum, quo careo.”

℟ Reddet deus ibidem.

Lectio tertia.

Puer igitur quam cito potuit reclusorium intrauit et post factus est archiepiscopus Remensis. Huius tempore Clodoueus, rex Francorum, ad fidem conuerti non potuit, donec cum Alemannis congressus voto fidei suscipiente se obligans hostes vicit. Cum autem ad baptismum venisset nec adesset, qui crisma deferret, subito columba de celo ampullam cum crismate rostro detulit.

℟ Sint lumbi vestri.

Ⱥ Sint lumbi.

Solita commemoratio.

DE SANCTO LEODEGARIO EPISCOPO ET MARTYRE

Ⱥ Iste sanctus aa.v.

Oratio

Sancti Leodegarij, martyris tui, domine, atque pontificis, nos tibi commendet oratio et sicut hunc diem eius gloriosa decorat passio, ita nos ipsius semper 819 | xx.v.muniamur suffragio. Per.

Solita commemoratio.

Inuitatorium Regem martyrum.

Nocturna habeantur.

Lectio prima.

Cum enim sanctus Leodegarius episcopus et Hildericus, rex Francorum, die pasche ad missarum solennia celebranda conuenirent et malum seminarium odij simul haberent absconditum, instigator malorum accedens pontifici dixit.

℟ Hic est vere martyr aa.vj.

Lectio secunda.

“Obserua te,” inquit, “sancte pontifex, quia transacta celebritate missarum a rege te scias interficiendum, quoniam semen nequam, quod in corde olim est seminatum, in hac nocte consummari est decretum.”

℟ Hic est vir, qui non est.

Lectio tertia.

Quod audiens Leodegarius dissimulando distulit et se totum letum ostendit non pro magno ducens. Apparuit etiam vultu clarus et solennia missarum, que ceperat, honestissime consummauit. Sed communionem sanctam cum ipse rex accepisset, rex ad palacium abijt pransurus. Pontifex vero cum suis tractare cepit, quid in conflictu hoc debere agere. Qui tandem post multa tormenta et afflictiones capite truncatur et circa sepulturam eius medela prestatur languidis et indulgentia peccatorum.

℟ Miles Christi.

Ⱥ Nisi granum aa.vij.

Solita commemoratio.

DE SANCTO FRANCISCO

Ⱥ Iustum deduxit bb.v.

Oratio

Deus, qui ecclesiam tuam beati Francisci meritis, fetu noue prolis amplificas, tribue nobis, quesumus, ex eius imitatione terrena despicere et celestium donorum semper participatione gaudere. Per.

Inuitatorium Adoremus Christum regem.

Lectio prima.

Beatus Franciscus gratia dei preuentus non solum de mundialibus tenebris eductus est in lucem sed et perfectus in virtutibus. Necnon et pre‹c›lara crucis mysteria sibi sunt ostensa. Hic nimirum de vallis Spolitane partibus, ciuitate Assisij trahens originem primumque Ioannes vocatus a matre, dehinc Franciscus a patre, nominationis quidem paterne vocabulum tenuit sed rem materni nominis non reliquit.

Lectio secunda.

Licet enim inter vanos fuerit hominum filios iuuenili etate nutritus in vanis et post aliqualem noticiam litterarum lucratiuis mercationum deputatus negocijs, superno tamen sibi assistente presidio nec inter lasciuos iuuenes post carnis petulantiam abijt nec inter cupidos mercatores sperauit in pecunie thesauris.

Lectio tertia.

Egressus itaque semel ad meditandummeditandum] meditantum breviarium in agro, cum deambularet iuxta quandam ecclesiam 820sancti Damiani, que minabatur pre nimia vetustate ruinam, eandem causa orationis ingreditur prostratusque ante imaginem crucifixi non modica in orando consolationis suauitate fuit repletus.

Lectio quarta.

Cumque lachrimosis oculis intenderet in dominicam crucem, vocem de ipsa ad se audit ter dicentem: “Francisce, vade, repara domum meam, que vt cernis, tota destruitur.” Ad hanc primo perterritus, de hinc gaudio repletus ad perficiendum mandatum perrexit.

Lectio quinta.

Mox cunctis, vt potuit, pro Christi amore distractis ecclesie prefate sacerdoti pauperculo ad ipsius reparationem et pauperum vsum pecuniam obtulit et quod eum ad tempus secum morari permitteret, suppliciter requisiuit. Acqiescente autem illo de mora sed timore parentum recusante pecuniam contemptor in quandam fenestram pondus metalli proijciens abiectum velut puluerem vilipendit.

Lectio sexta.

Sentiens autem ex hoc aduersum se patris concitatum esse furorem, vt ire locum daret, aliquibus diebus in quadam occulta fouea ieiunans, orans et lachrymans latuit. Tandemque spirituali quadam repletus leticia ciuitatem constanter intrauit. Quem iuuenes cernentes facie squallidum, putantes a sensu alienatum luto platearum velut stulto insultant. Famulus autem domini nulla fractus iniuria vt surdus in omnibus pertransibat. Tandem omnibus resignatis nudum Christum ipse nudus sequitur.

Euangelium Confitebor tibi, pater et domine vt supra de sancto Mathia ii.ij.

Ⱥ Euge serue bone.

Ad secundas vesperas

Ⱥ Hodie mundo.

SANCTE FIDIS UIRGINIS ET MARTYRIS

Ⱥ Prudens et vigilans cc.j.

Oratio

Deus, qui beatam Fidem fidei virtute roborasti et virginitatis decore exornasti, tribue, quesumus, vt eius interuentu et a vicijs omnibus emundemur et a tua numquam dilectione separemur. Per.

Commemoratio de sancto Eskillo, episcopo et martyre.

Ad vesperas

Ⱥ Hic est vir, qui non est aa.v.

℣ Gloria et honore.

Oratio

Deus, qui beatum Eskillum, pontificem tuum, pro fidei dilatatione martyrium subire voluisti, presta, quesumus, vt omnes, qui eius implorant auxilium, petitionis sue celerem consequantur effectum. Per.

Solita commemoratio.

Inuitatorium Regem virginum.

Nocturna legantur.

Lectio prima.

Ciuitati Agennensi catholice fidei magistra sancta virgo Fides diuinitus est concessa, a cunabulis fide instructa est ab annis discretionis deum diligens et eundem publice predicans. Hec deo virginitatem consecrans et permanens in fidei constantia multis martyribus et fidelibus forma fuit et exemplum.

℟ Diffusa est.

Lectio secunda.

821 | xx.vj.Refertur itaque eius fides ad fidei persequutorem Diocletianum et suadetur ei, nisi vindicta sumatur, dijs offensis ex facili rem posse deperiri publicam. Sanius etiam esse, vt ipsa moriatur pro populo quam tota gens pereat eius sequens vestigia.

℟ Specie tua.

Lectio tertia.

Mittitur itaque ad eam comprehendendam immitis Dacianus, qui dei famulam diuersis tormentis afflictam tandem, vt igne consumatur et in craticula vexatur, in quatuor partes extenditur et sic satellitibus ministrantibus prunas hac illac in crate giratur ac voluitur et sic inter tormenta migrat ad dominum.

℟ Pulchra facie.

Ⱥ Accinxit fortitudine cc.j.

Solita commemoratio.

Commemoratio de sancto Eskillo.

Ⱥ Beatus vir N, talentorum aa.vij.

IN FESTO SANCTE BIRGITTE SPONSE CHRISTI

Ad primas vesperas

Ⱥ Rosa rorans bonitatem, stella stillans claritatem, Birgitta, vas gratie, rora celi pietatem, stilla vite puritatem in valle miserie.

Ⱥ Christus ductor, dulcis doctor, te dilexit, te direxit in etate tenera tuque mitis, virens vitis, profecisti et creuisti florens supra sidera.

Ⱥ Mentem mundans, fidem fundans amor cinxit et te vinxit in sancto proposito, tota decens, tota recens Christum amas, Christum clamas toto vite stadio.

Ⱥ Mundi fruens opibus, orta de nobilibus mundum contempsisti, viuens in coniugio pio morum studio pergis viam Christi.

Ⱥ Uiro tecum conuiuente sursum scandis tota mente et carnem mortificas, virum docens iter rectum et inducens ad profectum deo gaudens dedicas.

Capitulum Sapientie 7.

Optaui et datus est michi sensus et inuocaui et venit in me spiritus sapientie et preposui illam regnis et sedibus et diuitias, nichil esse dixi in comparatione illius.

℟ Regnum mundi cc.ij.

Hymnus

Ruine celi ciuium
festinat restauratio,
dum vocat ad co‹n›uiuium,
Iesus nostra redemptio.

Cum gratiarum copia
datur in cibum charitas,
qua iustis sacra studia
prestet beata trinitas.

Orant, laborant iugiter
ad summe pacis federa,
scandunt, pregustant dulciter
eterna Christi munera.

Sancta ferunt suspiria,
languent amore patrie,
dat vires contra vicia
magne deus clementie.

Doctrinis sacris resonant
et predicant celestia,
voces diuersas intonant,
fantur dei magnalia.

Huius Birgitta floruit
conuiuij virtutibus,
Christo coniungi meruit,
exultet celum laudibus.

Tu esto nostrum gaudium
per Birgitte suffragia,
qui es futurus premium
per cuncta semper secula. Amen.

℣ Diffusa est gratia in labijs.

Ⱥ 822Ministrans pauperibus, nudis et debilibus Christum induisti, quem timendo iugiter et amando dulciter sponsum concupisti, iam sinu sponsi frueris, opem deposce miseris, dulcis sponsa Christi.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Deus, qui ecclesiam tuam per beatam Birgittam sacris illuminare dignatus es consilijs et doctrinis, concede propicius eius intercessione, vt que pro nostris purgandis excessibus clementer reuelasti, deuotis mentibus exequamur. Per.

Commemoratio de sancto Marco.

Ⱥ A progenie bb.3.

Oratio

Exaudi, quesumus, domine, preces nostras et interueniente beato Marco, confessore tuo atque pontifice, supplicationes nostras placatus intende. Per.

Commemoratio de martyribus

Ⱥ Gaudent in celis aa.8.

Oratio

Sanctorum tuorum nos, quesumus, domine, Marcelli et Appulei beata merita prosequantur et tuo semper faciant amore feruentes. Per.

Inuitatorium Deum patrem veneremur pro Birgitte gloria, Ut cum Christo coronemur per eius suffragia.

Psalmus Uenite.

Hymnus

Signum magnum apparuit,
amicta sole femina,
solem, quo sponsa claruit,
celi sequuntur agmina.

Nam Christum solem induit
per pietatis opera,
mens, cuius pura placuit
fide, transcendens sidera.

Calore solis floruit
in spiritus dulcedine
et radijs resplenduit
virtutum stans in culmine.

Ipsam decor operuit
par solis pulchritudini,
per quam Christus aperuit
dogma salutis homini.

Celesti luce radiat
scribens Christi mysteria,
vt populus peniteat,
est verbi dei nuncia.

Tu esto.

In primo nocturno

Ⱥ Docetur velut filia per Christum perque virginem, cum qua vite decentia sponse gerat imaginem.

Psalmus Domine dominus noster.

Ⱥ In virginali thalamo, qui se carne precinxit, in huius sponse calamo mysteria depinxit.

Psalmus Celi enarrant.

Ⱥ Dei suauis spiritus, dum celitus inundat, ex ore sponse veritas et bonitas redundat.

Psalmus Domini est terra.

℣ Diffusa est gratia.

Lectio prima.

Beata Birgitta nobilis genere sed nobilior moribus potentes et secundum seculi dignitatem progenitores excelsos habens in iustificationibus domini feruentes et peregrinos labores ad terram sanctam et alia loca sanctorum deuota animi alacritate et deo magnam reuerentiam suis temporibus exhibentes in huius mundi tenebras velut quedam celestis aurora processit ex sanctorum regum progenie.

℟ Hec sursum rapta spiritu vidit mentis intuitu Iesum cum sanctis stantem, qui mundi scelus aperit Et se contemptum asserit de suis exulantem.

℣ Lux venit in mundum et dilexerunt homines magis 823 | xx.vij.tenebras quam lucem. Et se.

Lectio secunda.

Cum matris vtero gestaretur in naufragio multis submersis, ipsa diuinitus preseruatur. Nocte sequente audit vocem dicentem: “Saluata es propter bonum, quod in vtero gestas. Ideo nutri illud cum charitate dei, quia tibi a deo donatum est.”

℟ Astans dei iudicijs vidit quantis supplicijs impij mactantur; Quam grauis est purgatio, quam horrens est dannatio, tormenta testantur.

℣ Cum exarserit in breui ira eius, beati omnes, qui confidunt in ea. Quam.

Lectio tertia.

Sacerdos quidam parrochialis vite beate vicinus domui parentum eius inter orationes suas ipsa nocte natiuitatis eius vidit nubem lucidam et in nube sedentem virginem habentem librum in manu sua. Cui admiranti vox diuinitus dixit: “Nata est Birgero filia, cuius vox audietur per mundum.”

℟ Ardenti desiderio pro populi suffragio peccantis dum anhelat, Quam grauia sunt vicia, quam grata dat remedia, Christus ei reuelat.

℣ Loquetur pacem in plebem suam et in eos, qui conuertuntur ad cor. Quam.

In secundo nocturno

Ⱥ Maria sponse reserat, quod in matre perfecta sine peccato fuerat originis concepta.

Psalmus Eructauit c.viij.

Ⱥ Pandit, que delectatio matrem Annam replebat, sue felix infusio dum anime fiebat.

Psalmus Deus noster refugium d.j.

Ⱥ Nunquam sensit contagium Maria sed sublimium virtutum gessit lilium pre ceteris mortalium.

Psalmus Fundamenta e.viij.

℣ Specie tua.

Lectio quarta.

Profecit ab infantia etate et gratia deo prouidente. In septimo anno vidit in spiritu circa lectum altare et dominam fulgidam super illud sedentem, habentem in manu coronam et sibi dicentem: “Birgitta, veni.” Cui accurrenti domina dixit: “Uisne habere coronam istam,” et imposuit capiti eius, ita quod sensit quasi circulum corone tangentis caput suum, et sic disparuit sed nunquam a memoria recessit.

℟ Maria, virgo paruula, Christum nasci de virgine per prophetas instructa tota mentis dulcedine Eius optauit famula, quod fieret innupta.

℣ Desiderium anime eius tribuisti ei, domine, in benedictionibus dulcedinis. Eius.

Lectio quinta.

In decimo anno audiuit de passione predicantem et pia mentis auiditate degustans. Nocte sequente vidit Christum quasi eadem hora crucifixum et dicentem: “Taliter plagatus sum.” Respondit: “O domine, quis fecit tibi istud?” “Illi, qui me contemnunt et negligunt charitatem meam.” Ex hoc tam ardenter affecta fuit ad passionem Christi, vt raro sine lachrymis penarum eius recordari posset.

℟ Ancille ministerium grato feruore spiritus dum humilis affectat, 824Illuxit ei celitus et dei patris filium in vtero receptat.

℣ Cibauit eam dominus pane, vite et intellectus. Illuxit.

Lectio sexta.

Nocte quadam honorabilis domina matertera eius, sub cuius cura iam matre defuncta degebat, ingressa latenter cubiculum virginum inuenit Birgittam nudam flexis genibus stantem ante lectum suum cum lachrimis orantem. Que suspicata leuitatem virginis iussit afferri virgam. Quam cum extendisset super dorsum eius, comminuta est in paruas particulas, ita quod valde miraretur.

℟ In excessiuo gaudio iam nato dulci filio virgo mater exultat, Dum videt membra tenera, per que transibunt vulnera, dolor cordi resultat.

℣ Abscondisti hec a sapientibus et prudentibus et reuelasti ea paruulis. Dum.

In tertio nocturno

Ⱥ Ut doctrix euangelij de nouo mater dei suam totamque filij vitam demonstrat ei.

Psalmus Cantate j f.ij.

Ⱥ Ad finem a principio Christus penas expressit et consumato prelio quam debilis decessit.

Psalmus Dominus regnauit, exultet.

Ⱥ Quam forti vehementia dolor eam transfixit, dum mortem et obprobria Christi vidit, edixit.

Psalmus Cantate ij f.iij.

℣ Adiuuabit eam.

Lectio septima. Secundum Lucam ix.

In illo tempore: Exultauit Iesus in spiritu sancto, et reliqua.

Dixit matertera eius ad eam: “Quid fecisti? Numquid docuerunt te mulieres aliquas fallaces orationes.” Respondit cum lachrymis: “Non, domina mea, sed surrexi de lecto, vt laudarem eum, qui michi in adiutorium semper presto est.” Et interrogata, quis esset, “Ille,” inquit, “crucifixus, quem vidi.” Ex illa die cepit eam matertera feruentius diligere et venerari.

℟ Uicissim sanctis loquitur et colloquens assequitur mellifluam doctrinam, peruersos mores arguunt Et christianis consulit virtutum medicinam.

℣ Nequando irascatur dominus et pereant de via iusta. Et.

Lectio octaua.

Desponsabatur per parentes cuidam nobili Ulfoni iuueni, filio principis Nericie, ipse decem octo annorum, ipsa autem tredecim. Concordi autem voluntate annum continuum et vltra a concubitu abstinuerunt. Ipsaque, quam a primis infantie cunabulis gratia dei perfuderat, diuine dilectionis calore succensa sursum totis desiderijs ferebatur ad deum et feruentissime cepit celestia meditari.

℟ Pro dogmate fidelium tam frequens reuelatio est mentibus legentium stupor et ammiratio, sponse decus eximium Fameque diuulgatio.

℣ Immortalis est enim memoria illius, quia et apud deum nota est et apud homines. Fameque.

Lectio nona.

825 | xx.viij.Maritus autem eius cum esset strennuus et potens in consilio regis precipuus, videns tante mulieris sibi date diuinitus virtutum excellentiam ammirans delectabatur in operibus ipsius beatis et spretis mundanis honoribus a curia regis se penitus abstraxit. Et ab ipsa vxore beata horas beatissime virginis Marie legere didicit.

℟ Regnum mundi cc.ij.

℣ Audi, filia.

Ad laudes

Ⱥ

Post mortem viri penitus sponso Christo subiecta hec Romam iuxta spiritus preceptum est profecta.

Psalmus Dominus regnauit.

Ⱥ Illic sue sublimiter vite virtus ascendit odorque fame dulciter se populis extendit.

Ⱥ Loca sanctorum adijt quam plurima dum vixit, iter totum, quod transijt, Christus ei predixit.

Ⱥ Feruens amore fortiter etati non pepercit, Hierusalem hilariter et Bethleem perrexit.

Ⱥ Marie partus seriem cum Bethleem venisset, sponsa vidit per ordinem tunc velut peperisset.

Capitulum Optaui.

Hymnus

O celebre conuiuium,
in cuius refectorijs
electi desiderium
implent et sunt in solijs.

Gaudent et laudant pariter
cum optimis spiritibus,
fulgent, astant solenniter
in regijs honoribus.

Illic diuina visio
in maiestatis gloria
sanctorum est refectio
perfectaque leticia.

In huius regni gaudio
Birgitta nunc feliciter
coniuncta dei filio
triumphat eternaliter.

Tu esto nostrum.

℣ Elegit eam.

Ⱥ In sancte vite studio mundi decurso stadio languens sponsum desiderat, sponsus iocundus properat blando placans sermone: “Ueni, predulcis filia, gratia virtutum lilia portans in sponsi gremium gustabis dulce premium, perpetue corone.”

Psalmus Benedictus.

Commemoratio de sancto Marco.

Ⱥ Cum esset summus bb.v.

Commemoratio de martyribus.

Ⱥ Martyres sancti bb.ij.

Capitula ad horas vt in festo sancte Marie Magdalene pp.vj. et vij.

Ⱥ O deum ineffabilem, qui sponse vitam humilem arris ditauit optimis et nunc in celo maximis honoribus delectat, ipsam magnis miraculis exaltans hic in populis de mundi nos turbinibus ereptos celi ciuibus eius prece connectat.

Psalmus Magnificat.

Commemoratio de sancto Demetrio.

Ⱥ Iste sanctus aa.v.

Oratio

Deus, qui nos beati Demetrij, martyris tui, meritis et intercessione letificas, concede propicius, vt qui eius beneficia poscimus, dono tue gratie consequamur. Per.

Solita commemoratio.

Inuitatorium Regem martyrum.

Lectio de communi.

℟ Iustus vt palma. Iustum deduxit. Posuit dominus.

In euangelio Ⱥ Beatus vir, qui inuentus aa.7.

Psalmus Benedictus.

DE SANCTO DIONYSIO ET SOCIIS EIUS

Ad primas vesperas

Super psalmos diei Ⱥ Sanctus Dionysius qui tradente beato Clemente, Petri apostoli successore, verbi diuini 826semina gentibus eroganda susceperat.

℟ Hi sancti viri a beati Dionysij nunquam sustinuerunt abesse presentia, quos in vnum interrogatio percussoris inuenit, Interrogati verum et vnum in trinitate dominum confitentur.

℣ Terrore subiuncto multisque afflicti iniurijs et supplicijs macerati. Interrogati.

Hymnus Sanctorum meritis aa.8.

℣ Letamini.

Ⱥ Insigne preconium alme tue nobilitatis consona voce collaudantes, verbo supplici prosequamur: “Aue inclite martyr, angelorum consors, apostolorum socius, prophetarum conciuis et martyrum coheres, sancte Dionysi cum socijs tuis, intercede pro nostra omniumque salute.”

Oratio

Deus, qui hodiernam diem martyrum tuorum Dionysij, Rustici et Eleutherij passione decorasti, presta, quesumus, vt eorum suffragia apud te sentiamus in celis, quorum solennia veneramur in terris. Per.

Inuitatorium Regem regum dominum venite, adoremus, Quia ipse est corona sanctorum martyrum.

Psalmus Uenite.

In primo nocturno

Ⱥ Sanctus Dionysius tradente beato Clemente, Petri apostoli successore, verbi diuini semina gentibus eroganda suscepit.

Psalmus Beatus vir.

Ⱥ Quo amplius gentilitatis feruere cognouit errorem, illuc intrepidus et calore fidei armatus accessit et Parisius domino ducente peruenit.

Psalmus Quare fremuerunt.

Ⱥ Non veritus incredule gentis expetere feritatem, quia virtutem suam preteritarum penarum recordatio roborabat.

Psalmus Cum inuocarem.

℣ Letamini.

Lectio prima.

Cum Paulus apostolus apud Athenas predicaret et singula deorum altaria perlustraret, inter cetera reperit vnum altare, cui erat titulus superscriptus Ignoto deo. Et ait ad Dionysium Ariopagitam: “Quis est iste deus ignotus?” Ad quem Dionysius: “Adhuc,” inquit, “non est demonstratus inter deos sed est incognitus nobis et seculo venturus futuro.”

℟ Post passionem domini vniuersis gentibus predicatio profutura successit, Ita vt fide crescente multi mererentur fieri confessores, quos catholica postmodum gaudet ecclesia promeruisse martyres.

℣ Qui cum imminere suas cernerent passiones, que domino Iesu Christo docentedocente] ducente breviarium didicerant, repleti spiritus sancti gratia docuerunt. Ita vt fide.

Lectio secunda.

Ipse enim est deus, qui regnaturus est in celo et in terra, et regni eius non erit finis. Tunc ait Paulus: “Quid vobis videtur? Homo erit an spiritus?” Dionysius respondit: “Uerus deus et verus homo et ipse renouaturus est mundum.” Et ait Paulus: “Illum deum predico vobis, quem incognitum appellatis.”

℟ Gratias tibi, domine, qui infestantis inimici iacula prestitisti 827 | yy.j.probationem fidelium tuorum esse et non vulnera sed talem tuis martyribus tribuis pro labore mercedem, Ut nullum tuorum fuisse gaudeat hostis imbellem.

℣ Quinimmo perpetuum eis largiris triumphum, vt ecclesie tue semper sint in exemplum. Ut nullum.

Lectio tertia.

Et sic cepit eis predicare de incarnatione et passione ac resurrectione domini. Tunc Dionysius videns hominem prius cecum, quem Paulus illuminauerat, statim cum vxore sua et domo baptizari se fecit.

℟ Beatissimus Dionysius, Christi martyr, tradente beato Clemente eroganda gentibus semina diuina suscepit Et quo amplius gentilitatis errorem feruere congnouit, illuc intrepidus et calore fidei armatus accessit.

℣ Et Parisius domino ducente peruenit non veritus incredule gentis expetere feritatem. Et quo.

In secundo nocturno

Ⱥ Ecclesia illisque nondum in locis erat et populus ille nouam construxit ac officio seruientium clericorum ex more constituit probatasque personas honore secundi ordinis ampliauit.

Psalmus Uerba mea c.v.

Ⱥ Cinctus ergo fide et misericordiam anteponens paulatim sociabat deo, quos diabolo subtrahebat.

Psalmus Domine dominus noster a.ij.

Ⱥ Tantas per illum dominus dignabatur exercere virtutes, vt rebellium corda non minus miraculis quam predicationibus obtineret.

Psalmus Conserua a.4.

℣ Exultent iusti.

Lectio quarta.

A Paulo autem per triennium instructus Atheniensis episcopus ordinatus ipsam ciuitatem et maximam partem patrie ad Christum conuertit. Ueniens autem Romam post passionem apostolorum a sancto Clemente directus in Franciam cum Rustico presbitero et Eleutherio diacono ad vrbem Parisiensem, vbi potissimum colebatur idolum, properabant.

℟ Tantas per illum dominus dignabatur exercere virtutes, Ut rebellium corda non minus miraculis quam predicationibus obtineret.

℣ In quo lux celestis gratie ineffabiliter radiabat. Ut rebellium.

Lectio quinta.

Post multorum itaque conuersionem fabricata est ecclesia. Tanta in eo celestis gratia emicuit, quod cum sepissime ad procurationem pontificum idolorum plebs cum armis ad perdendum eum congregatim confluxerant, mox illo viso aut omni feritate deposita se prosternebant aut nimio pauore soluti ab eius presentia fugiebant.

℟ Dum sacrum mysterium sanctus Dionysius celebraret in carcere, apparuit ei dominus Iesus Christus cum multitudine angelorum Dansque illi sancta dixit: “Accipe hoc, chare meus, quod mox complebo tibi vna cum patre meo.”

℣ Mecum enim est maxima merces tua et his, qui audierint te salus in regno meo. Dansque illi.

Lectio sexta.

828Diabolus vero hoc videns Domicianum ad hoc commouit, vt vbicumque christianus aliquis reperiretur, aut sacrificaret idolis aut exquisitis supplicijs interiret. Prefectus igitur Fescenninus Parisius contra christianos directus beatum Dionysium populo predicantem inuenit statimque captum, colaphizatum, consputum, derisum et loris durissimis ligatum cum sanctis Rustico et Eleutherio sibi presentari precepit.

℟ Mecum enim est maxima merces tua et his, qui audierunt te, salus in regno meo; Nunc facies fortiter et erit nomen tuum in laude.

℣ Dilectio et benignitas, quam habes, semper pro quibuscumque petieris, impetrabis. Nunc.

In tertio nocturno

Ⱥ Dum sacrum mysterium beatus Dionysius celebraret in carcere, apparuit ei cum multitudine angelorum dominus Iesus Christus.

Psalmus Domini est terra b.ij.

Ⱥ Dansque illi sancta dixit: “Accipe hoc, chare meus, quod mox complebo tibi vna cum patre meo.”

Psalmus Beati, quorum c.ij.

Ⱥ Ad hanc vocem Christi martyres Dionysius, Rusticus et Eleutherius in agonia roborati post nimia tormenta gloriosum martyrium compleuerunt.

Psalmus Te decet d.vij.

℣ Mirabilis deus.

Lectio septima. Secundum Matheum x.

In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: “Ecce ego mitto vos sicut oues in medio luporum,” et reliqua.

Cunque ad turpissima Fescennini conuicia innocenter et pie sanctus Dionysius cum socijs responderet: “Ecce quedam matrona nobilis virum suum a magis illis seductum improbe querebatur.”

℟ Adest namque beati Dionysij sacratissima dies, in qua triumphans agonem expleuit Et coronam victorie accipere meruit de manu domini.

℣ Quem dominus post apostolos sic honorauit, vt omnem Galliam eius apostolatu insigniret, quique eam suo sanguine consecrauit. Et coronam.

Lectio octaua.

Qui statim quesitus et adductus ad primam fidei confessionem occisus est. Sancti vero grauissime flagellati in carcere detruduntur. Die vero sequente post multa tormenta superata Dionysius cum socijs suis et multis fidelibus carceri mancipatur.

℟ Beatus Dionysius, Rusticus et Eleutherius in hac ergo fidei constantia permanentesm, Reddentes terre corpora beatas celo animas cum gaudio intulerunt.

℣ Beatorum anime sanctorum Dionysij, Rustici et Eleutherij relictis glebis sequuti sunt redemptorem. Reddentes.

Lectio nona.

Ubi post multam populi exhortationem dum ipse missam ad communicandum populum celebraret, apparuit ei dominus cum immenso lumine et accipiens panem sanctum dedit ei dicens: “Accipe hoc, chare meus, quia 829 | yy.ij.mecum est maxima merces tua.”

℟ Uir inclitus Dionysius, martyr domini preciosus, succensus igne diuini amoris constanter sustinuit supplicia passionis Et per immanitatem tormentorum peruenit ad societatem angelorum.

℣ Cuius intercessio nobis obtineat veniam, qui per tormenta passionis eternam meruit palmam et sempiternam coronam. Et per.

Psalmus Te deum.

℣ Iustorum anime.

Ad laudes

Ⱥ

Hi sancti viri a beati Dionysij nunquam sustinuerunt abesse presentia, quos in vnum interrogatio percussoris inuenit.

Psalmus Dominus regnauit.

Ⱥ In hac fidei ergo constantia permanentes, reddentes terre corpora beatas celo animas intulerunt.

Ⱥ Tali nanque ad dominum meruerunt professione migrare, vt amputatis capitibus adhuc putaretur lingua palpitans dominum confiteri.

Ⱥ Beata nimium et deo nostro grata societas, inter quos nec primus alter esse potuit nec tertius sed trinitatem confitentes trino meruerunt decorari martyrio.

Ⱥ Et facta est comes multitudo celestis exercitus exanimi corporis beati Dionysij caput proprium deportantis, laudans deum et dicens: “Gloria tibi, domine.”

Ⱥ Adest nanque beati Dionysij sacratissima dies, in qua triumphans agonem expleuit et coronam victorie accipere meruit de manu domini.

Psalmus Benedictus.

Ad vesperas

Ⱥ O beate Dionysi, magna est fides tua, intercede pro nobis ad dominum deum nostrum, vt qui qualitate tibi sumus dissimiles, sua gratia largiente faciat esse consortes.

Psalmus Magnificat.

COMMEMORATIO DE MARTYRIBUS

Ⱥ Isti sunt sancti aa.8.

℣ Exultent iusti in conspectu.

Oratio

Deus, qui hodiernam diem beatorum martyrum tuorum Gereonis, Uictoris, Mallusij, Cassij atque Florentij sociorumque eorum passione fidelibus tuis venerabilem prebuisti, presta, quesumus, vt sicut eos per triumphum martyrij ad superna celorum gaudia transtulisti, ita et nobis premia largiaris eterna. Per.

Commemoratio solita.

Inuitatorium Regem martyrum.

Lectio prima.

Thebeorum martyrum sanctissimam legionem iustum est festiuis extollere laudibus, quos a fide Christi nec persequutio separauit nec gladius. Maximiano enim in Galliam profecto in eius auxilium hec inuitatur legio, vocantur et veniut.

℟ Tradiderunt corpora.

Lectio secunda.

Sed dant dextras, vt pro republica arcius decertent contra hostes, edictis obsequuntur imperatorijs, contra religionis edictum nullum agnoscunt imperatorem, pro imperatore ferro, pro deo fide decertent.

℟ Hec est vera fraternitas.

Lectio tertia.

830Exijt edictum a Cesare pro felici impetrando successu dijs impendi debere libamina. Ad quod dum celebris indicitur festiuitas et Mauricius cum suiscum suis] suis cum breviarium sacrificia despicit, litare ipse nolens ipse cum Gereone et socijs litatur.

℟ Iusti in perpetuum.

Ⱥ Absterget.

IN FESTO RELIQUIARUM

Ad primas vesperas

Ⱥ Istorum est enim regnum celorum, qui contempserunt vitam mundi et peruenerunt ad premia regni et lauerunt stolas suas in sanguine agni.

Psalmus Omnia laudate.

Ⱥ Sanctum est verum lumen et admirabile ministrans lucem his, qui permanserunt in agone certaminis, recipiunt ab ipso splendorem sempiternum, in quo assidue felices letantur.

Ⱥ Fulgebunt iusti et tanquam scintille in arundineto discurrent, iudicabunt nationes et regnabunt ineternum.

Ⱥ Isti sunt viri sancti, quos elegit dominus in charitate non ficta et dedit illis gloriam sempiternam, quorum doctrina fulget ecclesia vt sol et luna, alleluya.

Ⱥ Estote fortes in bello et pugnate cum antiquo serpente et accipietis regnum eternum, dicit dominus.

Capitulum Sapientie v.

Iusti autem in perpetuum viuent et apud dominum est merces eorum et cogitatio eorum apud altissimum.

℟ Iusti in perpetuum bb.j.

Hymnus Sanctorum meritis aa.viij.

℣ Hi sunt, quos.

℣ Te, summa deitas.

℣ Letamini in domino.

Ⱥ Preciosi sancti dei, quorum reliquie hic continentur, succurrite nobis nunc et ante deum.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Propiciare nobis, quesumus, domine, famulis tuis per sancti Olaui regis et martyris tui et aliorum omnium, quorum reliquie hic et in vniuersali continentur ecclesia, merita gloriosa, vt eorum pia intercessione ab omnibus semper protegamur aduersis. Per.

Inuitatorium Mirabilem deum aa.8.

Hymnus Eterna Christi munera atque sanctorum gloria vt supra de apostolis aa.ij.

In primo nocturno

Ⱥ Secus decursus et cetera Predicantes et cetera.

Ⱥ Filij hominum.

℣ Letamini quere supra de martyribus aa.viij.

Lectio prima.

Hodie, dilectissimi, festiuitatem reliquiarum omnium sanctorum in hac sancta basilica requiescentium sub vna solennitatis leticia celebramus, quam venerabilis pater Siguardus,Siguardus] Signardus breviarium octauus huius ecclesie archiepiscopus, sinodaliter constituit, vt tertio idus Octobris cum duplici festo celebriter teneatur. Quorum patrocinijs terra letatur, quorum triumphis ecclesia sancta coronatur, quorum confessio quanto in passione fortior, tanto est ditior in honore. Contumelias, crucem et mortem non timuerunt sed exemplo capitis domini Iesu non resistere sed perferre optauerunt.

℟ Absterget deus bb.j.

Lectio secunda.

831 | yy.iij.O, vere beata mater ecclesia, quam sic honor diuine dignationis illuminat, quam Uincentium gloriosus martyrum sanguis exornat, quam inuiolate confessionis candida induit virginitas, quod floribus eius nec rose nec lilia desunt. Certent nunc, karissimi, singuli vtriusque honoris amplissimam accipere dignitatem.

℟ Corpora sanctorum bb.8.

Lectio tertia.

Coronas vel de virginitate candidas vel de passione purpureas. In celestibus castris pax et acies habent flores suos, quibus milites Christi gloriantur. Dei enim ineffabilis et inmensa bonitas etiam hoc prouidit, vt labores hic cito finirentur, meritorum vero premia sine fine durarent. Non sunt enim secundum apostolum condigne passiones huius temporis ad futuram gloriam, que reuelabitur in nobis.

℟ Iusti in perpetuum bb.j.

In secundo nocturno

Ⱥ Domine, qui operati sunt iustitiam, habitabunt in tabernaculo tuo, requiescent in monte sancto tuo.

Psalmus Domine, quis.

Ⱥ Sanctis, qui in terra sunt eius, mirificauit omnes voluntates meas inter illos.

Psalmus Conserua.

Ⱥ Hec est generatio querentium dominum, querentium faciem dei Iacob.

Psalmus Domini est terra.

℣ Exultent iusti.

Lectio quarta.

Ergo agite nunc, fratres, aggrediamur iter vite, reuertamur ad ciuitatem celestem, in qua scripti sumus et ciues decreti. Non simus hospites et aduene, sed ciues sanctorum et domestici dei, etiam illius heredes, coheredes autem Christi. Huius vrbis ianuas aperiat fortitudo et fiducia latum prebebit ingressum. Dicitur enim de ea, quod aufugiet ibi dolor et tristicia et gemitus.

℟ Sancti mei, qui in isto bb.ij.

Lectio quinta.

Quid hac vita beatius, vbi non est paupertatis metus, non egritudinis imbecillitas? Nemo ibi leditur, irascitur nemo, inuidet nemo. Cupiditas nulla exardescit, nulla honoris pulsatiopulsatio] pulsat breviarium aut potestatis ambitio. Nullus est diaboli ibi metus, insidie demonum nulle, terror Geenne procul. Ibi mors neque corporis erit, neque anime sed immortalitatis munere vita iocunda.

℟ Propter testamentum bb.ij.

Lectio sexta.

Nulla erit tunc discordia sed cuncta consona, cuncta conuenientia, quia omnium sanctorum erit vna concordia. Pacem et leticiam continet, tranquilla sunt omnia et quieta, iugis splendor non iste, qui nunc est, sed tanto clarior, quanto felicior. Quia ciuitas illa, vt legitur, non eget lumine solis sed deus omnipotens illuminabit eam et lucerna eius est agnus. Ubi sancti fulgebunt vt stelle in perpetuas eternitates et sicut splendor firmamenti, qui ad iusticiam erudiunt multos.

℟ Iustorum anime aa.viij.

832In tertio nocturno

Ⱥ Absterget deus omnem lachrimam ab oculis sanctorum et iam non erit amplius neque luctus neque clamor sed nec vllus dolor, quoniam priora transierunt, alleluya.

Psalmus Benedicam c.iij.

Ⱥ Uestri capilli capitis omnes numerati sunt, nolite timere, multis passeribus meliores estis vos.

Psalmus Exaudi, deus, deprecationem d.v.

Ⱥ Beati, quos elegisti, domine, habitabunt in atrijs tuis, etenim clamabunt et hymnum dicent.

Psalmus Te decet d.vij.

℣ Mirabilis deus.

Lectio septima.

In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: “Sint lumbi vestri,” et cetera quere in communi bb.8.

℟ Isti sunt viri sancti, quos elegit bb.ij.

℟ Fulgebunt iusti aa.3.

℟ Sint lumbi bb.7.

Psalmus Te deum.

℣ Iusti autem in perpetuum.

Ad laudes

Ⱥ

Iustorum anime in manu dei sunt et non tanget illos tormentum mortis, in pace sunt ea, que possident.

Ⱥ Dabo sanctis meis locum nominatum in regno patris mei, dicit dominus.

Ⱥ In celesti regno sanctorum habitatio est et in eternum requies eorum.

Ⱥ Sancti spiritus et anime iustorum, hymnum dicite deo ineternum.

Ⱥ Corpora sanctorum in pace sepulta sunt et viuent nomina eorum ineternum.

Capitulum Iusti autem vt supra in vesperis.

Hymnus Rex gloriose bb.2.

℣ Exultabunt.

In euangelio Ⱥ Sint lumbi vestri bb.8.

Ad horas diurnales antiphone de laudibus.

Ad tertiam

Capitulum Iusti autem in perpetuum bb.8.

℟ Letamini.

℣ Exultent iusti.

Ad sextam

Capitulum Romanorum viij.

Scimus, quoniam diligentibus deum omnia cooperantur in bonum, his, qui secundum propositum vocati sunt sancti in Christo Iesu, domino nostro.

Ad nonam

Capitulum

Sapientiam sanctorum narrant omnes populi et laudem eorum pronunciat omnis ecclesia sanctorum.

Ad vesperas

Antiphone de laudibus.

Psalmi Dixit dominus. Beatus vir. Laudate. In conuertendo. Sepe expugnauerunt g.v.

Capitulum Iusti autem.

℟ Sint lumbi.

℣ Letamini.

Ⱥ Insignium virorum bb.2.

IN FESTO SANCTI CALIXTI EPISCOPI ET MARTYRIS

Ⱥ Hic est vir, qui non est aa.v.

Oratio

Deus, qui conspicis nos ex nostra infirmitate deficere, ad amorem tuum per sanctorum tuorum exempla misericorditer restaura. Per.

Commemoratio solita.

Inuitatorium Iustus florebit.

Lectio de communi.

℟ primum Hic est vere martyr.

℟ secundum Hic est vir, qui non est.

℟ tertium Miles Christi aa.v.

Ⱥ Hic est vir, qui inuentus est.

SANCTE MARTHE HOSPITE CHRISTI, UIRGINIS NON MARTYRIS

Ⱥ Prudens et vigilans cc.j. cum oratione Exaudi nos, deus cc.iij.

Inuitatorium Regem regum dominum et cetera. Ipse est corona sanctarum virginum aa.8.

Lectio prima.

Uenerabili hospite saluatoris post diuturnos labores sepultura insignis parabatur ad propriam eius, quam pontifices dedicauerunt, basilicam. Die dominico hora tertia congregati omnes, vt corpus sanctum congruo loco reconderent, pridie kalendas Augusti. Apparuit Christus sancto Frontino episcopo dicens: “Ueni, fili, imple, quod promisisti, exequijs Marthe hospite mee te affut‹u›rum.” Christus capiti, presul 833 | yy.iiij.pedibus astantes. Sequitur eos vnus de clericis querens a domino, qui essent. Cui dominus nichil respondit. Sed codicem, quem tenebat, dedit illi moxque euanuit.

℟ Diffusa.

Lectio secunda.

Clericus codicem cunctis ostendit, in quo scriptum erat: “In memoria eterna erit Martha, hospita Christi ab auditione mala non timebit.” Dixit autem beatus Frontinus ad suos: “Mittite, qui annulum nostrum et cirothecas criseas referat, quas in manu sacriste posui, dum corpus sanctum in mausoleo cum saluatore composuimus.” Et omnia cum ammiratione magna recepit.

℟ Specie tua.

Lectio tertia.

In basilica vero Marthe beatissime a die dormitionis eius miracula sine numero contigerunt, cecis, mutis, claudis, paraliticis, aridis, leprosis, demoniacis varijsque passionibus fatigatis sanitates omnimode prouenerunt ad laudem dei omnipotentis.

℟ Pulchra facie cc.j.

Ad Benedictus Ⱥ Simile est regnum celorum homini negotiatori.

SANCTI LUCE EUANGELISTE

Ⱥ Conspicit in celis aa.4.

Collecta

Interueniat pro nobis, quesumus, domine, sanctus tuus Lucas euangelista, qui crucis mortificationem iugiter in suo corpore pro tui nominis honore portauit. Per.

Commemoratio de sancto Iusto.

Ⱥ Sancti martyres aa.5.

Oratio

Deus, qui beato Iusto tantam fortitudinem tribuisti, vt in puerili corpusculo gloriosum pro amore tuo subiret martyrium, concede propitius, vt ipsius intercedentibus meritis ab omnibus nos absoluas peccatis. Per.

Ad matutinas

Omnia in communi de euangelio.

Lectio prima.

Lucas Antiochensis arte medicus peritissimus extitit magisque Grecas literas quam Hebraicas sciuit. Unde et sermo eius comptior est et singulari redolet eloquentia. Hic prius apostolorum discipulus, postea omnis perigrinationis Pauli apostoli comes indiuiduus fuit.

Lectio secunda.

Porro cum ipsa scripta essent euangelia per Matheum et Marcum sancto instigante spiritu volumen euangelij condidit quedam altius reperiens et audita magis quam visa describens.

Lectio tertia.

Ea necessitas laboris fuit, vt quia multi alij temere presumpserunt enarrare res, que sibi magis erant, ad liquidum aperte Paulo exponente vel alijs apostolis, qui viderunt, abstraheret nos a ceterorum narrationibus.

Lectio quarta.

Itaque non solum vsque ad ascensionem domini suam perduxit narrationem, verumetiam deinceps que per apostolos gesta sunt ita scripsit, vt solus eius liber fide dignus haberetur de apostolorum actibus narrans, reprobans omnes, qui in fide, qua oportuit, acta et dicta scribere ausi sunt sanctorum apostolorum.

Lectio quinta.

Eo autem tempore scripserunt Marcus et Lucas, quo ab ipsis adhuc in carne viuentibus apostolis probari potuerant. Dei autem nutu gerebatur, vt non solum apostoli, qui viderant, 834sed et discipuli, qui auditu didicerant, scriberent, quatenus sequentibus ea, que non viderant, predicandi scribendique fiducia preberetur.

Lectio sexta.

Et Matheus quidem suscepisse legitur incarnationem domini secundum stirpem regiam, Lucas autem secundum sacerdotalem. Et ideo non habuit breuiatorem Lucas, sicut habuit Marcum Mattheus, quia regumregum] regnum breviarium est non ‹esse› sine comitis obsequio, sacerdos autem solus in sancta sanctorum intrabat.

Lectio septima. Secundum Lucam x.

In illo tempore: Designauit dominus Iesus et alios septuagintaduos discipulos, et reliqua.

Pulcherrime autem per vitulum Lucas designatur, qui euangelium a ministerio templi per sacerdotium Zacharie cepit et in templi deuotione compleuit. “Et ipsi,” inquit, “adorantes regressi sunt in Hierusalem cum gaudio magno et erant semper in templo laudantes et benedicentes deum.”

Lectio octaua.

Composuit autem et actus apostolorum precipueque beati Pauli, sicut ipse viderat, qui nuda quidem historia videntur nascentis ecclesie infantiam texere. Sed si nouerimus eorum scriptorem esse medicum, animaduertimus pariter omnia illius verba languentis anime medicinam.

Lectio nona.

Merito ergo collaudatur a beato Paulo dicente: “Cuius laus est in euangelio per omnes ecclesias.” Hoc enim de nullo dicitur nisi de Luca. Sed quante charitatis erga ipsum fuerit, idem Paulus apostolus ad Collocenses scribit dicens: “Salutat vos Lucas medicus, charissimus meus.” Et ad Thymotheum: “Lucas est mecum solus.”

Commemoratio de sancto Iusto.

Ⱥ Beatus vir N aa.vij.

UNDECIM MILIUM UIRGINUM

In communi plurimarum virginum habeatur cc.iij.

Oratio

Deus, qui in sanctarum virginum meritis fortia virorum actibus operaris, da, quesumus, vt sanctarum virginum vndecim milium palmas, quas ecclesia tua hodie leta suscipit, in prouentu iocunditatis sentiat salutares et in fide obtineat pacis tue dono placabiles. Per. Commemoratio solita.

Lectio prima.

Fuit in Britannie finibus rex quidam deo notus tam vita quam nomine, cui dominus prolem femineam dedit Ursulam. Cumque fama eius longe lateque percrebuisset, ad aures gentilis tyranni cuiusdam permanauit, qui prepotens in robore militari barbarica feritate latius regnabat. Hic legatos ad patrem virginis destinauit multa preciosa transmittens sed plura promittens minas addidit, 835 | yy.v.vt saltem terroribus quod volebat exigeret, si blandicijs et muneribus minus profecisset.

℟ Innumerabilis virginum.

Lectio secunda.

Uirgo vero domini minus pro se sollicita, paterne autem sollicitudini condolens patri ait: “Noli, mi pater, contristari sed decem primeue etatis virgines forma et genere electissimas perquirite et tam michi quam singulis harum mille virgines honestissimas subscribite. Comparatisque ad numerum nostrum trieribus vndenis triennij nobis ad dedicationem virginitatis nostre dentur inducie, quibus expletis quod domino placuerit, fiet.” Omnia concordi duorum regum studio ordinantur, Ursula beata commilitones pijs exhortationibus erudiuit et confortauit gratias deo referens.

℟ Feliciter virgines.

Lectio tertia.

Applicuerunt ad portum secundis ventis Tiele, tandem ad insignem metropolim Coloniam peruenerunt. Ibique per angelum de toto vite cursu et consummatione instructi Basileam adueniunt. Religatis trieribus pedestres Romam adeunt, perlustratis sanctorum liminibus animas suas domino commendant et Basileam redeunt et per decursum Rheni Coloniam reuertuntur. Erat ibi gens Hunorum, que peccatispeccatis] potestatis breviarium exigentibus tam Galliarum quam Germanie et Italie terras cedibus vastauerat et Coloniam arta obsidione vallabat. Et virgines hoc ignorantes terram ingresse sunt. Barbari cognita virginitate, cognita virginali constantia subito super eas irruerunt et crudeliter perimerunt illam sanctam multitudinem laudantem deum. Qui viuit et regnat in secula seculorum. Amen.

℟ Media nocte.

SANCTI SEUERINI EPISCOPI ET CONFESSORIS

Ⱥ Iste homo bb.iij.

Oratio

Deus, qui nos annua beati Seuerini, confessoris tui atque pontificis, solennitate letificas, concede propicius, vt apud misericordiam tuam pro nostris reatibus supplex existat intercessor, qui ecclesie tue idoneus extitit predicator et rector. Per.

Commemoratio solita.

Inuitatorium Unum deum et cetera.

Lectio prima.

Cum Arriana heresis fidem corrumperecorrumpere] corrumperere breviarium serpentinis molieretur insidijs, vt tantis scandalorum mederi posset turbinibus ex communi consilio ex Gallia et Germania collecto. Ad Coloniensem regendam ecclesiam tunc a quodam occupatam heretico sanctus Seuerinus, licet renitens, in episcopum eligitur, vir fide fundatus et litteris eruditissimus, qui in eadem ecclesia consilij 836auctoritate firmatus et heresis auctorem et ipsam heresim scripture testimonijs prorsus eliminauit clerum et populum in vera fide confirmans.

℟ Euge serue.

Lectio secunda.

Habet igitur eum fidelium vniuersitas pro sancto sed oblatrat heresis et inuidia apponens, quia nullis fulgeat miraculis. Quorum obiectio de facili refellitur ab infidelibus non a fidelibus querenda miracula. Inter miracula autem nil anime resuscitatione splendidius, hic autem tot animas resuscitauit, quot ab heretica prauitate conuertit. Quibus si hoc maius non sufficit, minus quod sequitur loco miraculi recipiant.

℟ Ecce sacerdos.

Lectio tertia.

Dominica die, dum cum archidiacono suo deuote sacra circuiret altaria, audita celestis militie melodia sanctum Martinum migrasse didicit a seculo. Querit ab archidiacono, si hanc audiat melodiam, sed cum non audierit, orat sanctus et eadem melodia iam delectatur vterque, nunciat itaque episcopus archidiacono sancti Martini transitum. Mittunt nuncium, qui rediens eadem die et eadem hora refert illam beatam animam sui domini gaudium intrasse, post hec semper in die laude factus feruentior, plenus virtutibus et supernis intentus desiderijs sanctam deo reddidit animam.

℟ Ecce vir prudens.

Ⱥ Ecce adest.

Commemoratio solita.

CRISPINI ET CRISPINIANI MARTYRUM

Ⱥ Sanctum est verum lumen aa.viij.

Collecta

Deus, qui sanctis martyribus tuis Crispino et Crispiniano ad hanc gloriam veniendi copiosum munus gratie contulisti, da nobis, famulis tuis, nostrorum veniam delictorum, vt sanctorum tuorum intercedentibus meritis ab omnibus mereamur aduersitatibus liberari. Per dominum.

Solita commemoratio.

Inuitatorium Regem martyrum.

Nocturna legantur.

Lectio prima.

Cum per nequitiam Diocleciani et Maximiani contra christianos vbique terrarum persecutio valida perstreperet, Quintinus, Rufinus, Ualerius et Eugenius Rome claris orti natalibus ad Gallias predicaturi venerunt, qui ibidem martyrio consummati migrauerunt ad dominum. Hos duos, scilicet Crispinus et Crispinianus, comitati eiusdem fidei deuotione et natalium nobilitate non impares Suessionum ciuitatem ingressi sunt.

℟ Uerbera carnificum.

Lectio secunda.

Magisterium igitur sequentes apostoli, vt labore 837 | yy.vj.yy.vj.] xx.vj. breviariummanuum victum quererent in arte se exercuere sutoria, qui in hoc officio artificiosi inuenti et singula gratis operantes ad se magnam traxere multitudinem, quos deo cooperante a gentilitatis reuocabant errore.

℟ O veneranda.

Lectio tertia.

Sed nec sic gentilium quieuit sed accreuit inuidia, vnde ad eos perquirendos et puniendos Rictiouarus a Maximiano dirigitur. Qui de fide quesiti et tandem publice professi primo fustibus cesi extenduntur in troclea, deinde sudes acutas recipiunt in vngulis. Sed inter hec fortius in fide permanent, corrigia tollitur a tergo sed in proximo molari onere ad colla suspenso in quodam fluuio dimersi ad aliud littus enatant illesi. Inter hec tormentis adauctis iniquitas apponitur iniquitati, donec capitibus abscisis finem consummant martyrij.

℟ O constantia.

Ⱥ Martyres sancti.

IN UIGILIA APOSTOLORUM SYMONIS ET IUDE

Omnia ferialiter cantentur.

Ad vesperas

De communi apostolorum.

Hymnus Beate Symon aa.j.

Ⱥ O gloriosi apostoli.

Lectio prima.

Simon et Iudas post ascensionem domini in Persidem perrexerunt et inuenientes ibi duos magos Zaroen et Arphaxat, qui sanctum Matheum de Ethiopia fugerant, doctrinam eorum destruxerunt. Tunc dux regis Babylonis contra Indos iturus ad prelium ab idolis suis nullum potuit habere responsum.

Lectio secunda.

Pergentes ad fanum proxime ciuitatis, cum demonem consulerent, respondit eis demon, quod propter apostolos, qui venerant, dij respondere non poterant. Tunc dux apostolos fecit inquiri inuentosque recludi, donec reuersus de prelio eos faceret audiri. Tu autem.

Lectio tertia.

Apostoli dixerunt ei: “Nunc magis deum verum cognosce, vt eius ope possis victoriam obtinere vel hostes pacatissimos inuenire.” Dixit eis dux: “Audiui deos nostros vobis presentibus non audere loqui, ergo nobis futura predicite, vt possimus cognoscere finem belli.”

Lectio quarta.

Apostoli dixerunt: “Ut sciatis, quantis mendacijs et erroribus demones vos seducunt, iubemus eis, vt more solito ad quesita respondeant.” Tunc demones dixerunt: “Grande bellum futurum.” Tunc apostoli ridere ceperunt. Dux autem dixit eis: “Me timor inuasit et vos ridetis?”

Lectio quinta.

Dicunt ei apostoli: “Ne timeas, quia pax nobiscum intrauit. Tu ergo exspecta vsque cras et hac hora 838venient legati Indorum postulantes pacem.” Pontifices vero apostolos irridentes monuerunt ducem, ne eis crederet.

Lectio sexta.

Dux vero pontifices iussit cum apostolis reseruari, vt ex rei exitu veraces honorarentur et mendaces punirentur. Factum est in crastinum sicut apostoli predixerunt. Et dux iratus pontificibus iussit eos incendi. Apostoli pro eis rogauerunt.

Lectio septima. Secundum Ioannem xv.

In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: “Hec mando vobis, vt diligatis inuicem,” et reliqua.

Dux ergo duxit eos ad regem et coram illis duobus magis cuncta per ordinem referens apostolos commendauit plurimum. Porro magi illi in omnibus ab apostolis superati et confusi fugerunt ab eis.

Lectio octaua.

Interea dum apostoli in Babylonia morarentur, contigit, vt filia cuiusdam diuitis quendam ex diaconibus infamaret, eo quod perdita virginitate parturiens moreretur. Allato igitur infante vnius diei dicunt ei apostoli: “Dic, puer, in nomine domini Iesu Christi, si hic diaconus presumpsit hanc iniquitatem.” Infans dixit: “Iste diaconus nunquam inquinauit carnem suam.”

Lectio nona.

Cunque instarent parentes sui, vt de auctore stupri quererent, responderunt: “Nos innocentes absoluere decet, nocentes prodere non decet.” Cum autem per annos quattuordecim apostoli per totam Babyloniam dominum Iesum Christum predicassent et baptizato rege cum principibus verbis et miraculis ecclesiam dilatassent, predicti magi in vrbe Suanir septuaginta templorum pontifices contra apostolos commouerunt. Tandem idolum solis et lune apostolico iussu confringunt. Unde templorum pontifices in apostolos irruentes ipsos gladio percussos transmittunt ad ethera. Tu autem domine, miserere nostri.

Oratio

Deus, qui nos per beatos apostolos tuos Symonem et Iudam ad agnitionem tui nominis vocare dignatus es, da nobis eorum gloriam sempiternam et proficiendo celebrare et celebrando proficere. Per.

FESTUM BEATI QUINTINI MARTYRIS IN DIE, QUE UIGILIAM OMNIUM SANCTORUM ANTECEDIT, CELEBRETUR

Ⱥ Sancti martyris aa.v.

Oratio

Deus, qui ecclesiam tuam meritis et orationibus preciosissimi Quintini, martyris tui, mirifico splendore clarificas, concede propicius, vt qui memoriam illius veneramur in terris, intercessorem eum apud te mereamur 839 | yy.vi‹j›.habere in celis. Per dominum.

Commemoratio solita.

Inuitatorium Regem martyrum.

Nocturna legantur.

Lectio prima.

Imperatoria sceptra regentibus Dyocleciano et Maximiano Rictiouarus prefecturam cepit super Galliam. Qua accepta apud Basileam vrbem multos christianos aqua perdidit et progrediens Quintinum comprehendit, cedi iubet sed cedentibus vim negat subito contingens paralisis.

℟ Stola iocunditatis.

Lectio secunda.

Quod Rictiouarus imputans maleficijs sanctum tradidit carceri. Sanctus vero per medios custodes noctu liber exiliens et quesitus in medio ciuitatis predicans cum sexcentis alijs. Et ipsi custodes carceris fidem suscipiunt et pro fide martyrium.

℟ Beatus vir, qui suffert.

Lectio tertia.

Unde sanctus ad penam raptus resticulis ceditur ferreis et post hoc oleo et pice feruenti cum adipe dorsum perfunditur et ad latera lampades ardentes et suscipit et sustinet. Post hec in penarum augmentum in ceruice cutis aperitur, vsque ad crura candentes imprimuntur lamine, pedibus autem et digitis manuum eandem penam sub totidem clauorum numero subtilique modo sustinentibus et sic capitis abscisioneabscisione] abscisioue breviarium martyrium consumauit.

℟ Posuisti, domine.

Ⱥ Nisi granum aa.7.

IN UIGILIA OMNIUM SANCTORUM

Ferialiter cantetur nona de futuro festo.

Ad primas vesperas

Ⱥ super Omnia laudate.

Ⱥ

Ecce adest dies omnibus sanctis consecrata, exultemus in ea et letemur sancta sanctorum collaudantes.

Psalmus Laudate, pueri.

Ⱥ O quam gloriosum est regnum, in quo cum Christo regnant omnes sancti amicti stolis albis, sequuntur agnum, quocunque ierit.

Ⱥ Laudem dicite deo nostro, omnes sancti eius et qui timetis dominum, pusilli et magni, quoniam regnabit dominus noster omnipotens deus, gaudeamus et exultemus et demus gloriam ei.

Ⱥ Omnes electi dei nostri, memoramini ante deum, vt vestris precibus adiuti mereamur vobis adiungi.

Ⱥ Sancti dei omnes, qui estis consortes supernorum ciuium, intercedite pro nobis.

Capitulum Apocalipsis v.

Audiui vocem angelorum multorum in circuitu throni et animalium et seniorum et erat numerus eorum milia milium dicentium: “Dignus est agnus, qui occisus est, accipere virtutem et diuinitatem et sapientiam et fortitudinem et honorem et gloriam et benedictionem in secula seculorum. Amen.”

℟ Laudem dicite deo nostro, omnes 840sancti eius et qui timetis deum, pusilli et magni, Quoniam regnabit dominus deus noster omnipotens, Gaudeamus et exultemus et demus gloriam ei.

℣ Genus electum, gens sancta, populus acquisitionis, memores memorum, laudate deum. Gaudeamus. Gloria patri et filio et cetera.

Hymnus

Christe, redemptor omnium,
conserua tuos famulos,
beate semper virginis
placatus sanctis precibus.

Beata quoque agmina
celestium spirituum,
preterita, presentia,
futura mala pellite.

Uates eterni iudicis
apostolique domini,
suppliciter exposcimus
saluari vestris precibus.

Martyres dei incliti
confessoresque lucidi,
vestris orationibus
nos ferte in celestibus.

Chorus sanctarum virginum
monachorumque omnium,
simul cum sanctis omnibus
consortes Christi facite.

Gentem auferte perfidam
credentium de finibus,
vt Christo laudes debitas
persoluamus alacriter.

Gloria patri ingenito
eiusque vnigenito
cum spiritu paraclito
in sempiterna secula. Amen.

℣ Letamini in domino et exultate, iusti.

Ⱥ Beati estis, sancti dei omnes, qui meruistis consortes fieri celestium virtutum et perfrui claritatis gloria, ideo precamur, vt memores nostri intercedere dignemini pro nobis ad dominum deum nostrum.

Psalmus Magnificat.

Collecta

Domine deus noster, multiplica super nos misericordiam tuam, et quorum preuenimus gloriosa solennia, tribue subsequi in sancta professione leticiam. Per dominum.

Inuitatorium Regem regum dominum venite adoremus, Quia ipse est corona sanctorum omnium.

Psalmus Uenite.

Hymnus Christe redemptor.

In primo nocturno

Secunda et tertia antiphone et versiculus vt in communi plurimorum confessorum sanctorum, scilicet Nouit dominus viam iustorum bb.7

Lectio prima.

Legimus in ecclesiasticis historijs, quod sanctus Bonifacius, qui quartus a beato Gregorio Romane vrbis episcopatum tenebat, a Foca Cesare suis precibus impetrauit donari ecclesie Christi templum Rome, quod ab antiquis Pantheon vocabatur, quia hoc quasi simulacrum omnium videretur esse deorum.

℟ Benedicat nos de trinitate Q.iij.

Lectio secunda.

In quo eliminata omni spurcicia demonum fecit ecclesiam sancte dei genitricis Marie atque omnium Christi martyrum, vt exclusa multitudine demonum multitudo ibi sanctorum a fidelibus in memoria haberetur. Et vniuersa plebs in capite kalendarum Nouembrium, sicut in die natalis domini, ad ecclesiam in honorem omnium sanctorum consecratam conueniret.

℟ Felix valde ss.v.

Lectio tertia.

Ex hac ergo consuetudine sancte Romane ecclesie christiana religione crescente decretum est vt in ecclesijs dei, que per orbem terrarum longe lateque construuntur, honor et memoria omnium sanctorum, in die qua prediximus, haberetur, vt quicquid humana fragilitas 841 | yy.viij.yy.viij] xx.viij breviariumper ignorantiam, negligentiam seu per occupationem rei secularis in solennitate sanctorum minus peregisset, in hac sancta obseruantia solueretur. Quatenus eorum patrocinijs protecti ad superna polorum gaudia peruenire mereamur.

℟ Te sanctum xx.j.

In secundo nocturno

Ⱥ Domine, qui operati bb.8.

℣ Exultent iusti.

Lectio quarta.

Nunc ergo, fratres karissimi, in omnium primordijs sanctorum nos nominare et glorificare condecet eum, qui cunctos condidit sanctos, per quem facta sunt omnia, per quem cuncta subsistunt elementa, cuius maiestas nec incipit nec desinit in seculum. Unde et merito omnis creature principium ac finis nominatur.

℟ Inter natos mm.v.

Lectio quinta.

Sancto Ioanni athlete concordat duodenarius numerus apostolorum, quos a primis miraculorum virtutibus ad componendum vere fidei fundamentum erigendumque adhuc tenere ecclesie statum prouidentia diuina ex hominibus, quos capiebat mundus, elegit, vt in omnem terram sonus predicationis eorum exiret et in fines orbis terre eorum procederent verba.

℟ Ciues apostolorum aa.iij.

Lectio sexta.

His subiectum est triumphale martyrum nomen, qui per diuersa tormentorum genera Christi passionem imitati sunt. Alij vero perempti, alij flamma exusti, alij flagris verberati, alij vectibus perforati, alij crucis patibulo cruciati, alij pelagi periculo submersi, alij viui decoriati, alij vinculis mancipati, alij manibus vel pedibus siue ceteris membris sunt truncati, alij bestijs quandoque sunt iugulati.

℟ O constantia martyrum bb.ij.

In tertio nocturno

Ⱥ Timete dominum bb.vij.

℣ Mirabilis deus in sanctis suis.

Secundum Mattheum v.

In illo tempore: Uidens Iesus turbas ascendit in montem, et reliqua.

Christi vero sacerdotibus atque doctoribus siue confessoribus huius festiuitatem diei non ignotam esse credimus, qui corda fidelium spiritualiter quasi imbribus irrigabant celestibus, vt feliciter proferre immarcessibilemimmarcessibilem] immarcessibiliem breviarium bonorum operum possent fructum.

℟ Sint lumbi vestri bb.vij.

Lectio octaua.

Beata dei genitrix cum suis virginibus presentis festiuitatis expers nullomodo credenda est, que dei populum faciendo monebat spernere perituri luxus seculi et a lenocinijs mortalis nature carnis pudicitiam cum virginitatis honore intra cordis hospicia obseruare eamque omnium virtutum reginam, fructum salutis perpetue sociam esse angelorum suis affirmat exemplis.

℟ Audiui vocem de celo venientem cc.3.

Lectio nona.

Nos igitur, fratres karissimi, tantorum patrocinia intercessorum, de quibus 842locuti fuimus, tota mentis intentione queramus, vt per temporalia festa, que gerimus, eorum meritis et intercessionibus ad eterna gaudia peruenire valeamus.

℟ Concede nobis D.4. quere in festo innocentium.

Psalmus Te deum laudamus.

℣ Iusti autem in perpetuum viuent.

In laudibus

Ⱥ

Scimus, quoniam diligentibus deum omnia cooperantur in bonum his, qui secundum propositum vocati sunt sancti.

Psalmus Dominus regnauit.

Ⱥ Sapientiam sanctorum narrent populi et laudem eorum pronunciat omnis ecclesia.

Ⱥ Reddet deus mercedem laborum sanctorum suorum et deducet illos in via mirabili.

Ⱥ Spiritus et anime iustorum, hymnum dicite deo nostro, alleluya, alleluya.

Ⱥ Gloria hec est omnibus sanctis eius.

Capitulum Apocalipsis vij.

Ecce ego Ioannes vidi angelum ascendentem ab ortu solis habentem signum dei viui et clamauit voce magna quatuor angelis, quibus datum est nocere terre et mari, dicens: “Nolite nocere terre et mari neque arboribus, quoadusque signemus seruos dei nostri in frontibus eorum.”

Hymnus

Iesu, saluator seculi,
redemptis ope subueni
et pia dei genitrix,
salutem posce miseris.

Cetus omnes angelici
et patriarcharum cunei
et prophetarum merita
nobis precentur veniam.

Baptista Christi preuius
et clauiger ethereus
cum ceteris apostolis
nos soluant nexu criminis.

Chorus sacratus martyrum,
confessio sacerdotum
et virginalis castitas
nos a peccatis abluant.

Monachorum suffragia
omnesque ciues celici
annuant votis supplicum
et vite poscant premium.

Laus et perennis gloria et cetera.

℣ Exultabunt sancti in gloria.

Ⱥ Te gloriosus apostolorum chorus, te martyrum candidatus laudat exercitus, te omnes electi voce confitentur vnanimes, beata trinitas, vnus deus.

Psalmus Benedictus.

Oratio

Omnipotens sempiterne deus, qui nos omnium sanctorum merita sub vna tribuisti celebritate venerari, quesumus, vt desideratam nobis tue propiciationis abundantiam multiplicatis intercessoribus largiaris. Per.

Ad tertiam

Capitulum Apocalipsis vij.

Et audiui numerum signatorum, centum quadraginta quattuor milia signati ex omni tribu filiorum Israel.

℟ Letamini in domino cum ceteris quere bb.vij.

℣ Exultent iusti.

Ad sextam

Capitulum ibidem.

Uidi turbam magnam, 843 | zz.j.quam dinumerare nemo poterat, ex omnibus gentibus et tribubus et populis et linguis stantes ante thronum in conspectu agni amicti stolis albis et palme in manibus eorum.

Ad nonam

Capitulum ibidem

Et omnes angeli stabant in circuitu throni et seniorum et quattuor animalium et ceciderunt in conspectu throni in facies suas et adorauerunt deum dicentes: “Amen.”

Ad secundas vesperas

Antiphone super psalmos.

Ⱥ In consilio iustorum et congregatione magna opera domini.

Psalmus Confitebor.

Ⱥ Generatio rectorum benedicetur in seculum seculi.

Psalmus Beatus vir.

Ⱥ Preciosa in conspectu domini mors sanctorum eius.

Psalmus Credidi.

Ⱥ Euntes ibant et flebant mittentes semina sua.

Psalmus In conuertendo.

Ⱥ Iusti confitebuntur nomini tuo et habitabunt recti cum vultu tuo.

Psalmus Eripe me, domine.

Capitulum Apocalipsis v.

Dignus est agnus, qui occisus est, accipere virtutem et diuinitatem et sapientiam et honorem et fortitudinem et gloriam et benedictionem in secula seculorum. Amen.

℟ Concede D.iiij.

Hymnus Christe redemptor.

℣ Letamini in domino et cetera.

Super Magnificat Ⱥ Saluator mundi, salua nos omnes, sancta dei genitrix virgo semper Maria, ora pro nobis, precibus quoque sanctorum apostolorum, martyrum, confessorum ac virginum atque sanctorum omnium suppliciter petimus, vt a malis omnibus eruamur bonisque omnibus nunc et semper perfrui mereamur, alleluya.

Finitis vesperis dicantur vespere defunctorum, nisi in crastino fuerit dominica.

Ad vesperas

Ⱥ Placebo cum ceteris consuetis quere supra in fine psalterij.

Ⱥ Tuam, deus.

Psalmus Magnificat.

Finito psalmo cum antiphona dicatur Kyrieleison. Pater noster et statim psalmus Lauda, anima mea. Quo finito sequantur

℣ Requiem eternam.

℣ A porta inferi. Credo videre. Requiescant in pace. Domine, exaudi.

Oratio

Fidelium deus omnium conditor et redemptor, animabus omnium fidelium defunctorum remissionem cunctorum tribue peccatorum, vt indulgentiam, quam semper optauerunt, pijs supplicationibus consequantur. Qui viuis et regnas cum deo patre.

Si festiuitas omnium sanctorum in sabbato euenerit, in crastino totum officium de dominica erit, si ibidem imponenda erit noua historia. Sin autem de octaua omnium sanctorum totum officium peragatur. Et eadem die finitis vesperis vespere defunctorum dicantur vt supra patuit.

Ad matutinas non dicatur Domine, labia nec Deus in adiutorium nec Inuitatorium nec Uenite, sed dicto Credo in deum statim incipiatur Ⱥ Dirige cum ceteris. In nono responsorio vnus tantum versus dicatur Dies illa.

Ad laudes Ⱥ Exultabunt cum ceteris. Finito Benedictus cum antiphona dicatur Kyrieleison. Pater noster cum psalmo 844Exaltabo te, domine cum ℣ Requiem. ℣ A porta inferi. ℣ Requiescant cum oratione Fidelium. Et sic matutine finiantur.

Postea incipiantur matutine de beata virgine et more solito agantur cum tribus lectionibus quotidianis et tribus psalmis.

Inuitatorium In honore.

Hymnus Quem terra.

Ⱥ super psalmos Benedicta tu.

Ⱥ Sicut myrrha.

Ⱥ Speciosa.

℣ Diffusa.

Lectiones quotidiane Sancta Maria, virgo virginum et cetera.

℟ Sancta et immaculata.

℟ Beata es, virgo.

℟ Sancta Maria clemens et pia require supra infra octauas assumptionis Marie ss.vij.

Psalmus Te deum.

℣ Benedicta tu in.

Ad laudes

vnica Ⱥ O admirabile require supra in circuncisione domini.

Capitulum Te laudant.

Hymnus O gloriosa domina.

℣ Elegit.

Ⱥ Beata dei genitrix vt supra infra octauas assumptionis ss.7.

Oratio Concede nos.

Ad primam hymnus Iam lucis.

Ⱥ Quando natus es et cetera.

Ad horas diurnales capitulum et responsorium vt supra in commemoratione eiusdem dd.ij.

Finita prima incipiatur commendatio animarum scilicet Subuenite, sancti dei require supra post vigilias.

Singulis diebus infra octauas inuitatorium, hymni, antiphone in nocturnis, laudibus et capitulum vt in die sancto.

Prima more solito agatur cum precibus adiunctis.

℣ Letamini et cetera. Antiphona ad Magnificat et Benedictus de primis vesperis et nocturnis secundum ordinem habeantur.

In die animarum non fit mentio de omnibus sanctis, nisi in dominica euenerit, quia tunc commemoratio animarum in secundam feriam transfertur.

In die animarum ad vesperas sola Ⱥ Scimus cum psalmo feriali. Capitulum Dignus cum memoria de sancto Eustachio vt infra.

Infra octauas lectiones.

Lectio prima.

Si, fratres dilectissimi, visceralem dei memoriam, qua vult omnes saluos fieri, toto affectu pensauerimus, constat, vt quos dignatus est predestinare misericorditer ad gloriam, his et glorie semina benigniter indidit ad profectum.

Lectio secunda.

Gloria equidem singulorum est denarius diurnus, quem tamen vnusquisque accipiet secundum laborem suum pro meritorum differentia. Ob hoc quidem dominus sua in nobis spargit spiritualium gratiarum semina, vt fructus vberioris gratie maiorem nobis parturiat glorie claritatem.

Lectio tertia.

Et eodem semine alijs distributionis copia exuberat, alijs inopia denegat nec profecto ipse idem gratiarum distributor hanc ob rem auarus inopsue est sed vbi vasa desunt, oleum stare necesse est.

Commemoratio fiat de sanctis Eustachio et socijs eius.

Ad vesperas

Ⱥ Fulgebunt iusti aa.8.

℣ Exultent iusti.

Oratio

Deus, qui beatum Eustachium 845 | zz.ij.in tentationibus probasti et probatum coronasti, ipsius sociorumque eius meritis in omni tribulatione tuum nobis presta auxilium et gaudium sempiternum. Per dominum.

Ad matutinas

Ⱥ O veneranda.

QUARTA DIE

Lectio prima.

Fluminis siquidem aqua si stare ceperit, computrescit. Sic plane, si gratiarum cessat decursus et recursus non fuerit, nichil augetur ingrato, sed quod acceperat ei vertitur in perniciem. Funde igitur et refunde omnem gratiam in originem, vt effusa illius crescat beneficio, qui dare dignabitur incrementum.

Lectio secunda.

Ipsa denique gratia nostro semper in partem bonam cooperatur arbitrio atque in omnibus illud adiuuat, protegit atque defendit, vt nonnunquam iam ab eo quosdam conatus bone voluntatis vel exigatexigat] exigit breviarium vel expectet.

Lectio tertia.

Et ne penitus dormienti animo vel inerti ocio dissoluto sua dona conferre videatur, occasiones quodammodo querit, quibus humane segniciei torpore discusso non irracionabilis munificentie sue largitas videatur, dum eam sub colore cuiusdam desiderij impartitur. Et nichilominus gratia dei semper gratuita perseuerat, dum exiguis quibusdam conatibus tantam immortalibus gloriam tribuit.

QUINTA DIE

Lectio prima.

Et vt incomparabili clementie mortalemortale] morale breviarium aliquid ex aliqua similitudine comparemus, si nutrix pia ac sollicita diu paruulum sinu gestat, vt quandoque ambulare doceat, primum quidem reptare permittit, deinde erectum, vt alternis passibus innitatur, dextera sua sustentat, mox paululum derelictum si titubantem viderit, protinus apprehendit, nutantem suscipit, lapsum erigit et vel arcet casum vel etiam decidere leniter sinens eleuat post ruinam.

Lectio secunda.

Cum ad puericie robur eum perduxerit, quedam etiam pondera vel labores, quibus non opprimitur sed exerceatur, iniungit et cum emulis certare permittit. Quantomagis ille celestis omnium pater nouit, quem sinu gratie sue gestet, quem libere voluntatis arbitrio in conspectu suo exerceat ad virtutem et tamen adiuuat laborantem, exaudit vocantem, non relinquit querentem, eripit de periculo interdum etiam nescientem.

Lectio tertia.

Gloriam hanc siue dispensationem atque amorem suum, quem nobis tribuere dominus indefessa pietate dignatur volens motu humane affectionis exprimere nec inueniens in creatura talem charitatis affectum, cui eumeum] eam breviarium comparare dignius posset, tenerrimis pie matris visceribus comparauit. Nunquid ait: “Potuit mulier obliuisci infantem suum, vt non misereatur filij vteri sui?” Sed non contentus hac comparatione 846transcendit eam confestim atque subiungit dicens: “Et si illa oblita fuerit, ego non obliuiscar tui.”

Dominica infra octauas omnium sanctorum de ipsis cantetur, si noua responsoria non fuerint imponenda.

Ad vesperas Ⱥ sola Scimus, quoniam cum psalmis ferialibus.

Capitulum Dignus est.

℟ Concede.

Cetera vt in primis vesperis festi cum memoria de dominica et homilia dominicalis pro vltimis tribus lectionibus legatur. Cetera vt in die sancto. Si autem noua historia imponenda fuerit in dominica infra octauas, tunc sola memoria de omnibus sanctis fiat.

DOMINICA INFRA OCTAUAS

Lectio prima.

Gratuitis electos suos dignanter prouehit dominus ad varia virtutum opera pio studio exercenda. Iamque paulatim appropinquando beatitudini toto desiderio placat castitas, sobrietas, elemosinarum largitio, misericordia in afflictos, in pauperes pietas, morum probitas, patientie equanimitas.

Lectio secunda.

Omnia autem virtutum exercitia ex diuina gratia in sanctis exuberantiaexuberantia] ex vberantia breviarium quis enumeret? Singulis autem momentis vie ac vite presentis continuis affectionum gressibus ad regnum dei properant. Quis ociosus deprehendit, non dico verbis mitibus. Quis manus pedesue mouentes frustra aspiciat, immo et edificant in incessu, aspectu, habitu, vultu totum in eis disciplinatum, totum insigne virtutis forma perfectionis.

Lectio tertia.

Ab exordio conuersionis sue vsque ad extremum vite delectantur in pulchritudine mundicie, in rectitudine iusticie, in fortitudine pacientie, vnde nimirum gratia dei opitulante tandem assumuntur ad magnitudinem glorie celestis patrie.

Lectio quarta.

Reperiuntur mundani, qui austere dominantur in populo. Sancti vero cum sint liberi ab omnibus, omnium seruos se faciunt propter Christum. Illi fastum et questum estimant pietatem, isti heredem sibi vendicant opus et onus. Illi felices se credunt, si dilatauerint terminos suos, isti in dilatanda charitate gloriantur. Illi congregant in horrea et dolia replent, vnde onerent mensas, isti doctrine et exemplorum sagena colligunt, vnde repleant celos.

Lectio quinta.

Illi autem a pauperibus exigunt, quod dent diuitibus, isti sollicitant diuites pro pauperibus sustentandis. Illi equos ascendunt cum turba hominum gratis manducantium panem et non suum, isti euangelico et angelico satiant animas esurientes. Illi quidem plebes non agnoscunt, isti erudiunt, illi potentes et tyrannos honorant, isti puniunt.

Lectio sexta.

O viros gloriosos merito in regno dei glorificandos, quos 847 | zz.iij.tot et talia nobilitant signa virtutum. Quod mirum, si mira operantur electi dei, sic mirabiles ipsi, immo vero non ipsi sed deus in ipsis. “Tu es,” inquit, “Dauid, qui facis mirabilia magna solus.” Ergo quilibet quotidiana discussione examinet, quomodo tempus redimat, quantum in virtutibus proficiat, quantum sibi interior crassitudo et vigor mentis accreuerit, non ignoret. Si fortis ad patientiam, vigil ad debitam operationem, solidus ad humilitatem, feruidus ad dilectionem, intentus ad exhortationem, ad mutua promptus obsequia, ad ecclesiastica deuotus officia semetipsum interroget diligenter, ex his oritur gloria conscientie, iuge conuiuium, sabatum pectoris. Et tandem cum electis dei erit nobis sabbatum in patria eternum et illius superni frumenti adipe satiemur. Amen.

LEONARDI CONFESSORIS

Ad primas vesperas

Super psalmos de die Ⱥ Beate Christi confessor Leonarde, ecce nomen tuum fulget per secula, petimus ergo, vt tuis sacris precibus mereamur adiuuari a domino.

Capitulum Iustus cor suum bb.v.

℟ Sanctus pater Leonardus, Iesu Christi famulus, postquam fulsit in hac vita signis et virtutibus, Hodie in regno dei iunctus est celestibus.

℣ Placens deo factus dilectus. Hodie.

Ⱥ Inclita festa celebrantes beati Leonardi Christum exoremus regem, vt conseruet suum gregem.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Maiestati tue quesumus, domine, sanctissimi confessoris tui Leonardi nos pia iugiter commendat oratio, vt quem solenni veneramur officio, ipsius suffragio subleuemur optato. Per.

Commemoratio de omnibus sanctis.

Inuitatorium Uenite laudemus regem Christum, regum dominum, Qui per sanctum Leonardum vincla soluit hominum.

Psalmus Uenite.

Hymnus Iste confessor bb. 3.

In primo nocturno

Ⱥ Sanctus puer Leonardus, lux totius Gallie, ex preclara natus est progenie.

Psalmus Beatus vir.

Ⱥ Baptizatus puer sanctus beato Remigio adherere contendebat iugi ministerio.

Psalmus Quare fremuerunt.

Ⱥ Postquam factus adolescens euasit infantiam, frequentare temporalem noluit militiam.

Psalmus Domine, quid.

℣ Amauit eum dominus et ornauit.

Lectio prima.

Sanctus Leonardus, discipulus sancti Remigij, cum in palatio regis Clodouei sanguine pollens inter primos posset numerari, elegit magis abiectus esse in domo dei quam inter eos computari, qui mollibus vestiuntur et in 848domibus regum sunt.

℟ Beatus vir Leonardus clara stirpe generatus A puerili etate excreuit in sanctitate.

℣ Susceptus de sacro fonte a beato Remigio. A puerili etate.

Lectio secunda.

Hanc igitur voluntatem opere prosequens intantum sapientia et meritis apud dominum creuit et homines, quod eius sanctitas crebris miraculorum fulgebat indicijs. Instabat itaque vir dei exemplum sequens sancti Remigij regi suadere, vt quo ipse ad cathenatos diuerteret, eosdem liberos dimitteret.

℟ Uidens sanctus Leonardus captiuos in carcere Hos per regem ClodoueumClodoueum] Clodoneum breviarium non tardat eruere.

℣ Intuens vinctos in vrbe pressos ferri pondere. Hos.

Lectio tertia.

Rex sequitur monita et intantum sancto crescunt merita, quod cathenati sicut et alij morbis afflicti eius inuocato nomine cum ipsis cathenis a vinculis liberi ad sancti veniunt vestigia. Nec solum in his dominus sanctum suum mirificauit sed miracula miraculis accumulauit.

℟ Infirmi percipientes sancti viri sanctitatem Ad hunc multi confluebant resumentes sanitatem.

℣ In suis corporibus habentes debilitatem. Ad hunc multi confluebant.

In secundo nocturno

Ⱥ Ut crescebat in etate, sic in sapientia, quoniam spiritussancti plenus erat gratia.

Psalmus Cum inuocarem.

Ⱥ Miseros a carcerali liberat ergastulo ad veniam flectens regem potentem in seculo.

Psalmus Uerba mea c.v.

Ⱥ Sanctitatis eius fama crescente in Gallia multi ab illo sumebant salutis remedia.

Psalmus Domine dominus noster a.ij.

℣ Iustum deduxit.

Lectio quarta.

Per nemus quoddam, vbi rex aulam habuit, dum sanctus transiret, audit ploratum multum. Rex enim cum suis plorat reginam partu laborantem et periclitantem. Uocatus igitur sanctus, per cuius preces a dolore libera genuit puerpera regem.

℟ Beatus Leonardus relinquens promissa regis Francorum Accinxit se ad militiam regis angelorum.

℣ Exulans pro domino a vicinitate ciuium suorum. Accinxit se ad.

Lectio quinta.

Uolens autem sanctus certam habere mansionem tantum a rege nemoris postulat, quantum in die vnius aselli posset signare circuitus. Annuit ergo rex, signantur aree et construuntur mansiuncule, vbi pauper Christi nudus nudum Christum sequens in paupere se recepit tugurio.

℟ Uenerunt ad virum dei ipsius discipuli, Quibus fontem 849 | zz.iiij.dedit Christus prece sui famuli.

℣ Fluminis impetus letificat ciuitatem dei. Quibus.

Lectio sexta.

Postulat post hec rex, vt sanctus suo lateri adhereat pontificatum, cum vacauerit, cleri electione et suo assensu suscepturus. Sed cum his vir dei renunciat, dona referuntur plurima, que contempta melius suadet in vsus erogare pauperum docensque donum dei fide comparandum esse, non precio.

℟ Liberati ex ergastulis per beatum Leonardum multi de longinquis eum regionibus vincla ferentes requirebant locum Et confluebant ad eum.

℣ Gratias agentes deo altissimo magnificabant sanctum Leonardum. Et confluebant.

In tertio nocturno

Ⱥ Aduenit Aurelium verbum dei predicans Maximino seruo dei se vir sanctus indicans.

Psalmus Domine, quis a.4.

Ⱥ Cum quo conuersatus fuit aliquanto tempore anhelans ad regnum vite sitibundo pectore.

Psalmus Domine, in virtute a.vj.

Ⱥ Reuelante sibi deo venit Aquitaneam cecos, surdos, mutos, claudos plures sanans per viam.

Psalmus Domini est terra b.ij.

℣ Iustus germinabit.

Homilia de communi habeatur bb.vj.

℟ Homo dei a celesti transmissus oraculo Saluauit reginam dire mortis a periculo.

℣ Quoniam deus erat cum ipso. Saluauit.

℟ Reuertentem peregrinum a sancti memoria homines maligne mentis torquent in Aluernia, flagellatum carcerali arcentes custodia, Quem eduxit vir beatus in forti potentia.

℣ O mira erga miserum misericordie eius viscera. Quem.

℟ O pater insignis, rutilans per secula signis, Te, cui vota damus, Leonarde beate, rogamus, aufer ab his penas, in carcerem solue cathenas.

℣ Esto memor memorum, nexus dissolue reorum sintque triumphantes natale tuum venerantes. Te.

Psalmus Te deum.

℣ Os iusti et cetera.

In laudibus

Ⱥ

O sancti Leonardi predicandam clementiam, qui apud vrbem Nannetem Britannie hominem ad se clamantem videntibus custodibus pie soluit a carcere.

Psalmus Dominus regnauit.

Ⱥ O quanto tripudio vir iste laudandus est, qui ad fidelem suum cum luce intrauit, arcam, in qua iacebat, super custodes reuoluit et quasi mortuos in sepulchro reposuit, vinctum eduxit.

Ⱥ O virum mirabilem, cuius nutu peregrinus absoluitur, castello corruente scelesta plebs obruitur, tyrannus fractis cruribus reseruatur.

Ⱥ O virum per secula gloriosum, qui et ceco paupercule filio lumen reparauit et de corpore infelicis femine septem demonia effugauit.

Ⱥ O quam pius, quam benignus est beatus Leonardus, qui et Rhodanum inundantem separauit et vt siccis vestitus per medium graderetur, suo fideli imperauit.

850In euangelio Ⱥ O virtutum domine, per secula benedicimus te, qui famulo tuo Leonardo specialiter dedisti in carcere cathenas confringere, sedentes in tenebris ad lumen educere, desolatos releuare, dignare plebem tuam, eius intercessione in pace visitare.

Psalmus Benedictus.

Commemoratio de omnibus sanctis.

In secundis vesperis

Ⱥ super Magnificat Aue pater deo digne, aue dulcis et benigne, aue hodie scandens polum, aue Leonarde vincens solum, qui soluis in carcere cathenas captiuorum, nostra fac quieta tempora ab incursionibus inimicorum, vt te in ore, te in corde semper habeamus et tecum ante thronum dei sine fine gaudeamus.

Commemoratio de omnibus sanctis.

De sancto Willeado

Ⱥ Iste homo ab bb.iij.

℣ Ecce sacerdos.

Oratio de communi suffragio vnius episcopi et confessoris ibidem.

SEPTIMA DIE

De omnibus sanctis legatur

Lectio prima.

Uocationem igitur vestram videte, charissimi, et sponsionem in baptismate vestrique propositi non sitis immemores sed semitarum memineritis antiquarum, per quas antecessores nostri ingredi festinauerunt in requiem et iam regnant cum domino perenniter consolati. Letantes nunc pro diebus, quibus humiliauit eos deus, quibus viderunt mala.

Lectio secunda.

Iam certe in patria obtinuerunt sancti, quod tanto desiderio estuabant. Iam deuictis hostibus securum obtinent triumphum. Certe omnibus expletis laboribus requiem possident sine fine.

Lectio tertia.

Iam non esurient neque sitient amplius neque cadet super illos sol neque vllus estus. Ablata est ab oculis eorum omnis lacrima, abijt omnis luctus. Iam certe mercedem habent, pro qua tanto tempore laborabant.

Commemoratio de sancto Willeado cum Ⱥ Euge, serue bb.v.

ULTIMO DIE OCTAUARUM

Ad primas vesperas

Ⱥ Scimus, quoniam sola antiphona et psalmi feriales. Capitulum, responsorium, hymni et cetera sicut in die.

Memoria de quattuor coronatis cum Ⱥ Isti sunt sancti, qui aa.viij.

Oratio

Presta, quesumus, omnipotens deus, vt qui gloriosos martyres Claudium, Nicostratum, Simpronianum, Castorium atque Simplicium fortes in sua confessione congnouimus, pios apud te in nostra intercessione sentiamus. Per.

Ad Benedictus Ⱥ Cum audieritis.

Lectio prima.

Si igitur sanctos diligimus, de eorum leticia gaudeamus. Non vere eos diligit, qui suam tantum vtilitatem 851 | zz.v.querit. Iubilet vocibus mater ecclesia in hymnis et confessionibus, plaudat plebs catholica, quoniam dei perfecta sunt opera et omnes vie eius iudicia.

Lectio secunda.

Confiteamur domino collaudantes deum saluatorem nostrum, qui non derelinquit sanctos sine adiutorio, cum fuerint aduersarij tribulantes, sed et liberat a perditione, a lingua in‹i›qua et a labijs operantium mendacium et sublimiter collocat in eternis mansionibus, vbi plenum gaudium et omnia, que desiderari possunt.

Lectio tertia.

Preterea, fratres, ad beatorum felicem exitum cordium vestrorum leuate intuitum. Hi soli habent verum gaudium et perfectum, cui comparata omnis aliena iocunditas meror est, omnis suauitassuauitas] suauitatis breviarium dolor est.

Lectio quarta.

Omne dulce amarum et omne quodcumque delectare potest molestum, ibi certe neminem timor seu dolor incutit, nulla ibi penitus cognoscitur angustia, tribulatio aut aduersitas, nulla ibi infirmitas nominatur. Nemo enim suo desiderio fraudatur, procul ibi distat mors, nulla ibi prorsus presentis glorie exspectatur minoratio sed augmentum.

Lectio quinta.

In vniuersali resurrectione tunc anima cuiuslibet sancti simul cum corpore iuncta, que nunc sola possidet gaudia, finefine] sine breviarium interminabili possidebit. Quis autem angelorum vel hominum quanta sit minor particula gaudiorum et glorie, que ibi sunt, sufficiens esset enarrare, que nec oculus vidit, nec auris audiuit, nec in cor hominis ascendit?

Lectio sexta.

Si hec quanta sint gaudia considerentur, terrena omnia viliora stercore apparerent. Hec vita caduca momentanea respectu illius mors potius dicenda est, omnis mundi fallax leticia, pondus amarissimum et grauis sarcina. Hanc sarcinam sancti deponentes optimam illam elegerunt partem, que ab eis nullo tempore auferetur. Iam denarium receperunt, pro quo tanto labore se in vinea sancte ecclesie fatigauerunt. Certe non sunt mortui, vt infideles estimant, sed in terra viuentium regnant victores.

Secundum Mattheum v.

In illo tempore: Uidens Iesus turbas ascendit in montem, et reliqua.

Exultate ergo, karissimi, ad sortem sanctorum anhelantes letamini et laudate, quia decet, vt laudemus dominum, qui mirabiliter se in suis declarat sanctis. Rogo, gaudete, cantate et psallite, quia nauem plenam celestibus diuitijs eternis mercibus iam concupito in littore collocarunt.

Lectio octaua.

Iam anchoram spei tranquillam in securissima statione firmauerunt, iam brauium obtinent, pro quo 852in agone huius seculi legitime certabant ab omnibus se illicitis abstinendo. Iam victores de suis hostibus triumphant, cum quibus scuto timoris domini viriles pugnauerunt. Iam talentum reddunt domino duplicatum, pro cuius mercede in gaudium domini meruerunt intrare. Iam iteratis vicibus diuulgantur nomina eorum in terris, vt sit ineternum memoria eorum in benedictione.

Lectio nona.

Quos ergo predicamus beatissimos, ad eorum beatitudinem tota auiditate curramus. Quorum preconijs delectamur, eorum patrocinijs subleuemur. Consideratione beatudinis eorum excitetur negligentia nostra et exemplis eorum erudiatur ignorantia nostra. Quanta profecto est eorum felicitas, quam immensa leticia, qui triplici gaudio, ‹de› recordatione videlicet transacte calamitatis, de exhibitione presentis quietis, de certa exspectatione future consummationis, exultant. De qua consummatione dicitur: In pace in idipsam dormiam et requiescam, quoniam tu, domine, singulariter in spe constituisti me.

Ad secundas vesperas

Memoria tantum fiat de omnibus sanctis.

DE SPINEA CORONA

Ad primas vesperas

Ⱥ

Uexilla regis glorie militantis ecclesie laudibus attollantur, per que de mortis nexibus mortis confractis viribus fideles liberantur.

Psalmus Omnia laudate.

Ⱥ Carnis indutus trabea corona Christus spinea pro nobis coronatur, hec est preclara galea, quam hostis horret framea et cedens hebetatur.

Ⱥ Facta dei dextera benedicant opera cuncta creatorem, qui dat nobis munera ad sananda vulnera sertum et cruorem.

Ⱥ Donis preclaris prediti thesauri nobis crediti veneremur auctorem, qui nobis arma contulit, quibus humani pertulit generis oppressorem.

Ⱥ Humiliari voluit, quando pro nobis doluit rex summe maiestatis portans coronam spineam, que delet ignominiam nostre fragilitatis.

Capitulum Canticum iij.

Egredimini, filie Syon, et videte Salomonem cum diademate, quo coronauit eum mater sua.

℟ Felix spina, cuius aculei guttis rubent roris sanguinei; Uires frangunt regis tartarei, seras pandunt regni siderei.

℣ O spinarum immensa gloria, que tot nobis prestant remedia. Uires.

Hymnus

853 | zz.vj.Eterno regi glorie
deuota laudum cantica
fideles soluant hodie
pro corona dominica.

Coronat regem omnium
corona contumelie,
cuius nobis obprobrium
coronam confert glorie.

De spinarum aculeis
Christi corona plectitur,
qua ministris tartareis
mundi potestas tollitur.

Corona Christi capitis
sacro perfusa sanguine
penis solutis debitis
reos purgat a crimine.

Laus Christo, regi glorie,
pro corone virtutibus,
qua nos reformans gratie
coronat in celestibus. Amen.

℣ Tuam coronam adoramus, domine, Tuum gloriosum recolimus triumphum.

Ⱥ Gaude, felix mater ecclesia, assunt tibi noua solennia, nam corona quondam in gloria, nunc per orbem refulget gloria.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Presta, quesumus, omnipotens deus, vt qui in memoria passionis domini nostri Iesu Christi coronam eius spineam veneramur in terris, ab ipso gloria et honore coronari mereamur in celis. Qui tecum.

Commemoratio de omnibus sanctis et de sancto Theodoro cum Ⱥ Iste sanctus aa.v.

Oratio in communi de vno martyre non pontifice.

Inuitatorium Assunt dominici serti solennia, Laude multiplici plaudat ecclesia.

Psalmus Uenite.

Hymnus Eterno regi.

In primo nocturno

Ⱥ Christum sub serto spineo deridet plebs perfidie, cuius cruore roseo sertum confertur glorie.

Psalmus Beatus vir.

Ⱥ Reges vt vasa figuli in fine confringentur, qui summi regis emuli sertum non venerentur.

Psalmus Quare fremuerunt.

Ⱥ Aduersus dei filium multi insurrexeruntinsurrexerunt] insurrerexerunt breviarium et nocentes innoxium cruorem effuderunt.

Psalmus Domine, quid.

℣ Tuam coronam.

Lectio prima.

Regnante in monarchia Noruegie illustri rege Magno quarto, quem pater misericordiarum large deuotionis benedictione preuenerat, requiem dedit ei de inimicis. Non solum ad circumiacentes prouincias, verumetiam in longinquas, fama bonitatis eius ac deuotio percrebuit.

℟ Spina carens flos spinaspina] spine breviarium pungitur, per quam culpe spina confringitur, spina mortis Spinis retunditur, dum vita moritur.

℣ Per hoc ludibrium hostis deluditur, mortis dominium per mortem tollitur. Spinis.

Lectio secunda.

Congratulans in domino eius fame et deuotioni Philippus, rex Francie, filius Ludouici regis deliberauit secum instinctu spiritussancti, quid dignum offerret fraternitati regie ad deuotionis affectum ampliandum. Accidit deo disponente, quod de consilio generali Lugdunis celebrato sub domino papa Gregorio decimo vir deo deuotus dominus Ioannes, archiepiscopus regni Noruegie, cum nuncijs dicti regis Magni ad fines suos repatriandi gratia Parisius transitum habuisset.habuisset] habuissent? breviarium

℟ Coronat regem omnium Iudea serto spineo, stat inter spinas lilium vernans cruore roseo, Spinarum culpe nescium spine 854punctum aculeo.

℣ Sub decore fulget purpureo corpus candore niueo. Spinarum.

Lectio tertia.

Quo comperto reputans hoc rex Philippus nutu dei factum propositum conceptum adimpleuit. Inito cum quibusdam ex discretioribus consilio particulam vnam de spinea corona domini fecit in sui presentia per virum religiosum secari et in christallo transparenti locari, quam christallum forma angeli opere argentario venusto decore fabrefacti inter manus tenere videtur.

℟ Felix spina.

In secundo nocturno

Ⱥ Beati, quorum oculi presentes contemplantur, que tot terrarum populis absentes venerantur.

Psalmus Cum inuocarem.

Ⱥ Corone, qua gens impia irrisit saluatorem, deuotum cum leticia impendamus honorem.

Psalmus Exaudiat a.vj.

Ⱥ In tua, Iesu, requie nos tecum gaudeamus, cuius coronam spineam in terris honoramus.

Psalmus Domine, in virtute a.vj.

℣ Gloria et honore.

Lectio quarta.

Imitatus est in hoc artificio angeli corone reliquias tenentis rex deo deuotus doctrinam euangelicam dominice passionis insignia angelico ministerio cunctorum tunc aspectui presentanda, cum venerit filius hominis cum angelis suis in maiestate, tunc apparebit signum filij hominis, id est crux Christi, cum suis insignibus lucentior radijs solis.

℟ In phase, quod precipitur Moyses immolare sub agni typo, creditur lex Christum designare, Cuius sanguis effunditur in phase salutare.

℣ Hoc aspersus non leditur, nam ad eum non sinitur percussor penetrare. Cuius.

Lectio quinta.

Acta sunt hec ParisijsParisijs] Parisius breviarium ad honorem domini nostri Iesu Christi et memoriam passionis eius anno ab incarnatione domini ducentesimo septuagesimoquarto, in die sancti Nicolai confessoris et pontificis in curia regis ipso presente. Hec est dies, in qua veneratio dominice passionis, crucis, corone ac omnium reliquiarum, quarum ibidem preclara et felix copia est, solenni officio ac indulgentia peccatorum locum illum ipso die frequentantium celebratur.

℟ Amici Christi, plaudite, qui Christum profitemur, salutis instrumentum trophea serti pendite; Per illud datur hominum victorie crementum.

℣ Aduerse partes, fugite, sumant ministri domini leticie concentum. Per.

Lectio sexta.

Cum autem predicte reliquie ad ciuitatem Bergensem venissent, in ecclesia cathedrali reponuntur. Postea ad ecclesiam duodecim apostolorum processionaliter sunt delate. Sed cum propter nimiam intemperiem aeris pluuieque inundantiam translatio illa bono modo fieri non posset illucescente sexta feria, quinta die ab illa, qua primo Bergis venerant, serenitas 855 | zz.vj.et tranquillitas aeris redijt et sic reliquie sunt reuerenter collocate deo sic disponente, qui in sexta feria pro nobis coronatus et crucifixus est.

℟ Paruipendens coronam auream rex celorum suscepit spineam; Stat indutus vestem purpuream, vt contemnas vestitus trabeam.

℣ Iesu Christo conformatus vestem queras celibatus. Stat.

In tertio nocturno

Ⱥ Nos tecum, iudex seculi, fac demum gloriari de serti parte spinei, quos modo das letari.

Psalmus Confitebimur e.ij.

Ⱥ Uidete regem glorie sanguine cruentatum cum suo diademate de spinis coronatum.

Psalmus Cantate j f.ij.

Ⱥ Digne chorus fidelium coronam veneratur, qua redemptorem omnium coronatum testatur.

Psalmus Dominus regnauit, irascantur f.iij.

℣ Eris corona glorie in manu domini.

℟ Et diadema regni in manu dei tui.

Lectio septima.

Cum autem requisitum fuisset pro signando in kalendario translationis huius diem, compertum est, quod ipso die habetur memoria illius preclari miraculi, quod non longe ab Antiochia apud ciuitatem Berittum contigit, de iconia, in qua dominice passionis obprobria per Iudeos renouata sunt, vt ex cronicis haberi potest anno domini septingentesimo quinquagesimo.

℟ Dum leonis immanitas latet sub agni vellere, in insontem iniquitas insanit proles vipere, Iusti caput atrocitas spinarum stringit vulnere.

℣ O quanta humilitas, que monstratur hoc opere, cui connexa charitas satisfecit pro scelere. Iusti caput.

Lectio octaua.

Et quia miraculum istud in multis ecclesijs, etiam Rome in ecclesia sancti saluatoris, recolitur, Christo enim odibiles Iudei, quorum multitudo copiosa in Beritto fuit, propter studium legis Mosayce, quod ibi vigebat, quandam iconiam passionis dominice in domo quadam vicina scolis eorum a quodam christiano neglectam inuenerunt, quam primo pedibus in detestationem crucifixi conculcantes cunctacuncta] et cuncta breviarium in ea dominice passionis obprobria iterauerunt.

℟ Eterni tabernaculi rex et redemptor seculi vilescit insensatis indutum forma seruili, Spinis coronant emuli dominum maiestatis.

℣ Herent in carne stimuli spinarum, sordes populi fert liber a peccatis. Spinis.

Lectio nona.

Cumque ventum esset secundum ordinem obprobriorum Christi, vt latus lancea perforarent, confestim ex latere sanguis et aqua vbertim profluxit. Et suppositam per eos ampullam impleuit, que Rome in ecclesia sancti saluatoris a Iudeis conuersis ad fidem per istud miraculum cum isto sanguine tradita hodierna die conseruatur et solenne festum in memoria dominice passionis ac in huius 856miraculi veneratione quinto idus Nouembris agitur.

℟ Hac clara die cantica cum dulci pange modulo, ecclesia iustorum, laudes Christi multiplica, Corone crescit titulo gloria redemptorum.

℣ Sub hac mundi spes vnica donauit se pro populo manibus iniquorum. Corone.

Psalmus Te deum.

℣ Plectentes coronam de spinis.

℟ Posuerunt super caput eius.

Ad laudes

Ⱥ

Adest dies leticie, quo diadema spineum commendatur memorie Christi cruore roseum.

Psalmus Dominus regnauit.

Ⱥ Summum regem glorie spinis coronatum ridet plebs perfidie morti condemnatum.

Ⱥ O quam felix punctio, quam beata spina, de qua fuit vnctio mundi medicina.

Ⱥ Pungens spina vulnerat Christum patientem et a morte liberat populum credentem.

Ⱥ Spine rubent sanguine Christum cruentantes, mundum lauant crimine celum reserantes.

Capitulum Egredimini.

Hymnus

Lauda, fidelis concio,
spine tropheum inclytum,
per quam perit perditio
viteque datur meritum.

Nos a puncturis liberat
eterni patris filius,
dum spinis pungi tolerat
spinarum culpe nescius.

Dum spinarum aculeum
Christus pro nobis pertulit,
per diadema spineum
vite coronam contulit.

Plaudat turba fidelium,
quod per spine ludibrium
purgat creator omnium
spineti nostri vicium.

Laus Christo.

℣ Tuam coronam.

Ⱥ Aue spina, pene remedium, serui decus, regis obprobrium, tua plaga, dolor, ludibrium, vite nobis mereantur premium.

Psalmus Benedictus.

Commemoratio de sancto Theodoro.

Ⱥ Beatus vir N, talentorum aa.7.

Ad tertiam

Capitulum Egredimini.

℟ Tuam coronam.

℣ Gloria et honore.

Ad sextam

Capitulum Apocalipsis vj.

Uidi et ecce equus albus et qui sedebat super eum habebat arcum et data est ei corona et exiuit vincens, vt vinceret.

℟ Gloria et honore.

℣ Eris corona.

Ad nonam

Capitulum Esaie xxviij.

In illa die erit dominus exercituum corona glorie et sertum exultationis residuo populo suo.

℟ Eris corona.

℣ Plectentes.

Ad secundas vesperas

Psalmi Dixit dominus. Confitebor. Beatus vir. Laudate. Laudate dominum, omnes gentes.

Ⱥ O decus ecclesie, gloriosa spina, sertum regis glorie, mundi medicina, presentis angustie dulcor et resina, te laudantes hodie serues a ruina.

Psalmus Magnificat.

BEATI MENNE MARTYRIS

Ⱥ Hic est vir, qui non est aa.v.

Oratio de communi.

Solita commemoratio.

Inuitatorium Regem martyrum.

Nocturna legantur.

Lectiones de communi.

℟ Iste sanctus. Iustus germinabit. Gloria et honore.

Ⱥ Hic vir despiciens mundum.

IN NATALICIO BEATI MARTINI EPISCOPI ET CONFESSORIS

Ad primas vesperas

Antiphone super psalmos de die

Beatus Martinus dixit Iuliano: “Christi enim sum miles, pugnare michi non licet.”

Ⱥ Martine, misit nos dominus tibi auxilium ferre et rusticam multitudinem effugare.

Ⱥ Dum sacramenta offerret beatus Martinus, 857 | zz.viij.globus igneus apparuit super caput eius.

Ⱥ Imposita manu super puerum beatus Martinus inmundum ab eo spiritum eiecit.

Ⱥ Martinus migrauit a seculo, viuit in Christo gemma sacerdotum.

Capitulum Ecce sacerdos bb.ij.

℟ Dixerunt discipuli ad beatum Martinum:Martinum] Martiuum breviarium “Cur nos, pater, deseris aut cui nos desolatos relinquis? Inuadent enim gregem tuum lupi rapaces.”

℣ Scimus quidem desiderare te Christum sed salua sunt tibi premia tua nec dilata minuentur, nostri potius miserere, quos deseris. Inuadent.

Hymnus Iste confessor.

℣ Ecce sacerdos.

Ⱥ O Martine, o pie, quam pium est gaudere de te, o Martine, prophetis compar, apostolis consertus, presulum gemma, fide et meritis egregie, pietate, misericordia, charitate ineffabili, succurre nobis nunc et ante deum.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Deus, qui conspicis, quia ex nulla nostra virtute subsistimus, concede propicius, vt intercessione beati Martini, confessoris tui atque pontificis, contra omnia aduersa muniamur. Per.

Inuitatorium Martinus ecce migrat, hic pauper, celo diues, Quem sanctorum concentus Christo psallens deducit, nos celestibus hymnis laudemus in hunc deum.

Psalmus Uenite.

Hymnus Iste confessor.

In primo nocturno

Ⱥ Sanctus Martinus obitum suum longe ante presciuit, qui et discipulos in vnum congregauit atque sui dissolutionem imminere predixit.

Psalmus Beatus vir.

Ⱥ Cum repente viribus corporis cepit destitui, tunc meror et luctus omnium vox plangentium vnaque precantium, ne pastor oues deserat.deserat] deseras breviarium

Psalmus Quare fremuerunt.

Ⱥ Scimus quidem te, pater, desiderare Christum sed salua sunt tibi premia tua, nostri potius miserere, quos deseris, pater.

Psalmus Domine, quid.

℣ Ecce sacerdos.

Lectio prima.

Martinus cum decem esset annorum, inuitis parentibus gentilibus et nobilibus cathecuminus factus est. Postea vigesimo etatis sue anno baptizatus est. Nam adhuc cathecuminus in frigore hyemali nudum pauperem sue clamidis parte vestiuit, qua etiam in nocte sequenti Christum vestitum vidit et dicentem audiuit: “Martinus adhuc cathecuminus hac me veste contexit.”

℟ Hic est Martinus, electus dei pontifex, cui dominus post apostolos tantam gratiam conferre dignatus est, Ut in virtute trinitatis deifice mereretur fieri trium mortuorum suscitator magnificus.

℣ Sancte trinitatis fidem Martinus confessus est. Ut.

Lectio secunda.

Cum autem esset annorum quindecim, raptus et cathenatus miles factus est, vno vero seruo contentus erat, cui versa vice dominus seruiebat, adeo vt plerumque ei calciamenta detraheret et ipsa detergeret. Per triennium vero ante baptismum fuit in armis, integer tamen ab his vicijs, quibus illud hominum genus implicari solet.

℟ Beatus Martinus obitum suum longe ante presciuit dixitque fratribus Dissolutionem sui corporis imminere, quia in 858dicauit se iam resolui.

℣ Uiribus corporis cepit repente destitui conuocatisque discipulis in vnum dixit Dissolutionem.

Lectio tertia.

Multa illi circa commilitones benignitas erat, mira charitas, patientia vero atque humilitas super humanum modum. Frugalitas vero tanta, vt iam non miles sed monachus putaretur, propter quod commilitones eum miro venerabantur affectu.

℟ Dixerunt discipuli.

In secundo nocturno

Ⱥ Domine, iam satis est, quod hucusque certaui, sed quoad ipse iusseris, militabo, ac si parcis etati, bonum est michi, hos, quibus timeo, ipse custodias.

Psalmus Cum inuocarem.

Ⱥ Artus febre fatiscentes spiritui seruire cogebat stratuque suo illo nobili cilicio recubans nec terram videre iam dignatus celo totus inhiabat.

Psalmus Uerba mea.

Ⱥ Sinite me, inquit, celum videre, vt spiritus dirigatur ad dominum, nichil in me reperiet inimicus sed sinus Abrahe me suscipiet.

Psalmus Domine dominus a.ij.

Lectio quarta.

Necdum regeneratus in Christo quotidie misericordie operibus insudabat, laborantibus opem ferebat, miseros alebat, egentes vestiebat. Nichil sibi ex stipendijs militie propter arma et victum quotidianum reseruans de crastino non cogitabat.

℟ Domine, si adhuc populo tuo sum necessarius, non recuso subire propter eos laborem; Fiat voluntas tua.

℣ Satis est, domine, quod ad hucusque certaui, sed si adhuc stare me in eodem labore precipis, non recuso. Fiat.

Lectio quinta.

Post hec sanctus militie renuncians terrene Hilarium antistitem expetiuit et prope ciuitatem monasterium sibi construxit. In quo ei quidam cathecuminus adhesit sed ipse subita morte sancto viro absente obijt. Quem post triduum rediens oratione sua resuscitauit quique postea baptizatus multis vixerat annis.

℟ O beatum virum Martinum antistitem, Qui nec mori timuit nec viuere recusauit.

℣ O virum ineffabilem nec labore victum nec morte vincendum. Qui.

Lectio sexta.

Alterum quoque laqueo suspensum et tertium in conspectu populi pristine restituit vite. Et puellam ab infantia mutam olei benedicti vnctione sanauit. Ruentem super se pinum signo crucis opposito auertit mirantemque turbam Christo credere fecit.

℟ Martinus, qui electus est a domino deo suo, non declinauit a iudicio recto Nec dolus inuentus est in ore eius.

℣ Qui potuit transgredi et non est transgressus et facere malum et non fecit. Nec.

In tertio nocturno

Ⱥ Glorificati hominis viderunt gloriam qui affuerunt, nam caro, quam cinis semper obtexerat, ita resplenduit, vt quoddam resurrectionis decus et extincta 859 | aaa.j.proferret.

Psalmus Domine, quis a.iiij.

Ⱥ Media nocte dominica sanctus discessit, cui celi ciues mox obuiant, multi audierunt voces in sublime, qui et vitro purior, lacte candidior, carne quoque monstratus est gemma sacerdotum.

Psalmus Domine, in virtute a.vj.

Ⱥ Adest multitudo monachorum ac virginum, qui speciali gloria precipue flebant, cum sentirent magis esse gaudendum, si rationem vis doloris admitteret.

Psalmus Domini est terra b.ij.

℣ Iustum deduxit.

Lectio septima. Secundum Mattheum xxv.

In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis parabolam hanc: “Homo quidam peregre proficiscens vocauit seruos suos,” et reliqua.

Se quoque ipsum in domo quadam flammis opposuit, ne innocua tecta ignis lederet, fanum idolatrie incendit. Aliud quoque templum demonibus dedicatum angelico subuertit auxilio. Quodam etiam loco sanctus Martinus sacra subuertens a gentili appetitur gladio. Dumque nudum ictui collum opponeret, impius retro cadit suamque intelligens impietatem, veniam postulat a sancto.

℟ O beatum virum, in cuius transitu sanctorum canit numerus, angelorum exultat chorus Omniumque celestium virtutum occurrit psallentium exercitus.

℣ Ecclesia autem domini virtute roboratur, sacerdotes dei reuelatione glorificantur quem Michael assumpsit cum angelis. Omniumque celestium.

Lectio octaua.

Altero quoque vibrante ictum in sanctum caput ferrum fugit de manibus. Tetradij proconsularis seruum manus impositione sanauit, vnde et ille cum tota domo sua ad christianam conuersus est religionem. Fimbria vestimenti vel filis cilicij eius morbidi curabantur. Filia Arborei prefecti per impositionem epistole sancti Martini a grauissimis liberata est febribus, Paulini etiam oculum a dolore et caligine sanauit.

℟ O quantus erat luctus omnium, quanta precipue merentium lamenta monachorum, Quia pium est gaudere Martino et pium est flere Martinum.

℣ Beati viri corpus vsque ad locum sepulchri hymnis canora turba celesti‹bu›s prosequitur. Quia.

Lectio nona.

Beatus itaque Martinus obitum presciuit, predixit fratribus dissolutionem corporis sui, cum per aliquot dies vi febrium teneretur. Anno ergo octogesimo primo etatis sue et episcopatus sui vigesimo sexto annis maturus et meritis feliciter recessit a seculo angelico concentu perductus ad atria vite.

℟ Martinus Abrahe sinu letus excipitur, Martinus, hic pauper et modicus. Celum diues ingreditur, hymnis celestibus 860honoratur.

℣ Martinus episcopus migrauit a seculo, viuit in Christo gemma sacerdotum. Celum.

Psalmus Te deum.

℣ Iustus germinabit.

Ad laudes

Ⱥ

Dixerunt discipuli ad beatum Martinum: “Cur nos, pater, deseris aut cui nos desolatos relinquis? Inuadent enim gregem tuum lupi rapaces.”

Ⱥ Domine, si adhuc populo tuo sum necessarius, non recuso laborem, fiat voluntas tua.

Ⱥ O virum ineffabilem nec labore victum nec morte vincendum, qui nec mori timuittimuit] tinuit breviarium nec viuere recusauit.

Ⱥ Oculis ac manibus in celum semper intentus inuictum ab oratione spiritum non relaxabat, alleluya, alleluya.

Ⱥ Martinus Abrahe sinu letus excipitur, Martinus, hic pauper et modicus, celum diues ingreditur, hymnis celestibus honoratur.

Ⱥ O quantus luctus omnium, quanta precipue lamenta monachorum et virginum chorus, quia pium est gaudere Martino et pium est flere Martinum.

Psalmus Benedictus.

Ⱥ O beatum virum, cuius anima paradisum possidet, vnde exultant angeli, letantur archangeli, chorus sanctorum proclamat, turba virginum inuitat: “Mane nobiscum ineternum.”

Psalmus Magnificat.

Quando autem dominica infra octauas euenerit, totum officium compleatur de dominica habita commemoratione de beato Martino ad vtrasque vesperas et matutinas.

IN CRASTINO

Inuitatorium Martinus ecce migrat.

Hymnus Iste confessor.

Ⱥ in nocturno

Martinus adhuc cathecuminus hac me veste contexit.

Psalmus Beatus vir.

Ⱥ Sancte trinitatis fidem Martinus confessus est ac baptismi gratiam percepit.

Psalmus Quare fremuerunt.

Ⱥ Ego signo crucis, non clipeo protectus aut galea hostium cuneos penetrabo securus.

Psalmus Domine, quid.

Ⱥ Confido in domino, quod filia mea precibus tuis reddita sit sanitati.

Psalmus Cum inuocarem.

Ⱥ Tetradius cognita dei virtute ad baptismi gratiam peruenit.

Psalmus Uerba mea.

Ⱥ O virum ineffabilem, per quem nobis tanta miracula coruscant.

Psalmus Domine dominus.

Ⱥ Dominus Iesus non se inquit purpuratum nec diademate renitentem venturum esse predixit.

Psalmus Domine, quis.

Ⱥ Sacerdos dei Martine, aperti sunt tibi celi et regnum patris tui.

Psalmus Domine, in virtute.

Ⱥ Sacerdos dei Martine, pastor egregie, ora pro nobis deum.

Psalmus Domini est terra.

℣ Ecce sacerdos magnus.

Lectio prima.

Dum sanctus Martinus agrum cuiusdam Lupicini, viri honorati, preteriret, clamore et luctu plangentis turbe excipitur. At cum sollicitus, quis hic fletus esset, inquireret, indicatur sibi vnum e familia seruulum laqueo sibi vitam extorsisse.

℟ Dum sacramenta offerret beatus Martinus, globus igneus apparuit super caput eius.

℣ Dum enim ad deum preces emitteret et pro vniuerso grege sibi commisso deprecaretur. Globus.

Lectio secunda.

Quo cognito cellulam, in qua defunctus iacebat, ingreditur exclusisque omnibus turbis in oratione se prosternit. Moxque viuescente 861 | aaa.ij.vultu apertisque oculis defunctus erigitur comprehensaque dextera sancti viri in pedibus suis constitit atque ita cum eo omni turba expectante vsque ad vestibulum domus processit.

℟ Oculis ac manibus in celum semper intentus Inuictum ab oratione spiritum non relaxabat.

℣ Nihil enim terreni aliquando negocij diuino anteponens officio semper seipsum ad ea, que superna sunt, extendens. Inuictum.

Lectio tertia.

Tempore, quo beatus Martinus ad episcopatum Turonice vrbis petebatur, vna igitur voluntas omnium, vna erat sententia Martinum esse dignissimum tali ecclesie sacerdotem. Nonnulli tamen ex ipsis, qui ad ordinandum episcopum conuenerant, impie expugnabant dicentes hominem persona contemptibilem, veste sordidum non decet fieri episcopum.

℟ Cum videret beatus Martinus discipulos suos flentes, motus his fletibus, conuersus ad dominum dixit: “Domine, si adhuc populo tuo sum necessarius, non recuso laborem.”

℣ Beatus Martinus, vt totus in domino misericordie visceribus affluebat, hoc tantum voce flentibus dixit: “Domine.”

Laudes vt in die sanctorum.

Ⱥ Martinus signipotens fulgore virtutum ipsa reuerberat astra, hic diuersa multorum compleuit vnus, vnde et apostolus ac prophetis pace sanctorum omnium coniunctus est.

Psalmus Benedictus.

Oratio Deus, qui conspicis.

SANCTI BRICTII EPISCOPI ET CONFESSORIS

Ad vesperas

Ⱥ super psalmos de die Similabo bb.ij.

Ⱥ A progenie.

Oratio

Conserua, quesumus, domine, populum tuum intercessione sancti Brictij, confessoris tui atque pontificis, in tuo amore confisum, vt mereamur ipso intercedente consortes fieri celestium gaudiorum. Per.

Commemoratio de sancto Martino.

Ⱥ Exequie Martini non dicantur funeris sed triumphi, nam greges suos, qui inductu eius mundum vicerunt, agebat ante se pastor extinctus, qui corpus ad sepulchrum sequentes psallebant et flebant.

℣ Amauit eum.

Oratio vt supra.

Inuitatorium Unum deum.

Lectio prima.

Sanctus Martinus discipulo suo Brictio, cum eum crebris lacesceret iniurijs, et ipsum post se futurum episcopum et in episcopatu multa passurum indicauit. Nec verbum tanti viri potuit cadere. Nam tricesimo ordinationis sue anno mulier, que cubicularijs vestimenta abluebat, concepit et peperit.

℟ Euge serue.

Lectio secunda.

Omnisque populus crimen super episcopum a iuuentute castum referunt eum lapidare volentes, donec episcopus coram cunctis infantem triginta dies ab ortu habentem coniurat, vt dicat, si ipse sit pater eius, et infans respondit: “Non es tu,” inquit “pater meus.”

℟ Ecce sacerdos.

Lectio tertia.

Populis autem rogantibus, vt quis esset pater suus interrogaret. Dixit sanctus Brictius: “Non est hoc meum sed hoc, quod ad me pertinet, fui sollicitus vobis dicere.” Sed cum nec posset murmur sopiri iniquum, ad maiorem fidem faciendam populo ad sepulchrum beati Martini in birro suo 862prunas detulit ardentes et vestimentum inustum apparuit.

℟ Celitus electe.

Te deum.

℣ Iustus germinabit.

In laudibus

Ⱥ

Post excessum beatissimi Martini episcopi beatus Brictius cathedram episcopalem suscepit.

Ⱥ Tricesimo ordinationis sue anno oritur contra eum lamentabile crimen, nam quedam mulier, que cubicularijs vestimenta abluebat, concepit et peperit et omne crimen episcopo obijciunt.

Ⱥ Illo quoque negante iussit afferri sibi infantem cumque oblatus fuisset triginta ab ortu habens dies, ait ad eum Brictius: “Adiuro te per deum, vt si ego te generaui, coram cunctis edicas.”

Ⱥ Respondens autem infans coram omni populo beato viro dixit: “Non es tu,” inquit, “pater meus.”

Ⱥ Sanctus Brictius satisfaciens populo prunas ardentes ab vrbe in birro suo detulit et ante sepulchrumsepulchrum] supulchrum breviarium beati Martini coram populo proiectis vestimentum eius inustum apparuit.

Ⱥ Populis autem non credentibus et ab episcopatu eum proijcientibus Romam petijt flens et eiulanseiulans] exiulans breviarium atque dicens: “Merito hec patior, quia peccaui in sanctum dei.”

Psalmus Benedictus.

Commemoratio de sancto Martino.

Ⱥ O vere beatum, o ineffabilem pietate, misericordia, charitate, quarum vt visceribus semper totus affluebat in domino, sic non desit nobis, non desit in euum.

℣ Amauit eum dominus.

Ad vesperas

Ⱥ super psalmos de die Dixerunt discipuli quere in laudibus in die sancto.

In euangelio Ⱥ Beatus Martinus dixit Iuliano zz.7.

Psalmus Magnificat.

Lectio prima.

Accepto episcopatu qualem se quantumque beatus Martinus prestiterit non est nostre facultatis euoluere. Nam idem constantissime perseuerabat, qui prius fuerat. Eadem in corde humilitas, eadem in vestitu vilitas atque ita implebat episcopi dignitatem, vt propositum monachi non desereret.

℟ Hic est Martinus.

Lectio secunda.

Aliquamdiu vero adherente ecclesie cellula vsus est. Cumque inquietudinem populi et frequentantium ferre non posset, duobus fere extra ciuitatem miliarijs monasterium sibi statuit, in quo ex lignis contextam cellulam habebat.

℟ Beatus Martinus.

Lectio tertia.

Locus iste tam secretus et remotus erat, vt heremi solitudinem aliam non desideraret. Discipuli vero octoginta erant, qui ad exemplum beati Martini instruebantur. Nemo ibi vinum nouerat, nec quicquam proprium habebat sed in medium omnia proferebantur ob amorem domini nostri Iesu Christi, cui est gloria in secula seculorum. Amen.

℟ Dixerunt discipuli.

Ⱥ Sanctus Martinus obitum zz.viij.

Ad vesperas

Ⱥ Martine, misit nos zz.7.

QUINTA DIE

Lectio prima.

Martinus igitur obitum suum longe ante presciuit dixitque fratribus dissolutionem sui corporis imminere. Interea causa extitit, quod Condatensem dyocesim 863 | aaa.iij.visitaret. Nam clericis inter se illius ecclesie discordantibus pacem cupiens reformare; licet finem dierum non ignoraret, proficisci tamen ob istiusmodi causam non recusauit.

℟ Domine, si ad huc.

Lectio secunda.

Aliquamdiu ergo in vico illo aut ecclesia, ad quam ierat, commoratus pace inter clericos restituta, cum iam regredi ad monasterium cogitaret, viribus corporis cepit repente destitui. Conuocatisque discipulis indicat se iam resolui.

℟ O beatum.

Lectio tertia.

Tunc vero meror et luctus omnium vox vna plangentium: “Cur nos, pater, deseris aut cui nos desolatos relinquis? Inuadent enim gregem tuum lupi rapaces et quis eos a morsibus nostris percusso pastore prohibebit?”

℟ Martinus, qui electus.

Ⱥ Cum repente zz.viij.

Ad vesperas

Ⱥ Dum sacramenta zz.vij.

Commemoratio de sancto Edmundo, confessore et pontifice.

Ⱥ Confessor domini bb.iij.

℣ Amauit eum dominus.

Oratio

Deus, qui largissime bonitatis consilio ecclesiam tuam beati Edmundi, confessoris tui atque pontificis, clare vite meritis decorasti et gloriosis letificasti miraculis, concede nobis, famulis tuis, vt et eius in melius reformemur exemplis et ab omnibus ipsius patrocinijs protegamur aduersis. Per dominum.

DIE SEXTA

Lectio prima.

Cum videret beatus Martinus discipulos suos flentes, motus eorum fletibus, vt totus semper in domino misericordie visceribus affluebat, lachrimasse perhibetur. Conuersusque ad dominum hac tantum voce flentibus respondit: “Domine, si adhuc populo tuo sum necessarius, non recuso laborem, fiat voluntas tua.”

℟ O beatum virum.

Lectio secunda.

Nimirum inter spem amoremque positus dubitaret pene, quid mallet. Quia nec hos deferere nec a Christo voluit diutius separari, nichil tamen in voto suo anteponens, voluntati diuine totum domino committebat.

℟ O quantus et cetera.

Lectio tertia.

O virum ineffabilem nec labore victum nec morte vincendum, qui in nullam partem pronior inclinauerit nec mori timuit nec viuere recusauit, tamquam diceret: “Quamuis optata sit requies post laborem seni, est tamen animus victor annorum et cedere nescius senectuti, ac si parcis, domine, bonum michi est. Fiat voluntas tua, hos, quibus timeo, ipse custodias.”

℟ Martinus Abrahe.

Ⱥ Scimus quidem zz.viij.

Commemoratio de sancto Edmundo.

Ⱥ Ecce adest.

Ad vesperas

Ⱥ Imposita manu zz.7.

DIE SEPTIMA

Lectio prima.

Itaque cum iam per aliquot dies vi febrium teneretur, non tamen a dei opere cessabat, pernox in orationibus 864et vigilijs fatiscentes artus spiritui seruire cogebat nobilique illo stratu suo in cinere et cilicio recubans.

℟ Dum sacramenta aaa.j.

Lectio secunda.

Et cum a discipulis rogaretur, saltem vilia sibi stramenta sineret supponi. “Non decet,” inquit, “fili, christianum nisi in cinere mori, ego si aliud exemplum vobis relinquo, ipse peccaui.” Oculis autem et manibus in celum semper intentus inuictum ab oratione spiritum non relaxabat.

℟ Oculis ac manibus.

Lectio tertia.

Et cum a presbiteris, qui tunc ad eum confluxerunt, rogaretur, vt corpusculum lateris mutatione releuaret, “Sinite me,” inquit, “fratres, celum potius respicere quam terram, vt suo itinere spiritus dirigatur ad dominum.”

℟ Cum videret.

Ⱥ Domine, iam satis zz.8.

ULTIMO DIE OCTAUARUM

Ad primas vesperas

Ⱥ Dixerunt discipuli.

Psalmi de die.

Capitulum Dedit illi dominus bb.v.

℟ Dixerunt discipuli zz.viij.

Ⱥ O Martine ibidem.

Oratio

Concede, quesumus, omnipotens deus, beati Martini, confessoris tui atque pontificis, frequentata solennitas ad perpetuam populo tuo proficiat salutem et quem sepe veneramur in terris, semper habeamus patronum in celis. Per dominum.

Ad matutinas

Totum vt in die sancto

℟ Hic est Martinus. Martinus, qui electus. Martinus Abrahe cum Ⱥ O beatum pontificem, qui quere supra de translatione eiusdem oo.ij.

Psalmus Benedictus.

Quando vltima dies dominica inciderit, totum officium de sancto Martino habeatur cum nouem lectionibus.

Lectio prima.

Erat, inquit Seuerus, haud longe ab oppido monasterij locus, quem falsa hominum opinio velut consepultis ibi martyribus consecrauerat, et altare a preteritis episcopis constitutum. Martinus incertis non adhibet fidem, petit nomen martyris et tempora passionis ostendi grauiter ferens, quod nichil certi maiorum memoria tradidisset.

Lectio secunda.

Cum aliquandiu abstinuisset a loco nec derogans religioni, quia incertus erat, quadam die paucis sibi adhibitis fratribus ad locum pergit. Dehinc super sepulchrum astans orauit dominum, vt quis esset vel cuius meriti sepultus ostenderet.

Lectio tertia.

Tunc conuersus ad leuam vidit prope assistere vmbram sordidam ac trucem. Imperat nomen meritumque loquatur. Nomen edicit, de crimine confitetur latronem se fuisse ob scelera percussum et nichil sibi cum martyribus esse commune, cum illos gloria, se pena retineret. Uocem loquentis omnes audiebant, personam tamen non videbant. Tunc Martinus quid vidisset exposuit. Iussitque ex eo loco altare submoueri et ita populum superstitionis absoluit errore.

Lectio quarta.

Treueris puella quedam paralisi tenebatur, cui Martino oleum benedicente et in os eius fundente vox reddita est. Deinde ad contactum Martini singulis membris 865 | aaa.iiij.vita et sanitas redonata est.

Lectio quinta.

A Treueris reuertentibus nobis fit obuiam vacca, quam demon agitabat, que homines multos iam confoderat. Sequebantur eminus homines, qui predicere nobis magna voce ceperunt, vt caueremus. Martinus eleuata manu pecudem consistere iubet, que mox stetit immobilis.

Lectio sexta.

Tunc ecce videt Martinus dorso illius demonem supersedentem. Quem increpans, “Discede,” ait, “funeste,funeste] funesta breviarium de pecude.” Paruit demon indeque recessit, pecus ad pedes Martini prosternitur. Deinde iubente sancto gregem suum repetit. Hoc illo tempore fuit, quo Martinus inter medias flammas positus non sensit incendium.

Commemoratio de sancta Elizabeth

Ⱥ Accinxit cc.j.

Oratio

Tuorum corda fidelium, deus miserator, illustra et beate Elizabeth precibus gloriosis fac nos prospera mundi despicere et celesti consolatione gaudere. Per.

Ad Benedictus Ⱥ Simile est regnum celorum homini.

BEATI EDMUNDI REGIS ET MARTYRIS

Ⱥ Hic est vir, qui non est aa.v.

Oratio

Deus ineffabilis misericordie, qui beatissimum regem Edmundum tribuisti pro tui nominis gloria inimicum moriendo deuincere, concede propicius huic familie tue, vt eo interueniente mereatur in se antiqui hostis incitamenta superando extinguere. Per.

Inuitatorium Regem sempiternum.

Lectio prima.

In diebus illis rex Edmundus nactus culmen regiminis, quante fuerit in subiectos benignitatis, quante in peruersos districtionis, non est nostre facultatis reuoluere, qui eius minima gesta, quoquo] qui? breviarium conueniret sermone non possumus expedire.

Lectio secunda.

Siquidem ita columbine simplicitatis humilitas temperauit serpentine calliditatis astuciam, vt nec antiqui hostis deciperetur simulatione fraudulenta nec malignorum hominum reciperet contra iustitiam sententias, diligentissime que nesciebat inuestigans gradiensque via regia nec declinabat ad dexteram extollendo se meritis nec ad sinistram succumbendo vicijs humane fragilitatis.

Lectio tertia.

Inimicus humani generis tandem ei aduersarium immisit vocabulo Hynguar et alterum Hyba, qui nisi diuina impedirentur miseratione, conati sunt seducere totius fines Britannie. Qui Hynguar accersito vno ex commilitonibus expeditum dirigit ipseque cum grandi comitatu lento pede subsequitur et vt regem ita incautum aggrediatur.

Lectio quarta.

Ait autem sic: “Terre marique metuendus dominus noster Hynguar rex inuictissimus mandat, vt cum eo antiquos thesauros sub eo regnaturus diuidas. Cuius si aspernaris potentiam, vita indignus iudicaberis et regno.”

Lectio quinta.

Rex vero Edmundus auditis minis respondit: “Thesauros et diuitias, quas nobis hactenus contulit, propicia 866diuinitas sumat et consumat tua insatiabilis auiditas. Et vt cepit tua seua seueritas, post famulos regem a solio diripiat et ad vltimum iugulet. Rex regum ista miserans videt et secum, vt credo, regnaturum ad eternam vitam transferet. Unde noueris, quod christianus rex Edmundus non se subdat pagano duci, nisi prius effectus fuerit consors religionis.”

Lectio sexta.

Uix sanctus Edmundus verba compleuerat et renunciaturus miles pedem de domo extulerat, ecce Hynguar venit obuius et iubet, vt breuiloquio vtatur, illi pandens omnia archana regis vltima. His auditis imperat tyrannus circunfundi omnem turbam suorum interius solumque regem teneant, quem suis legibus rebellem iam cognouerat.

Lectio septima. Secundum Ioannem xij.

In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: “Amen dico vobis, nisi granum frumenti cadens in terram mortuum fuerit, ipsum solum manet,” et reliqua.

Tunc sanctus rex et martyr domini Edmundus in palacio, vt membrum Christi proiectis armis capitur, trahitur, punitur, percutitur pungnis impijs et a ministris diaboli vinculis artioribus artatus constringitur atque innocens sistitur ante impium iudicem quasi Christus ante Pilatum presidem cupiens eius sequi vestigia, qui pro nobis immolatus est hostia.

Lectio octaua.

Uinctus sanctus multipliciter illuditur ac tandem fatigatus acri instantia perducitur ad arborem vicinam, ad quam religatus flagris durissimis diutissime vexatur nec vincitur Christum semper inuocando flebilibus vocibus. Aduersarij autem quasi ludentes ad signum totum corpus sagittarum telis confodiunt et vulnera vulneribus imprimebant, dum iacula iaculis locum dabant et velut er‹i›cius asper similis beato Sebastiano, egregio martyri.

Lectio nona.

Uidens Hynguar furcifer animum sancti non posse mutari, lictori mandat protinus, vt amputaret caput eius. Et arrepto pugione spiculator inter verba orationis eum decapitando luceluce] ac luce breviarium priuauit atque ita cum palma victorie rex et martyr domini senatum curie celestis intrauit. Et sancti corpus conditum in loco, vbi beneficia multa prestitit Christus ad laudem nominis sui vsque in presentem diem.

Ⱥ Beatus vir, qui inuentus est aa.vij.

IN PRESENTATIONE BEATE MARIE SEMPER UIRGINIS

Omnia tam in vesperis quam in matutinis habeantur sicut in natiuitate eiusdem vv.j. et ij. cum hac oratione

Deus, qui sanctam dei genitricem virginem Mariam templum sancti spiritus post triennium in templum tuum presentari voluisti, presta, 867 | aaa.v.quesumus, vt qui presentationis sue festa veneramur, templum, in quo habitare digneris, effici mereamur. Per eundem.

Lectio prima.

Hodiernam festiuitatem, fratres karissimi, in spiritusancto intuens propheta dei genitricem virginem Mariam ex longinquis procedere preuidit dicens: “Specie tua et pulchritudine tua intende, prospere procede et regna.” Hodie namque sacratissima virgo a parentibus in templo presentata processit velut aurora consurgens, vt videntes eam filie Syon beatissimam merito predicarent. Hec enim virguncula tenerrima triennis hodie ad templum adducitur et quindecim ascensionis gradus sine ducentis aut alleuiantis manu sola conscendit, vt perfecte etati nichil deesse putares.”

Lectio secunda.

Ascendit, inquam, virgo ductu dei, non hominum freta subsudio, quam gratia sane prouexit potius quam natura. Considerant itaque hec parentes, mirantur et gaudent ac relucentem in ea domini virtutem venerantur. Unde et propheta subiungit: Audi, filia et vide et inclina aurem tuam et obliuiscere populum tuum et domum patris tui et concupiscet rex decorem tuum, quia ipse est dominus deus tuus.

Lectio tertia.

Hanc igitur virginem gloriosam, corpore et etate tenerrimam, pre omnibus gratia et sanctitate precelsam, cui rectius quam virgule dixerimus comparandam? Libet igitur parumper virge naturam et nomen intueri, vt vel aliquid inueniamus, quod Marie sanctitati congrue valeat adaptari. A virtute namque virga dicitur. Uirtus, inquam, que latet in radice, prodit in vigore virge.

Lectio quarta.

Huic ergo virgo beata non immerito comparatur, in qua omnis perfectio virtutis reperitur sapite sapiente teste, qui dicit: In me omnis spes vite et virtutis. In eius etiam vigore ac fructu refulsit omnis virtus radicis. Radix enim, ex qua hec virga est producta, patriarche fuerunt, in quibus quicquid gratie et virtutis erat, totum eminentius apparuit in Maria. Iccirco euangelium hodie legitur, in quo patriarcharum generationes memoramus.

Lectio quinta.

Triplex nempe virtus in virga inuenitur, secundum quod ex triplici substantia, cortice, ligno et medulla, componitur. Medulla quippe nutritur, ligno sursum erigitur, cortice vero contra exteriores iniurias defensatur. In beata autem virgine tamquam medulla nutriens interior gratia perhibetur, de qua angelus ad eam, “Aue,” inquit, “gratia plena.” Lignum quoque erigens 868assidua eius contemplatio est. Bene dicitur: Que est, que ascendit quasi virgula? Uirgula ex quo ascendit semper in sublime agitur atque suam versus celum summitatem dirigit quantoque a terra recedit, tanto semper subtilior fit.

Lectio sexta.sexta] v breviarium

Hec virgo tenerrima sancta Maria calcatis huius mundi delectamentis qualiter deo inhereret, ardenti desiderio satagebat. Sicque dum eius conuersatio celestis extitit intentione continua et affectione sursum ferebatur. Sicut quidam in laude eius ait: Unum quippe pro certo scimus, quod omnis Marie vita et actio semper fuit in domino. Et quanto despectis infimis a terra recessit, tanto subtilior in contemplando erat. Cortex autem diligens custodia sui fuit. Ideo a sapiente dicitur: Hortus conclusus et fons signatus. Et iterum: Uirgam virtutis tue emittet dominus ex Syon.

Liber generationis hic legatur, vt patet in die conceptionis eiusdem ee.7. Capitula ad horas sicut in die natiuitatis eius habeantur et cetera.

Ad secundas vesperas

Commemoratio de sancta Cecilia.

Ⱥ Prudens et vigilans virgo cc.j.

Oratio

Deus, qui nos annua beate Cecilie, virginis et martyris tue, solennitate letificas, da, quesumus, vt quam veneramur officio, etiam pie conuersationis sequamur exemplo. Per.

Inuitatorium Christum venerantes deum adoremus, regem regum, Qui in celis Cecilie palmam hodie dedit eternam.

Psalmus Uenite.

Hymnus Uirginis proles cc.j.

In primo nocturno

Ⱥ Cecilia virgo Almachium exuperabat, Tiburtium et Ualerianum ad coronas vocabat.

Psalmus Domine dominus noster a.ij.

Ⱥ Expansis manibus orabat ad dominum, vt eam eriperet de inimicis.

Psalmus Celi enarrant a.vj.

Ⱥ Cilicio Cecilia membra domabat, deum gemitibus exorabat.

Psalmus Domini est terra b.ij.

℣ Diffusa est gratia.

Lectio prima.

Cecilia ex preclaro genere Romanorum ab ipsis cunabulis in fide Christi nutrita diebus ac noctibus virginitatem suam conseruari a domino precabatur. Cilicio vero et ad carnem induta desuper auratis vestibus tegebatur. Desponsata fuit cuidam iuueni nomine Ualeriano.

℟ Uirgo gloriosa semper euangelium Christi gerebat in pectore Et non diebus neque noctibus cessabat a colloquijs diuinis et oratione.

℣ Cilicio Cecilia membra domabat, deum gemitibus orabat. Et.

Lectio secunda.

Dum autem dies instaret nuptiarum, biduanis ac triduanis ieiunijs orans se sanctis omnibus commendabat, vt suam pudicitiam custodirent. Cum hec agerentur, Cecilia sponsum in cubiculo sic hortatur: “Secretum, karissime, tibi volo 869 | aaa.vj.dicere, si te illud promiseris sub iuramento obseruare.”

℟ Cilicio Cecilia membra domabat, deum gemitibus exorabat, Almachium exuperabat, Tiburtium et Ualerianum ad coronas vocabat.

℣ Non diebus neque noctibus vacabat a colloquijs diuinis et oratione. Almachium.

Lectio tertia.

Quo iurante, “Angelum dei,” inquit, “habeo amatorem, qui nimio zelo custodit corpus meum. Itaque quod si vel leuiter senserit, quod tu castitatem meam violare presumas, contra te grauissime irascetur. Si vero castitatem meam custodieris, ita quoque te diliget sicut et me et ostendet tibi gloriam suam.”

℟ Cantantibus organis Cecilia virgo in corde suo soli domino decantabat dicens: “Fiat, domine, cor meum et corpus meum immaculatum, vt non confundar.”

℣ Biduanis ac triduanis ieiunijs orans suam domino pudicitiam commendabat dicens: “Fiat.”

In secundo nocturno

Ⱥ Fiat, domine, cor meum et corpus meum immaculatum, vt non confundar.

Psalmus Eructauit c.viij.

Ⱥ Tunc Ualerianus perrexit ad antistitem et signo, quod acceperat, inuenit sanctum Urbanum.

Psalmus Deus noster d.j.

Ⱥ Domine Iesu Christe, seminator casti consilij, suscipe seminum fructus, quos in Cecilia seminasti.

Psalmus Fundamenta e.viij.

℣ Specie tua.

Lectio quarta.

Tunc Ualerianus timore correptus, “Si vis,” inquit, “vt credam, quod dicis, ostende michi ipsum angelum.” Cecilia respondit: “Si michi credis et te baptizari permittis, poteris eum videre.” Statimque Ualerianus perrexit et secundum signa, que acceperat, sanctum Urbanum papam inuenit.

℟ Cecilia me misit ad vos, Ut ostendatis michi sanctum Urbanum, quia ad ipsum habeo secreta, que perferam.

℣ Tunc Ualerianus perrexitperrexit] perrerit breviarium ad pauperes dans eis benedictionem Cecilie dicens: “Cecilia me misit ad vos. Ut ostendatis.”

Lectio quinta.

Cui cum dixisset verba Cecilie, gauisus est valde. Tunc subito apparuit in niueis quidam senex tenens librum litteris aureis scriptum, quod videns Ualerianus legit sic: “Unus deus, vna fides, vnum baptisma.” Dixit ei senex: “Credis ita esse?” Exclamauit Ualerianus dicens: “Non est aliud, quod credi verius posset.”

℟ Domine Iesu Christe, pastor bone, seminator casti consilij, suscipe seminum fructus, quos in Cecilia seminasti; Cecilia, famula tua, quasi apis tibi arguementosa deseruit.

℣ Nam sponsum, quem quasi leonem ferocem accepit, ad te quasi agnum mansuetissimum destinauit. Cecilia, famula.

Lectio sexta.

Et statim senex disparuit, Ualerianus baptizatus ad Ceciliam redijt. Cum autem venisset ad Ceciliam, vidit protinus angelum 870dei astantem ei, qui duas coronas ex rosis et lilijs ferens alteram Cecilie, alteram Ualeriano dedit dicens.

℟ Ceciliam intra cubiculum orantem inuenit et iuxta eam stantem angelum domini, Quem videns Ualerianus nimio terrore correptus est.

℣ Angelus domini descendit de celo et lumen refulsit in habitaculo. Quem.

In tertio nocturno

Ⱥ Beata Cecilia dixit ad Tiburtium: “Hodie te fateor meum esse cognatum, quia amor dei te fecit esse contemptorem idolorum.”

Psalmus Cantate j f.ij.

Ⱥ Credimus Christum, filium dei, verum deum esse, qui sibi talem elegit famulam.

Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.

Ⱥ Nos scientes sanctum nomen omnino negare non possumus.

Psalmus Cantate ij f.iij.

℣ Adiuuabit eam.

Lectio septima. Secundum Mattheum xiij.

In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis parabolam hanc: “Simile est regnum celorum thesauro abscondito in agro,” et reliqua.

“Istas coronas mundo corde et corpore custodite, quia nec vnquam marcescent nec odorem amittent.” Post hec autem dicente angelo Tiburtius, frater Ualeriani, ingressus est et statim mirari cepit, vnde tantus odor rosarum et liliorum spiraret.

℟ Beata Cecilia dixit ad Tiburtium: “Hodie te fateor meum esse cognatum, Quia amor dei te fecit esse contemptorem idolorum.”

℣ Sicut amor dei fratrem tuum michi coniungi fecit, ita te michi cognatum faciet. Quia.

Lectio octaua.

Dixit ei Ualerianus: “Sicut me orante hunc odorem sensisti, ita coronas, quas ex rosis et lilijs habemus, si credideris, cernes.” Tunc Cecilia et Ualerianus ita Tiburtio predicauerunt, quod ad fidem Christi conuersus et a sancto Urbano baptizatus est.

℟ Dum aurora finem daret, Cecilia dixit: “Eya, militesmilites] miles breviarium Christi, abijcite opera tenebrarum et induimini arma lucis.”

℣ Cecilia valedicens fratribus et exhortans eos ait: “Eya.”

Lectio nona.

Et tantam deinceps dei gratiam habuit, quod quotidie videns angelos dei, quicquid a deo petebat, accepit. Post hec Almachius prefectus precepit, vt Tiburtius et Ualerianus sacrificarent aut decollati perirent. Et cum ducerentur, ita Maximo corniculario predicauerunt, quod eum ad fidem conuerterunt. Ipsi quoque carnifices conuersi sunt et baptizati.

℟ O insignis et preclara castitatis gloria, Quam Cecilia virgo sacra possidet in secula.

℣ Nos canentes Christo laudem acquiramus requiem. Quam.

Psalmus Te deum.

Ad laudes

Ⱥ

Cantantibus organis Cecilia domino decantabat dicens: “Fiat cor meum immaculatum, vt non confundar.”

Ⱥ Est secretum, Ualeriane, quod tibi volo dicere: angelum dei habeo amatorem, qui nimio zelo 871 | aaa.vij.custodit corpus meum.

Ⱥ Cecilia, famula tua, domine, quasi apis tibi argumentosa deseruit.

Ⱥ Benedico te, pater domini mei Iesu Christi, quia per filium tuum ignis extinctus est a latere meo.

Ⱥ Ualerianus in cubiculo Ceciliam cum angelo orantem inuenit.

In euangelio Ⱥ Dum aurora finem daret, Cecilia dixit: “Eya, milites Christi, abijcite opera tenebrarum et induimini arma lucis.”

Psalmus Benedictus.

Ⱥ O beata Cecilia, que duos fratres conuertisti et Almachium iudicem superasti, Urbanum episcopum in vultu angelico demonstrasti.

Psalmus Magnificat.

Commemoratio de sancto Clemente.

Ⱥ “Oremus omnes ad dominum Iesum Christum,” dixit beatus Clemens, “vt confessoribus suis fontis venas aperiat.”

℣ Gloria et honore.

Oratio

Deus, qui nos annua beati Clementis, martyris atque pontificis, solennitate letificas, concede propicius, vt cuius natalicia colimus, virtutem quoque passionis imitemur. Per.

Commemoratio de sancta Felicitate.

Ⱥ Accinxit fortitudine bb.8.

℣ Specie tua.

Oratio

Presta, quesumus, omnipotens deus, vt beate Felicitatis tue solennia recensentes meritis ipsius protegamur et precibus. Per.

Inuitatorium Regem sempiternum aa.v.

In primo nocturno

Ⱥ Rome tertius a Petro Clemens apostolicus nomini vixit concinnus factis, dictis, moribus.

Psalmus Beatus vir.

Ⱥ Instructus sanctis sancti Petri documentis celica Romano dona dedit populo.

Psalmus Qu‹ar›e fremuerunt.

Ⱥ Uerbis supernis idola probabat esse friuola legem sed et Iudaicam vmbram nouelle preuiam.

Psalmus Domine, quid multiplicati.

℣ Gloria et honore.

Lectio prima.

Clemens papa tertius post beatum Petrum ita morum ornamentis pollebat, quod omnibus christianis et etiam Iudeis et gentilibus complacebat. Cumque vxorem Sisinnij Theodoram ab idolatria conuersam in castitate suaderet manere.

℟ “Oremus omnes ad dominum Iesum Christum,” dixit beatus Clemens, “vt confessoribus suis fontis venas aperiat, Ut de beneficijs eius gratulemur.”

℣ Qui percussit in deserto Syna petram et fluxerunt aque in abundantiam, ipse nobis laticem affluentem impartiatur. Ut.

Lectio secunda.

Sisinnius zelo ductus ecclesiam occulte intrauit volens scire, cur illa sic ecclesiam frequentaret. At vbi beatus Clemens oraret, ita surdus et cecus effectus est, quod pueris suis diceret, vt se foras eijcerunt. Sed illi girantes per totam ecclesiam ianuam eius inuenire non poterant.

℟ Hic est vere martyr aa.6.

Lectio tertia.

Audiens Theodora per puerum, quod ita cecus et surdus esset, post missam rogauit sanctum pro eo. Tunc sanctus Clemens profectus cum ea ad ipsum inuenit eum apertis 872oculis nichil videntem et nec penitus audientem.

℟ Orante sancto Clemente apparuit ei agnus dei, De sub cuius pede fons viuus emanat, fluminis impetus letificat ciuitatem dei.

℣ Cumque oratione complesset et hincinde circumspiceret, vidit agnum stantem. De sub.

In secundo nocturno

Ⱥ Utramque plebem sic docendo sedulus messis manipulos colligebat, spiceos secum destinauit aree.

Psalmus Cum inuocarem.

Ⱥ Clementis monitis conuersa Theodora, casta vxor Sisinnij, sacrum baptisma recepit.

Psalmus Uerba mea c.v.

Ⱥ Quod dum Sisinnius comperisset, vxori proprie cepit insidias tendere.

Psalmus Domine dominus noster a.ij.

℣ Posuisti.

Lectio quarta.

Cumque pro eo orasset et ille videret et audiret putans magice se delusum, iussit seruis, vt sanctum Clementem ligarent et traherent. Et illi ligantes et trahentes columnas putabant, sicut Sisinnio videbatur, quod sanctum Clementem vinctum traherent.

℟ Hic est vir, qui non est aa.vj.

Lectio quinta.

Tunc sanctus Clemens abscessit monens Theodoram, vt pro viro suo semper oraret, donec eum dominus visitaret. Flenti itaque TheodoreTheodore] Theodoro breviarium et oranti ad vesperum apparuit sanctus Petrus dicens: “Per te saluus erit Sisinnius.” Hec dicens abscessit.

℟ Phebus et Cornelius, discipuli beati Clementis, dixerunt ad populum: “Oremus omnes ad dominum, vt ostendat nobis Martyris sui corpus.”

℣ Inuenerunt in modum templi marmorei habitaculum a deo preparatum, vbi iacebat Martyris.

Lectio sexta.

Sisinnius quoque Theodoram vocauit obsecrans, vt pro se oraret et sanctum Clementem ad se venire rogaret. Tunc illa sanctum Clementem adduxit. Qui Sisinnium de fide instruens cum alijs multis de domo eius baptizauit.

℟ Sanctissimi martyris Clementis aa.6.

In tertio nocturno

Ⱥ Sancto Clemente in ecclesia orationem finiente Sisinnius obseruans cecus et surdus effectus est.

Psalmus In domino confido a.iij.

Ⱥ Dum pro viro suo preces funderet Theodora, potuit domum referri miseris sed non antea.

Psalmus Domine, quis a.iiij.

Ⱥ Aufidianus igitur videns multitudinem exulum martyrij palmam non renuere, solum Clementem animaduerti precepit.

Psalmus Domine, in virtute a.vj.

℣ Magna est gloria.

Lectio septima. Secundum Lucam xix.

In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis parabolam hanc: “Homo quidam nobilis abijt in regionem longinquam accipere sibi regnum et reuerti,” et reliqua.

Tunc comes sacrorum Publius Tarquinus pecuniam multis dedit et contra sanctum Clementem maximam seditionem commouit, sed Mamorcius prefectus adductum sibi cum videret ad omnia respondere prudenter, mandauit Traiano: “Quare Clementem episcopum, qui nihil mali fecisset, sic accusassent?”

℟ Dedisti, 873 | aaa.viij.domine, habitaculum martyri tuo Clementi in mari in modum templi marmorei angelicis manibus preparatum Iter prebens populo terre, vt enarrent mirabilia tua.

℣ Hoc, domine, ad laudem et gloriam nominis tui fieri voluisti. Iter prebens.

Lectio octaua.

Et ille remandauit illum aut sacrificare aut ire in exilium. Quod et factum est: profectus autem in exilium in insulam inuenit ibi plusquam duo milia christianorum iam ducta ad secanda marmora damnatorum. Qui videntes sanctum Clementem statim in fletum et lachrimas proruperunt.

℟ Gloriosi, domine, testis tui Clementis dignos memoria triumphos celebrantes tue largitati immensos preconiorum iubilos reddimus, De quo accepit, vt vinceret, qui non distulit pro tui nominis amore tormentis occumbere.

℣ Fulget in celo sicut sol in mundo amplectens coronam perpetue vite et felicitatis eterne. De.

Lectio nona.

Quos cum ille in domino confortasset et a sex miliaribus aquam deferri audisset, orauit dominum, vt confessoribus suis fontem aperiret. Post orationem vero circunspiciens vidit agnum stantem et pede dextro quasi locum ostendentem. Tunc beatus Clemens intelligens deum, quem solus ille videbat, perrexit ad locum omnibus precipiens, vt ibi foderent. Quod cum fieret, statim aquis exeuntibus fons erupit.

℟ Miles Christi aa.v.

Te deum.

Ad laudes

Ⱥ

Non meis meritis ad vos me misit dominus vestre corone participem me fieri.

Ⱥ Orante sancto Clemente apparuit ei agnus dei.

Ⱥ Uidi supra montem agnum stantem, de sub cuius pede fons viuus emanat.

Ⱥ De sub cuius pede fons viuus emanat, fluminis impetus letificat ciuitatem dei.

Ⱥ Omnes gentes per girum crediderunt Christum dominum.

Ⱥ Beatus Clemens, vrbis Rome episcopus, dum populo predicaret, in mari iactatus est et a domino Iesu Christo sepulchrum eius preparatum est.

Psalmus Benedictus.

Commemoratio de sancta Felicitate.

Ⱥ Simile est regnum celorum homini cc.ij.

In secundas vesperas

In euangelio Ⱥ Dedisti, domine, habitaculum martyri tuo Clementi in mare in modum templi marmorei angelicis manibus preparatum iter prebens populo terre, vt enarrent mirabilia tua.

Psalmus Magnificat.

Commemoratio de sancto Chrisogono.

Ⱥ Iste sanctus aa.v.

℣ Posuisti.

Oratio

Adesto, domine, quesumus, supplicationibus nostris, vt qui ex iniquitate nostra reos nos esse cognoscimus, beati Chrisogoni, martyris tui, intercessione liberemur. Per.

Inuitatorium Iustus florebit.

Lectio prima.

Tenebatur in vinculis iussu Diocletiani vir dei nomine Chrisogonus per biennium sancte Anastasie alimonia educatus. Unde ipsa tenta a Publio carceri traditur. Qui Publius proximo legationem ad Persas suscipiens sancte Anastasie omne humanitatis iubet negari solatium.

℟ Stola iocunditatis.

Lectio secunda.

874Estimans autem se virgo Christi in tribulatione deficere Chrisogono dirigit epistolam, vt animam eius Christo commendet, pro cuius amore tormenta sustinet. Rescribit itaque sanctus virgini, vt fortiter agat expectans interim, quod deus iusserit.

℟ Beatus vir, qui suffert.

Lectio tertia.

Interea transactis tribus mensibus corpus Publij naufragatum mare reiecit. Quod audientes serui eius in diuersa se transferunt et dei famula exiens libera Chrisogonum petens ei quod acciderat denunciat. Et circa christianos incarceratos curam suscipit.

℟ Posuisti, domine.

Ⱥ Hic est vere martyr.

Commemoratio solita.

SANCTE KATHERINE UIRGINIS ET MARTYRIS

Ad primas vesperas

Super psalmos de die Ⱥ Hec est, que nesciuit thorum in delicto, habebit fructum in respectione animarum sanctarum.

℟ Pulchra facie bb.8.

Ⱥ Aue gemma charitatis.

Oratio

Deus, qui dedisti legem Moysi in summitate montis Synai et in eodem loco per sanctos angelos tuos corpus beate Katherine, virginis et martyris tue, mirabiliter collocasti, presta, quesumus, vt eius meritis et intercessione ad montem, qui Christus est, peruenire valeamus. Per eundem.

Inuitatorium Adoremus virginum regem in seculorum secula, Uirgini, qui Katherine contulit celestia.

Psalmus Uenite.

In primo nocturno

Ⱥ Uirgo regalis fidei merito specialis, vt iubar in tenebris mundo Katherina refulsit.

Psalmus Domine dominus noster.

Ⱥ Hec dominum celi complectens mente fideli respuit errorem mundi labentis honorem.

Psalmus Celi enarrant.

Ⱥ Membra redemptoris fidei Maxentius hostis vndique cedebat, gladius per cuncta furebat.

Psalmus Domini est terra.

℣ Diffusa est.

Lectio prima.

Fuit in ciuitate Alexandria virgo Katherina annorum duo de viginti speciosa valde, ab infantia studijs liberalibus sufficientissime erudita, Costi regis vnica filia, ipso defuncto familiam gubernabat. Cum autem Maxentius in templo idolis immolaret, ipsa se ingerens ipsum super errore huiusmodi confudit, vt verbis respondere non posset.

℟ Sancta virgo Katherina, Costi regis filia, Summo patre deo digna mundi spreuit gaudia.

℣ Tam diuinis quam humanis erudita studijs. Summo.

Lectio secunda.

Tunc imperator (ipsa sub custodia reseruata) misit litteras per diuersas prouincias, vt omnes rhetores conuenirent. Cum igitur quinquaginta in omni sapientia eruditi venissent et intellexissent se vocatos, vt cum vna puella disputarent, ait vnus: “O magnum imperatoris consilium, vt hac de causa tot sapientissimos 875 | bbb.j.inuitaret.”

℟ Cogit Cesar Christi seruos libare demonijs Sed tyranni virgo iussa voce damnat libera.

℣ Seuit hostis innocentes perimens atrociter. Sed.

Lectio tertia.

Interim certificata virgo per nuncium de conflictu in crastino se domino commendauit. Et ecce angelus ei oranti apparuit exhortans eam ad constantiam et predicens ei oratorum conuersionem et martyrium. Sequenti die ante Cesarem inito conflictu tanta fuit in eius labijs diffusa gratia, vt oratores in aliquo contradicere nescientes dixerunt imperatori.

℟ Uirgo prudens et electa dei sapientia Oratorum argumenta vicit ac versutias.

℣ Ab angelo confortata, plena dei gratia. Oratorum.

In secundo nocturno

Ⱥ Cesaris intrepide studijs preclara sophie arguit errorem male sanum virgo furorem.

Psalmus Eructauit c.viij.

Ⱥ Non cedens monitis mactatur verbere, mitis carcere damnatur nec virgo sic superatur.

Psalmus Deus noster d.j.

Ⱥ Cesar vt inuictam penitus vidit Catherinam, vt leo crudelis iubet hanc descerpere penis.

Psalmus Fundamenta e.viij.

℣ Specie tua.

Lectio quarta.

Nisi sectam demoniorum probabiliorem esse ostenderis, ecce omnes conuertimur ad Christum. Ad hec tyrannus furibundus fecit eos igne cremari sed vestibus et capillis illorum illesis et vultibus quasi roseis apparentibus multi crediderunt in Christum.

℟ Christo credentes flammas intrant sapientes Et precibus fusis migrant ad gaudia lucis.

℣ O virtus Christi, nil preualet artibus ignis. Et.

Lectio quinta.

Post hec cum tyrannus virginem mollire non posset blandicijs vel promissis, expoliatam et scorpionibus cesam trudi in carcerem iussit et ibi fame et siti diebus duodecim cruciari. Sed angeli dei visitantes eam et locum claritate replentes custodes in stuporem verterunt.

℟ Sponsa Chisti gloriosa gaudet inter verbera, Nulla mouent hanc promissa nec terrent supplicia.

℣ Charitate vulnerata tendit ad celestia. Nulla.

Lectio sexta.

Interea tyranno causis exigentibus recedente regina multum passa per visum nocte de puella Porhirium alloquitur principem militie fidelem in secretis. Et ingressi ad eam viderunt claritatem mirabilem. Uiderunt etiam angelos dei plagas eius vnguento circunfouentes.

℟ Christus sanctam tenebroso reclusam ergastulo Miro satis atque blando confortat alloquio.

℣ Salue, virgo gloriosa, quam Christi presentia. Miro.

In tertio nocturno

Ⱥ Machina penalis nutu dirupta tonantis martyre nil lesa dedit Orcho milia cesa.

Psalmus Cantate j.

Ⱥ Martyr vt orauit, gladium subijt, ethera scandit, sponsus honorque datur, cum 876Christo deliciatur.

Psalmus Dominus regnauit, exsultet.

Ⱥ Uirginis ex oleo, quod manat corpore sacro, certa medela datur, morbi genus omne fugatur.

Psalmus Cantate ij f.iij.

℣ Adiuuabit.

Euangelium. Lectio septima.

Simile est regnum celorum thesauro vt supra cc.ij.

Uiderunt etiam seniores eam in mirabili claritate et accipiens beata Katherina coronam de capite vnius illorum et imponens regine dixit ei: “Forti animo esto, quia post triduum itura es ad celum.” Confortauit autem et Porhirium exponens ei premia celestia. Que omnia cum retulisset, plusquam ducentis militibus conuersi sunt ad dominum.

℟ Corpus virgineum, Christi venerabile templum Monte Syna angelico conditur obsequio.

℣ Puruspurus] murus breviarium in etherea cum sancti spiritus aula. Monte.

Lectio octaua.

Demum cum dominus ei cibum per columbam ministrasset et in fine dierum duodecim cum multitudine angelorum et virginum eidem apparens ad tolerantiam animasset, regressus tyrannus iussit eam de carcere duci. Cum autem rote horribiles sibi pararentur, ipsa orante confracte sunt et quasi quatuor milia gentilium necauerunt.

℟ Percussa gladio dat lac pro sanguine collo, Quam manus angelica sepeliuit vertice Syna.

℣ Membris virgineis olei fluit vnda salubris. Quam.

Lectio nona.

Tunc regina deposito timore prosiliens in increpationem tyranni auulsis mammillis gladio martyrium consummauit. Porphirius quoque eam sepeliens et milites supradicti, qui crediderunt, amputatis capitibus martyrium consummauerunt. Uirgo vero domini ducta ad martyrium dum oraret pro se et sui memoriam agentibus, facta est vox ad eam dicens: “Ueni, dilecta mea, ecce tibi beatitudinis ianua aperitur. His ergo, qui passionem tuam celebrauerint, opem de celis promitto.”

℟ O Christi pietas, o virtus atque potestas virginis, ex membris sacri fluit vnda liquoris, Unde fides egris infundit dona salutis.

℣ Uirginis ob meritum manet hoc memorabile signum. Unde.

Te deum.

℣ Audi, filia.

Ad laudes

Ⱥ

Eterno regi celo terraque potenti seruans morte fidem virgo conregnat eidem.

Ⱥ Atria Hierusalem penetrans et luminis arcem hec iubilat sponso, cui seruit celicus ordo.

Ⱥ Ad laudes vigilem fontemque deum sitientem Christus suscepit, cui virgo fidelis adhesit.

Ⱥ Ignibus extinctis canit hymnum vox puerilis, sic nece consumpta Christi Katherina sub vmbra.

Ⱥ Ordo puellarum quam felix candidularum, cum quibus hec virgo cantat noua cantica Christo.

In euangelio Ⱥ Benedictus dominus rex celestis, qui per merita beate Katherine virginis medelam languidis prestat sanitatis, ipsius corporis oleo fideliter perunctis.

Psalmus Benedictus.

Ad secundas vesperas

℟ Surge ergo et nostras sponso preces aperi, tua vox est dulcis in aure domini, que 877 | bbb.iij.pausas sub vmbra dilecti; Ab estu mundi transfer nos ad amena paradisi.

℣ Pulchre Syon filia, pro mortali tunica agni tecta vellere et corona glorie. Ab.

Ⱥ Prudens et vigilans cc.j.

Oratio vt supra.

IN DEDICATIONE ECCLESIE

Ad primas vesperas

Ⱥ

Sanctificauit dominus tabernaculum suum, hec est, domus dei, in qua inuocetur nomen eius, de quo scriptum est: Erit nomen meum ibi, dicit dominus, alleluya.

Psalmus Letatus sum g.iiij.

Ⱥ Domus hec sancta Hierusalem ciuitas dei nostri et congregatio celestium angelorum est, alleluya.

Psalmus Nisi dominus edificauerit g.v.

Ⱥ Gloriosum et terribile nomen tuum, domine, edificanti domum in vniuersa terra; magnus dominus noster, quia exaltatum est nomen eius solius; beati, qui habitant in domo tua, domine, in seculum seculi laudabunt te, alleluya.

Psalmus Memento g.v.

Ⱥ Benedictus es in templo sancto glorie tue, quod edificatum est ad laudem et gloriam nominis tui, domine, alleluya.

Psalmus Confitebor g.vj.

Ⱥ In dedicatione huius templi laudate deum, omnis militia celorum, et omnis terra laudet nomen domini, quia exaltatum est nomen eius solius.

Psalmus Lauda, Hierusalem h.j.

Capitulum Apocalipsis xxj.

In diebus illis: Uidi ciuitatem sanctam Hierusalem nouam descendentem de celo a deo paratam, sicut sponsam ornatam viro suo et audiui vocem de throno dicentem: “Ecce tabernaculum dei cum hominibus et habitabit cum eis.”

℟ Benedic, domine, domum tuam et omnes habitantes in ea sitque in ea sanitas, humilitas, sanctitas, castitas, virtus, victoria, fides, spes et charitas, benignitas, temperantia, patientia, spiritalis disciplina et obedientia Per infinita secula.

℣ Conserua, domine, in ea timentes te pusillos cum maioribus. Per.

Hymnus

Urbs beata Hierusalem,
dicta pacis visio,
que construitur in celis
viuis ex lapidibus
et angelis coronata
vt sponsata comite.

Noua veniens e celo
nuptiali thalamo,
preparata vt sponsata
copuletur domino,
platee et muri eius
ex auro purissimo.

Porte nitent margaritis
aditis patentibus
et virtute meritorum
illuc introducitur
omnis, qui ob Christi nomen
hic in mundo premitur.

Tunsionibus, pressuris
expoliti lapides
suisque aptantur locis
per manus artificis,
disponuntur permansuri
sacris edificijs.

Gloria et honor deo
vsquequo altissimo
vna patri filioque,
inclyto paracleto,
cui 878laus et potestas
per eterna secula. Amen.

℣ Hec est domus domini firmiter edificata, Bene fundata est supra firmam petram.

Ⱥ O quam metuendus est locus iste! Uere non est hic aliud nisi domus dei et porta celi.

Psalmus Magnificat.

Alia Ⱥ Pax eterna ab eterno patre huic domui, pax perennis verbum patris fit, pax huic domui, pacem pius consolator huic prestet domui.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Deus, qui inuisibiliter omnia contines et tamen pro salute generis humani signa potentie tue visibiliter ostendis, templum hoc potentia tue inhabitationis illustra, vt omnis, qui huc deprecaturi conueniunt, ex quacumque tribulatione ad te clamauerint, consolationis tue beneficia consequantur. Per dominum.

Inuitatorum Filie Syon, currite, assunt enim celebria matris vestre solennia; Iubilemus igitur deo nostro vnanimes, qui sibi eam gratuita elegit clementia.

Psalmus Uenite.

Hymnus

Angulare fundamentum
lapis Christus missus est,
qui compage parietum
in vtroque nectitur,
quem Syon sancta suscepit,
in quo credens permanet.

Omnis illa deo sacra
et dilecta ciuitas
plena modulis in laude
et canore iubilo
trinum deum vnicumque
cum fauore predicat.

Hoc in templo, summe deus,
exoratus adueni
et clementi bonitate
precum vota suscipe,
largam benedictionem
hic infunde iugiter.

Hic promereantur omnes
petita acquirere
et adepta possidere
cum sanctis perenniter,
paradisum introire
translati in requiem.

Gloria et honor deo.

In primo nocturno

Ⱥ Tollite portas principes vestras et eleuamini, porte eternales.

Psalmus Domini est terra b.ij.

Ⱥ Ut videam voluntatem domini et protegar a templo sancto eius.

Psalmus Dominus illuminatio b.viij.

Ⱥ Introibo ad altare dei, ad deum, qui letificat iuuentutem meam.

Psalmus Iudica me, deus d.ij.

℣ Domine, dilexi decorem domus tue et locum habitationis.

Lectio prima.

Recte festa ecclesie colunt, qui se ecclesie filios esse cognoscunt. Hec enim omnium mater est, que natos ad mortem generat ad salutem. Hec est quidem post synagogam vocata sed ante synagogam promissa. Hec est enim in primo homine prefigurata, nam sicut ex latere Ade fabricata est Eua, ita ex Christi corpore et vulnere redempta creuit ecclesia. Hec intra archam diluuio exundante seruata crucis beneficium et baptismatis mysterium presignauit.

℟ In dedicatione templi decantabat populus laudem Et in ore eorum dulcis resonabat sonus.

℣ In hymnis et confessionibus benedicebant dominum.

Alius ℣ Obtulerunt sacrificium super altare domini et ceciderunt in faciam suam et adorauerunt deum. Et in.

Lectio secunda.

879 | bbb.iij.Hanc Sarra sterilis et desperata in senectute vnico pignore precinuit. Ecclesia enim vnicum, id est, dilectissimum, populum deo seculo iam senescente progenuit. Hec est regina illa, de qua ad dominum dicitur: “Astitit regina a dextris tuis in vestitu deaurato circumamicta varietate,” id est, diuersarum circundata precioso decore virtutum.

℟ Fundata est domus domini super verticem montium et exaltata est super colles et venient ad eameam] eum breviarium omnes gentes Et dicent: “Gloria tibi, domine.”

℣ Uenientes autem venient cum exultatione portantes manipulos suos. Et dicent.

Alius ℣ Reges offerent gloriam suam et honorem in illam. Et.

Lectio tertia.

Hec est regina illa, que venit a partibus Ethiopie audire sapientiam Salomonis. Sed hec non tam ex vna gente quam vniuersis mundi partibus reges paritura conuenit, sicut euangelista commemorat dicens: Regina austri venit a finibus terre audire sapientiam Salomonis.

℟ Uidi ciuitatem sanctam Hierusalem nouam descendentem de celo a deo paratam Et audiui vocem magnam de throno dicentem: “Ecce tabernaculum dei est cum hominibus et habitabit cum eis.”

℣ Et dixit qui sedebat in throno: “Ecce noua facio omnia.” Et.

In secundo nocturno

Ⱥ Non est hic aliud nisi domus dei et porta celi.

Psalmus Deus noster refugium d.j.

Ⱥ Uidit Iacob scalam (summitas eius celos tangebat) et descendentes angelos et dixit: “Uere locus iste sanctus est.”

Psalmus Magnus dominus d.j.

Ⱥ Cum euigilasset Iacob a somno, ait: “Uere locus iste sanctus est.”

Psalmus Te decet d.vij.

℣ Replebimur in bonis domus tue.

Lectio quarta.

Uenit ecclesia ad redemptorem suum, vt de stultitia erroris doctrinam perciperet veritatis, de qua plenius, sicut audiuimus, regum scribit historia ita dicens: Et ingressa regina in Hierusalem in comitatu multo et diuitijs camelis portantibus aromata et aurum infinitum nimis et gemmas preciosas venit ad regem Salomonem et locuta est ei vniuersa, que habebat in corde suo.

℟ Benedic, domine, domum istam, que edificata est nomini tuo, Uenientium in loco isto exaudi preces in excelso solio glorie tue.

℣ Domine, si conuersus fuerit populus tuus et adorauerit ad sanctuarium tuum. Uenientium.

Lectio quinta.

In figura huius regine ecclesia venit ex gentibus et finibus terre imponens finem cupiditatibus vicijsque terrenis, vt audiret sapientiam Salomonis, id est, viri pacifici domini nostri Iesu Christi, qui fecit vtraque vnum soluens inimicitias inter deum et hominem in carne sua. Uenit post veteres et prophanas superstitiones audire et dicere de fidei illuminatione et iudicio futuro, de anime immortalitate, de spe resurrectionis et 880gloria.

℟ Mane surgens Iacob erigebat lapidem in titulum fundens oleum desuper, votum vouit domino; “Uere locus iste sanctus est et ego nesciebam.”

℣ Cumque euigilasset Iacob a somno, ait: “Uere.”

Lectio sexta.

Uenit ergo in Hierusalem cum multo comitatu, id est, non iam cum vna gente tantum Iudeorum, sicut prius synagoga solos habuit Hebreos, sed cum totius mundi gentibus et diuersis nationibus. Uenit exhibens munera Christo, digna aromata et aurum infinitum nimis et gemmas preciosas et hoc camelis portantibus, id est, ex gentibus a populo venientibus, qui prius fuerant vitiorum feditate distorti et malorum onere curui ac peccatorum prauitate deformes.

℟ Terribilis est locus iste, non est hic aliud nisi domus dei et porta celi; Uere etenim dominus est in loco isto et ego nesciebam.

℣ Cumque euigilasset Iacob quasi de graui somno, ait: “Uere.”

In tertio nocturno

Ⱥ Erexit Iacob lapidem in titulum fundens oleum desuper.

Psalmus Quam dilecta e.vij.

Ⱥ Erit michi dominus in deum et lapis iste vocabitur domus dei.

Psalmus Fundamenta e.viij.

Ⱥ Domum istam protege, domine, et angeli tui custodiant muros eius.

Psalmus Cantate j f.ij.

℣ Beati, qui habitant in domo tua, domine.

Lectio septima. Secundum Lucam xix.

In illo tempore: Egressus Iesus perambulabat Hierico et ecce vir nomine Zacheus et hic erat princeps publicanorum et ipse diues, et reliqua.

Homilia venerabilis Bede presbiteri.

Que impossibilia sunt apud homines possibilia sunt apud deum. Ecce enim camelus deposita gibbi sarcina per foramen acus transit, hoc est, diues publicanus relicto onere diuitiarum, contempto censu fraudium angustam portam artamque viam, que ducit ad vitam, ascendit.

℟ Sanctificauit dominus tabernaculum suum, hec est, domus dei, in qua inuocetur nomen eius, De qua scriptum est: Erit nomen meum ibi, dicit dominus.

℣ Hec est domus domini firmiter edificata; bene fundata est supra firmam petram. De qua.

Lectio octaua.

Qui mira deuotione fidei ad videndum saluatorem, quod natura minus habuerat, ascensu supplet arboris atque ideo iuste: quamuis ipse rogare non audeat, benedictionem tamen dominice susceptionis, quam desiderabat, accepit. Mystice autem Zacheus, qui interpretatur ‘iustificatus’, credentem ex gentibus populum significat, qui quanto curis secularibus ocupatior, tanto flagitijs deprimentibus erat factus humilior, sed ablutus est, sed sanctificatus, sed iustificatus in nomine domini nostri Iesu Christi et in spiritu dei nostri.

℟ Lapides preciosi omnes muri tui Et turres Hierusalem gemmis edificabuntur.

℣ Platee tue, Hierusalem, sternentur auro mundo. Et turres.

Lectio nona.

881 | bbb.iiij.Qui intrantem Hierico saluatorem videre querebat sed pre turba non poterat, quia gratiam fidei, quam mundo saluator attulit, participare cupiebat sed inolita vitiorum consuetudo, ne ad votum perueniret, obstiterat. Eadem namque turba noxie consuetudinis, que supra cecum clamantem, ne lumen peteret, increpabat, etiam suspicientem publicanum, ne Iesum videat, tardat. Sed sicut cecus turbarum voces magis ac magis clamando deuicit, ita pusillus Zacheus necesse est turbe petentis obstaculum altiora petendo transcendat, terrena reliquat, arborem crucis ascendat.

℟ Benedic, domine vt supra ad vesperas.

Te deum.

℣ Hec est domus domini firmiter edificata.

Ad laudes

Ⱥ

Domum tuam, domine, decet sanctitudo in longitudinem dierum.

Psalmus Dominus regnauit.

Ⱥ Domus mea domus orationis vocabitur.

Ⱥ Hec est domus domini firmiter edificata; benefundata est supra firmam petram.

Ⱥ Benefundata est domus domini supra petram.

Ⱥ Lapides preciosi omnes muri tui et turres Hierusalem gemmis edificabuntur.

Capitulum Apocalipsis xxj.

In diebus illis: Uenit angelus et locutus est mecum dicens: “Ueni, ostendam tibi vxorem agni,” et sustulit me in spiritu in montem magnum et altum et ostendit michi ciuitatem sanctam Hierusalem descendentem de celo a deo, habentem claritatem dei.

Hymnus

Christe, cunctorum dominator alme,
patris eterni genitus ab ore,
supplicum vota pariterque hymnum
cerne benignus.

Cerne, quod puro deus in honore,
plebs tua supplex resonet in aula,
annua cuius redeunt colenda
tempore festa.

Hec domus rite tibi dedicata
nascitur, in qua populus sacratum
corpus assumit, bibit et beati
sanguinis haustum.

Hic sacrosanctisacrosancti] sacro sancti breviarium latices veternas
diluunt culpas perimuntque noxas
crismate vero, genus vt recreetur
christicolarum.

Hic salus egris, medicina fessis,
lumen orbatis veniaque nostris
fertur offensis, timor atque meror
pellitur omnis.

Hic locus nempe vocitatur aula
regis eterni ianuaque celi
portaque vite patriam petentes
accipit omnes.

Quesumus ergo, deus, vt serenum
annuas vultum famulos gubernans,
qui tui summo celebrant amore
gaudia templi.

Gloria summum resonet parentem,
gloria natum pariterque sanctum
spiritum dulci modulemur hymno
omne per euum. Amen.

℣ Domum tuam, domine, decet sanctitudo.

Ⱥ Mane surgens Iacob erigebat lapidem in titulum fundens oleum desuper, votum vouit domino: “Uere locus iste sanctus est et ego nesciebam.”

Psalmus Benedictus.

Oratio

Deus, qui nobis per singulos annos huius sancti templi tui consecrationis reparas diem 882et sacris semper mysterijs representas incolumes, exaudi preces populi tui et presta, vt quisquis hoc templum beneficia petiturus ingreditur, cuncta se impetrasse letetur. Per.

Ad tertiam

Capitulum j Chorinthiorum iij.

Secundum gratiam dei, que data est michi, vt sapiens architectus fundamentum posui, fundamentum enim aliud nemo potest ponere preter id, quod positum est, quod est Christus Iesus.

℟ Domine, dilexi Decorem domus tue.

℣ Et locum habitationis glorie tue. Decorem.

℣ Replebimur in bonis.

Ad sextam

Capitulum j Chorinthiorum iij.

Fratres, nescitis, quia templum dei estis et spiritussanctus habitat in vobis? Si quis autem templum dei violauerit, disperdet illum deus. Templum enim dei sanctum est, quod estis vos.

℟ Replebimur in bonis Domus tue.

℣ Sanctum est templum tuum, mirabile in equitate. Domus tue.

℣ Beati, qui habitant.

Ad nonam

Capitulum 2 Chorinthiorum 6.

Fratres, vos estis templum dei viui, sicut dicit dominus: Quoniam inhabitabo in illis et inambulabo et ero illorum deus et ipsi erunt michi populus.

℟ Beati, qui habitant In domo tua, domine.

℣ In secula seculorum laudabunt te. In.

℣ Domum tuam, domine.

Ad secundas vesperas

Antiphone de laudibus.

Psalmi Credidi g.iij. Letatus sum g.iiij. Qui confidunt g.iiij. Laudate nomen domini g.vj. Lauda, Hierusalem h.j.

Capitulum Matheum vij.

Fundamenta templi huius sapientia sua fundauit deus: si irruant venti et fluant flumina, non possunt ea mouere vnquam, fundata enim est supra firmam petram.

℟ Benedic, domine.

Hymnus Urbs beata Hierusalem.

℣ Hec est domus domini firmiter.

Ⱥ “Zachee, festinans descende, quia hodie in domo tua oportet me manere,” at ille festinans descendit et excepit illum gaudens in domo sua; hodie huic domui salus a deo facta est, alleluya.

Psalmus Magnificat.

Alia Ⱥ In ciuitate domini clare sonant iugiter organa sanctorum, ibi cynamomum et balsamum, odor suauissimus, qui ad deum pertinet, ibi angeli et archangeli hymnum nouum decantant ante sedem dei, alleluya.

Psalmus Magnificat.

OFFICIUM SANCTI IOSEPH SPONSI MARIE, CUIUS FESTUM CELEBRETUR XIX DIE MARTII

In primis vesperis

Ⱥ Letare, sponsa Christi, alma mater ecclesia; sancti Ioseph, sponsi Marie, assunt solennia, cuius gloriose preces ac pia suffragia nos tueantur semper et ducant ad celestia.

Capitulum

Dilectus meus descendit in hortum meum ad areolam aromatum, vt ibi pascatur in hortis et lilia colligat.

℟ Postquam virgo 3.

Hymnus

Ioseph, stirps dauitice,
sponse alme theotoce,
adesto nostris precibus,
quas tibi pie fundimus.

Gloriose baiule,
monarche celi curie,
vt digne demus cantica,
nostra dirumpe crimina.

O custos matris domini,
deuotos 883 | bbb.v.tuo nomini,
Ioseph alme, per aspera
salua semper et prospera.

Adesse tuis famulis
dignare, dux amabilis,
sentiant nostra pectora
tua semper iuuamina.

O faber beatissime,
succurre benignissime
nosque supplices respice,
vota seruorum suscipe.

Presta, pater ingenite,
Iesu cum sancto flamine,
vt Ioseph almi precibus
iungamur in celestibus. Amen.

℣ Ora pro nobis, beate Ioseph.

Ad Magnificat Ⱥ Celesti pontifex doctus oraculo, virge florentis Ioseph viso miraculo atque columbe apparentis indicio iubet Mariam tradi Ioseph connubio, vt impleretur diuina dispensatio.dispensatio] disperensatio breviarium

Oratio in omnibus horis

Deus, qui sanctum Ioseph virginem virgini Marie, vt in virginali coniugio Christus, filius tuus, virgo nasceretur, sociare matrimonialiter voluisti, libera nos ab omni malo et presta, vt ipsius sponsi meritis venire ad conuiuium celestis tue dulcedinis mereamur. Per.

Ad matutinas

Inuitatorium Sponsi Marie virginis fulgent leta solennia, Christo deuotis canticis sancta plaudat ecclesia.

Psalmus Uenite exultemus.

Hymnus

Plaude, celestis curia,
solennizet ecclesia,
dum recoluntur merita
almi Ioseph insignia.

Cui Herode mortuo
ecce apparet illico
in somnis verbis angelus
premonens eum dulcibus.

Surge, accipe puerum
et matrem eius clanculum
et cum ipso Emanuel
ad terram perge Israel.

Qui cum surrexit, citius
pergens, quo dixit angelus,
quia querentes puerum
iam intrauerunt geennium.

Huius a culpe nexibus
hic eruat nos precibus,
que pro tonantis gloria
eius cantemus numina.

Presta, pater ingenite.

In primo nocturno

Ⱥ Cum esset desponsata Ioseph virgo Maria egregia, redijt interim sponsus in Bethleem ad propria dispositurus cuncta nuptijs necessaria.

Psalmus Beatus vir.

Ⱥ Sponsa Ioseph Maria, virgo plena gratia, Nazareth properat septem virginum habens solacium, angelica prestantur eidem obsequia.

Psalmus Quare fremuerunt.

Ⱥ Paratur dei filio templum sanctitatis, in virginali vtero domus claritatis, cuius custos assiduus fuit Ioseph sanctissimus.

Psalmus Domine, quid.

℣ Iustum deduxit.

Sermo sancti Augustini episcopi. Lectio prima.

Ioseph, filius Dauid natus ex genere sacerdotali, filius prophetarum, socius scribarum, ille deus, qui scripsit mirabilia in lege sua, ipse fecit mirabilia in coniuge sua. 884Que autem sunt mirabilia nisi que omnibus hominibus sunt impossibilia? Mirabilia ergo dei in lege non legisti. Quod si legisti, quare non intellexisti? Ipsa certe lex, quam quotidie legis, sine graphio scripta est in tabulis lapideis. Lege et intellige, quod panem in heremo terra produxit, cuius semen arator in terram nullam induxit. Uirga etiam Aaron annis siccata plurimis sine aqua reuixit, in templo floruit nuce‹m›que clausam sub testa produxit. Ergo qui scripsit lapideas tabulas sine stilo ferreo, ipse grauidauit Mariam spiritu sancto. Et qui produxit panem in heremo sine aratione, ipse impregnauit virginem sine corruptione. Et qui fecit virgam sine folio germinare, ipse fecit filiam Dauid sine semine generare.

℟ Dum sponsus Ioseph sanctus ad sponsam reuertitur, de spiritu sancto Maria concepisse decernitur; hesitat Ioseph, angelus de celesti aula mittitur, De filij dei arcano mysterio instruitur.

℣ Erat Ioseph virtute celesti preditus, sponse sacrate venerator et custos sedulus. De filij dei.

Lectio secunda.

Postremo fili Dauid, Ioseph, fili prophetarum, legisti Esaiam, eximium prophetarum, quid dixerit vel quemadmodum scripserit: Ecce virgo in vtero concipiet et pariet filium et vocabitur nomen eius Emanuel. Quod legisti in libris tuis aspice in Maria oculis tuis, vt digne dicas canticum Dauid, patris tui. Sicut audiuimus, ita et vidimus in ciuitate domini virtutum, in ciuitate dei nostri. Accipe ergo Mariam coniugem tuam, semper de ea esto securus et in nullo sis sollicitus, quia quod in eius vtero est natum non vocabitur filius Iudei sed filius dei. Habe ergo, Ioseph, cum Maria, coniuge tua, communem virginitatem membrorum, quia de virginalibus membris virtus nascitur angelorum.

℟ In somnis apparet angelus sancto Ioseph, cum quiesceret, dicens, quod Mariam in coniugem accipere non trepidet, Quod enim natum est in alma virgine de spiritussancti extitit munere.

℣ Pariet autem Maria virgo filium, quem vocabis Iesum, saluatorem omnium. Quod enim natum est.

Lectio tertia.

Sit Maria, sponsa Christi, carnis sue virginitate seruata. Sis autem tu, pater Christi, cura castitatis et honorificentia virginitatis, vt de virginalibus membris generetis seculis christianis sponsum virginitatis et maritum castitatis, in quo nulla sit zelotipia. 885 | bbb.vj.Magnum meritum virginitatis, fratres charissimi, virginitas Marie angeli salutatione est impregnata; et pregnans Marie virginitas de vtero in vtero est salutata; et generans Marie virginitas hodie ab angelo est collaudata; et lactans Marie virginitas per stellam de celo est radiata et magorum est honorata muneribus. Gaude itaque, Ioseph, nimiumque congaude virginitati Marie, qui solum meruisti virginalem affectum possidere coniugij, quia per meritum virginitatis separatus es a concubitu vxoris et pater diceris saluatoris.

℟ Postquam virgo peperit dei filium, assunt angeli collaudantes dominum, pastores quoque properant, vt cernant celeste mysterium, Magi adorant natum regem ostensum per stelle radium.

℣ Ioseph, sponsus Marie, intemerate virginis, vacat nati IesuIesu] Iesus breviarium et matris eius obsequijs. Magi adorant natum.

In secundo nocturno

Ⱥ Ad templum pergit Ioseph sponsus cum Maria et puero, vt secundum legem mosaycam eum sistant domino offerentes pro ipso hostias creatori altissimo.

Psalmus Cum inuocarem h.ij.

Ⱥ Senex sanctus in templo a parentibus suscipit puerum et ipse gestans eum in vlnis suis benedixit dominum.

Psalmus Domine, in virtute tua a.vj.

Ⱥ Impleuit Ioseph et Maria cuncta legalia seruantes humiliter mandata celestia.

Psalmus Domini est terra b.ij.

℣ Amauit eum dominus et ornauit eum.

Sermo sancti Bernardi abbatis. Lectio quarta.

Missus est angelus Gabriel a deo in ciuitatem Galilee, cui nomen Nazareth, ad virginem desponsatam viro, cui nomen erat Ioseph. Uirum nominat, non quia maritus sed quia homo virtutis erat, vel potius quia iuxta alium euangelistam non ‘vir’ simpliciter sed ‘vir eius’ dictus est. Merito enim appellatur quod necessarie putatur. Debuit ergo ‘vir eius’ appellari, quia necessarium fuit et putari, sicut et pater saluatoris non quidem esse sed dici meruit, vt putaretur esse dicente hoc euangelista. Et ipse Iesus erat incipiens quasi annorum triginta, vt putabatur filius Ioseph, nec vir ergo matris nec filij pater extitit, quamuis certa, vt dictum est, et necessaria dispensatione vtrumque ad tempus et appellatus sit et putatus. Conijce tamen ex hac appellatione, qua, licet dispensatorie, meruit honorari a deo, vt pater dei et dictus et creditus sit. Conijce ex proprio vocabulo, quod augmento 886non dubitas interpretari.

℟ In Egyptum Ioseph fugiens per admonitionem angelicam puerum Iesum accepit et matrem eius, virginem mundissimam; moram ibidem faciens curam gerit pueri et virginis, donec per angelum monitus Uenit in terram sui generis.

℣ Labores pios sustinet Ioseph, sponsus Marie, Iesum cum matre confouet in huius cursu via. Uenit in terram.

Lectio quinta.

Qui‹s› et qualis fuerit homo iste Ioseph. Simul et memento magni illius quondam patriarche venditi in Egypto et scito ipsius istum non solum vocabulum fuisse sortitum sed et castimoniam adeptum, innocentiam assecutum et gratiam. Si quidem ille Ioseph fraterna ex inuidia venditus et deductus in Egyptum Christi venditionem prefigurauit, iste Ioseph Herodianam inuidiam fugiens Christum in Egyptum portauit. Ille domino suo fidem seruans domine noluit commisceri, iste dominam suam domini sui matrem virginem agnoscens et ipse continens fideliter custodiuit. Illi data est intelligentia in mysterijs somniorum, isti datum est conscium fieri atque participem celestium sacramentorum. Ille frumenta seruauit non solum sibi sed omni populo, iste panem viuum e celo seruandum accepit tam sibi quam toti mundo.

℟ Genus duxit Ioseph ex regis Dauid prosapia sanctitatis eius sequens gloriosa vestigia, Dignum efficit sponsum Marie diuina gratia.

℣ Pollet iustus virtutum fragrantia, merita Ioseph fulgent eximia. Dignum efficit.

Lectio sexta.

Non est dubium, quin bonus et fidelis homo fuerit iste Ioseph, cui mater desponsata est saluatoris. Fidelis, inquam, seruus et prudens, quem constituit dominus sue matris solatium, sue carnis nutricium, solum denique in terris magni consilij coadiutorem sibi felicissimum. Huic accidit quod dicitur fuisse de domo Dauid. Uere enim de domo Dauid, vere de regia stirpe descendit vir iste Ioseph. Nobilis genere, nobilior et mente, plane filius Dauid non degenerans a patre suo Dauid. Prorsus, inquam, filius Dauid non tantum carne sed fide, sed sanctitate, sed deuotione. Quem tanquam alterum Dauid dominus inuenitinuenit] fuerit breviarium secundum cor suum, cui tuto secretissimum committeret ac sacratissimum sui cordis archanum. Cui tanquam alteri Dauid incerta et occulta sapientie sue manifestauit et dedit illi non ignarum esse mysterij, quod nemo principum 887 | bbb.viij.huius mundi agnouit. Cui denique datum est, quod multi reges et prophete, cum vellent videre, non viderunt, audire et non audierunt, non solum audire et videre sed etiam portare, ducere, amplecti, deosculari, nutrire et custodire. Non tantum autem Ioseph sed et Maria descendisse credenda est de domo Dauid, alioquin non fuisset desponsata viro de domo Dauid, si non esset de domo Dauid et ipsa. Ambo igitur erant de domo Dauid sed in altera completa est veritas, quam iurauit dominus Dauid, altero tantum conscio et teste adimplete promissionis.

℟ Eterni regis disposuit arcana prouidentia, quod Ioseph custos esset virginis florens pudicitia, Quem diuine gratie affluentia et munera repleuerant celestia.

℣ Prebet matri et puero sanctum obsequium, sic enim decebat tam benignum nutricium. Quem diuine. Gloria patri. Quem diuine.

In tertio nocturno

Ⱥ Pia regina virginum adest sponsi in transitu, tendit Ioseph ad brauium letus et gaudens spiritu.

Psalmus Domine, quis habitabit a.4.

Ⱥ Honorat Christus Ioseph, suum baiulum, qui sedule nutriuit ipsum paruulum dignum in celis sibi reddens premium.

Psalmus Domine, in virtute a.6.

Ⱥ Intrat celestem thalamum sponsus Marie virginis et eterne vite poculum gestant de fonte luminis.

Psalmus Domini est terra b.ij.

Secundum Mattheum j. Lectio septima.

Cum esset desponsata mater Iesu Maria Ioseph, antequam conuenirent, inuenta est in vtero habens de spiritu sancto, et reliqua.

Homilia Origenis

Cui inuenta aut a quo inuenta est? Primo ab angelis custodientibus eam, protegentibus eam, conseruantibus eam vel eius beatissimam licentiam ad honorem illius, qui ab ipsa generandus erat. Dehinc non incongrue inuenta putatur ab ipso beato Ioseph sancto et iusto; bene licentia maritali licet eam non contigerit, future tamen, vt putabatur, vxoris omnia nouerat. Ioseph autem vir eius, inquit, cum esset iustus homo et nollet eam traducere; virum eum appellauit contra Iudeorum prauitatem, vt aduersus virginem non seuirent propterea, et desponsata fuit ipsi Ioseph, vt supradictum est. Si enim non fuisset desponsata Ioseph, omnium bonorum incredibiles et inimici Iudei lapidibus eam occidissent. Ideo virum eius hic eum euangelista appellauit. Ioseph vir eius, cum esset homo iustus; iustus autem 888in verbo, iustus in facto, iustus in lege, iustus autem in legis consummatione, in initio gratie. Iustus itaque cum fuisset et nollet eam traducere, noluit eam accipere, noluit eam male diffamare sed voluit eam occulte dimittere.

℟ Angelice reuelationis frequenter eruditus oraculis Ioseph felicem se putat pro Maria et Iesu curis sedulis Et deuotis obsequijs.

℣ Gaudet sponsus et custos virginis sacris insistens mysterijs. Et deuotis.

Lectio octaua.

Occulte eam a se dimittere volebat sicut mansuetus, sicut pius, sicut misericors. Talis ergo cum esset Ioseph, cogitabat occulte dimittere eam. Hec, inquit, eo cogitante: querendum nobis est, quid cogitauerit, vt occulte eam dimitteret. Si suspitionem in eam habebat, quomodo iustus erat? Si ergo non est suspicatus vel tale aliquid cogitauit, cur eam dimittere volebat? Cur immaculatam et sanctam vellet dimittere? Iniustum enim et hoc erat. Sed simplicem sensum audi huius rationis: Ioseph iustus erat et illa virgo immaculata erat sed ideo eam dimittere volebat, quoniam virtute mysterij et sacramentum quoddam magnificum in eadem cognoscebat, cui approximare sese indignum estimabat. Ergo humilians se ante tantam et tam ineffabilem rem querebat se longe facere. Sicut et beatus Petrus domino se humilians aiebat: “Recede a me, domine, quoniam ego peccator sum,” et sicut centurio ad eundem dominum mittens dicebat: “Non sum dignus, vt intres sub tectum meum, quia neque meipsum dignum estimaui ad te venire,” vel sicut sancta Elizabeth ad ipsam beatam Mariam locuta est dicens: “Et vnde hoc michi, vt veniat mater domini mei ad me?” sic et Ioseph iustus humilians se in omnibus cauebat et timebat sibimet ipsius tante sanctitatis coniunctionem adhibere.

℟ Transijt sponsus Marie virginis de hac valle miserie, fertur a sanctis angelis in sinum patriarche Abrahe Et celestis regni cum Christo potitur optata requie.

℣ Exultat Ioseph adiunctus angelorum consortio, securus factus est de glorie celestis premio. Et celestis.

Lectio nona.

Idcirco volebat eam dimittere occulte, “Dimittam eam,” dicens “et a me longe faciam eam et a coniunctione mea. Maior est e‹n›i‹m› eius dignitas, superexcellit eius sanctitas nec mee congruit indignitati.” Ideo volebat occulte dimittere eam. Hec ergo eo cogitante angelus domini per visum apparuit ei dicens: 889 | bbb.viij.“Quid dubitas, Ioseph? Quare imprudenter cogitas? Quare irrationabiliter meditaris? Deus est, qui generatur, virgo, que generat. Huius generationis minister es et non largitor, seruus et non dominus, mancipium et non plasmator. Propterea ministra, serua, custodi, fer curam et huic, qui nascitur, et huic, que generat. Etenimetenim] et enim breviarium si tibi vxor nominatur, si in desponsatione tibi esse dicitur, non tamen tibi vxor est sed dei vnigeniti electa mater est. Propterea, Ioseph, fili Dauid, qui has promissiones accepit, cui ista fidelia data sunt sacramenta, Ioseph, fili Dauid non tantum secundum carnem sed secundum spiritum, Ioseph, fili Dauid, sic enim filius Dauid iuste et heres tanquam filius patris. Ideo in hereditatem accipe ea, que illi promissa sunt, testamenta fidelia. Ioseph, fili Dauid, ne timueris accipere Mariam coniugem tuam. Ne timueris, ne trepidaueris, ne conturberis sed securus et intrepidus accipe eam.”

℟ Uocatus Ioseph ad celestes nuptias suscipitur iam patrefamilias, qui eidem prebet vite delicias Et iocunditatis eterne copias.

℣Introducit Iesus in celum suum nutricium reddens sibi vicem dignam ob pium obsequium. Et. Gloria. Et iocunditatis.

Ⱥ Ora pro nobis, beate Ioseph.

Ad laudes

Ⱥ

Letus dies recolitur, in quo ‹s›ponsus Marie ab angelis suscipitur in beatorum requie.

Psalmus Dominus regnauit.

Ⱥ Post huius mundi stadium celi potitur gaudio, scandit ad vite solium cum sanctorum consortio.

Ⱥ Sancti Ioseph suffragia nos tueantur iugiter et ad regna celestia nos perducant feliciter.

Ⱥ Sponsus Marie virginis deuotos suos protegat ab hostium insidijs atque virtute foueat.

Ⱥ Laudetur auctor omnium in ista die inclita, qua sponsi patrocinia nobis fulgent et merita.

Capitulum vt in primis vesperis.

Hymnus

Carnis seruans mundiciam
fragrasti quasi lilium,
stolam amplexus regiam
cursu cepisti brauium.

Tu sis nostrum refugium,
tu robur potentissimum,
tu salus et protectio
nostraque iubilatio.

Ope guberna fragiles
in mundi huius pelago
atque exutos corpore
nos omnes semper suscipe.

Nos ergo, sponse virginis,
rogamus, Ioseph, supplices,
obtentus castos perfice
et a peccato ablue.

Procul a nobis subdolus,
te obsecrantes quesumus,
abscedat atque lubricus
bonorum anguis inuidus.

Ut beatorum gaudijs,
tuis nos fac suffragijs,
coniungat vna deitas,
que est personis trinitas. 890Amen.

℣ vt supra.

Ad Benedictus Ⱥ Cum beatus Ioseph orans carnis deponit vincula, assunt sibi angelorum grata obsequia ipsumque deducunt ad quietis loca, vbi expectant fideliter agmina celestia.

Ad tertiam

Capitulum vt in primis vesperis.

Responsorium et versiculus in omnibus horis de vno iusto.

Ad sextam

Capitulum

Dilectus meus candidus et rubicundus, electus ex milibus.

Ad nonam

Capitulum

Dilectus meus veniat in hortum suum, vt comedat fructum pomorum suorum.

Ad vesperas

Antiphone laudum cum psalmis de vno iusto.

Capitulum vt in primis vesperis.

℟ Uocatus Ioseph ad.

℟ nonum, hymnus et versiculus vt in primis vesperis.

Ad Magnificat Ⱥ O felix custos et sponse regine virginum, qui Iesum educasti, omnis creature dominum, iam letus regnas in choro sanctorum agminum; ora pro nobis assidue patrem luminum, vt eterna luce fruamur in perpetuum.

SEQUITUR LEGENDA SANCTI CANUTI MARTYRIS REGISQUE DANIE ET CETERA SECUNDUM PRECLARUM USUM LUNDENSEM

Cuius festum in Dania celebratur decimo die Iulij.

Ad primas vesperas

Super Omnia laudate Ⱥ

Aue martyr precipue, aue rex insignissime Canute cum principibus triumphans iam celestibus; ecce tuum per seculum refulget clare meritum, exora pro fidelium salute, rex, altissimum.

Ⱥ Sol oriens nec deficiens de virgine stella luciflua pietate sua te, sancte, coronat; rex celebris, nos de tenebris absolue reatus, luce fluis,luce fluis] lucifluis breviarium lux esto tuis, Canute, rogatus.

Ⱥ Laude pia, sancte iam decantande Canute, lampas celestis, Christi fortissime testis, iam domino gratus nostros absolue reatus, vt tibi cum iustis iungi mereamur in astris.

Ⱥ Beatus vir, qui inuentus est sine macula, qui post aurum non abijt nec sperauit in theasauris pecunie, quis est hic et laudabimus eum: fecit enim mirabilia in vita sua.

Ⱥ Iustum deduxit dominus per vias rectas et ostendit illi regnum dei et dedit illi scientiam sanctorum, honestauit illum in laboribus et compleuit labores illius.

Capitulum

Beatus vir, qui in sapientia sua morabitur et qui in iusticia meditabitur et in sensu cogitabit circumspectionem dei. Deo gratias.

℟ O felix Canute, iam de tua gloria succurre nostris miserijs, curam impende Per Christum, excusa mala, que fecimus, et obtine bona, que poscimus.

℣ Ut cruciatus infernorum possimus euadere et de dei conspectu tecum gaudere. Per Christum.

Hymnus

Caterua nostra laudibus
iam concrepet solennibus
891 | ccc.j.regis Canuti glorie
soluens melos leticie.

Quem perfidorum cuneus
seclo sequestrans fraudibus
transmisit ad perennia
comptum cruore gaudia.

Circundatus periculis
heret dei peribolis
et mente perfert feruida
plebis furentis spicula.

Horrescit ignis atrijs
herere sacratissimis,
quo rex pius mysterijs
communicatur viuidis.

Saxis sagitte vulnera
addunt cruente rosea,
rege confosso lancea
it spiritus ad sidera.

Hinc debitas nos cernui
laudes canamus seruuli
patri pioque soboli
et vtriusquevtriusque] viriusque breviarium flamini. Amen.

℣ Gloria et honore et cetera.

Super Magnificat Ⱥ Magnificet plebis deuotio sancta fidelis regum primatem cum summis ima regentem, cuius Canutum decorauit gratia sanctum nomine martyrij sicut prius imperiali; inclite, deuotos tibi, martyr, protege cunctos.

Oratio

Deus, qui beatum Canutum regem et martyrem a subditis sibi plebibus iniuste peremptum glorioso martyrio coronasti, presta, vt ipsum apud te sentiamus intercessorem, quem credimus in celis gloriose regnare victorem. Per.

Item post Benedicamus fiat commemoratio de domina et cetera.

Inuitatorium Christo, venite, dulcibus coniubilate vocibus, cuius Canuto gratia regna dedit celestia.

Psalmus Uenite.

Hymni, psalmi et versiculus de vno martyre.

In primo nocturno

Ⱥ Stirpe regali editus Canutus, puer inclitus, preceptis sese domini corde subdebat humili.

Ⱥ Crescit morum prudentia cum iuuentutis gratia, vnde dei suffragio processit rex imperio.

Ⱥ Circundant plebis milia athletam dei fortia, ipse deuotis precibus deum orat attentius.

Lectio prima.

Stirpe igitur regali et in christiana religione preclara editus Canutus puer inter pueritie flores pedagogis traditus incredibile dictu quantum subito profecerit scientia et virtute.

℟ Princeps pius et insignis Canutus egregius regni sublimatus deo disponente facibus in diuinis Uitam prudens ornabat operibus.

℣ Sustentabat inopes et refouebat pauperes, vt pararet inter summos sibi sedem proceres. Uitam.

Lectio secunda.

Creuit namque in eo morum prudentia cum iuuentutis gratia, adeo quod ipsis principalibus virtutibus ad normam illustrium virorum conquadratus iam tunc ruinam vitaret insanie et defectum contemneret ignauie.

℟ Frequentabat reuerenter rex potens ecclesiam et deuoto sacra iussa recondebat pectori Preciosis ditans donis domum sanctam domini.

℣ Ut memoria eius permaneret in seculum seculi. Preciosis.

Lectio tertia.

Instigante igitur diabolo fratres huius sancti adiunctis sibi quibusdam terre principibus mali timoris et inuidie 892iaculis confossi, eo quod se illo probitate viderent inferiores, beatum Canutum in Sueciam exulari fecerunt. Unde tandem diuina prouidentia reductus in regem Dacie ordinatur.

℟ Turbi‹ni›s vt ventus furit impia plebs aquilonis Uiribus intendens totis australibus horis, Rex ibi promissis seducitur insidiosis.

℣ Ut Iudas proprium tradebat pace magistrum, sic a conuiua traditur ipse suo. Uiribus intendens.

In secundo nocturno

Ⱥ Intendunt arcus impij secus edem altissimi et regem sanctum iaculis perfodiunt mortiferis.

Ⱥ Perfossus telo lancee vt Christus dextro latere occumbit fuso sanguine secus aram mirifice.

Ⱥ Hinc virtute domini letatur nunc altissimi coronam ferens capite de precioso lapide.

Lectio quarta.

Factus igitur rex spem suam precipue figens in celestibus pauperes fouit, clerum dilexit et ecclesiam dei grandi honore veneratus est, intantum vt et plebem suam cogeret sacris obedire monitis sacerdotum et deo fideliter decimas et primitias offerre.

℟ Cum diuinis rex deuotus intendisset laudibus et se sacramentis intulisset edibus, Ecce ruit innocentem sitiens plebs crudelis sa‹n›ginem.

℣ Inter quos alter IudasIudas] indas breviarium decurrit sublimis velut particeps criminis. Ecce ruit.

Lectio quinta.

Iustus denique iudex sine acceptione personarum iustitiam ministrauit. Itaque propter amorem iusticie et sancte religionis diu ab incolis terre persecutiones et regni detrimenta sustinuit, donec pene omnes in necem sancti viri conspirarent.

℟ Ignibus ferro fera plebs armata cruento circundat sacras edes subuertere tentans Sed nequeunt ignes sacros exurere postes.

℣ Et petris mixte volitant per aperta sagitte. Sed nequeunt.

Lectio sexta.

Manifesta denique persecutione armis in regem commotis rex sanctus a Wandalis ad Iutos, a Finnis fugatur in Fioniam, vbi in ciuitate Othonia in ecclesia sancti Albani se recipiens et se sacramentis ecclesie muniens perfossus lancea per latus Christo martyr ab impijs dedicatur.

℟ Inter saxa statim dira et tela stridentia in figuram patientis Iesu Christi domini Porrigebat sitienti sancto regi poculum.

℣ Cumque pius gustaturus excepisset manibus, mox excussusexcussus] excussum breviarium decidebat lancearum ictibus. Porrigebat.

In tertio nocturno

Ⱥ Protexit malignantium a conuentu dominus pium, quia linguas vt gladium exacuerunt in 893 | ccc.ij.deum.

Ⱥ Te, deus, omnis gloria per secula decet omnia, quem sanctus in etheris Canutus laudet atrijs.

Ⱥ Tibi namque, rex, psallere bonum extat, altissime, qui iustum iam victorie beasti palma splendide.

Lectio septima. Secundum Mattheum x.

In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: “Nichil opertum, quod non reueletur, et occultum, quod non sciatur,” et reliqua.

Homilia Hieronymi.

In presenti seculo multorum vicia nesciuntur sed de futuro tempore scribitur: Quando iudicabit deus occulta hominum et manifestabit consilia cordium.

℟ Offert sacratis aurum miles probus aris Et vitam regis manibus dat cunctipotentis.

℣ Corruit ante sacras effuso sanguine valuas. Et vitam regis manibus.

Lectio octaua.

Nolite igitur timere persecutorum seuiciam et blasphemantium rabiem, quia veniet dies iudicij, in quo et vestra virtus et eorum nequitia demonstrabitur.

℟ Ima petens poscis quem templo dissecat hostis, cum cruce sacratam sternit solotenus arcam Martyris Albani gestantem pignora sancti.

℣ Tunc rex est sanctus letali vulnere tactus. Martyris Albani gestantem.

Lectio nona.

Quod dico vobis in tenebris, dicite in lumine. Quod audistis in mysterio, apertius predicate. Quod didicistis in abscondito, publice loquamini.loquamini] loquamani breviarium Quod vos erudiui in Iudea, in toto mundo audaciter dicite. Tu autem, domine.

℟ Gloriosus dei martyr Canutus et rex inuictissimus iam cruentis circunquaque saucius vulneribus, tandem vt Christus lancea perforatus latere Occubuit secus aram precioso laureatus sanguine.

℣ Sancta domus occisorum cruore perfunditur, dum cum suis princeps pius ac martyr perimitur. Occubuit secus aram precioso.

Ad laudes

Antiphone

Ad declarandum inclitum preclari regis meritum miranda sunt post obitum ad eius gesta tumulum.

Ⱥ Herebat manus arida ad pectus viroviro] virgo breviarium dextera sed gaudet de remedio hic sumpto salutifero.

Ⱥ Hic mutum fari visio diuo iubet imperio, vt rex sanctus censeretur martyr dei vocabulo.

Ⱥ Receptis ceci visibus, claudi solutis gressibus benedicunt magnifica dei gaudenter opera.

Ⱥ Hinc sospes redit languidus, surdus exaudit auribus, leprosus ab vlceribus mundatus vacat laudibus.

Super Benedictus Ⱥ 894Auctores necis impie vexat furor terrifice, nam quidam linguis morsibus iam detruncatus proprijs, quidam dilapsi gurgite peri‹e›reque pro scelere; hinc Israel altissimus sit benedictus dominus.

Oratio vt supra.

Ad horas diei antiphone de laudibus et cetera de vno martyre.

HISTORIA DE SANCTO SUITHUNO

Ad primas vesperas

Super psalmos diei Ⱥ Gloriose presul aue, bone pastor, pater sancte, o Suithune, miserere, te precamur nos tuere.

Capitulum Ecce sacerdos et cetera.

℟ Signorum require post nonamnonam] nouam breviarium lectionem.

Hymnus Iste confessor.

℣ Amauit eum dominus et cetera.

Super Magnificat Ⱥ Letare, plebs Uentonie, gaude, gens Stauangrie, dum refert solis orbita nostri patris solennia, Suithunus dictus nomine, fide fortis et opere, per bone vite merita ascendit ad celestia.

Collecta

Deus, qui iubar ethereum, antistitem Suithunuum, modernomoderno] mederno breviarium tempore dignatus es mundo reuelare, suppliciter tuam imploramus omnipotentiam, quatinus per gloriosa ipsius sancti merita, quem facis coruscare signis miraculorum, prebeas nobis tibi supplicantibus famulis omnium incrementa virtutum et sempiterne felicitatis tripudium. Per dominum.

Inuitatorium Exultare deo nos condecet et iubilare, Suithunum cuicui] ceu breviarium complacuit super astra vocare.

Psalmus Uenite.

In primo nocturno

Ⱥ Orthodoxis parentibus Suithunus puer editus legem seruans dominicam vitam ducit durissimam.

Ⱥ Seruit deo in timore et exultat cum tremore, in sanctis viuens moribus exemplum prebet omnibus.

Ⱥ Multis eum virtutibus mirificauit dominus, de clericatus ordine sanctum parit iusticie.

℣ Amauit eum dominus.

Lectio prima.

Glorioso rege Anglorum Egbertho regnante, qui regiregi] legi breviarium Brynegillo de idolatria per beatum Birinum, Anglorum occidentalium apostolum, ad fidem conuerso octauus successit in regnum, beatus Suithunus, pater et pastor in ecclesia dei futurus, cursus sui in stadio mundi huius diuina misericordia ordinante accepit exordium. Qui, sicut scriptum est, quia filius sapiens gloria patris est, honor parentum, cognatorum gloria, leticia propinquorum, bene et sapienter viuendo factus est. Tu autem, domine.

℟ Sanctus Suithunus, pastorque paterque futurus, Ex orthodoxis clarisque parentibus ortus.

℣ A puero didicit ferre iugum domini. Ex.ex] et breviarium

Lectio secunda.

895 | ccc.iij.Nam annis puerilibus in bona simplicitate et simplici bonitate transactis secundum beatibeati] beate breviarium Hieremie sermonem, qui dicit: Beatus homo, qui portauerit iugum domini ab adolescentia sua, iugum dominice seruitutis arripere festinauit, susceptum humiliter viriliterque portauit sciens secundum apostoli disciplinam in presenti quidem non esse gaudij sed meroris. Tu autem, domine.

℟ Traditur ingenuis studijs Puer erudiendus doctrinisque sacris et moribus instituendus.

℣ Ascendens gradibus presbiter efficitur. Puer erudiendus.

Lectio tertia.

Suscepto denique clericatus officio de gradu in gradum, de virtute in virtutem gressus eius deo per omnia dirigente conscendens sub Hylinstano, venerabili Uentane ciuitatis episcopo, ad honorem sacerdotij prouectus est, ministerij autem huius perceptione sollicitus curabat seipsum ministrum probabilem ac deo semper operarium inconfusibilem se non remisse exhibere, viam veritatis catholice recte tractare, omnia, que de puteo heretice prauitatis oriuntur, caute et sedule declinare, benignitati et mansuetudini admodum inseruire, opera pietatis inter omnia et super omnia exercere sciens, quod pietas ad omnia vtilis est, promissionem habens vite, que nunc est, et future. Tu autem.

℟ Presul Uentonie vacuam moriendo reliquit Sedem, Suithunus domino donante recepit.

℣ Hoc rex, hoc clerus annuit et populus. Sedem. Gloria patri. Sedem.

In secundo nocturno

Ⱥ Deum amans fideliter sacratur ille presbiter sub Hylinsthano pontifice ciuitatis Uintonie.

Ⱥ Honoris illum gloria coronat dei gratia diuina spargens semina verbis et vita predita.

Ⱥ Ales diuini operis transmigrat in montem dei, sancta illius anima templi fit sancti machina.

Lectio quarta.

Unde factum est, vt opinionis suauissime odor de prato sanctitatis eiusdem emanans regi supradicto innotueret, quem rex euocatum multimoda indagatione perlustrans probatum et cognitum in sinum recepit amicitie, receptum inter amicos et familiares precipuum, sicut et prudentiorem consilio et fideliorem obsequio reparat, habere iam ceperat. Sanctus vero Suithunus non illecebre secularis, non terreni honoris gratia regi assistens seruiebat sed quia sublimioribus potestatibus obediendum esse secundum apostolum et legebat et sciebat et quia, si sepius a latere regis esset, indigentibus opem subuentionis 896rege consilia suggerendo citius et valentius prestare potuisset. Commendauit autem ei rex filium suum nominenomine] nouum breviarium Athulphum documentis litteralibus edocendum et sanctis moribus instruendum. Tu.

℟ Ordine sublimis merito sublimior esse Cepit et intendit de sancto sanctior esse.

℣ Mundi huius tenebras spreuit et illecebras. Cepit.

Lectio quinta.

Euoluto igiturigitur] qui breviarium aliquanto tempore supradictus Hylinsthanus morti debitum soluens vitam finiuit et cathedram episcopalem ciuitatis Uintonie superuenturo pontificisuperuenturo pontifici] super venturo pontifice breviarium vacuam dereliquit. Disponente autem dei misericordia, qui non deserit sperantes in se, qui vota supplicantium sibi quando vult et quomodo vult miseratus exaudit, omnis etas, omnis sexus, vniuersa conditio, clerus ac populus Uintonie ciuitatis eadem voluntate, pari consilio petierunt a rege Athulpho beatum Suithunum sibi donari in patrem et pastorem, scientia videlicet clarum, ornatum sapientia, omni morum referentes dignitate pollentem, felicem insuper et ciuitatem et populum esse, cui tam pius, tam sanctus, tam sapiens daretur in regimen ecclesie, vnanimiter acclamabant. Tu.

℟ Pauperibus miseris semper solitus misereri, Que fuerant fracta, reparauit pauperis oua.

℣ Mirantes factum magnificant deum. Que.

Lectio sexta.

Nec mora Athulphus rex omnium petitioni assentiens et aggaudens beatum Suithunum alitorem et doctorem suum (ita enim eum erat solitus nominare, vt in quibusdam scriptis ipsius regis reperimus) ad se euocauit, petitorium omnium refert, quam canonice, quam ecclesiastice, quam desideranter ab omnibus petatur ostendit, ab omnibus voluntate et petitione tam deuote, tam sancte non resistere hortatur de suo consilio et auxilio non debere diffidere, se paratum ad faciendum omnia, que iusserit, nullanulla] nullo breviarium se ingessurum, que ille operari vetuerit, illum sicut prius et modo magistrum et consiliarium habiturum, se totum de consilio pendere et omnia pro ipsius ordinatissima dispositione facturum. Annuit, inquam, humilis et deo deuotus sacerdos regi petenti et iubenti, facere, quod ab eo et omnibus rogatur, intendit, tantum si rex adiutor dei et sui, sicut pollicebatur, velit existere, si ecclesiam dei et populum vniuersum, qui in manu eius erat, secundum consilium dei et suum sustentare aggrediatur et regere. Tu autem.

℟ Uiuendi metas adduxit labilis etas, Exit ab hac vita, datur illi vita beata, Obuiat angelica celi cum rege caterua.

℣ 897 | ccc.iiij.Et cum leticia sede locat supera. Obuiat. Gloria patri. Obuiat.

In tertio nocturno

Ⱥ Adesse cupit sedulo celesti tabernaculo, ingressus sine macula requiescit per secula.

Psalmus Domine, quis.

Ⱥ Eterno regi paruit, terreno complacuit, dum bonum dat consilium et fidele obsequium.

Psalmus Domine, in virtute.

Ⱥ Euoluto post tempore et defuncto antistite rege, plebe petentibus sit pater et episcopus.

Psalmus Domini est terra.

Lectio septima.

Ipse amator et cultor sancte vniuersalis ecclesie ecclesias, quibus in locis non erant, studiostudio] vt studio breviarium ardentissimo, pecunijs large traditis fabricabat. Que vero semirutis et infractis parietibus destructe iacebant, dominicis cultibus desiderantissime reparabat. Quando oportunitas sibi dedicandi ecclesiam aliquam eueniebat, sicut semper et tunc in se humilitatis et deuotionis argumentum probabile omnibus proponebat. Nam neque muli neque equi alicuius vehiculum ne‹que› secularissecularis] seculares breviarium pompe alicuius superadhibens dignitatem clericis ac familiaribus suis comitantibus tantum nudis pedibus ad ecclesiam, quam dedicaturus erat, pro consuetudine sua humiliter properabat. Sed et hoc non in die sed in nocte faciebat laudes et humane adulationis fauores sapienter declinans, nolens esse cum eis vel inter eos, de quibus dicitur, quia amantes laudes hominum receperunt mercedem suam. Tu.

℟ Congeries gibbi miseranda aggerat ege‹n›um, Iam fuerat iuncta genibus iuncturaiuncta genibus iunctura] iunctura genibus iuncta breviarium genarum.

℣ Inuenit auxilium, dum venit ad tumulum. Iam fuerat.

Lectio octaua.

Uixit autem beatissimus Suithunus a primis pubertatis sue annis vsque ad exitum sue vite in obseruatione vera mandatorum dei omni custodia seruans cor suum in omni mundicia et pietate spirituali, catholice et apostolice doctrine custos integer, filiorum spiritualiter regeneratorum in sancte conuersationis studio eruditor peruigil et magister. Et cum nulla fere virtus habetur, cuius apicem ipse non attigisset, humilitati tamen et mansuetudini curiosius inherebat, pacem et sanctimoniam sequens fontem vite et beatitudinis eterne sitiebat, ad brauium superne vocationis anhelans vitam in pace finire cupiebat.

℟ Diues homo monstris furialibus exagitatus, Flatu pestifero vultus horrore grauatus.

℣ Dum tumulum visit, leticiam repetit. Flatu.

Lectio nona.

Bene igitur et sancte domo et ecclesia dei, cui ipse pater et pastor pijssime preerat, secundum ritus ecclesiasticos ordinata et ordinatissime confirmata victor carnis et mundi, profuga de corona seculi de incolatu huius seculi exiens regnante in tertio annoanno] regno breviarium Anglorum rege Athelbertho, gloriosi regis Athulphi filio, feliciter 898migrauit ad Christum exultans et gaudens, quia a domino deo dictum est sibi: Euge serue bone et fidelis, quia super pauca fuisti fidelis, intra in gaudium domini tui. Quod vero vicium exaltationis omnimode in vita declinauerat et virtutem vilitatis et humiliationis bone potissimum coluerat et colens amauerat, in fine vite sue de sepultura sua precipiens aperto indicioindicio] iudicio breviarium ad exemplum subditorum indicareindicare] iudicare breviarium curauit. Nam neque inter ecclesie septa neque in preeminentipreeminenti] preeminentis breviarium parte cymeterij sed extra ecclesiam in indignis, que in plebe vilioribus pateba‹n›t, equaliter se tumulari precepit sciens a domino dictum, quia qui se humiliat, exaltabitur. Exiuit ergo de ergastulo huius seculi anno ab incarnatione domini octingentesimo sexagesimo secundo, indi‹c›tione decima regnante domino nostro Iesu Christo, cui est honor et gloria cum deo patre et spiritusanctospiritusancto] spiritussancto breviarium per omnia secula seculorum. Amen. Tu autem, domine.

℟ Signorum virtute potens meritisque coruscans et super afflictos omni pietate redundans Festicolis miserere tuis, Suithune, precamur.

℣ Cetibus angelicis per te iungi mereamur. Festicolis. Gloria patri. Festicolis.

Ad laudes

Ⱥ

Presul Suithunus virtutum lampade clarus hanc linquens vitam scandit ad etheream.

Ⱥ Surreptum sibi terra patrem languensque requirit, quo conciueconciue] concinne breviarium polus gaudia festa facit.

Ⱥ Cum locus exiguum premeret, cum vile sepulchrum, gloria virtutum magnificabat eum.

Ⱥ Omnibus infirmis factus medicina salubris omnes curat eos pestibus a varijs.

Ⱥ Laus tibi, summe deus, tibi celi concio profert Suithunusque pater, laus tibi, summe deus, alleluya.

Super Benedictus Ⱥ Letabunda dies anno currente reuixit, gaudia festa facit, solennia leta reduxit, dum domini seruus Suithunus ad alta vocatur, ad superas sedes mundi de valle leuatur.

Collecta vt supra.

In secundis vesperis

Ⱥ Magne sator mundi, Suithunum magnificasti, te quoque SuithunusSuithunus] Suithunum breviarium gloria magnificat, illum de terra magna virtute leuasti, quemque leuas celo, gloria magna tibi.

Psalmus Magnificat.

Cetera de communi.

FINIS SANCTORALIS

899 | ccc.v.Quicumque orationem sequentem deuote quotidie dixerit, sine penitentia et mysterio corporis Christi non decedet; sic fertur reuelatum beato Bernhardo, cui ab angelo data est.

Aue nobilissima virgo Maria, ancilla sancte trinitatis.

Aue castissima virgo Maria, preelecta dei patris.

Aue purissima virgo Maria, sponsa spiritussancti.

Aue sanctissima virgo Maria, mater domini nostri Iesu Christi.

Aue clarissima virgo Maria, soror angelorum.

Aue gloriosissima virgo Maria, promissio prophetarum.

Aue graciosissima virgo Maria, regina patriarcharum.

Aue prudentissima virgo Maria, magistra euangelistarum.

Aue clementissima virgo Maria, doctrix apostolorum.

Aue virtuosissima virgo Maria, confortatrix martyrum.

Aue misericordissima virgo Maria, fons et plenitudo confessorum.

Aue honestissima virgo Maria, decus et corona virginum.

Aue pijssima virgo Maria, salus et consolatrix viuorum et mortuorum, mecum sis in omnibus tentationibus, tribulationibus, necessitatibus, angustijs et infirmitatibus meis et maxime in hora mortis mee non desis michi; et impetra michi omnium peccatorum meorum veniam et celestis patrie gloriam. Amen.

900Inter primos nobili summisque natalibus et probatissimis moribus conspicuo ac plurimum reuerendo in Christo patri domino Erico Walkendorp, sacrosancte Nidrosiensis ecclesie archiepiscopo necnon apostolice sedis legato, Ioannes Reff, eiusdem ecclesie canonicus ac censure vtriusque baccalaurius immeritus, cum omni obseruantia ac reuerentia salutem ac sui commendationem.

Spectabilissime presul, quod onus excellens reuerentia tua michi presenti iam iamque profecturo accurate iniungere ac committere dignata est et absenti quamquam maxime memori crebris tamen mandatis commendare defatigata non est, pro virili mea depleui et ad calcem vsque absoluendum curaui. Breuiarium enim ad vsum supradicte ecclesie tue Nidrosiensis diligentissime recognitum et in optimam formam redactum a nobis curaui terse et emendate imprimendum, in qua re, quia impressorie artis non satis eram peritus, vsus sum consilio et adiutorio optimi et doctissimi viri Iodoci Badij Ascensij, qui nobis peritos et solertes impressores Ioannem Kerbriant, alias Huguelin, et Ioannem Bienayse delegit. Quorum opera et accuratione opus nostrum felicem faustumque ac plurimum optatum sortitum est exitum, quod excellentissimo et auspicatissimo nomini tuo, cui totum debetur, dicatum benigno supercilio suscipias precamur cleroque tuo, quem eo nomine eternis obsequijs ac beneficijs deuinxisti, impertias. Id summis votis exoratum ab humanissima dignitate tua volui. Uale, archiepiscope dignissime. Ex chalcographia prescriptorum impressorum apud Parrhisiorum Luteciam ad Calendas Iulias anno salutis mdxix.

901Finit breuiarium iamprimo impressum secundum vsum insignis metropolitane ecclesie Nidrosiensis per circunspectos viros Ioannem Kerbriant, alias Huguelin, et Ioannem Bienayse impressores Parrhisienses. Anno domini millesimoquingentesimodecimonono, die vero Iulii quarta.

Codices huius breuiarij sic colliguntur:

✠, A, B, C, D, E, F, G, H, I, K, L, M, N, O, P, Q, R, S, T, U, ✠, a, b, c, d, e, f, g, h, i, aa, bb, cc, dd, ee, ff, gg, hh, ii, kk, ll, mm, nn, oo, pp, qq, rr, ss, tt, vv, xx, yy, zz, aaa, bbb, ccc.

Omnes sunt quaterni preter ✠, U, ✠, i, ccc, quorum ✠ est duernus, U et ✠ sunt quinterni, i habet duo folia, ccc vero ternus est.