Korpusfil: Breviarium Nidrosiense
Digital corpus and dictionary of Norwegian Medieval Latin texts
Nasjonalbiblioteket 2019
Publiseres som del av digitalt tekstkorpus.
ISBN: 978-82-7965-405-6 (digital, bokselskap.no), 978-82-7965-406-3 (epub), 978-82-7965-407-0 (mobi)
Publisert: mai 2019. Oppdatert: juni 2019
Breviarium Nidrosiense
Edited by Ingrid Sperber
With an introduction by Espen Karlsen and Sigurd Hareide
National Library of Norway
Oslo 2019


Preface and Acknowledgements

This is the first edition of the Breviarium Nidrosiense since the book first appeared in print in 1519 in Paris. It appears at the same time as a modern edition of the Missale Nidrosiense (Copenhagen 1519). Its letters are easier to read than the Gothic type of the Nidaros missal. However, the abbreviations and ligatures that are typical of late medieval manuscripts, are frequent also in this book. These are expanded in this new edition, and syntactic punctuation is introduced according to principles explained further below in the introduction. A digitized version of a complete copy in the National Library at Oslo (NB D Pal 7) is used as basis for the edition. We hope that this edition (as well as the edition of the printed Nidaros missal) will facilitate studies in the development of the Nidaros liturgy from the Nidaros ordinary of the early thirteenth century to the printed breviary.
The work on this edition has been carried out as a part of the project Digital corpus and dictionary of medieval Latin (2016–), based at the National Library of Norway (Oslo) with the support of the Research Council of Norway. The project is a cooperation between the National Library of Norway (Nasjonalbiblioteket), the Norwegian Academy of Science and Letters (Det Norske Videnskaps-Akademi, Oslo), and the publishing house Kunnskapsforlaget (Oslo). The purpose was to include the edition in a digital corpus of Latin texts from medieval Norway up until the Reformation in 1537 that could be used to create a concordance on the basis of which a dictionary could be compiled. A group of philologists were engaged in 2016, among them Dr. Ingrid Sperber (Babelom, Belgium). Their work is recorded in the list following this preface. From 1 January 2017, Sperber took up a position as lexicographer in Oslo in the above-mentioned project and continued working on this edition, which was finally submitted in April 2019. Sperber has proof-read and corrected the entire text against the original, standardized the text and done the actual editing. I am very grateful to Prof. Bertil Nilsson for his assistance in identifying abbreviated references to canon law.
As for the introduction, Sigurd Hareide, assistant professor at the University of South-Eastern Norway, has co-authored with me the part called 'The Nidaros breviary and its content'. His insights about the liturgy have proven to be most useful.
Oslo, 10 May 2019
Espen Karlsen
Project leader

Transcribers
Halfdan Baadsvik: pp. 1–250
Mikael Males: pp. 491–499:
Ingrid Sperber: pp. 251–489, 508–552, 661–769, 877–901
Johanna Svensson: pp. 500–507, 553–660
Eva Taranova: pp. 770–877
P. 490 has illustration only


The Nidaros Breviary (1519)

Espen Karlsen & Sigurd Hareide

The Nidaros breviary: the second book printed on Norwegian initiative

The first two books printed on Norwegian initiative were the Nidaros missal and the Nidaros breviary, both appearing in 1519.n1 A breviary gave instructions and texts necessary to celebrate the divine office, or canonical hours, throughout the year, while a missal offered the same to celebrate mass throughout the year. Both books were in Latin. However the second printed book on Norwegian initiative, the Nidaros breviary, contains the first printed text in Norwegian language: a two-page list of fasts and holidays, printed before the Latin liturgical calendar.
Together, mass and divine office with their two books constituted the official public prayer of the Catholic church in a certain area. The Nidaros breviary and missal take up a special position in the history of the book in Norway, not only because they were the first two books to be printed on Norwegian initiative, but also because they were intended to be used in the entire province of Nidaros, which in the early sixteenth century comprised Norway, Iceland and the Faroe Islands. Archbishop Erik Walkendorf (1510–1522) initiated the publication of both the breviary and the missal.n2
The text of the breviary was compiled and edited by the dean Peter Stut and the archdeacon Eirik Jonsson in Trondheim before printing. The breviary was printed in Paris by Jean Bienayse and Jean Kerbriand. The work appears to have begun in 1515 (Gjerløw 1986, 70), and the printing was completed on 4 July 1519, a few weeks after Poul Reff completed the printing of the missal in Copenhagen (25 May 1519). The Archbishop's secretary Hans Reff supervised the printing of the Nidaros breviary (Gjerløw 1986, 55–56). The Nidaros breviary has been held to be one of the finest specimens of its kind (Gjerløw 1986, 57).
As Lilli Gjerløw put it, 'the Nidaros Missal and Breviary are the unique summa of centuries of religious culture' (1986, 77). They represent a further development of the Nidaros liturgy from the Nidaros ordo of the early thirteenth century, the sources of which are studied by Gjerløw (1968, 85–128). The text material is typical of a medieval breviary.

The Nidaros breviary and its content

The Nidaros breviary has 451 leaves (= 901 pages) and is an octavo measuring 15.3 x 10.7 cm a page in the copy preserved in the National Library of Norway (the pages might have been cut during rebinding). The copies were probably originally bound in Paris (Schjoldager 1927, 52–53).n3
The title on the title page of the octavo volume is Breuiaria ad vsum ritumque sacrosancte Nidrosiensis ecclesie ('Breviaries according to the use and rite of the most holy Nidaros church'). The use of the plural breuiaria instead of the singular breuiarium is exceptional for the Nidaros breviary (Gjerløw 1986, 55). It may, however, perhaps refer to the original use of the term breuiarium (derived from the adjective breuis, meaning 'short' and referring to 'summary', 'abridgment', 'epitome' in ancient Latin, cf. the entry breviarium in Lewis & Short 1879) before breuiarium became a technical term for the book summarizing all the books for the divine office with its different parts (antiphonale, collectarium, hymnarium, lectionarium, homiliarium, legendarium and psalterium) (Schumacher 2015, 4142).
A breviary gave instructions and all texts necessary to celebrate the divine office throughout the liturgical day, week and year, for the officiating priest praying in the choir or for his private reading.n4 The five principal parts of the Nidaros breviary are, as was common, (1) the temporale, (2) the calendar, (3) the liturgical psalter with the order of the divine office for a week, (4) the commune sanctorum and (5) the proprium de sanctis/sanctorale (all of which are further described below). The eight canonical hours of the divine office were matins (matutinae), lauds (laudes), prime (prima), terce (tertia), sext (sexta), none (nona), vespers (vesperae), compline (completorium).n5
Initials,n6 all rubrics (ruber, 'red') with instructions, and all running titles on top of the page are printed in red. The entire text is set in two columns, with the exception of the title page, the preface by Walkendorf, the calendar, a list of fast days (the only vernacular text in the volume and the first one printed in Norwegian language), and two pages De laude, virtute et efficacia psalmorum ('On the praise, virtue and efficacy of the psalms'), which are set in one column. In the content list below, we use brackets for common terminology not found in the Nidaros breviary:
Title page (p. 1)
The coat-of-arms of Erik Walkendorf, a rose surrounded by three wings of swans. Under the title and the coat-of-arms, there are four hexameter lines praising Walkendorf.
Preface by Walkendorf (pp. 2–6)
Before the preface of the archbishop, a full-page (p. 2) is dedicated to a woodcut of St. Olav with his foot on a dragon above Walkendorf's coat-of-arms with the inscription E.W.A.N.A.S.L. (= Ericus Walkendorf Archiepiscopus Nidrosiensis apostolic(a)e sedis legatus, 'Erik Valkendorf, archbishop of Nidaros and envoy of the apostolic see'). The four page preface follows, dated the 1 April 1516.
De officio diuino et horis canonicis (pp. 7–14)
The section 'On the divine office and canonical hours' provides general norms for the divine office and the start of the liturgical year with a table of Sunday letters (litter(a)e dominicales, singular, littera dominicalis), determined by the day of the week on which St. Andrew's feast (30 November) falls each year. The Sunday letters is followed by a note on the gradual psalms and prayers for the little hours (i.e., prime, terce, sext and none) of St. Mary's feasts and the Saturday Marian office, ending with three mnemotechnical hexameters of catchwords for the inception of texts in the liturgy from Trinity to Advent.n7 The main text of this chapter of general rubrics is printed in red, with initials and liturgical texts (short forms) in black.
Temporale [Proprium de tempore] (pp. 15–338)
The temporale consists of the proper liturgical texts for the annual recollection of the Life of Christ with dated feasts like Christmas and moveable feasts like Easter (Harper 1991, 49–51), starting with the first Sunday in Advent and ending with the 25th Sunday after Trinity, with changing texts for the eight canonical hours a day and the seven days of the week throughout the year.
Swo skulo helgor och fastor haldas i Nidros biskopsdøme (pp. 339–340)
As an introduction ('In this manner should holidays and fastdays be held in the diocese of Nidaros') before the liturgical calendar in Latin, a two-page-list of holidays and fasts 'according to Christian law' is provided in the vernacular as the first Norwegian text to appear in print.n8
[Kalendarium, pp. 341–356]
The liturgical calendar, printed in red and black, offers a month by month list of all solemnities, feasts and memorial days throughout the year that fall on specific days, i.e., both the days from the temporale with the feasts of the Lord and the days from the sanctorale with the celebrations of specific saints. Notae giving rules for the celebration of certain feasts, are added at the end of the page of most months, corresponding to the Notata omnia mensium ('Notes on all months') on p. 15 in the Nidaros missal (Gjerløw 1986, 69). A pascal table is also included and a list of the number of days between different holidays.
De laude, virtute et efficacia psalmorum (pp. 357–358)
As a preface before the liturgical psalter, Alcuin's (c. 735–804) 'On the praise, virtue and efficacy of the psalms' from his De psalmorum usu 'On the use of the psalms' is printed in one column.n9
Ordo psalterii [Liturgical psalter] (pp. 359–490)
The 'order of the psalms according to the customs and practice of the metropolitan church of Nidaros' (Ordo psalterij secundum morem et consuetudinem metropolitane Nidrosiensis ecclesie) in the middle of the book contains the core section of the divine office with the 150 biblical psalms and other parts of the office distributed throughout the eight canonical hours during the seven days a week. The texts in the Ordo psalterii are either combined with the proper texts in the temporale or the sanctorale of the breviary.
After the compline for Saturday, at the end of the liturgical week of the Ordo, follows Memorie beate uirginis Marie post completorium, prayers 'in memory of the blessed Virgin Mary after compline' for different days and seasons of the liturgical year (pp. 476–478), but also containing a short supplication to St. Olav (p. 477). It is followed by Absolutiones seu Benedictiones lectionum per annum, 'absolutions or benedictions for the readings (of the matins) during the year' (pp. 478–479), and by the Litany of Saints (pp. 479–482). The final section of the Ordo is the Vigilie mortuorum ('Vigil of the dead', pp. 482–487) with Orationes communes pro defunctis ('Common prayers for the dead', p. 487) for different categories of the dead, and finally Commendatio animarum/Commendationes defunctorum ('Recommendation of souls/Recommendations of the dead', pp. 488–490) with prayers of recommendation of the soul.
Commune suffragium sanctorum (pp. 491–552)
A full-page woodcut (p. 490) with four scenes introduces the 'Common (prayers) of (the) saints'. The scenes on the woodcut depict Christ with his disciples (flanked by St. Peter and St. John), the Holy Martyrs, Confessors (pope, cardinal, bishops), and St. Mary with the Holy Virgins. The Common of saints consists of texts for an entire category of saints, such as apostles or martyrs, starting with the apostels. A full-page woodcut depicting the Crucifixion (p. 530) is introducing the Commemoratio crucis per annum ('Commemoration of the Cross through the year', pp. 531–535), followed by a full-page woodcut of the Virgin with child (p. 536) introducing the Saturday Commemoratio beate Marie uirginis per annum ('Commemoration of the blessed Virgin during the year', pp. 537–544) The inscription Succurre virgo gloriosa ('Come to my aid, glorified Virgin') in red accompanies the picture with Hans Reff's name added below.n10 The commemorations of the Virgin are followed by Alie lectiones de nostra Domina per annum ('Other readings for Our Lady during the year', pp. 542–550), ending with Suffragia ad matutinas ('Prayers for matins', pp. 550–551) and Suffragia ad vesperas ('Prayers for vespers', pp. 551–552).
Proprium de sanctis/Sanctorale (pp. 553–898)
The proper texts for the office of the Saints, i.e. the changing texts for the fixed feasts of the saints celebrated on the same date every year, start with the Vigil of St. Andrew (Vigilia beati Andree) on 29 November and ends with St. Catherine (Sancte Katherine virginis et martyris) on 25 November almost a year later, and corresponds thus to the cycle of the temporale. Among the Norwegian and Scandinavian saints found in the breviary, we find the following: St. Halvard (pp. 658–659), St. Erik (of Sweden, pp. 659–662), Sanctorum in Selio (St. Sunniva and her followers, pp. 707–713), St. Olav (pp. 731–754, introduced on p. 732 by the same woodcut as on p. 2, but with different pictures below), St. Bridget (Birgitta of Sweden, pp. 821–825), Spinea corona ('the crown of thorns', pp. 852–856). The legend of the office of the crown of thorns concerns a relic that arrived in Norway under King Magnus Lagabøter in 1274 and is only known from the Nidaros breviary (Storm 1880, xxxv–xxxvii with edition pp. 161–162).
The sanctorale is followed by the office In dedicatione ecclesie ('For the dedication of the church', pp. 877–882), and then the proper offices of St. Joseph (pp. 882–890), King Canute (Knut) of Denmark, pp. 890–894, with a reference to the usus Lundensis, the 'use of Lund'), and finally Historia de Sancto Suithuno ('History of St. Swithun', patron saint of Stavanger, pp. 894–898).n11 The three proper offices at the end of the sanctorale are probably an addition to the breviary since the two first saints (St. Joseph and St. Canute) are not part of the calendar and the office of St. Swithun here is found in a more extensive version than in the office for his translation at the proper place of the breviary (pp. 719–720).
Aue nobilissima virgo Maria (p. 899)
The last prayer of the breviary is 'St. Bernard's prayer to the Virgin'. It is introduced with a representation of the Virgin with the Child sitting between two angels, one playing the flute and the other a string instrument.
Letter on the printing from Hans Reff to Walkendorf (p. 900)
The initial of the letter dated 1 July is a woodcut with the Norwegian national coat of arms with the inscription Arma regni Norue(gie) ('The kingdom of Norway's coat of arms').
Colophon (p. 901)
on the final page indicates the names of the Parisian printers of the breviary and the day the printing was completed (4 July 1519). After the colophon there is information on the quires with indication of their letters (A–U), necessary to collate the volume correctly.

On the edition

The frequent abbreviations of the original print, common also in medieval manuscripts, are expanded without further notice (one exception is mentioned below). The orthography in this edition follows closely the print of 1519.
Notable deviations from standard classical Latin orthography are the following: Majuscle U is used for U and V, which is the tendency in the original. Minuscle v is used for u and v initially (e.g., vnde), whereas minuscule u is used for both letters in other positions (e.g., vniuersis). The classical diphthongs ae and oe are spelled e in the original and in the transcription, as could be exspected. For classical i, j is sometimes used, (e.g., eijcient, breuiarij).
In order to facilitate reading, we have used what may be referred to as a syntactic punctuation.n12 Subordinate clauses (noun clauses and adverbial clauses) are separated by commas. Moreover, commas are inserted between asyndeta and before appositions. Commas are used in connection with addresses in the vocative case. For the punctuation of the printed book of 1519, we refer to the digitised versions available on the websites of libraries holding copies of it and to the facsimile edition (Børsum 1964).
One passage requires special comment (p. 14 in the original):
Illustrasjon
This is a mnemonic poem for remembering the texts in the liturgy from Trinity to Advent. If read out in its abbreviated form, it consists of three hexameter lines:n13
Post domini. trini. Deus est historia prima,
In prin. dat Petrus, Egidi. Si bona, Crux Pe.
Rem. dat Adaperiat, Omnes sancti quoque Uidi.
If the abbreviations are expanded, however, as we have chosen to do in the edition, the metre is, naturally, lost. As these lines are intended to be read as hexameter, we have decided to mark the expansions with brackets in this particular case:
Post domini(cam) trinita(tatis) Deus est historia prima,
In prin(cipio) dat Petrus, Egidi(us) Si bona, Crux Pe(to)
Rem(igius) dat Adaperiat, Omnes sancti quoque Uidi.

The pagination in Arabic numerals applied by Lilli Gjerløw, which is also used in this introduction, as well as the signatures of the quires in the original book, are added in the margins of the e-book. The original has no foliation or pagination.

Conventional signs
‹ › surrounds additions made by the editor.
† † surrounds unintelligible words or passages.

References

Berg, Ivar. 2013. Eit seinmellomalderleg skrivemiljø: Nidaros erkesete 1458–1537. Doktoravhandlingar ved NTNU, 2013:1. Trondheim: NTNU.
Breviarium Nidrosiense. Facsimile edition 1964. Oslo: Børsums forlag og antikvariat.
Buvarp, Hans & Baltzer M. Børsum. 1964. Appendix to Breviarium Nidrosiense. Oslo: Børsums Forlag og Antikvariat.
Eklund, Sten (ed.). 1972. Sancta Birgitta: Opera minora II: Sermo angelicus. Samlingar utgivna av Svenska fornskriftsällskapet, Ser. 2, Latinska skrifter. Lund: Almqvist & Wiksell.
—. Opera minora I: Regula Salvatoris. Samlingar utgivna av Svenska fornskriftsällskapet, Ser. 2, Latinska skrifter. Lund: Almqvist & Wiksell.
—. 1991. Sancta Birgitta: Opera minora III: Quattuor orationes. Samlingar utgivna av Svenska fornskriftsällskapet, Ser. 2, Latinska skrifter. Lund: Almqvist & Wiksell.
Fæhn, Helge. 1955. 'Gudstjenestelivet i Nidaros domkirke i middelalderen'. In Arne Fjellbu et al., Nidaros erkebispestol og bispesete 1153–1953, 599–631. Oslo: Forlaget Land og kirke.
Gjerløw, Lilli, ed. 1968. Ordo Nidrosiensis Ecclesiae. Libri liturgici provinciae Nidrosiensis medii aevi II. Oslo: Norsk Historisk Kjeldeskrift-Institutt.
—, ed. 1979. Antiphonarium Nidrosiensis Ecclesiae. Libri liturgici provinciae Nidrosiensis medii aevi III. Oslo: Norsk Historisk Kjeldeskrift-Institutt.
—. 1986. 'The Breviarium and the Missale Nidrosiense (1519)'. In From Script to Book: A Symposium, eds. Hans Bekker-Nielsen, Marianne Børch & Hans Algot Sørensen, 50–77. Odense: Odense University Press.
Hamre, Lars. 1943. Erik Valkendorf. Trekk av hans liv og virke. Bergen: John Griegs Forlag.
Hareide, Sigurd & Elise Kleivane. 2014. 'Kommentar til oversettelsen, manuskriptene og innholdet'. In Kristin Norseth, Elise Kleivane & Sigurd Hareide, Messuskýringar. Norrøne messeforklaringer i norsk oversettelse'. Festskrift til førsteamanuensis Jan H. Schumacher, pp. 155–185. Oslo: St. Olav forlag.
Harper, John. 1991. The Forms and Orders of Western Liturgy from the Tenth to the Eighteenth Century. A Historical Introduction and Guide for Students and Musicians. Oxford: Clarendon Press.
Hohler, Christopher. 1967. 'Remarks on the early cathedral of Stavanger and related buildings'. Universitetets Oldsaksamling. Årbok 1963–1964, pp. 7–52. Oslo.
Hughes, Andrew. 1995. Medieval Manuscripts for Mass and Office. A guide to their organization and terminology. Corrected reprint. Toronto: University of Toronto Press.
Lewis, Charlton T. & Charles Short. 1879. A Latin Dictionary. Reprint 1917. Oxford: Clarendon Press.
Nielsen, Lauritz. 1919. Dansk Bibliografi 1482–1550 med særligt Hensyn til Dansk Bogtrykkerkunsts Historie. København & Kristiania: Gyldendalske Boghandel.
Kolsrud, Oluf. 1919 'Vår eldste trykte bok. Breviarium Nidrosiense. Paris 1519.' Norsk boktrykk kalender, anden aargang 129–152. Kristiania: Den typografiske forenings fagkomité.
Schjoldager, Astrid. 1927. Bokbind og bokbindere i Norge inntil 1850. Oslo: Aschehoug.
Schumacher, Jan Henrik. 2015. Kirkehistorisk latinleksikon. Begreper fra middelalderens kirke- og klosterliv. 2. utgave. Oslo: Spartacus.
Skovgaard-Petersen, Karen. (forthcoming) 2019. 'Bogtryk og opdagelsesrejser i kirkens tjeneste – Ærkebiskop Erik Valkendorf som forfatter og bogudgiver'. In Ruth Hemstad, Anne Birgitte Rønning & Aasta Marie Bjorvand Bjørkøy, Litterære verdensborgere: Norsk bokhistorie i transnasjonalt perspektiv, 1519–1850. Nota bene. Oslo: Nasjonalbiblioteket.


Illustrasjon


[1] Breuiaria ad vsum ritumque sacrosancte Nidrosiensis ecclesie. Iam primum solerti optimorum artificum diligentia impensis vero ac mandatis insignibus longe reuerendi in christo patris et domini, domini Erici Walkendorff, eiusdem ecclesie archiepiscopi dignissimi, felix faustumque accipiunt exordium.
Illustrasjon
Presulis hic cernes insignia Nidrosiensis
Flecte lubens tanto mentem animumque viro
Nam neque nobilior presul nec dignior vsque
Danorum toto viuit in imperio
Illustrasjon
[3] Ericus dei gratia archiepiscopus Nidrosiensis et sedis apostolice legatus vniuersis episcopis suffraganeis, charissimis fratribus nostris, ac vniuersis decanis, prepositis, archidiaconis, capitulis et capellanis, clericis nostre diocesis ac prouincie vbilibet constitutis in domino salutem. Quandoquidem officium superioris debet versari circa quietem subditorum et salutem animarum (iuxta capitulum officij de officio legati in sexto et capitulum j de sepulturis, eodem libro) debetque, quatenus potest, obuiare periculis animarum, vt ibidem dicitur. Quemadmodum etiam conuenit archiepiscopo, qui episcoporum princeps est (canon cleros, xxj distinctio), qui videlicet est ordinatus non solum in episcoporum principatum, verumetiam in subsidium (capitulum j de censibus in sexto). Inungitur enim episcopus, vt procurator animarum et spiritualium distributor existat (canon clericum xj, questio j), vt cum honoris augmento cura sollicitudinis circa subiectorum actus debeat excrescere (centesima distinctio rationis) nichilque est laboriosius et periculosius officio episcopi sed nichil beatius apud deum, si in eo recte militetur (xl distinctio ante omnia). Quoniam non satis est sibi de propria salute sollicitum esse sed et ouibus, quibus preest, superintendere debet pastoralis officij cura (eum admonet vij, questio j). Quippe qui visitando prouinciam notoria punire et de vita ministrorum ecclesiarum sue prouincie inquirere (vt dicto canone j, § sane), et dum visitat prouinciam, primum discutere debet, quomodo ordinem baptismi clerici teneant vel missarum vel qualiter queque officia in ecclesia peragant; et si recte quidem inuenerit, deo gratias agat, si autem minime, corrigat (canon placuit, x questio j) malos extirpando, bonos comprobando. Hac enim de causa instituta est pontificalis dignitas, instar cuius est ordinata regia potestas, vt mali a maleficijs coerceantur et boni quiete inter malos viuant (canon non frustra, xxiij questio v et canon qui peccat) et vt blasphemantes puniat (xxiij, questio iiij, non inuenitur in autenticis) [4] vt non luxu. homi. coll. vj. et deficientes in horis dicendis ac officijs puniat (vt dicto canone placuit). Que quidem hore atque officia dici debent per vnumquemque et celebrari studiose et deuote (capitulum dolentes de celebratione missarum) non sincopando vel aliquid omittendo (canon psalmista, xxiij distinctio). Et quoniam clerici cuncti saltem beneficiati tenentur ad septem horas canonicas, aliter enim debent deponi (canon finalis, xcij distinctio). Tenentur siquidem ad horas matutinas, que sunt a mane vsque ad nonam, et ad vespertinas, que sunt a nona vsque ad completorium (xj, questio iij). Si quis episcopus, que simul sunt numero septem (capitulum j de celebratione missarum, canon presbiter, xcj distinctio) iuxta illud 'septies in die laudem dixi tibi', qui septenarius sacratus numerus a nobis tunc impletur, si matutine, prime, tertie, sexte, none, vesperarum et completorij tempore nostre seruitutis officium persoluamus, vt ibidem dicitur. Et non solum beneficiati ad supradicta officia tenentur, verumetiam cuncti in sacris constituti, vt tenent omnes scribentes super predictum canon j, ad quod prelati ex debito tenentur, vt hore predicte tempore nocturno et diurno debite in eorum ecclesijs psallantur et inobedientes per eos corrigantur (clementinarum j de celebratione missarum). Quia vero cautius agendum est, vbi maius periculum vertitur, vt iura docent. Primum igitur circa mores, defectus et animarum pericula in clero nostro animaduertimus. Repperimus autem eos circa horas suas canonicas dicendas maxime ad animarum suarum dispendium vergere. Cum multi, immo complures (ne fere omnes dixerimus) circa diuinum officium nocturnum pariter et diurnum exorbitent, varios diuersosque ritus et diocesium vsus in exoluendis horis canonicis contra canonicas sanctiones imitantes, cum illorum alij Romanum, alij Coloniensem,n14 alij Lundensem, alij Upsalensem,n15 alij Traiectensem, alij Sarum et quidam Sisterciensium, nonnulli etiam teneant predicatorum et minorum fratrum ordinem, vt nunc hos, nunc illos vsus obseruare in dicendo diuino officio (quod dolentes referimus) comperti sint, ita vt paucissimi verum et a sacris patribus statutum ordinem in horis suis dicendis subsequantur, quod maxime ob librorum seu correctorum breuiariorum defectum [5] et penuriam euenisse satis manifestum est et rerum iam diu experientia, dum diocesim nostram et prouinciam visitaremus, nos docuit. Que quidem confusio, error et exorbitatio redundat in graue animarum periculum, et in grauius redundaret, nisi per nos fauente deo de remedio oportuno subueniretur. Quapropter vocatis vocandis et deum pre oculis habentes ordinauimus et de consensu et maturo consilio venerabilis capituli nostri statuimus, prout et nunc ordinamus et statuimus districtius prohibentes, ne de cetero nostri diocesani et prouinciales, cuiuscumque dignitatis, decanatus, prepositure officij aut alterius preeminentie cuiuscumque status fuerint, necnon clerici, presbiteri, choriste, canonici, prebendati, semiprebendati et ceteri ministri dictarum ecclesiarum nostre diocesis et prouincie talem abusum tamque periculosam et iniquam consuetudinem, ritum et modum in diuinis officijs et horis dicendis exerceant aut teneant siue in publico, siue in priuato sed execrentur, interrumpant et aboleant. Sed quia secundum sacrorum patrum pontificisque maximi, totius quoque sacrosancti concilij Toletani vndecimi decreta et statuta omnes prouinciales eundem in psallendo et dicendo horas canonicas modum tenere debeant, quem metropolitanam habere sedem cognouerint (xij distinctio, canon de his), cum etiam preterea ipsa sacrosancta metropolitana Nidrosiensis ecclesia, cui ad presens diuina clementia presidemus, omnibus vobis caput sit et a capite discedere membra aut dissentire non deceat, immo potius membra omnia capiti consentire et caput omnino subsequi debeant vt in canone non decet, distinctio xij, insuper cum ipsa vobis sollicita mater et magistra existit et a cuius regulis et disciplinis rationi et pietati minime consentaneum est deuiare, iccirco districte sub penis iuris et inobediente precipiendo omnibus et singulis mandamus, vt de cetero semper dicant, proferant et exoluant horas suas secundum modum, vsum et ritum per nos nuncn16 hisce breuiarijs ad verum vsum Nidrosiensis ecclesie nostre traditum, quem in luculentam ereximus consonantiam. Inito habitoque maturo super hoc (vt prediximus) consilio venerabilis capituli nostri, viris insuper magnificis ac literatissimis magistro Petro Stuth ac Erico Ioannis, decano et [6] archidiacono nostro, quorum solertiam et literariam scientiam iamdiu compertas habemus, iniunximus specialiter et demandauimus, vt ipsi auctoritate nostra, immo verius sedis apostolice, ac nostris suasionibus dictum modum, vsum et ritum in publicum redigerent exemplarque quoddam secundum verum ecclesie nostre vsum pro predictis breuiarijs imprimendis proprijs opera, cura et ingenio adaptarent, qui nostris obedientes mandatis bene, vt precepimus, correctum et iuste ordinatum exemplar nobis reuerenter presentarunt. Illudque nos continuo cuidam de familia nostra fidedigno viro Ioanni Reff, canonico et secretario nostro, tum huius negocij, tum studij literarij gratia Parrhisios profecturo dedimus et commisimus imprimendum, quod deo propicio bene expeditum est. Breuiaria namque tersissime impressa, optime (vt speramus et videre possumus) correcta, lota, expolita, perpulchre religata et (vt semel dicamus) per omnia bene, vt cerni potest, mediantibus maximis impendijs et expensis nostris aliorumque, quibus id opus commissum erat, cura, sollicitudine, laboribus et lucubrationibus non modicis ordinata. Commissariosque nostros per prouinciam nostram statuimus, a quibus et per manus ipsorum aut manus ab eis commissorum volumus dicta breuiaria tantis laboribus et expensis in vestrarum animarum salutem et felicitatem impressa et elaborata vobis tradi et dari pro precio et salario competenti, vt ex eis in posterum diuinus cultus et officia et seruitia diuina sine confusione, errore aut defectu ab omnibus exoluantur, quod omnino fieri volumus et adoptamus. Ut vero nostre diocesis prouincieque clerus alacrius, feruentius ac religiosius ad diuinas horas deinceps exoluendas inuitetur et accendatur de omnipotentis dei clementia et misericordia ac beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi totiens, quotiens vere penitens et contritus ipsas deuote exoluerit ex predictis iam primum impressis breuiarijs, quadraginta dierum relaxationem de iniunctis ipsi penitentijs misericorditer in domino concedimus. Datum in palatio nostro archiepiscopali Nidrosiensi ad kalendas Apriles anno ab incarnatione redemptoris nostri mcccccxvj.

[7 | ✠.j.] De officio diuino et horis canonicis per aduentum annuatim dicendis attendenda sunt ista tanquam regule generales singulis annis communiter obseruanda.
Infra octauas sancti Andree quotidie fiat memoria de sancto Andrea per antiphonas de primis vesperis et de nocturno secundum ordinem continuando excepto festo sancti Nicolai, quia tunc non erit memoria de sancto Andrea nisi in secundis vesperis.
In octaua sancti Andree Te deum non dicetur sed tertium responsorium repetatur. Simili modo fiat in festis simplicibus nouem lectionum per aduentum, cum de festis agitur, quodcunque illud fuerit, semper de aduentu memoria habeatur.
Quando O sapientia inchoatur et deincepsn17 quotidie, antiphona ad Magnificat duplicabitur et tam vespere quam completorium sine precibus et sine memorijs consuetis celebrentur.
In diebus quatuor temporum oratio propria de ieiunio ad omnes horas et etiam ad secundas vesperas habeantur, quod et similiter in autumno in quatuor temporibus obseruetur, nisi in secundis vesperis festum aliquod superuenerit. Festum sancti Torlaci, eo quod cadit in vigilia, vigilie natiuitatis domini, in secundis vesperis memoriam tantum recipiat et reliquum officium ex toto de vigilia habeatur.

Dominica die. Littera dominicalis E.

Quando festum sancti Andree in dominica euenerit, tunc illa est prima dominica aduentus domini, vigilia sancti Andree in sabbato, sicut cadit etiam, cum non ferialiter celebretur, et missa de vigilia. Eodem die memoria de sancto Saturnino habeatur. Festum vero sancti Andree quoad officium in secundam feriam transferatur et primas vesperas in dominica obtinebit cum memoria de aduentu.

In sextam feriam huius hebdomade anticipetur octaua sancti Andree, que cadit in secunda dominica aduentus cum pleno officio de octaua et cum antiphonis specialibus ad nocturnam, scilicet Uidit dominus Petrum et oratione sicut in die; sed antiphona in euangelio et oratio propria de octaua habeantur pro memoria in octaua die in sabbato ad vesperas Ambulans Iesus et in matutinis Ⱥ Domine Iesu Christe. Reliquum officium tam de tempore quam de sanctis in prima hebdomada et etiam in secunda hoc anno non variatur. Festum vero sancte Lucie, quod cadit sabbato ante dominicam tertiam, pro secundis vesperis memoriam tantummodo habebit.

In tertia hebdomada feria secunda anticipantur laudes, que cadunt in secunda feria sequentis hebdomade, cum Ⱥ ad Benedictus Egredietur virga.
Tertia feria anticipantur laudes, que cadunt in die sancti Torlaci, cum Ⱥ ad Benedictus [8] Tu Bethleem.
Quarta feria, que est quatuor temporum, imponatur historia Clama cum inuitatorio proprio, laudibus et capitulis proprijs et homilia. Ad Benedictus Ⱥ Missus est, ad sextam Ⱥ Ponent domino, ad nonam Ⱥ Aue Maria. Eodem die O sapientia ad vesperas imponatur.
Quinta feria huius hebdomade ad sextam Ⱥ Consolamini, ad nonam Ⱥ Letamini cum Hierusalem.
Sexta feria, que est quatuor temporum, ad Benedictus Ⱥ Ex quo facta est, ad sextam Ⱥ Dies domini, ad nonam Ⱥ * * * * *.
Sabbato quatuor temporum, que est vigilia beati Thome apostoli, ad Benedictus Ⱥ Omnis vallis.

Nota, quod vigilia ad missam secundam orationem tantum recipiat et nona ferialiter cantabitur cum Ⱥ Ecce concipies.
Dominica quarta aduentus antiphona illa ad nonam cantabitur, scilicet Noli timere, quinta enim die, quam require in festo sancti Thome. Festum sancti Thome, quod illa dominica cadit, in crastinum transferatur, sic quod primas vesperas habebit in dominica cum memoria de aduentu. In secunda feria, qua de sancto Thoma officium agitur, fiat memoria ad matutinas de aduentu per Ⱥ Dicit dominus, quam require eadem feria precedentis hebdomade. Feria tertia, qua celebratur festum sancti Torlaci, fiat memoria de aduentu cum Ⱥ Consurge, consurge, quam require eadem feria precedentis hebdomade.

Secunda feria. Littera dominicalis D.

Quando festum sancti Andree in secunda feria euenerit, tunc precedenti die est dominica prima aduentus domini. Uigilia sancti Andree, eo quod in dominica cadit, nichil de ea nisi homilia pro nona lectione et secunda oratio in missa habeatur. Eodem die memoria de sancto Saturnino. Sabbato huius hebdomade anticipetur octaua sancti Andree cum pleno officio et cum antiphonis illis ad nocturnam Uidit dominus Petrum cum ceteris et oratione sicut in die sed antiphona in euangelio et oratio propria de octaua habeantur pro memoria in octaua, videlicet in dominica die ad vesperas, Ⱥ Ambulans Iesus et ad matutinas in secunda feria Ⱥ Domine Iesu.

Festum beati Nicolai, quod cadit in secunda dominica aduentus, in secundam feriam transferatur et primas vesperas habebit in dominica cum homilia de aduentu et de sancto Andrea, vt predictum est. Festum sancte Lucie, quod cadit in tertia dominica aduentus, anticipetur in sabbatum et ad secundas vesperas tantum memoriam recipiat. Tunc etiam memoria erit de sancto Magno et in dominica ad matutinas.

In secunda feria huius hebdomade anticipantur laudes, [9 | ✠.ij.] que cadunt in die sancti Thome, cum Ⱥ ad Benedictus Egredietur virga. Eodem die ad nonam Ⱥ Dicit dominus penitentiam. Item in hac secunda feria memoria de sancto Nichasio.
Quarta feria huius hebdomade, que est quatuor temporum, anticipantur que cadunt in die sancti Torlaci cum Ⱥ ad Benedictus Missus est.
Quinta feria historia Clama imponatur cum proprio inuitatorio, laudibus et capitulis proprijs. Ad Benedictus Ⱥ Uigilate, ad sextam Ⱥ Consolamini, ad nonam Ⱥ Letamini cum Hierusalem. Eodem die Ⱥ O sapientia ad vesperas imponatur.
Sexta feria, que est quatuor temporum, ad Benedictus Ⱥ Ex quo facta est, ad sextam Ⱥ Dies domini sicut fur, ad nonam Ⱥ Hoc est testimonium. Sabbato quatuor temporum ad Benedictus Ⱥ Omnis vallis, ad nonam Ⱥ Ecce concipies. Ⱥ Ponent reseruetur pro memoria in die sancti Torlaci.

In quarta hebdomada festum sancti Torlaci, quod cadit secunda feria, primas vesperas habebit in dominica cum memoria de aduentu. Ad matutinas vero memoria per Ⱥ Nolite timere, quam require in festo ipsius. In die sancti Torlaci memoria de aduentu ad matutinas per Ⱥ Ponent domino, quam require feria quarta precedentis hebdomade.

Tertia feria. Littera dominicalis C.

Quando festum sancti Andree venerit in tertia feria, tunc precedens dominica est prima dominica aduentus. In prima hebdomada nihil variatur, nisi quod festum sancte Barbare, quod cadit in sabbato, in secundis vesperis tantum memoriam recipiat. In secunda hebdomadan18 festum sancti Nicolai, quod cadit secunda feria, primas vesperas habebit in dominica habita memoria de aduentu. Cetera in hac hebdomadan19 celebrentur, sicut cadunt. In tertia hebdomadan20 festum sancten21 Lucie, quod cadit secunda feria, pro primis vesperis tantum memoriam recipiat.
Tertia feria huius hebdomade anticipantur laudes, que cadunt in die sancti Thome, cum Ⱥ ad Benedictus Tu Bethleem. Eodem die Ⱥ ad nonam Consurge, consurge.
Quarta feria, que est quatuor temporum, ad Benedictus Ⱥ Missus est Gabriel.
Quinta feria anticipantur laudes, que cadunt in die sancti Torlaci,n22 cum Ⱥ ad Benedictus Uigilate, ad nonam Ⱥ Consolamini.
Sexta [10] feria historia Clama cum inuitatorio proprio, laudibus et capitulis proprijs imponatur. Ad Benedictus Ⱥ Ex quo facta est, ad sextam Ⱥ Dies domini, ad nonam Ⱥ Hoc est testimonium. Eodem die O sapientia ad vesperas imponatur.
In sabbato quatuor temporum Ⱥ ad Benedictus Omnis vallis, ad nonam Ⱥ Ecce concipies.

In quarta hebdomada in festo sancti Thome memoria propria de aduentu ad matutinas, scilicet Noli timere.

Quarta feria ad Benedictus Ⱥ Ponent domino. In festo sancti Torlaci memoria de aduentu, Ⱥ Consolamini, quam require feria quinta precedentis hebdomade.

Quarta feria. Littera dominicalis B.

Quando festum sancti Andree in quarta feria euenerit, tunc dominica precedens est prima dominica aduentus. Festum sancte Barbare, quod cadit dominica secunda, in secundam feriam transferatur et pro primis vesperis tantum memoriam habebit. In tertia hebdomada feria quarta, que est quatuor temporum, anticipentur laudes, que in die sancti Thome cadunt cum Ⱥ ad Benedictus Missus est. Eodem die Ⱥ ad nonam Ponent domino.
Feria sexta anticipantur laudes, que cadunt in die sancti Torlaci, cum Ⱥ ad Benedictus Ex quo facta est.
Sabbato quatuor temporum historia Clama cum inuitatorio proprio, laudibus et capitulis proprijs imponatur. Ad Benedictus Ⱥ Omnis vallis. Ad nonam Ⱥ Ecce concipies. Eodem die O sapientia ad vesperas imponatur. In quarta hebdomada in vigilia beati Thome apostoli, que cadit tertia feria, summa missa erit de vigilia et nona de futuro festo. In festo sancti Torlaci memoria, ad matutinas Ⱥ Dies domini, quam require in sexta feria precedentis hebdomade.

Quinta feria. Littera dominicalis A.

Quando festum sancti Andree in quinta feria euenerit, tunc dominica sequens est prima dominica aduentus. Id secundis vesperis huius hebdomade fiat memoria de sancta Barbara. In sabbato huius hebdomade festum sancte Anne in secundis vesperis memoriam tantum recipiat. In hebdomada secunda [11 | ✠.iij.] quinta feria anticipantur laudes, que cadunt in die sancti Thome, cum Ⱥ ad Benedictus Uigilate. Eodem die ad nonam Ⱥ Tu es, qui venturus es.
Sexta feria anticipetur festum sancti Torlaci, quod cadit in sabbato sequentis hebdomade. Eodem die ad matutinas memoria Dicite pusilanimes, ad vesperas memoria, Ⱥ Ueniet fortior.
Sabbato anticipentur laudes, que cadunt in die sancti Torlaci, cum Ⱥ ad Benedictus Ecce concipies. Eodem die ad nonam Ⱥ Cantate domino canticum.

Dominica tertia ad secundas vesperas O sapientia imponatur. Sed historia Clama secunda feria inchoabitur cum inuitatorio, laudibus et capitulis proprijs et Ⱥ ad Benedictus Egredietur virga. Eodem die ad sextam Ⱥ Dicit dominus penitentiam, ad nonam Ⱥ Beatam me dicent.

Tertia feria huius hebdomade anticipetur homilia dominicalis, que cadit in vigilia natiuitatis domini. Eodem die ad Benedictus Ⱥ Tu Bethleem, ad sextam Ⱥ Consurge, consurge, ad nonam Ⱥ Eleuare, eleuare.
In quarta feria, que est quattuor temporum et vigilia sancti Thome apostoli, ipsa vigilia nichil nisi secundam orationem tantum recipiat in missa et festum nona carebit. Ad Benedictus Ⱥ Missus est. Eodem die ad sextam Ⱥ Ponent domino, ad nonam Ⱥ Aue Maria.
Sexta feria, que est quatuor temporum, ad sextam Ⱥ Dies domini, ad nonam Ⱥ Hoc est testimonium.
Sabbato quattuor temporum inuitatorium de dominica sequenti Surgite, vigilemus. Nocturna dicatur cum suis antiphonis, homilia Anno quintodecimo et responsoria de dominica accipiantur, videlicet sextum Uirgo Israel, septimum Iuraui, octauum Nascetur. Laudes etiam de dominica recipiantur, scilicet Canite tuba cum psalmis in sabbato consuetis. Ad canticum vero Au‹dite, celi› propria antiphona accipiatur de laudibus sabbati, scilicet Expectetur, ad Benedictus Ⱥ Omnis vallis, oratio de quatuor temporibus et commemorationes solite.

In vigilia natiuitatis domini, que cadit dominica quarta, inuitatorium de vigilia Prestolantes ante nocturnales de dominica, ℣ in nocturnis Constantes estote, Crastina die, Hodie scietis. Quinque responsoria de historia dominicali habeantur, scilicet Canite tuba et cetera. Sextum erit Ecce dies veniunt. Tria vero vltima responsoria cum homilia accipiantur de vigilia. ℣ ad laudes Crastina die delebitur. Oratio de vigilia. Post Benedicamus [12] fiat memoria de dominica cum Ⱥ Miserunt et ℣ Uox clamantis et oratione dominicali. Hoc anno, eo quod vigilia natiuitatis domini in dominica cadit, responsoria in prima et in horis diurnalibus cum Alleluya cantentur, puta Christe, fili dei viui, miserere nobis, alleluya, alleluya.

Sexta feria. Littera dominicalis G.

Quando festum sancti Andree in sexta feria euenerit, tunc dominica sequens est prima dominica aduentus. Festum conceptionis, quod sabbato cadit huius prime hebdomade, eo quod est summum, secundas vesperas retinebit habita memoria de aduentu. Festum Anne, quod cadit secunda dominica aduentus, in secundam feriam transferatur et primas vesperas habebit in dominica cum memoria de aduentu. In hac secunda hebdomada feria sexta anticipentur laudes, que cadunt in die sancti Thome apostoli, cum Ⱥ ad Benedictus Dicite pusillanimes. In sabbato festum sancti Torlaci anticipetur.

In secundis vesperis de sancto Torlaco memoria tantum habeatur.

In tertia hebdomada, feria secunda historia Clama cum inuitatorio, laudibus et capitulis proprijs imponatur. Ad Benedictus Ⱥ Egredietur virga, ad sextam Ⱥ Dicit dominus penitentiam, ad nonam Ⱥ Beatam me dicent. Eodem die O sapientia ad vesperas imponatur.
Tertia feria ad sextam Ⱥ Consurge, consurge, ad nonam Ⱥ Eleuare, eleuare.
Quarta feria, que est quatuor temporum, ad Benedictus Ⱥ Missus est. Eodem die ad sextam Ⱥ Ponent domino. Ad nonam Ⱥ Aue Maria.
Quinta feria ad tertiam Ⱥ Consolamini, ad sextam Ⱥ Letamini cum Hierusalem. Summa missa erit de vigilia et nona de futuro festo. In festo sancti Thome, quod cadit sexta feria quatuor temporum, homilia Exurgens Maria pro nona lectione legatur et memoria de quatuor temporibus per Ⱥ Ex quo facta est habeatur et missa de quatuor temporibus post primam celebretur.

Illa autem Ⱥ Noli timere hoc anno locum non habet.

Sabbato quatuor temporum. Ad nonam Ⱥ Ecce concipies.

Quarta dominica, que est vigilia vigilie natiuitatis domini, ad secundas vesperas capitulum Propter Syon non tacebo et cetera, que sequuntur de vigilia habeantur.

Sabbato. Littera dominicalis F. [13 | ✠.iii‹j›.] 

Quando festum sancti Andree in sabbato euenerit, tunc in secundis vesperis memoriam tantum habebit, quia in crastino est dominica prima aduentus domini. Festum conceptionis Marie, quod cadit dominica secunda aduentus, stabit habita memoria de dominica et homilia dominicalis pro nona lectione legatur. In sabbato huius hebdomade anticipantur laudes, que cadunt in festo sancti Thome apostoli, et homilia quatuor temporum, que cadit in die sancti Thome, similiter anticipetur cum Ⱥ ad Benedictus Omnis vallis. Sed oratio dominicalis † e--t † memoria fiat de martyribus Nichasio et cetera cum alijs consuetis memorijs.
Eodem sabbato. Ad sextam Ⱥ Cantate domino. Ad nonam Ⱥ Ecce concipies, quam require sabbato quatuor temporum.
In tertia hebdomada feria secunda anticipentur laudes, que cadunt in festo sancti Torlaci, cum Ⱥ ad Benedictus Egredietur virga.
Feria tertia huius hebdomade historia Clama cum inuitatorio proprio, laudibus et capitulis proprijs imponatur. Ad Benedictus Ⱥ Tu Bethleem. Ad sextam Ⱥ Consurge, consurge. Ad nonam Ⱥ Eleuare, eleuare. Eodem die O sapientia ad vesperas imponatur.
Feria quarta, que est quatuor temporum, ad Benedictus Ⱥ Missus est. Oratio propria de ieiunio. Eodem die ad sextam Ⱥ Ponent domino. Ad nonam Ⱥ Aue Maria.
Feria quinta ad sextam Ⱥ Consolamini. Ad nonam Ⱥ Letamini cum Hierusalem.
Feria sexta, que est quatuor temporum, et vigilia sancti Thome, ad Benedictus Ⱥ Ex quo facta est. Oratio propria de ieiunio. Ad sextam Ⱥ Dies domini. Ad nonam Ⱥ Hoc est testimonium. Summa missa erit de quatuor temporibus cum memoria de vigilia et festum nona carebit.
In die sancti Thome memoria propria de aduentu Ⱥ Noli timere cum oratione quatuor temporum Deus, qui conspicis. Missa de sancto Thoma post primam, missa vero quatuor temporum pro summa habeatur.

In quarta hebdomada festum sancti Torlaci, quod cadit secunda feria, in primis et secundis vesperis memoriam tantum habebit, reliquum vero officium seruetur suo modo. Ad matutinas memoria erit de aduentu. Ⱥ Dicit dominus penitentiam, quam require feria secunda in hebdomada precedenti.

Nota, quod in omnibus festis [14] beate Marie virginis et octauis eorundem, que celebrantur, atque in sabbatinis diebus per annum, quotiens de domina officium agitur, clerici ecclesie Nidrosiensis non ad consuetas et quotidianas horas de domina sed pro illis ad cantica graduum dicenda modo, quo sequitur, teneantur.
Sunt autem cantica graduum quindecim psalmi, videlicet Ad dominum, cum tribularer vsque ad psalmum Laudate nomen domini exclusiue. Qui psalmi isto modo legantur. Primi quinque psalmi, videlicet Ad dominum, Leuaui, Letatus, Ad te leuaui, Nisi quia dominus erat pro defunctis cum vno Requiem eternam dicantur. Post hac Pater noster, Aue Maria, Et ne nos, A porta inferi, Domine, exaudi et cetera.

Collecta
Absolue, quesumus, domine, animas famulorum famularumque tuarum ab omni vinculo delictorum, vt in resurrectionis gloria inter sanctos tuos resuscitati respirent. Per Christum dominum.
Medij vero quinque psalmi, scilicet Qui confidunt, In conuertendo, Nisi dominus edificauerit, Beati omnes, Sepe expugnauerunt pro nobismetipsis et singuli cum Gloria patri dicantur. Deinde Kyrieleyson, Pater noster et cetera. Et ne nos.
℣ Memor esto congregationis tue, quam possedisti ab initio.

Oratio
Deus, cui proprium est misereri semper et parcere, suscipe deprecationem nostram, vt quos delictorum catena constringit, miseratio tue pietatis absoluat. Per Christum dominum nostrum.

Ultimi vero quinque psalmi, videlicet De profundis, Domine, non est exaltatum, Memento, Ecce quam bonum, Ecce nunc, pro cunctorum salute viuorum singuli cum Gloria patri dicantur. Post hoc Kyrie eleyson, Pater noster, Et ne nos.
℣ Saluos fac seruos.

Oratio
Pretende, domine, famulis et famulabus tuis dexteram celestis auxilij, vt et te toto corde perquirant, et que digne postulant, assequantur per Christum, adiutorium nostrum in nomine domini. Qui fecit. Fidelium anime per misericordiam dei requiescant in pace. Amen.

Post domini(cam) trinita(tatis) Deus est historia prima,
In prin(cipio) dat Petrus, Egidi(us) Si bona, Crux Pe(to)
Rem(igius) dat Adaperiat, Omnes sancti quoque Uidi.

[15 | A.j.] DOMINICA PRIMA ADUENTUS DOMINI
Ad primas vesperas
Super psalmos Ⱥ Leuabit dominus signum in nationibus et congregabit dispersos Israel.
Psalmus Benedictus dominus deus g.viij.
Capitulum Esaie secundo
Uenite ascendamus ad montem domini et ad domum dei Iacob et docebit nos vias suas et ambulabimus in semitis suis, quia de Syon exibit lex et verbum domini de Hierusalem.
℟ Ecce dies veniunt, dicitn23 dominus, et suscitabo Dauid germen iustum et regnabit rex et sapiens erit et faciet iudicium et iustitiam in terra; Et hoc est nomen, quod vocabunt eum: dominus iustus noster.
℣ In diebus illis saluabitur Iuda, et Israel habitabit confidenter. Et hoc.

Hymnus
Conditor alme syderum,
eterna lux credentium,
Christe, redemptor omnium,
exaudi preces supplicum.
Qui condolens interitu
mortis perire seculum,
saluasti mundum languidum
donans reis remedium.
Uergente mundi vespere,
vti sponsus de thalamo
egressus honestissima
virginis matris clausula,
Cuius forti potentie
genu curuantur omnia,
celestia, terrestria
fatentur nutu subdita.
Te deprecamur, agie,
venture iudex seculi,
conserua nos in tempore
hostis a telo perfidi.
Laus, honor, virtus, gloria
deo patri et filio,
sancto simul paracleto
in sempiterna secula. Amen.
℣ Rorate, celi, desuper et nubes pluant iustum; aperiatur terra et germinet saluatorem.
In euangelio Ⱥ Ecce nomen veniet de longinquo et claritas eius replet orbem terrarum.
Psalmus Magnificat g.iij.

Sequitur oratio
Excita, quesumus, domine, potentiam tuam et veni, vt ab imminentibus peccatorum nostrorum periculis te mereamur protegente eripi, te liberante saluari. Qui viuis.

Ad completorium
Ⱥ super psalmos Miserere mihi, domine, et exaudi orationem meam.

Capitulum Romanorum xiij
Nox precessit, dies autem appropinquabit. Abijciamus ergo opera tenebrarum et induamur arma lucis, sicut in die honeste ambulemus.

Hymnus
Ueni, redemptor gentium,
ostende partum virginis.
Miretur omne seculum,
talis decet partus deum.
Non ex virile semine
sed mystico spiramine
verbum Dei factum caro
fructusque [16] ventris floruit.
Aluus tumescit virginis,
claustra pudoris permanent,
vexilla virtutum micant,
versatur in templo deus.
Procedens de thalamo suo
pudoris aula regia,
gemine gygas substantie,
alacris vt currat viam.
Egressus eius a patre,
regressus eius ad patrem.
Excursus vsque ad inferos,
recursus ad sedem Dei.
Equalis eterno patri,
carnis tropheo accingere,
infirma nostri corporis
virtute firmans perpeti.
Laus, honor.
℣ Memento nostri, domine, in beneplacito populi tui.
℟ Uisita nos in salutari tuo.
Ⱥ Ueni, domine, visitare nos in pace, vt letemur coram te corde perfecto.
Psalmus Nunc dimittis h.iij.

Oratio
Deus, qui noctem illuminas et lucem facis post tenebras, tu a nobis propicius huius noctis repelle insidias, vt a peccatis dormientes et virtutibus vigilantes aduenientis vnigeniti tui digni prestolemur occursum. Qui tecum.
Hoc modo dicatur completorium tam dominicis quam ferijs vsque ad natiuitatem domini precibus capitularibus diebus ferialibus adiunctis. De memoria beate virginisn24 require in fine psalterij post completorium.

Ad matutinas
Inuitatorium Ecce venit rex, occurramus obuiam saluatori nostro.
Psalmus Uenite.

Hymnus
Uerbum supernum prodiens,
a patre olim exiens,
qui natus orbi subuenis
cursu decliui temporis.
Illumina nunc pectora
tuoque amore concrema,
audito vt preconio
sint pulsa, tandem lubrica.
Iudexque cum post aderis
rimari facta pectoris,
reddens vicem pro abditis,
iustisque regnum pro bonis.
Non demum artemur malis
pro qualitate criminis
sed cum beatis compotes
simus perennes celibes.
Laus, honor.

In primo nocturno
Ⱥ Non auferetur sceptrum cum ceteris vt in psalterio notatur a.ij.
Psalmus Beatus vir a.j.
℣ Ex Syon species decoris eius, deus noster manifeste veniet.

Liber Esaie prophete incipiat et vsque ad natalem domini tam dominicis quam ferijs legatur. In fine autem lectionum dicatur Hec dicit dominus deus: Conuertimini ad me et salui eritis quod et in omnibus prophetijs obseruandum est.
Lectio prima. Esaie primo.
Uisio Esaie prophete filij Amos, quam vidit super Iudam et Hierusalem in diebus Ozie, Ioathan, Achaz et Ezechie regum Iuda. Audite, celi, et auribus percipe, terra, quia dominus locutus est. Filios enutriui et exaltaui, ipsi autem spreuerunt me. Hec dicit dominus deus: Conuertimini ad me, et salui eritis.
[17 | A.ij.] ℟ Deo gratias.
℟ Aspiciens a longe ecce video dei potentiam venientem et nebulam totam terram tegentem; Ite obuiam ei et dicite: Nuncia nobis, si tu es ipse, Qui regnaturus es in populo Israel.
℣ Quique terrigene et filij hominum simul in vnum diues et pauper. Ite.
℣ Qui regis Israel, intende, qui deducis velut ouem Ioseph. Qui regnaturus.
‹℣› Tollite portas, principes, vestras, et eleuamini, porte eternales. Nuncia. Gloria.n25
℟ Aspiciens.

Lectio secunda.
Cognouit bos possessorem suum et asinus presepe domini sui, Israel autem me non cognouit et populus meus non intellexit. Ue genti peccatrici, populo graui iniquitate, semini nequam, filijs sceleratis. Hec dicit.
℟ Aspiciebam in visu noctis et ecce in nubibus celi filius hominis venit Et datum est ei regnum et honor et omnis populus, tribus et lingue seruient ei.
℣ Potestas eius potestas eterna, que non auferetur, et regnum eius, quod non corrumpetur. Et.

Lectio tertia.
Dereliquerunt dominum, blasphemarunt sanctum Israel, abalienati sunt retrorsum. Super quo percutiam vos vltra, addentes preuaricationem? Omne caput languidum et omne cor merens, a planta pedis vsque ad verticem non est in eo sanitas. Hec dicit.
℟ Missus est angelus Gabriel ad Mariam virginem desponsatam Ioseph nuncians ei verbum et expauescit virgo de lumine; Ne timeas, Maria, inuenisti gratiam apud dominum: ecce concipies et paries et vocabitur altissimi filius.
℣ Aue Maria, gratia plena, dominus tecum. Ne timeas.

In secundo nocturno
Ⱥ Bethleem, non es a.iiij.
Psalmus Conserua.
℣ Egredietur virga de radice Iesse Et flos de radice eius ascendet.

Lectio quarta.
Terra vestra deserta, ciuitates vestre succense igni. Regionem vestram coram vobis alieni deuorant et desolabitur sicut in vastitate hostili. Et derelinquetur filia Syon vt vmbraculum in vinea et sicut tugurium in cucumerario,n26 sicut ciuitas, que vastatur. Hec dicit.
℟ Aue Maria, gratia plena, dominus tecum, Spiritussanctus superueniet in te et virtus altissimi obumbrabit tibi; quod enim ex te nascetur sanctum, vocabitur filius dei.
℣ Quomodo fiet istud, quoniam virum non cognosco? et respondens angelus dixit ei. Spiritussanctus.

Lectio quinta.
Nisi dominus exercituum reliquisset nobis semen, quasi Sodoma fuissemus et quasi Gomorra similes essemus. Audite verbum domini, principes Sodomorum, auribus percipite legem dei vestri, populus Gomorre. Hec dicit.
℟ Saluatorem expectamus dominum Iesum Christum, Qui reformauit corpus humilitatis nostre configuratum corpori claritatis sue.
℣ Sobrie et iuste et pie viuamus in hoc seculo expectantes beatam spem et aduentum glorie magni Dei. Qui reformauit.

Lectio sexta.
[18] Quo michi multitudinem victimarum vestrarum? dicit dominus. Plenus sum; holocausta arietum et adipem pinguium et sanguinem vitulorum et agnorum et hircorum nolui. Cum veneritis ante conspectum meum, quis quesiuit hec de manibus vestris, vt ambularetis in atrijs meis? Hec dicit.
℟ Audite verbum domini, gentes, et annunciate illud in finibus terre et insulis, que procul sunt, dicite: Saluator noster adueniet.
℣ Annunciate et auditum facite, loquimini et clamate. Saluator. Gloria. Saluator.

In tertio nocturno
Ⱥ Nox precessit.
Psalmus Celi enarrant a.vj.
℣ Egredietur dominus de loco sancto suo, Ueniet et saluum faciet populum suum a peccatis eorum.

Secundum Mattheum xxj.
In illo tempore: Cum appropinquasset Iesus Hierosolimam et venisset Betphage ad montem Oliueti, tunc misit duos discipulos suos dicens eis: "Ite in castellum, quod contra vos est, et statim inuenietis asinam alligatam et pullum cum ea," et reliqua.
Homilia beati Augustini. Lectio septima.
Puto res ipsa exigit, vt queramus diligenter huius euangelice lectionis mysterium. Frequenter enim venit Iesus Hierosolimam, sicut Ioannes testatur, sed nunquam sibi adhibuit ministeria iumentorum neque ramorum virentia circa se ornamenta constituit. Nec ad terribilem laudem sue diuinitatis excitauit animos populi, nisi modo quando, vt pateretur, ascendit. Tu autem.
℟ Ecce virgo concipiet et pariet filium, dicit dominus, Et vocabitur nomen eius admirabilis, deus fortis.
℣ Super solium Dauid et super regnum eius sedebit in eternum. Et.

Lectio octaua.
Ideo cum tanta gloria est ingressus Hierosolimam, vt Iudeorum amplius aduersum se excitaret inuidiam, quia iam tempus passionis eius instabat et non mors eum vrgebat sed ipse aduersum se magis compellebat mortem. Tu.
℟ Obsecro, domine, mitte quem missurus es, Uide afflictionem populi tui, sicut locutus es, veni et libera nos.
℣ A solis ortu et occasu, ab aquilone et mari. Uide.

Lectio nona.
Quotiens enim de manu sacerdotum elapsus, cum esset inuisibilis factus, euasit? Nam Iudei quando occidere voluerunt, tangere eum non potuerunt. Quando autem Christus secutus est mortem, parcere ei Iudei non potuerunt. Tu.
℟ Ecce dies veniunt.
Te deum non dicatur, loco cuius ℟ Ecce dies repetatur.
℣ Emitte agnum, domine, dominatorem terre, De petra deserti ad montem filie Syon.

In laudibus
Ⱥ
In illa die stillabunt montes dulcedinem et colles fluent lac et mel, alleluya.
Psalmus Dominus regnauit a.vij.
Ⱥ Iocundare, filia Syon, exulta satis, filia Hierusalem, alleluya.
Psalmus Iubilate a.vij.
Ⱥ Ecce dominus veniet [19 | A.iij.] et omnes sancti eius cum eo et erit in die illa lux magna, alleluya.
Ⱥ Omnes sitientes, venite ad aquas, querite dominum, dum inueniri potest, alleluya.
Ⱥ Ecce veniet propheta magnus et ipse renouabit Hierusalem, alleluya.
Psalmus Laudate a.vij.

Capitulum Romanorum xiij
Fratres: Scientes, quia hora est iam nos de somno surgere. Nunc enim propior est nostra salus, quam cum credidimus.

Hymnus
Uox clara ecce intonat,
obscura queque increpat,
pellantur eminus somnia,
ab ethere Christus promicat.
Mens iam resurgat torpida,
que sorde extat saucia,
sidus refulget iam nouum,
vt tollat omne noxium.
E sursum agnus mittitur,
laxare gratis debitum,
omnes pro indulgentia,
vocem demus cum lachrimis.
Secundo vt cum fulserit
mundumque horror cinxerit,
non pro reatu puniat
sed pius nos tunc protegat.
Laus.

℣ Uox clamantis in deserto: "Parate viam domino, rectos facite semitas dei nostri."
In euangelio Ⱥ Spiritussanctus in te descendet, Maria, ne timeas habens in vtero filium dei, alleluya.
Psalmus Benedictus g.viij.
Oratio Excita, quesumus, domine, potentiam vt supra ad vesperas.

Ad primam
Hymnus Iam lucis a.vij.
Ⱥ In illa die.
Psalmus Deus, deus b.j.
Capitulum Nox precessit A.j.
℟ Christe, fili, Qui sedes.
℣ Memento nostri A.j.

Ad tertiam
Hymnus Nunc, sancte, nobis b.v.
Ⱥ Iocundare.
Capitulum Fratres, quia hora est.
℟ Ueni ad liberandum nos, domine deus virtutum.
℣ Et ostende faciem tuam et salui erimus. Domine deus. Gloria. Uenite.
℣ Timebunt gentes nomen tuum, domine, et omnes reges terre gloriam tuam.
Oratio vt supra.

Ad sextam
Hymnus Rector potens b.vj.

Capitulum Ad Romanos xiij
Non in commessationibus et ebrietatibus, non in cubilibus et impudicitijs, non in contentione et emulatione; sed induimini Iesum Christum.
℟ Ostende nobis, domine, misericordiam tuam.
℣ Et salutare tuum da nobis. Gloria.
℣ Memento nostri A.j.
Oratio vt supra.

Ad nonam
Hymnus Rerum deus b.vij.
Ⱥ Ecce veniet.

Capitulum Iacobi v
Patientes autem estote et confirmate corda vestra, quoniam aduentus domini appropinquabit.
℟ Super te, Hierusalem, Orietur dominus.
℣ Et gloria eius in te videbitur. Gloria. Super.
℣ Domine deus virtutum, conuerte.

Ad secundas vesperas
Super psalmos ‹Ⱥ› Sede a dextris cum ceteris antiphonis.
Psalmus Dixit dominus g.ij.

Capitulum Esaie ij
Erit in nouissimis diebus preparatus mons, domus domini in vertice montium, et eleuabitur super colles, et fluent ad eum omnes gentes.
℟ Ecce dies veniunt.
Hymnus Conditor alme A.j.
℣ Rorate, celi, desuper A.j.
In euangelio Ⱥ Ne timeas, Maria, inuenisti gratiam apud dominum; ecce concipies et paries filium, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.
Quecunque autem festiuitas in qualibet dominica infra aduentum domini euenerit, in secundam feriam differatur.

FERIA SECUNDA
Inuitatorium Regem venturum dominum Uenite adoremus.
Psalmus Uenite f.j.
Hymnus Uerbum supernum A.j.
Ⱥ Dominus defensor.
Psalmus [20] Dominus, illuminatio cum ceteris b.viij.
℣ Ex Syon species decoris eius.

Lectio prima. Esaie j.
Ne offeratis vltra sacrificium frustra, incensum abominatio est michi. Neomeniam et sabbatum et festiuitates alias non feram, iniqui enim sunt cetus vestri. Kalendas vestras et solennitates vestras odiuit anima mea, facta sunt michi molesta, laboraui sustinens. Hec dicit.
℟ Aspiciebam in visu A.ij.

Lectio secunda.
Cum extenderitis manus vestras, auertam oculos meos a vobis, et cum multiplicaueritis orationem, non exaudiam. Manus enim vestre sanguine plene sunt. Hec dicit.
℟ Missus est angelus Gabriel ad Mariam A.ij.

Lectio tertia.
Lauamini, mundi estote, auferte malum cogitationum vestrarum ab oculis meis. Quiescite agere peruerse, discite benefacere, querite iudicium, subuenite oppresso, iudicate pupillo, defendite viduam et venite et arguite me, dicit dominus. Hec dicit.
℟ Aue Maria A.ij.
℣ Emitte agnum A.ij.

Ad laudes
Ⱥ Miserere mei, deus cum ceteris psalmis ferialibus c.v.

Capitulum Hieremie xxiij
Ecce dies veniunt, dicit dominus, et regnabit rex et sapiens erit et faciet iudicium et iusticiam in terra.
Hymnus Uox clara.
℣ Uox clamantis in deserto.
In euangelio Ⱥ Angelus domini nunciauit Marie, et concepit de spiritu sancto, alleluya.
Psalmus Benedictus.
Sequuntur preces minores Kyrie, eleyson. Christe, eleyson. Kyrie. Pater noster. Et ne.
℣ Ego dixi, domine et cetera vt infra in psalterio b.vj.
Oratio Excita, domine, quesumus A.j.

Commemoratio de beata virgine
Ⱥ Missus est Gabriel angelus ad Mariam virginem desponsatam Ioseph.
℣ Egredietur virga de radice Iesse.

Oratio
Deus, qui de beate Marie virginis vtero verbum tuum angelo nunciante carnem suscipere voluisti, presta supplicibus tuis, vt qui vere eam dei genitricem credimus, eius apud te intercessionibus adiuuemur. Per eundem.
Feria quarta quatuor temporum de beata virgine et habeatur hec Ⱥ Spiritussanctus in te descendet, Maria, ne timeas habens in vtero filium dei, alleluya.
℣ Egredietur.
Oratio Deus, qui de beate Marie vt supra.

De omnibus sanctis
Ⱥ Ecce dominus veniet et omnes sancti eius cum eo et erit in die illa lux magna, alleluya.
℣ Congregate illi sanctos eius.
℟ Qui ordinant testamentum eius super sacrificia.

Oratio
Conscientias nostras, quesumus, domine, visitando purifica, vt venie‹n›s Iesus Christus, filius tuus, dominus noster, cum omnibus sanctis paratam sibi in nobis inueniat mansionem. Qui tecum.
Ordine prenotato dicende sunt commemorationes et preces ad matutinas et vesperas singulis diebus vsque ad vigiliam natiuitatis domini exceptis dominicis et festis nouem lectionum. Tunc enim pretermittende sunt. Ab hinc autem vsque post penthecosten solitam mensionem de sancta cruce ad vesperas siue matutinas reticere solemus.

Ad primam
Ⱥ Dicite filie Syon: ecce [21 | A.iiij.] rex tuus veniet tibi, Syon, noli timere, ecce rex tuus veniet.
Psalmi consueti cum ceteris prenotatis.

Ad tertiam
Ⱥ Ueni et libera nos, deus noster.

Capitulum
Qui venturus est, veniet, non tardabit. Iam non erit timor in finibus nostris, quoniam ipse est saluator noster.
℟ Ueni ad liberandumn27 nos, domine deus virtutum.
℣ Timebunt gentes A.iij.

Ad sextam
Ⱥ Tuam, domine, excita potentiam et veni ad saluandum nos.

Capitulum Hieremie iij
Prope est, vt veniat tempus eius et dies eius non elongabuntur. Miserebitur dominus Iacob et Israel saluabitur.
℟ Ostende nobis A.iij.
℣ Memento nostri A.j.

Ad nonam
Ⱥ In tuo aduentu erue nos, domine.

Capitulum Zacharie xiiij
Ecce dominus veniet et omnes sancti eius cum eo et erit in die illa lux magna et exibunt de Hierusalem sicut aqua munda et regnabit dominus rex in eternum super omnes gentes.
℟ Super te Hierusalem et cetera. Domine deus virtutum.

Ad vesperas
Ⱥ Inclinauit.
Psalmi feriales g.iij.

Capitulum Hieremie xxiij
In diebus illis saluabitur Iuda et Israel habitabit confidentern28 et hoc est nomen, quod vocabunt eum: dominus iustus noster.
℟ Tu exurgens, domine, Misereberis Syon.
℣ Quia tempus miserendi eius, quia venit tempus. Gloria. Tu exurgens.
Hymnus Conditor alme A.j.
℣ Rorate, celi, desuper A.j.
In euangelio Ⱥ Leua, Hierusalem, oculos et vide potentiam regis; ecce saluator venit soluere te a vinculis.
Psalmus Magnificat.
Oratio Excita, quesumus, domine A.j.

Commemoratio de beata virgine
Ⱥ Ne timeas, Maria, inuenisti gratiam apud dominum; ecce concipies et paries filium, alleluya.
℣ Aue Maria.

Oratio
Gratiam tuam, quesumus, domine, mentibus nostris infunde, vt qui angelo annunciante Christi, filij tui, incarnationem cognouimus, per passionem eius et crucem ad resurrectionis gloriam perducamur. Per.

De omnibus sanctis
Ⱥ Ecce dominus veniet et omnes sancti eius cum eo et erit in die illa lux magna, alleluya.
℣ Ecce apparebit dominus super nubem candidam.
℟ Et cum eo sanctorum milia.

Sequitur oratio
Exultemus, quesumus, domine deus noster, omnes recti corde in vnitate fidei congregati, vt veniente filio tuo, saluatore nostro, immaculati occuramus illi in omnium eius sanctorum comitatu. Qui tecum.
Hoc ordine cantentur cursus diurnales per singulas hebdomadas infra aduentum domini, capitulum cum collectis et antiphonis ad Benedictus et Magnificat cantandis tantummodo variatis.

FERIA TERTIA
Inuitatorium Regem venturum A.iij.

Lectio prima. Esaie j.
Si fuerint peccata vestra vt coccinum, quasi nix dealbabuntur, et si fuerint rubra quasi vermiculus, velut lana alba erunt. Si volueritis et audieritis me, bona terre comedetis. Quod si nolueritis et me ad iracundiam prouocaueritis, gladius deuorabit vos, quia os domini locutum est. Hec dicit.
℟ Saluatorem expectamus A.ij.

Lectio secunda.
[22] Quomodo facta est, inquit dominus, meretrix ciuitas fidelis, plena iudicij? Iusticia habitauit in ea, nunc autem homicide. Argentum tuum versum est in scoriam, vinum tuum mixtum est aqua. Principes tui infideles, socij furum, omnes diligunt munera, sequuntur retributiones. Pupillo non iudicant et causa vidue non ingreditur ad illos. Hec dicit.
℟ Audite verbum domini A.ij.

Lectio tertia.
Propter hoc ait dominus deus exercituum fortis Israel: Heu ego consolabor super hostibus meis et vindicabor de inimicis meis. Et comittam manum meam ad te et excoquam ad purum scoriam tuam et auferam omne stannum tuum. Et restituam iudices tuos, vt fuerunt prius, et consiliarios tuos sicut antiquitus. Post hec vocaberis ciuitas iusti, vrbs fidelis. Hec dicit.
℟ Ecce virgo concipiet A.ij.
In lectione Ⱥ Secundum magnam cum ceteris consuetis.
In euangeliuo Ⱥ Antequam conuenirent, inuenta est Maria habens in vtero de spiritu sancto, alleluya.
Psalmus Benedictus a.vij.

Ad vesperas
In euangelio Ⱥ Querite dominum, dum inueniri potest, inuocate eum, dum prope est.
Cetera omnia peragantur sicut superius in precedenti feria notata reperiuntur.

FERIA QUARTA
Lectio prima. Esaie j.
Sion in iudicio redimetur et reducent eam in iusticiam. Et conteret scelestos et peccatores simul, et qui dereliquerunt dominum, consumentur. Confundentur enim ab idolis, quibus sacrificauerunt. Et erubescetis super ortis, quos elegeratis, cum fueritis quasi quercus defluentibus folijs et velut ortus absque aqua. Et erit fortitudo vestra vt fauilla stupe et opus vestrum quasi scintilla et succendetur vtrumque simul et non erit, qui extinguat. Hec dicit.
℟ Obsecro, domine, mitte vt supra A.ij.

Lectio secunda. Esaie ij.
Uerbum, quod vidit Esaias, filius Amos, super Iudam et Hierusalem. Et erit in nouissimis diebus preparatus mons domus domini in vertice montium et eleuabitur super colles. Et fluent ad eum omnes gentes et ibunt populi multi et dicent: "Uenite ascendamus ad montem domini et ad domum dei Iacob et docebit nos vias suas et ambulabimus in semitis eius, quia de Syon exibit lex et verbum domini de Hierusalem." Hec dicit.
℟ Letentur celi et exultet terra; iubilate, montes, laudem, quia dominus noster veniet Et pauperum suorum miserebitur.
℣ Et dominator dominus cum virtute veniet. Et.

Lectio tertia.
Et iudicabit gentes et arguet populos multos. Et conflabunt gladios suos in vomeres et lanceas suas in falces. Non leuabit gens contra gentem gladium nec exercebuntur vltra ad prelium. Domus Iacob, venite et ambulemus in lumine dei nostri. Proiecisti enim populum tuum, domum Iacob, qui repleti sunt vt olim et augures habuerunt [23 | A.v.] vt Philistijm et pueris alienis adheserunt. Hec dicit.
℟ Erumpant montes iocunditatem et colles iusticiam, Quia lux mundi dominus cum potentia veniet.
℣ De Syon exibit lex et verbum domini de Hierusalem. Quia lux.
In euangelio Ⱥ Erumpant montes iocunditatem et colles iusticiam, quia lux mundi dominus cum potentia venit.
Psalmus Benedictus a.viij.

Ad vesperas
De euangelio Ⱥ De Syon exibit lex et verbum domini de Hierusalem.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

FERIA QUINTA
Lectio prima. Esaie ij.
Repleta est terra argento et auro et non est finis thesaurorum eius. Et repleta est terra eius equis, innumerabiles quadrige eius. Et repleta est terra eius idolis. Opus manuum suarum adorauerunt, quod fecerunt digiti eorum. Et incurauit se homo et humiliatus est vir. Hec dicit.
℟ Aspiciebam A.ij.

Lectio secunda.
Exaltabitur autem dominus solus in die illa, quia dies domini exercituum super omnem superbum et excelsum et super omnem arrogantem, et humiliabitur, et super omnes cedros Libani sublimes et erectas et super omnes quercus Basan et super omnes montes excelsos et super omnes colles eleuatos et super omnem turrem excelsam et super omnem murum munitum et super omnes naues Tharsis et super omne, quod visu pulchrum est. Hec dicit.
℟ Missus est Gabriel angelus A.ij.

Lectio tertia.
Et incuruabitur omnis sublimitas hominum et humiliabitur altitudo virorum. Et eleuabitur dominus solus in die illa et idola penitus conterentur. Et introibunt in speluncas petrarum et in voragines terre a facie formidinis domini et a gloria maiestatis eius, cum surrexerit percutere terram. Hec dicit.
℟ Aue Maria A.ij.
In euangelio Ⱥ Benedicta tu in mulieribus et benedictus fructus ventris tui.

Ad vesperas
In euangelio Ⱥ Expectabo dominum, saluatorem meum, et prestolabor eum, dum prope est, alleluya.

FERIA SEXTA
Lectio prima. Esaie ij.
In die illa proijciet homo idola argenti sui et simulachra auri sui, que fecerat sibi, vt adoraret, talpas et vespertiliones. Et ingredietur scissuras petrarum et cauernas saxorum a facie formidinis domini et a gloria maiestatis eius, cum surrexerit percutere terram. Quiescite ergo ab homine, cuius spiritus in naribus eius est, quia excelsus reputatus est ipse. Hec dicit.
℟ Saluatorem expectamus A.ij.

Lectio secunda. Esaie iij.
Ecce enim dominator dominus exercituum aufert ab Hierusalem et ab Iuda validum etn29 fortem, omne robur panis et omne robur aque [24] et fortem et virum bellatorem, iudicem et prophetam, ariolum et senem, principem super quinquaginta et honorabilem vultu et consiliarium sapientem de architectis et prudentem eloquij mystici. Hec dicit.
℟ Audite verbum domini A.ij.

Lectio tertia.
Et dabo (ait dominus) pueros principes eorum et effeminati dominabuntur eis. Et irruent populus vir ad virum, vnusquisque ad proximum suum. Tumultuabitur puer contra senem et ignobilis contra nobilem. Apprehendet enim vir fratrem suum, domesticum patris sui, et dicet: "Uestimentum tibi est, princeps esto noster, ruina autem hec est sub manu tua." Hec dicit.
℟ Ecce virgo concipiet A.ij.
In euangelio Ⱥ Ecce veniet deus et homo de domo Dauid sedere in trono, alleluya.

Ad vesperas
In euangelio Ⱥ Ex Egypto vocaui filium meum; veniet et saluet populum suum.
Psalmus Magnificat.

SABBATO
Lectio prima. Esaie iij.
Respondebitque in die illa dicens: "Non sum medicus et in domo mea non est panis neque vestimentum; nolite me constituere principem populi. Ruit enim Hierusalem et Iudas concidit, quia lingua eorum et adinuentiones eorum contra dominum, vt prouocarent oculos maiestatis eius. Agnitio vultus eorum respondebit eis et peccatum suum quasi Sodoma predicauerunt nec absconderunt. Ue anime eorum, quoniam reddita sunt eius mala. Dicite iusto, quoniam bene fructum adinuentionum suarum comedet." Hec.
℟ Obsecro, domine A.ij.

Lectio secunda.
Ue impio in malum, retributio enim manuum eius fiet ei. Populum meum exactores sui spoliauerunt et mulieres dominate sunt eis. Popule meus, qui beatum te dicunt, ipsi te decipiunt et viam gressuum tuorum dissipant. Stat ad iudicandum dominus et stat ad iudicandos populos. Dominus ad iudicium veniet cum senibus populi sui et principibus eius. Uos enim depasti estis vineam meam, rapina pauperis in domo vestra. Hec dicit.
℟ Letentur celi A.iiij.

Lectio tertia.
Et dixit dominus deus: Pro eo, quod eleuate sunt filie Syon et ambulauerunt extento collo et nutibus oculorum ibant et plaudebant et pedibus composito gradu incedebant. Decaluabit dominus verticem filiarum Syon et dominus crinem illarum nudabit. Hec.
℟ Erumpant montes A.v.
In euangelio Ⱥ Syon, noli timere: ecce deus tuus veniet, alleluya.
Psalmus Benedictus.
Reliqua omnia cum horis diurnalibus, quemadmodum superius notata sunt, peragantur.

DOMINICA SECUNDA
Ad primas vesperas
Super psalmos Ⱥ Hierusalem, respice ad orientem et vide, alleluya.
Psalmus de die g.viij.

Capitulum Esaie iiij
In die illa erit germen domini in magnificentia et gloria et fructus terre sublimis et exultatio [25 | A.vj.] magna his, qui saluati fuerint de Israel.
℟ Ecce dies veniunt A.j.
Hymnus Conditor alme A.j.
℣ Rorate celi A.j.
In euangelio Ⱥ Uenite ascendamus ad montem domini, quia de Syon exibit lex et verbum domini de Hierusalem.

Oratio
Excita, domine, corda nostra ad preparandas vnigeniti tui vias, vt per eius aduentum purificatis tibi mentibus seruire mereamur. Qui tecum.
Inuitatorium Surgite, vigilemus, Quia veniet rex.
Psalmus Uenite.
Hymnus Uerbum supernum A.j.

In primo nocturno
Ⱥ Non auferetur sceptrum de Iuda A.ij.

Lectio prima. Esaie iiij.
In diebus illis: Apprehendent septem mulieres virum vnum dicentes: "Panem nostrum comedemus et vestimentis nostrus operiemur. Tantummodo inuocetur nomen tuum super nos, aufer opprobrium nostrum." In die illa erit germen domini in magnificentia et gloria et fructus terre sublimis et exultatio his, qui saluati fuerint de Israel. Et erit: omnis, qui relictus fuerit in Syon et residuus in Hierusalem, sanctus vocabitur, omnis, qui scriptus est in vita in Hierusalem. Hec.
℟ Hierusalem, cito veniet salus tua, quare merore consumeris? Nunquid consiliarius non est tibi, quia innouabit te dolor? Saluabo te et liberabo te, noli timere.
℣ Israel, si me audieris, non erit in te deus recens neque adorabis deum alienum; ego enim dominus. Saluabo.

Lectio secunda.
Si abluerit dominus sordem filiarum Syon et sanguinem Hierusalem lauerit de medio eius in spiritu iudicij et spiritu ardoris. Et creabit dominus super omnem locum montis Syon, et vbi inuocatus est, nubem per diem et fumum et splendorem ignis flammantis in nocte, super omnem enim gloriam protectio et tabernaculum erit in vmbraculum diei ab estu et in securitatem et absconsionem a turbine et a pluuia. Hec dicit.
℟ Alieni non transibunt per Hierusalem amplius Nam in illa die stillabunt montes dulcedinem et colles fluent lac et mel, dicit dominus.
℣ Ego veniam, dicit dominus, et sanabo contritiones populi mei. Nam in illa die.

Lectio tertia. Esaie v.
Cantabo dilecto meo canticum patruelis mei vinee sue: vinea facta est dilecto meo in cornu filio olei et sepiuit eam et lapides elegit ex illa et plantauit vineam electam. Et edificauit turrim in medio eius et torcular extruxit in ea. Et expectauit, vt faceret vuas, et fecit labruscas. Hec dicit.
℟ Ecce dominus veniet et omnes sancti eius cum eo et erit in illa die lux magna et exibunt de Hierusalem sicut aqua munda. Et regnabit dominus ineternum super omnes gentes.
℣ Ecce [26] cum virtute veniet et regnum in manu eius et potestas et imperium. Et regnabit.

In secundo nocturno
Ⱥ vt supra.

Lectio quarta.
Nunc ergo, habitatores Hierusalem et viri Iuda, iudicate inter me et vineam meam. Quid est, quod debui vltra facere et non feci? An quod expectaui, vt faceret vuas, et fecit labruscas? Et nunc ostendam vobis, quid faciam vinee mee: auferam sepem eius et erit in direptionem. Hec dicit.
℟ Ciuitas Hierusalem, noli flere, quoniam doluit dominus super te Et auferet a te omnem tribulationem.
℣ Ecce in fortitudine veniet et brachium eius dominabitur. Et auferet.

Lectio quinta.
Diruam maceriam eius, ait dominus, et erit in conculcationem et ponam eam desertam. Non putabitur neque fodietur et ascendent super eam vepres et spine et nubibus mandabo, ne pluant super eam imbrem. Uinea autem domini exercituum domus Israel est et viri Iuda germen delectabile eius. Expectauit, vt faceret iudicium, et ecce iniquitas, et iniusticia et ecce clamor. Hec dicit.
℟ Ecce veniet dominus, protector noster sanctus Israel, Coronam regni habens in capite suo.
℣ Et dominabitur a mari vsque ad mare et a flumine vsque ad terminos orbis terre. Coronam.

Lectio sexta.
Ue qui coniungitis domum ad domum et agrum agro copulatis vsque ad terminum loci. Nunquid habitabitis vos soli in medio terre? In auribus meis sunt hec, dicit dominus exercituum. Nisi domus multe deserte fuerint grandes et pulchre et absque habitatore. Decem enim iugera vinearum faciunt lagunculam vnam et triginta modij sementis faciunt modios tres. Hec dicit.
℟ Sicut mater consolatur filios suos, ita consolabor vos, dicit dominus, et de Hierusalem ciuitate, quam elegi, Ueniet vobis auxilium et videbitis et gaudebit cor vestrum.
℣ Dabo in Syon salutem et in Hierusalem gloriam meam. Ueniet. Gloria. Ueniet.

Secundum Lucam xxj.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Erunt signa in sole et luna et stellis et in terris pressura gentium pre confusione sonitus maris et fluctuum," et reliqua.
Homilia beati Gregorij pape. Lectio septima.
Quod vero dicit: 'Erunt signa in sole et luna et stellis,' precursores vicini eiusdem iudicij quasi nuncios indicat. Ad quod est illud prophete: 'Sol conuertetur in tenebras et luna in sanguinem, antequam veniet dies domini magnus et manifestus.' Quod autem Lucas ait: 'Et in terris pressura gentium,' ipsum esse reor, quod antichristi tempora describens Matheus dicens: 'Erit enim tribulatio magna, [27 | A.vij.] qualis non fuit ab initio mundi vsque modo neque fiet.' Quod autem Lucas subiungit: 'Pre confusione sonitus maris et fluctuum,' preco est illiusque inter cetera mirabilia seculi Ioannes mare habiturum conspexit.
℟ Hierusalem, plantabis vineam in montibus tuis et exultabis, quia dies domini veniet; surge, Syon, conuertere ad deum tuum; Gaude et letare, Iacob, quia de medio gentium saluator tuus veniet.
℣ Exulta satis, filia Syon, iubila, filia Hierusalem. Gaude.

Lectio octaua.
Arescentibus, inquit dominus, hominibus pre timore et expectatione, que superuenient vniuerso orbi. Credo ipsum iudicis aduentum hac sententia designari, quando iuxta alterius loci parabolam omnes, hoc est et prudentes et fatue virgines, insoliton30 clamore debent suscitari, lampades ornant, id est secum sua opera numerant, pro quibus maximo cum timore iam iamque instantem eterni discriminis expectant aduentum. Tu autem.
℟ Egredietur dominus de Samaria ad portam, que respicit ad orientem, et veniet in Bethleem ambulans super aquas redemptionis Iude; Tunc saluus erit omnis homo, quia ecce veniet.
℣ Et preparabitur in misericordia solium eius et sedebit super illud iudicans in equitate. Tunc.

Lectio nona.
Tunc itaque superueniente vniuerso orbi timore et expectatione districti examinis multi, qui in hoc mundo florere videbantur, cum se sine fructu conspexerint, arescent. Tunc fides, que sine operibus visa probante se iusti iudicis igne marcescet. Et tunc videbunt filium hominis venientem in nube cum potestate magna et maiestate. In potestate et maiestate visuri sunt, quem in humilitate positum audire noluerunt, vt virtutem eius tanto tunc districtius sentiant, quanto nunc ceruicem cordis ad eius patientiam non inclinant.
℟ Ecce dies veniunt A.j.
℣ Emitte agnum, domine A.ij.

In laudibus
Ⱥ
Ecce in nubibus celi dominus veniet cum potestate magna, alleluya.
Psalmus Dominus regnauit a.vij.
Ⱥ Urbs fortitudinis nostre Syon saluator, ponetur in ea murus et antemurale; aperite portas, quia nobiscum deus, alleluya.
Psalmus Iubilate a.vij.
Ⱥ Ecce apparebit dominus et non mentietur; si moram fecerit, expecta eum, quia veniet et non tardabit, alleluya.
Ⱥ Montes et colles cantabunt coram deo laudem et omnia ligna siluarum plaudent manibus, quoniam veniet dominus dominator in regnum eternum, alleluya, alleluya.
Ⱥ Ecce dominus noster cum virtute veniet, vt illuminet oculos seruorum suorum, alleluya.
Psalmus Laudate a.viij.

Capitulum Romanorum xv
Fratres: quecunque scripta [28] sunt, ad nostram doctrinam scripta sunt, vt per patientiam et consolationem scripturarum spem habeamus.
Hymnus Uox clara A.iij.
℣ Uox clamantis A.iij.
Ⱥ Super solium Dauid et super regnum eius sedebit in eternum, alleluya.
Psalmus Benedictus.
Oratio vt supra.

Ad primam
Ⱥ Ecce in nubibus.
Psalmus Deus, deus meus, respice cum ceteris b.j.

Ad tertiam
Capitulum Fratres, quecunque scripta sunt.
℟ Ueni ad liberandum A.iij.

Ad sextam
Capitulum Romanorum xv
Deus autem patientie et solacij det vobis idipsum sapere in alterutrum secundum Iesum Christum, vt vnanimes vno ore honorificetis deum et patrem domini nostri Iesu Christi.
℟ Ostende nobis vt supra.

Ad nonam
Ⱥ Ecce dominus noster.
Capitulum Romanorum xv
Deus autem spei repleat vos omni gaudio et pace in credendo, vt abundetis in spe et virtute spiritussancti.
℟ Super te, Hierusalem.

Ad vesperas
Capitulum Esaie xj
Erit radix Iesse, et qui exurget regere gentes, in eum gentes sperabunt.
℟ Ecce dies veniunt A.j.
Hymnus Conditor alme A.j.
℣ Rorate, celi A.j.
Ⱥ Beata es, Maria, que credidisti; perficientur in te, que dicta sunt tibi a domino, alleluya.
Psalmus Magnificat.

FERIA SECUNDA
Inuitatorium Regem venturum A.iij.
Hymnus Uerbum supernum A.j.

Lectio prima. Esaie v.
Ue qui consurgitis mane ad ebrietatem sectandam et ad potandum vsque ad vesperam, vt vino estuetis. Cythara et lyra et tympanum et tibia et vinum in conuiuijs vestris, et opus domini non respicitis nec opera manuum eius consideratis. Ideo captiuus ductus est populus meus, dicit dominus, quia non habuit scientiam et nobiles eius interierunt fame et multitudo eius siti exaruit. Hec.
℟ Alieni non transibunt A.vj.

Lectio secunda.
Propterea dilatauit infernus animam suam et aperuit os suum absque vllo termino. Et descendent fortes et sublimes eius gloriosi et populus eius ad eum. Et incuruabitur homo et humiliabitur vir et oculi sublimium deprimentur. Et exaltabitur dominus exercituum in iudicio et deus sanctus sanctificabitur in iusticia et pascentur agni iuxta ordinem suum et deserta in vbertatem versa aduene comedent ea. Hec.
℟ Ecce dominus veniet A.vj.

Lectio tertia.
Ue qui trahitis iniquitatem in funiculis vanitatis et quasi vinculum plaustri peccatum. Qui dicitis: "Festinet et cito veniat opus eius, vt videamus, et appropiet et veniat consilium sancti Israel et sciemus illud." Ue qui dicitis malum bonum et bonum malum ponentes lucem tenebras et tenebras lucem, ponentes amarum dulce et dulce amarum. Hec.
℟ [29 | A.viij.] Ciuitas Hierusalem A.vj.
℣ Emitte agnum, domine A.ij.
Capitulum Ecce dies veniunt A.iij.
Hymnus Uox clara A.iij.
℣ Uox clamantis A.iij.
Ⱥ De celo veniet dominator dominus et in manu eius honor et imperium.
Psalmus Benedictus.
Oratio dominicalis cum memorijs vt supra.

Ad vesperas
In euangelio Ⱥ Ecce rex venit, dominus terre, et ipse auferet iugum captiuitatis vestre.
Psalmus Magnificat.
Preces capitulares.

FERIA TERTIA
Lectio prima. Esaie v.
Ue qui sapientes estis in oculis vestris et coram vobismetipsis prudentes. Ue qui potentes estis ad bibendum vinum et viri fortes ad miscendam ebrietatem, qui iustificatis impium pro muneribus et iusticiam iusti aufertis ab eo. Propter hoc, sicut deuorat stipulam linguan31 ignis et calor flamme exurit, sic radix eorum quasi fauilla erit et germen eorum vt puluis ascendet. Hec dicit.
℟ Ecce veniet dominus A.vj.

Lectio secunda.
Abiecerunt enim legem domini exercituum et eloquium sancti Israel blasphemauerunt. Ideo iratus est furor domini in populos et extendit manum suam super eos et percussit eos et conturbatin32 sunt montes. Et facta sunt morticina eorum quasi stercus in medio platearum. In omnibus his non est auersus furor eius sed adhuc manus eius extenta. Hec dicit.
℟ Sicut mater consolatur A.vj.

Lectio tertia. Esaie vj.
In anno, quo mortuus est rex Ozias, vidi dominum sedentem super solium excelsum et eleuatum et plena erat omnis terra maiestate eius et ea, que sub ipso erant, replebant templum. Seraphin stabant super illud, sex ale vni et sex ale alteri. Duabus alis velabant faciem eius et duabus velabant pedes eius et duabus volabantn33 et clamabant alter ad alterum et dicebant: "Sanctus, sanctus, sanctus dominus deus exercituum, plena est omnis terra gloria eius." Hec dicit.
℟ Hierusalem, plantabis A.vij.
Ⱥ Super te, Hierusalem, orietur dominus et gloria eius in te videbitur.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
In euangelio Ⱥ Uox clamantis in deserto: parate viam domino, rectas facite semitas dei nostri.
Psalmus Magnificat.

FERIA QUARTA
Lectio prima.
Et commota sunt superliminaria cardinum a voce clamantis et domus impleta est fumo et dixi: "Ue michi, quia tacui, quia vir pollutus labijs ego sum et in medio populi polluta labia habentis ego habito." Et regem exercituum dominum vidi oculis meis. Et volauit vnus ad me de seraphin et in manu eius calculus, quem forcipe tulerat de altari. Et tetigit os meum et dixit: "Ecce hoc tetigit labia tua et auferetur iniquitas tua et peccatum tuum mundabitur." Hec.
℟ Egredietur dominus de Samaria A.vij.

Lectio secunda.
[30] Et audiui vocem domini dicentis: "Quem mittam et quis ibit ex vobis?" Et dixi: "Ecce mitte me, domine." Et dixit: "Uade et dices populo huic: Audite audientes et nolite intelligere et videte visionem et nolite cognoscere." Hec dicit.
℟ Docebit nos dominus vias suas et ambulabimus in semitis eius, Quia de Syon exibit lex et verbum domini de Hierusalem.
℣ Uenite ascendamus ad montem domini et ad domum dei Iacob. Quia.

Lectio tertia.
Exceca cor populi huius et aures eius aggraua et oculos eius claude, ne forte videat oculis suis et auribus audiat et corde suo intelligat et conuertatur et sanem eum. Et dixi: "Usquequo, domine?" Et dixit: "Donec desolentur ciuitates absque habitatore et domus sine homine et terra relinquatur deserta et longe faciet dominus homines ab ea et multiplicabitur que derelicta fuerit in medio terre et adhuc in ea decimatio. Et conuertetur et erit in ostensionem sicut therebintus et sicut quercus, que expandit ramos suos. Semen sanctum erit id, quod steterit in ea." Hec dicit.
℟ Leua, Hierusalem, oculos, et vide potentiam regis, Ecce saluator veniet soluere te a vinculis.
℣ Leua in circuitu oculos tuos et vide et contemplare. Ecce saluator.
In euangelio Ⱥ Ecce mitto angelum meum, qui preparabit viam ante faciem tuam.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Ⱥ Syon renouaberis et videbis iustum tuum, qui venturus est in te.
Psalmus Magnificat.

FERIA QUINTA
Lectio prima. Esaie vij.
Factum est autem in diebus Achaz, filij Ioathan, filij Ozie, regis Iuda, ascendit Rasin, rex Syrie, et Facee, filius Romelie, rex ‹Israel›, in Hierusalem ad preliandum contra eam et non potuerunt debellare eam. Et nunciauerunt domui Dauid dicentes: "Requieuit Syria super Effraim et commotum est cor eius et cor populi eius, sicut mouentur ligna siluarum a facie venti." Hec dicit.
℟ Hierusalem, surge et sta in excelso et vide Iocunditatem, que veniet tibi a deo tuo.
℣ Leua oculos tuos in circuitu et vide et contemplare. Iocunditatem.

Lectio secunda.
Dixit autem dominus ad Esaiam: Egredere in occursum Acha et tu et qui derelictus est, Iasub, filius tuus, ad extremum aqueductus piscine superioris in via agri fullonis et dices ad eum: "Uide, ne sileas, noli timere et cor tuum ne formidet a duabus caudis titionum fumigantium istorum in ira furoris Rasin, regis Syrie, et filij Romelie, eo quod consilium ingerit contra te Syria in malum Effraim et filiusn34 Romelie dicentes: 'Ascendamus ad Iudam et suscitemus [31 | B.j.] eum et euellamus eum ad nos et ponamus regem in medio eius filium Tabeel.'" Hec.
℟ Ecce veniet dominus, princeps regum terre; Beati, qui parati sunt occurrere illi, habebunt partem in ciuitate sancta Hierusalem.
℣ A solis ortu et occasu, ab aquilone et mari. Beati.

Lectio tertia.
Hec dicit dominus deus: Non stabit et non erit illud sed caput Syrie Damascus et caput Damasci Rasin. Et adhuc sexaginta et quinque anni et desinet Effraim esse populus et caput Effraim Samaria et caput Samarie filius Romelie. Si non crederitis, non permanebitis. Hec.
℟ Rex noster adueniet Christus, Quem Ioannes predicauit agnum esse venturum.
℣ Ecce agnus dei, ecce qui tollit peccata mundi. Quem.
Ⱥ Tu es, qui venturus es, an alium expectamus? Ut saluum facias populum tuum.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
In euangelio Ⱥ Qui post me venit, ante me factus est, cuius non sum dignus calciamenta soluere.
Psalmus Magnificat.

FERIA SEXTA
Lectio prima. Esaie vij.
Et adiecit dominus loqui ad Achaz dicens: "Pete tibi signum a domino deo tuo in profundum inferni siue in excelsum supra." Et dixit Achaz: "Non petam et non tentabo dominum." Et dixit: "Audite ergo, domus Dauid. Nunquid parum vobis est molestos esse hominibus, quia molesti estis et deo meo? Propter hoc dabit dominus ipse vobis signum. Ecce virgo concipiet et pariet filium et vocabitur nomen eius Emmanuel. Butirum et mel comedet, vt sciat reprobare malum et eligere bonum." Hec.
℟ Alieni non transibunt A.vj.

Lectio secunda.
Hec dicit dominus deus: Antequam sciat puer reprobare malum et eligere bonum, derelinquetur terra, quam tu detestaris, a facie duorum regum suorum. Adducet dominus super te et super populum tuum et super domum patris tui dies, qui non venerunt a diebus separationis Effraim a Iuda cum rege Assyriorum. Hec.
℟ Ecce dominus veniet A.vj.

Lectio tertia.
Et erit in die illa: sibilabit dominus musce, que est in extremo fluminum Egypti, et api, que est in terra Assur. Et venient et requiescent omnes in torrentibus vallium et cauernis petrarum et in omnibus frutectis et vniuersis foraminibus. In diebus illis radet dominus in nouacula conducta in his, qui trans flumen sunt, in rege Assyriorum caput et pilos pedum et barbam vniuersam. Hec dicit.
℟ Ciuitas Hierusalem A.vj.
Ⱥ Dicite, pusillanimes, confortamini, ecce dominus deus noster veniet.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Ⱥ Ueniet fortior me post me, cuius non sum dignus soluere corrigiam [32] calciamentorum eius.
Psalmus Magnificat.

SABBATO
Lectio prima. Esaie vij.
Et erit in die illa: nutriet homo vaccam boum et duas oues et pre vbertate lactis comedet butirum. Butirum et mel comedet omnis, qui relictus fuerit in medio terre. Hec.
℟ Ecce veniet dominus A.vj.

Lectio secunda.
Et erit in die illa: omnis locus, vbi fuerint mille vites, mille argenteis, et in spinas et in vepres erunt. Cum sagittis et arcu ingredientur illuc, vepres enim et spine erunt in vniuersa terra. Et omnes montes, qui in sarculo sarrientur, non veniet illuc terror spinarum et veprium et erit in pascuam bouis et in conculcationem pecoris. Hec.
℟ Sicut mater A.vj.

Lectio tertia. Esaie viij capitulum.
Et dixit dominus ad me: Sume tibi librum grandem et scribe in eo stilo hominis: Uelociter spolia detrahe, cito predare. Et adhibui mihi testes fideles Uriam sacerdotem et Zachariam, filium Barachie, et accessi ad prophetissam et concepit et peperit filium. Hec.
℟ Hierusalem, plantabis A.vij.
Ⱥ Cantate domino canticum nouum, laus eius ab extremis terre.
Psalmus Benedictus.

DOMINICA TERTIA
Ad primas vesperas
Ⱥ super psalmos Dabit ei dominus sedem Dauid, patris sui, et regnabit ineternum.

Capitulum Genesis xlix
Non auferetur sceptrum de Iuda et dux de femore eius, donec veniat, quin35 mittendus est, et ipse erit expectatio gentium.
℟ Ecce dies veniunt A.j.
Hymnus Conditor alme A.j.
℣ Rorate, celi, desuper A.j.
Ⱥ Ante me non est formatus deus et post me non erit, quia michi curuabitur omne genu et confitebitur omnis lingua.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Aurem tuam, quesumus, domine, precibus nostris accommoda et mentis nostre tenebras gratia tue visitationis illustra. Qui viuis.
Inuitatorium Rex noster adueniet Christus, Quem Ioannes predicauit agnum esse venturum.
Psalmus Uenite.
Hymnus, antiphona, versiculus vt supra.

Lectio prima. Esaie viij.
Dixit autem dominus ad me: Uoca nomen eius, accelera, spolia detrahe, festina predari, quia antequam sciat puer vocare patrem suum et matrem suam, auferetur fortitudo Damasci et spolia Samarie coram rege Assyriorum. Hec.
℟ Ecce apparebit dominus super nubem candidam, et cum eo sanctorum milia, habens in vestimento et in femore suo scriptum: Rex regum et dominus dominantium.
℣ Apparebit in finem et non mentietur; si moram fecerit, expecta eum, quia veniens veniet. Rex.

Lectio secunda.
Et adiecit dominus loqui ad me dicens: Pro eo, quod abiecit populus iste aquas Siloe, que vadunt cum silentio, et assumpsit magis Rasin, et filium Romelie, ideo adducet super eos [33 | B.ij.] dominus aquas fluminis fortes et multas, regem Assyriorum et omnem gloriam eius. Et ascendet super omnes riuos eius et fluet super vniuersas ripas eius. Et ibit per Iudam inundans et transiens vsque ad colles veniet. Et erit extensio alarum eius implens latitudinem terre tue, o Emmanuel. Hec dicit.
℟ Bethleem, ciuitas dei summi, ex te exiet dominator Israel et egressus eius sicut a principio dierum eternitatis et magnificabitur in medio vniuerse terre; Et pax erit in terra nostra, dum venerit.
℣ Loquetur pacem gentibus et potestas eius a mari vsque ad mare. Et pax.

Lectio tertia.
Congregamini, populi, et vincimini; et audite, vniuerse procul terre. Confortamini et vincimini. Accingite vos et vincimini. Inite consilium et dissipabitur. Loquimini verbum et non fiet, quia nobiscum deus. Hec dicit.
℟ Qui venturus est, veniet et non tardabit; iam non erit timor in finibus nostris, Quoniam ipse est saluator noster.
℣ Deponet omnes iniquitates nostras et proijciet omnia peccata nostra. Quoniam.

In secundo nocturno
Ⱥ Bethleem vt supra.

Lectio quarta.
Hec enim ait dominus ad me: Sicut in forti manu erudiuit me, ne irem in via populi huius, dicens: Non dicatis 'coniuratio'. Omnia enim, que loquitur populus iste, coniuratio est. Et timorem eius ne timeatis neque paueatis. Dominum exercituum ipsum sanctificate. Ipse pauor vester ipseque terror vester et erit vobis in sanctificationem, in lapidem autem offensionis et in petram scandali duabus domibus Israel, in laqueum et in ruinam habitantibus Hierusalem. Hec dicit.
℟ Egypte, noli flere, quia dominator tuus veniet tibi, ante cuius conspectum mouebuntur abyssi, Liberare populum suum de manu potentie.
℣ Ecce veniet dominus exercituum, deus tuus, in potestate magna. Liberare populum.

Lectio quinta.
Ecce ego et pueri mei, quos dedit michi dominus in signum et in portentum Israel a domino exercituum, qui habitat in monte Syon. Et cum dixerint ad vos: "Querite a phitonibus et a diuinis, qui strident in incantationibus suis," nunquid non populus a deo suo requiret visionem pro viuis et mortuis, ad legem magis et ad testimonium? Hec.
℟ Prope est, vt veniat tempus eius, et dies eius non elongabuntur; Miserebitur dominus Iacob, et Israel saluabitur.
℣ Qui venturus est, veniet et non tardabit, iam non erit timor in finibus nostris. Miserebitur.

Lectio sexta.
Quod si non dixerint iuxta verbum hoc, non erit illis matutina lux. Et transibit per eam, corruet et esuriet, et cum [34] esurierit, irascetur et maledicet regi suo et deo suo. Et suspiciet sursum et ad terram intuebitur et ecce tribulatio et tenebre et dissolutio et angustia et caligo persequens et non poterit auolare de sua angustia. Hec.
℟ Montes Israel, ramos vestros expandite et florete et fructus facite; Prope est, vt veniat dies domini.
℣ Rorate, celi, desuper et nubes pluant iustum; aperiatur terra et germinet saluatorem. Prope.

Secundum Matheum xj.
In illo tempore: Cum audisset Ioannes in vinculis opera Christi, mittens duos de discupulis suis ait illi: "Tu es, qui venturus es, an alium expectamus?" et reliqua.
Homilia Gregorij. Lectio septima.
Ad Iordanis fluenta positus Ioannes, quia dominus redemptor mundi esset, asseruit. Missus vero in carcerem, an ipse veniat requirit, non quia ipsum redemptorem mundi esse dubitat sed querit, vt sciat, si is, qui per se in mundum venerat, per se etiam ad inferni claustra descendat. Tu.
℟ Descendet dominus sicut pluuia in vellus, Orietur in diebus eius iusticia et abundantia pacis.
℣ Et adorabunt eum omnes reges, omnes gentes seruient ei. Orietur.

Lectio octaua.
Quem enim precurrens mundo nunciauerat, hunc moriendo et ad inferos precurrebat. Ait ergo: "Tu es, qui venturus es, an alium expectamus?" Ac si aperte dicat: "Sicut pro hominibus nasci dignatus es, an etiam pro hominibus ad inferos descendere digneris insinua, vt qui natiuitatis tue precursor extiti, descensionis tue ad inferos etiam precursor fiam et venturum inferno te nunciem, quem iam venisse mundo nunciaui." Tu autem.
℟ Ecce radix Iesse ascendet in salutem populorum, ipsum gentes deprecabuntur Et erit nomen eius gloriosum.
℣ Dabit ei dominus deus sedem Dauid, patris eius, et regnabit ineternum. Et erit.

Lectio nona.
Nam, fratres, tanto deus ab hominibus dignius honorandus est, quanto pro hominibus et indigna susceperit. Quid est ergo dicere: "Beatus, qui non fuerit scandalizatus in me," nisi aperta voce abiectionem mortis sue humilitatemque signare? Ac si patenter dicat: "Mira quidem facio sed abiecta perpeti non dedignor. Quia ego moriendo te subsequor, cauendum valde est hominibus, ne in me mortem despiciant, qui signa venerantur." Unde et Paulus dicit: "Nos autem predicamus Christum crucifixum, Iudeis quidem scandalum, gentibus autem stulticiam." Tu autem.
℟ Ecce dies A.j.
℣ Emitte agnum A.ij.

In laudibus
Ⱥ
[35 | B.iij.] Ueniet dominus et non tardabit et illuminabit abscondita tenebrarum et manifestabit se ad omnes gentes, alleluya.
Ⱥ Hierusalem, gaude gaudio magno, quia venit tibi saluator, alleluya.
Ⱥ Dabo in Syon salutem et in Hierusalem gloriam meam, alleluya.
Ⱥ Montes et omnes colles humiliabuntur et erunt praua in directa et aspera in vias planas; veni, domine, et noli tardare, alleluya.
Ⱥ Iuste et pie viuamus in hoc seculo expectantes beatam spem et aduentum domini.

Capitulum j ad Corinthios iiij
Fratres, sic nos existimet homo, vt ministros Christi et dispensatores ministeriorum dei. Hic iam queritur inter dispensatores, vt fidelis quis inueniatur.
Hymnus Uox clara A.iij.
℣ Uox clamantis A.iij.
Ⱥ Ioannes autem cum audisset in vinculis opera Christi, mittens duos de discipulis suis ait illi: "Tu es, qui venturus es, an alium expectamus?"
Psalmus Benedictus.
Oratio Aurem tuam.

Ad primam
Ⱥ Ueniet dominus vt supra.
Psalmus Deus, deus meus cum ceteris b.j.

Ad tertiam
Ⱥ Hierusalem, gaude vt supra.
Capitulum Fratres, sic nos existimet homo.

Ad sextam
Capitulum j Corinthiorum iiij
Michi autem pro minimo est, vt a vobis iudicer aut ab humano die sed neque meipsum iudico.

Ad nonam
Capitulum j Corinthiorum iiij
Nichil michi conscius sum sed non in hoc iustificatus sum, qui autem iudicat me, dominus est.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Sede a dextris meis.
Psalmus Dixit dominus.

Capitulum j Corinthiorum iiij
Nolite ante tempus iudicare, quoadusque veniat dominus, qui et illuminabit abscondita tenebrarum et manifestabit consilia cordium; et tunc laus erit vnicuique a deo.
℟ Ecce dies veniunt A.j.
Hymnus Conditor alme A.j.
℣ Rorate, celi A.j.
Ⱥ Tu es, qui venturus es, an alium expectamus? Dicite Ioanni, que vidistis: ad lumen redeunt ceci, mortui resurgunt, pauperes euangelizantur, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio dominicalis.

FERIA SECUNDA
Lectio prima. Esaie x.
Ue qui condunt leges iniquas et scribentes iniusticiam scripserunt, vt opprimerent in iudicio pauperes et vim facerent cause humilium populi mei, vt essent vidue preda eorum, et pupillos diriperent. Quid facietis in die visitationis et calamitatis de longe venientis? Ad cuius confugientis auxilium? Et vbi derelinquetis gloriam vestram, ne incuruemini sub vinculo et cum interfectis cadatis? Super omnibus his non est auersus furor eius sed adhuc manus eius extenta. Hec dicit.
℟ Bethleem, ciuitas B.ij.

Lectio secunda.
Ue Assur, virga furoris mei et baculus ipse est, in manu eius indignatio mea. [36] Ad gentem fallacem mittam eum et contra populum furoris mei mandabo illi, vt auferat spolia et diripiat predam et ponat illum in conculcationem quasi in lutum platearum. Hec dicit.
℟ Qui venturus est B.ij.

Lectio tertia.
Ipse autem non sic arbitrabitur et cor eius non ita estimabit sed ad conterendum erit cor eius et ad internetionem gentium non paucarum. Dicet enim: Nunquid non principes mei simul reges sunt? Nunquid non vt Carchamis sic Calanno et vt Arphat sic Emath? Nunquid non vt Damascus sic Samaria? Hec.
℟ Egypte, noli flere B.ij.
In euangelio Ⱥ Dicit dominus: Penitentiam agite, appropinquabit enim regnum celorum, alleluya.

Ad vesperas
In euangelio Ⱥ Beatam me dicent omnes generationes, quia ancillam humilem respexit deus.

FERIA QUARTA
Lectio prima. Esaie x.
Quomodo inuenit manus mea regna idoli, sic et simulachra eorum de Hierusalem et de Samaria? Nunquid non sicut feci Samarie et idolis eius, sic faciam Hierusalem et simulachris eius? Hec dicit.
℟ Prope est A.ij.

Lectio secunda.
Et erit, cum impleuerit dominus cuncta opera sua in monte Syon et in Hierusalem, visitabo super fructum magnifici cordis regis Assur et super gloriam altitudinis oculorum eius. Dixit enim: In fortitudine manus mee feci et in sapientia mea intellexi. Hec.
℟ Montes Israel B.ij.

Lectio tertia.
Abstuli, inquit Assur, terminos populorum et principes eorum depredatus sum et detraxi quasi potens in sublimi residentes. Et inuenit quasi nidum manus mea fortitudinem populorum et sicut colliguntur oua, que derelicta sunt, sic vniuersam terram ego congregaui. Et non fuit, qui moueret pennam et aperiret os et ganniret. Hec.
℟ Descendet dominus B.ij.
In euangelio Ⱥ Consurge, consurge, induere fortitudinem, brachium domini.

Ad vesperas
In euangelio Ⱥ Eleuare, eleuare, consurge, Hierusalem, solue vincula colli tui, captiua filia Syon.

FERIA QUARTA
Si fuerit ieiunium:
Secundum Lucam j.
In illo tempore: Missus est Gabriel angelus a deo in ciuitatem Galilee, cui nomen Nazareth, ad virginem desponsatam viro, cui nomen erat Ioseph, de domo Dauid, et nomen virginis Maria, et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem. Lectio prima.
Exordium nostre redemptionis, fratres charissimi, hodierna nobis sancti euangelij lectio commendat, que angelum de celo a deo missum narrat ad virginem, vt nouam in carne natiuitatem filij dei predicaret. Per quam nos abiecta vetustate noxia renouari [37 | B.iiij.] atque inter filios dei computari possimus. Ut ergo ad promissa salutis mereamur dona pertingere, primordijs eius intenta curemus aure percipere. Tu.
℟ Ueni, domine, et noli tardare, relaxa facinora plebis tue Et reuoca dispersos in terram suam.
℣ A solis ortu et occasu, ab aquilone et mari. Et reuoca dispersos.

Lectio secunda.
Missus est, inquit, Gabriel angelus a deo. Aptum profecto humane restaurationis principium, vt angelus a deo mitteretur ad virginem partu consecrandam diuino, quia prima perditionis humane fuit causa, cum serpens a diabolo mitteretur ad mulierem spiritu superbie decipiendam, immo ipse in serpente diabolus veniebat, qui genus humanum deceptis parentibus primis immortalitatis gloria nudauit. Tu autem.
℟ Festina, ne tardaueris, domine, Et libera populum tuum.
℣ Ueni, domine, et noli tardare, relaxa facinora plebi‹s› tue. Et libera.

Lectio tertia.
Ingressus angelus ad Mariam dixit: "Aue, Maria, gratia plena." Nota tamen ad quam ingressum angelum audis. Uere quidem et singulari gratia erat plena, que et virginitatis gratiam tenuit et fecunditatis gloriam acquisiuit. "Dominus tecum." Uere dominus tecum, cui fide et amore specialiter adheseras. Sed iam specialius tecum, qui sua diuinitate tuam carnalem contingens substantiam vnus in te deus homo personaliter factus est Christus. Unus idem dei patris et filius. Tu autem.
℟ Ecce radix B.ij.
Ⱥ Missus est Gabriel angelus ad Mariam virginem desponsatam Ioseph.
Psalmus Benedictus.
Alia Ⱥ Ponent gloriam domino et laudem eius in insulis annunciabunt, quia ecce veniet et non tardabit.
Oratio
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt redemptionis nostre ventura solennitas et presentis nobis vite subsidia et eterne beatitudinis premia largiatur. Per dominum.
Commemoratio solita fiat cum hac Ⱥ Spiritus sanctus in te descendet vt supra A.iij.

Ad vesperas
Ⱥ Aue, Maria, gratia plena, dominus tecum, benedicta tu in mulieribus.
Psalmus Magnificat.

FERIA QUINTA
Lectio prima.
Nunquid gloriabitur securis contra eum, qui secat in ea, aut exaltabitur serra contra eum, a quo trahitur? Quomodo si eleuetur virga contra eleuantem se et exaltetur baculus, qui vtique lignum est. Propter hoc mittet dominator dominus exercituum in pinguibus eius tenuitatem et subtus gloriam eius succensa ardebit quasi combustio ignis. Et erit lumen Israel in igne et sanctus eius in flamma, et succendetur et deuorabitur spina eius et vepres in die vna. Hec dicit.
℟ [38] Bethleem, ciuitas B.ij.

Lectio secunda.
Et erit in die illa: non adijciet residuum Israel et hi, qui fugerint de domo Iacob, inniti super eo, qui percutit eos, sed innitetur super dominum sanctum Israel. In veritate reliquie conuertentur, reliquie, inquam, Iacob ad deum fortem. Hec dicit.
℟ Qui venturus est, venietn36 B.ij.

Lectio tertia.
Si enim fuerit populus tuus, Israel, quasi arena maris, reliquie conuertentur ex eo. Consummatio abbreuiata mundabit iusticiam. Consummationem enim et abbreuiationem dominus deus exercituum faciet in medio omnis terre. Propter hoc hec dicit dominus deus exercituum: Noli timere, populus meus, habitator Syon, ab Assur. In virga enim percutiet te et baculum suum leuabit super te in via Egypti. Hec dicit.
℟ Egypte, noli flere B.ij.
In euangelio Ⱥ Consolamini, consolamini, popule meus, dicit dominus deus vester.

Ad vesperas
Ⱥ Letamini cum Hierusalem et exultate in ea, omnes, qui diligitis eam ineternum.
Psalmus Magnificat.

FERIA SEXTA
Expositio super euangelium, si ieiunium quarti temporis inciderit in hunc diem.
Secundum Lucam j.
In illo tempore: Exurgens Maria abijt in montana cum festinatione, in ciuitatem Iuda, et intrauit domum Zacharie et salutauit Elizabeth, et reliqua.
Homilia eiusdem lectionis.
Magna est humilitas Marie, que non dedignatur inferiorem visitare. Unde satis apte post salutationem angeli in montana subijt, que post tam excellentem diuini muneris collationem humilitatis gressibus ad alta virtutum culmina se transtulit.
℟ Ecce apparebit B.j.

Lectio secunda.
Abijt Maria cum festinatione, que omnes precessit humilitate. Uenit autem in ciuitatem Iuda, id est confessionis, quia totus iste sanctarum mulierum occursus expletus est in confessione diuine laudis.
℟ Bethleem, ciuitas B.ij.

Lectio tertia.
Sic fidelis anima concepto verbo statim ad opus virtutum exurgens per humilitatem ad confessionem festinat et intrans domum ecclesiastici sacerdotij salutaris doctrine amplectitur disciplinam.
℟ Qui venturus B.ij.
In euangelio Ⱥ Ex quo facta est vox salutationis tue in auribus meis, exultauit in gaudio infans in vtero meo; beata virgo, que credidisti.
Psalmus Benedictus.

Si ieiunium fuerit, dicatur hec oratio
Excita, quesumus, domine, potentiam tuam et veni, vt hi, qui in tua pietate confidunt, ab omni citius aduersitate liberentur. Qui viuis.
Si vero ieiunium non fuerit,
Ⱥ Dies domini sicut fur ita in nocte veniet; et vos estote parati, [39 | B.v.] quia qua hora non putatis, filius hominis veniet.
Psalmus Benedictus a.viij. cum oratione dominicali.

Ad vesperas
Ⱥ Hoc est testimonium, quod perhibuit Ioannes: qui post me venit ante me factus est.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

SABBATO
Si ieiunium fuerit, legatur euangelium secundum Lucam.
Luce iij.
Anno quintodecimo imperij Tyberij Cesaris procurante Pontio Pylato Iudeam factum est verbum domini super Ioannem, Zacharie filium, in deserto, et reliqua.
Homilia eiusdem lection‹i›s. Lectio prima.
Apte satis per regnum et sacerdotium tempora predicationis designantur, quia ille, qui verus erat rex et sacerdos, predicatur. Et venit in omnem regionem Iordanis predicans baptismum penitentie.
℟ Ueni, domine, et noli B.iiij.

Lectio secunda.
Notandum, quod Ioannes baptismum penitentie predicauit et quibusdam dedit. Sed remissionem peccatorum dare non potuit sed sicut verbo predicationis verbum patris precucurrit, ita baptismum, quo peccata soluuntur, suo precurreret baptismate, quo peccata non soluebantur.
℟ Festina, ne tardaueris B.iiij.

Lectio tertia.
Sed ne Ioannis predicatio Iudeis calumniosa videatur, ecce iterum confirmatur prophete testimonio decentis: Uox clamantis in deserto. Et cum vox dicitur Ioannes, quia verbum incarnatum preibat, quod iam clamando sonabat.
℟ Ecce radix B.ij.
In euangelio Ⱥ Ecce concipies in vtero et paries filium et vocabis nomen eius Iesum; hic erit magnus et filius altissimi vocabitur.
Psalmus Benedictus.
Si vero ieiunium fuerit,
Ⱥ Omnis vallis implebitur et omnis mons et collis humiliabitur et videbit omnis caro salutare dei.
Psalmus Benedictus.

Predicto existente ieiunio hec oratio
Deus, qui conspicis, quia ex nostra prauitate affligimur, concede propicius, vt ex tua visitatione consolemur. Qui viuis.
Post Benedicamus solita fiat commemoratio.
Ⱥ Missus est Gabriel, Ex quo facta et Omnis vallis super Benedictus cantande in prenotatis ferijs ieiunij nunquam pretermittantur, licet aliquando, cum matutinis laudibus ascripte sint, denuo repetantur.
He subscripte septem antiphone xvj kalendas Ianuarij super psalmum Magnificat initiantur et ante et post percantentur ab hinc ad vesperas et completorium. Preces et solita commemoratio dimittantur. Antiphone feriales vero ad Magnificat pertinentes ad nonam cantantur.
Ⱥ
O sapientia, que ex ore altissimi prodisti, attingens a signe vsque ad finem fortiter, suauiter disponensque omnia, veni ad docendum [40] nos viam prudentie.
Ⱥ O Adonay et dux domus Israel, qui Moysi in igne flamme rubi apparuisti et ei in Syna legem dedisti, veni ad redimendum nos in brachio extento.
Ⱥ O radix Iesse, qui stas in signum populorum, super quem continebunt reges os suum, quem gentes deprecabuntur, veni ad liberandum nos, iam noli tardare.
Ⱥ O clauis Dauid et sceptrum domus Israel, qui aperis et nemo claudit, claudis et nemo aperit, veni et educ vinctum de domo carceris, sedentem in tenebris et vmbra mortis.
Ⱥ O oriens splendor lucis eterne et sol iusticie, veni et illlumina sedentes in tenebris et vmbra mortis.
Ⱥ O rex gentium et desideratus earum lapisque angularis, qui facis vtraque vnum, veni, salua hominem, quem de limo formasti.
Ⱥ O Emanuel, rex et legifer noster, expectatio gentium et saluator earum, veni ad saluandum nos, domine deus noster.
De laudibus anticipandis et antiphonis transferendis recurratur ad nonam notulam in principio libri.

DOMINICA QUARTA
Super psalmos Ⱥ Quomodo fiet istud, angele dei, quia virum in concipiendo non pertuli. Audi, Maria, virgo Christi, spiritussanctus superueniet in te et virtus altissimi obumbrabit tibi.
Psalmus Benedictus.

Capitulum Esaie xxviij
Ecce ego mittam in fundamentis Syon lapidem angularem probatum, preciosum, in fundamento fundatum, et ponet iudicium in pondere.
℟ Ecce dies veniunt A.j.
Hymnus Conditor.
℣ Rorate, celi, desuper.

Ⱥ vero super Magnificat habeatur aliqua de prescriptis antiphonis cum oratione
Excita, quesumus, domine, potentiam tuam et veni et magna nobis virtute succurre, vt per auxilium gratie tue, quod nostra peccata prepediunt, indulgentia tue propiciationis acceleret. Qui viuis.
Inuitatorium Surgite, vigilemus, Quia nescitis horam, quando veniet dominus.
Hymnus Uerbum supernum A.j.
Ⱥ Non auferetur.
℣ Ex Syon species.

Lectio prima. Michee iiij.
Hec dicit dominus: Regnabo in monte Syon ex hoc nunc et vsque in seculum. Et turris gregis nebulosa filia Syon, vsque ad te veniam. Ecce veniet prima potestas regni filie Hierusalem. Nunc quare merore consumeris, nunquid non est tibi rex aut consiliarius tuus perijt? Hec dicit.
℟ Canite tuba in Syon, vocate gentes, annunciate populis et dicite: Ecce deus saluator noster adueniet.
℣ Annunciate in finibus terre et in insulis, que procul sunt, dicite. Ecce.

Lectio secunda. Baruch iiij.
Animequior esto, Hierusalem, exhortatur te, qui te nominauit, nocentes peribunt, qui te vexauerunt, et qui gratulati sunt in tua ruina, punientur. Circumspice ad orientem, filia Hierusalem, et vide iocunditatem [41 | B.vj.] a deo tibi venientem.
℟ Octauadecima die decimi mensis ieiunabitis, dicit dominus, et mittam vobis saluatorem et propugnatorem pro vobis, qui vos precedat Et introducat in terram, quam iuraui patribus vestris.
℣ Ego enim sum dominus deus vester, qui eduxi vos de terra Egypti. Et introducat.

Lectio tertia. Baruch iiij.
Ecce filij tui, Hierusalem, quos misisti dispersos, venient collecti ab oriente vsque ad occidentem in verbo sancto gaudentes in honorem dei. Baruch v. Exue te, Hierusalem, stola luctus et vexationis tue et indue te decore et honore, quia a deo tibi est sempiterna gloria.
℟ Non auferetur sceptrum de Iuda et dux de femore eius, donec veniat, qui mittendus est, Et ipse erit expectatio gentium.
℣ Pulchriores sunt oculi eius vino et dentes eius lacte candidiores. Et ipse.

In secundo nocturno
Ⱥ Bethleem.
℣ Egredietur virga.

Lectio quarta. Esaie xxx.
In silentio et in spe erit for‹ti›tudo vestra. Propterea expectat dominus, vt misereatur vestri, et ideo exaltabitur potens, quia deus iudicis potens dominus. Beati omnes, qui expectant eum. Ecce dominus ascendit super nubem leuem et ingredietur Egiptum et mouebuntur simulachra Egipti, tabescent in medio eius.
℟ Me oportet minui, illum autem crescere; Qui post me venit, ante me factus est, cuius non sum dignus corrigiam calciamenti soluere.
℣ Hoc est testimonium, quod perhibuit Ioannes dicens. Qui.

Lectio quinta. Esaie xix.
Concurrere faciam Egiptios aduersum semetipsos et pugnabit frater contra fratrem et regnum aduersus regnum pugnabit. Tradam Egiptum in viam duorum dominorum crudelium et rex fortis dominabitur eorum.
℟ Ecce iam venit plenitudo temporis, in quo misit deus filium suum in terris, natum de virgine, factum sub lege, Ut eos, qui sub lege erant, redimeret.
℣ Propter nimiam charitatem suam, qua dilexit nos deus, filium suum misit in similitudinem carnis peccati. Ut.

Lectio sexta.n37
Ait dominus deus exercituum: Et arescet aqua de mari et fluuius desolabitur atque siccabitur. In die illa cognoscetur dominus ab Egyptijs et Egiptij cognoscent eum et colent eum in hostijs et muneribus et vota vouebunt domino, que et ipsi soluent.
℟ Uirgo Israel, reuertere in ciuitates tuas, vsquequo dolens auerteris. Generabis dominum deum tuum saluatorem, oblationem nouam in terra; ambulabunt homines in saluationem.
℣ In charitate perpetua dilexi te, ideo attraxi te miserans. Generabis.

In tertio nocturno
Ⱥ Nox precessit.
℣ Egredietur dominus.

Secundum Ioannem j.
[42] In illo tempore: Miserunt Iudei ab Hierosolimis sacerdotes et leuitas ad Ioannem, vt interrogarent eum: "Tu quis es?" et reliqua.
Homilia Gregorij pape. Lectio septima.
Ex huius nobis lectionis verbis, fratres karissimi, Ioannis humilitas commendatur, qui cum tante virtutis esset, vt Christus credi potuisset, elegit magis solide subsistere in se, ne humana opinione raperetur inaniter super se. Nam confessus est, quia: "Non sum ego Christus." Sed qui dicit: "non sum," negauit plane, quod non erat, sed non negauit, quod erat, vt veritatem loquens eius membrum fieret, cuius sibi nomen fallaciter non vsurparet.
℟ Iuraui, dicit dominus, vt ultra iam non irascar super terram; montes enim et colles suscipient iusticiam meam Et testamentum pacis in Hierusalem.
℣ Iuxta est salus mea, vt veniat, et iusticia mea, vt reueletur. Et testamentum.

Lectio octaua.
Cum ergo non vult appetere nomen Christi, factus est membrum Christi, quia dum infirmitatem suam studuit humiliter agnoscere, illius celsitudinem meruit veraciter optinere. Sed cum ex lectione alia redemptoris nostri sententia ad mentem reducitur, ex huius lectionis verbis questio nobis valde implexa generatur.
℟ Nascetur nobis paruulus et vocabitur deus fortis, ipse sedebit super thronum Dauid, patris sui, Cuius potestas super humerum eius.
℣ In ipso benedicentur omnes tribus terre, omnes gentes seruient ei. Cuius potestas.

Lectio nona.
Alio quippe in loco inquisitus a discipulis dominus de aduentu Helie respondit: "Helias iam venit et non cognouerunt eum sed fecerunt in eum quecunque voluerunt." Et si vultis scire, Ioannes ipse est Helias. Requisitus autem Ioannes dixit: "Non sum Helias." Quid est hoc, fratres karissimi, quia quod veritas affirmat, hoc propheta veritatis negat? Ualde inter se diuisa sunt 'ipse est' et 'non sum'. Sed si subtiliter veritas ipsa requiratur, hoc, quod in se contrarium sonuit, quomodo contrarium non sit, inuenitur. Ioannes in spiritu Helias erat, in persona Helias non erat.
℟ Ecce dies veniunt A.ij.
℣ Emitte et cetera.

In laudibus
Ⱥ
Canite tuba in Syon, quia prope est dies domini; ecce veniet ad saluandum nos, alleluya, alleluya.
Ⱥ Ecce veniet desideratus cunctis gentibus et implebitur gloria domus domini, alleluya.
Ⱥ Erunt praua in directa et aspera in vias planas; veni, domine, et noli tardare, alleluya.
Ⱥ Dominus veniet, occurite illi dicentes: "Magnum principium et regni eius [43 | B.vij.] non erit finis; deus fortis dominator, princeps pacis," alleluya, alleluya.
Ⱥ Omnipotens sermo tuus, domine, a regalibus sedibus veniet, alleluya.

Capitulum Ad Philippenses iiij
Gaudete in domino semper. Iterum dico: Gaudete. Modestia vestra nota sit omnibus hominibus, dominus prope est.
Hymnus Uox clara ecce A.iij.
℣ Uox clamantis et cetera.
In euangelio Ⱥ Miserunt Iudei ab Hierosolimis sacerdotes et leuitas ad Ioannem, vt interrogarent eum: "Tu quis es?" quibus ait: "Ego vox clamantis in deserto. Dirigite viam domini," sicut dixit Ysaias propheta.
Psalmus Benedictus g.viij.
Oratio vt supra ad vesperas.

Hore diurnales vt superius dicantur cum antiphonis de laudibus et capitulis sequentibus:
Capitulum Gaudete in domino vt supra.
Ad Philippenses iiij
Nichil solliciti sitis sed in omni oratione et obsecratione cum gratiarum actione petitiones vestre innotescant apud deum.

Ad nonam
Capitulum Philippenses iiij
Et pax dei, que exuperat omnem sensum, custodiat corda vestra et intelligentias vestras in Christo Iesu domino nostro.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Sede a dextris meis g.ij.
Capitulum Gaudete in domino vt supra.
℟ Ecce dies veniunt A.j.
Hymnus Conditor alme A.j.
℣ Rorate, celi, desuper.
Super magnificat Ⱥ aliqua de prescriptis O cum oratione, vt supra habeatur. Item de historia Clama imponenda recurratur ad nouam notulam de aduentu in principio libri.

FERIA SECUNDA
Inuitatorium Prope est iam dominus, Uenite adoremus.
Psalmus Uenite f.j.
Hymnus Uerbum supernum A.j.
Ⱥ Dominus defensor cum ceteris.
℣ Ex Syon species decoris.

Lectio prima. Esaie xlij.
Hec dicit dominus deus creans celos et extendens eos, firmans terram et que ex ea germinant, dans flatum populo, qui est super eam: Ego dominus vocaui te in iusticiam et apprehendi manum tuam et seruaui te et dedi te in fedus populi in lucem gentium, vt aperies oculos cecorum et educeres de conclusione vinctum, de domo carceris sedentem in tenebris. Hec dicit.
℟ Clama in fortitudine, qui annuncias pacem in Hierusalem, Dic ciuitatibus Iude et habitatoribus Syon: "Ecce deus noster, quem expectabamus, adueniet."
℣ Super montem excelsum ascende, tu, qui euangelizas Syon, exalta in fortitudine vocem tuam. Dic ciuitatibus Iude.

Lectio secunda. Esaie xlij.
Ego dominus, hoc est nomen meum, gloriam meam alteri non dabo et laudem meam sculptilibus. Que prima fuerunt, ecce venerunt, noua quoque ego annuncio. Cantate domino canticum nouum, laus eius ab extremis terre.
[44] ℟ Orietur stella ex Iacob et exurget homo de Israel et confringet omnes duces alienigenarum Et erit omnis terra possessio eius.
℣ Et adorabunt eum omnes reges terre, omnes gentes seruient ei. Et.

Lectio tertia. Esaie xliij.
Et nunc hec dicit dominus creans te, Iacob, et formans te, Israel: Noli timere, quia redemi te et vocaui te nomine tuo: meus es tu. Cum transieris per aquas, tecum ero et flumina non operient te. Cum ambulaueris in igne, non combureris et flamma non ardebit in te, quia ego dominus deus tuus, sanctus Israel, saluator tuus.
℟ Modo veniet dominator dominus Et nomen eius Emmanuel vocabitur.
℣ Orietur in diebus eius iusticia et abundantia pacis. Et.
℣ Emitte agnum A.ij. vt supra.

FERIA SECUNDA
Ad laudes
Ⱥ
Ecce veniet dominus, princeps regum terre; beati, qui parati sunt occurrere illi.
Psalmus Miserere c.v.
Ⱥ Cum venerit filius hominis, putas inueniet fidem super terram?
Psalmus Uerba mea c.v.
Ⱥ Ecce iam veniet plenitudo temporis, in quo misit deus filium suum in terris.
Psalmus Deus, deus meus a.vij.
Ⱥ Haurietis aquas in gaudio de fontibus saluatoris.
Psalmus Confitebor tibi, domine, quoniam iratus c.vj.
Ⱥ Egredietur dominus de loco sancto suo; veniet, vt saluet populum suum.
Psalmus Laudate a.viij.

Capitulum
Prope est, vt veniat tempus eius, et dies eius non elongabuntur, miserebitur enim dominus Iacob et Israel saluabitur.
Hymnus Uox clara A.iij.
℣ Uox clamantis.
In euangelio Ⱥ Egredietur virga de radice Iesse et replebitur omnis terra gloria domini et videbit omnis caro salutare dei, alleluya.
Psalmus Benedictus a.viij.
Kyrie, eleyson cum precibus consuetis et oratione dominicali. Hec laus matutina eo anno nullum locum obtinere potest, quo dominica fuerit in d littera festis sanctorum videlicet Andree, Nicolai, Lucie et Thome impedientibus, que omnia in secunda feria celebrantur, ne festum Lucie in sabbato anticipetur, igitur in proxima feria ad horas diurnales laus ista matutina suppleatur Ⱥ Haurietis aquas excepta. Hore vero diurnales ceteris diebus cantentur vt supra cum istis capitulis:

Ad tertiam
Capitulum Prope est, vt veniat.

Ad sextam
Capitulum Ezechielis xxxvj
Montes Israel, ramos vestros expandite et florete et fructus facite; prope est enim, vt veniat dies domini magnus et manifestus.

Ad nonam
Capitulum Luce j
Modo veniet dominator dominus et nomen eius Emmanuel vocabitur. Dabit illi deus sedem Dauid patris sui et regnabit in domo Iacob in eternum.

Ad vesperas
Capitulum Ezechielis xxxvj
Prope est, vt veniat dominus, princeps regum terre. Beati, qui parati sunt occurrere illi, quoniam partem habebunt in ciuitate sancta Hierusalem.
℟ Tu exurgens, [45 | B.viij.] domine A.iiij.
Hymnus Conditor alme A.j.
Ⱥ aliqua de septem O. Hec eadem capitula prenotata per totam septimanam super horas diurnales cum eisdem antiphonis, responsorijs, versiculis, quibus ante habeantur.

FERIA TERTIA
Inuitatorium vt priori die.

Lectio prima. Esaie xliij.
Hec dicit dominus: Populum istum formaui mihi, laudem meam narrabit. Non me inuocasti, Iacob, nec laborasti in me, Israel, non obtulisti michi arietem holocausti tui et victimis tuis non glorificasti me. Uerumtamen me seruire fecisti in peccatis tuis, prebuisti michi laborem in iniquitatibus tuis. Ego sum ipse, qui deleo iniquitates tuas propter me, et peccatorum tuorum non recordabor.
℟ Egredietur dominus et preliabitur contra gentes Et stabunt pedes eius super montes oliuarum ad orientem.
℣ Et eleuabitur super omnes colles et fluent ad eum omnes gentes. Et stabunt.

Lectio secunda.
Et nunc audi, Iacob, serue meus, et Israel, quem elegi: hec dicit dominus, faciens et formans te ab vtero auxiliator tuus: Noli timere, serue meus Iacob, et rectissime, quem elegi. Effundam enim aquas super sitientem et fluenta super aridam, effundam spiritum meum super semen tuum et benedictionem meam super stirpem tuam et germinabunt inter herbas quasi salices iuxta preterfluentes aquas.
℟ Precursor pro nobis ingreditur agnus sine macula secundum ordinem Melchisedech; Pontifex factus est ineternum et in seculum seculi.
℣ Ipse est rex iusticie, cuius generatio non habet finem. Pontifex.

Lectio tertia. Esaie xliiij.
Hec dicit dominus rex Israel, redemptor eius dominus exercituum: Ego primus et nouissimus et absque me non est deus. Quis similis mei est? Uocet et annunciet et ordinem exponat michi, ex quo constitui populum antiquum, ventura et que futura sunt, annunciet eis. Nolite timere neque conturbemini, extunc audire te feci et annunciaui, vos estis testes mei.
℟ Uidebunt gentes iustum tuum et cuncti reges inclitum tuum Et vocabitur tibi nomen nouum, quod os domini nominauit.
℣ Et eris corona glorie in manu domini et diadema regni in manu dei tui. Et vocabitur.

FERIA TERTIA
Ad laudes
Ⱥ
Rorate, celi, desuper et nubes pluant iustum; aperiatur terra et germinet saluatorem.
Psalmus Miserere c.v.
Ⱥ Emitte agnum, domine, dominatorem terre, de petra deserti ad montem filie Syon.
Psalmus Iudica me, deus, et discerne d.ij.
Ⱥ Ut cognoscamus, domine, in terra viam tuam, in omnibus gentibus salutare tuum.
Psalmus Deus, deus meus a.vij.
Ⱥ Da mercedem, domine, sustinentibus te, vt prophete tui fideles inueniantur.
Psalmus Ego dixi in dimidio d.ij.
Ⱥ [46] Lex per Moysen data est, gratia et veritas per Iesum Christum facta est.
Capitulum vt in priore die.
In euangelio Ⱥ Tu, Bethleem terra Iuda, non eris minima in principibus Iuda, ex te enim exiet dux, qui regat populum meum Israel.
Psalmus Benedictus a.viij.
Kyrie, eleyson cum oratione dominicali.

FERIA QUARTA
Ad matutinas legatur homilia super euangelium Missus est Gabriel, si ieiunium quattuor temporum ea die venerit, sin autem prophetia cum istis responsorijs
Emitte agnum, domine, dominatorem terre, De petra deserti ad montem filie Syon.
℣ Rorate, celi, desuper et nubes pluant iustum; aperiatur terra et germinet saluatorem. De petra.
℟ Germinauerunt campi heremi germen odoris Israel, quia ecce deus noster cum virtute veniet Et splendor eius cum eo.
℣ Ex Syon species decoris eius, deus noster manifeste veniet. Et splendor.
℟ Rorate, celi, desuper, et nubes pluant iustum; aperiatur terra et germinet saluatorem.
℣ Emitte agnum, domine, dominatorem terre, de petra deserti ad montem filie Syon. Aperiatur.

FERIA QUARTA
Ad laudes
Ⱥ
Prophete predixerunt nasci saluatorem de virgine Maria.
Psalmus Miserere d.j.
Ⱥ Spiritus domini super me euangelizare pauperibus misit me.
Psalmus Te decet d.vij.
Ⱥ Propter Syon non tacebo, donec egrediatur vt splendor iustus eius.
Psalmus Deus, deus meus a.vij.
Ⱥ Ecce veniet dominus, vt sedeat cum principibus et solium glorie teneat.
Psalmus Exultauit d.vij.
Ⱥ Annunciate populis et dicite: ecce deus, saluator noster, veniet.
Psalmus Laudate a.viij.
Si predictum fuerit ieiunium, dicatur Ⱥ super Benedictus Missus est Gabriel cum oratione, que supra sequitur hanc Ⱥ. Sed si ieiunium non fuerit, Ⱥ Ponent domino gloriam B.iiij. cum oratione dominicali habeatur.

FERIA QUINTA
Ad matutinas
Inuitatorium, hymnus vt prius.

Lectio prima. Esaie xxvj.
In die illa cantabitur canticum istud in terra Iuda: Urbs fortitudinis nostre Syon saluator noster, ponetur in ea murus et antemurale. Aperite portas et ingrediatur gens iusta costodiens veritatem. Uetus error abijt, seruabis pacem, quia in te sperauimus.
℟ Descendet dominus sicut pluuia in vellus, Orietur in diebus eius iusticia et abundancia pacis.
℣ Et adorabunt eum omnes reges terre, omnes gentes seruient ei. Orietur in.

Lectio secunda.
Sperastis in domino in seculis sempiternis, in domino deo forti in perpetuum, quia incuruabit habitantes in excelso, ciuitatem sublimem humiliabit. Humiliabit eam vsque ad terram, detrahet eam vsque ad puluerem. Conculcabit [47 | C.j.] eam pes pauperum, gressus egenorum.
℟ Non discedimus a te; viuificabis nos, domine, et nomen tuum inuocabimus; Ostende nobis faciem tuam et salui erimus.
℣ Domine deus virtutum, conuerte nos. Ostende.

Lectio tertia.
Semita iusti recta est, rectus callis iusti ad ambulandum. Dedi propiciatricem tuam Egyptum, Ethiopiam, Saba pro te. Ex quo honorabilis factus es in oculis meis et gloriosus, ego dilexi te et dabo homines pro te et populos pro anima tua. Noli timere, quia ego tecum sum.
℟ Propter nimiam charitatem suam, qua dilexit nos deus, pater filium suum misit in similitudinem carnis peccati, Ut omnes saluaret.
℣ Ecce iam venit plenitudo temporis, in quo misit deus filium suum in terris, natum de virgine, factum sub lege. Ut omnes.

FERIA QUINTA
Ad laudes
De Syon veniet dominus omnipotens, vt saluum faciat populum suum.
Psalmus Miserere c.v.
Ⱥ Conuertere, domine, aliquantulum, et ne tardas venire ad seruos tuos.
Psalmus Domine, refugium e.v.
Ⱥ De Syon veniet, qui regnaturus est, dominus, Emanuel magnum nomen eius.
Psalmus Deus, deus meus a.vij.
Ⱥ Ecce deus meus, et honorabo eum, deus patris mei, et exaltabo eum.
Psalmus Cantemus domino e.v.
Ⱥ Dominus legifer noster, dominus rex noster, ipse veniet et saluabit nos.
Psalmus Laudate a.viij.
In euangelio Ⱥ Uigilate animo, in proximo est dominus deus noster.
Psalmus Benedictus.
Oratio dominicalis cum precibus consuetis.

FERIA SEXTA
Ad matutinas legatur homilia super euangelium Exurgens Maria B.iiij. si est ieiunium quarti temporis, vel Esaias, si non est predictum ieiunium.
℟ Suscipe verbum, virgo Maria, quod tibi a domino per angelum transmissum est: concipies et paries deum pariter et hominem, Ut benedicta dicaris inter omnes mulieres.
℣ Paries quidem filium sed virginitatis non patieris detrimentum, efficieris grauida et eris mater semper intacta. Ut benedicta.
℟ Egredietur virga de radice Iesse et flos de radice eius ascendet Et erit iusticia cingulum lumborum eius et fides cinctorium renum eius.
℣ Et requiescet super eum spiritus domini, spiritus sapientie et intellectus. Et erit.
℟ Annunciatum est per Gabrielem archangelum ad Mariam virginem de introitu regis et ingressus est per splendidam regionem, aurem virginis, visitare palacium vteri Et egressus est per auream portam virginis.
℣ Caste parentis viscera celestis intrat gratia, venter puelle baiulat secreta, que non nouerat. Et egressus.

FERIA SEXTA
Ad laudes
Ⱥ
Constantes estote, videbitis auxilium domini super vos.
Psalmus Miserere c.v.
Ⱥ Ad te, domine, leuaui animam meam, veni et eripe me; domine, ad te confugi.
Psalmus Domine, exaudi ij f.ij.
Ⱥ Ueni, domine, et noli tardare, relaxa facinora plebis tuae, Israel.
Psalmus Deus, deus [48] meus a.vij.
Ⱥ Deus a Libano veniet et splendor eius sicut lumen erit.
Psalmus Domine, audiui f.ij.
Ⱥ Ego autem ad dominum aspiciam et expectabo deum saluatorem meum.
Psalmus Laudate a.viij.
Super Benedictus Ⱥ Ex quo factum est cum oratione, que sequitur ante, predicto existente ieiunio habeatur. Si vero ieiunium non est, in euangelio Dies domini sicut fur B.iiij. et oratio dominicalis.

IN SABBATO
Ad matutinas, cum sit ieiunium, legatur homilia super euangelium Anno quintodecimo B.v. cum istis responsorijs
Paratus esto, Israel, in occursum domini, quoniam venit Firmans montes et creans spiritus et annuncians in hominibus secundum aduentum suum.
℣ Ecce dominator dominus cum virtute veniet. Firmans.
℟ Intuemini, quantus sit iste, qui ingreditur ad saluandas gentes: Ipse est rex iusticie, cuius generatio non habet finem.
℣ Precursor pro nobis ingreditur secundum ordinem Melchisedech pontifex factus ineternum. Ipse est.
℟ Radix Iesse, qui exurgit regere gentes, in eum omnes gentes sperabunt Et erit nomen eius benedictum in secula.
℣ Super ipsum continebunt reges os suum, quem gentes deprecabuntur. Et erit.

SABBATO
Ad laudes
Intuemini, quantus sit gloriosus iste, qui ingreditur ad saluandos populos.
Psalmus Miserere c.v.
Ⱥ Ueniet dominus cum potestate magna et videbit omnis caro et saluabit nos.
Psalmus Bonum est f.viij.
Ⱥ Ecce rex venit, dominus terre; beati, qui parati sunt occurrere illi.
Psalmus Deus, deus meus a.vij.
Ⱥ Expectetur sicut pluuia eloquium domini et descendat super nos sicut ros deus noster.
Psalmus Audite, celi f.viij.
Ⱥ Expectabo dominum, saluatorem meum, et prestolabor eum, dum prope est, alleluya.
Psalmus Laudate a.viij.
In euangelio Ⱥ Omnis vallis implebitur B.v. cum precibus et oratione, que sequitur Ⱥ, sine dominicali, cum non instet ieiunium.

In quacunque die vigilie natiuitatis domini occurrerit, ad primas vesperas psalmi de die cum suis dicantur antiphonis et sequenti capitulo.
Capitulum Esaie lxij
Propter Syon non tacebo et propter Hierusalem non quiescam, donec egrediatur vt splendor iustus eius et saluator eius vt lampas accendatur.
℟ De illa occulta habitatione sua egressus est filius dei, Descendit visitare et consolari omnes, qui eum ex toto corde desiderabant.
℣ Exultauit vt gigas ad currendam viam, a summo celo egressio eius. Descendit.
Hymnus Conditor alme A j.
℣ Rorate.
Super Magnificat O Emanuel B.v.

Oratio
Deus, qui nos annua redemptionis nostre expectatione letificas, presta, vt vnigenitum tuum, quem redemptorem leti suscipimus, venientem quoque iudicem securi videamus, eundem dominum nostrum Iesum Christum.
[49 | C.ij.] Preces et solita commeratio dimittantur.
Completorium sine precibus et capitulis more solito peragatur.

Ad matutinas
Inuitatorium Prestolantes redemptorem leuate capita vestra, Quoniam prope est redemptio vestra.
Psalmus Uenite.
Hymnus Uerbum supernum A.j.
Nocturna cum suis dicatur antiphonis.
℣ Hodie scietis, quia veniet dominus Et mane videbitis gloriam eius.

Secundum Mattheum j.
In illo tempore: Cum esset desponsata mater Iesu Maria Ioseph, antequam conuenirent, inuenta est in vtero habens de spiritu sancto, et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem. Lectio prima.
Que fuit necessitas, vt desponsata esset Maria, nisi propterea, quatinus hoc sacramentum diabolo celaretur et ille malignus fraudis commenta aduersus desponsatam virginem nulla penitus inueniret. Uel ideo fuerat desponsata Ioseph, vt nato infanti vel ipsi Marie curam videretur gerere Ioseph siue in Egyptum iens, siue inde denuo rediens. Ideo fuerat desponsata Ioseph, non in concupiscentia iuncta.
℟ Sanctificamini hodie et estote parati, quia die crastina videbitis Maiestatem dei in vobis.
℣ Hodie scietis, quia veniet dominus, et mane videbitis. Maiestatem.

Lectio secunda.
Mater, inquit, eius. Mater immaculata, mater incorrupta, mater intacta. Mater eius. Cuius eius? Mater dei vnigeniti, domini et redemptoris omnium, plasmatoris et creatoris cunctorum, illius, qui in celis est sine matre et in terris est sine patre. Ipsius, qui in celis secundum deitatem in sinu est patris et in terris secundum carnis susceptionem in sinu est matris.
℟ Constantes estote, videbitis auxilium domini super vos. Iudea et Hierusalem, nolite timere, cras egrediemini et dominus erit vobiscum.
℣ Uos, qui in puluere estis, expergiscimini et clamate, quia veniet dominus cum salute. Iudea.

Lectio tertia.
O magne ammirabilis gratia. O inenarrabilis suauitas. O ineffabile magnumque sacramentum. Ipsa eadem virgo, ipsa et mater domini, ipsa eius ancilla, plasmatio eius ipsa, que genuit. Quis ista vnquam audiuit? Quis vidit talia? Quis hec excogitare potuit? Ut virgo et mater esset, intacta generaret, que et virgo permansit et Christum genuit. Uirgo genuit et virgo permansit. Mater filij facta est et castitatis sigillum non amisit. Quare, quia non homo iste tantum qui videbatur sed vnigenitus deus erat, qui in carne aduenerat. Tu autem.
℟ Sanctificamini, filij Israel, dicit dominus, in die enim crastina descendet dominus Et auferet a vobis omnem languorem.
℣ Iudea [50] et Hierusalem, nolite timere, cras egrediemini et dominus erit vobiscum. Et auferet. Sanctificamini.
℣ Crastina erit vobis salus, Dicit dominus exercituum.
Si vigilia natiuitatis domini die dominica venerit,
℣ ante laudes Crastina die delebitur iniquitas terre Et regnabit super vos saluator mundi.

In laudibus
Ⱥ
Iudea et Hierusalem, nolite timere, cras egrediemini et dominus erit vobiscum.
Psalmus Miserere c.v. Si non est in dominica,
Ⱥ Hodie scietis, quia veniet dominus, et mane videbitis gloriam eius.
Hoc in loco notandum est, quod in quacunque feria hec vigilia euenerit, eiusdem ferie psalmum precedens Ⱥ obtinebit.
Ⱥ Crastina die delebitur iniquitas terre et regnabit super nos saluator mundi.
Psalmus Deus, deus meus a.vij.

Si hec vigilia in dominica euenerit, super canticum dicatur Ⱥ Leuate capita vestra, ecce appropinquabit redemptio vestra.
Psalmus Benedicite a.vij.

Si in secunda feria,
Ⱥ Haurietis aquas in gaudio de fontibus saluatoris.
Psalmus Confitebor c.vj.

Feria tertia
Ⱥ Da mercedem, domine, sustinentibus te, vt prophete tui fideles inueniantur.
Psalmus Ego dixi d.ij.

Feria quarta
Ⱥ Ecce veniet dominus, vt sedeat cum principibus et solium glorie teneat.
Psalmus Exultauit cor meum d.vij.

Feria quinta
Ⱥ Ecce deus meus, et honorabo eum, deus patris mei, et exaltabo eum.
Psalmus Cantemus domino e.v.

Feria sexta
Ⱥ Deus a Libano veniet et splendor eius sicut lumen erit.
Psalmus Domine, audiui f.ij.

Sabbato
Ⱥ Expectetur sicut pluuia eloquium domini et descendat super nos sicut ros deus noster.
Psalmus Audite, celi f.viij.
Ⱥ Crastina erit vobis salus, dicit dominus exercituum.
Psalmus Laudate.
Capitulum Propter Syon C.j.
Hymnus Uox clara A.iij.
℣ Crastina die delebitur iniquitas terre Et regnabit super vos saluator mundi.
Ⱥ Cum esset desponsata mater Iesu Maria Ioseph, antequam conuenirent, inuenta est in vtero habens, quod enim in ea natum est, de spiritu sancto est, alleluya.
Psalmus Benedictus a.viij.
Preces et solita commemoratio relinquantur.
Oratio Deus, qui nos annua C.j.

Ad horas diurnales
Ⱥ de laudibus: Si vigilia natiuitatis in dominica venerit, Christe, fili dei viui cum Alleluya dicatur, et sic ad omnes horas. Si autem in feriali venerit, sine Alleluya dicatur.

Ad tertiam
Capitulum Propter Syon C.j.
℟ Crastina die Delebitur inquitas terre.
℣ Et regnabit super vos saluator mundi. Delebitur.
℣ Crastina erit vobis salus, dicit dominus exercituum.
Oratio vt supra.

Ad sextam
Capitulum Esaie lxij
Uidebunt gentes iustum tuum, et cuncti reges inclitum tuum et vocabitur tibi nomen nouum, quod os domini nominauit.
℟ Crastina erit Uobis salus.
℣ Dicit dominus exercituum. Uobis salus.
℣ Hodie scietis.

Ad nonam
Capitulum Esaie lxij
[51 | C.iij.] Non vocaberis vltra derelicta et terra tua non vocabitur amplius desolata sed vocaberis voluntas mea in ea et terra tua inhabitabitur, quia complacuit domino in te.
℟ Hodie scietis, Quia veniet dominus.
℣ Et mane videbitis gloriam eius. Quia veniet.
℣ Constantes estote, Uidebitis auxilium domini super vos.

IN DIE NATIUITATIS DOMINI
Ad primas vesperas
Ⱥ
Antequam conuenirent, inuenta est Maria habens in vtero de spiritu sancto, alleluya.
Psalmus Laudate, pueri g.ij.
Ⱥ Ioseph, fili Dauid, noli timere accipere Mariam coniugem tuam; quod enim in ea natum est, de spiritu sancto est, alleluya.
Psalmus Laudate dominum g.iij.
Ⱥ Rex pacificus magnificatus est, cuius vultum desiderat vniuersa terra.
Psalmus Lauda, anima h.j.
Ⱥ Magnificatus est rex pacificus super omnes reges vniuerse terre.
Psalmus Laudate dominum h.j.
Ⱥ Scitote, quia prope est regnum dei; amen dico vobis, quia non tardabit.
Psalmus Lauda, Hierusalem.

Capitulum Amos iiij.
Paratus esto, Israel, in occursum domini. Ecce enim veniet tibi salus a domino celeriter et conteret iugum graue et soluet vincula peccatorum tuorum, cuius gloria mane videbitur super terram.
℟ Iudea et Hierusalem, nolite timere, Cras egrediemini et dominus erit vobiscum.
℣ Constantes estote, videbitis auxilium domini super vos. Cras egrediemini.

Hymnus
Ueni, redemptor gentium vt supra A.j. cum versibus sequentibus
Non ex virili,
Aluus tumescit,
Procedens de,
Egressus eius,
Equalis,
Presepe iam fulget tuum
lumenque nox spirat nouum,
quod nulla nox interpollet
fideque iugi luceat.
Gloria tibi, domine,
qui natus es de virgine
cum patre.
℣ Tanquam sponsus Dominus procedens de thalamo suo.
In euangelio Ⱥ Dum ortus fuerit sol de celo, videbitis regem regum procedentem a patre tanquam sponsum de thalamo suo.
Psalmus Magnificat. Oratio Deus, qui nos annua C.j.

Ad completorium
Ⱥ Completi sunt dies Marie, vt pareret filium suum primogenitum.
Psalmus Cum inuocarem. In te, domine. Qui habitat. Ecce nunc benedicite vt in fine psalterij.

Capitulum Esaie ix
[52] Populus gentium, qui ambulabat in tenebris, vidit lucem magnam; habitantibus in regione vmbre mortis lux orta est eis.

Hymnus
Uirgo dei genitrix,
quem totus non capit orbis,
in tua se clausit
viscera factus homo.
Uera fides geniti
purgauit crimina mundi
et tibi virginitas
inuiolata manet.
Te matrem pietatis
opem fer, clamitat orbis;
subuenias famulis,
o benedicta, tuis.
Gloria magna patri,
compar tibi gloria, nate,
flamine cum sancto
gloria magna patri. Amen.
Sequens hymnus cantari debet ad completorium tribus diebus, scilicet ipso die natiuitatis domini, circumcisionis et purificationis.
Corde natus ex parentis ante mundi exordium,
alpha et ‹o› cognominatus, ipse fons et clausula
omnium, que sunt, fuerunt, queque post futura sunt
seculorum seculis.
O beatus partus ille, virgo cum puerpera
edidit nostram salutem feta sancto spiritu,
et puer, redemptor orbis, os sacratum protulit
seculorum seculis.
Psallat altitudo celi, psallant omnes angeli.
Quicquid est virtutis vsquam psallat in laudem dei,
nulla linguarum silescat vox sed omnis consonet
seculorum seculis.
Ecce quem vates vetustis concinebant seculis,
quem prophetarum fideles pagine spoponderant,
emicat promissus olim, cuncta collaudent eum
seculorum seculis.
Te senes et te iuuentus, paruulorum te chorus,
turba matrum virginumque, simplices puellule,
voce concordes pudicis perstrepent concentibus
seculorum seculis.
Tibi, Christe, sit cum patre agioque spiritu
hymnus, melos, laus perennis, gratiarum actio,
honor, virtus et victoria, regnum eternaliter
seculorum seculis. Amen.
℣ Benedictus, qui venit in nomine domini, Deus dominus, et illuxit nobis.
Ⱥ Ecce completa sunt omnia, que dicta sunt per angelum de virgine Maria.
Psalmus Nunc dimittis.
Dicta confessione sequantur.
℣ Uerbum caro factum est Et habitabit in nobis.
℣ Tanquam sponsus Dominus procedens de thalamo suo.
℣ Notum fecit dominus Salutare suum.

Oratio
Respice nos, misericors deus, et mentibus clementer humanis nascente Christo summe veritatis tue lumen ostende. Per eundem.
Sic habeatur completorium vsque ad epiphaniam domini.
Inuitatorium Christus natus est nobis, Uenite adoremus.
Psalmus Uenite.

Hymnus
Christe, redemptor omnium,
ex patre patris vnice,
solus ante principium
natus ineffabiliter.
Tu lumen, tu splendor patris,
tu spes perennis omnium,
intende, quas fundunt, preces
tui per orbem famuli.
Memento, [53 | C.iiij.] salutis auctor,
quod nostri quondam corporis
ex illibata virgine
nascendo formam sumpseris.
Hic presens testatur dies
currens per anni circulum,
quod solus a sede patris
mundi salus adueneris.
Hunc celum, terra, hunc mare,
hunc omne, quod in eis est,
auctorem aduentus tui
laudat exultans cantico.
Nos quoque, qui sancto tuo
redempti sumus sanguine,
ob diem natalis tui
hymnum nouum concinimus.
Gloria tibi, domine,
qui natus.

In primo nocturno
Ⱥ Dominus dixit ad me: Filius meus es tu, ego hodie genui te.
Psalmus Quare fremuerunt a.j.
Ⱥ Tanquam sponsus dominus procedens de thalamo suo.
Psalmus Celi enarrant a.vj.
Ⱥ Diffusa est gratia in labijs tuis, propterea benedixit te deus ineternum.
Psalmus Eructauit c.viij.
℣ Tanquam sponsus Dominus procedens de thalamo suo.

Lectio prima. Esaie ix.
Primo tempore alleuiata est terra Zabulon et terra Neptalim et nouissimo aggrauata est via maris trans Iordanem Galilee gentium. Populus, qui ambulabat in tenebris, vidit lucem magnam, habitantibus in regione vmbre mortis, lux orta est eis. Multiplicasti gentem, non magnificasti leticiam. Letabuntur coram te, sicut qui letantur in messe et sicut exultant victores capta preda, quando diuidunt spolia. Iugum enim oneris eius et virgam humeri eius et sceptrum exactoris eius superasti sicut in die Madian. Quia omnis violenta predatio cum tumultu et vestimentum mixtum sanguine erit in combustionem et cibus ignis. Paruulus enim natus est nobis et filius datus est nobis. Hec dicit dominus deus, qui hodierna die de virgine nasci dignatus est: Conuertimini ad me et salui eritis.
℟ Hodie nobis celorum rex de virgine nasci dignatus est, vt hominem perditum ad regna celestia reuocaret; Gaudet exercitus angelorum, quia salus eterna humano generi apparuit.
℣ Gloria in excelsis deo et in terra pax hominibus bone voluntatis. Gaudet. Gloria patri. Gaudet.

Lectio secunda.
Consolamini, consolamini, popule meus, dicit deus vester. Loquimini ad cor Hierusalem et aduocate eam, quia completa est malicia eius, dimissa est iniquitas illius. Suscepit de manu domini duplicia pro omnibus peccatis suis. Uox clamantis in deserto: Parate viam domini, rectas facite in solitudine semitas dei nostri.
℟ Hodie nobis de celo pax vera descendit, Hodie per totum mundum melliflui facti sunt celi.
℣ Hodie illuxit nobis dies redemptionis noue, reparations antique, felicitatis [54] eterne. Hodie. Gloria. Hodie.

Lectio tertia.
Consurge, consurge, induere fortitudine tua, Syon, induere vestimentis glorie tue, ciuitas sancta Hierusalem, quia non adijciet vltra, vt transeat per te incircuncisus et immundus. Excutere de puluere, consurge, sede, Hierusalem, solue vincula colli tui, captiua filia Syon, quia hec dicit dominus: Gratis venumdati estis et sine argento redimemini. Hec dicit.
℟ Descendit de celis deus verus a patre genitus, introiuit in vterum virginis, nobis vt appareret visibilis indutus forma prothoparentis Ade Et exiuit per clausam portam conditor celorum et vniuerse fabrice mundi.
℣ Tanquam sponsus dominus procedens de thalamo suo. Et exiuit. Gloria. Et exiuit.

In secundo nocturno
Ⱥ Suscepimus, deus, misericordiam tuam in medio templi tui.
Psalmus Magnus dominus d.j.
Ⱥ Orietur diebus domini abundantia pacis et dominabitur.
Psalmus Deus, iudicium e.j.
Ⱥ Ueritas de terra orta est et iusticia de celo prospexit.
Psalmus Benedixisti e.vij.
℣ Notum fecit dominus Salutare suum.

Sermo sancti Maximi episcopi. Lectio quarta.
Natalis domini dies ea de causa votiua solennitate institutus est, quia in ea Christus pro redemptione mundi nasci corporaliter voluit prodiens de matris vtero, qui erat in patris imperio. Cuius suscepte carnis causa hec est: postquam enim inuidia diaboli parens ille primus spe seductus inani cecidit, confestim exul ac perditus in omni genere suo radicem malicie et peccati introduxit. Tu autem.
℟ Quem vidistis, pastores, dicite, annunciate nobis in terris, quis apparuit: Natum vidimus et chorum angelorum collaudantem dominum.
℣ Dicite quidnam vidistis, et annunciate Christi natiuitatem. Natum.

Lectio quinta.
Crescebatque in malum vehementius omne genus mortalium diffusis vbique sceleribus et, quodn38 est nequius, horum cultibus idolorum. Uolens ergo deus terminare peccatum consuluit verbo, lege, prophetis, signis, plagis, prodigijs. Sed cum nec sic quidem errores suos ammonitus mundus agnosceret, misit deus filium suum, vt carnem indueret et hominibus appareret et peccatores sanaret. Qui ideo in homine venit, quia per seipsum ab hominibus cognosci non potuit.
℟ O magnum mysterium et ammirabile sacramentum, vt animalia viderent dominum natum Iacentem in presepio; beata virgo, cuius viscera meruerunt portare dominum Christum.
℣ Domine, audiui auditum tuum et timui, consideraui opera tua et expaui in medio duum animalium. Iacentem.

Lectio sexta.
Saluator noster, dilectissimi, hodie natus est: gaudeamus. Neque enim locum phas est esse tristicie vbi [55 | C.v.] natalis est vite, que consumpto mortalitatis timore ingerit nobis de promissa eternitate leticiam. Nemo ab huius alacritatis participatione secernitur. Una cunctis letitie communis est ratio, quia dominus noster, peccati mortisque destructor, sicut nullum a reatu liberum reperit, ita pro liberandis omnibus venit. Tu autem.
℟ Sancta et immaculata virginitas, quibus te laudibus efferam, nescio, Quia quem celi capere non poterant, tuo gremio contulisti.
℣ Beata es virgo et gloriosa inter omnes mulieres et benedicta. Gabriel hec dicens attulit affata. Paries filium virgo intacta. Iesus erit nomen eius cuncta per secula. Que dicta sunt de te iamiam sunt peracta. Hodie ex te Christus natus est in terra. De te, mater casta, processit, Maria. Aue speciosa in celis, regina et benedicta ineternum sancta. Quia. Gloria et honor deo patri summo, laus quoque, maiestas, potestas et deitas sit eius vnigenito et spiritui sancto. Quia quem.

In tertio nocturno
Ⱥ Ipse inuocauit me, alleluya, pater meus es tu, alleluya.
Psalmus Misericordias domini e.viij.
Ⱥ Letentur celi et exultet terra ante faciem domini, quoniam venit.
Psalmus Cantate j f.ij.
Ⱥ Notum fecit dominus, alleluya, salutare suum, alleluya.
Psalmus Cantate ij f.iij.
℣ Ipse inuocauit me.

Secundum Lucam secundo.
In illo tempore: Exijt edictum a Cesare Augusto, vt describeretur vniuersus orbis, et reliqua.
Homilia Gregorij pape.
Quia largiente domino missarum solennia ter hodie celebraturi sumus, loqui diu de euangelica lectione non possumus; sed nos aliquid vel breuiter dicere redemptoris nostri natiuitas ipsa compellit. Quid est, quod nascituro domino mundus describitur, nisi hoc, quod aperte monstratur, quia ille apparebat in carne, qui electos suos scriberet in eternitate.
℟ Beata dei genitrix Maria, cuius viscera intacta permanent, Hodie genuit saluatorem seculi.
℣ Beata, que credidit, quoniam perfecta sunt omnia, que dicta sunt ei a domino. Hodie genuit.

Secundum Lucam secundo.
In illo tempore: Pastores loquebantur adinuicem dicentes: "Transeamus vsque Bethleem et videamus hoc verbum, quod factum est, quod dominus ostendit nobis," et reliqua.
Homilia venerabilis Bede presbiteri.
Nato in Bethleem domino, sicut euangelij testatur lectio, pastoribus, qui in regione eadem erant vigilantes et custodientes vigilias noctis super gregem suum, angelus domini cum magna luce apparuit exortumque mundo solem iusticie non solum celestis voce [56] sermonis, verum etiam claritate diuine lucis astruxit.
℟ Beata viscera Marie virginis, que portauerunt eterni patris filium, et beata vbera, que lactauerunt Christum dominum, Quia hodie pro salute mundi de virgine nasci dignatus est.
℣ Dies sanctificatus illuxit nobis; venite, gentes, et adorate dominum. Quia hodie.

Secundum Ioannem j.
In principio erat verbum et verbum erat apud deum et deus erat verbum; hoc erat in principio apud deum, et reliqua.
Homilia venerabilis Bede presbiteri
Quia temporalem mediatoris dei et hominum, hominis Iesu Christi natiuitatem, que hodierna die facta est sanctorum verbis euangelistarum, Matthei videlicet et Luce, manifeste cognouimus, libet etiam de verbi, id est diuinitatis eius, eternitate, in qua semper patri manet equalis, beati Ioannis euangeliste dicta scrutari, qui singularis castitatis priuilegio meruit, vt ceteris altius diuinitatis ipsius caperet simul et patefaceret archanum. Tu autem.
℟ Uerbum caro factum est et habitauit in nobis, cuius gloriam vidimus quasi vnigeniti a patre Plenum gratie et veritatis.
℣ In principio erat verbum et verbum erat apud deum et deus erat verbum. Plenum. Gloria. Plenum.
℟ Uerbum caro repetatur.

Deinde missa incipiatur Dominus dixit ad me et cetera et communione dicta legatur Initium sancti euangelij secundum Mattheum precedente salutatione.
Matthei j.
Liber generationis Iesu Christi filij Dauid, filij Abraham: Abraham genuit Ysaach, Ysaach autem genuit Iacob, Iacob autem genuit Iudam et fratres eius. Iudas autem genuit Phares et Zaram de Thamar, Phares autem genuit Esrom, Esrom autem genuit Aram. Aram autem genuit Aminadab, Aminadab autem genuit Naason, Naason autem genuit Salmon. Salmon autem genuit Booz de Raab, Booz autem genuit Obeth ex Ruth, Obeth autem genuit Iesse, Iesse autem genuit Dauid regem. Dauid autem rex genuit Salomonem ex ea, que fuit Urie. Salomon autem genuit Roboam, Roboam autem genuit Abiam, Abia autem genuit Asa. Asa autem genuit Iosaphat, Iosaphat autem genuit Ioram, Ioram autem genuit Oziam. Ozias autem genuit Ioathan, Ioathan autem genuit Achaz, Achaz autem genuit Ezechiam. Ezechias autem genuit Manassen, Manasses autem genuit Amon, Amon autem genuit Iosiam. Iosias autem genuit Ieconiam et fratres [57 | C.vj.] eius in transmigratione Babilonis. Et post transmigrationem Babilonis Ieconias genuit Salathiel, Salathiel autem genuit Zorobabel. Zorobabel autem genuit Abiud, Abiud autem genuit Eliachim, Eliachim autem genuit Azor. Azor autem genuit Sadoch, Sadoch autem genuit Achim, Achim autem genuit Eliud. Eliud autem genuit Eleazar, Eleazar autem genuit Mathan, Mathan autem genuit Iacob. Iacob autem genuit Ioseph, virum Marie, de qua natus est Iesus, qui vocatur Christus.
Psalmus Te deum laudamus.
Quo dicto statim laudes sine versiculo et sine Deus, in adiutorium incipiantur.

In laudibus
Ⱥ
Quem vidistis, pastores, dicite, annunciate nobis in terris, quis apparuit; natum vidimus et chorum angelorum collaudantem dominum, alleluia, alleluia.
Psalmus Dominus regnauit a.vij.
Ⱥ Genuit puerpera regem, cui nomen eternum, et gaudium matris habens cum virginitatis honore nec primam similem visa est nec habere sequentem, alleluia.
Psalmus Iubilate deo a.vij.
Ⱥ Angelus ad pastores ait: annuncio vobis gaudium magnum, quia natus est vobis hodie saluator mundi, alleluia.
Psalmus Deus, deus meus a.vij.
Ⱥ Facta est cum angelo multitudo celestis, exercitus laudantium deum et dicentium: gloria in excelsis deo et in terra pax hominibus bone voluntatis, alleluya.
Psalmus Benedicite omnia a.vij.
Ⱥ Paruulus filius hodie natus est nobis et vocabitur deus fortis, alleluia, alleluia.
In euangelio Ⱥ Gloria in excelsis deo et in terra pax hominibus bone voluntatis, alleluia, alleluia.
Psalmus Benedictus dominus deus Israel a.viij.

Oratio
Concede, quesumus, omnipotens deus, vt nos vnigeniti tui noua per carnem natiuitas liberet, quos sub peccati iugo vetusta seruitus tenet. Per eundem.
Si missa celebrata fuerit, ‹c›horista ad altare missam et matutinas simul percomplendam concludat. Et diaconus dicat Benedicamus domino. Post hoc immediate sequatur Ⱥ Ecce completa sunt omnia C.iij. cum ℣ Post partum et collecta Deus, qui salutis. Deinde sequatur missa Lux fulgebit qua finita cum Ite, missa est et benedictione data cantetur prima cum Deus, in adiutorium. Et sic consequenter relique hore canantur.

Ad primam
Hymnus
[58] Agnoscat omne seculum
venisse vite premium,
post hostis asperi iugum
apparuit redemptio.
Esaias que precinit,
completa sunt in virgine,
annunciauit angelus,
sanctus repleuit spiritus.
Gloria tibi, domine.
Ⱥ Quem vidistis.
Psalmus Deus, in nomine cum alijs consuetis et Quicunque vult.
Capitulum Populus gentium.
℟ Christe, fili dei viui, miserere nobis, alleluya, alleluya.
℣ Qui de virgine dignatus es nasci, miserere nobis, alleluya. Gloria.
℣ Benedictus, qui venit in nomine domini. Deus dominus, et illuxit nobis.
Kyrie, eleyson. Christe, eleyson. Pater noster. Uiuit anima mea. Erraui sicut. Credo in deum. Carnis resurrectionem. Confitemini.
Post confessionem
℣ Uerbum caro factum est. Tanquam sponsus. Notum fecit dominus vt supra.

Ad completorium
Cum oratione Concede, quesumus, omnipotens deus.
℣ Preciosa est.
℣ Exultabunt.
Oratio Sancta Maria. Deus, in adiutorium ter cum ceteris.

In fine dicatur ista oratio
Omnipotens sempiterne deus, dirige actus nostros in beneplacito tuo, vt in nomine dilecti filij tui mereamur bonis operibus abundare. Per eundem.
Hoc modo cantatur prima singulis diebus, tam festis, quam ferialibus, vsque ad epiphaniam domini.

Ad tertiam
Hymnus
Maria ventre concepit
verbi fidelis semine,
quem totus non capit orbis,
portant puelle viscera.
Radix Iesse iam floruit
et virga fructum edidit,
fecunda partum protulit
et virgo mater permanet.
Gloria tibi, domine, qui.
Ⱥ Genuit puerpera.

Capitulum Titum ij
Apparuit gratia dei, saluatoris nostri, omnibus hominibus erudiens nos, vt abnegantes impietatem et secularia desideria sobrie et iuste et pie viuamus in hoc seculo.
℟ Uerbum caro factum est, alleluya, alleluya.
℣ Et habitauit in nobis. Alleluya. Gloria. Uerbum.
℣ Notum fecit dominus.
Oratio Concede, quesumus, omnipotens.

Ad sextam
Hymnus
Presepe poni pertulit,
qui lucis auctor extitit,
cum patre celos condidit,
sub matre pannos induit,
Legem dedit qui seculo,
cuius decem precepta sunt,
dignando factus est homo
sub legis esse vinculo.
Gloria tibi, domine.
Ⱥ Angelus ad pastores.

Capitulum Titum iij
Apparuit benignitas et humanitas saluatoris nostri dei non ex operibus iusticie, que fecimus nos, sed secundum suam misericordiam saluos nos fecit.
℟ Notum fecit dominus, Alleluya, alleluya.
℣ Salutare suum. Alleluya.
℣ Ipse inuocauit me.
Oratio vt supra.

Ad nonam
Hymnus
Adam vetus quod polluit,
Adam nouus hoc abluit,
tumens quod ille deiecit,
humillimus [59 | C.vij.] hic erigit.
Iam nata lux est et salus,
fugata nox et victa mors;
venite, gentes, credite,
deum Maria protulit.
Gloria tibi, domine.
Ⱥ Paruulus filius.

Capitulum Hebreorum primo
Multipharie multisque modis olim deus loquens patribus in prophetis, nouissime vero istis diebus locutus est nobis in filio, quem constituit heredem vniuersorum, per quem fecit et secula.
℟ Ipse inuocauit me, Alleluya, alleluya.
℣ Pater meus es tu. Alleluya.
℣ Gloria. Puer natus.
Oratio vt supra.

Ad secundas vesperas
Ⱥ
Tecum principium in die virtutis tue, in splendoribus sanctorum, ex vtero ante luciferum genui te.
Psalmus Dixit dominus g.ij.
Ⱥ Redemptionem misit dominus, populo suo mandauit in eternum testamentum suum.
Psalmus Confitebor g.ij.
Ⱥ Exortum est in tenebris lumen rectis corde, misericors et miserator et iustus dominus.
Psalmus Beatus vir g.ij.
Ⱥ Apud dominum misericordia et copiosa apud eum redemptio.
Psalmus De profundis g.v.
Ⱥ De fructu ventris tui ponam super sedem tuam.
Psalmus Memento, domine, Dauid g.v.

Capitulum Esaie ix
Paruulus enim natus est nobis et filius datus est nobis et factus est principatus super humerum eius et vocabitur nomen eius ammirabilis, consiliarius, deus fortis, pater futuri seculi, princeps pacis.
℟ Uerbum caro.

Hymnus
A solisn39 ortus cardine
et vsque terre limitem
Christum canamus principem
natum Maria virgine.
Beatus auctor seculi
seruile corpus induit,
vt carne carnem liberans
ne perderet quos condidit.
Caste parentis viscera
celestis intrat gratia,
venter puelle baiulat
secreta, que non nouerat.
Domus pudici pectoris
templum repente fit dei;
intacta nesciens virum
verbo concepit filium.
Enixa est puerpera,
quem Gabriel predixerat,
quem matris aluo gestiens
clausus Ioannes senserat.
Feno iacere pertulit,
presepe non abhor‹r›uit,
paruoque lacte pastus est,
per quem nec ales esurit.
Gaudet chorus celestium
et angeli canunt deo
palamque fit pastoribus
pastor creator omnium.
Gloria tibi.
℣ Tanquam sponsus.
Ⱥ Hodie Christus natus est, hodie saluator apparuit, hodie in terra canunt angeli, letantur archangeli, hodie exultant iusti dicentes: "Gloria in excelsis deo," alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio Concede, quesumus, omnipotens deus, vt nos.

Post Benedicamus fiat commemoratio de sancto Stephano.
Ⱥ Tu principatum tenes in choro martyrum, similis angelo, qui pro te lapidantibus deum deprecatus es, beate [60] Stephane, intercede pro nobis ad dominum.
℣ Gloria et honore.

Oratio
Da nobis, quesumus, domine, imitari quod colimus, vt discamus et inimicos diligere, quia eius natalicia celebramus, qui nouit etiam pro persecutoribus exorare. Dominum nostrum Iesum Christum.
Inuitatorium Christum natum, qui beatum hodie coronauit Stephanum, Uenite adoremus.
Psalmus Uenite.

Hymnus
Sancte dei preciose
prothomartyr Stephane,
qui virtute charitatis
circumfultus vndique
dominum pro inimico
exorasti populo,
Funde preces pro deuoto
tibi nunc collegio,
vt tuo propiciatus
interuentu dominus
nos purgatos a peccatis
iungat celi ciuibus.
Gloria et honor deo
vsquequo altissimo,
vna patri filioque
cum spiritu paracleto,
cui laus est et potestas
per eterna secula. Amen.

In primo nocturno
Ⱥ Beatus Stephanus iugi legis dei meditatione roboratus tanquam lignum fructiferum secus salutarium aquarum plantatum decursus fructum martyrij in tempore suo dedit primus.
Psalmus Beatus vir a.j.
Ⱥ Constitutus a deo predicator preceptorum eius in timore sancto illi seruire studuit officioque fideliter peracto in montem sanctum eius ascendere dignatus fuit.
Psalmus Quare fremuerunt a.j.
Ⱥ In tribulatione lapidum se prementium positus milia populi se circundantis non timuit, quia susceptorem suum Iesum, vt eum saluum faceret, exurgere in celo vidit.
Psalmus Domine, quid a.j.
℣ Gloria et honore coronasti eum, domine. Et constituisti eum super opera manuum tuarum.

Lectio prima. Sermo sancti Augustini episcopi.
Heri celebrauimus, fratres charissimi, temporalem regis eterni natalem. Hodie celebramus triumphalem militis eius passionem. Heri enim rex noster trabea carnis indutus de aula virginalis vteri egrediens visitari dignatus est mundum. Hodie miles de tabernaculo corporis exiens triumphator migrauit ad celum.
℟ Hesterna die dominus natus est in terris, vt Stephanus nasceretur in celis; ingressus est dominus mundum, Ut Stephanus ingrederetur in celum.
℣ Heri enim rex noster trabea carnis indutus de aula vteri virginalis egrediens visitare dignatus est mundum. Ut Stephanus.

Lectio secunda.
Dominus vero sempiternus rex sempiterne deitatis maiestate seruata seruile cinctorium carnis assumens in huius seculi campum pugnaturus intrauit. Iste etenim miles depositis corruptibilibus corporis indumentis ad summum celi palatium perenniter regnaturus ascendit.
℟ Stephanus autem [61 | C.viij.] plenus gratia et fortitudine faciebat signa magna et prodigia in populo.
℣ Surrexerunt autem quidam de synagoga disputantes cum Stephano et non poterant resistere sapientie et spiritui, qui loquebatur. Faciebat.

Lectio tertia.
Dominus descendit carne velatus, miles ascendit sanguine laureatus. Ascendit iste lapidantibus Iudeis, quia ille descendit letantibus angelis. "Gloria in excelsis deo," heri exultantes sancti angeli cantauerunt. Hodie letantes Stephanum in suum sanctissimum consortium susceperunt.
℟ Intuens in celum beatus Stephanus vidit gloriam dei et ait: "Ecce video celos apertos et filium hominis stantem a dextris virtutis dei."
℣ Cum autem esset Stephanus plenus spiritu sancto, intendens in celum ait: "Ecce video."

I‹n› secundo nocturno
Ⱥ Lumine vultus tui, domine, insignitus prothomartyr Stephanus sacrificium iusticie seipsum tibi sacrificauit, ideoque in leticia cordis in pace obdormiens requiescit.
Psalmus Cum inuocarem g.vj.
Ⱥ Benedictionis tue, domine, munere iustificatus et scuto tue protectionis in passione munitus nominis sui coronam Stephanus a te percipere meruit.
Psalmus Uerba mea c.v.
Ⱥ O quam ammirabile est nomen tuum, domine deus noster, pro quo beatus Stephanus passus gloria et honore a te est coronatus et super celos dono tue magnificentie exaltatus.
Psalmus Domine, dominus noster a.ij.
℣ Posuisti, domine.

Lectio quarta.
Heri dominus exiuit de vtero virginis, hodie miles egressus est de ergastulo carnis. Heri pro nobis est Christus pannis inuolutus, hodie Stephanus stola glorie immortalis ab eo est indutus. Heri presepis angustia Christum portauit infantem, hodie immensitas celi Stephanum suscepit triumphantem.
℟ Uidebant omnes Stephanum, qui erant in consilio, Et intuebantur vultum eius tanquam vultum angeli stantis inter illos.
℣ Et concurrentes rapuerunt eum et adduxerunt eum in consilio. Et intuebantur.
Lectio quinta.
Solus descendit deus, vt multos eleuaret; humiliauit se rex noster, vt suos milites exaltaret. Qui enim corpori suo virginis preparauit vterum, ipse martyri suo aperire dignatus est celum. Dominus Christus angustias intrare non dedignatus est vteri, vt animam Stephani latitudo susciperet celi.
℟ Lapidabant Stephanum inuocantem et dicentem: "Domine Iesu Christe, accipe [62] spiritum meum et ne statuas illis hoc peccatum."
℣ Positis autem genibus beatus Stephanus orabat dicens: "Domine Iesu."
Lectio sexta.
Necessarium tamen nobis est agnoscere quibus armis precinctus Stephanus seuitiam Iudeorum potuit superare, vt ita meruisset feliciter triumphare. Neque enim paruipendenda sunt talis virtus talisque triumphus. Haud vilibus armis potuit premuniri, qui a multis non potuit superari. Inuicte nanque in eo enituit insigne virtutis, que nec frementium seuitiam formidauit nec lapidantium ictibus deuicta succubuit.
℟ Lapides torrentis illi dulces fuerunt, Ipsum sequuntur omnes anime iuste.
℣ Mortem enim, quam saluator noster dignatus est pro omnibus pati, hanc ille primus reddidit saluatori. Ipsum.
In tertio nocturno
Ⱥ In domino deo suo confisus fortis athleta Stephanus lapidum fortiter sustinuit ictus et idcirco ad montem virtutum transmigrauit victoriosus.
Psalmus In domino a.iij.
Ⱥ Sine macula beatus Stephanus ingressus est, domine, in tabernaculo tuo, et quia operatus est iusticiam, requiescet in monte sancto tuo.
Psalmus Domine, quis a.iiij.
Ⱥ Domine, virtus et letitia rectorum, quoniam tu preuenisti dilectum tibi Stephanum dono gratuite benedictionis, te primus secutus est morte gloriose passionis, vnde cum corona martyrij dedisti ei vitam in seculum seculi.
Psalmus Domine, in virtute a.vj.
℣ Magna est gloria.
Lectio septima. Secundum Mattheum xxiij.
In illo tempore: Dicebat Iesus turbis Iudeorum et principibus sacerdotum: "Ecce ego mitto ad vos prophetas et sapientes et scribas et ex illis occidetis et crucifigetis et flagellabitis in synagogis vestris," et reliqua.
Homilia beati Hieronymi presbiteri.
Ecce enim mitto ad vos prophetas et et sapientes et scribas et cetera. Simulque obserua iuxta apostolum dicentem et scribentem ad Corintheos varia dona esse discipulorum Christi.
℟ Impij super iustum iacturam fecerunt, vt eum morti traderent, At ille gaudens suscepit lapides, vt mereretur accipere corona‹m› glorie.
℣ Hebreorum gens perfida morte Christi sanguinea in Stephanum maliuola perfecerunt consilia, quem lapidando nequiter occiderunt crudeliter. At ille gaudens.

Lectio octaua.
Alios prophetas, qui ventura predicant, alios sapientes, qui nouerunt, quando debeant proferre sermonem, alios scribas in lege doctissimos, ex quibus lapidatus est Stephanus, Paulus occisus, Petrus crucifixus, flagellati in actibus apostolorum discipuli, et persecuti sunt eos de ciuitate in ciuitatem [63 | D.j.] expellentes de Iudea, vt ad gentium populum transmigrarent.
℟ Patefacte sunt ianue celi Christi martyri beato Stephano; in numero martyrum inuentus est primus Et ideo triumphat in celis coronatus.
℣ Mortem enim, quam saluator noster dignatus est pro omnibus pati, hanc ille primus reddidit saluatori. Et ideo.

Lectio nona.
Et vt veniat super vos omnis sanguis iustus, qui effusus est super terram a sanguine Abel iusti, vsque ad sanguinem Zacharie filij Barachie, quem occidistis inter templum et altare. De Abel nulla est ambiguitas quin is sit, quem Chain frater fratrem occiderit.
℟ Impetum fecerunt vnanimiter in eum et eiecerunt eum extra ciuitatem inuocantem et dicentem: "Domine, accipe spiritum meum."
℣ Stephanus dei gratia plenus erat, in plebe multa signa faciebat, celos apertos aspiciebat, Iesum stantem videbat a dextris dei et dicebat: "Domine, gloria deo per cuncta patri summo eiusque proli sint condigne laudes ac vtriusque flamini sancto in primo et nunc et semper et in secula. Amen." Domine.
℣ Corona aurea.

In laudibus
Ⱥ
Lapidauerunt Stephanum et ipse inuocabat dominum dicens: "Ne statuas illis hoc peccatum."
Psalmus Dominus regnauit.
Ⱥ Lapides torrentis illi dulces fuerunt, ipsum sequuntur omnes anime iuste.
Psalmus Iubilate.
Ⱥ Adhesit anima mea post te, quia caro mea lapidata est pro te, deus meus.
Psalmus Deus, deus meus.
Ⱥ Ecce video celos apertos et Iesum stantem a dextris dei.
Psalmus Benedicite.
Ⱥ Stephanus vidit celos apertos, vidit et intro‹i›uit; beatus homo, cui celi patebunt.
Psalmus Laudate.

Capitulum Actuum vj.
Stephanus autem plenus gratia et fortitudine faciebat prodigia et signa magna in populo.
Hymnus Deus, tuorum militum.
℣ Letabitur iustus in domino et sperabitn40 in eo et laudabuntur omnes recti corde.
In euangelio Ⱥ Impij super iustum fecerunt iacturam, vt eum morti traderent, at ille gaudens suscepit lapides, vt mereretur accipere coronam glorie, alleluya.
Psalmus Benedictus.
Oratio Da nobis, quesumus, domine, imitari C.iij.

Post Benedicamus fiat commemoratio de natiuitate.
Ⱥ Uirgo hodie fidelis etsi verbum genuit incarnatum, virgo mansit et post partum, quam laudantes omnes dicimus: "Benedicta tu in mulieribus."
℣ Benedictus, qui venit.
Oratio Concede, quesumus, omnipotens deus.
Prima vt in precedente die.

Ad horas diurnales antiphone dicantur de laudibus.

Ad tertiam
Capitulum Stephanus autem plenus vt supra ad laudes.
℟ Gloria et honore cum Alleluya.
℣ Posuisti, domine.
Responsoria habes et versiculi in communi.
Oratio vt supra.

Capitulum Actuum vj
Cum autem esset Stephanus plenus spiritu sancto, intendens in [64] celum vidit gloriam dei et ait: "Ecce video celos apertos et filium hominis stantem a dextris virtutis dei."
℟ Posuisti, domine.
℣ Corona aurea.
Oratio vt supra.

Ad nonam
Capitulum Actuum vj
Positis autem genibus beatus Stephanus clamauit voce magna dicens: "Domine, statuas illis hoc peccatum," et cum hoc dixisset, obdormiuit in domino.
℟ Corona aurea.
℣ Magna est gloria.
Oratio vt supra.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Tecum principium et cetera cum psalmis vt in prioribus vesperis.
Capitulum Stephanus autem plenus gratia vt supra.
℟ Impetum fecerunt.
Hymnus Deus, tuorum.
℣ Gloria et honore.
In euangelio Ⱥ Patefacte sunt ianue celi Christi martyri beato Stephano, qui in numero martyrum inuentus est primus et ideo triumphat in celis coronatus, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

Commemoratio fiat de sancto Ioanne.
Ⱥ Ecce ego Ioannes vidi ostium apertum in celo et ecce sedes posita erat in eo et in medio sedis et in circuitu eius quattuor animalia plena oculis ante et retro, et dabant gloriam et honorem et benedictionem sedenti super thronum, viuenti in secula seculorum.
℣ Ualde honorandus est beatus Ioannes apostolus, Qui supra pectus domini in cena recubuit.

Oratio
Ecclesiam tuam, quesumus, domine, benignus illustra, vt beati Ioannis, apostoli tui et euangeliste, illuminata doctrinis ad dona perueniat sempiterna. Per Christum.

De natiuitate.
Ⱥ Gaudeamus, omnes fideles, saluator noster natus est in mundo; hodie processit proles magnifici germinis et perseuerat pudor virginitatis.
℣ Tanquam sponsus.
Oratio Concede, quesumus, omnipotens deus, vt vnigeniti vt supra.

Ad matutinas
Inuitatorium Adoremus regem apostolorum, qui priuilegio amoris Ioannem dilexit apostolum.
Psalmus Uenite.
Hymnus Eterna Christi.

In primo nocturno
Ⱥ Ioannes apostolus et euangelista virgo est electus a domino atque inter ceteros magis dilectus.
Psalmus Celi enarrant a.vj.
Ⱥ Supra pectus domini Iesu Christi recumbens euangelij fluenta de ipso sacro dominici pectoris fonte potauit.
Psalmus Benedicam c.iij.
Ⱥ Quasi vnum de paradisi fluminibus euangelista Ioannes verbi dei gratiam in toto terrarum orbe diffudit.
Psalmus Eructauit c.viij.
℣ In omnem terram et cetera vt supra.

Isidorus de obitu sanctorum patrum. Lectio prima.
Ioannes apostolus et euangelista, filius Zebedei, frater Iacobi, virgo est electus a domino et inter ceteros magis dilectus. Hic dum euangelium Christi in Asia predicaret a Domiciano Cesare in Pathmos insula metallo relegatur, vbi etiam positus apocalipsim scripsit.
℟ Ualde honorandus est beatus Ioannes, qui supra pectus domini in cena [65 | D.ij.] recubuit, Cui Christus in cruce matrem virginem virgini commendabat.
℣ "Mulier, ecce filius tuus," ad discipulum autem: "Ecce mater tua." Cui.

Lectio secunda.
Interfecto autem a senatu Domiciano exilio Ioannes resolutus redijt Ephesum ibique ob hereticorum versutias refutandas efflagitatus ab Asie episcopis euangelium nouissimus edidit. Cuius inter alias virtutes magnitudo signorum fuit.
℟ In illa die suscipiam te, serue meus, et ponam te sicut signaculum in conspectu meo, Quoniam ego elegi te, dicit dominus.
℣ In tribulatione inuocasti me, exaudiui te et liberaui te. Quoniam.

Lectio tertia.
Mutauit in aurum siluestres frondium virgas littoreaque saxa in gemmas; item fragmina in propriam reformauit naturam. Uiduam quoque prece populi suscitauit, et rediuiuum iuuenis corpus anima remeante reparauit.
℟ Apparuit charo suo Ioanni dominus Iesus Christus cum discipulis suis et dixit ei: "Ueni, dilecte mi, ad me, quia tempus est, vt epuleris in conuiuio meo cum fratribus tuis."
℣ Cunque complesset apostolus cursum vite presentis in senectute bona, apparuit ei saluator mundi et dixit ei: "Ueni."

In secundo nocturno
Ⱥ In feruentis olei dolium missus Ioannes apostolus diuina se protegente gratia illesus exiuit.
Psalmus Omnes gentes d.j.
Ⱥ Propter insuperabilem euangelizandi constantiam exilio relegatus diuine visionis et allocutionis meruit crebra consolatione releuari.
Psalmus Exaudi, deus, deprecationem d.v.
Ⱥ Occurrit beato Ioanni ab exilio reuertenti omnis populus virorum ac mulierum clamantium et dicentium: "Benedictus, qui venit in nomine domini."
Psalmus Exaudi, deus, orationem d.v.
℣ Constitues eos principes super.

Lectio quarta.
Cum autem omnis ciuitas Effesiorum, immo omnis prouincia Asie, Ioannem coleret et predicaret, accidit, vt cultores idolorum traherent eum ad templum Diane et vrgerent eum, vt ei feditatem sacrificiorum, sicut ipsimet soli consueuerant, et ipse apostolus ibi offerret.
℟ Qui vicerit, faciam illum columnam in templo meo, dicit dominus, Et scribam super eum nomen meum et nomen ciuitatis noue Hierusalem."
℣ Uincenti dabo edere de ligno vite, quod est in paradiso dei mei. Et scribam.

Lectio quinta.
Tunc beatus Ioannes dixit: "Ducamur ad ecclesiam domini mei Iesu Christi et inuocantes nomen Diane vestre facite cadere ecclesiam et ita vobis consentiam. Si autem hec facere non potestis, inuocabo nomen domini mei Iesu Christi et faciam cadere templum hoc, et comminuin41 idolum vestrum."
[66] ℟ Hic est beatissimus euangelista et apostolus Ioannes, qui priuilegio amoris precipui ceteris amplius a domino meruit honorari.
℣ Hic est discipulus ille, quem diligebat Iesus, qui supra pectus domini in cena recubuit. Qui pri‹ui›legio.

Lectio sexta.
Ad hanc vocem venit populus et huic diffinitioni consensum attribuit. Apostolus vero exhortabatur populum, vt a templo longe se facerent, et voce clara dixit: "Ut sciat hec omnis turba, quod idolum hoc Diane demonium est, corruat hoc templum cum omnibus idolis manufactis, que coluntur in eo, ita vt nullam in omnibus lesionem faciat." Et statim omnia simul sua idola corruerunt.
℟ In medio ecclesie aperuit os eius Et impleuit eum dominus spiritu sapientie et intellectus.
℣ Ioannes theologus, quem debriauit spiritus, aquila volansn42 celitus palam fecit mortalibus, Christus, Marie filius, quod sit verbum dei deus. Et impleuit. Gloria sit altissimo genitori ingenito ingenitique genito et flammini paracleto. Et impleuit.

In tertio nocturno
Ⱥ Apparuit charo suo Ioanni dominus Iesus Christus cum discipulis suis et ait illi: "Ueni, dilecte mi, ad me, quia tempus est, vt epuleris in conuiuio meo cum fratribus tuis."
Psalmus Confitebimur e.ij.
Ⱥ Expandens manus suas ad deum dixit: "Inuitatus ad conuiuium tuum venio gratias agens, quia me dignatus es, domine Iesu Christe, ad tuas epulas inuitare sciens, quod ex toto corde meo desiderabam te.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.
Ⱥ Domine, suscipe me, vt cum fratribus meis sim, cum quibus veniens inuitasti me; aperi michi ianuam vite et perduc me ad conuiuium epularum tuarum. Tu es enim Christus, filius dei viui, qui precepto patris mundum saluasti: tibi gratias referimus per infinita seculorum secula.
Psalmus Dominus regnauit, irascantur f.iij.
℣ Dedisti hereditatem.

Lectio septima. Ioannis xxj.
In illo tempore: Dixit Iesus Petro: "Sequere me," et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Non parua questio est, cur apostolo Petro, quando tertio se manifestauit suis discipulis, dixerit dominus: "Sequere me," de apostolo Ioanne, "Sic eum volo manere, donec veniam. Quid ad te?"
℟ Diligebat autem eum Iesus pre alijs, quoniam prerogatiua castitatis ampliori dilectione fecerat dignum, quia virgo electus ab ipso, virgo in euum permansit.
℣ In cruce denique moriturus huic matrem virginem virgini commendabat. Quia.

Lectio octaua.
Huic questioni quantum dominus ipse donauerit, siue pertractande, siue persoluende, sermonem nouissimum huius operis impendimus. Cum prenunciasset ergo dominus Petro, qua morte clarificaturus esset deum, dixit ei: [67 | D.iij.] "Sequere me."
℟ Sic eum volo manere, donec veniam, Quid ad te? Tu me sequere.
℣ Hunc ergo cum vidisset Petrus, dixit Iesu: "Domine, hic autem quid?" "Quid ad te?"

Lectio nona.
Conuersus Petrus vidit illum discipulum, quem diligebat Iesus, sequentem, qui et recubuit in cena supra pectus eius et dixit: "Domine, quis est, qui tradet te?" Hunc ergo cum vidisset Petrus, dicit Iesu: "Domine, hic autem quid?" Dicit ei Iesus: "Sic eum volo manere, donec veniam, quid ad te? Tu me sequere."
℟ Uox tonitrui tui, deus, in rota Ioannes est euangelista mundi per ambitum predicans lumen celitus, Qui triumphans Rome lauit vino stolam suam et in sanguine vue pallium suum.
℣ Uicto senatu cum Cesare virgineo corpore tripudiat in igne. Qui triumphans.
℣ Annunciauerunt.

Ad laudes
Ⱥ
Hic est discipulus ille, qui testimonium perhibuit, et scimus, quia verum est testimonium eius.
Ⱥ Hic est discipulus meus, sic eum volo manere, donec veniam.
Ⱥ Ecce puer meus electus, quem elegi; posui super eum spiritum meum.
Ⱥ Sunt de hic stantibus, qui non gustabunt mortem, donec videant filium hominis in regno suo.
Ⱥ Sic eum volo manere, donec veniam; tu me sequere.

Capitulum Ecclesiastici xv
Qui timet deum, faciet bona, et qui continens est iusticie, apprehendet illiam et obuiabit illi quasi mater honorificata.
Hymnus Exultet celum.
℣ Nimis honorati sunt.
Ⱥ Iste est Ioannes, qui supra pectus domini in cena recubuit, beatus apostolus, cui reuelata sunt secreta celestia.
Psalmus Benedictus
Oratio Ecclesiam tuam, quesumus, domine D.j.

De natiuitate.
Ⱥ Uerbum caro factum est et habitauit in nobis et vidimus gloriam eius, gloriam quasi vnigeniti a patre, plenum gratie et veritatis, alleluya, alleluya.
Psalmus Benedictus, qui venit.
Oratio vt supra.

De sancto Stephano.
Ⱥ Sepelierunt Stephanum viri timorati et fecerunt planctum magnum super eum.
℣ Corona aurea.
Oratio vt supra de eo.

Ad horas diurnales antiphone de laudibus.

Ad tertiam
Capitulum Qui timet deum, faciet. Responsorium de communi suffragio apostolorum cum alleluya.

Ad sextamn43
Capitulum Ecclesiastici xv
In medio ecclesie aperuit os eius et impleuit eum dominus spiritu sapientie et intellectus et stola glorie induit eum.

Ad nonamn44
Capitulum Ecclesiastici xv
Cibauit illum dominus pane vite et intellectus et aqua sapientie salutaris potauit illum.

Ad vesperas
Ⱥ Tecum principium vt supra.
Capitulum Qui timet deum, faciet vt supra ad laudes.
[68] ℟ Uox tonitrui tui, deus.
Hymnus Exultet celum laudibus.
℣ In omnem terram.
Ⱥ Conspicit in celis mens prudens Ezechielis quattuor obscuris animalia stare figuris. Prima leonina facies sed deutra bouina, trita hominem ostentat, aquilam tetrarda retentat. Ex his theologis celebrantes festa Ioannisn45 Christo dulcisonas resonemus carminis odas.
Psalmus Magnificat vt supra.

De innocentibus commemoratio.
Ⱥ Innocentes pro Christo infantes occisi sunt ab iniquo rege hoc, lactentes interfecti sunt; ipsi sequantur agnum sine macula et dicunt semper: "Gloria tibi, domine."
℣ Ex ore infantium, deus, et lactentium perfecisti laudem.

Oratio
Deus, cuius preconiumn46 hodierna die innocentes martyres non loquendo sed moriendo confessi sunt, omnia in nobis vitiorum mala mortifica, vt fidem tuam, quam lingua nostra loquitur, etiam moribus vita fateatur. Per Christum.

De natiuitate.
Ⱥ Lux orta est super nos, quia hodie natus est saluator, alleluya.
℣ Tanquam sponsus cum oratione vt supra.

De sancto Stephano.
Ⱥ Intuens in celum beatus Stephanus vidit gloriam dei et ait: "Ecce video celos apertos et filium hominis stantem a dextris dei."
℣ Gloria et honore et cetera.
Inuitatorium Adoremus saluatoris venerantes gratiam, qui perennem sanctis innocentibus largitus est coronam.
Psalmus Uenite.
Hymnus Eterna Christi munera.

In primo nocturno
Ⱥ Herodes videns, quia illusus esset a magis, misit in Bethleem et occidit omnes pueros, qui erant in ea et in omnibus finibus eius.
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Christus infans non despexit suos coetaneos milites sed prouexit, quibus dedit ante triumphare quam viuere.
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Arridebat paruulus occisori, gladio adiocabatur infantulus nutricis locum, attendebat lactens percussoris horrorem.n47
Psalmus Cum inuocarem h.ij.
℣ Letamini in domino.

Lectio prima. Seuerianus in sermone.
Zelus quo tendat, quo prosiliat liuor, inuidia quo feratur, herodiana hodie patefecit immanitas. Que dum temporalis regni emulatur angustias, eterni regis ortum molitur extinguere. "Tunc Herodes," inquit, "videns, quia illusus esset a magis, misit in Bethleem et occidit in ea omnes pueros, qui erant in ea et in omnibus finibus eius."
℟ Sub altare dei audiui voces occisorum dicentium: "Quare non defendis sanguinem nostrum?" et acceperunt diuinum [69 | D.iiij.] responsum: "Adhuc sustinete modicum tempus, donec impleatur numerus fratrum vestrorum."
℣ Uidi sub altare dei animas sanctorum propter verbum dei, quod habebant, et clara voce dicebant: "Quare non?"

Lectio secunda.
"Uidens," inquit, "quia illusus esset a magis," dolet impietas se esse illusam, dilatans se crudelitas furit, fremit dolositas se esse deceptam et in se fraus reuersa colliditur. Herodes stridens cadit ipse in laqueum, quem tetendit.
℟ Effuderunt sanguinem sanctorum velut aquam In circuitu Hierusalem et non erat, qui sepeliret.
℣ Uindica, domine, sanguinem sanctorum tuorum, qui effusus est. In circuitu.

Lectio tertia.
Herodes hinc iniquitatem, quam conceperat, euaginat, de fide perfidie sumit arma, terreno querit furore, quem natumn48 celitus non credidit. Ad sinus matrum militum cogit castra, inter vbera arcem pietatis oppugnat. In teneris vberibus ferrum durat, lac fundit antequam sanguinem.
℟ Adorauerunt viuentem in secula seculorum Mittentes coronas suas ante thronum domini dei sui.
℣ Et ceciderunt in conspectu throni in facies suas et benedixerunt viuentem in secula. Mittentes.

In secundo nocturno
Ⱥ Norunt infantes laudare deum, qui loqui non nouerant; fiunt periti laude, qui fuerant imperiti sermone.
Psalmus Uerba c.v.
Ⱥ Erigitur itaque infantium etas in laudem, quam delictorum non nouerat crimen.
Psalmus Domine, deus noster a.ij.
Ⱥ Dignus a dignis laudatur et innocens innocentium testimonio comprobatur.
Psalmus Conserua a.iiij.
℣ Exultent iusti vt in communi.

Lectio quarta.
Sic agit magister mali, minister doli, ire artifex, inuentor sceleris, impietatis auctor, pietatis predo, inimicus innocentie, hostis nature, in omnibus malus suis, pessimus sibi, quem Christus, ‹non› vt euaderet sed ne videretur, aufugit.
℟ Isti sunt sancti, qui passi sunt propter te, domine, vindica eos, Quia clamant ad te quotidie.
℣ Uindica, domine, sanguinem sanctorum tuorum, qui effusus est. Qui‹a› clamant.

Lectio quinta.
In altum tendens cadit ab alto. Celum pulsans intrat profundum. In se vadit, cum vadit in deum, se occidit, qui vitam conatur occidere, quia capere non potest perditionem salus, occasionem vita, eternitas finem.
℟ Cantabant sancti canticum nouum ante sedem dei et agni Et resonabat terra in voces illorum.
℣ Sub throno dei innocentes clamant: "Uindica sanguinem nostrum, deus noster." Et resonabat.

Lectio sexta.
O ambitio quam ceca semper, o quam presumptio pessima, o quam concessa perdit, qui inconcessa captat. Herodes obsidens terrenum regnum impugnat celeste. Terrenis inhians irruit in diuina ipsamque pietatem tota impietate insectatur.
℟ Concede nobis, domine, quesumus, veniam delictorum et intercedentibus [70] sanctis, quorum hodie solennia celebramus, Talem nobis tribue deuotionem, vt ad eorum peruenire mereamur societatem.
℣ Adiuuent eorum merita, quos propria impediunt scelera, excuset intercessio, accusat quos actio, et qui eis tribuisti celestis palmam triumphi, nobis veniam non deneges peccati. Talem.

In tertio nocturno
Ⱥ Cantabant sancti canticum nouum ante sedem dei et agni et resonabat terra in voces illorum.
Psalmus Domini est terra b.ij.
Ⱥ Licuit sanguine loqui, quibus lingua non licuit; miscent cum domino colloquia, quibus humana negata sunt verba.
Psalmus Beati, quorum c.ij.
Ⱥ Clamant, clamant, clamant dominum innocentes, resonat luctus multis matribus innocentum, gaudet ecclesia super martyres, alleluya.
Psalmus Deus, venerunt gentes e.iiij.
℣ Mirabilis deus.

Secundum Mattheum ij.
In illo tempore: Angelus domini apparuit in somnis Ioseph dicens: "Surge et accipe puerum et matrem eius et fuge in Egiptum et esto ibi vsque dum dicam tibi," et reliqua.
Homilia venerabilis Bede presbiteri.
De morte preciosa martyrum Christi innocentium sacra nobis est, fratres charissimi, euangelij lectio recitata, in qua tamen omnium martyrum Christi preciosa est mors designata.
℟ Isti sunt sancti, qui non inquinauerunt vestimenta sua. Ambulabunt mecum in albis, quia digni sunt.
℣ Hij sunt, qui cum mulieribus non sunt coinquinati; virgines enim sunt. Ambulabunt.

Lectio octaua.
Quodn49 enim paruuli occisi sunt, significat per humilitatis meritum ad martyrij perueniendum gloriam et quia nisi quis conuersus fuerit et effectus vt paruulus, non possit animam dare pro Christo.
℟ Sub throno dei innocentes clamant: "Uindica sanguinem nostrum, deus noster."
℣ Uidi sub altare dei animas sanctorum propter verbum dei, quod habebant, et clara voce dicebant: "Uindica."

Lectio nona.
Quod in Bethleem et in omnibus finibus eius occisi sunt, ostendit non solum in Iudea, vnde ecclesie cepit origo, sed et in omnibus eiusdem ecclesie finibus, quacunque per orbem diffusa est, pe‹r›secutionem seuituram Iudeorum, id est perfidorum, et piorum patientiam esse coronandam.
℟ Centum quadragintaquattuor milia, qui empti sunt de terra, hi sunt, qui cum mulieribus non sunt coinquinati; virgines enim permanserunt. Ideo regnant cum deo et agnus dei cum illis.
℣ Hi empti sunt ex hominibus primitie deo et agno et in ore eorum non est inuentum mendatium. Ideo regnant. Gloria patri. Ideo.
℟ reincipiatur. Te deum non habeatur, nisi fuerit dominica dies. Et similiter in missa [71 | D.v.] Gloria in excelsis et Ite, missa est omittantur.
℣ Ex ore infantium.

In laudibus
Ⱥ
Herodes iratus occidit multos pueros in Bethleem Iude, ciuitate Dauid.
Ⱥ A bimatu et infra occidit multos pueros Herodes propter dominum.
Ⱥ Uox in Rama audita est, ploratus et vlulatus, Rachel plorans filios suos.
Ⱥ Angeli eorum semper vident faciem patris.
Ⱥ Laudes reddunt pueri tibi, rex Sabaoth, super tropheo per te facto exultant innocentes.
Ⱥ Sub throno dei innocentes clamant: "Uindica sanguinem nostrum, deus noster."
Psalmus Laudate.

Capitulum Apocalipsis xiiij
Uidi supra montem Syon agnum stantem et cum eo centum quadragintaquattuor milia habentes nomen eius et nomen patris eius scriptum in frontibus eorum.
Hymnus Rex gloriose.
℣ Exultabunt sancti.
Ⱥ Hi sunt, qui cum mulieribus non sunt coinquinati; virgines enim sunt et sequuntur agnum, quocunque ierit.
Psalmus Benedictus.
Oratio Deus, cuius preconium D.iij.

Sequitur commemoratio de natiuitate.
Ⱥ Nesciens mater virgo virum peperit sine dolore saluatorem seculorum, ipsum regem angelorum sola virgo lactabat vbere de celo pleno.
℣ Benedictus, qui venit.
Oratio vt supra.

De sancto Stephano.
Ⱥ Lapidauerunt Stephanum D.j.
℣ Corona aurea.

De sancto Ioanne.
Ⱥ In medio ecclesie aperuit os eius et impleuit eum dominus spiritu sapientie et intellectus et stolam glorie induit eum.
℣ Ualde honorandus.
Oratio vt supra.

Ad horas diurnales antiphone de laudibus cum responsorijs sine Alleluya, nisi fuerit dominica.

Ad tertiam
Capitulum Uidi supra montem Syon.
℟ Letamini in domino.
℣ Exultent iusti.
Oratio vt supra.

Ad sextam
Capitulum Apocalipsis xiiij
Et audiui vocem de celo, tanquam vocem aquarum multarum et tanquam vocem tonitrui magni, et vocem, quam audiui, sicut citharedorum citharizantium in citharis suis.
℟ Exultent iusti.
℣ Mirabilis deus.

Ad nonam
Capitulum Apocalipsis xiiij
Hi sunt, qui cum mulieribus non sunt coinquinati; virgines enim sunt, hi sequuntur agnum, quocunque ierit.
℟ Mirabilis deus.
℣ Exultabunt sancti.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Tecum principium cum ceteris vt in in die natiuitatis cum psalmis prenotatis.

Capitulum Apocalipsis xiiij
Hi empti sunt ex hominibus primitie deo et agno et in ore eorum non est inuentum mendacium; sine macula sunt ante thronum dei.
℟ Centum quadraginta.
Hymnus Sanctorum meritis.
℣ Letamini in domino.
Ⱥ Ecce vidi agnum stantem supra montem Syon et cum eo sanctorum milia et habebant nomen eius et nomen patris eius scriptum in frontibus suis.
Psalmus Magnificat.
Oratio [72] vt supra.

De sancto Thoma commemoratio.
Ⱥ Pastor cesus in gregis medio pacem emit cruoris precio; o letus dolor in tristi gaudio, grex respirat pastore mortuo; plangens plaudit mater in filio, quia vicit victor sub gladio.
℣ Gloria et honore.

Oratio
Deus, pro cuius ecclesia gloriosus pontifex Thomas gladijs impiorum occubuit, presta, quesumus, vt omnes, qui eius implorant auxilium, petitionis sue salutarem consequantur effectum. Per Christum.

De natiuitate.
Ⱥ Natus est nobis hodie saluator, qui est Christus dominus, in ciuitate Dauid.
℣ Tanquam sponsus.

De sancto Stephano.
Ⱥ Lapides torrentis illi D.j.
℣ Posuisti, domine.

De sancto Ioanne.
Ⱥ Iste est discipulus, qui dignus fuit esse inter secreta domini, iste solus meruit diuina inspiratione dicere: In principio erat verbum et verbum erat apud deum et deus erat verbum. Hoc erat in principio apud deum.
℣ Ualde honorandus.
Oratio vt supra.

Ad matutinas
Inuitatorium Assunt Thome martyris solennia, Uirgo mater iubilet ecclesia.
Psalmus Uenite.
Hymnus Deus, tuorum.

In primo nocturno
Ⱥ Summo sacerdotio Thomas sublimatus est, in virum alium subito mutatus.
Psalmus Beatus vir a.j.
Ⱥ Monachus sub clerico clam ciliciatus, carnis carne fortior edomat conatus.
Psalmus Quare fremuerunt a.j.
Ⱥ Cultor agri domini tribulos auellit et vulpes a vineis arcet et expellit.
Psalmus Domine, quid a.j.
℣ Gloria et honore.

Lectio prima. Ioannes Carnotensis episcopus.
Gloriosi Thome, fratres karissimi, natalem celebrantes, quia totius vite et conuersationis eius insignia recolere non sufficimus, passionis eius modum causamque succinctus sermo percurrat.
℟ Stridens liuor Thome supplicio, Thome genus damnat exilio, Tota simul exit cognatio.
℣ Ordo, sexus, etas, conditio nullo gaudet hic priuilegio. Tota.

Lectio secunda.
Igitur quinto dominice natiuitatis die veniunt Cantuariam aulici quattuor. viri quidem preclari genere sed malefactis famosi, et ingressi pontificem verbis contumeliosis aggrediuntur, lacescunt conuicijs tandemque ei minas graues intentant.
℟ Thomas manum mittit ad fortia, spernit damna, spernit opprobria, Nulla Thomam frangit iniuria.
℣ Clamat cunctis Thome constantia, omne solum est forti patria. Nulla Thomam.

Lectio tertia.
Respondit vir modeste, iuxta quod ratio exigebat, ad singula adijciens multas sibi et ecclesie dei post pacis reformationem irrogatas esse iniurias nec esse, qui errata corrigeret, dissimulare de cetero se nec posse nec velle, quin cure pastoralis [73 | D.vj.] officium exerceret.
℟ Lapis iste sex annis tunditur, sic politur, sic quadrus redditur Minus cedens, quo magis ceditur.
℣ Aurum fornax probat nec vritur, domus firma ventis non quatitur. Minus.

In secundo nocturno
Ⱥ Nec in agnos sustinet lupos deseuire nec in hortum olerum vineam transire.
Psalmus Cum inuocarem h.ij.
Ⱥ Exulat vir optimus, sacer et insignis, ne credat ecclesie dignitas indignis.
Psalmus Uerba c.v.
Ⱥ Exulantis predia preda sunt malignis sed in igne positum non exurit ignis.
Psalmus Domine, dominus noster a.ij.
℣ Posuisti, domine.

Lectio quarta.
Turbati igitur sunt insipientes corde et iniquitatem in excelso locuti exierunt continuo, quibus egressis processit pontifex in ecclesiam, vbi laudes Christi vespertinas exolueret.
℟ Post sex annos redit vir stabilis dare terre teste vas fragilis, Christo vasis thesaurum fictilis.
℣ Ne sit lupis preda grex humilis, se pro grege dat pastor nobilis. Christo.

Lectio quinta.
Sequuntur a tergo gladijs extractis Sathane satellites loricati armatorum manu multa sequente.
℟ Iacet granum oppressum palea, iustus cesus prauorum framea, celum domo commutans lutea.
℣ Cadit custos vitis in vinea, dux in castris, cultor in area. Celum.

Lectio sexta.
Aditum ecclesie monachis precludentibus accurrens dei sacerdos et hostia Christi mox futurus hostibus ostium reserauit "Non est," inquiens, "ecclesia vt castrum obseranda." Irrumpentibus illis et alijs, vbi sit proditor, alijs, vbi sit archiepiscopus, furibunda voce querentibus processit eis obuiam Christi confessor intrepidus. Et crudelissimi lictores consecratam capitis coronam funestis gladijs amputarunt et Christum domini solotenus precipitantes cerebrum per pauimentum crudelissime sparserunt.
℟ Ex summa rerum leticia summus fit planctus in ecclesia de tanti patroni absentia, Sed cum redeant miracula, redit populo leticia.
℣ Concurrit turba languidorum et consequitur gratiam beneficiorum. Sed.

In secundo nocturno
Ⱥ Sathane satellites irrumpentes templum inauditum perpetrant sceleris exemplum.
Psalmus In domino a.iij.
Ⱥ Strictis Thomas ensibus obuiam procedit, non minis, non gladijs sed nec morti cedit.
Psalmus Domine, quis habitabit a.iiij.
Ⱥ Hosti pandit ostium hostia futurus et pro domo domini stat in hostes murus.
Psalmus Domine, in virtute a.vj.
℣ Magna est gloria.

Secundum Ioannem x.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Ego sum pastor bonus. Bonus pastor animam suam dat pro ouibus suis," et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem. Lectio septima.
Sic itaque granum frumenti oppressit palea, sic vinee custos in vinea, dux in castris, in caulis pastor, cultor in area cesus est. Sic iustus ab iniustis occisus domum luteam celesti palacio commutauit. Ultima vero martyris verba, que [74] pre confusione clamoris discerni vix poterant, iuxta propius astantium assertionem hec fuerunt: "Deo et beate Marie et sancton50 Dionysio et sanctis huius ecclesie patronis meipsum commendo et ecclesie causam."
℟ Mundi florem a mundo conteri, Rachel plorans iam cessa conqueri, Thomas cesus dum datur funeri, nouus Abel succedit veteri.
℣ Uox cruoris, vox sparsi cerebri celum replet clamore celebri. Thomas.

Lectio octaua.
In omnibus autem cruciatibus, quos inuictissimus athleta dei pertulit, non clamorem emisit, non edidit gemitum nec brachium aut vestem opposuit ferienti sed caput, quod inclinatum gladijs opposuerat, donec consumaretur tenens immobile, quasi ad orationem prostratus obdormiuit in domino.
℟ Christe Iesu, per Thome merita, que nos ligant, relaxa scelera, Ne captiuos ferant ad infera hostis, mundus vel carnis opera.
℣ Per te, Thoma, post leue munera amplexetur nos dei dextera. Ne captiuos.

Lectio nona.
Regressi vero viri scelerati in sancti pontificis palacium, vt passionem serui Christi passioni plenius assimilarent, diuiserunt sibi vestimenta sua, aurum et argentum, vasa preciosa, equos electos et quicquid preciosum potuerunt inuenire, statuentes quid quis tolleret, et milites quidem hec fecerunt. Cetera sine fletu quis referat? Tantus erat meror omnium, tanta lamenta singulorum, vt iterum putares impletum illud propheticum: Uox in Rama audita est, ploratus et vlulatus multus.
℟ Iesu bone, per Thome merita nostra nobis dimitte debita, domum, portam, sepulchrum visita, Et a trina nos morte suscita.
℣ Actu, mente vel vsu perdita pietate restaura solita. Et a trina.
℣ Corona aurea.

In laudibus
Ⱥ
Granum cadit, copiam germinat frumenti, alabastrum frangitur, fragrat vis vnguenti.
Ⱥ Totus orbis martyris certat in amorem, cuius signa singulos agunt in stuporem.
Ⱥ Aqua Thome quinquies varians colorem, in lac semel transiens, quater in cruorem.
Ⱥ Ad Thome memoriam quater lux descendit et in sancti gloriam cereos accendit.
Ⱥ Tu per Thome sanguinem, quem pro te impendit, fac nos, Christe, scandere, quo Thomas ascendit.
Psalmus Laudate.
Capitulum Beatus vir, qui suffert.
Hymnus Martyr dei, qui.
℣ Letabitur iustus.
Ⱥ Opem nobis, o Thoma, porrige, rege stantes, iacentes erige, mores, actus et vitam corrige, et in pacis nos viam dirige.
Psalmus Benedictus.
Oratio Deus, pro cuius ecclesia D.v.

Commemoratio de natiuitate.
Ⱥ Uirgo dei genitrix, [75 | D.vij.] quem totus non capit orbis in tua se clausit viscera factus homo; vera fides geniti purgauit crimina mundi et tibi virginitas inuiolata manet.
℣ Benedictus, qui venit.

De sancto Stephano.
Ⱥ Sepelierunt Stephanum D.iij.
℣ Posuisti, domine.

De sancto Ioanne.
Ⱥ Hic est discipulus ille D.iij.
℣ Ualde honorandus.

De innocentibus.
Ⱥ Innocentes pro Christo D.iij.
℣ Ex ore infantium.

Ad horas diurnales Ⱥ de laudibus.

Ad tertiam
Capitulum Sapientie xiiij
Beatus vir, qui in sapientia morabitur et qui in iusticia meditabitur et in sensu cogitabit circumspectionem dei.
Responsoria vnius martyris et pontificis.

Ad sextam
Capitulum Stola iocunditatis.

Ad nonam
Capitulum Sapientie x
Custodiuit dominus sanctum suum ab inimicis et a seductoribus tutauit illum et certamen forte dedit illi, vt vinceret et sciret, quoniam omnium potentior est sapientia.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Tecum principium C.vij.

Capitulum Psalmorum xxxvj
Non dereliquit dominus sanctum suum sed a peccatoribus liberauit eum descenditque cum illo in foueam et in vinculis non dereliquit illum.
℟ Iesu bone.
Hymnus Deus, tuorum.
℣ Gloria et honore.
Ⱥ Salue Thoma, virga iusticie, mundi iubar, robur ecclesie, plebis amor, cleri delitie; salue gregis tutor egregie, salua tue gaudentes glorie.
Psalmus Magnificat.

Ad vesperas de dominica
℣ Dum medium silentium tenerent omnia et nox in suo cursu iter perageret, omnipotens sermo tuus, domine, a regalibus sedibus venit, alleluya.
℣ Tanquam sponsus.

Oratio
Omnipotens sempiterne deus, dirige actus nostros in beneplacito tuo, vt in nomine dilecti filij tui mereamur bonis operibus abundare. Per eundem.

De sancto Stephano.
Ⱥ Intuens in C.iiij.
℣ Corona aurea.

De sancto Ioanne.
Ⱥ Ioannes apostolus et euangelista C.ij.
℣ Ualde honorandus.

De innocentibus.
Ⱥ Splendet Bethleemiticus campus de candidata turba, infantium preciosa corpora pro Christo cesa iacent sub Herode.
℣ Ex ore infantium.

Ad matutinas
Inuitatorium Christus natus est.
Hymnus Christe redemptor.
Omnia vt supra in die natiuitatis domini.

In primo nocturno
Ⱥ Dominus dixit ad me.
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Tanquam sponsus.
Psalmus Celi enarrant.
Ⱥ Diffusa est gratia.
Psalmus Eructauit.
℣ Tanquam sponsus dominus.

Leo papa in sermone de natiuitate domini. Lectio prima.
Exultemus in domino, dilectissimi, et spirituali iocunditate letemur, quia illuxit dies redemptionis noue, reparationis antique, felicitatis eterne; reparatur enim nobis salutis [76] nostre annua reuolutione sacramentum ab initio promissum, in fine redditum, sine fine mansurum.
℟ Quem vidistis C.iiij.

Lectio secunda.
In quo dignum est nos sursum erectis cordibus diuinum adorare mysterium, vt quod magno dei munere agitur, magnis ecclesie gaudijs celebretur.
℟ O magnum mysterium C.iiij.

Lectio tertia.
Deus enim omnipotens et clemens, cuius natura bonitas, cuius voluntas potentia, cuius opus misericordia est, statim vt nos diabolica malignitas veneno sue mortificauit inuidie, preparata mortalibus renouandis pietatis sue remedia inter ipsa mundi primordia presignauit.
℟ Sancta et immaculata C.v. cum ℣ Benedicta tu in mulieribus.

In secundo nocturno
Ⱥ Suscepimus deus C.iiij.
Psalmus Magnus dominus d.vj.
Ⱥ Orietur in diebus.
Psalmus Deus iudicium e.vj.
Ⱥ Ueritas de terra.
Psalmus Benedixisti e.vij.
℣ Notum fecit dominus C.v.

Lectio quarta.
Uniuersitatis dominus formam seruilem obumbrata maiestatis sue dignitate suscepit; impassibilis deus non dedignatus est homo passibilis esse et immortalis mortis legibus subiacere.
℟ Beata dei genitrix C.v.

Lectio quinta.
Noua autem natiuitate generatur, quia inuiolata virginitas, que concupiscentiam nesciuit, substantiam ministrauit. Assumpta est in matre domini natura, non culpa. Creata est forma serui sine conditione seruili.
℟ Beata viscera C.v.

Lectio sexta.
Duas in Christo generationes legimus sed in vtraque incomprehense diuinitatis est virtus. Ibi enim ex semetipso illum genuit deus, hic eum virgo deo cooperante concepit. Ibi sine initio, hic sine exemplo. Ibi natus, vt conderet vitam. Hic factus, vt tolleret mortem. Ibi patri natus, hic hominibus procreatus.
℟ Te laudant angeli sanctam, dei genitrix, que virum non cognouisti et dominum in tuo vtero baiulasti; concepisti per aurem dominum nostrum Iesum Christum, Ut benedicta dicaris inter omnes mulieres.
℣ Ipsum genuisti et in presepe posuisti, quem adorat multitudo angelorum. Ut benedicta.

In tertio nocturno
Ⱥ Homo natus est in ea et ipse fundauit eam altissimus.
Psalmus Fundamenta e.viij.
Ⱥ Letentur celi C.v.
Psalmus Cantate j a.8.
Ⱥ Notum fecit dominus.
Psalmus Cantate ij f.iij.
℣ Ipse inuocauit me.

Secundum Lucam ij.
In illo tempore: Erant Ioseph et Maria, mater Iesu, mirantes super his, que dicebantur de illo, et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem. Lectio septima.
Congregemus in vnum, que in ortu Iesu dicta scriptaque sunt de eo, et tunc poterimus scire singula queque dona esse miracula, quam ob [77 | D.viij.] rem mirabatur et pater. Sic enim appellatus est Ioseph, qui nutricius domini fuit.
℟ Ecce agnus dei, ecce qui tollit peccata mundi, Ecce de quo dicebam vobis: qui post me venit, ante me factus est, cuius non sum dignus corrigiam calciamenti soluere.
℣ Hoc est testimonium, quod perhibuit Ioannes dicens: "Ecce de."

Lectio octaua.
Mirabatur etiam et mater super omnibus, que dicebantur de illo. Quenam ergo sunt, que de paruulo Iesu fama disperserat? Pastores erant in regione illa vigilantes et custodientes vigilias noctis super gregem suum venitque angelus sub ipsa hora natiuitatis Iesu dicens pastoribus: "Annuncio vobis gaudium magnum: ite et inuenietis infantem pannis inuolutum et positum in presepio."
℟ O regem celi, cui talia famulantur obsequia; stabulo ponitur, qui continet mundum. Iacet in presepio et in nubibus tonat.
℣ Qui celum terramque regit per secula deus. Iacet in presepio.

Lectio nona.
Necdum angelus verba finierat, et ecce multitudo celestis exercitus laudare cepit et benedicere deum. Simeon vero senex, qui diuinitatem domini in mundo expectauerat, postquam eum vidit, postquam manibus portauit, postquam benedixit, et Mariam et Ioseph benedixit. Intellexit namque illam omni benedictione dignam esse, que illum, qui est super omnia deus benedictus in secula, ex se meruit generare.
℟ In propria venit Christus et sui eum non receperunt; quotquot autem receperunt eum, dedit eis potestatem filios dei fieri, Qui non ex sanguinibus sed ex deo nati sunt.
℣ Si autem filij et heredes, heredes quidem dei, coheredes autem Christi. Qui non.
℣ Uiderunt omnes fines terre Salutare dei nostri.

Ad laudes
Ⱥ Quem vidistis et ceteran51 vt in ipso die natiuitatis prenotate sunt.

Capitulum Galatarum iiij
Quanto tempore heres paruulus est, nichil differt a seruo, cum sit dominus omnium sed sub tutoribus et actoribus est vsque ad prefinitum tempus a patre.
Hymnus A solis ortus C.vij.
℣ Benedictus, qui venit.
Ⱥ Erant Ioseph et Maria, mater Iesu, mirantes super his, que dicebantur de illo.
Psalmus Benedictus.
Oratio Omnipotens sempiterne deus, actus.

Sexta die, in qua semper officium dominicale premissum cantabitur, siue dominica fuerit, siue non.

De sancto Stephano commemoratio.
Ⱥ Laupidauerunt Stephanum vt supra in laudibus D.j.
℣ Corona aurea.

De sancto Ioanne.
Ⱥ Iste est Ioannes D.iij.
℣ Ualde honorandus supra post laudes.

De innocentibus.
Ⱥ Hi sunt, qui cum mulieribus D.v.
Ad Benedictus in die eorum ℣ Ex ore.

De sancto Thoma.
Ⱥ Summo sacerdotio.

In primo nocturno
℣ Posuisti, domine.
Notandum, quod de sancto Thoma per octauam commemoratio ad matutinas de nocturno, ad vesperas vero de laudibus habeatur. Prima et ceteri cursus diurnales sicut in die sancto cum collecta dominicali dicantur.

[78] Ad vesperas, si dominica fuerit
Ⱥ Tecum principium cum ceteris.
Capitulum Quanto tempore.
℟ In propria venit.
Hymnus A solis ortus.
℣ Tanquam sponsus.
In euangelio Ⱥ Puer autem crescebat et confortabatur plenus sapientia et gratia dei erat in illo.
Psalmus Magnificat.

Commemoratio de sancto Siluestro.
Ⱥ O Siluester, o pie, quam pium est et cetera vel Confessor domini Siluester.
℣ Ecce sacerdos magnus.

Oratio
Da, quesumus, omnipotens deus, vt beati Siluestri, confessoris tui atque pontificis, veneranda solennitas et deuotionem nobis augeat et salutem. Per.

De natiuitate.
Ⱥ Uirgo verbo concepit, virgo permansit, virgo peperit regem omnium regum.
℣ Tanquam sponsus.
Oratio Concede, quesumus.

De sancto Stephano.
Ⱥ Stephanus vidit celos apertos D.j.
℣ Corona aurea.

De sancto Ioanne.
Ⱥ Hic est discipulus meus D.iij.
℣ Ualde honorandus.

De innocentibus.
Ⱥ O beata lactentium gloria, quibus contigit pro Christo decorari martyrio.
℣ Ex ore infantium.

De sancto Thoma.
Ⱥ Granum cadit D.vj.
℣ Posuisti, domine.

Sed si sexta die dominica non fuerit, ad matutinas inuitatorium, hymni, antiphone cum psalmis vt supra in dominica notata sunt habeantur et homilia super euangelium Erant Ioseph et Maria D.vij. cum his responsorijs: Ecce agnus dei D.vij. vel Beata dei genitrix C.v.
℟ O regem celi D.viij. vel Beata viscera C.v.
℟ In propria venit D.viij. vel Te laudant D.vij.
Cetera omnia vt supra in dominica notantur.

Ad vesperas
Ⱥ Tecum principium et cetera cum psalmis vt supra in die natiuitatis domini.
Capitulum Ecce sacerdos.
℟ Gloriose.
Hymnus Iste confessor.
℣ Ecce sacerdos.
Ⱥ O Siluester cum commemorationibus vt supra ad vesperas in dominica notatis.

Ad matutinas
Inuitatorium Unum deum in trinitate.
Hymnus, antiphone, psalmi, responsorium, laudes, capitulum cum horis diurnalibus habeantur, sicut in suffragio sanctorum notantur.

Lectio prima. Eusebius Cesariensis.
Uespere sabbati Augustum ieiunantem vocans iubet sanctus Siluester lauacrum in palacio Lateranensi ingredi. Quo ingresso ad benedictionem fontis accedit.

Lectio secunda.
Benedicto itaque fonte Augustus ingreditur. Quem Siluester chrismate sancto Christi perfundens interrogat, si ex toto corde credat in patrem et filium et spiritum. Qui credere se clara voce diceret et se pompis diaboli renunciare toto corde assereret; mersit confitentis Augusti totum corpus in piscinam.

Lectio tertia.
Sanctus Siluester dixit: "Deus, qui mundasti in Iordane lepram Naaman Syri et ceci nati [79 | E.j.] oculos per aquam aperuisti et Paulo apostulo per baptismum oculos, quos amiserat, reddidisti et fecisti nobis de persecutore doctorem, tu emunda hunc seruum tuum, omnium terrenorum principem Constantinum, et sicut animam eius ab omni stercore mundasti, ita corpus eius ab omni hac lepra elephantie ablue, vt ex persequente credentem et defendentem se habere virum hec tua sancta ecclesia catholica glorietur. Per dominum nostrum Iesum Christum, filium tuum, qui tecum viuit et regnat in vnitate spiritus sancti, deus in secula seculorum."

Lectio quarta.
Cunque omnes responderent: "Amen," subito quasi fulgur lux intolerabilis oculis per mediam fere horam emicuit, que omnium mentes exterruit et aspectus obtexit.

Lectio quinta.
Et ecce sonus in aqua quasi sarthaginis stridentis exortus est et velut piscium ingentium squamis Christus totam illam piscinam repletam ostendit. Ex qua mundus surgens Constantinus Christum se vidisse confessus est indutum vestibus candidis.

Lectio sexta.
Prima die baptismatis sui hanc legem dedit, vt Christum deum esse verum, qui se mundasset a lepre periculo, hunc debere libere coli ab omni orbe Romano. Secunda die dedit legem, vt qui Christum blasphemasse probatus fuisset, puniretur. Tertia die promulgauit hanc legem, quod qui Christiano fecisset iniuriam, omnium bonorum suorum facultatem amitteret mediam.

Lectio septima.
Quarta die ecclesie Romane pontifici contulit, vt in toto orbe Romano sacerdotes ita hunc caput habeant, sicut iudices regem. Quinta die hoc constituit, vt in quocunque loco fuerit fabricata, ecclesia consecrationis sue hanc virtutem obtineat, vt quique reus ad eam confugeret, iudicis munimine, qui in presenti fuerit, defensetur.

Lectio octaua.
Sexta die hec constituta est lex, nulli intra muros cuiuscunque ciuitatis dari licentiam ecclesiam constituendi, nisi ex consensu presentis episcopi, quem sedis apostolice probasset antistes. Septima dien52 statutum est omnium possessionum regalium decimas manu iudicaria exigi ad edificationem ecclesiarum.

Lectio nona.
Octaua die processit albis depositis totus mundus et saluus. Et veniens ad confessionem Petri apostoli ablato diademate capitis totum se pronum proijciens in faciem tantum illic fontem lachrymarum effudit, vbi omnia illa insignia vestis purpuree infunderentur, dans vocem inter amaras lachrymas, quibus se errasse, se peccasse, reum se esse de persecutione [80] sanctorum commemorabat.
In euangelio Ⱥ Ad te clamantes.
Oratio vt supra.

De natiuitate commemoratio.
‹Ⱥ› Nato domino angelorum chori canebant dicentes: "Salus deo nostro sedenti super thronum et agno."
℣ Benedictus, qui.
Oratio Concede, quesumus.

De sancto Stephano.
Ⱥ Sepelierunt Stephanum D.viij.
℣ Corona aurea.

De sancto Ioanne.
Ⱥ Hic est discipulus ille D.iij.
℣ Ualde honorandus.

De innocentibus.
Ⱥ Innocentes pro Christo D.iij.
℣ Ex ore.

De sancto Thoma.
Ⱥ Monachus sub clerico D.v.
℣ Posuisti.

IN CIRCUMCISIONE DOMINI
Ad primas vesperas
Ⱥ Tecum principium cum ceteris.
Capitulum Multipharie.
℟ Uerbum caro.
Hymnus A solis ortus C.vij.
℣ Tanquam sponsus.
Ⱥ Qui de terra est, de terra loquitur; qui de celo venit, super omnes est et quod vidit et audiuit, hoc testatur, et testimonium eius nemo accipit; qui autem acceperit eius testimonium, signauit, quia deus verax est.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui nobis nati saluatoris diem celebrare concedis octauum, fac nos, quesumus, eius perpetua diuinitate muniri, cuius sumus carnali commercio reparati. Qui tecum.
Inuitatorium Ecce venit plenitudo temporis, in quo misit deus filium suum, natum de virgine, factum sub lege; venite, adoremus.
Psalmus Uenite.
Hymnus Christe redemptor C.iij.

In primo nocturno
Ⱥ Dominus dixit ad me vt supra in die.
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ In sole posuit tabernaculum suum et ipse tanquam sponsus procedens de thalamo suo.
Psalmus Celi enarrant a.vj.
Ⱥ Eleuamini, porte eternales, et introibit rex glorie.
Psalmus Domini est terra b.ij.
℣ Tanquam sponsus.

Origenes in sermone. Lectio prima.
Christus autem sicut suscepit pro nobis mortem, ita circumcisionem non respuit, vt nos spiritu circumcideremur, quoniam circumcisione cordis delectatur, sicut dicit propheta: 'In nouissimus diebus circumcidet dominus cor tuum,' et ‹non› 'carnem tuam,' et iterum 'Circumciditen53 corda vestra,' et non 'corpora.'
℟ Descendit de celis C.4.

Lectio secunda.
Hec est enim circumcisio cordis, vt deponamus veterem cum actibus eius hominem, qui corrumpitur secundum desideria erroris, et deponentes omnem iram et blasphemiam et fornicationem et immundiciam et auaritiam et cupiditatem, que est idolorum seruitus, et his similia et induamur nouum hominem, id est Christum, qui renouatur de die in diem, id est mandata eius custodiamus.
℟ O magnum mysterium C.4.

Lectio tertia.
Hec sunt mandata Christi et hec circumcisio, qua mandauit nos circumcidi non carne sed corde. Qui non crediderit, eam non habebit vitam sed ira dei manet super eum, sicut ipse dominus [81 | E.ij.] testatur dicens: "Qui non crediderit in filium, non habebit vitam sed ira dei manet super eum." Ipse est, qui non credit filio, qui contumaci corde et contrario spiritu transgreditur mandata eius.
℟ Sancta et immaculata C.v.
℣ Uirginibus beatior cunctis, benedicta per euum ex omni rationabili dicaris virgo. Quia quem.

In secundo nocturno
Ⱥ Speciosus forma pre filijs hominum, diffusa est gratia in labijs tuis.
Psalmus Eructauit c.vij.
Ⱥ Rex omnis terre venit; psallite sapienter.
Psalmus Omnes gentes d.j.
Ⱥ Suscepimus, deus.
Psalmus Magnus dominus d.j.
℣ Notum fecit dominus.

Lectio quarta.
Hec sunt mysteria circumcisionis Christi, hec sunt mandata eius, quibus precepit, vt quicquid superfluum cordi nostro siue animo irrepserit, abscindamus a nobis et circumcidamus. Ob id enim circumcisionem accepit, quoniam omnia quecunque docuit dominus, hec et opere impleuit, sicut scriptum est de eo: 'Que cepit Iesus facere et docere.'
℟ Beata et venerabilis virgo, que sine tactu pudoris inuenta est mater saluatoris, Qui iacebat in presepio et fulgebat in celo.
℣ Domus pudici pectoris templum repente fit dei, intacta nesciens virum verbo concepit filium. Qui.

Lectio quinta.
Postquam impleti sunt dies octo ductus est, vt circumcideretur, puer Iesus, et adduceretur in templum, vt purificaretur et vt offeretur pro illo sacrificium, secundum quod scriptum est in lege domini.
℟ Congratulamini michi, omnes, qui diligitis dominum, quia cum essem paruula placui altissimo Et de meis visceribus genui deum et hominem.
℣ Ego autem sicut oliua fructificaui in domo dei mei. Et de.

Lectio sexta.
Lex domini erat ritus, sacrificium et sabbata et decimas sacerdotibus dare et circumcisionem facere et omnia quicquid acceperunt Iudei ex lege Moyse, omnia imperfecta erant et consummantes seruare non poterant. Transierunt iam, nunc omnia perfecta sunt, sicut scriptum est: 'Misit deus filium suum in similitudinem carnis peccati et de peccato damnauit peccatum in carne, vt iustificatio legis impleretur in nobis, qui non secundum carnem ambulamus sed secundum spiritum.'
℟ Continet in gremio celum terramque regentem virgo dei genitrix, quem totus non capit orbis, Per quem mundus ouans celso sub principe pollet.
℣ Natus in orbe verus deus, homo sublimis, deus fulget in axe. Per quem.

In tertio nocturno
Ⱥ Homo natus est in ea et ipse fundauit eam altissimus.
Psalmus Fundamenta e.viij.
Ⱥ Exultabunt omnia ligna siluarum ante faciem domini, quoniam venit.
Psalmus Cantate j f.ij.
Ⱥ Notum fecit dominus.
Psalmus Cantate ij f.iij.
℣ Ipse inuocauit me.

Secundum Lucam ij.
[82] In illo tempore: Postquam consummati sunt dies octo, vt circumcideretur puer, vocatus est nomen eius Iesus, et reliqua.
Homilia venerabilis Bede presbiteri.
Sanctam venerandamque presentis festi memoriam paucis quidem verbis euangelista comprehendit sed non pauca, quia celestis mysterij virtute grauida reliquit.
℟ Confirmatum est cor virginis, in quo diuina mysteria angelo narrante concepit, que formam pre filijs hominum castis concepit visceribus Et benedicta ineternum deum nobis protulit et hominem.
℣ Domus pudici pectoris templum repente fit dei, intacta nesciens virum verbo concepit filium. Et.

Lectio octaua.
Hec sunt festiuitatis hodierne gaudia veneranda, hec sunt illa superne pietatis munera sacrosancta, que fidelium cordibus commendans apostolus ait: "Quia vbi venit plenitudo temporis, misit deus filium suum natum ex muliere, factum sub lege, vt eos, qui sub lege erant, redimeret, vt adoptionem filiorum dei reciperemus."
℟ Nesciens mater virgo virum peperit sine dolore saluatorem seculorum; Ipsum regem angelorum sola virgo lactabat vbere de celo pleno.
℣ Beata viscera Marie virginis, que portauerunt eterni patris filium. Ipsum.

Lectio nona.
Magna enim dispensatione pietatis ad redemptionem generis humani deus pater non angelum nec archangelum sed filium suum vnigenitum mittere dignatus est, qui cum in diuina virtute ac substantia manens per omnia, quod erat, veram naturam mortalis infirmitatis, quam non habebat, indueret.
℟ Uerbum caro factum C.v.
℣ Uiderunt omnes D.vij.

In laudibus
Ⱥ
O admirabile commercium: creator generis humani animatum corpus sumens de virgine nasci dignatus est et procedens homo sine semine largitus est nobis suam deitatem.
Psalmus Dominus regnauit a.vij. cum ceteris psalmis.
Ⱥ Quando natus es ineffabiliter ex virgine, tunc implete sunt scripture, sicut pluuia in vellus descendisti, vt saluum faceres genus humanum; te laudamus, deus noster.
Ⱥ Rubum, quem viderat Moyses incombustum, conseruatam agnouimus tuam laudabilem virginitatem, dei genitrix, intercede pro nobis.
Ⱥ Germinauit radix Iesse, orta est stella ex Iacob, virgo peperit saluatorem; te laudamus, deus noster.
Ⱥ Ecce Maria genuit nobis saluatorem, quem Ioannes videns exclamabat dicens: "Ecce agnus dei, ecce qui tollit peccata mundi," alleluya.
Capitulum Multipharie.
Hymnus A solis ortus C.7.
℣ Benedictus, qui venit.
In euangelio Ⱥ Mirabile mysterium declaratur hodie, innouantur nature, deus homo factus est; id, quod fuit, permansit, et quod [83 | E.iij.] non erat, assumpsit, non commixtionem passus neque diuisionem.
Psalmus Benedictus.
Oratio Deus, qui nobis nati.

Ad horas diurnales antiphone de laudibus, capitulum et responsorium vt in natiuitate domini cum oratione diei.

Ad vesperas
Ⱥ Tecum principium C.vij.
Capitulum Multipharie.
℟ Uerbum caro.
Hymnus A solis ortus.
℣ Tanquam sponsus.
In euangelio Ⱥ Magnum hereditatis mysterium: templum dei factus est vterus nesciens virum, non est pollutus ex ea carnem assumens; omnes gentes veniunt dicentes: "Gloria tibi, domine."
Psalmus Magnificat
Oratio vt supra.

De sancto Stephano.
Ⱥ Tu principatum C.vij.
℣ Gloria et honore.

Si dominica in octaua sancti Stephani vel aliorum subsequentium euenerit, de octaua omnia cum nouem lectionibus vt in natali die eius plenius celebrentur preter sequentiam et Credo.

IN OCTAUA SANCTI STEPHANI
Ad matutinas
Inuitatorium, hymni, antiphone cum ipsis psalmis, versiculus et capitulum sicut in natali eius cum tribus lectionibus et istis responsorijs:
℟ O matrum gemma, cui celi patuit ianua, intercede pro nobis, Ut te patrocinante mereamur frui celsi iudicis contemplatione.
℣ Qui pro tuis exorasti lapidatoribus, ora pro nobis tibi famulantibus. Ut te.
℟ Ecce iam coram te, prothomartyr Stephane, suppliciter assistentes te deuote precamur, vt qui pro te lapidantibus deum deprecatus es, Pro nobis apud dominum intercedere digneris.
℣ Charitatis gratia repletus pro persecutoribus orans filium hominis ad dexteram patris stantem videre meruisti; ideo te deprecamur. Pro nobis.
℟ Sancte dei preciose prothomartyr Stephane, qui virtute charitatis circumfultus vndique dominum pro inimico exorasti populo, funde preces pro deuoto tibi nunc collegio.
℣ Ut tuo propiciatus interuentu dominus nos purgatos a peccatis iungat celi ciuibus. Funde.
Laus matutina et antiphone in euangelio cum oratione vt supra.

De beata virgine.
Ⱥ Quando natus es E.ij.
℣ Speciosus forma pre.

Oratio
Deus, qui salutis eterne beate Marie virginitate fecunda humano generi premia prestitisti, tribue, quesumus, vt ipsam pro nobis intercedere sentiamus, per quam meruimus auctorem vite suscipere, dominum nostrum Iesum Christum.

De sancto Ioanne.
Ⱥ Ioannes apostolus et euangelista C.ij.
℣ Ualde honorandus.

De innocentibus.
Ⱥ Audiui voces occisorum sub altare dei voce clara dicentium: "Quare, domine, non defendis sanguinem nostrum, deus noster?"
℣ Ex ore infantium.

De sancto Thoma.
Ⱥ Cultor agri C.v.
℣ Posuisti, domine.

Ad vesperas
Antiphone cum ipsis psalmis non mutentur.
Capitulum Qui timet deum D.iij.
Hymnus Exultet celum laudibus in communi.
℣ In omnem terram.
In euangelio Ⱥ Ecce ego Ioannes D.j.
Psalmus Magnificat. Oratio vt supra.

De beata virgine.
Ⱥ Rubum, quem viderat E.ij.
℣ Post [84] partum.
Oratio Deus, qui salutis.

De innocentibus.
Ⱥ Hi sunt, qui virgines permanserunt, sine macula enim sunt; ideo regnant cum deo et agno.
℣ Ex ore.

De sancto Thoma.
Ⱥ Totus orbis C.vj.
℣ Posuisti.

Ad matutinas
Inuitatorium, hymnus, antiphone cum ipsis psalmis, versiculo, laudes, capitulum sicut in die sancto cum tribus lectionibus et his responsorijs.
℣ Ualde honorandus D.j.
℟ Iste est Ioannes, qui supra pectus domini in cena recubuit, Beatus apostolus, cui reuelata sunt secreta celestia.
℣ Ualde honorandus est beatus Ioannes, qui supra pectus domini in cena recubuit. Beatus.
℟ Apparuit D.ij.
Laus matutina et Ⱥ in euangelio cum oratione vt supra.

De beata virgine.
Ⱥ Germinauit radix E.ij.
℣ Speciosus forma.

De innocentibus.
Ⱥ Splendet Bethleemiticus campus D.vij.
℣ Ex ore infantium.

De sancto Thoma.
Ⱥ Nec in agnos sustinet D.vj.
℣ Posuisti.

Ad vesperas
Antiphone cum ipsis psalmis non mutentur.
Capitulum Uidi supra montem C.v.
Hymnus Sanctorum meritis in communi.
℣ Letamini in domino.
Ⱥ Innocentes pro Christo D.iij.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

De beata virgine.
Ⱥ Ecce Maria.
℣ Post partum.

De sancto Thoma.
Ⱥ Aqua Thome quinquies D.vj.
℣ Posuisti, domine.

Ad matutinas
Inuitatorium, hymnus, antiphone cum ipsis psalmis, versiculo, capitulum sicut in die sancto cum tribus lectionibus et his responsorijs.
℟ Sub altare dei D.iij.
℟ Dignus a dignis laudatur Et innocens innocentium testimonio comprobatur.
℣ Accipiunt enim a Christo et referunt et consequuntur et reddunt. Et innocens.
℟ Centum quadraginta D.v.
Laus matutina vt in ipso festo cum Te deum in honoris diurnalibus.
Responsoria cantentur cum alleluya.

De beata virgine.
Ⱥ Nesciens mater D.v.
℣ Speciosus forma.

De sancto Thoma.
Ⱥ Exulat vir optimus C.vj.
℣ Corona aurea.

Si vigilia epiphanie in feriali die euenerit.

Ad primas vesperas
Antiphone super psalmos cum ipsis psalmis vt in die sancto.
Capitulum Apparuit benignitas C.vij.
Hymnus A solis ortus.
℣ Tanquam sponsus.
Ⱥ In principio et ante secula deus erat verbum; ipse natus est nobis saluator mundi.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Corda nostra, quesumus, domine, venture festiuitatis splendor illustret, quo mundin54 huius tenebris carere valeamus et perueniamus ad patriam claritatis eterne. Per.

De sancto Thoma.
Ⱥ Pastor cesus.
℣ Gloria et honore.
Oratio vt supra.

Ad matutinas
Inuitatorium Christus natus C.iij.
Hymnus Christe redemptor vsque hic presens testatur dies.
Ⱥ Dominus dixit ad me et cetere, que sequuntur, vt in precedenti die dominica prenotantur.
℣ Tanquam sponsus.

Si festum epiphanie cadit in quinta vel sexta feria vel sabbato, tunc respice rubricam positam in fine horarum sequentis diei.

Secundum Mattheum ij.
[85 | E.iiij.] In illo tempore: Defuncto autem Herode ecce angelus domini apparuit in somnis Ioseph in Egipto dicens: "Surge et accipe puerum et matrem eius et vade in terram Israel," et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Defuncto autem Herode: Obitus quippe Herodis terminum intentionis maliciose, qua nunc contra ecclesiam Iudea seuit, insinuat. 'In somnis' hoc semper signat, quia mortuis mundo angeli sunt presentes.
℟ Ecce agnus dei.

Lectio octaua.
Quod autem defuncto Herode redijt ad terram Israel Iesus finem seculi denunciat, quando Enoch et Helya predicantibus Iudei sopita moderne inuidie flamma fidem veritatis accipient.
℟ Benedictus, qui venit in nomine domini, Deus dominus, et illuxit nobis.
℣ Lapidem, quem reprobauerunt edificantes, hic factus est in caput anguli. Deus.

Lectio nona.
Et bene cum Iudeam deserit, fugere et hoc in nocte dicitur. Cum vero reuertitur, nulla non solum fuge sed nec noctis fit mentio, quia nimirum, quos ob peccatorum tenebras olim persecutores reliquit, ipsos ob lucem fidei tandem se querentes reuisit. Defuncti sunt enim, qui querebant animam pueri. Ex hoc loco intellegimus non solum Herodem sed et sacerdotes et scribas eo tempore necem domini fuisse meditatos.
℟ O regem celi C.viij.
Psalmus Te deum laudamus.
℣ Uiderunt omnes D.vij.

In laudibus
Ⱥ O admirabile commercium D.vj. cum ceteris, que sequuntur.
Capitulum Apparuit benignitas C.vij.
Hymnus A solis ortus.
℣ Benedictus, qui venit.
Ⱥ Tolle puerum et matrem eius et vade in terram Iuda; defuncti sunt enim, qui querebant animam pueri.
Psalmus Benedictus.
Oratio Corda nostra.

De sancto Thoma.
Ⱥ Opem nobis, o Thoma.
℣ Letabitur iustus.

Si vigilia epiphanie domini in dominica euenerit,

Ad primas vesperas
Antiphone super psalmos cum ipsis psalmis vt in die natiuitatis.
Capitulum Apparuit benignitas.
℟ Uerbum caro.
Hymnus A solis ortus.
℣ Tanquam sponsus.
In euangelio Ⱥ In principio E.iij.
Oratio Corda nostra.

De sancto Thoma.
Ⱥ Pastor cesus D.v.
℣ Gloria et honore.
Completorium non mutatur.

Ad matutinas
Inuitatorium Christus natus.
Hymnus Christe redemptor vsque Hic presens testatur.

In primo nocturno
Ⱥ Dominus dixit ad me.
Psalmus Quare fremuerunt a.j.
Ⱥ In sole posuit.
Psalmus Celi enarrant.
Ⱥ Eleuamini.
Psalmus Domini est terra.
℣ Tanquam sponsus.

Lectiones, que in dominica, id est sexta die, scripte sunt, in primo et secundo nocturno legantur.
℟ Quem vidistis.
℟ O magnum misterium C.iiij.
℟ Te laudant angeli C.vij.

In secundo nocturno
Ⱥ Speciosus forma.
Psalmus Eructauit c.viij.
Ⱥ Rex omnis terre E.ij.
Psalmus Omnes gentes d.j.
Ⱥ Suscepimus, deus, misericordiam tuam.
[86] Psalmus Magnus dominus d.j.
℣ Notum fecit.
℟ Ecce agnus dei D.vij.
℟ Benedictus, qui venit E.iiij.
℟ In principio erat verbum et verbum erat apud deum et deus erat verbum; hoc erat in principio apud deum; Omnia per ipsum facta sunt et sine ipso factum est nichil.
℣ Quod factum est in ipso, vita erat et erat lux hominum. Omnia.

In tertio nocturno
Ⱥ Homo natus.
Psalmus Fundamenta e.viij.
Ⱥ Exultabunt omnia ligna.
Psalmus Cantate j f.ij.
Ⱥ Notum fecit dominus.
Psalmus Cantate ij f.iij.
℣ Ipse inuocauit me.
Homilia super euangelium legatur Defuncto Herode E.iiij.
℟ Angelus ad pastores ait: "Annuncio vobis gaudium magnum, quod erit omni populo, quia natus est saluator, Qui est Christus dominus, in ciuitate Dauid."
℣ Inuenietis infantem pannis inuolutum et positum in presepio. Qui est.
℟ O regem celi D.viij.
℟ In propria Christus venit D.viij.
Te deum.
℣ Uiderunt omnes fines terre.

Ad laudes
Ⱥ O admirabile commercium E.ij. cum ceteris, que sequuntur.
Capitulum Apparuit benignitas C.vj.
Hymnus A solis ortus.
℣ Benedictus, qui venit.
Ⱥ Tolle puerum et matrem vt supra.
Ad Benedictus oratio Corda nostra.

De sancto Thoma.
Ⱥ Opem nobis D.vij.
℣ Letabitur iustus.
Oratio vt supra.

Ad horas diurnales capitulum et responsorium vt in die natiuitatis. Si autem hec vigilia in die feriali euenerit, cursus diurnales eodem modo sine variatione cantabuntur.

IN EPIPHANIA DOMINI
Antiphone super psalmos cum ipsis psalmis vt in die natiuitatis.
Capitulum Esaie lx
Surge, illuminare, Hierusalem, quia venit lumen tuum et gloria domini super te orta est.
℟ Reges Tharsis et insule munera offerent, Reges Arabum et Saba dona domino deo adducent.
℣ Omnes de Saba venient aurum et thus deferentes. Reges Arabum et.
Hymnus
Hostis Herodes impie,
Christum venire quid times?
Non arripit mortalia,
qui regna dat celestia.
Ibant magi, quam viderant,
stellam sequentes preuiam,
lumen requirunt lumine,
deum fatentur munere.
Lauachra puri gurgitis
celestis agnus attigit;
peccata, que non detulit,
nos abluendo sustulit.
Nouum genus potentie,
aque rubescunt [87 | E.v.] hydrie,
vinumque iussa fundere
mutauit vnda originem.
Gloria tibi, domine,
qui apparuisti hodie
cum patre et sancto spiritu.
℣ Reges Tarsis et insule munera offerent.
Ⱥ Magi videntes stellam dixerunt adinuicem: "Hoc signum magni regis est: eamus et inquiramus eum et offeramus ei munera, aurum, thus et myrrham."
Psalmus Magnificat.
Oratio Corda nostra E.iij.

Ad completorium
Ⱥ Lux de luce apparuisti, Christe, cui magi munera offerent, alleluya, alleluya, alleluya.
Psalmus Cum inuocarem h.ij.

Capitulum Esaie iij
Propter hoc sciet populus meus nomen meum in die illa, quia ego ipse, qui loquebar, ecce assum. Deo gratias.

Hymnus
A patre vnigenitus
ad nos venit per virginem
baptisma cruce consecrans,
cunctos fideles generans.
De celo celsus prodijt,
excepit formam hominis
facturam morte redimens,
gaudia vite largiens.
Hoc te, redemptor, quesumus,
illabere propicius
clarumque nostris sensibus
lumen prebe fidelibus.
Mane nobiscum, domine,
noctem obscuram remoue,
omne delictum ablue,
piam medelamn55 tribue.
Quem iam venisse nouimus,
redire item credimus,
tu sceptrum tuum inclitum
tuo defende clipeo.
Gloria tibi, domine,
qui apparuisti hodie.
℣ Uenit lumen tuum, Hierusalem, Et gloria domini super te orta est.
Ⱥ Stella ista sicut flamma corruscat et regem regum deum demonstrat; magi eam viderunt et Christo regi munera obtulerunt.
Psalmus Nunc dimittis et cetera cum istis post confessionem versiculis:
℣ Reges Tharsis in secundo nocturno
℣ Omnes gentes, quascunque fecisti.
℣ Omnes de Saba venient vt supra in responsorio ad vesperas.

Oratio
Deus, illuminator omnium gentium, da populis tuis perpetua pace gaudere, et illud lumen splendidumn56 cordibus nostris infunde, quod trium magorum mentibus aspirasti. Dominum nostrum.
Hoc modo dicatur completorium, donec octaue compleantur. Ad matutinas non dicitur Domine, labia nec Deus, in adiutorium neque inuitatorium vel hymnus sed absolute ab antiphona inchoantur.

In primo nocturno
Ⱥ Afferte domino, filij dei, adorate dominum in aula sancta eius.
Psalmus Afferte domino c.j.
Ⱥ Psallite deo nostro, psallite; psallite regi nostri, psallite sapienter.
Psalmus Omnes gentes d.j.
Ⱥ Omnis terra adoret te et psallat tibi, psalmum dicat nomine tuo, domine.
Psalmus Iubilate d.vj.
℣ Reges Tharsis et insule.

Lectio prima. Esaie lv.
Omnes sitientes, venite ad aquas, et qui non habetis argentum, properate et emite et comedite. Uenite, emite absque argento et absque commutatione vinum et lac. Hec dicit dominus deus, qui hodierna die in Iordane baptizatus est: Conuertimini ad [88] me et salui eritis.
℟ Illuminare, illuminare, Hierusalem, quia venit lux tua Et gloria domini super te orta est.
℣ Et ambulabunt gentes in lumine tuo et reges in splendore ortus tui. Et.

Lectio secunda.
Surge, illuminare, Hierusalem, quia venit lumen tuum et gloria domini super te orta est, quia ecce tenebre operient terram et caligo populos. Super te autem orietur dominus et gloria eius in te videbitur. Et ambulabunt gentes in lumine tuo et reges in splendore ortus tui. Hec dicit.
℟ Omnes de Saba venient aurum et thus deferentes Et laudem domino annunciantes, alleluya, alleluya.
℣ Reges Tharsis et insule munera offerent, reges Arabum et Saba dona adducent. Et.

Lectio tertia.
Gaudens gaudebo in domino et exultabit anima mea in deo meo, quia induit me vestimento salutis et indumento leticie circundedit me, quasi sponsum decoratum corona et quasi sponsam ornatamn57 moni‹li›bus suis. Sicut enim terra profert germen suum et sicut hortus semen suum germinat, sic dominus deus germinabit iusticiam et laudem coram vniuersis gentibus.
℟ Reges Tharsis vt supra in vesperis.

In secundo nocturno
Ⱥ Reges Tharsis et insule munera offerent regi domino.
Psalmus Deus iudicium e.j.
Ⱥ Omnes gentes, quascunque fecisti, venient et adorabunt coram te, domine.
Psalmus Inclina, domine e.vij.
Ⱥ Uenite adoremus eum, quia ipse est dominus deus noster.
Psalmus Uenite exultemus f.j.
℣ Omnes gentes, quascunque fecisti.

Lectio quarta.
Intelligere possumus, fratres charissimi, quantam gratiam Christo domino debeamus, qui vota votis accumulat, gaudia gaudijs multiplicat. Ecce enim adhuc exultamus Christum dominum natum, etiam eum letamur pro salute generis humani baptizatum.
℟ Hodie in Iordane baptizato domino aperti sunt celi et sicut columba super eum spiritus mansit et vox patris intonuit: "Hic est filius meus dilectus, in quo michi complacui."
℣ Celi aperti sunt super eum et vox patris audita est: "Hic est filius."

Lectio quinta.
Natiuitatis adhuc celebratur solennitas, et dum vix natus est hominibus, etiam renascitur sacramentis. Hodie enim licet post multa annorum curricula consecratus est in Iordane.
℟ In columbe specie spiritussanctus visus est, paterna vox audita est: "Hic est filius meus dilectus, in quo michi bene complacui; ipsum audite."
℣ Celi aperti sunt super eum et vox patris audita est: "Hic est filius."

Lectio sexta.
Ita ergo disposuit dominus, vt vota votis subiungeret, hoc est, vt in vno eodemque tempore et nasceretur per virginem et per mysterium gigneretur essetque continuata festiuitas carnis atque baptismatis, vt quemadmodum tunc miramur [89 | E.vj.] de incorrupta matre progenitum, ita et nunc suscipiamus illum pura vnda submersum et gloriemur in vtroque facto, quia filium genuit mater et casta est et Christum vnda lauit et sancta est.
℟ Testimonium perhibuit Ioannes domino Iesu dicens: "Quia vidi spiritum descendentem quasi columbam de celo et mansit super eum."
℣ Et ego vidi et testimonium perhibui, quia hic est filius dei. Quia.

In tertio nocturno
Ⱥ Fluminis impetus letificat, alleluya, ciuitatem dei, alleluya.
Psalmus Deus noster d.j.
Ⱥ Adorate dominum, alleluya, in aula sancta eius, alleluya.
Psalmus Cantate j f.ij.
Ⱥ Adorate deum, alleluya, omnes angeli eius, alleluya.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.
℣ Uenite adoremus eum, quia ipse est dominus deus noster.

Lectio septima. Secundum Mattheum ij.
Cum natus esset Iesus in Bethleem Iude in diebus Herodis regis, ecce magi ab oriente venerunt Hierosolimam dicentes: "Ubi est, qui natus est, rex Iudeorum? Uidimus enim stellam eius in oriente et venimus adorare eum," et reliqua.
Homilia Gregorij pape.
Sicut ex lectione euangelica, fratres charissimi, audistis, quod celi rege nato rex terrenus turbatus est, quia nimirum terrena altitudo confunditur, cum celestis celsitudo aperitur.
℟ Magi veniunt ab oriente Hierosolimam querentes et dicentes: "Ubi est, qui natus est, cuius stellam vidimus et venimus adorare dominum?"
℣ Cum natus esset Iesus in Bethleem Iude in diebus Herodis regis, ecce magi ab oriente venerunt Hierosolimam dicentes: "Ubi est, qui."

Lectio octaua.
Considerandum nobis est, quanta fuerit in quorundam Iudeorum corde duricia, qui hunc neque per prophetie donum nec per miracula agnouit. Omnia quippe elementa auctorem suum venisse testata sunt. Ut enim de eis quiddam vsu humano loquar, deum hunc esse celi cognouerunt, quia protinus stellam miserunt.
℟ Stella, quam viderant magi in oriente, antecedebat eos, donec venerunt ad locum, Ubi puer erat, Uidentes autem eam gauisi sunt gaudio magno.
℣ Et intrantes domum inuenerunt puerum cum Maria, matre eius, et procidentes adorauerunt eum. Uidentes autem.

Lectio nona.
Mare cognouit, quia sub plantis eius se calcabile prebuit. Terra cognouit, quia eo moriente contremuit. Sol cognouit, quia lucis sue radios abscondit. Saxa et parietes cognouerunt, quia tempore mortis eius scissa sunt. Infernus cognouit, quia hos, quos tenebat mortuos, reddidit. Et tamen hunc, quem deum omnia insensibilia elementa [90] senserunt, adhuc infidelium Iudeorum corda esse deum minime cognoscunt.
℟ Tria sunt munera preciosa, que obtulerunt magi domino in die ista, et habent in se mysteria diuina: In auro, vt ostendatur regis potentia, in thure sacerdotem magnum considera et in myrrha dominicam sepulturam.
℣ Salutis nostre auctorem magi venerati sunt in cunabilis et de thesauris suis mysticas ei munerum species obtulerunt. In auro.

Finito responsorio statim sequatur euangelium.
Secundum Lucam iij.
Factum est autem cum baptizaretur omnis populus, et Iesu baptizato et orante apertum est celum et descendit spiritussanctus corporali specie sicut columba in ipsum et vox de celo facta est dicens: "Hic est filius meus dilectus, in te complacui michi." Et ipse Iesus erat incipiens quasi annorum triginta, vt putabatur, filius Ioseph, qui fuit Heli, qui fuit Mathat, qui fuit Leui, qui fuit Melchi, qui fuit Iamne, qui fuit Ioseph, qui fuit Mathathie, qui fuit Amos, qui fuit Naum, qui fuit Hesli, qui fuit Nagge, qui fuit Mathath, qui fuit Mathatie, qui fuit Semei, qui fuit Ioseph, qui fuit Iuda, qui fuit Ioanna, qui fuit Resa, qui fuit Zorobabel, qui fuit Salathiel, qui fuit Neri, qui fuit Melchi, qui fuit Addi, qui fuit Thosam, qui fuit Helmadan, qui fuit Her, qui fuit Iesu, qui fuit Eliezer, qui fuit Iora, qui fuit Mathat, qui fuit Leui, qui fuit Symeon, qui fuit Iuda, qui fuit Ioseph, qui fuit Iona, qui fuit Eliachim, qui fuit Melcha, qui fuit Menna, qui fuit Mathatha, qui fuit Nathan, qui fuit Dauid, qui fuit Iesse, qui fuit Obeth, qui fuit Booz, qui fuit Salmon, qui fuit Naason, qui fuit Aminadab, qui fuit Aram, qui fuit Esron, qui fuit Phares, qui fuit Iude, qui fuit Iacob, qui fuit Ysaac, qui fuit Abrahe, qui fuit Thare, qui fuit Nachor, qui fuit Seruch, qui fuit Ragau, qui fuit Phalech, qui fuit Heber, qui fuit Sale, qui fuit Cainam, qui fuit Arfaxath, qui fuit Sem, qui fuit Noe, qui fuit Lamech, qui fuit Matusale, qui fuit Enoch, qui fuit Iareth, qui fuit Malaleel, qui fuit Cainam, qui fuit Enos, qui fuit Seth, qui fuit Adam, qui fuit dei. Iesus autem plenus spiritu sancto regressus est ab Iordane.
Canticum Te deum laudamus.
℣ Dies sanctificatus illuxit nobis; Uenite, gentes, et adorate [91 | E.vij.] dominum.

In laudibus
Ⱥ
Ante luciferum genitus et ante secula dominus saluator noster hodie mundo apparuit.
Psalmus Dominus regnauit cum ceteris.
Ⱥ Uenit lumen tuum, Hierusalem, et gloria domini super te orta est, et ambulabunt gentes in lumine tuo, alleluya.
Ⱥ Apertis thesauris suis obtulerunt magi domino aurum, thus et myrrham, alleluya.
Ⱥ Maria et flumina, benedicite deo, hymnum dicite, fontes, domino, alleluya.
Ⱥ Tria sunt munera, que obtulerunt magi domino: aurum, thus et myrrham filio dei, regi magno, alleluya.
Capitulum Esaie lx
Surge, illuminare, Hierusalem, quia venit lumen tuum et gloria domini super te orta est, quia ecce tenebre operient terram et caligo populos.

Hymnus
Nuncium vobis fero de supernis:
natus est Christus, dominator orbis,
in Bethleem Iude; sic enim propheta
dixerat ante.
Nunc canit letus chorus angelorum,
stella declarat, veniunt Eoi
principes digno celebrare cultu
mystica dona.
Thus deo, myrrham throcletem humando,
bracteas regi criseas decenti,
dum colunt vnum, meminere trino,
tres dare terna.
Gloriam trine monadi canamus
cum deo diue geniteque proli,
flamini nec non ab vtroque fuso
corde fideli. Amen.
℣ Omnes de Saba venient.
Ⱥ Hodie celesti sponso iuncta est ecclesia, hodie in Iordane lauit Christus nostra crimina; currunt cum muneribus magi ad regales nuptias, ex aqua facto vino letantur conuiue, alleluya.
Psalmus Benedictus dominus.

Oratio
Deus, qui hodierna die vnigenitum tuum gentibus stella duce reuelasti, concede propicius, vt qui iam te ex fide cognouimus, vsque ad contemplandam speciem tue celsitudinis perducamur. Per eundem.

Ad primam et ad ceteras horas diurnales antiphone de laudibus, psalmi consueti.
Capitulum Propter hoc sciet vt supra ad completorium.
℟ Christe fili cum alleluya.
℣ Qui apparuisti hodie, miserere nobis.
℣ Uenit lumen tuum, Hierusalem.
Kyrie, eleyson. Pater noster.
Ⱥ Uiuit anima mea. Credo in deum.
Dicta confessione ℣ Reges Tharsis.
℣ Omnes gentes, quascunque.
℣ Omnes de Saba venient.
Oratio Deus, qui hodierna die et cetera vt in die natiuitatis domini.

Hoc modo cantetur prima, donec octaue compleantur, sed infra octauas preces adiunguantur. ℣ Et ego ad te cum oratione Domine sancte, pater omnipotens.

Ad tertiam
Capitulum Surge, illuminare.
℟ Reges Tharsis et.
℣ Omnes gentes.

Ad sextamn58
Capitulum Esaie lx
Super te, Hierusalem, orietur dominus et gloria eius in te videbitur, et ambulabunt gentes in lumine tuo et reges in splendore ortus tui.
℟ Omnes gentes, quascunque.
℣ Omnes de [92] Saba venient.

Ad nonam
Capitulum Esaie lx
Inundatio camelorum operiet te, dromedarij Madian et Essa. Omnes de Saba venient aurum et thus deferentes et laudem domino annunciantes.
℟ Omnes de Saba venient.
℣ Uenite adoremus eum.

Ad vesperas
Super psalmos Dixit dominus g.ij. et ceteros, antiphone de laudibus.
Capitulum Surge, illuminare.
℟ Tria sunt munera.
Hymnus Hostis Herodes E.iiij.
℣ Reges Tharsis.
Ⱥ Tribus miraculis ornatum diem sanctum colimus: hodie stella magos duxit ad cunabula, hodie vinum ex aqua factum est ad nuptias, hodie a Ioanne Christus baptizari voluit, vt saluaret nos, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

Quando festum epiphanie cadit in dominica, tunc euangelium Cum factus esset Iesus annorum duodecim et reliquum officium dominicale cum suis antiphonis, oratione propria in secunda feria habeatur. Homilia vero Uenit Iesus a Galilea in Iordanem in sexta feria legatur cum reliquo officio dominicali.
Quando vero festum epiphanie cadit in secunda, tertia vel quarta feria, legitur homilia Uenit Iesus in sexta feria cum reliquo officio de festo.
Sed si cadit festum epiphanie in quintam vel sextam feriam aut sabbato, tunc homilia Uenit Iesus legatur in quarta feria cum reliquo officio et oratione dominicali in crastino.

Ad matutinas
Inuitatorium Christus apparuit nobis, Uenite adoremus.
Psalmus Uenite.
Hymnus Hostis Herodes E.iiij.
Ⱥ Afferte domino vt supra.
Psalmus Afferte domino c.j.
Ⱥ Fluminis impetus.
Psalmus Deus noster d.j.
Ⱥ Psallite.
Psalmus Omnes gentes d.j.
Ⱥ Omnis terra.
Psalmus Iubilate d.vj.
Ⱥ Reges Tharsis.
Psalmus Deus iudicium e.j.
Ⱥ Omnes gentes.
Psalmus Inclina e.vij.
Ⱥ Homo natus est in ea et ipse fundauit eam altissimus.
Psalmus Fundamenta e.viij.
Ⱥ Adorate dominum.
Psalmus Cantate j f.ij.
Ⱥ Adorate deum.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.
℣ Reges Tharsis.

Lectio prima. Sermo beati Augustini.
Gaudeamus in domino, dilectissimi, et agnoscamus in magis adorantibus dominum Christum vocationis nostre fideique primitias et beate spei initia celebremus.
℟ Dies sanctificatus illuxit nobis; venite, gentes, et adorate dominum, Quia hodie descendit lux magna in terris.
℣ Uenite adoremus eum, quia ipse est dominus deus noster. Quia.

Lectio secunda.
Exinde enim in eternam hereditatem cepimus introire, exinde nobis Christum loquentia scripturarum archana patuerunt et veritas, quam Iudeorum abiectio non recepit, omnibus nationibus lumen suum inuexit.
℟ Uenit lumen tuum, Hierusalem, et gloria domini super te orta est Et ambulabunt gentes in lumine tuo et reges in splendore ortus tui.
℣ Filij tui de longe venient et filie tue de latere surgent. Et ambulabunt.

Lectio tertia.
Honoretur itaque a nobis sacratissimus dies, in quo salutis [93 | E.viij.] nostre auctor apparuit, et quem magi infantem venerati sunt in cunabulis, nos omnipotentem adoremus in celis.
℟ Rex magnus natus est in Israel et venerunt reges terre adorare eum Et obtulerunt ei munera: aurum, thus et myrrham.
℣ Et intrantes domumn59 inuenerunt puerum cum Maria, matre eius, et procidentes adorauerunt eum. Et obtulerunt.
Psalmus Te deum.
℣ Dies sanctificatus.

Laus matutina cum capitulo, hymno, versiculo sicut inn60 die sancto habeantur. Hoc modo supra dicto singulis diebus infra primum et vltimum cantentur inuitatorium, hymni, antiphone super psalmos cum ipsis psalmis necnon et capitulum, versiculus et cetera.
In euangelio Ⱥ Ab oriente venerunt magi in Bethleem adorare dominum et apertis thesauris suis preciosa munera obtulerunt: aurum sicut regi magno, thus sicut deo vero, myrrham sepulture eius, alleluya.
Psalmus Benedictus.
Oratio Deus, qui hodierna die vnigenitum post Benedictus.

Commemoratio de beata virgine.
Ⱥ Quando natus es E.ij.
℣ Speciosus forma.
Oratio Deus, qui salutis.

Hore diurnales sicut in die sancto.

Ad vesperas
Sola Ⱥ Ante luciferum.
Psalmi consueti.
Capitulum Surge, illuminare.
Hymnus Hostis Herodes.
℣ Reges Tharsis.
Ⱥ Uidentes stellam magi gauisi sunt gaudio magno et intrantes domum obtulerunt domino aurum, thus et myrrham.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.
Sequatur Ⱥ Rubum, quem viderat E.ij.
℣ Post partum.
Oratio vt supra.

DIE TERTIA
Lectio prima. Sermo sancti Leonis pape.
Celebrato proximo die, quo intemerata virginitas huic mundo edidit saluatorem, epiphanie, dilectissimi, nobis veneranda festiuitas dat perseuerantiam gaudiorum et inter cognatarum solennitatum vicinia sacramenta exultationis vigor et fidei feruor non tepescat.
℟ Hodie in Iordane E.v.

Lectio secunda.
Ad omnium enim hominum spectat salutem, quod infantia mediatoris dei et hominum iam vniuerso declarabatur mundo, cum adhuc exiguon61 detineretur oppidulo. Quamuis enim Israeliticam gentem et ipsius gentis vnam familiam delegisset, de qua naturam vniuerse humanitatis assumere voluit, tamen intra materne habitationis angustias ortus sui latere primordia noluit sed mox ab hominibus voluit agnosci, qui dignatus est omnibus nasci.
℟ In columbe specie E.v.

Lectio tertia.
Tribus igitur magis in regione orientis stella noue claritatis apparuit, que illustrior ceteris pulchriorque sideribus facile in se intuentium oculos animosque conuerteret, non esse ociosum, quod tam insolitum videbatur. Dedit ergo aspicientibus intellectum, qui prestitit signum et quod fecit intelligi, fecit [94] inquiri et se inueniendum obtulit requisitus.
℟ Testimonium perhibuit E.vj.

In euangelio Ⱥ Ordines angelorum videntes inuisibilem venientem in aquas timore perterriti cogitabant, quomodo inuisibilis deus formam serui suscepit, et apparescens mundum illuminauit benedictus dominus deus Israel.
Psalmus Benedictus.
Oratio Deus, qui hodierna die vnigenitum E.vij.

Commemoratio Germinauit E.ij.
Uersiculus, oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Uenient ad te, qui detrahebant tibi, et adorabunt vestigia pedum tuorum.
Psalmus Magnificat.

Commemoratio.
Ⱥ Ecce Maria E.ij.
Oratio vt supra.

DIE QUARTA
Lectio prima.
Quamuis, dilectissimi fratres, Christus, salutis nostre deus, omnipotentis patris coeternus filius, velamine carnis coopertus et humilis dignatus sit visitare mortales, dedit tamen multa ac maxima maiestatis sue indicia, quibus mens humana sentiret et nouum hominem natum et deum aduenisse de celo.
℟ Hodie celi aperti sunt et vox de celo intonuit dicens: "Hic est filius meus dilectus, in quo michi bene complacui."
℣ Celi aper‹t›i sunt super eum et vox patris audita est: "Hic est."

Lectio secunda.
Nam cum ipse deus lege natiuitatis humane paruulus et infans apud Iudeam vagiret in cunis, lateret in pannis, magnificentiam tamen eius vniuerso orbi mirabilis ab alto stella procedit.
℟ Hodie celi aperti sunt et mare dulce factum est, terra exultat, montes et colles letantur, Quia a Ioanne in Iordane Christus baptizatus est.
℣ Quid est tibi, mare, quod fugisti? Et tu, Iordanis, quia conuersus est retrorsum? Quia.

Lectio tertia.
Quis enim dubitet letiore luce ipsam stellam et fulgentioribus radijs choruscasse, que celi terreque lumen humanis oculis ingerebat. Et necesse erat, vt stella hec a ceteris sideribus orbi clarior distaret, que annunciabat Christum, cuius natiuitas ab vniuersis mortalibus differebat.
℟ Fontes aquarum sanctificati sunt Apparente domino Christo in gloria dei patris.
℣ Descendit spiritussanctus corporali specie sicut columba in eum et vox de celo facta est. Apparente.
Ⱥ Omnes nationes venient a longe portantes munera sua, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Commemoratio Nesciens mater D.v.

Ad vesperas
Ⱥ Bapti‹za›tur Christus, sanctificatur omnis mundus et tribuit nobis remissionem peccatorum; aqua, spiritu omnes purificamur.
Psalmus Magnificat.

Commemoratio.
Ⱥ Uirgo verbo concepit D.viij.

DIE QUINTA
Lectiones sicut in die secunda cum istis responsorijs.
℟ Magi veniunt E.vj.
℟ Interrogabat magos Herodes: "Quod signum vidistis super natum regem?" "Stellam magnam fulgentem, cuius splendor illuminat mundum. Et nos cognouimus et venimus adorare dominum."
℣ [95 | F.j.] Magi veniunt ab oriente Hierosolimam querentes et dicentes: "Et nos."
℟ Stella, quam viderant magi E.vj.
Ⱥ Ammoniti magi in somnis ab angelo per aliam viam reuersi sunt in regionem suam.
Psalmus Benedictus.

Commemoratio.
Ⱥ Quando natus E.ij.

Ad vesperas
Ⱥ Aqua abluit peccatum hodie apparens liberator et rorat omnem mundum diuinitatis ope.
Psalmus Magnificat.

Commemoratio.
Ⱥ Rubum, quem viderat E.ij.

DIE SEXTA
Lectiones sicut in die tertia.
℟ Uidentes stellam magi gauisi sunt gaudio magno et intrantes domum inuenerunt puerum cum Maria, matre eius, et procidentes adorauerunt eum Et apertis thesauris suis obtulerunt ei munera: aurum, thus et myrrham.
℣ Ab oriente venerunt magi in Bethleem adorare dominum. Et.
℟ Tria sunt munera E.vj.
℟ Hic est dies preclarus, in quo saluator mundi apparuit, quem prophete predixerunt, angeli adorauerunt, Cuius stellam magi videntes gauisi sunt Et munera ei obtulerunt.
℣ Et intrantes domum inuenerunt puerum cum Maria, matre eius, et procidentes adorauerunt eum. Et.
Ⱥ Pater de celis filium testificatur et spiritussancti presentia aduenit vnum edocens, qui baptizatur Christus.
Psalmus Benedictus.

Commemoratio.
Ⱥ Germinauit E.ij.

Ad vesperas
Ⱥ Peccati aculeus conteritur: hodie baptizato domino et nobis donata est regeneratio.
Psalmus Magnificat.

Commemoratio.
Ⱥ Ecce Maria genuit E.ij.

DIE SEPTIMA
Lectiones quarte diei.
℟ Hodie celi.
℟ Hodie celi aperti sunt.
℟ Fontes aquarum sicut supra, quarta die.
Ⱥ Baptizatur Christus requiratur ibidem.
Psalmus Benedictus

Commemoratio.
Ⱥ Nesciens mater D.v.

DOMINICA INFRA OCTAUAS
Ad vesperas
Sola Ⱥ Ante luciferum E.vij.
Capitulum Surge, illuminare E.iiij.
℟ Reges Tharsis.
Hymnus Hostis Herodes E.iiij.
℣ Reges Tharsis.
Ⱥ Letentur omnes populi tante festiuiatis gloria, quia hodie sanctum sidus ad Christi cunabula magos perduxit; hodie redemptor mundi in Iordanis alueo a Ioanne baptizatus est atque vocatus ad nuptias aquam in vinum mutauit; hodie quinque milia hominum de quinque panibus et duobus piscibus satiauit, alleluya, alleluya.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Uota, quesumus, domine, supplicantis populi tui celesti pietate prosequere, vt que agenda sint, videant et adimplenda, que viderint, conualescant.n62 Per.

Ad matutinas
Inuitatorium Christus apparuit E.vij.
Hymnus Hostis Herodes.

In primo nocturno
Ⱥ Afferte domino.
Ⱥ Fluminis impetus.
Ⱥ Psallite domino.
℣ Reges Tharsis.

Lectio prima.
Predicabat in deserto Ioannes baptismum penitente populo in remissionem peccatorum, non quod crimina commissa deleret sed quod emendaret errantes, nam remissio [96] peccatorum Christi gratie seruabatur.
℟ Hodie in Iordane E.v.

Lectio secunda.
Sed quid mirum de mansuetudine saluatoris, si se prophete sui manibus inclinauit, qui se ab inimicis suis passus esset crucifigi.
℟ In columbe E.v.

Lectio tertia.
Quo properante ad fluuium talem Ioannes circumstantibus turbis erupit in vocem: "Ecce agnus dei, ecce qui tollit peccata mundi."
℟ Testimonium E.vj.

In secundo nocturno
Ⱥ Omnis terra.
Ⱥ Reges Tharsis.
Ⱥ Omnes gentes.
℣ Omnis terra.

Lectio quarta.
Baptizatur ergo Iesus non sibi sed nobis; baptizatur, non vt purificetur aquis sed vt aquas ipse sanctificet; baptizatur ergo nouus, vt noui baptismatis construat sacramentum.
℟ Magi veniunt E.vj.

Lectio quinta.n63
Aperti sunt, inquit, ei celi. Estimo, vt in celestibus esset miraculum de his, que gerebantur in terris, sicut ait scriptura: in quem concupiscunt angeli prospicere. Quomodo enim non poterant mirari virtutes celorum et dominationes cherubin et seraphin, cum viderent dominum Sabaoth in fluuio ab Ioanne baptizari?
℟ Interrogat magos Herodes.

Lectio sexta.
Ut autem Ioannis attestatio et celesti testimonio confirmetur, vidit spiritum sanctum corporali specie sicut columbam descendentem et manentem super Iesum, audit et patrem dicentem: Hic est filius meus dilectus, in quo michi bene complacui.
℟ Stella, quam viderant E.vj.

In tertio nocturno
Ⱥ Homo natus est E.vij.
Ⱥ Adorate dominum.
Ⱥ Adorate dominum.
℣ Uenite adoremus.

Secundum Lucam ij.
In illo tempore: Cum factus esset Iesus annorum duodecim, ascendentibus illis Hierosolymam secundum consuetudinem diei festi, consummatisque diebus cum redirent, remansit puer Iesus in Hierusalem et non cognouerunt parentes eius, et reliqua.
Homilia venerabilis Bede presbiteri.
Quod Christus duodenus in medio doctorum sedit audiens et interrogans illos, humane est humilitatis, immo et eximium discende humilitatis, exemplum.
℟ Hic est dies.

Lectio octaua.
Et bene qui iuuenis erat, doctrine sibi subditurus officium paruulus adhuc audit et interrogat seniores, vt videlicet eorum prouida dispensatione compescat audaciam, qui non solum indocti sed etiam impubes ad docendum prorumpere magis quam ad dicendum volunt submitti.
℟ Uidentes stellam magi.

Lectio nona.
Sequamur autem eius humanitatis exemplum. Si nos mansio diuine delectat visionis, memores semper illius simus precepti. Audi, fili mi, disciplinam patris tui et ne dimittas legem matris tue, vt addatur gratia capiti tuo et torques collo tuo.
℟ Tria sunt munera E.vj.
[97 | F.ij.] Psalmus Te deum.
℣ Dies sanctificatus.

Laudes, capitulum, hymnus, versiculus vt in die sancto.

In euangelio Ⱥ "Fili, quid fecisti nobis sic? Ego et pater tuus dolentes querebamus te." "Et quid est, quod me querebatis? Nesciebatis, quia in his, que patris mei sunt, oportet me esse?"
Psalmus Benedictus.
Oratio Uota, quesumus, domine.

Prima adiuncto psalmo Confitemini cum ceteris horis diurnalibus peragantur vt in die sancto cum oratione dominicali.

Ad vesperas
Ⱥ Puer Iesus proficiebat etate et sapientia coram deo et hominibus.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

FERIA SECUNDA
Secundum Mattheum iij.
In illo tempore: Uenit Iesus a Galilea in Iordanem ad Ioannem, vt baptizaretur ab eo, et reliqua.
Lectio prima. Homilia venerabilis Bede presbiteri.
Lectio sancti euangelij, quam modo, fratres, audiuimus, magnum nobis et in domino et in seruo dat perfecte humilitatis exemplum. In domino quidem, quia cum sit dominus omnium, non solum ab homine seruo voluit baptizari sed ipse ad hunc baptizandus venire dignatus est.

Lectio secunda.
In seruo autem, quia cum sciret se esse precursorem ac baptistam sui saluatoris destinatum, memor tamen proprie fragilitatis iniunctum sibi humiliter excusauit officium dicens: "Ego a te debeo baptizari et tu venis ad me?" Quia vero omnis, qui se exaltat, humiliabitur, et qui se humiliat, exaltabitur.

Lectio tertia.
Et dominus, qui in forma hominis propter homines instruendos humilis apparuit, mox a deo patre quantum super homines, immo et super angelos et super omne, quod creatum est, emineret, apparuit voce delapsa ad eum huiuscemodi a magnifica gloria, "Hic est," inquit, "filius meus dilectus, in quo michi bene complacui."

ULTIMO DIERUM OCTAUARUM
Ad primas vesperas
Sola Ⱥ Ante luciferum E.vij.
Psalmus Dixit dominus cum ceteris de natiuitate domini.

Capitulum Esaie.
Domine deus meus, honorificabo te, laudem tribuam nomini tuo, qui facis mirabiles res, consilium tuum antiquum verum fiat.
℟ In columbe specie E.v.
Hymnus Hostis Herodes E.iiij.
℣ Reges Tharsis.
Ⱥ Fontes aquarum sanctificati sunt Christo apparente in gloria orbi terrarum; haurite aquas de fonte saluatoris, sanctificauit enim nunc omnem creaturam Christus deus noster.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, cuius vnigenitus in substantia nostre carnis apparuit, presta, quesumus, vt per eum, quem similem nobis foris agnouimus, intus reformari mereamur. Per eundem.

[98] Fiat commemoratio de sanctis confessoribus Hilario et Remigio.
Ⱥ Isti sunt viri sancti.
℣ Sacerdotes tui, domine, induantur iusticiam require de pluribus confessoribus in communi.

Oratio
Deus, qui venerabilem beatorum confessorum tuorum atque pontificum Hilarij et Remigij festiuitatem populo dedicasti, te suppliciter deprecamur, vt quod in eorum honore deposcimus, ipsis suffragantibus consequi mereamur. Per.

Ad matutinas
Omnia vt in precedenti dominica cum hac homilia.

Lectio prima. Secundum Ioannem j.
In illo tempore: Uidit Ioannes Iesum venientem ad se, et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem. Ecce, inquit Ioannes, agnus dei. Ecce innocens et ab omni peccato immunis, vtpote cuius os quidem de ossibus Adam et caro de carne Adam sed nullam de carne peccatrice traxit maculam culpe.

Lectio secunda.
Ecce qui tollit peccata mundi. Ecce qui iustus inter peccatores, mitis inter impios. Hic est quasi agnus inter lupos apparens et peccatores et impios iustificandi habet potestatem. Quomodo autem peccata mundi tollat aut peccatores iustificat, Ioannes apostolus testatur dicens: "Qui dilexit nos et lauit nos a peccatis nostris in sanguine suo."

Lectio tertia.
Christus autem, fratres, lauit nos in sanguine suo, non solum quando sanguinem suum dedit in cruce pro nobis vel vnusquisque nostrum quando mysterion64 sancte passionis eius baptismo aque ablutus est, verum et quotidie tollit peccata mundi lauatque nos a peccatis nostris in sanguine suo, cum eiusdem beate passionis memoria ad altare replicatur cum panis et vini creatura in sacramentum carnis et sanguinis eius ineffabili spiritus sanctificatione transfertur.

In laudibus
Ⱥ Ueterem hominem renouans saluator venit ad baptismum, vt naturam, que corrupta est, per aquam recuperaret, incorruptibili veste circumamictans nos.
Ⱥ Te, qui in spiritu et igne purificas humana contagia, deum ac redemptorem omnes glorificamus.
Ⱥ Baptista contremuit et non audet tangere sanctum dei verticem sed clamat cum tremore: "Sanctifica me, saluator."
Ⱥ Caput drachonis saluator contriuit in Iordanis flumine, ab eius potestate omnes eripuit.
Ⱥ Magnum mysterium declaratur hodie, quia creator omnium in Iordane expurgat nostra facinora.
Capitulum Domine deus meus, honorificabo vt supra ad vesperas.
Hymnus Nuncium vobis E.vij.
℣ Omnes de Saba.
Ⱥ Precursor Ioannes exultat cum Iordane baptizato domino, facta est orbi terrarum exultatio, facta est peccatorum nostrorum remissio sanctificans aquas; ipsi omnes clamemus: "Miserere nobis."
Psalmus Benedictus.
Oratio vt supra.

Commemoratio de confessoribus.
Ⱥ Fulgebunt iusti in communi.
℣ Sacerdotes [99 | F.iij.] eius.
Oratio vt supra.

Ad cursus diurnales antiphone de laudibus.

Ad tertiam
Capitulum Domine deus meus.
Responsoria vt in die sancto.

Ad sextam
Capitulum Esaie xij
Exultet desertum et exultent solitudines Iordanis et populus meus videbit altitudinem domini et maiestatem dei.

Ad nonam
Capitulum Esaie xij
Et aperiam in montibus flumina et in medijs campis fontes disrumpam et terram sitientem sine aqua confundam.

Ad vesperas
Sola Ⱥ Ueterem hominem super psalmum Dixit dominus cum ceteris de natiuitate.
Capitulum Domine deus meus.
℟ Tria sunt munera E.vj.
Hymnus Hostis Herodes.
℣ Reges Tharsis.
Ⱥ Baptizat miles regem, seruus dominum suum, Ioannes saluatorem; aqua Iordanis stupuit, columba protestatur, paterna vox audita est: "Hic est filius meus."
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

Commemoratio fiat de sancto Felice vt infra in loco proprio.

Completorium vt supra.

Ab hinc autem prima et completorium habeantur sicut infra in psalterio locis suis notantur.
Ab hinc commemoratio ad matutinas et ad vesperas singulis diebus ferialibus vsque ad diem Blasij fiat hoc modo: post Benedicamus domino imponatur
Ⱥ Quando natus E.ij.
℣ Speciosus forma.
Oratio Deus, qui salutis.

Postea de sancto Michaele.
Ⱥ Michael preposite cum ceteris infra positis.

Ad vesperas
De sancta Maria.
Ⱥ Rubum, quem viderat E.ij.
℣ Post partum.

De sancto Michaele.
Ⱥ Michael archangele cum ceteris.

Commemoratione tantum de sancta Maria post purificationem variata.

Quando inter octauas epiphanie et septuagesimam vna tantum dominica occurrerit, ne historia Domine, ne in ira pretermittatur, si qua festiuitas nouem lectionum eam inciderit, hec in crastinum differatur excepta festiuitate sanctorum Fabiani et Sebastiani, que si in ea dominica euenerit, in sabbato anticipetur, et similiter festum sancti Henrici anticipetur. Si autem festum sancte Agnetis illam dominicam inciderit, in crastinum differatur, et tunc festum sancti Uincentij similiter differetur post festum Agnetis. Si duo tamen dominici dies predictum tempus inciderint, in quorum vtroque festa nouem lectionum occurrunt, precedens festum dominicali historie cedit, sequens vero locum suum retinet.
Notandum vero: hic est de vtraque dominice vespera, cui ex vna vel vtraque parte adiacent festa sanctorum. Dominicam quamlibet suo capitulo et eis, que sequuntur, in priori vespera non priuamus, nisi in sabbato summum festum precesserit, quod secunda sui vespera minime priuatur, etiam si dominicalis historia in crastino primum incipiatur. Nam cetera licet proprium cantum habentia non nisi antiphonam tantum post Benedicamus domino recipiunt in secundis [100] vesperis cuiuslibet sabbati, si in crastino historia inchoanda est.

DOMINICA PRIMA POST OCTAUAS EPIPHANIE
Ad primas vesperas
Super psalmos Ⱥ Benedictus dominus deus meus.
Idem psalmus cum ceteris psalmis et antiphonis prout infra in psalterio g.viij.
Capitulum Benedictus deus et pater domini nostri et cetera.
℟ Deus, qui sedes super thronum et iudicas equitatem, esto refugium pauperum in tribulatione, Quia tu solus laborem et dolorem consideras.
℣ Tibi enim, domine, derelictus est pauper, pupillo tu eris adiutor. Quia.
Hymnus Deus, creator omnium h.j.
℣ Uespertina oratio ascendat ad te, domine, Et descendat super nos misericordia tua.
Ⱥ Peccata mea, domine, sicut sagitte infixa sunt in me, sed antequam vulnera generent in me, sana me, domine, medicamento penitentie, deus.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Omnipotens sempiterne deus, qui celestia simul et terrena moderaris,n65 supplicationes populi tui clementer exaudi et pacem tuam nostris concede temporibus. Per.

Ad completorium
Ⱥ Miserere michi.
Psalmi consueti, capitulum, hymnus et cetera patent in fine psalterij.

Ad matutinas
Inuitatorium Regem magnum adoremus dominum.
Hymnus Primo dierum omnium a.j.

In primo nocturno
Ⱥ Seruite domino et cetera.
Psalmus Beatus vir et cetera.
℣ Memor fui nocte nominis tui, domine, Et custodiui legem tuam.

Incipit epistola Pauli ad Romanos prima. Lectio prima.
Paulus, seruus Christi Iesu, vocatus apostolus, segregatus in euangelium dei, quod ante promiserat per prophetas suos in scripturis sanctis de filio suo, qui factus est ei ex semine Dauid secundum carnem, qui predestinatus est filius dei in virtute secundum spiritum sanctificationis ex resurrectione mortuorum, Iesu Christi domini nostri, per quem accepimus gratiam et apostolatum ad obediendum fidei in omnibus gentibus pro nomine eius, in quibus estis et vos vocati Iesu Christi. Tu autem.
Incipit historia Domine, ne in ira.
℟ Domine, ne in ira tua arguas me neque in ira tua corripias me. Miserere mei, domine, quoniam infirmus sum.
℣ Timor et tremor venerunt super me et contexerunt me tenebre et dixi: Miserere.

Lectio secunda.
Omnibus, qui sunt Rome, dilectis dei, vocatis sanctis, gratia vobis et pax a deo patre et domino nostro Iesu Christo. Primum quidem gratias ago deo meo per Iesum Christum pro vobis, quia fides vestra annunciatur in vniuerso mundo.
℟ Deus, qui sedes.

Lectio tertia.
[101 | F.iiij.] Testis enim michi est deus, cui seruio in spiritu meo in euangelio filij eius, quod sine intermissione memoriam vestri semper facio in orationibus meis obsecrans, si quomodo tandem aliquando prosperum iter habeam in voluntate dei veniendi ad vos.
℟ A dextris est michi dominus, ne commouear; propter hoc dilatatum est cor meum et exultauit lingua mea.
℣ Conserua me, domine, quoniam in te speraui; dixi domino: "Deus meus es tu." Propter.

In secundo nocturno
Ⱥ Bonorum meorum vt in psalterio.
Psalmus Conserua me a.iiij.
℣ Media nocte surgebam a.vj.

Lectio quarta.
Desidero enim videre vos, vt aliquid impartiar vobis gratie spiritualis ad confirmandos vos, id est simul consolari vobis per eam, que in inuicem est, fidem vestram atque meam.
℟ Notas michi fecisti, domine, vias vite, adimplebis me letitia cum vultu tuo, Delectationes in dextera tua vsque in finem.
℣ Tu es, domine, qui restitues hereditatem meam michi. Delectationes.

Lectio quinta.
Nolo autem vos ignorare, fratres, quia sepe proposui venire ad vos (et prohibitus sum vsque adhuc), vt aliquem fructum habeam in vobis sicut in ceteris gentibus. Grecis ac barbaris, sapientibus et insipientibus debitor sum, ita quod in me promptum est, et vobis,n66 qui Rome estis, euangelizare; non enim erubesco euangelium.
℟ Diligam te, domine, virtus mea, Dominus firmamentum meum et refugium meum.
℣ Laudans inuocabo dominum et ab inimicis meis saluus ero. Dominus firmamentum.

Lectio sexta.
Uirtus enim dei est in salutem omni credenti, Iudeo primum et Greco. Iusticia enim dei in eo reuelatur ex fide in fidem, sicut scriptum est: Iustus autem ex fide viuit. Reuelatur enim ira dei de celo super omnem impietatem et iniusticiam hominum eorum, qui veritatem in iniusticia detinent, quia quod notum est dei, manifestum est illis. Deus autem illis reuelauit.
℟ Domini est terra et plenitudo eius, Orbis terrarum et vniuersi, qui habitant in eo.
℣ Ipse super maria fundauit eum et super flumina preparauit eum. Orbis terrarum.

In tertio nocturno
Ⱥ Non sunt loquele et cetera.
Psalmus Celi enarrant.
℣ Exaltare, domine, in virtute tua. Cantabimus et psallemus virtutes tuas.

Secundum Ioannem ij.
In illo tempore: Nuptie facte sunt in Chana Galilee et erat mater Iesu ibi, et reliqua.
Homilia venerabilis Bede presbiteri.
Discumbente itaque, fratres, domino ad nuptias vinum defecit, vt meliore vino per ipsum mirabili ordine facto manifestaretur gloria in homine latentis dei et credentium in eum [102] fides proficeret. Quod dicit: "Quid michi et tibi est, mulier?" signat non se diuinitatis principium, qua miracula erat facturus, temporaliter accepisse de matre sed eternaliter semper habuisse a patre.
℟ Ad te, domine, leuaui animam meam. Deus meus, in te confido, non erubescam.
℣ Neque irrideant me inimici mei, etenim vniuersi, qui sustinent te, non confundentur. Deus.

Lectio octaua.
"Nondum," inquit, "venit hora mea, vt fragilitatem sumpte humanitatis ex te moriendo demonstrem. Prius est, vt potentiam eterne deitatis virtutes operando patefaciam."
℟ Audiam, domine, vocem laudis tue, Ut enarrem vniuersa mirabilia tua.
℣ Domine, dilexi decorem domus tue et locum habitationis glorie tue. Ut enarrem.

Lectio nona.
Uenit ergo hora, fratres, vt quid sibi et matri commune esset, dominus ostenderet, cum eam moriturus in cruce discipulo virgini matrem virginem commendare curauit. Carnis nanque infirma prospiciens matrem, de qua hec suscepit, pie cognitam ei, quem maxime diligebat, discipulo commendauit, quia diuina facturus quasi incognitam se nosse dissimulat, qui hanc diuine natiuitatis auctorem non esse cognoscit.
℟ Peccata mea, domine, sicut sagitte infixa sunt in me, sed antequam vulnera generent in me, Sana me, domine, medicamento penitentie, deus.
℣ Quoniam iniquitatem meam ego agnosco et delictum meum coram me est semper, tibi soli peccaui. Sana me.

Psalmus Te deum laudamus.
℣ Excelsus super omnes gentes dominus Et super celos gloria eius.
Ⱥ Regnauit dominus cum ceteris de laudibus vt infra in psalterio.
Capitulum Benedictio et cetera.
Hymnus Eterne.
℣ Dominus regnauit, induit decorem, Induit dominus fortitudinem et precinxit se virtute.
Ⱥ Nuptie facte sunt in Chana Galilee et erat ibi Iesus cum Maria, matre eius.
Psalmus Benedictus.
Oratio Omnipotens sempiterne deus F.iij.

Ad primam
Hymnus Iam lucis orto sidere b.j.
Ⱥ Dominus regit me et cetera vt infra in psalterio.
Psalmus Deus, deus meus, respice et ceteri consueti cum psalmo Confitemini, qui ad primam nunquam dicatur, nisi fuerit dominica, hebdomada paschali excepta. Finito vero psalmo Retribue cum Ⱥ predicta imponatur Ⱥ Gloria tibi, trinitas cum psalmo Quicunque vult.
Capitulum Domine, miserere nostri et cetera vt infra in psalterio per totum.

Ad tertiam, sextam et nonam
Hymni, antiphone, psalmi, capitula, responsoria et versiculi omnia vt in psalterio cum oratione dominicali Omnipotens sempiterne deus et cetera.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Sede a dextris.
Psalmus Dixit dominus cum ceteris.
Capitulum Dominus autem dirigat.
[103 | F.v.] ℟ nonum Peccata mea.
Hymnus Lucis creator g.iij.
℣ Dirigatur, domine, ad te oratio mea Sicut incensum in conspectu tuo.
In euangelio Ⱥ Deficiente vino iussit Iesus implere hydrias aqua, que in vinum conuersa est, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.
Hoc modo cantentur matutine cum ceteris horis diurnalibus et secunde vespere singulis diebus dominicis vsque ad septuagesimam.

FERIA SECUNDA
Ad matutinas
Inuitatorium Uenite exultemus domino.
Psalmus Uenite.
Hymnus Somno refectis b.viij.
℣ Domine, in celo misericordia tua Et veritas tua vsque ad nubes.
℟ Quam magna multitudo dulcedinis tue, domine, Quam abscondisti timentibus te.
℣ Perfecisti eis, qui sperant in te, in conspectu filiorum hominum. Quam.
℟ Benedicam dominum in omni tempore, semper laus eius in ore meo.
℣ In domino laudabitur anima mea, audiant mansueti et letentur. Semper.
℟ Delectare in domino Et dabit tibi petitiones cordis tui.
℣ Spera in domino et fac bonitatem et inhabita terram et pasceris in diuitijs eius. Et dabit.
Uersiculus subscriptus ad laudes dicendus est ab hinc vsque ad quadragesimam et ab octaua penthecostes vsque ad aduentum domini quotienscunque ferialiter cantabitur.
℣ Fiat misericordia tua, domine, super nos, quemadmodum sperauimus in te.

Ad laudes
Ⱥ Miserere mei, deus.
Psalmus idem vt in psalterio cum capitulo, hymno, versiculo, antiphona et precibus minoribus ibidem notatis et oratione dominicali. Hore diurnales dicantur per omnia, vt in psalterio notantur, cum secundis vesperis. Et hoc modo dicantur hore diurnales singulis diebus ferialibus ab octauan67 epiphanie vsque ad septuagesimam et ab octaua penthecostes vsque ad aduentum domini.
℣ Immola deo sacrificium d.ij.

FERIA TERTIA
Lectio prima. Romanorum v capitulum.
Iustificati ergo ex fide pacem habeamus ad deum per Iesus Christum dominum nostrum, per quem habemus accessum per fidem in gratiam istam, in qua stamus et gloriamur in spe glorie filiorum dei.
℟ Auribus percipe, domine, lachrymas meas, ne sileas a me; Remitte michi, quia incola ego sum apud te et peregrinus.
℣ Dixi: "Custodiam vias meas, vt non delinquam in lingua mea." Remitte.

Lectio secunda.
Non solum autem sed et gloriamur in tribulationibus scientes, quod tribulatio patientiam operatur, patientia autem probationem, probatio vero spem. Spes autem non confundit, quia charitas dei diffusa est in cordibus nostris per spiritumsanctum, qui datus est nobis.
℟ Statuit dominus supra petram pedes meos, deus meus, Et immisit in os meum canticum nouum.
℣ Expectans expectaui dominum et respexit me. Et immisit.

Lectio tertia.
Ut quid enim Christus, cum adhuc infirmi essemus, secundum tempus pro impijs mortuus est? [104] Uix enim pro iusto quis moritur, nam pro bono forsitan quis audeat mori.
℟ Ego dixi: "Domine, miserere mei, Sana animam meam, quia peccaui tibi."
℣ Domine, ne in ira tua arguas me neque in furore tuo corripias me. Sana.

FERIA QUARTA
℣ Deus, vitam meam D.vij.

Lectio prima.
Commendat autem charitatem suam deus in nobis, quoniam cum adhuc peccatores essemus secundum tempus, Christus pro nobis mortuus est. Multo igitur magis nunc iustificati in sanguine ipsius salui erimus ab ira per ipsum.
℟ Paratum cor meum, deus, paratum cor meum, Cantabo et psalmum dicam domino.
℣ Exurge, gloria mea, exurge, psalterium et cithara, exurgam diluculo. Cantabo.

Lectio secunda.
Si enim, cum inimici essemus, reconsiliati sumus deo per mortem filij eius, multo magis reconciliati salui erimus in vita ipsius. Non solum autem sed et gloriamur in deo per dominum nostrum Iesus Christum, per quem nunc reconciliationem accepimus.
℟ Adiutor meus, tibi psallam, quia deus susceptor meus es, Deus meus, misericordia mea.
℣ Eripe me de inimicis meis, deus meus, et ab insurgentibus in me libera me. Deus meus.

Lectio tertia.
Propterea sicut per vnum hominem peccatum in hunc mundum intrauit et per peccatum mors, et ita in omnes homines mors pertransijt, in quo omnes peccauerunt. Usque ad legem enim peccatum erat in mundo.
℟ Exaudi, deus, deprecationem meam, intende orationi mee, A finibus terre ad te clamaui, domine.
℣ Dum anxiaretur cor meum, in petra exaltasti me. A finibus.

FERIA QUINTA
℣ Gaudebunt labia mea, cum.

Lectio prima.
Peccatum autem non imputabatur, cum lex non esset. Regnauit mors ab Adam vsque ad Moysen etiam in eos, qui non peccauerunt in similitudinem preuaricationis Ade, que est forma futuri. Sed non sicut delictum, ita et donum.
℟ Repleatur os meum laude, vt hymnum dicam glorie tue, tota die magnificentie tue; Noli me proijcere in tempore senectutis, cum defecerit virtus mea, deus, ne derelinquas me.
℣ Gaudebunt labia mea, cum cantauero tibi, et anima mea, quam redemisti, domine. Noli.

Lectio secunda.
Si enim vnius delicto multi mortui sunt, multomagis gratia dei et donum in gratia vnius Iesu Christi in plures abundauit. Et non sicut per vnum peccatum, ita et donum. Nam iudicium ex vno in condemnationem, gratia autem ex multis delictis in iustificationem.
℟ Gaudebunt labia mea, cum cantauero tibi, Et anima mea, quam redemisti, domine.
℣ Sed et lingua [105 | F.vj.] mea meditabitur iusticiam tuam, tota die laudem tuam. Et.

Lectio tertia.
Si enim vnius delicto mors regnauit per vnum, multomagis abundantiam gratie et donationis et iusticie accipientes in vita regnabunt per vnum Iesum Christum.
℟ Michi autem adherere deo bonum est, Ponere in domino deo spem meam.
℣ Ut annunciem omnes laudes tuas in portis filie Syon.

FERIA SEXTA
℣ Intret in conspectu tuo f.ij.

Lectio prima.
Igitur sicut per vnius delictum in omnes homines in condemnationem, sic et per vnius iusticiam in omnes homines in iustificationem vite.
℟ Confitebor tibi, domine deus meus, in toto corde meo et honorificabo nomen tuum in eternum, Quia misericordia tua magna est super me.
℣ Et eruisti animam meam ex inferno inferiori. Quia.

Lectio secunda.
Sicut enim per inobedientiam vnius hominis peccatores constituti sunt multi, ita et per vnius obedientiam iusti constituentur multi.
℟ Misericordia tua, domine, magna est super me Et liberasti animam meam ex inferno inferiori.
℣ Deus, iniqui insurrexerunt in me et fortes quesierunt animam meam. Et.

Lectio tertia.
Lex autem subintrauit, vt abundaret delictum. Ubi autem abundauit delictum, superabundauit et gratia, vt sicut regnauit peccatum in mortem, ita et gratia regnet per iusticiam in vitam eternam. Per Iesum Christum, dominum nostrum.
℟ Factus est michi dominus in refugium Et deus meus in adiutorium spei mee.
℣ Deus vltionum dominus, deus vltionum libere egit. Et deus.

IN SABBATO
℣ Domine, exaudi orationem f.viij.
℟ Misericordiam et iudicium cantabo tibi, domine, Psallam et intelligam in via immaculata, quando venies ad me.
℣ Perambulabam in innocentia cordis mei, in medio domus mee. Psallam.
℟ Domine, exaudi orationem meam et clamor meus ad te veniat, Quia non spernis, deus, preces pauperum.
℣ De profundis clamaui ad te, domine; domine, exaudi vocem meam. Quia non.
℟ Uelociter exaudi me, domine, Quia defecerunt sicut fumus dies mei.
℣ Dies mei sicut vmbra declinauerunt et ego sicut fenum arui. Quia defecerunt.

DOMINICA SECUNDA POST OCTAUAS EPIPHANIE
Ad primas vesperas
Omnia vt in precedente sabbato peragantur cum Ⱥ Maneant in vobis spes, fides, caritas, tria hec; maior autem his est charitas.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Omnipotens sempiterne deus, infirmitatem nostram propicius respice atque ad protegendum nos dexteram tue maiestatis extende. Per.

Matutine cum horis diurnalibus sicut in priori dominica sine variatione dicantur adiunctis lectionibus et in euangelio antiphona.

[106] Epistola Pauli ad Corinthios j. Incipit caput primum. Lectio prima.
Paulus vocatus apostolus Iesu Christi per voluntatem dei et Sosthenes frater ecclesie dei, que est Corinthi, sanctificatis in Christo Iesu, vocatis sanctis cum omnibus, qui inuocant nomen domini nostri Iesu Christi in omni loco ipsorum et nostro. Gratia vobis et pax a deo, patre nostro, et domino Iesu Christo. Tu autem.

Lectio secunda.
Gratias ago deo meo semper pro vobis in gratia dei, que data est vobis in Christo Iesu, quia in omnibus diuites facti estis in illo, in verbo et in omni scientia, sicut testimonium Christi confirmatum est in vobis, ita vt nichil vobis desit in vlla gratia expectantibus reuelationem domini nostri Iesu Christi, qui et confirmabit vos vsque in finem sine crimine in die aduentus domini nostri Iesu Christi.

Lectio tertia.
Fidelis deus, per quem vocati estis ad societatem filij eius, domini nostri Iesu Christi. Obsecro autem vos, fratres, per nomen domini nostri Iesu Christi, vt idipsum dicatis omnes, vt non sint in vobis scismata. Sitis autem perfecti in eodem sensu et in eadem scientia.

Lectio quarta.
Significatum est enim michi de vobis, fratres mei, quod contentiones sint inter vos. Hoc autem dico, quod vnusquisque vestrum dicit: Ego quidem sum Pauli, ego autem Appollo, ego vero Cephe, ego autem Christi. Diuisus est Christus? Nunquid Paulus crucifixus est pro vobis, aut in nomine Pauli baptizati estis?

Lectio quinta.
Gratias ago deo meo, quod neminem vestrum baptizaui, nisi Crispum et Gaium, ne quis dicat, quod in nomine meo baptizati estis. Baptizaui autem et Stephane domum, ceterum nescio, si quem vestrum baptizauerim. Non enim misit me Christus baptizare sed euangelizare, non in sapientia verbi, vt non euacuetur crux Christi.

Lectio sexta.
Uerbum enim crucis pereuntibus quidem stulticia est, his autem, qui salui fiunt, id est vobis, virtus dei est. Scriptum est enim: Perdam sapientiam sapientium et prudentiam prudentium reprobabo. Ubi sapiens? Ubi scriba? Ubi inquisitor huius seculi? Nonne stultam fecit deus sapientiam huius mundi?

Secundum Mattheum viij.
In illo tempore: Cum descendisset Iesus de monte, secute sunt eum turbe multe, et reliqua.
Heimonis de eadem lectione. Lectio septima.
Descendente domino de monte, hoc est, inclinante se ad humanitatem, ecce homo leprosus vnus ex illis, qui curationem querebant, qui leuamen desiderabant, [107 | F.vij.] adorabat eum dicens: "Domine, si vis, potes me mundare."

Lectio octaua.
Leprosus iste dixit ad dominum: "Non dubito, quia fallor; non dico sicut ille, qui salutem filio deprecabatur, sed si quid potes, adiuua nos. Sed scio, quia omnia potes, ideoque omnipotentiam peto, non fortitudinem quero. Domine, si vis, potes me mundare."

Lectio nona.
Respondit autem dominus leproso: "Confiteris, quia ego possum; profiteris, quia, si ego volo, fit. Ideoque volo: mundare. Uoluntatem precaris, potentiam confiteris. Uolo: mundare. Magnifice credis, magnifice et mundaris. Plenissime confiteris, plenissime letificaris."

In euangelio Ⱥ Cum autem descendisset Iesus de monte, ecce leprosus veniens adorabat eum dicens: "Domine, si vis, potes me mundare," et extendens manum tetigit eum dicens: "Uolo: mundare."
Psalmus Benedictus.
Oratio vt supra.

Cursus vero diurnalis et vespere eo modo, quo in priori dominica, peragantur cum hac Ⱥ in euangelio "Domine, si vis, potes me mundare," et ait Iesus: "Uolo: mundare."
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

DOMINICA TERTIA POST OCTAUAS EPIPHANIE
Ad primas vesperas
Omnia sicut in prima dominica cum hac Ⱥ in euangelio Charitas fraternitatis maneat in vobis et deus pacis et dilectionis erit vobiscum.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui nos in tantis periculis constitutos pro humana scis fragilitate non posse subsistere, da nobis salutem mentis et corporis, vt ea, que pro peccatis nostris patimur, te adiuuante vincamus. Per.

Matutine cum horis diurnalibus dicantur vt supra adiunctis ijs lectionibus et in euangelio antiphona cum homilia subsequente.

Incipit epistola Pauli ad Corinthios ij. Lectio prima.
Paulus, apostolus Iesu Christi per voluntatem dei, et Thimotheus frater ecclesie dei, que est Corinthi, cum sanctis omnibus, qui sunt in vniuersa Achaia. Gratia vobis et pax a deo, patre nostro, et domino Iesu Christo.

Lectio secunda.
Benedictus deus et pater domini nostri Iesu Christi, pater misericordiarum et deus totius consolationis, qui consolatur nos in omni tribulatione nostra, vt possimus et ipsi consolari eos, qui in omni pressura sunt, per exhortationem, qua exhortamur et ipsi a deo, quoniam sicut abundant passiones Christi in nobis, ita et per Christum abundat consolatio nostra.

Lectio tertia.
Siue autem tribulamur pro vestra exhortatione et salute, siue exhortamur pro vestra exhortatione, que operatur per tollerantiam earundem passionum, quas et nos patimur, et spes nostra firma est pro nobis, scientes, [108] quoniam sicut socij passionum estis, sic eritis et consolationis.

Lectio quarta.
Non enim volumus ignorare vos, fratres, de tribulatione nostra, que facta est in Asia, quoniam supra modum grauati sumus, supra virtutem, ita vt tederet nos etiam viuere. Sed ipsi in nobisipsis responsum mortis habuimus, vt nos non simus fidentes in nobis sed in deo, qui suscitat mortuos, qui de tantis periculis eripuit nos, in quem speramus, quoniam adhuc eripiet adiuuantibus nobis in oratione pro nobis, vt ex multarum personis facierum eius, quen68 in nobis est, donationis per multos gratie agantur pro nobis.

Lectio quinta.
Nam gloria nostra hec est, testimonium conscientie nostre, quod in simplicitate et sinceritate dei et non in sapientia carnali sed in gratia dei conseruati sumus in hoc mundo, abundantius autem ad vos. Non enim alia scribimus vobis, quam que legistis et cognouistis.

Lectio sexta.
Spero autem, quod vsque in finem cognoscetis, sicut et cognouistis nos ex parte, quia gloria vestra sumus sicut et vos nostra, in die domini nostri Iesu Christi.

Secundum Mattheum viij.
In illo tempore: Ascendente Iesu in nauiculam secuti sunt eum discipuli eius et ecce motus magnus factus est in mari, et reliqua.
Homilia venerabilis Bede presbiteri. Lectio prima.
Dominus vero, inquit euangelista, dormiebat. O res mirabilis et stupenda! Is, qui nunquam obdormiuit, dormit; is, qui celum et terram gubernat, dormit; is, qui nunquam dormit neque dormitat, ipse dormire dicitur.

Lectio secunda.
Dormiebat quidem corpore sed vigilabat deitate. Dormiebat corpore sed turbat mare. Dormiebat corpore, sicuti et ad puteum de itinere fatigatus sedebat demonstrans, quia vere humanum corpus portabat, quod corruptibile induerat.

Lectio tertia.
Dominus vero corpore dormiebat, deitate vero mare concitabat et iterum deplacabat. Ipse vero, qui dormiebat corpore, illud verbum dicit: "Ego dormio, et cor meum vigilat." Ad quem accedentes discipuli suscitabant eum dicentes: "Domine, salua nos, perimus."
Ⱥ Ascendente Iesu in nauiculam ecce motus magnus factus est in mari et suscitauerunt eum discipuli eius dicentes: "Domine, salua nos, perimus."
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Ⱥ Surgens Iesus imperauit ventis et mari et facta est tranquillitas magna et mirati sunt vniuersi.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

DOMINICA QUARTA
Ad primas vesperas
Omnia vt supra [109 | F.viij.] cum hac Ⱥ Charitas non querit que sua sunt sed que dei sunt in dilectione.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Familiam tuam, quesumus, domine, continua pietate custodi, vt que sola spe gratie celestis innititur, tua semper protectione muniatur. Per.

Matutine cum horis diurnalibus dicantur vt supra adiuncta in euangelio antiphona cum homilia sequenti.

Secundum Mattheum xiij.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis parabolam hanc: Simile est regnum celorum homini, qui seminauit bonum semen in agro suo, et reliqua.
Homilia beati Hieronymi. Lectio prima.
Seminator iste, fratres, Christus est, qui prius per se, postea per ministros in agro, id est, in mundo, semen verbum dei dispersit. Paulus enim recognoscit se seminatorem esse et adiutorem dei, cum ait: "Dei adiutores sumus, dei agricultura estis."

Lectio secunda.
Prescindunt enim predicatores mentes hominum increpando, euellunt spinas vitiorum ad penitentiam commonendo, spargunt postea semen virtutum dominicis preceptis instruendo et ita fructificantes reddunt abundantiam frugum. Sed positis hominis seminibus in agro audite, quod sequatur: Cum dormirent homines, venit inimicus eius et superseminauit in medio tritici zizania. Tu autem.

Lectio tertia.
Qui sunt homines, qui dormiunt, nisi prepositi ecclesie, qui negligentern69 agunt? Inimicus est diabolus. Iste in medio tritici zizania seminat, quia inter bonos et malos filios generat. Mali autem homines filij diaboli vocantur. Unde dominus in euangelio: Uos ex patre diabolo estis. Primus enim diabolus malus et qui imitantur eum, merito filij eius dicuntur.
In euangelio Ⱥ Domine, nonne bonum semen seminasti in agro tuo? Unde ergo habet zizania? Et ait illis: "Inimicus homo hoc fecit."
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Ⱥ Colligite primum zizania et alligate ea fasciculos ad comburendum, triticum autem congregate in horreum meum.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

DOMINICA QUINTA
Ad primas vesperas
Ⱥ Fratres, existimo enim, quod non sint condigne passiones huius temporis ad futuram gloriam, que reuelabitur in nobis.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Conserua populum tuum, deus, et tuo nomini fac deuotum, vt diuinis officijs subiectus et temporalis vite pariter et eterne dona percipiat. Per dominum.

Matutine cum horis diurnalibus vt supra adiuncta in euangelio antiphona cum homilia sequenti.

[110] Secundum Mattheum xj.
In illo tempore: Respondens Iesus dixit: "Confiteor tibi, domine pater celi et terre, quia abscondisti hec a sapientibus et prudentibus et reuelasti ea paruulis," et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem. Lectio septima.
Sanctum euangelium cum legeretur, audiuimus exultasse dominum Iesum in spiritu et dixisse: "Confiteor tibi, domine pater celi et terre, quia abscondisti hec a sapientibus." Audiamus etiam subiecta huius euangelij verba, in quibus dicitur: "Uenite ad me omnes, qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos." Hec verba quemadmodum sunt dulcissima et eterne mellis nectare plenissima, sic omni gaudio omnique acceptione sunt amplectenda.

Lectio octaua.
Uenite ad dominum post labores et a domino refici post onera grauia nichil iocundius. Iugum enim domini super nos tollere, et quia mitis est et humilis corde, ab eo iubemur discere, vt animabus nostris requiem possimus eternam acquirere. Tu.

Lectio nona.
Et ne cuiquam fidelium saluatoris iugum graue aut onerosum videatur, ab ipso celesti et dulcissimo consolatore annectitur: Iugum enim meum suaue est et onus meum leue. Nam salutare est quicquid deus iubet et iocundum omne nimirum, quod promittit, cui gloria in secula seculorum. Amen.
Ⱥ Tollite iugum meum super vos et discite a me, quia mitis sum et humilis corde.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Ⱥ Iugum enim meum suaue est et onus meum leue, dicit dominus.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

DOMINICA SEPTUAGESIME
Ad primas vesperas
Ⱥ super psalmos Alleluya, alleluya, alleluya.
Psalmus Benedictus g.viij.
Ⱥ Alleluya, alleluya, alleluya.
Psalmus Exaltabo te, deus.
Ⱥ Alleluya, alleluya, alleluya.
Psalmus Lauda, anima.
Ⱥ Alleluya, alleluya, alleluya.
Psalmus Laudate dominum.
Ⱥ Alleluya, alleluya, alleluya.
Psalmus Lauda, Hierusalem.

Capitulum Ephesiorum j.
Benedictus deus et pater domini nostri Iesu Christi, qui benedixit nos in omni benedictione spiritali in celestibus in Christo, sicut elegit nos in ipso ante mundi constitutionem, vt essemus sancti et immaculati in conspectu eius in charitate.
℟ Alleluya, audiui vocem magnam quasi tubarum multarum dicentium, alleluya, Honor et gloria et virtus deo nostra est, alleluya, alleluya.
℣ Quia vera et iusta sunt iudicia tua, alleluya, et iterum dixerunt, alleluya. Honor. Gloria patri et filio et spiritui sancto, alleluya. Sicut erat, alleluya. Honor.

Hymnus
Alleluya, dulce carmen, vox perennis gaudij,
alleluya, laus suauis est choris celestibus,
quam canunt dei manentes in domo per secula.
Alleluya, leta mater, conciuis Hierusalem,
alleluya, vox tuorum ciuium [111 | G.j.] gaudentium,
exules nos flere cogunt Babilonis flumina.
Alleluya, non meremur nunc perenne psallere,
alleluya, nos reatus cogit intermittere,
tempus instat, quo peracta lugeamus crimina.
Unde laudando precamur, o beata trinitas,
vt tuum nobis videre pascha des in ethere,
quo tibi leti canamus alleluya perpetim. Amen.
℣ Uespertina oratio cum alleluya.
Ⱥ Alleluya, audiui quasi vocem magnam tubarum multarum in celo dicentium, alleluya, Laus et gloria et virtus deo nostro est, alleluya, quia vera et iusta iudicia eius sunt, alleluya, et iterum dixerunt, alleluya.
Psalmus Magnificat.n70

Oratio
Preces populi tui, quesumus, domine, exaudi, vt qui iuste pro peccatis nostris affligimur, pro tui nominis gloria misericorditer liberemur. Per. Benedicamus domino, alleluya, alleluya.

Completorium vero alleluya pretermisso more solito celebretur. In cuius loco dicitur Laus tibi, domine, rex eterne glorie.

Ad matutinas
Inuitatorium Preoccupemus faciem domini Et in psalmis iubilemus ei.
Psalmus Uenite.
Hymnus Primo dierum a.j.

Ab hinc vsque ad pascha subsequentes antiphone dicuntur super psalmos.

In primo nocturno
Ⱥ Beati, qui in lege tua cum ceteris vt in psalterio in principio.
Psalmus Beatus vir a.j.
℣ Memor fui a.iiij.

Incipit liber Genesis, qui dicitur Hebraice Bresith. Lectio prima.
In principio creauit deus celum et terram. Terra autem erat inanis et vacua et tenebre erant super faciem abyssi et spiritus domini ferebatur super aquas. Dixitque deus: "Fiat lux," et facta est lux. Et vidit deus lucem, quod esset bona, et diuisit lucem a tenebris. Appellauitque lucem diem et tenebras noctem. Factumque est vespere et mane, dies vnus.
℟ In principio fecit deus celum et terram et plasmauit in ea hominem Ad imaginem et similitudinem suam.
℣ Formauit igitur deus hominem de limo terre et inspirauit in faciem eius spiraculum vite. Ad.

Lectio secunda.
Dixit quoque deus: "Fiat firmamentum in medio aquarum et diuidat aquas ab aquis." Et fecit deus firmamentum diuisitque aquas, que erant sub firmamento, ab aquis, que erant super firmamentum. Et factum est ita. Uocauitque deus firmamentum celum et factum est vespere et mane, dies secundus.
℟ In principio creauit deus celum et terram et spiritus domini ferebatur super aquas Et vidit deus cuncta, que fecerat, et erant valde bona.
℣ Igitur perfecti sunt celi et terra et omnis ornatus eorum. Et vidit.

Lectio tertia.
Dixit vero deus: "Congregentur aque, que sub celo sunt, in locum vnum et appareat arida." Et factum est ita. Et vocauit deus aridam terram congregationesque aquarum appellauit maria. Et vidit deus, quod esset bonum, et ait: "Germinet [112] terra herbam virentem et lignum pomiferum faciens fructum iuxta genus suum, cuius semen in semetipso sit super terram."
℟ Igitur perfecti sunt celi et terra et omnis ornatus eorum Compleuitque deus die septimo opus suum, quod fecerat, et requieuit ab vniuerso opere, quod patrarat.
℣ Uiditque deus cuncta, que fecerat, et erant valde bona. Compleuitque.
℣ Media nocte a.vj.

Lectio quarta.
Et factum est ita. Et protulit terra herbam virentem et lignum pomiferum faciens fructum et afferentem semen iuxta genus suum et habens vnumquodque sementem secundum speciem suam. Et vidit deus, quod esset bonum, factumque est vespere et mane, dies tertius.
℟ Formauit igitur dominus hominem de limo terre et inspirauit in faciem eius spiraculum vite Et factus est homo in animam viuentem.
℣ In principio fecit deus celum et terram et creauit in ea hominem. Et factus.

Lectio quinta.
Dixit autem deus: "Fiant luminaria in firmamento celi et diuidant diem ac noctem et sint in signa et tempora et dies et annos, vt luceant in firmamento celi et illuminent terram." Et factum est ita, fecitque deus duo luminaria magna, luminare maius, vt preesset diei, et luminare minus, vt preesset nocti. Et vidit deus, quod esset bonum, et factum est vespere et mane, dies quartus.
℟ Plantauerat autem dominus deus paradisum voluptatis a principio, In quo posuit hominem, quem formauerat.
℣ Plantauerat autem dominus deus lignum pulchrum visu et ad vescendum suaue, lignum etiam vite in medio paradisi. In quo.

Lectio sexta.
Dixit quoque deus: "Producant aque reptile anime viuentis et volatile super terram sub firmamento celi." Creauitque deus cete grandia et omnem animam viuentem atque motabilem, quam produxerant aque in species suas, et omne volatile secundum genus suum. Et vidit deus, quod esset bonum benedixitque eis dicens: "Crescite et multiplicamini et replete aquas maris auesque multiplicentur super terram." Et factum est vespere et mane, dies quintus.
℟ Tulit ergo dominus hominem et posuit eum in paradiso voluptatis, Ut operaretur et custodiret illud.
℣ Plantauerat autem dominus deus paradisum voluptatis a principio, in quo posuit hominem, quem formauerat. Ut operaretur.
℣ Exaltare G.ij.

Secundum Mattheum xx.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Simile est regnum celorum homini patrifamilias, qui exijt primo mane conducere operarios in vineam suam," et reliqua.
Homilia Gregorij. Lectio septima.
[113 | G.ij.] Regnum celorum patrifamilias simile dicitur, qui ad excolendam vineam suam operarios conduxit. Quis vero patrisfamilias similitudinem rectius tenet quam conditor noster, qui regit, quos condidit, electos suos et sic in hoc mundo possidet quasi subiectos dominus in domo, qui habet vineam vniuersam, scilicet ecclesiam?
℟ Dixit dominus ad Adam de ligno, quod est in medio paradisi: "Ne comedas. In quacunque die comederis, morte morieris."
℣ Precepitque ei dominus dicens: "Ex omni ligno paradisi comede, de ligno autem scientie boni et mali ne comedas." In.

Lectio octaua.
Hic itaque paterfamilias ad excolendam vineam suam mane hora tertia, sexta et nona et vndecima operarios conducit, quia a mundi huius initio vsque ad finem ad erudiendam plebem fidelium predicatores mittere non desistit.
℟ Dixit dominus deus: "Non est bonum esse hominem solum. Faciamus ei adiutorium simile sibi."
℣ Ade vero non inueniebatur adiutor similis; dixit vero deus: "Faciamus ei."

Lectio nona.
Mane etenim mundi fuit ab Adam vsque ad Noe, hora vero tertia a Noe vsque ad Abraham, sexta quoque ab Abraham vsque ad Moysen, nona vero a Moyse vsque ad aduentum domini. Undecima vero ab aduentu domini vsque ad finem mundi, in qua predicatores sancti apostoli missi sunt, qui mercedem plenam etiam et tarde venientes acceperunt.
℟ "Ubi est Abel, frater tuus?" dixit dominus ad Cayn. "Nescio, domine, nunquid custos fratris mei sum ego?" Et dixit ad eum: "Quid fecisti? Ecce vox sanguinis fratris tui Abel clamat ad me de terra."
℣ Maledicta terra in opere tuo, que aperuit os suum et suscepit sanguinem fratris tui de manu tua. Ecce vox.

Ab hinc vsque ad pascha Te deum intermittimus sed loco eius nonum responsorium reincipiatur.
℣ Ostende nobis, domine, misericordiam tuam.

Ad laudes
Ⱥ
Miserere mei, deus, et a delicto meo munda me, quia tibi soli peccaui.
Psalmus Miserere d.j.
Ⱥ Confitebor tibi, domine, quoniam exaudisti me.
Psalmus Confitemini b.ij.
Ⱥ Deus, deus meus, ad te de luce vigilo, quia factus es adiutor meus.
Psalmus Idem psalmus a.vij.
Ⱥ Benedictus es in firmamento celi et laudabilis in secula, deus noster.
Psalmus Benedicite a.vij.
Ⱥ Laudate dominum de celis.
Psalmus Idem psalmus.

Capitulum j Corinthiorum ix.
Fratres, nescitis, quod hi, qui in stadio currunt, omnes quidem currunt sed vnus accipit brauium? Sic currite, vt comprehendatis; omnis enim, qui in agone contendit, ab omnibus se abstinet.
Hymnus Eterne rerum conditor a.viij.
Ⱥ Domine, refugium factus es [114] nobis A generatione in generationem.
Ⱥ Simile est regnum celorum homini patrifamilias, qui exijt primo mane conducere operarios in vineam suam, dicit dominus.
Psalmus Benedictus.
Oratio vt supra.

Ad primam
Ⱥ Dixit paterfamilias operarijs suis: "Quid hic statis tota die ociosi?" At illi respondentes dixerunt: "Quia nemo nos conduxit." "Ite et vos in vineam meam et quod iustum fuerit, dabo vobis."
Psalmus Deus, deus meus d.j. et ceteri consueti cum psalmo Dominus regnauit loco Confitemini.

Ad tertiam
Ⱥ Conuentione autem facta cum operarijs ex denario diurno misit eos in vineam suam.
Psalmus Legem.

Capitulum j Corinthiorum ix.
Ego igitur sic curro, non quasi in incertum, sic pugno, non quasi aerem verberans sed castigo corpus meum et in seruitutem redigo, ne forte, cum alijs predicauerim, ipse reprobus efficiar.
℟ Custodi nos, domine, Ut pupillam oculi.
℣ Sub vmbra alarum tuarum protege nos. Ut pupillam. Gloria patri. Custodi.
℣ Ego dixi: "Domine, miserere mei."
℟ Sana animam meam, quia peccaui tibi.
Oratio vt supra.

Ad sextam
Ⱥ Ite et vos in vineam meam et quod iustum fuerit, dabo vobis.
Psalmus Defecit.

Capitulum j Corinthiorum x.
Nolo autem vos ignorare, fratres, quoniam patres nostri omnes sub nube fuerunt et omnes mare transierunt et in Moyse baptizati sunt in nube et in mari.
℟ Adiutor meus esto, domine, Ne derelinquas me.
℣ Neque despicias me, deus, salutaris meus.
℣ Dominus regit me b.j.
Oratio vt supra.

Ad nonam
Ⱥ "Quid hic statis tota die ociosi?" Responderunt et dixerunt: "Quia nemo nos conduxit."
Psalmus Mirabilis.

Capitulum j Corinthiorum x.
Scitote, fratres, quoniam patres nostri omnes eandem escam spiritalem manducauerunt et omnes eundem potum spiritalem biberunt. Bibebant autem de spiritali consequente eos petra, petra autem erat Christus.
℟ Deus misereatur nostri Et benedicat nos.
℣ Illuminet vultum suum super nos et misereatur nostri. Et benedicat.
℣ Ab occultis meis munda me, domine.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Sede a dextris super psalmos consuetos.

Capitulum Colossensium iij.
Fratres: induite vos, electi dei, sancti et dilecti, viscera misericordie, benignitatem, humilitatem, modestiam, patientiam supportantes inuicem et donantes vobismetipsis, si quis aduersus aliquem habet querelam, sicut et deus donauit vobis.
℟ Ubi est Abel.
Hymnus Lucis creator g.iij.
℣ Dirigatur.
Ⱥ Cum autem sero factum esset, dicit dominus vinee procuratori suo: "Uoca operarios et redde illis mercedem."
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

Ordine supra dicto cantantur cursus diurnales per totam hanc hebdomadam aliijs tantum variatis precibusque capitula ribus [115 | G.iij.] cum psalmo Miserere mei adiunctis.
Quodcunque festum nouem lectionum ab hinc vsque in pascha in qualibet dominica occurrerit, in secundam feriam differatur preter Cathedram sancti Petri, que si in aliqua dominicarum euenerit, in sabbato eam anticipemus. Excipitur quoque purificatio sancte Marie, que sola solennitas, si in sabbato vel dominica euenerit. Post Benedicamus domino antiphona dominicalis cum oratione subiungatur. Quodlibet autem aliud festum nouem lectionum in hoc sabbato occurrens in secunda vespera post Benedicamus domino antiphonam tantum recipiat cum oratione. Similiter fiat, si festum trium lectionum proprium habens officium occurrerit; antiphonam et orationem ad vesperas et ad matutinas et ad missam secundam orationem recipiat, si in crastino non potest celebrari alio festo impediente, aut in sabbato anticipetur.

FERIA SECUNDA
Ad matutinas
Inuitatorium Uenite et cetera.
Hymnus Somno refectis.
Nocturna cum suis antiphonis et versibus.

Lectiones subscripte apte per hebdomadam diuidantur.
Lectiones.
Dixit quoque dominus: "Producat terra animam viuentem in genere suo, iumenta et reptilia et bestias terre secundum species suas." Factumque est ita. Et fecit deus bestias terre iuxta species suas, iumenta et omne reptile in genere suo. Et vidit deus, quod esset bonum, et ait: "Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram, vt presit piscibus maris et volatilibus celi et bestijs terre vniuerseque creature omnique reptili, quod mouetur super terram." Et creauit deus hominem ad imaginem suam, ad imaginem dei creauit illum, masculum et feminam creauit eos. Benedixitque eos dicens: "Crescite et multiplicamini et replete terram et subijcite eam et dominamini piscibus maris et volatilibus celi vniuersisque animantibus, que mouentur super terram." Dixitque deus: "Ecce dedi vobis omnem herbam virentem et afferentem semen super terram et vniuersa ligna, que habent in semetipsis sementem generis sui, vt sint vobis in escam, et cunctis animantibus terre omnique volucri celi et vniuersis, que mouentur in terra et in quibus est anima viuens, vt habeant ad vescendum." Et factum est ita. Uiditque deus cuncta, que fecerat, et erant valde bona. Et factum est vespere et mane, dies sextus. Igitur perfecti sunt celi et terra et omnis ornatus eorum. Compleuitque deus die septimo opus suum, quod fecerat, et requieuit die septimo ab vniuerso opere suo, quod patrarat.
℟ In principio fecit deus G.j.
℟ In principio deus.
℟ Igitur perfecti sunt.
℣ vt prius.

Ad laudes
Antiphone feriales cum suis psalmis.
Capitulum Nescitis, quod hi G.ij.
Hymnus Splendor paterne c.vj.
℣ In matutinis.
Ⱥ [116] Dixit paterfamilias G.ij.
Psalmus Benedictus.
Oratio vt supra dominicalis.

Post Benedicamus domino imponuntur commemorationes sanctorum.

Ad primam
Ⱥ Deus, exaudi vt in psalterio.

Ad tertiam
Ⱥ Da michi.

Ad sextam
Ⱥ Adiuua me.

Ad nonam
Ⱥ Aspice in me.

Capitula et responsoria dominicalia cum oratione et versiculis predicte dominice.

Ad vesperas
Psalmi feriales cum suis dicantur antiphonis.
Capitulum Induite vos G.ij.
℟ Spes mea, domine, A iuuentute mea.
℣ In te confirmatus sum ex vtero, de ventre matris mee tu es meus protector. A iuuentute.
Hoc responsorium cantetur singulis diebus ferialibus ad vesperas vsque ad quadragesimam.
Hymnus Immense celi conditor g.iiij.
℣ Dirigatur, domine.
Ⱥ Uoca operarios et redde illis mercedem suam, dicit dominus.
Psalmus Magnificat.

Deinde sequantur preces capitulares cum oratione dominicali.
Postea imponantur commemorationes sanctorum.

FERIA TERTIA
℟ Formauit igitur G.j.
℟ Plantauerat.
℟ Tulit ergo dominus.
Ⱥ Hi nouissimi vna hora fecerunt et pares illos nobis fecisti, qui portauimus pondus diei et estus.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Ⱥ Dixit autem paterfamilias: "Amice, non facio tibi iniuriam; nonne ex denario conuenisti mecum? Tolle, quod tuum est, et vade."
Psalmus Magnificat.

FERIA QUARTA
℟ Dixit dominus ad Adam.
℟ Dixit dominus deus G.ij.
℟ Immisit dominus deus soporem in Adam et tulit vnam de costis eius et edificauit costam, quam tulerat dominus de Adam, in mulierem et adduxit eam ad Adam, vt videret, quid vocaret eam. Et vocauit nomen eius virago, quia de viro sumpta est.
℣ Hoc nunc os ex ossibus meis et caro de carne mea. Et vocauit.
Ⱥ Amice, non facio tibi iniuriam; nonne ex denario conuenisti mecum? Tolle, quod tuum est. et vade.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Ⱥ Tolle quod tuum est, et vade, quia ego bonus sum, dicit dominus.
Psalmus Magnificat.

FERIA QUINTA
℟ Dum deambularet dominus in paradiso ad auram post meridiem, clamauit et dixit: "Adam, vbi es?" "Audiui, domine, vocem tuam Et abscondi me."
℣ Uocem tuam audiui in paradiso et timui, eo quod nudus essem. Et abscondi.
℟ "In sudore vultus tui vesceris pane tuo," dixit dominus ad Adam, "cum operatus fueris terram, Non dabit fructus suos sed spinas et tribulos germinabit tibi."
℣ Pro eo, quod obedisti voci vxoris tue plusquam mee, maledicta terra in opere tuo. Non dabit.
℟ Ecce Adam quasi vnus ex nobis factus est sciens bonum et malum. Uidete, ne forte sumat de ligno vite et viuat in eternum.
℣ Cherubim et flammeum gladium atque versatilem ad custodiendam viam ligni vite. Uidete.
Ⱥ Non licet michi facere quod volo? [117 | G.iiij.] An oculus tuus nequam est, quia ego bonus sum? dicit dominus.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Ⱥ Sic erunt nouissimi primi et primi nouissimi; multi enim sunt vocati, pauci vero electi.
Psalmus Magnificat.

FERIA SEXTA
℟ In principio fecit deus G.j.
℟ In principio deus creauit.
℟ Igitur perfecti sunt.
Ⱥ Erunt primi nouissimi et nouissimi primi; multi enim sunt vocati, pauci vero electi, dicit dominus.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Ⱥ Multi enim erunt primi nouissimi et nouissimi primi, dixit Iesus discipulis suis.
Psalmus Magnificat.

SABBATO
℟ Formauit igitur.
℟ Plantauerat autem G.j.
℟ Tulit ergo dominus.
Ⱥ Multi enim sunt vocati, pauci vero electi, dicit dominus.
Psalmus Benedictus.

DOMINICA SEXAGESIME
Ad primas vesperas
Ⱥ super psalmos.
Benedictus cum ceteris consuetis.
Capitulum Benedictus deus et pater domini nostri Iesu Christi vt supra, sabbato proximo F.viij.
℟ Noe, vir iustus atque perfectus, cum deo ambulabat Et fecit omnia, quecunque preceperat ei deus.
℣ Noe autem inuenit gratiam coram domino deo. Et fecit.
Hymnus Deus, creator omnium h.j.
℣ Uespertina oratio.
Ⱥ Loquens dominus ad Noe dixit: "Ponam arcum meum in nubibus celi et erit signum federis inter me et inter terram."
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui conspicis, quia ex nulla nostra actione confidimus, concede propitius, vt contra omnia aduersa doctoris gentium protectione muniamur. Per.
Inuitatorium Quoniam deus magnus dominus Et rex magnus super omnes deos.
Psalmus Uenite.
Hymnus, antiphone super psalmos cum ipsis psalmis vt in precedente dominica.

Lectio prima. Genesis vj.
He sunt generationes Noe: Noe vir iustus atque perfectus fuit in generationibus suis, cum deo ambulauit et genuit tres filios, Sem, Cham et Iaphet. Corrupta est autem terra coram deo et repleta est iniquitate.
℟ Dixit dominus ad Noe: "Finis vniuerse carnis venit coram me, Repleta est terra iniquitate eorum et ego disperdam eos cum terra."
℣ Fac tibi archam de lignis leuigatis, mansiunculas in ea facies. Repleta est.

Lectio secunda.
Cunque vidisset deus terram esse corruptam (omnis quippe caro corruperat viam suam super terram),n71 dixit dominus ad Noe: "Finis vniuerse carnis venit coram me, repleta est terra iniquitate a facie eorum et ego disperdam eos cum terra."
℟ Quadraginta dies et noctes aperti sunt celi et ex omni carne habente spiritum vite Ingressi sunt in archam et clausit a foris ostium dominus.
℣ Noe vero et vxor eius, filij eius et vxores filiorum eius. Ingressi.

Lectio tertia.
[118] "Fac tibi," inquit deus ad Noe, "archam de lignis leuigatis, mansiunculas in archa facies et bitumine linies intrinsecus et extrinsecus et sic facies eam. Trecentorum cubitorum erit longitudo arche, quinquaginta cubitorum latitudo et triginta cubitorum altitudo eius."
℟ Facto diluuio super terram quadraginta diebus multiplicate sunt aque Et eleuauerunt archam in sublime a terra.
℣ Uehementer inundauerunt aque et repleuerunt omnia in superficie terre. Et.

Lectio quarta.
Fenestram in archa facies et in cubito consummabis summitatem illius. Ostium autem arche pones ex latere, deorsum cenacula et tristega facies in ea. Ecce ego adducam diluuij aquas super terram, vt interficiam omnem carnem, in qua spiritus vite est subter celum.
℟ Archa ferebatur super aquas et aqua nimium preualente operti sunt montes excelsi sub vniuerso celo.
℣ Aqua cubitis quindecim supergrediens montes, quos operuerat. Sub vniuerso.

Lectio quinta.
"Uniuersa," inquit dominus ad Noe, "que in terra sunt, consumentur ponamque fedus meum tecum, vt ingrediaris in archam tu et filij tui, vxor tua et vxores filiorum tuorum tecum, et ex cunctis animantibus vniuerse carnis bina induces in archam, masculini sexus et feminini, vt viuant tecum.
℟ Deletis cunctis substantijs super terram Remansit solus Noe et qui cum eo erant in archa.
℣ Consumpta vero omni carne et omnibus, in quibus erat spiraculum vite. Remansit.

Lectio sexta.
Fecit ergo Noe omnia, que mandauerat ei dominus, et erat sexcentorum annorum, quando aque diluuij inundauerunt super terram. Et ingressus est Noe et filij eius, vxor eius et vxores filiorum eius cum eo in archam propter aquas diluuij. De animantibus quoque mundis et immundis et de volucribus et ex omni genere, quod mouetur super terram, duo et duo ingressa sunt ad Noe in archam, masculus et femina, sicut preceperat deus Noe. Et facta est pluuia super terram quadraginta diebus et quadraginta noctibus.
℟ Peractis centum quadraginta diebus dominus aquas minuit, Fontes abyssi et catharactas celi clausit pluuiasque de celo cessare fecit.
℣ Recordatus dominus Noe et eorum, qui erant cum eo. Fontes.

Lectio septima. Secundum Lucam viij.
In illo tempore: Cum turba plurima conuenirent ad Iesum et de ciuitatibus properarent ad eum, dixit per similitudinem: "Exijt, qui seminat, seminare semen suum," et reliqua.
Homilia Gregorij.
Diuitie spine sunt, quia cogitationum suarum punctionibus [119 | G.v.] mentem lacerant, et cum vsque ad peccatum pertrahunt, quasi inflicto vulnere cruentant. Quas bene hoc in loco alio euangelista testante nequaquam dominus diuitias sed fallaces diuitias appellat. Fallaces enim sunt, quia nobiscum diu manere non possunt. Fallaces sunt, quia mentis inopiam non expellunt. Sole enim diuitie vere sunt, que nos diuites virtutibus faciunt.
℟ Requieuit archa mense septimo super montes Armenie Et aque ibant et decrescebant vsque ad decimum mensem.
℣ Decimo enim mense prima die mensis cacumina montium apparuerunt. Et aque.

Lectio octaua.
Si ergo, fratres charissimi, diuites esse cupitis, veras diuitias amate. Si culmen veri honoris queritis, ad celeste regnum tendite. Si gloriam dignitatum diligitis, in illa superna angelorum curia ascribi festinate. Uerba dei, que aure percipitis, mente retinete. Cibus enim mentis est sermo dei.
℟ Uolens Noe scire, si iam cessassent aque, emisit columbam, que ramum virentis oliue in ore suo deferens Ad archam reuersa est.
℣ Deferens signum clementie dei columba in ore suo. Ad archam.

Lectio nona.
Petrosa ergo terra humorem non habuit, que hoc, quod germinauit, ad fructum perseuerantie non perduxit. Multi namque cum verbum dei contra auariciam audiunt, eandem auariciam detesta‹n›tur, rerum omnium contemptum laudant sed mox, vt viderit animus quod concupiscat, obliuiscitur quod laudabat. Sepe etiam contra culpas compungimur et tamen post fletum ad culpas redimus.
℟ Benedicens ergo deus Noe ait: "Nequaquam vltra maledicam terre propter homines, Ad imaginem quippe dei factus est homo."
℣ Hoc erit signum federis inter me et terram: archum meum ponam in nubibus celi. Ad imaginem.
℟ Benedicens.
℣ Ostende nobis, domine.

Ad laudes
Ⱥ
Secundum multitudinem miserationum tuarum, domine, dele iniquitatem meam.
Psalmus Miserere.
Ⱥ Deus meus es tu et confitebor tibi; deus meus es tu et exaltabo te.
Psalmus Confitemini b.ij.
Ⱥ Ad te de luce vigilo, deus, vt videam virtutem tuam.
Psalmus Deus, deus a.vj.
Ⱥ Hymnum dicite et superexaltate eum, in secula benedicite.
Psalmus Benedicite a.vij.
Ⱥ Omnes angeli eius, laudate dominum de celis.
Psalmus Laudate dominum a.viij.

Capitulum ij Corinthiorum ix.
Libenter suffertis insipientes, cum sitis ipsi sapientes; sustinetis enim, si quis vos in seruitutem redigit, si quis deuorat, si quis accipit, si quis extollitur, si quis in faciem vos cedit.
Hymnus Eterne rerum conditor [120] a.viij.
℣ Domine, refugium.
Ⱥ Cum turba plurima conuenirent et de ciuitatibus properarent ad Iesum, dixit illis per similitudinem: "Exijt, qui seminat, seminare semen suum."
Psalmus Benedictus.
Oratio Deus, qui conspicis.

Ad primam
Ⱥ Exijt, qui seminat, seminare semen suum, et dum seminat, aliud cecidit in terram bonam et ortum fecit fructum centuplum.
Psalmus et cetera vt supra.

Ad tertiam
Ⱥ Semen cecidit in terram bonam et ortum fecit fructum centuplum.

Capitulum ij Corinthiorum xj.
A Iudeis quinquies quadragenas vna minus accepi, ter virgis cesus sum, semel lapidatus sum, ter naufragium feci, nocte ac die in profundo maris fui.
Responsoria cum versiculis vt supra in dominica precedenti.
℣ Semen cecidit in terram bonam et attulit fructum, aliud centesimum et aliud sexagesimum.

‹Ad sextam›
Capitulum ij Corinthiorum xj.
Quis infirmatur, et ego non infirmor? Quis scandalizatur, et ego non vror? Si gloriari oportet, que infirmitatis mee sunt gloriabor; deus et pater domini nostri Iesu Christi, qui est benedictus in secula, scit, quia non mentior.

Ad nonam
Ⱥ Semen cecidit in terram bonam et attulit fructum in patientia.

Capitulum ij Corinthiorum xj.
Damasci prepositus gentis Arethe regis custodiebat ciuitatem Damascenorum, vt me comprehenderet, et per fenestram in sporta dimissus sum per murum et sic effugi manus eius.

Ad secundas vesperas
Omnia vt supra.

Capitulum ij Corinthiorum xij.
Parco vobis autem, ne me quis existimet supra id, quod videt in me, aut audit aliquid ex me; et ne magnitudo reuelationum extollat me, datus est michi stimulus carnis mee angelus Sathane, qui me colaphizet.
℟ Benedicens ergo.
Hymnus Lucis creator g.iij.
℣ Dirigatur.
Ⱥ Accesserunt ad Iesum dicipuli dicentes: "Edissere nobis parabolam." Qui respondens ait: "Uobis datum est nosse mysterium regni dei, ceteris autem in parabolis."
Psalmus Magnificat.

Lectiones sequentes diuidantur per hebdomadam.
Lectiones. Genesis vij.
Factumque est diluuium quadraginta diebus et quadraginta noctibus super terram et multiplicate sunt aque et eleuauerunt archam in sublime a terra: vehementer inundauerunt et omnia repleuerunt in superficie terre. Porro archa ferebatur super aquas et aque preualuerunt nimis super terram opertique sunt omnes montes excelsi sub vniuerso celo. Quindecim cubitis altior fuit aqua super montes, quos operuerat, consumptaque est omnis caro, [121 | G.vj.] que mouebatur super terram, volucrum, animantium, bestiarum omniumque reptilium, que reptant super terram. Uniuersi homines et cuncta, in quibus spiraculum vite est, in terra mortua sunt. Et deleuit deus omnem substantiam, que erat super terram, ab homine vsque ad pecus, tam reptile quam volucres celi, et deleta sunt de terra. Remansit autem solus Noe et qui cum eo erant in archa. Obtinueruntque aque terras centum quinquaginta diebus.
Genesis viij.
Recordatus autem dominus Noe cunctorumque animantium et omnium iumentorum, que erant cum eo in archa, adduxit spiritum super terram et imminute sunt aque et clausi sunt fontes abyssi et catharacte celi et prohibite sunt pluuie de celo. Reuerseque sunt aque de terra euntes et redeuntes et ceperunt minui post centum quinquaginta dies. Requieuitque archa mense septimo, vicesimaseptima die mensis super montes Armenie. At vero aque ibant et decrescebant vsque ad decimum mensem. Decimo enim mense, prima die mensis apparuerunt cacumina montium. Cumque transissent quadraginta dies, aperiens Noe fenestram arche, quam fecerat, dimisit coruum, qui egrediebatur et non reuertebatur, donec siccarentur aque super terram. Emisit quoque columbam post eum, vt videret, si iam cessassent aque super faciem terre. Que cum non inuenisset, vbi requiesceret pes eius, reuersa est ad eum in archam. Aque enim erant super vniuersam terram. Extenditque manum suam et apprehensam intulit in archam. Expectatis autem vltra septem diebus alijs rursum dimisit columbam ex archa. At illa venit ad eum ad vesperam portans ramum oliue virentibus folijs in ore suo. Intellexit ergo Noe, quod cessassent aque super terram. Expectauitque nichilominus septem alios dies et emisit columbam, que non est reuersa vltra ad eum.

FERIA SECUNDA
Ad matutinas et horas diurnales omnia vt in precedente secunda feria cum collecta et capitulis dominicalibus et istis responsorijs:
℟ Dixit dominus G.iij.
℟ Quadraginta.
℟ Facto diluuio.
Ⱥ Semen cecidit vt supra ad tertiam in dominica.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Ⱥ Semen cecidit require supra ad nonam.

FERIA TERTIA
℟ Archa ferebatur G.iiij.
℟ Deletis cunctis.
℟ Peractis centum.
Ⱥ Semen cecidit vt supra ad nonam.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Ⱥ Iesus hec dicens clamabat: "Qui habet aures audiendi, audiat."
Psalmus Magnificat.

[122] FERIA QUARTA
℟ Requieuit archa.
℟ Uolens Noe G.v.
℟ Edificauit Noe altare domino offerens super illud holocaustum, odoratus est dominus odorem suauitatis et benedixit eis: "Crescite et multiplicamini et replete terram."
℣ Ecce ego statuam pactum meum vobiscum et cum semine vestro post vos. Crescite.
Ⱥ Accesserunt ad Iesum discipuli vt supra ad secundas vesperas in dominica.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Ⱥ "Uobis datum est nosse mysterium regni dei, ceteris autem in parabolis," dixit Iesus discipulis suis.
Psalmus Magnificat.

FERIA QUINTA
℟ Benedicens ergo G.v.
℟ "Ponam arcum meum in nubibus celi," dixit dominus ad Noe, "Et recordabor federis mei, quod pepigi tecum."
℣ Cumque obduxero nubibus celum, apparebit arcus meus in nubibus. Et recordabor.
℟ Per meme‹t›ipsum iuraui, dicit dominus, non adijciam vltra aquas diluuij super terram; pacti mei recordabor, Ut non perdam aquis diluuij omnem carnem.
℣ Ponam arcum meum in nubibus celi et iurabo per dexteram meam. Ut non.
Ⱥ Semen est verbum dei, sator autem Christus; omnis, qui audit eum, manebit ineternum.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Ⱥ Quod autem cecidit in terram bonam, hi sunt, qui in corde bono et optimo verbum dei retinent et fructum afferunt in patientia.
Psalmus Magnificat.

FERIA SEXTA
℟ Dixit dominus ad Noe G.vij.
℟ Quadraginta.
℟ Facto diluculo.
Ⱥ Qui verbum dei retinent corde perfecto et optimo, fructum afferunt in patientia.
Psalmus Benedictus.
Ⱥ Si vere, fratres, diuites esse cupitis, veras diuitias amate.
Psalmus Magnificat.

SABBATO
℟ Archa ferebatur G.iiij.
℟ Deletis cunctis.
℟ Peractis centum.
Ⱥ Si culmen veri honoris queritis, ad illam patriam celestem quantotius properate.
Psalmus Benedictus dominus.

DOMINICA QUINQUAGESIME
Ad primas vesperas
Antiphone feriales cum psalmis suis dicantur.
Capitulum vt supra in septuagesima.
℟ Dum staret Abraham ad ilicem Mambre, vidit tres pueros descendentes per viam; Tres vidit et vnum adorauit.
℣ Tunc quippe vidit Abraham diem dominicum, in figura summe trinitatis tres angelos hospicio suscepit. Tres.
Hymnus et versiculus vt supra.
Ⱥ Dum staret Abraham ad radicem Mambre, vidit tres pueros descendentes per viam; tres vidit et vnum adorauit.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Preces nostras, quesumus, domine, clementer exaudi atque a peccatorum vinculis absolutos ab omni nos aduersitate custodi. Per.

Ad matutinas
Inuitatorium Dominum, qui fecit mare et arida fundauit, Uenite adoremus.
Psalmus Uenite.
Hymnus, antiphone cum versiculis vt in septuagesima.

Lectio prima.
Fides est religionis sanctissime fundamentum, charitatis vinculum, amoris [123 | G.vij.] subsidium. Huius fidei Abram ducamus exordium, qui dum in occidua constitutus etate, filium a deo promissum se crederet accepturum et fidei precium in filio conspexit et in stellarum numerum suam sobolem redundantem fide eadem comparauit.
℟ Locutus est dominus ad Abraham dicens: "Egredere de terra et de cognatione tua et veni in terram, quam monstrauero tibi, Et faciam te crescere in gentem magnam."
℣ Benedicens benedicam tibi et multiplicabo te. Et faciam.

Lectio secunda.
Denique vnus ab Abram filius exoptatur et immensa ei multitudo promittitur. Solatium vnius heredis conquiritur et innumerabilis soboles destinatur.
℟ Reuertenti Abram a cede quattuor regum occurrit rex Salem Melchised‹e›ch offerens panem et vinum, Erat enim dei sacerdos; et benedixit illi.
℣ Benedictus Abraham deo altissimo, qui creauit celum et terram.

Lectio tertia.
Nescis, inquit dominus, nescis, Abram, quid destinatum sit tibi. Sed idcirco nescis, quia quid merearis, non respicis. Tantum enim de me tua meruit fides, tantum tua obsequia valuerunt, vt et quid desideres norim, et facere quod mereris decreuerim. Namque tibi nascetur filius, cuius semen diffundetur in milia, vt similitudinem siderum coequetur et arene immensitatibus comparetur.
℟ Eduxit dominus Abram foras et ait illi: "Suspice celum et numera stellas, si potes; sic erit semen tuum."
℣ Credidit Abram deo et reputatum est ei ad iusticiam. Suspice.

Lectio quarta.
Credo, inquit Abram, domine, credo, quia potes; facturum te confido quod spondes. Nec enim confectam senectutem marcentis mee etatis considero aut Sare coniugis sterilem effetamque conditionem attendo sed tue maiestatis potentiam tracto. Nec cui talia promittantur sed a quo promittantur, agnosco.
℟ Dixit autem dominus ad Abram: "Ego sum et pactum meum tecum: Sanctificetur in vobis omne masculinum et erit signum inter me et semen tuum."
℣ Ex te namque egredietur, in quo omnes gentes benedicentur. Sanctificetur.

Lectio quinta.
Generare enim filios senilis etas non patitur sed tua, domine, iussione completur. Steriles filios habere non possunt sed hoc posse tue virtutes efficiunt. Natura quidem negat sed potentia imperat. Etas prohibet sed tua potestas ostendit. Impossibile istud videtur nobis, non tibi; homini, non tue, domine, maiestati; nature, non deo; seruis, non domino. Unde credo, pater, istud facturum te esse, quod dicis.
℟ [124] Clamor, inquit dominus, Sodomorum et Gomorre venit ad me. Descendam et videbo, vtrum clamorem opere compleuerint.
℣ Abraham stabat coram deo et ait: "Absit a te, domine, vt perdas iustum cum impio." Descendam.

Lectio sexta.
Tunc Sara concepit in vtero et peperit filium patrem multarum gentium destinatum. Nascitur Isaac, ornamentum generis, parentum gloria, propinquorum leticia, familie decus, hereditatis spes, fidei precium, promisse sobolis testimonium. In cuius natiuitate et dominus promissum reddidit ‹et› Abraham votum, quod optauit, accepit.
℟ Ait autem Abraham ad dominum: "Obsecro, domine mi, vt non deleas omnem locum propter iustos decem." Respondit dominus deus: "Non delebo propter decem."
℣ Ne, queso, domine, irascaris, si loquar semel: quid facias, si inuenti fuerint decem? Respondit.

Secundum Lucam xviij.
In illo tempore: Assumpsit Iesus duodecim discipulos suos et ait illis: "Ecce ascendimus Hierosolimam et consummabuntur omnia, que scripta sunt per prophetas de filio hominis," et reliqua.
Homilia Gregorij pape.
Redemptor noster prudens ex passione sua discipulorum animos perturbandos, eis longe ante et eiusdem passionis penam et resurrectionis sue gloriam predicit, vt cum morientem, sicut predictum est, cernerent, et resurrecturum non dubitarent.
℟ Ascendens ergo deus ad Abraham pluit ignem et sulphur super Sodomam; Abraham mane surgens stetit et euersas vrbes a longe conspexit.
℣ Recordatus est deus Abrahe et liberauit Loth de subuersione Sodome. Abraham mane.

Lectio octaua.
Sed quia carnales adhuc discipuli nullomodo valebant capere verba mysterij, venitur ad miraculum. Ante eorum oculos cecus lumen recepit, vt qui celestis mysterij verba non caperent, eos ad fidem celestia facta solidarent.
℟ Igitur Abraham de nocte consurgens abijt in motem, quem monstrauerat ei deus, Ut immolaret Isaac, quem genuit.
℣ Edificato ibi altari et desuper lignis compositis gladium arripuit, manum erexit. Ut immolaret.

Lectio nona.
Sed miracula domini et saluatoris nostri sic accipienda sunt, fratres mei, vt et in veritate credantur facta et tamen per significationem nobis aliquid innuant. Cecus quippe est genus humanum, quod in parentibus primo paradisi gaudijs expulsum claritatem superne lucis ignorans damnationis sue tenebras patitur sed tamen per redemptoris presentiam illuminatur, vt interne lucis gaudia iam per desiderium videat atque in via vite [125 | G.viij.] boni operis gressum ponat.
℟ Dormiuit Abraham cum patribus suis et planxerunt eum Isaac et I‹s›mael; Et post obitum Abrahe benedixit deus filio eius Isaac.
℣ Qui orauit dominum et dedit illi de vxore sterili filium. Et post obitum.
℟ Dormiuit.
℣ Ostende nobis, domine.

In laudibus
Ⱥ
Auerte faciem tuam, domine, a peccatis meis et omnes iniquitates meas dele.
Psalmus Miserere d.j.
Ⱥ Fortitudo mea et laus mea dominus; et factus est michi in salutem.
Psalmus Confitemini b.ij.
Ⱥ In matutinis, domine, meditabor in te, quia factus es adiutor meus.
Psalmus Deus, deus a.vij.
Ⱥ Benedicamus patrem et filium in secula cum sancto spiritu.
Psalmus Benedicite a.vij.
Ⱥ Iuuenes et virgines, senes cum iunioribus laudent nomen domini.
Psalmus Laudate a.viij.

Capitulum j Corinthiorum xiij.
Si linguis hominum loquar et angelorum, charitatem autem non habeam, factus sum velut es sonans aut cymbalum tinniens.
Hymnus Eterne rerum conditor a.viij.
℣ Domine, refugium G.ij.
Ⱥ Ecce ascendimus Hierosolimam et consummabuntur omnia, que scripta sunt de filio hominis; tradetur enim gentibus et illudetur et flagellabitur et conspuetur, et postquam flagellauerint, occident eum et tertia die resurget.
Psalmus Benedictus.
Oratio Preces nostras.

Ad primam
Ⱥ Tradetur enim gentibus ad illudendum et flagellandum et crucifigendum.
Psalmus Deus, deus meus, respice b.j. cum ceteris vt supra.

Ad tertiam
Ⱥ Transeunte domino clamabat cecus ad eum: "Miserere mei, fili Dauid."
Psalmus Legem pone.
Capitulum j Corinthiorum xiij.
Fratres: Si distribuero in cibos pauperum omnes facultates meas et si tradidero corpus meum ita, vt ardeam, charitatem autem non habuero, nichil michi prodest.
Responsoria cum versiculis vt supra, dominica septuagesime.

Ad sextam
Ⱥ Cecus sedebat secus viam et clamabat: "Miserere mei, fili Dauid."
Capitulum j Corinthiorum xiij.
Charitas patiens est, benigna est, charitas non emulatur, non agit perperam, non inflatur, non est ambisiosa, non querit, que sua sunt.

Ad nonam
Ⱥ Iter faciente Iesu dum pergeret Hierico, clamabat cecus ad eum, vt lumen accipere mereretur.
Capitulum j Corinthiorum xiij.
Charitas non irritatur, non cogitat malum, non gaudet super iniquitate, congaudet autem veritati, omnia suffert, omnia credit, omnia sperat, omnia sustinet; charitas nunquam excidit.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Sede a dextris.
Psalmi dominicales consueti.

Capitulum j Corinthios xiij.
[126] Fratres: Cum essem paruulus, loquebar vt paruulus, cogitabam vt paruulus, sapiebam vt paruulus; quando autem factus sum vir, euacuaui ea, que erant paruuli.
℟ Dormiuit Abram.
Hymnus Lucis creator g.iij.
℣ Dirigatur oratio.
Ⱥ Cum autem audiret, quod Iesus Nazarenus transiret, clamabat dicens: "Iesu, fili Dauid, miserere mei."
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

FERIA SECUNDA
Lectio prima. Genesis xij capitulo.
Dixit autem dominus adn72 Abram: "Egredere de terra et de cognatione tua et de domo patris tui et veni in terram, quam monstrauero tibi. Faciamque te in gentem magnam et benedicam tibi et magnificabo nomen tuum erisque benedictus. Benedicam benedicentibus tibi et maledicam maledicentibus tibi atque in te benedicentur vniuerse cognationes terre.
℟ Locutus est dominus ad Abram: "Egredere," vt supra in dominica.

Lectio secunda.
Egressus est itaque Abram, sicut preceperat ei dominus, et iuit cum eo Loth. Septuagintaquinque annorum erat Abram, cum egrederetur de Haran. Tulitque Sarai, vxorem suam, et Loth, filium fratris sui, vniuersamque substantiam, quam possederant, et animas, quas fecerant in Haran, et egressi sunt, vt irent in terram Chanaan.
℟ Reuertenti.

Lectio tertia.
Cumque venissent in eam, pertransiuit Abram terram vsque ad locum Sichen et vsque ad conuallem illustrem. Cananeus autem tunc erat in terra.
℟ Eduxit dominus.
Ⱥ Et qui preibant, increpabant eum, vt taceret, ipse vero multomagis clamabat: "Miserere mei, fili Dauid."
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Ⱥ Cecus magis ac magis clamabat, vt eum dominus illuminaret.
Psalmus Magnificat. Oratio dominicalis.

FERIA TERTIA
Lectio prima.
Apparuit autem dominus Abram et dixit ei: "Semini tuo dabo terram hanc." Qui edificauit ibi altare domino, qui apparuerat ei, et inuocauit ibi nomen eius. Et inde transgrediens ad montem, qui erat contra orientem Bethel, tetendit ibi tabernaculum suum ab occidente habens Bethel et ab oriente Hay. Edificauit quoque ibi altare domino et inuocauit nomen eius.
℟ Dixit autem dominus G.vij.

Lectio secunda.
Perrexitque Abram vadens et vltra progrediens ad meridiem. Facta est autem fames in terra. Descenditque Abram in Egiptum, vt peregrinaretur ibi. Preualuerat enim fames in terra.
℟ Dum staret G.vj.

Lectio tertia.
Cunque prope esset, vt ingrederetur Egiptum, dixit Sarai, [127 | H.j.] vxori sue: "Noui, quod pulchra sis mulier, et cum viderint te Egyptij, dicturi sunt: 'Uxor illius est,' et interficient me et te reseruabunt. Dic ergo, obsecro te, quod soror mea sis, vt bene sit michi propter te et viuat anima mea ob gratiam tui."
℟ Apparuerunt tres viri Abrahe ad ilicem Mambre et dixit ad eum: "Domine, si inueni gratiam in oculis tuis, Transite et requiescite in loco isto."
℣ Afferam pauxillum aque, vt lauentur pedes vestri. Transite.
Ⱥ Stans autem Iesus iussit cecum adduci ad se et ait illi: "Quid vis faciam tibi?" "Domine, vt videam." Et Iesus ait illi: "Respice, fides tua te saluum fecit," et confestim vidit et sequebatur illum magnificans deum.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Ⱥ Omnis plebs vt vidit, dedit laudem deo.
Psalmus Magnificat.
Sequantur preces cum ceteris vt supra.

FERIA QUARTA IN CAPITE IEIUNII
Ad matutinas
Inuitatorium In manu tua, domine.
Hymnus Rerum creator d.iij.
Nocturna cum suis dicatur antiphonis.
℣ Deus, vitam meam.

Secundum Mattheum vj.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Cum ieiunatis, nolite fieri sicut ipocrite tristes," et reliqua.
Homilia beati Maximi episcopi.
Ieiunium quippe deo omnipotenti gratum est ita duntaxat, si digne et irreprehensibiliter fiat. Erant quidam scribe et pharisei,n73 qui tempore ieiunij sui exterminabant facies suas, quatenus apparerent hominibus ieiunantes.
℟ "Clamor," inquit G.vij.

Lectio secunda.
Si ergo ipocrite erant illi, qui ideo facies suas exterminabant, vt hominibus ieiunantes apparerent, constat, quia qui aliud tenet in corde et aliud agit in opere, ipocrita est sicut scribe et pharisei, quia cum haberent leticiam in mente, de vana gloria tristiciam tamen preferebant in vultu. Nam exterminare est extra proprios terminos educere.
℟ Ait autem Abraham G.vij.

Lectio tertia.
Tu autem cum ieiunas, vnge caput tuum oleo, hoc est, dum ieiunas, festiuum te exhibe et hilarem, quasi non videaris ieiunare sed potius solennitatem celebrare.
℟ Ascendens ergo deus G.vij.
℣ Fiat misericordia.
Laudes feriales cum suis psalmis dicantur.

Capitulum Iohelis ij.
Conuertimini ad me in toto corde vestro in ieiunio et fletu et planctu et scindite corda vestra et non vestimenta vestra, ait dominus omnipotens.
Hymnus Nox et tenebre d.vij.
℣ In matutinis.
Ⱥ Cum ieiunatis, nolite fieri sicut ipocrite tristes.
Psalmus Benedictus.
Sequantur preces maiores Kyrie, eleyson. Christe, eleyson. Kyrie, eleyson. Pater noster. Ego dixi: "Domine, miserere mei."
℣ Oculi domini super iustos Et aures eius in preces eorum Confiteantur tibi, domine, [128] omnia opera tua Et sancti tui benedicant tibi.

Oremus pro omni gradu ecclesie.
℣ Sacerdotes tui induantur iusticiam Et sancti tui exultent.
Pro pastoribus nostris.
℣ Dominus conseruet eos et omnes sibi commissos.
Pro pace et vnitate ecclesie Fiat pax in virtute tua et abundantia in turribus tuis.
Pro fructibus terre Dominus dabit benignitatem et terra nostra dabit fructum suum.
Pro regibus nostris Domine, saluos fac reges et exaudi nos in die, qua inuocauerimus te.
Pro nobismetipsis Fiat misericordia tua, domine, super nos, quemadmodum sperauimus in te.
Pro benefactoribus nostris Retribuere dignare, domine, omnibus nobis bona facientibus propter nomen sanctum tuum vitam eternam.
Pro aduersantibus et calumniantibus nos Domine, ne statuas illis hoc peccatum, quia nesciunt, quid faciunt.
Pro discordantibus Pax dei, qui exuperat omnem sensum, conuertat corda illorum ad pacem.
Pro penitentibus Conuertere, domine, vsquequo et deprecabilis esto super seruos tuos.
Pro iter agentibus Prosperum iter faciat nobis deus salutarium nostrorum.
Pro cunctis nauigantibus in bonis Exaudi nos, deus, salutaris noster, spes omnium finium terre et in mari longe.
Pro afflictis et captiuis Libera, deus, Israel ex omnibus tribulationibus suis.
Pro fratribus et sororibus nostris absentibus Saluos fac seruos tuos et ancillas tuas, deus meus, sperantes in te. Esto eis, domine, turris fortitudinis A facie inimici.
Pro cuncto populo catholico Saluum fac populum tuum, domine, et benedic hereditati tue Et rege eos et extolle illos vsque ineternum.
Pro fidelibus defunctis Requiem eternam dona. Requiescant in pace.
℣ Oremus etiam pro peccatis et negligentijs nostris. Domine, ne memineris iniquitatum nostrarum antiquarum, cito anticipent nos misericordie tue, quia pauperes facti sumus nimis. Adiuua nos, deus, salutaris noster. Et propter gloriamn74 nominis tui, domine, libera nos et propicius esto peccatis nostris propter nomen tuum. Exaudi, domine, vocem mean, qua clamaui ad te. Miserere mei et exaudi me.
Psalmus Miserere mei, deus c.v. quo dicto psalmus Domine, ne in furore a.j. subiungatur, qui per totam quadragesimam ad matutinas cantabuntur.
Deinde dicatur Exurge, domine. Domine deus virtutum. Domine, exaudi orationem meam.

Oratio
Presta, domine, fidelibus tuis, vt ieiuniorum veneranda solennia et congrua pietate suscipiantur et secura deuotione percurrant. Per.

Commemorationes sanctorum, que solent fieri post Benedictus et Magnificat per hanc amplius non fiant hebdomadam. Sed ista commemoratio hodie incipiatur, que vsque ad passionem domini teneatur, cum hac Ⱥ Conuertimini ad me in toto corde vestro, in ieiunio et fletu et planctu, dicit dominus.
℣ Peccauimus, domine, cum patribus nostris, Iniuste egimus et.

Oratio
Deus, qui culpa offenderis, penitentia placaris, [129 | H.ij.] preces populi tui supplicantis propicius respice et flagela tue iracundie, que pro peccatis nostris mereamur, auerte. Per dominum.
Ordine supradicto dicende sunt preces maiores in matutinis et vesperis adiuncto in vesperis psalmo Domine, exaudi f.ij. exceptis dominicis et nouem lectionum festis.
Cum enim festiuitatem nouem lectionum in quadragesima agimus de festo die ac nocte, et missam de festo ipso ad tertiam festiue dicemus. De quadragesima vero post Benedicamus domino antiphonam ferialem et orationem sine precibus, capitulum et hymnum ad vesperas tantum Romano ordine dicemus. Missam de quadragesima vsque ad nonam differimus.
In hac vero die si qua festiuitas noem lectionum occurrerit, in sequentem differamus.
Ab hinc vsque in pascha nulli sanctorum tres lectionum damus sed tantum commemorationem ad vesperas et matutinas.

Ad primam
Ⱥ Deus, exaudin75 et cetera omnia more solito peragantur duobus tantum psalmis post preces capitulares minores, vt infra notantur in psalterio, psalmis Miserere mei c.v. et Beati, quorum c.ij. commutantibus. Ad horas vero diurnales antiphone feriales cum precibus minoribus et dominicalia capitula cum versiculis et oratione Presta, domine, fidelibus tuis duobus tantum psalmis post preces adiunctis.

Ad tertiam
Psalmus Miserere mei c.v. et Domine, ne in furore ij c.v.

Ad sextam
Psalmus Miserere mei et Domine, exaudi j f.iiij.

Ad nonam
Psalmus Miserere mei et De profundis.

Ad vesperas
Antiphone feriales cum suis psalmis dicantur.
Capitulum Fratres, cum essem paruulus.
℟ Spes mea, domine, A iuuentute mea.
℣ In te confirmatus sum ex vtero, de ventre matris mee tu es meus protector.
Hymnus Celi deus g.v.
℣ Dirigatur.
Ⱥ Thesaurizate vobis thesauros in celo, vbi nec erugo nec tinea demolitur.
Psalmus Magnificat.
Maiores quoque preces cum his psalmis Miserere mei et Domine, exaudi ij. dicantur.

Oratio
Inclinantes se, domine, maiestati tue propicius intende, vt qui diuino sunt munere refecti, celestibus semper nutriantur auxilijs. Per dominum.
Post Benedicamus fiat commemoratio.
Ⱥ Conuertimini ad dominum deum vestrum, quia benignus et misericors est et prestabilis super maliciam.
℣ Domine, non secundum peccata nostra facias nobis Neque secundum iniquitates nostras retribuas nobis.

Oratio
Exaudi, domine, supplicum preces et confitentium tibi parce peccatis, vt pariter nobis indulgentiam tribuas benignus et pacem. Per dominum.
Ad completorium omnia more solito peragantur precibus, capitulo et his duobus psalmis adiunctis: Miserere mei c.v. et Domine, quid multiplicati a.j.

[130] FERIA QUINTA
Ad matutinas
Inuitatorium Adoremus dominum.
Hymnus Nox atra d.vij.
Nocturna cum suis dicatur antiphonis.
℣ Gaudebunt labia mea.
℟ Tentauit deus Abraham et dixit ad eum: "Tolle filium tuum, quem diligis, Isaac, et offeres illum ibi in holocaustum super vnum montium, quem dixero tibi."
℣ Uocatus quoque a domino respondit: "Assum." Ait illi dominus: "Tolle."
℟ Igitur Abraham vt supra in dominica.
℟ octauum.
℟ Angelus domini vocauit Abraham dicens: "Ne extendas manum tuam super puerum, eo quod timeas dominum."
℣ Cumque extendisset manum, vt immolaret filium, ecce angelus domini de celo clamauit dicens: "Ne."

Ad laudes
Capitulum Conuertimini ad me H.j.
Ⱥ "Domine, puer meus iacet in domo paralyticus et male torquetur." "Amen dico tibi: ego veniam et curabo eum."
Psalmus Benedictus.
Oratio Deus, qui culpa offenderis.

Hore diurnales dicantur sicut in priori die prenotantur cum oratione presentis diei, et similiter duobus diebus subsequentibus.

Ad vesperas
In euangelio Ⱥ Domine, non sum dignus, vt intres sub tectum meum, sed tantum dic verbo et sanabitur puer meus.
Psalmus Magnificat.

Sequitur oratio
Parce, domine, parce populo tuo, vt dignis flagellationibus castigatus in tua miseratione respiret. Per dominum.

FERIA SEXTA
Sedundum Mattheum v.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis:n76 "Audistis, quia dictum est antiquis: Diliges proximum tuum sicut teipsum et odio habebis inimicum tuum,'" et reliqua.
Lectio prima. Homilia lectionis eiusdem.
Querendum est nobis, quomodo conueniat hoc, quod dominus in veteri testamento precepit, diligere amicos et inimicos odisse, cum in nouo testamento dicat: Diligite inimicos vestros.
℟ Uocauit angelus domini Abraham de celo dicens: "Benedicam tibi et multiplicabo te sicut stellas celi."
℣ Et benedicentur in semine tuo omnes gentes terre, quia obedisti voci mee. Benedicam.

Lectio secunda.
Ad quod dicendum est, quod omnipotens deus precepit inimicis nostris hoc odisse, quod peccatores sunt, non hoc, quod homines sunt, nam de deo loquitur sapientia. Nichil odisti eorum, que fecisti.
℟ Deus domini mei Abraham, dirige vias meas, Ut cum salute reuertar in domum domini mei.
℣ Obsecro, domine, fac misericordiam cum seruo tuo. Ut cum.

Lectio tertia.
Si enim nichil odit deus eorum, que fecit, quomodo dicitur per Malachiam: Iacob dilexi, Esau autem odio habui? Sed dominus odiuit peccatum in Esau, non tamen odiuit humanam naturam. Non enim odit hominem quod homo est, sed odit deus eum in hoc, quod peccator est. Et orate [131 | H.iij.] pro persequentibus et calumniantibus vos: persequi est vim inferre, calumniari occasionem nocendi perquirere.
℟ Ueni hodie ad fontem aque et oraui dominum dicens: "Domine deus Abraham, tu prosperum fecisti desiderium meum."
℣ Igitur puella, cui dixero: "Da michi aquam de hydria tua, vt bibam," et illa dixerit: "Bibe, domine, et camelis tuis potum tribuam," ipsa est, quam preparauit dominus filio domini mei. Domine.
Ⱥ Cum facis elemosinam, nesciat sinistra tua, quid faciat dextera tua.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Inchoata ieiunia, quesumus, domine, benigno fauore prosequere, vt obseruantiam, quam corporaliter exhibemus, sinceris etiam mentibus exercere valeamus. Per.

Ad vesperas
Ⱥ Tu autem cum oraueris, intra in cubiculum et clauso ostio ora patrem tuum.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Tuere, domine, populum tuum et ab omnibus peccatis clementer emunda, quia nulla ei nocebit aduersitas, si nulla dominetur iniquitas. Per.

SABBATO
Ad matutinas
Inuitatorium Dominum deum nostrum.
Hymnus Summe deus f.iij.
Nocturna cum suis dicatur antiphonis.
℣ Domine, exaudi.
℟ Cecus sedebat secus viam transeunte domino et exclamauit ad eum; ait illi dominus: "Quid vis, vt faciam tibi?" "Raboni, vt videam lucem."
℣ Et qui preibant, increpabant eum, vt taceret; ipse vero multomagis clamabat: "Raboni."
℟ "Domine, puer meus iacet paraliticus in domo et male torquetur." "Amen dico tibi: ego veniam et curabo eum."
℣ Domine, non sum dignus, vt intres sub tectum meum, sed tantum dic verbo et sanabitur puer meus. Amen.
℟ Dormiuit Abraham vt supra in dominica.
Ⱥ Cum sero factum esset, erat nauis in medio mari et Iesus solus in terra et vidit eos laborantes in remigando; erat enim ventus contrarius eis.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Adesto, domine, supplicationibus nostris et concede, vt hoc solenne ieiunium, quod animabus corporibusque curandis institutum est, deuoto seruitio celebremus. Per.

DOMINICA PRIMA QUADRAGESIME
Ad primas vesperas
Psalmi de die cum suis dicantur antiphonis.

Capitulum ij Corinthiorum vj.
Fratres: Hortamur vos, ne in vacuum gratiam dei recipiatis. Ait enim: "Tempore accepto exaudiui te et in die salutis adiuui te."
℟ Emendemus in melius que ignoranter peccauimus, ne subito preoccupati die mortis queramus spacium penitentie et inuenire non possimus. Attende, domine, et miserere, quia peccauimus tibi.
℣ Peccauimus, domine, cum patribus nostris, iniuste egimus, iniquitatem fecimus. Attende, domine.

Hymnus
[132] Iam ter quaternis trahitur
horis dies ad vesperum,
occasu sol pronunciat
noctis redire tempora.
Nos ergo signo domini
tutemus claustra pectoris,
ne serpens ille callidus
intrandi tentet aditus.
Sed armis pudicitie
mens fulta vigil libere,
sobrietate comite
hostem repellat improbum.
Sed nec ciborum crapula
tandem distentat corpora,
ne vi per somnumn77 animam
ludificatam polluat.
Presta, beata trinitas,
concede, simplex vnitas,
vt fructuosa sint tuis
ieiuniorum munera. Amen.
℣ Angelis suis deus mandauit de te, Ut custodiant te in omnibus vijs tuis.
Ⱥ Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies salutis; in his ergo diebus exhibeamus nos sicut dei ministros in multa patientia, in vigilijs, in ieiunijs et in charitate non ficta.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui ecclesiam tuam annua quadragesimali obseruatione purificas, presta familie tue, vt quod a te obtinere abstinendo nititur, hoc bonis operibus exequatur. Per.

Ad completorium
Super psalmos Ⱥ Signatum est super nos lumen vultus tui, domine deus, dedisti leticiam in corde meo.
Psalmus Cum inuocarem h.ij.
Ⱥ In te, domine, speraui, non confundar in eternum, domine deus meus.
Psalmus In te, domine h.ij.
Ⱥ Cadent a latere tuo mille, ad te non appropinquabit, domine rex regum.
Psalmus Qui habitat h.ij.
Ⱥ Benedicat nos Christus, filius dei viui, qui trinus est in numero et vnus est in nomine.
Psalmus Ecce nunc benedicite h.ij.
Capitulum Tu in nobis.
℟ In pace in idipsum Dormiam et requiescam.
℣ Si dedero somnum oculis meis et palpebris meis dormitationem. Dormiam. Gloria patri. In pace.

Hymnus
Ecce tempus idoneum,
medicina peccaminum,
quibus deum offendimus
corde, verbis, operibus.
Qui pius ac propicius
nobis pepercit hactenus,
ne nos cum nostris perderet
tantis iniquitatibus.
Hunc igitur ieiunijs
cum precibus et lachrimis
multisque bonis alijs
placemus deuotissimi,
Ut nos a cunctis sordibus
purgansn78 ornet virtutibus,
angelicis et cetibus
nos iungat in celestibus.
Sit benedictus genitor
eiusque vnigenitus
cum spiritu paracleto,
trinus et vnus dominus. Amen.
℣ Custodi nos, domine.
Ⱥ O rex gloriose, inter sanctos tuos qui semper es laudabilis et tamen ineffabilis, tu in nobis es, domine, et nomen sanctum tuum inuocatum est super nos, ne derelinquas nos, deus noster, vt in tremendo [133 | H.iiij.] iudicio nos collocare digneris Inter sanctos et electos tuos, rex benedicte.
Psalmus Nunc dimittis.
℣ Rex benedicte, tuos per prospera dirige seruos. Inter.
℣ Ut tergant miseras pia per ieiunia culpas. Inter sanctos.
℣ Atque colant pure solennia mystica pasche. Rex benedicte.

In omnibus festis nouem lectionum per duas hebdomadas versus isti percantentur et postea sequatur Kyrie, eleyson. Pater noster. Et ne nos.
℟ In pace. Credo in deum quo finito ℣ Benedicamus patrem et cetera more solito vt in psalterio.

Oratio
Agimus tibi gratias, domine Iesu Christe, custoditi per diem, grates tibi soluimus custodiendi per noctem; representa nos, quesumus, domine, matutinis horis incolumes, vt nos habeas omni tempore laudatores. Qui viuis et.
Sic cantetur completorium per duas hebdomadas precibus minoribus et psalmis Miserere mei et Domine, quid multiplicati diebus ferialibus adiunctis.

Ad matutinas
Inuitatorium Non sit vobis vanum surgere ante lucem, Quia promisit dominus coronam vigilantibus.
Psalmus Uenite.

Hymnus
Ex more docti mystico
seruemus hoc ieiunium
deno dierum circulo
ducto quater notissimo.
Lex et prophete primitus
hoc pretulerunt, postmodum
Christus sacrauit, omnium
rex atque factor temporum.
Utamur ergo parcius
verbis, cibis et potibus,
somno, iocis et artius
perstemus in custodia.
Uitemus autem pessima,
que subruunt mentes vagas,
nullumque demus callido
hosti locum tyrannidis.
Dicamus omnes cernui,
clamemus atque singuli,
ploremus ante iudicem,
flectamus iram vindicem.
Nostris malis offendimus
tuam, deus, clementiam.
Effunde nobis desuper,
remissor, indulgentiam.
Memento, quod sumus tui,
licet caduci plasmatis,
ne des honorem nominis
tui, precamur, alteri.
Laxa malum, quod gessimus,
auge bonum, quod poscimus,
placere quo tandem tibi
possimus hic et perpetim.
Presta, beata trinitas.
℣ Beati, qui in lege tua et cetera cum psalmis, vt in psalterio notantur, cum isto ℣ Dicet domino: "Susceptor meus es tu Et refugium meum, deus meus, sperabo in eum."

Lectio prima.
Dominus et saluator noster docens qualiter ad eum post multas negligentias venire debeamus per prophetam nos hortatur et ammonet dicens: "Uenite adoremus et procidamus et ploremus ante dominum, qui fecit nos," et iterum, "Conuertimini ad me in toto corde vestro, in ieiunio et fletu et planctu."
℟ [134] Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies salutis, commendemus nosmetipsos in multa patientia, in ieiunijs multis Per arma iusticie virtutis dei.
℣ In omnibus exhibeamus nosmetipsos sicut dei ministros, vt non vituperetur ministerium nostrum. Per arma.

Lectio secunda.
Dies sancte quadragesime, fratres charissimi, si diligenter attendimus, vitam presentis seculi significant, sicut et dies pasche eternam beatitudinem prefigurant. Et quomodo in quadragesima quasi tristiciam habemus, vt in pascha ordine legitimo gaudeamus, sic et in hoc seculo quamdiu viuimus, penitentiam agere debemus, vt possimus peccatorum indulgentiam accipere et ad eternum gaudium mereamur peruenire.
℟ In omnibus exhibeamus nos sicut dei ministros in multa patientia, Ut non vituperetur ministerium nostrum.
℣ Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies salutis nemini dantes vllam offensionem. Ut.

Lectio tertia.
Sed ita debet vnusquisque pro suis criminibus suspirare, lachrimas effundere, elemosinas dare, vt deo auxiliante quamdiu viuimus, semper crimina ipsa conuenienter effugere possimus.
℟ Emendemus in melius vt supra in vesperis.

In secundo nocturno
Ⱥ Tribue nobis, domine a.iiij. et cetera.
℣ Ipse liberauit me de laqueo venantium Et a.

Lectio quarta.
Sicut enim sine minutis peccatis nullusn79 vnquam fuit vel esse poterit, ita sine capitalibus criminibus donante et auxiliante deo omnimode esse debemus. Et vt hec obtinere possimus, si nos alio tempore impedimenta mundi detinent obligatos, vel in diebus quadragesime sancte in lege dei, sicut scriptum est, die noctuque meditemur, et ita cor nostrum in diuine legis dulcedine repleamus, vtn80 in nobis nullum locum virtutibus vacuum, quemn81 obtinere possint vitia, relinquamus.
℟ Paradisi portas aperiat ieiunij tempus, suscipiamus illud orantes et deprecantes, Ut in die resurrectionis cum domino gloriemur.
℣ Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies salutis, commendemus nosmetipsos in multa patientia. Ut in die resurrectionis.

Lectio quinta.
Certissime scitote, fratres, qualis est caro, que post multos dies non percipit cibum, talis est anima, que non assidue pascitur verbo dei. Et ideo, fratres, vel istis paucis diebus recedant impedimenta mundi, que secundum scripturam multos negligentes miseros faciunt. Recedat carnis letitia, recedant venenis plena mundi istius [135 | H.v.] blandimenta.
℟ In ieiunio et fletu plorabant sacerdotes dicentes: "Parce, domine, parce populo tuo et ne des hereditatem tuam in perditionem."
℣ Inter vestibulum et altare plorabant sacerdotes dicentes: "Parce."

Lectio sexta.
Carnis gaudia minuantur, vt anime lucra spiritualia preparentur propter illud, quod scriptum est: Ue vobis, qui ridetis nunc, quia plorabitis et flebitis; et iterum: Beati, qui nunc fletis, quia ridebitis; et illud: Beati, qui lugent, quoniam ipsi consolabuntur. Tempus, quod nobis furiosus tabule ludus solebat auferre, lectio diuina incipiat occupare. Ociosis fabulis et mordacibus iocis ac detractionobis venenatis colloquia de scripturis sanctis succedant.
℟ Scindite corda vestra et non vestimenta vestra et conuertimini ad dominum deum vestrum, quia benignus et misericors est.
℣ Derelinquat impius viam suam et vir iniquus cogitationes suas et reuertatur ad dominum et miserebitur eius. Quia.

In tertio nocturno
Ⱥ Legis tue, domine a.v.
℣ Scapulis suis obumbrabit tibi Et sub pennis eius sperabis.

Secundum Mattheum iiij.
In illo tempore: Ductus est Iesus in desertum a spiritu, vt tentaretur a diabolo, et reliqua.
Homilia Gregorij. Lectio septima.
Dubitari a quibusdam solet, a quo spiritu sit Iesus ductus in desertum, propter hoc, quod subditur: Assumpsit eum diabolus in sanctam ciuitatem, et rursum: Assumpsit eum in montem excelsum. Sed vere et absque vlla questione conuenienter accipitur, vt a spiritu sancto ductus in desertum credatur, vt illuc eum suus spiritus duceret, vbi hunc ad tentandum malignus spiritus inueniret.
℟ Abscondite elemosinam in sinu pauperis et ipsa orat pro vobis ad dominum, Quia sicut aqua extinguit ignem, ita elemosina extinguit peccatum.
℣ Date elemosinam, dicit dominus, et omnia munda sunt vobis. Quia sicut.

Lectio octaua.
Sciendum nobis est, quia tribus modis tentatio agitur: suggestione, delectatione, consensu. Et nos cum tentamur, plerumque in delectationem aut etiam in consensum labimur, quia de carnis peccato propagatur, quod in nobis ipsis etiam gerimus, vnde certamina toleramus.
℟ Tribularer, si nescirem misericordias tuas, domine; tu dixisti: "Nolo mortem peccatoris sed vt conuertatur et viuat," qui Chananeam et publicanum vocasti ad penitentiam.
℣ Et Petrum lacrimantem suscepisti misericors, domine. Qui.

[136] Lectio nona.
Deus vero, qui in vtero virginis incarnatus in mundum sine peccato venerat, nichil contradictionis in semetipso tolerabat. Tentari ergo per suggestionem potuit sed eius mentem peccati delectatio non momordit. Atque illa ideo omnis diabolica tentatio foris, non intus, fuit.
℟ Ductus est Iesus in desertum a spiritu, vt tentaretur a diabolo, Et accedens tentator dixit ei: "Si filius dei es, dic, vt lapides isti panes fiant."
℣ Et cum ieiunasset quadraginta diebus et quadraginta noctibus, postea esurijt. Et accedens.
℟ Ductus.
℣ In manibus p‹o›rtabunt te, Ne forte offendas ad lapidem pedem tuum.

In laudibus
Ⱥ
Cor mundum crea in me, deus, et spiritum rectum innoua in visceribus meis.
Psalmus Miserere mei c.v.
Ⱥ O domine, saluum me fac, o domine, bene prosperare.
Psalmus Confitemini b.ij.
Ⱥ Sic benedicam te in vita mea, domine, et in nomine tuo leuabo manus meas.
Psalmus Deus, deus meus a.vij.
Ⱥ In spiritu humilitatis et in animo contrito suscipiamur, domine, a te, et sic fiat sacrificium nostrum, vt a te suscipiatur hodie ‹et› placeat tibi, domine deus.
Psalmus Benedictus a.viij.
Ⱥ Laudate dominum, celi celorum et aque omnes.
Psalmus Laudate a.viij.
Capitulum ij Corinthiorum sexto
In omnibus exhibeamus nosmetipsos sicut dei ministros in tribulationibus, in necessitatibus, in angustijs, in plagis, in carceribus, in seditionibus, in castitate, in scientia, in longanimitate,n82 in suauitate, in spiritu sancto.

Hymnus
O Nazarene, dux Bethleem, verbum patris,
quem partus alui virginalis protulit,
adesto castis, Christe, parcimonijs
festumque nostrum rex serenus aspice
ieiuniorum, dum litamus victimam.
Nil hoc profecto purius mysterio,
quo fibra cordis expiatur liuidi
intemperata, quo domantur viscera
aruina, putem, ne resudans crapulam
obstrangulate mentis ingenium premat.
Sit trinitati in vnitate gloria,
in trinitate vnitati gratia,
potestas, honor atque iubilatio
nostra benigne cum beneuolentia
ieiun‹i›orum acceptanti munia. Amen.
℣ Scuto circundabit te veritas eius, non.
Ⱥ Ductus est Iesus in desertum a spiritu,n83 vt tentaretur a diabolo, et cum ieiunasset quadraginta diebus et quadraginta noctibus, postea esurijt.
Psalmus Benedictus.
Oratio Deus, qui ecclesiam tuam annua.

Ad primam
Ⱥ Iesus autem cum ieiunasset quadraginta diebus et quadraginta noctibus, postea esurijt.
Psalmus Deus, deus meus, respice et cetera more solito.

Ad tertiam
Ⱥ Et accedens [137 | H.vj.] tentator dixit ei: "Si filius dei es, dic, vt lapides isti panes fiant."
Psalmus Legem pone.

Capitulum ij Corinthiorum vj.
Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies salutis nemini dantes vllam offensionem, vt non vituperetur ministerium nostrum.
℟ Par‹ti›cipem me fac, deus, omnium timentium te Et custodientium mandata tua.
℣ Aspice in me et miserere mei secundum iudicium diligentium nomen tuum. Et custodientium.
℣ Dicet domino: "Susceptor meus."
Oratio vt supra.

Ad sextam
Ⱥ Non in solo pane viuit homo sed in omni verbo, quod precedit de ore dei.

Capitulum ibidem.
Per arma iustitie virtutis dei commendemus nosmetipsos in multa patientia, in vigilijs, in ieiunijs, in castitate, in scientia et in caritate non ficta.
℟ Ab omni via mala prohibui pedes meos, Ut custodiam mandata tua, domine.
℣ A iudicijs tuis non declinaui, quia tu legem posuisti michi. Ut custodiam.
℣ Ipse liberauit me de laqueo venantium.

Ad nonam
Ⱥ Tunc assumpsit eum diabolus in sanctam ciuitatem et statuit eum supra pinnaculum templi et dixit ei: "Si filius dei es, mitte te deorsum."
Psalmus Mirabilia.

Capitulum ij Corinthiorum vj.
Per arma iustitie commendemus nosmetipsos a dextris et a sinistris per gloriam et ignobilitatem, per infamiam et bonam famam vt seductores et veraces, sicut qui ignoti et cogniti, quasi morientes, et ecce viuimus.
℟ Septies in die laudem dixi tibi, domine deus meus, Ne perdas me.
℣ Erraui sicut ouis, qui perierat; requiren84 seruum tuum, domine, quia mandata tua non sum oblitus. Ne.
℣ Scapulis suis obumbrabit tibi.
Oratio vt supra.

Ad secundas vesperas
Antiphone super psalmos diei Sede a dextris g.ij.

Capitulum ij Corinthiorum vj.
In omnibus exhibeamus nosmetipsos sicut dei ministros vt castigati et non mortificati; quasi tristes, semper autem gaudentes; sicut egentes, multos autem locupletantes; tanquam nihil habentes et omnia possidentes.
℟ Ductus est Iesus H.v.
Hymnus Iam ter quaternis vt supra ad vesperas.
Ⱥ Angelis suis.
Ⱥ Reliquit Iesum tentator et accesserunt angeli et ministrabant ei.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

FERIA SECUNDA
Ad matutinas
Inuitatorium Non sit vobis vanum surgere ante lucem.
Psalmus Uenite.
Hoc inuitatorium dicendum est singulis diebus ferialibus vsque ad passionem domini. Hymnus Ex more vt supra.
Nocturna cum suis dicatur antiphonis.
℣ Dicet domino: "Susceptor."

Secundum Mattheum xxv.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Cum venerit filius hominis in sede maiestatis sue et omnes angeli eis cum eo," et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
In significatione electorum oues ponuntur propter innocentiam. Electi autem oues domini, quia imitatores sunt illius, de quo dictum est: Sicut ouis ad occisionem [138] ductus est.
℟ Cum ieiunasset dominus quadraginta diebus et quadraginta noctibus, accessit ad eum tentator et dixit: "Si filius dei es, dic, vt lapides isti panes fiant." Respondit Iesus et dixit: "Non in solo pane viuit homo sed in omni verbo, quod procedit de ore dei."
℣ Et ecce accesserunt angeli et ministrabant ei. Respondit.

Lectio secunda.
Reprobi veri in significatione hedorum ponuntur, quia lasciuum et petulans animal est et quod in veteri testamento pro peccatis populi offerebatur. Et statuet oues a dextris suis, hedos autem a sinistris.
℟ Derelinquat impius viam suam et vir iniquus cogitationes suas et reuertatur ad dominum et miserebitur eius, Quia benignus et misericors est, prestabilis super malitiam dominus deus noster.
℣ Scindite corda vestra et non vestimenta vestra et conuertimini ad dominum deum vestrum. Quia.

Lectio tertia.
Apud deum non est dextra neque sinistra sed per sinistram magnitudo supplicij designatur. Statuet ergo oues a dextris suis, hoc est, electos in magnitudinem glorie; hedos autem a sinistris, hoc est, peccatores in supplicijs eternis.
℟ Frange esurienti panem tuum et egenos vagosque induc in domum tuam, Tunc erumpet quasi mane lumen tuum et anteibit faciem tuam iustitua tua.
℣ Cum videris nudum, operi eum et carnem tuam ne despexeris. Tunc.
℣ Scapulis suis.
Qui versiculus quotidie vsque ad passionem domini frequentetur.

Laus matutina de ferialibus.
Capitulum Conuertimini ad me supra, die cinerum.
Hymnus O Nazarene, dux H.v.
℣ Scuto circundabit.
Ⱥ Uenite, benedicti patris mei, percipite regnum, quod vobis paratum est ab origine mundi.
Psalmus Benedictus.
Quo finito preces capitulares maiores sequantur eo modo et ordine, quo in capite ieiunij notate reperiuntur, et sic vsque ad quartam feriam post palmas singulis ferijs, tam ad vesperas, quam ad matutinas, frequententur.

Sequitur oratio
Conuerte nos, deus, salutaris noster, et vt nobis ieiunium quadragesimale proficiat, mentes nostras celestibus instrue disciplinis. Per dominum.
Post Benedicamus domino fiat commemoratio, que in capite ieiunij prenotatur.

Ad primam
Ⱥ Uiuo ego, dicit dominus, nolo mortem peccatoris sed vt magis conuertatur et viuat.
Psalmus Deus, in nomine b.ij.
Cetera omnia peragantur, vt in capite ieiunij prenotantur.

Ad tertiam
Ⱥ Aduenerunt nobis dies penitentie ad redimenda peccata, ad saluandas animas.

Capitulum Iohelis ij.
[139 | H.vij.] Conuertimini ad dominum deum vestrum, quia benignus et misericors est, patiens et multum misericors et prestabilis super malicia.
Responsoria et versiculus vt supra in dominica. Sequentur preces minores cum psalmis in capite ieiunij prenotatis.
Oratio Conuerte nos.

Ad sextam
Ⱥ Commendemus nosmetipsos in multa patientia, in ieiunijs multis per arma iustitie.
Psalmus Defecit in salutare b.vj.

Capitulum Esaie lv.
Derelinquat impius viam suam et vir iniquus cogitationes suas et reuertatur ad dominum et miserebitur eius et ad deum nostrum, quoniam multus est ad ignoscendum.
Preces cum psalmis.
Oratio vt supra.

Ad nonam
Ⱥ Per arma iustitie virtutis dei commendemus nosmetipsos in multa pacientia.
Psalmus Mirabilia b.vij.

Capitulum Esaie lvj.
Frange esuerienti panem tuum et egenos vagosque induc in domum tuam. Cum videris nudum, operi eum et carnem tuam ne despexeris, ait dominus omnipotens.
Preces cum psalmis et oratione vt supra.

Ad vesperas
Psalmi de die cum suis dicantur antiphonis.

Capitulum ij Corinthiorum vj.
Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies salutis; in his ergo diebus exhibeamus nos sicut dei ministros in multa pacientia, in vigilijs, in ieiunijs et in charitate non ficta.
℟ Educ de carcere animam meam, Ut confiteatur nomini tuo, domine.
℣ Perijt fuga a me et non est, qui requirat animam meam. Ut confiteatur.
Hymnus Iam ter quaternis H.iij.
℣ Angelis suis.
Ⱥ Quod vni ex minimis meis fecistis, michi fecistis, dicit dominus.
Psalmus Magnificat.
Statim sequantur preces maiores cum psalmis.

Oratio
Absolue, quesumus, domine, nostrorum vincula peccatorum etn85 quicquid pro eis meremur, propitatus auerte. Per dominum.
Commemoratio fiat sicut in capite ieiunij ad vesperas prenotatur.
Hoc modo cantandi cursus diurnales priuatis diebus per duas hebdomadas.

FERIA TERTIA
Ad matutinas
Inuitatorium, hymnus et versiculus pridie prenotati.n86

Lectio prima. Genesis xiij.
Ascendit ergo Abram de Egipto, ipse et vxor eius et omnia, que habebat, et Loth cum eo, ad australem plagam. Erat autem diues valde in possessione auri et argenti.
℟ Scapulis suis obumbrabit tibi dominus et sub pennis eius sperabis, Scuto circundabit te veritas eius.
℣ Angelis suis deus mandauit de te, vt custodiant te in omnibus vijs tuis. Scuto circundabit.

Lectio secunda.
[140] Reuersusque est pariter, qui venerat a meridie in Bethel, vsque ad locum, vbi prius fixerat tabernaculum suum inter Bethel et Hay, in loco altaris, quod fecerat prius, et inuocauit ibi nomen domini.
℟ Angelis suis mandauit de te, vt custodiant te in omnibus vijs tuis; In manibus portabunt te, ne vnquam offendas ad lapidem pedem tuum.
℣ Super aspidem et basiliscum ambulabis et conculcabis leonem et drachonem. In manibus.

Lectio tertia.
Sed et Loth, qui erat cum Abraham, fuerunt greges ouium et armenta et tabernacula nec poterat eos capere terra, vt habitarent simul. Erat quippe substantia eorum multa et nequibant habitare communiter. Unde facta est rixa inter pastores gregum Abraham et Loth. Eo autem tempore Chananeus et Pherezeus habitabant in illa terra.
℟ Afflicti pro peccatis nostris quotidie cum lachrimis expectemus finem nostrum; dolor cordis nostri ascendat ad te, domine, Ut eruas nos a malis, que innouantur in nobis.
℣ Domine deus Israel, exaudi preces nostras, auribus percipe dolorem cordis nostri. Ut.

Laus matutina dicitur de feria.
Ⱥ Intrauit Iesus in templum dei et eijciebat omnes vendentes et ementes et mensas nummulariorum, cathedras vendentium columbas euertit.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Respice, quesumus, domine, familiam tuam et presta, vt apud te mens nostra tuo desiderio fulgeat, que se carnis maceratione castigat. Per dominum.

Ad vesperas
In euangelio Ⱥ Scriptum est enim, quia domus mea domus orationis est cunctis gentibus, vos autem fecistis illam speluncam latronum. Et erat quotidie docens in templo.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Ascendant ad te, domine, preces nostre et ab ecclesia tua cunctam repelle nequitiam. Per.

FERIA QUARTA
Secundum Mattheum xij.
In illo tempore: Accesserunt ad Iesum scribe et pharisei dicentes: "Uolumus a te signum videre," et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Generatio mala et adultera generationem malam populum Iudeorum propter contemptum et preuaricationem vocat.
℟ Ecce nunc tempus H.j.

Lectio secunda.
Preuaricatrix enim diuinorum preceptorum fuit et adultera, quia relicto proprio viro, hoc est deo, idolis gentium se miscuerat. Signum querit, hoc est signum de celo, et signum non dabitur ei nisi signum Ione prophete.
℟ In omnibus exhibeamus H.v.

Lectio tertia.
Queritis, inquit Iesus, signum a me videre sed non dabitur vobis signum diuinitatis mee de celo sed signum potius humanitatis mee de inferno.
℟ Emendemus in [141 | H.viij.] melius h.iij.
Ⱥ Generatio hec praua et peruersa signum querit et signum non dabitur ei nisi signum Ione prophete.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Deuotionem populi tui, quesumus, domine, benignus exaudi, vt qui per abstinentiam macerantur in corpore, per fructum boni operis reficiantur in mente. Per.

Ad vesperas
Ⱥ Sicut fuit Ionas in ventre ceti tribus diebus et tribus noctibus, ita erit filius hominis in corde terre.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Mentes nostras, quesumus, domine, lumine tue claritatis illustra et vt videre possimus, que agenda sunt, et que recta sunt agere valeamus. Per.

FERIA QUINTA
Lectio prima.
His itaque transactis factus est sermo domini ad Abraham per visionem dicens: "Noli timere, Abraham. Ego protector tuus et merces tua magna nimis."
℟ Paradisi portas H.iiij.

Lectio secunda.
Dixitque Abraham: "Domine deus, quid dabis michi? Ego vadam absque liberis et filius procuratoris domus mee iste Damascusn87 Eliezer." Addiditque Abraham: "Michi autem non dedisti semenn88 et ecce vernaculus meus heres meus erit."
℟ In ieiun‹i›o H.v.

Lectio tertia.
Statimque sermo domini factus est ad eum dicens: "Non enim erit hic heres tuus sed qui egredietur de vtero tuo, ipsum habebis heredem." Eduxitque eum foras ‹et› ait illi: "Suspice celum et numera stellas, si potes." Et dixit ei: "Sic erit semen tuum." Credidit Abraham deo et reputatum est illi ad iustitiam.
℟ Scindite corda vestra H.v.
Ⱥ Si vos manseritis in sermone meo, vere discipuli mei eritis et cognoscetis veritatem et veritas liberabit vos.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Omnipotens sempiterne deus, qui nobis in obseruatione ieiunij et elemosinarum largitione nostrorum posuisti remedia peccatorum, concede nos opere mentis et corporis semper tibi esse deuotos. Per.

Ad vesperas
Ⱥ Ego enim ex deo processi et veni, neque enim a me ipso veni sed pater meus ille me misit.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Da, quesumus, domine, populis christianis et que profitentur agnoscere et celeste munus diligere, quod frequentant.

FERIA SEXTA
Lectio prima. Ioannis v.
In illo tempore: Erat dies festus Iudeorum et ascendit Iesus Hierosolimam. Est autem Hierosolimis probatica piscina, que cognominabatur Hebraice Bethsaida, quinque porticus habens, et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Probatica piscina, que quinque porticibus cingebatur, populus est Iudeorum [142] regis vndique custodia, ne peccaret, munitus. Uulgo autem probatica, id est pecualis, piscina fertur appellata, quia in ea sacerdotes hostias lauare consueuerant.
℟ Abscondite H.v.

Lectio secunda.
Multitudo languentium, que in memoratis porticibus iacebat aque motum expectans, signat eorum cateruas, qui legis verba audientes hanc viribus implere non posse dolebant atque ideo dominicos affectus implorabant.
℟ Tribularer, si H.v.

Lectio tertia.
Ceci erant, quia nondum perfectum fidei lumen habebant. Claudi, quia bona, que nouerant, operandi gressibus implere nequibant. Aridi, quia quemlibet oculum conscientie habentes pinguedine tamen spei et dilectionis egebant.
℟ Ductus est Iesus H.v.
Ⱥ Angelus domini descendebat de celo, mouebatur aqua et sanabatur vnus.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Esto, domine, propitius plebi tue et quam tibi facis esse deuotam, benigno refoue miseratus auxilio. Per.

Ad vesperas
Ⱥ Qui me sanum fecit, ille michi precepit: Tolle grabatum tuum et ambula in pace.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Exaudi nos, misericors deus, et mentibus nostris gratie tue lumen ostende. Per.

SABBATO
Secundum Mattheum xvij.
In illo tempore: Assumpsit Iesus Petrum et Iacobum et Ioannem, fratrem eius, et duxit eos in montem excelsum seorsum et transfiguratus est ante eos, et reliqua.
Homilia Bede presbiteri. Lectio prima.
Ostensurus gloriam sue maiestatis in montem discipulos ducit, vt ipsi discant et omnes, qui hanc videre sitiunt, non eam sibi in huius seculi profundo sed in regno superne beatitudinis esse querendum.
℟ Cum ieiunasset H.vj.

Lectio secunda.
Et cum benediceret, quia ducit illos in montem excelsum, addidit 'seorsum', quia iusti etsi nunc in ciuitate prauorum premantur, animo tamen sunt toto atque intentione fidei separati ab illis et futuro funditus ab illis seorsum abducentur, cum abscondet eos in abscondito vultus sui a conturbatione hominum et proteget eos a contradictione linguarum.
℟ Derelinquat impius.

Lectio tertia.
Tres tantum discipulos assumpsit, quibus gloriam sue transfigurationis ostenderet, quia videlicet qui hanc fidem sancte trinitatis incorrupta mente seruauerit, tunc beata eius visione merebuntur letari.
℟ Frange [143 | I.j.] esuerienti H.vj.
Ⱥ Assumpsit Iesus discipulos suos et ascendit in montem et transfiguratus est ante eos.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Populum tuum, quesumus, domine, propitius respice atque ab eo flagella tue iracundie clementer auerte. Per dominum.

DOMINICA SECUNDA QUADRAGESIME
Ad primas vesperas
Psalmi de die cum suis dicantur antiphonis.

Capitulum j Thessalonicensium v.
Fratres: Rogamus vos: Corripite inquietos, consolamini pusillanimes, suscipite infirmos, patientes estote ad omnes.
℟ Uidi dominum facie ad faciem Et salua facta est anima mea.
℣ Et dixit: Nequaquam vocaberis Iacob sed Israel erit nomen tuum. Et.
Hymnus Iam ter quaternis.
℣ Angelis suis H.iij.
Ⱥ Descendentibus illis de monte precepit eis Iesus dicens: "Nemini dixeritis visionem, donec a mortuis resurgat filius hominis."
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui conspicis omni nos virtute destitui, interius exteriusque custodi, vt ab omnibus aduersitatibus muniamur in corpore et a prauis cogitationibus mundemur in mente. Per dominum.

Ad matutinas
Inuitatorium Uenite adoremus et procidamus ante deum, ploremus coram domino, Qui fecit nos.
Psalmus Uenite.
Hymnus, antiphone, psalmi et versiculi vt in precedente dominica dicentur.

Lectio prima. Sermo sancti Ioannis oris auri.
Portabat Rebecca geminos in vtero fratres ante ortus principia bellatores. Certantes filios mater ante sensit quam nouit, ante sustinet quam agnoscit, ante patitur quam videt.
℟ Tolle arma tua, pharetram et arcum, et affer de venatione tua, vt comedam, Et benedicat tibi anima mea.
℣ Cunque venatu aliquid attuleris, fac michi inde pulmentum, vt comedam. Et benedicat.

Lectio secunda.
Licuit filiorum bella sentire, quos nondum licuit generare. Certamen inter filios in vtero geritur, bellum inter natos committitur, materna viscera quatiuntur nec ad ortus principia properatur sed ante principia noua certamina celebrantur.
℟ Ecce odor filij mei sicut odor agri pleni, quem benedixit dominus; Crescere te faciat deus meus sicut arenam maris et donet tibi de rore celi benedictionem.
℣ Qui maledixerit tibi, sit ille maledictus, et qui benedixerit tibi, benedictionibus repleatur. Crescere.

Lectio tertia.
Uellem causas tanti certaminis noscere, vellem istius pugne negocia tractare. Quid intercesserat, quid factum fuerat? Que pugnandi ratio, que causa vincendi? Quo spectatore id geritur, quo iudice celebratur? Quid victori [144] promittitur, quid victo econtrario denegatur? Quis certare docuerat, quis pugnare monstrarat?
℟ Det tibi deus de rore celi et de pinguedine terre abundantiam, seruiant tibi omnes populi, Esto dominus fratrum tuorum.
℣ Et incuruentur ante te filij matris tue. Esto.

Lectio quarta.
Sed notum est cunctis istorum certamine fratrum causas duorum exprimi populorum: vult enim deus ante ostendere futura quam veniant, ante ventura monstrare quam fiant.
℟ Quis igitur ille est, qui dudum captam venationem attulit michi, et comedi ex omnibus, priusquam tu venires? Benedixique ei et erit benedictus.
℣ Dominum tuum illum constitui et omnes fratres eius seruituti illius subiugaui. Benedixique.

Lectio quinta.
Ceterum preiudicarin89 non potest pugna, si pugne non consentiant merita. Sed futurorum prescius deus monstrosum certamen voluit exerceri: dat certandi affectus, vincendi vota ostendit, se spectatorem constituit, se iudicem demonstrauit. Adeo geritur certamen presente deo, qui genuit, et matre teste, que sensit, sed mater certamen sentire potuit, videre non potuit.
℟ Dum iret Iacob de Bersabee et pergeret Aram, locutus est ei deus dicens: "Terram, in qua dormis, tibi dabo et semini tuo."
℣ Edificauit ibi Iacob ex lapidibus altare in honorem domini fundensque oleum, desuper benedixit eum deus dicens: "Terram."

Lectio sexta.
Denique interrogat dominum: "Quid est," inquit, "domine, istud, quod geritur? Quid est, quod in vtero meo te teste certatur? Quid facturi sunt nati, qui sic luctantur innati? Aut que natorum vota suscipiam, cum sic luctamine innatorum concutiar?" "Duo sunt," inquit dominus, "populi in vtero tuo et due gentes de ventre tuo diuidentur. Et populus populum superabit et maior serviet minori."
℟ Dum exiret Iacob de terra sua, vidit gloriam dei et ait: "Quam terribilis est locus iste, Non est hic aliud nisi domus dei et porta celi."
℣ Uere dominus est in loco isto et ego nesciebam. Non.

Secundum Mattheum xv.
In illo tempore: Egressus Iesus secessit in partes Tyri et Sydonis et ecce mulier Chanaea a finibus illis egressa clamauit dicens: "Miserere mei, fili Dauid," et reliqua.
Homilia venerabilis Bede presbiteri.
Scribis et phariseis, calumniatoribus derelictis transgreditur dominus in partes Tyri et Sydonis, vt Tyros Sydoniosque curaret. Mulier autem a finibus illis egreditur, vt filie sue impetret salutem.
℟ Uere dominus est in loco isto et ego nesciebam. Quam terribilis est locus iste, non est hic aliud nisi domus [145 | I.ij.] dei et porta celi.
℣ Cumque euigilasset Iacob a somno, ait: "Quam."

Lectio octaua.
Obserua, quod in quintodecimo loco filia Chananee sanatur. "Filia," inquit, "mea male a demonio vexatur." Ego filias ecclesie animas puto esse credentium, que male a demonio vexabantur ignorantes creatorem et adorantes lapidem. Mulier hec Chananea ecclesiam de gentibus collectam designat.
℟ Si dominus deus meus fuerit mecum in via ista, qua ego ambulo, et custodierit me et dederit michi panem ad edendum et vestimentum, quo operiar,n90 et reuocauerit me cum salute, Erit michi dominus in refugium et lapis iste in signum.
℣ Surgens ergo mane Iacob tulit lapidem, quem supposuerat capiti suo, et erexit titulum fundensque oleum, desuper ait: "Erit."

Lectio nona.
Rogat igitur Chananea dominum pro filia demoniaca, cum pro populis non credentibus, vt et ipsi a diaboli fraudibus absoluantur, superne pietati ecclesia supplicat. 'Qui non respondit ei verbum'. Non de supercilio scribarum vel phariseorum superbia siluit, sed ne sententie sue contrarius videretur, qua iusserat: In viam gentium ne abieritis et in ciuitates Samaritanorum ne intraueritis.
℟ Pater, peccaui in celum et coram te, iam non sum dignus vocari filius tuus. Fac me sicut vnum ex mercennarijs tuis.
℣ Quanti mercenarij in domo patris mei abundant panibus, ego autem hic fame pereo; surgam et ibo ad patrem meum et dicam ei: "Fac me."
℣ In manibus portabunt.

In laudi‹b›us
Ⱥ
Domine, labia mea aperies et os meum annunciabit laudem tuam.
Psalmus Miserere c.v.
Ⱥ Dextera domini fecit virtutem, dextera domini exaltauit me.
Psalmus Confitemini b.ij.
Ⱥ Factus est adiutor meus deus meus.
Psalmus Deus, deus meus a.vij.
Ⱥ Trium puerorum cantemus hymnum, quem cantabant in camino ignis benedicentes dominum.
Psalmus Benedicite a.vij.
Ⱥ Statuit ea in eternum et in seculum seculi preceptum posuit et non preteribit.
Psalmus Laudate a.viij.

Capitulum j Thessalonicensium iiij.
Fratres: Rogamus vos et obsecramus in domino Iesu, vt quemadmodum accepistis a nobis, quomodo vos oporteat ambulare et placere deo, sic et ambuletis, vt abundetis magis.
Hymnus O Nazarene, dux H.v.
℣ Scuto circundabit.
Ⱥ Egressus Iesus secessit in partes Tyri et Sydonis et ecce mulier Chananea a finibus illis egressa clamauit dicens: "Miserere mei, domine fili Dauid."
Psalmus Benedictus.
Oratio Deus, qui conspicis.

Ad primam
Ⱥ Accedentes discipuli Iesu ad eum rogabant illum dicentes: [146] "Dimitte eam, quia clamat post nos."
Cetera omnia more solito peragantur.

Ad tertiam
Ⱥ Non sum missus nisi ad oues, que perierant, domus Israel, dicit dominus.
Psalmus Legem.

Capitulum j Thessalonicensium iiij.
Hec est autem voluntas dei, sanctificatio vestra, vt absineatis vos a fornicatione, vt sciat vnusquisque vestrum suum vas possidere in sanctificatione et honore.
Responsoria vt supra, dominica precedenti.
Oratio Deus, qui conspicis.

Ad sextam
Ⱥ Missus sum ad oues, que perierant, domus Israel, dicit dominus.
Psalmus Defecit.

Capitulum j Thessalonicensium v.
Uidete, ne quis malum pro malo alicui reddat, sed semper quod bonum est sectamini ‹in› inuicem et in omnes.
Oratio vt supra.

Ad nonam
Ⱥ O mulier, magna est fides tua; fiat tibi, sicut petisti.

Capitulum j Thessalonicensium v.
Hec est autem voluntas dei in Christo Iesu, in omnibus vobis. Spiritum nolite extinguere, prophetias nolite spernere; omnia autem probate, quod bonum est tenete, ab omni specie mala abstinete vos.
Oratio vt supra.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Sede a dextris g.ij. cum ceteris antiphonis et psalmis de die.

Capitulum j Thessalonicensium iiij.
Fratres: Uidete, ne quis supergrediatur neque circumueniat in negotio fratrem suum, quoniam vindex est dominus de his omnibus, sicut prediximus et testificati sumus. Non enim vocauit nos in immunditiam sed in sanctificationem in Christo Iesu domino nostro.
℟ Pater, peccaui H.iij.
Hymnus Iam ter quaternis.
℣ Angelis suis.
Ⱥ Dixit dominus mulieri Chananee: "Non est bonum sumere panem filiorum et mittere canibus ad manducandum." "Utique, domine, nam et catelli edunt de micis, que cadunt de mensa dominorum suorum." Ait illi Iesus: "Mulier, magna est fides tua; fiat tibi, sicut petisti."
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

FERIA SECUNDA
Secundum Ioannem viij.
In illo tempore: Dixit Iesus turbis Iudeorum: "Ego vado et queritis me," et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
"Ego vado," inquit dominus, "et queritis me," non desiderio sed odio. Nam illum, postea quam abscessit ab oculis hominum, inquisierunt et qui oderant et qui amabant: illi persequendo, isti habere cupiendo.
℟ Erit michi dominus in deum et lapis iste, quem erexi in titulum, vocabitur domus dei; et de vniuersis, que dederis michi, Decimas et hostias pacificas offeram tibi.
℣ Si dominus deus meus fuerit mecum in via ista, qua ego ambulo, et custodierit me. Decimas.

Lectio secunda.
Bonum est animam Christi querere, non sicut Iudei sed quomodo discipuli eum quesierunt. Illi autem quesierunt, vt haberent, isti, vt perderent. Et ne putetis, quia bene me queritis, in peccato vestro moriemini.
℟ Apparuit [147 | I.iij.] deus Iacob et benedixit eum et dixit: "Ego sum deus Bethel, vbi vnxisti lapidem et votum vouisti michi; Crescere te faciam et multiplicabo te."
℣ Apparuit iterum deus Iacob, postquam reuersus est de Mesopotamia Syrie, dixitque ad eum "Crescere."

Lectio tertia.
Hoc est Christum male querere, in peccato suo mori. In peccato suo moritur, qui in peccato permanet vsque ad mortem. Ille Christum non querit, qui salutem anime sue per penitentiam non querit. Ad quem propheta clamat: Querite dominum, dum inuerniri potest; inuocate eum, dum prope est.
℟ Orauit Iacob et dixit: "Domine, qui dixisti michi: 'Reuertere in terram natiuitatis tue,' Erue me de manu fratris mei, quia valde eum timeo."
℣ Deus, in cuius conspectu ambulauerunt patres mei, domine, qui pascis me a iuuentute mea. Erue.
Ⱥ Ego principium, qui et loquor vobis.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt familia tua, que se affligendo carne ab alimentis abstinet, sectando iustitiam a culpa ieiunet. Per dominum.

Ad vesperas
Ⱥ Qui me misit, mecum est et non reliquit me solum, quia que placita sunt ei, facio semper.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Adesto, domine, supplicationibus nostris, et quibus fiduciam sperande pietatis indulges, consuete misericordie tribue benignus effectum. Per dominum.

FERIA TERTIA
Lectio prima. Genesis xxvij.
Senuit autem Ysaach et caligauerunt oculi eius et videre non poterat; vocauitque Esau, filium suum maiorem, et dixit ei: "Fili mi." Qui respondit: "Assum." Cui pater, "Uides," inquit, "quod senuerim et ignorem diem mortis mee. Sume arma tua et pharetram et arcum et egredere foras. Cunque venatu aliquid apprehenderis, fac michi inde pulmentum, sicut velle me nosti, et affer, vt comedam. Et benedicat tibi anima mea, antequam moriar."
℟ Minor sum cunctis miserationibus tuis, domine Abraham; in baculo meo transiui Iordanem istum et nunc cum duabus turmis regredior. Libera me, domine, de manibus Esau, quia valde contremit cor meum illum timens.
℣ Domine, qui dixisti michi: "Reuertere in terram natiuitatis tue et bene faciam tibi." Libera me.

Lectio secunda.
Quod cum audisset Rebecca et ille abisset in agrum, vt iussionem patris impleret, dixit filio suo Iacob: "Audiui patrem tuum loquentem cum Esau, fratre tuo, et dicentem ei: 'Affer michi de venatione tua et fac cibos, vt comedam, et benedicam tibi coram domino, antequam moriar.'"
℟ Dixit angelus ad Iacob: "Dimitte me, aurora est." Respondit ei: "Non dimittam te, nisi benedixeris [148] michi," Et benedixit eum in eodem loco.
℣ Cunque mature surrexisset Iacob, ecce vir luctabatur cum eo vsque ad mane, et cum vidisset, quod superare eum non posset, dixit ei: "Dimitte."

Lectio tertia.
Nunc ergo, fili mi, acquiesce consilijs meis et pergens ad gregem affer michi duos hedos optimos, vt faciam ex eis escas patri tuo, quibus libenter vescitur, quas cum intuleris et comederit, benedicat tibi, priusquam moriatur.
℟ Uidi dominum facie require ad primas vesperas in dominica.
Ⱥ Unus est enim magister vester, qui in celis est, dicit dominus.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Perfice, quesumus, domine, benignus in nobis obseruantie sancte subsidium, vt que te auctore facienda cognouimus, te operante impleamus. Per dominum.

Ad vesperas
Ⱥ Qui maior est vestrum, erit minister vester, quia omnis, qui se exaltat, humiliabitur, dicit dominus.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Propiciare, quesumus, domine, supplicationibus nostris et animarum nostrarum medere langoribus, vt remissione percepta in tua semper benedictione letemur. Per dominum.

FERIA QUARTA
Secundum Mattheum xx.
In illo tempore: Ascendens Iesus Hierosolimam assumpsit duodecim discipulos suos, et reliqua.
Homilia eiusdem lectionis.
Accessit ad Iesum mater filiorum Zebedei cum filijs suis adorans et petens aliquid ab eo. Mater filiorum Zebedei, matertera saluatoris, mater est Iacobi et Ioannis. Quid autem pertinuit ad hanc mulierem, vt cum audierat a domino co‹n›tumeliam et penam passionis, ab illo gloriam et dignitatem peteret filijs suis?
℟ Tolle arma tua I.j.

Lectio secunda.
Nichil dominus de gloria regni predixerat sed solummodo de supplicio passionis; sed forsan incitata ad petendam dignitatem filijs suis intellexerat sermonem domini, quem dixit, quod post tertiam diem resurrecturus esset.
℟ Ecce odor filij mei I.j.

Lectio tertia.
Putabat enim iuxta Iudeorum fabulam, quod dominus post resurrectionem suam per mille annos esset regnaturus in terra corporaliter et dignitatem terrenam suis electis esset distributurus. Mater quidem petierat sed dominus discipulos increpauit, quia intellexit per potentiam diuinitatis sue petitionem, quam mater attulerat ei, ex suasione filiorum descendisse.
℟ Det tibi deus I.j.
Ⱥ Ecce ascendimus Hierosolimam et filius hominis tradetur, vt crucifigatur.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Populum tuum, quesumus, domine, propitius respice et quos ab escis carnalibus precipis abstinere, a noxijs [149 | I.iiij.] quoque vicijs cessare concede. Per.

Ad vesperas
Ⱥ Tradetur enim gentibus ad illudendum et flagellandum et crucifigendum.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, innocentie restitutor et amator, dirige ad te tuorum corda seruorum, vt spiritus tui feruore concepto et in fide inueniantur stabiles et in opere efficaces. Per eundem.n91

FERIA QUINTA
Lectio prima. Genesis xxvij.
Abijt et attulit deditque matri. Parauit illa cibos, sicut velle nouerat patrem illius, et vestibus Esau valde bonis, quas apud se habebat domi, induit eum pelliculasque hedorum circundedit manibus et colli nuda protexit. Deditque pulmentum et panes, quos coxerat, tradidit. Quibus illatis dixit: "Pater mi." At ille respondit: "Audio. Quis es tu, fili mi?" Dixitque Iacob: "Ego sum primogenitus tuus Esau; feci, sicut preceptisti michi. Surge, sede et comede de venatione mea, vt benedicat michi anima tua."
℟ Dum iret Iacob de Bersabee I.j.

Lectio secunda.
Rursumque Isaac ad filium suum, "Quomodo," inquit, "tam cito inuenire potuisti, fili mi?" Qui respondit "Uoluntas dei fuit, vt cito occurreret michi, quod volebam."
℟ Dum exiret Iacob I.j.

Lectio tertia.
Dixitque Isaac: "Accede ad me huc, vt tangam te, fili mi, et probem, vtrum tu sis filius meus Esau an non." Accessit ille ad pa‹t›rem et palpato eo dixit Isaac: "Uox quidem Iacob est sed manus manus sunt Esau." Et non cognouit eum, quia pilose manus similitudinem maioris expresserant.
℟ Uere dominus est I.j.
Ⱥ Ego non ab homine testimonium accipio sed hec dico, vt vos salui sitis.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Presta nobis, domine, auxilium gratie tue, vt ieiunijs et orationibus conuenienter intenti liberemur ab hostibus mentis et corporis. Per dominum.

Ad vesperas
Ⱥ Opera, que ego facio, testimonium perhibent de me, quia misit me pater.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Adesto, quesumus, domine, famulis tuis et opem tuam largire poscentibus, vt his, qui te auctore et gubernatore gloriantur, et congregata restaures et restaurata conserues. Per.

FERIA SEXTA
Secundum Mattheum xxj.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis et turbis Iudeorum parabolam hanc: "Homo erat paterfamilias, qui plantauit vineam," et reliqua.
[150] Homilia lectionis eiusdem.
Omnipotens deus pater et conditor et gubernator familiarum suarum est, vinea illius domus Israelitica est.
℟ Si dominus deus meus I.ij.

Lectio secunda.
Omnipotens deus vineam plantauit, quia eiectis de terra repromissionis habitationibus suis Chananeis in eadem terra gentem Israeliticam collocauit. Et sepem circundedit eidem, muros vrbium et custodiam angelorum, et fodit in ea torcular.
℟ Erit michi dominus in deum supra, feria secunda.

Lectio tertia.
Torcular signat altare, quoniam sicut in torculari vue exprimuntur, ita in altari sanguis hostiarum et victimarum effundebatur. Uel per torcular passionem sanctorum prophetarum debemus intelligere, quo nomine solet passio sanctorum designari.
℟ Apparuit deus Iacob I.ij.
Ⱥ Malos male perdet et vineam suam locabit alijs agricolis, qui reddant ei fructum temporibus su‹i›s.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Da, quesumus, omnipotens deus, vt sacro nos purificante ieiunio sinceris mentibus ad sancta ventura nos facias peruenire. Per.

Ad vesperas
Ⱥ Querentes eum tenere timuerunt turbas, quia sicut prophetam eum habebant.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Da, quesumus, domine, populo tuo salutem mentis et corporis, vt in bonis operibus inherendo tue semper virtutis mereatur protectione defendi. Per.

SABBATO
Lectio prima.
Benedicens ergo illi ait: "Tu es filius meus Esau?" Respondit: "Ego sum." At ille, "Affer," inquit, "mihi cibos de venatione tua, fili mi, vt benedicat tibi anima mea." Quos cum oblatos comedisset, obtulit ei etiam vinum. Quo hausto dixit ad eum: "Accede ad me et da michi osculum, fili mi." Accessit et osculatus est eum.
℟ Orauit Iacob supra, feria secunda.

Lectio secunda.
Statimque vt sensit vestimentorum eius fragrantiam, benedicens illi ait: "Ecce odor filij mei sicut odor agri pleni, cui benedixit dominus; det tibi deus de rore celi et de pinguedine terre abundantiam frumenti, vini et olei et seruiant tibi populi et adorent te tribus. Esto dominus fratrum tuorum et incuruentur ante te filij matris tue. Qui maledixerit tibi, sit ille maledictus, et qui benedixerit tibi, benedictionibus repleatur."
℟ Minor sum supra, feria tertia.

Lectio tertia.
Uix Ysaac sermonem impleuerat et egresso Iacob foras, venit Esau coctosque de venatione cibos intulit patri dicens: "Surge, pater mi, et comede de venatione filj tui, vt benedicat michi anima tua."
℟ Pater, peccaui supra in dominica.
[151 | I.v.] ℟ nonum.
Ⱥ Uadam ad patrem meum et dicam ei: "Pater, fac me sicut vnum ex mercenarijs tuis."
Psalmus Benedictus.

Oratio
Da, quesumus, domine, nostris effectum ieiunijs salutarem, vt castigatio carnis assumpta ad nostrarum vegetationem transeat animarum. Per dominum.

DOMINICA TERTIA QUADRAGESIME
Ad primas vesperas
Psalmi de die cum suis antiphonis.

Capitulum Ephesiorum v.
Estote imitatores dei sicut filij charissimi et ambulate in dilectione, sicut et Christus dilexit nos et tradidit semetipsum pro nobis oblationem et hostiam deo in odorem suauitatis.
℟ Igitur Ioseph ductus est in Egyptum fuitque dominus cum eo, Per quem erat vir in cunctis prospere agens.
℣ Misertus enim est deus illius et omnia opera eius dirigebat. Per quem.

Hymnus
Audi, benigne conditor,
nostras preces cum fletibus
in hoc sacro ieiunio
fusas quadragenario.
Scrutator alme cordium,
infirma tu scis virium,
ad te reuersis exhibe
remissionis gratiam.
Multum quidem peccauimus
sed parce confitentibus,
ad laudem tui nominis
confer medelam languidis.
Sic corpus extra conteri
dona per abstinentiam,
ieiunet vt mens sobria
a labe prorsus criminum.
Presta, beata trinitas.
℣ Angelis suis.
Ⱥ Dedit pater penitenti filio stolam primam pariter et annulum, nam et calciamenta illi tribuens celebrauit magnum conuiuium; habemus stolam primam in lauacro et annulum fidei signaculum.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Quesumus, omnipotens deus, vota humilium respice atque ad defensionem nostram dexteram tue maiestatis extende. Per dominum.

Ad completorium
Antiphone cum psalmis, capitulum et responsorium vt supra, dominica prima quadragesime.

Hymnus
Christe, qui lux es et dies,
noctis tenebras detegis
lucisque lumen crederis
lumen beatum predicans.
Precamur, sancte domine,
defende nos in hac nocte,
sit nobis in te requies,
quietam noctem tribue.
Ne grauis somnus irruat
nec hostis nos surripiat
nec caro illi consentiens
nos tibi reos statuat.
Oculi somnum capiant,
cor ad te semper vigilet,
dextera tua protegat
famulos, qui te diligunt.
Defensor noster, aspice,
insidantes reprime,
guberna tuos famulos,
quos sanguine mercatus es.
Memento nostri, domine,
in graui isto corpore;
qui es defensor anime,
adesto nobis, domine.
Deo patri.
℣ Custodi nos, domine.
Ⱥ Media vita in morte sumus, quem querimus adiutorem nisi te, domine, qui pro peccatis nostris iuste irasceris. [152] Sancte deus, Sancte, fortis, Sancte et misericors saluator, Amare morti ne tradas nos.
Psalmus Nunc dimittis.
℣ Ne proijcias nos in tempore senectutis, cum defecerit virtus nostra, ne derelinquas nos, domine. Sancte.
℣ Noli claudere aures tuas ad preces nostras. Sancte deus.
℣ Qui cognoscis omnia occulta cordis, parce peccatis nostris. Amare.
Cetera omnia, que sequuntur, eo ordine, quo in duabus dominicis precedentibus, dicantur et sic vsque ad passionem domini.

Ad matutinas
Inuitatorium Ploremus coram domino deo nostro, Qui fecit nos.
Psalmus Uenite exultemus.

Hymnus
Summe largitor premij,
spes qui es vnica mundi,
preces intende seruorum
ad te deuote clamantium.
Nostra te conscientia
graue offendisse monstrat,
quam emundes supplicamus
ab omnibus piaculis.
Si renuis, quis tribuet?
Indulge, quia potens es;
te corde rogare mundo
fac nos precamur, domine.
Ergo acceptare nostrum,
qui sacrasti, ieiunium,
quo mystice paschalia
capiamus sacramenta.
Summa nobis hoc conferat
in deitate trinitas,
in qua gloriatur vnus
per cuncta secula deus. Amen.
Antiphone et psalmi cum versiculo vt in prima dominica quadragesime.

Sermo Ioannis Chrisostomi. Lectio prima.
Mittitur a Iacob, patre sanctissimo, Ioseph sanctus ad fratres, qui salutem patris ad illos et ipsorum ad patrem afferret, vt inter absentes medius vtriusque salutis nuncius extitisset, vt quod de semet absentes scire non poterant, Ioseph referente cognoscerent et disiunctos huius relatio iungeret, quos locorum diuersitas separabat.
℟ Uidentes Ioseph a longe loquebantur mutuo fratres dicentes: "Ecce somniator veniet: venite, occidamus eum et videamus, si prosint illi somnia sua."
℣ Cumque vidissent Ioseph fratres sui, quod a patre cunctis fratribus plus amaretur, oderant eum nec poterantn92 ei quicquam pacifice loqui, vnde et dicebant: "Ecce."

Lectio secunda.
Quem cum venientem de longe conspicerent, "Ecce," inquiunt, "Ecce adest somniator ille: venite itaque et occidamus illum et videamus, quid portendant somnia eius."
℟ Dixit Iudas fratribus suis: "Ecce Ismaelite transeunt: venite, venundetur et manus nostre non polluantur; Caro enim et frater noster est."
℣ Cumque abisset Ruben ad puteum et non inuenisset eum, scissis vestibus pergensque ad fratres suos ait: "Puer non comparet et ego, quo ibo? Caro."

Lectio tertia.
O nephanda rabies iniquorum! Non licet Ioseph, non licet, inquam, impunitum esse, quod bonus est. Non licet meliorem [153 | I.vj.] tutum esse cum malis et quasi inuidi aliquid perdant aut dispendium alicuius rei incurrant, sic bonorum vita detrimentum est pessimorum. Zelant mansuetum inuidi, modestum superbi, probum improbi, mitem tumidi, inimica emulatione lacescunt.
℟ Extrahentes Ioseph de lacu vendiderunt Ismaelitis triginta argenteis, Reuersusque Ruben ad puteum et cum non inuenisset eum, scidit vestimenta sua cum fletu et dixit: "Puer non comparet et ego, quo ibo?"
℣ At illi intincta tunica Ioseph in sanguine hedi miserunt, qui ferret eam ad patrem et diceret: "Uide, si tunica filij tui sit an non." Reuersus. Gloria patri. Reuersus.

Lectio quarta.
Patitur Ioseph sanctus innocentis vite inuidiam et emulos in se fratres sancta excitat vita. Bonum mali videre non possunt, denique venientem ad se lacerant, seuiunt, necare festinant. Nolunt meliorem viuere, ne degeneres ipsi possent improperia sustinere.
℟ Uidens Iacob vestimenta Ioseph scidit vestimenta sua cum fletu et dixit: "Fera pessima deuorauit filium meum Ioseph."
℣ Congregatis autem cunctis liberis eius, vt delenirent dolorem patris, noluit eos audire sed dixit: "Fera pessima."

Lectio quinta.
Cur innocentem zelas, inimica fraternitas? Cur inuides bono? Cur pati simplicem non potes? Cur modestum persequeris? Cur probum non diligis? Cur rea innocentis sanguinis inueniris? Saltem distractus aliquatenus viuat, ne vite accusator innocens sanguis, vt in Cayn, existat. Serua tibi, serua, inimica fraternitas, viuum, quem sentias aliquando placatum. Serua incolumem, quem necessitatis tempore inuenias prouisorem. Forsitan enim adueniat tempus, quo eum seruum fecisse peniteat, parricidium non perpetrasse conlibeat.
℟ Igitur Ioseph ductus vt supra ad vesperas.

Lectio sexta.
Leuius crimen est sanctum seruituti addici, grauius nichil est innocentem animam iugulari. In seruo quod curetur, inuenies, in parricidio non reperies, quod excuses.
℟ Dixit Ruben fratribus suis: "Nunquid non dixi vobis: 'Nolite peccare in puerum,' et non audistis me? En sanguis eius exquiritur."
℣ Merito hec patimur, quia peccauimus in fratrem nostrum videntes angustiam anime eius, dum deprecaretur nos, et non audiuimus. En sanguis.

Secundum Lucam xj.
In illo tempore: Erat Iesus eijciens demonium et illud erat mutum, et reliqua.
[154] Homilia venerabilis Bede presbiteri.
Demoniacus iste apud Mattheum non solum mutus sed et cecus fuisse narratur. Curatusque dicitur a domino, ita vt loqueretur et videret.
℟ Memento mei, dum bene tibi fuerit, vt suggeras pharaoni, vt educat me de isto carcere, Quia furtim sublatus sum et innocens in lacum missus sum.
℣ Tres enim adhuc dies sunt, post quos recordabatur pharao ministerij tui et reuocabit te in gradum pristinum; tunc memento mei. Ut suggeras.

Lectio octaua.n93
Tria igitur signa in vno homine perpetrata sunt. Cecus videt, mutus loquitur, possessus a demonio liberatur. Quod et tunc quidem carnaliter factum est, nunc quotidie completur in conuersione credentium, vt expulso primum demonio fidei lumen aspiciant, deinde ad laudes dei tacentia prius ora laxentur.
℟ Merito hec patimur, quia peccauimus in fratrem nostrum videntes angustiam anime eius, dum deprecaretur nos, et non audiuimus; Idciro venit super nos tribulatio.
℣ Dixit Ruben fratribus suis: "Nunquid non dixi vobis: 'Nolite peccare in puerum,' et non audistis me?" Idcirco.

Lectio nona.
Quidam autem ex eis dixerunt: "In Beelzebub, principe demoniorum, eijcit demonia." Non hoc aliqui de turba sed scribe et pharisei calumniabantur, sicut et euangeliste testantur. Turbis quippe, que minus erudite videbantur, domini semper facta mirantibus illi contradicere vel negare hec, vel que negare nequiuerant, sinistra interpretatione peruertere laborabant, quasi non hec diuinitatis opera sed immundi spiritus opera fuissent.
℟ Nunciauerunt Iacob dicentes: "Ioseph, filius tuus, viuit et ipse dominatur in tota terra Egypti," quo audito reuixit spiritus eius et dixit: "Sufficit michi; vadam et videbo eum, antequam moriar."
℣ Cunque audisset Iacob, quod Ioseph, filius eius, viueret, quasi de graui somno euigilans ait: "Sufficit."
℣ In manibus.

In laudibus
Ⱥ
Fac benigne in bona voluntate tua, Syon, vt edificentur muri Hierusalem.
Psalmus Miserere mei c.v.
Ⱥ Dominus michi est adiutor, non timebo, quid faciat michi homo.
Psalmus Confitemini b.ij.
Ⱥ Deus misereatur nostri et benedicat nobis.
Psalmus Deus, deus meus a.vij.
Ⱥ Uim virtutis sue oblitus est ignis, vt pueri tui liberarentur illesi.
Psalmus Benedicite a.vij.
Ⱥ Sol et luna, laudate deum, quia exaltatum est nomen eius solius.
Psalmus Laudate dominum a.viij.

Capitulum Ephesiorum v.
Fornicatio autem et omnis immunditia aut auaricia [155 | I.vij.] nec nominetur in vobis, sicut decet sanctos, aut turpitudo aut stultiloquium aut scurrilitas, que ad rem non pertinet, sed magis gratiarum actio.

Hymnus
Clarum decus ieiunij
monstratur orbi celitus,
quod Christus, auctor omnium,
cibis dicauit abstinens.
Hoc Moyses charus deo
legisque lator factus est,
hoc Heliam per aera
curru leuauit igneo.
Hinc Daniel mysteria
victor leonum viderat,
per hoc amicus intimus
sponsi Ioannes claruit.
Hec nos sequi dona, deus,
exempla parsimonie,
tu robur auge mentium
dans spiritale gaudium.
Presta, pater, per filium,
presta per almum spiritum,
cum his per euum triplici
vnus deus cognomine. Amen.
℣ Scuto circundabit.
Ⱥ Erat Iesus eijciens demonium et illud erat mutum; et cum eiecisset demonium, locutus est mutus et admirate sunt turbe.
Psalmus Benedictus a.viij.
Oratio Quesumus, omnipotens deus, vota humilium.

Ad primam
Ⱥ Si in digito dei eijicio demonia, profecto venit in vos regnum dei.
Psalmus Deus, deus meus, respice b.j.
Antiphone cum ceteris more solito peragantur.

Ad tertiam
Ⱥ Dum fortis armatus custodit atrium suum, in pace sunt ea, que possidet.

Capitulum Ephesiorum v.
Hoc autem scitote intelligentes, quod omnis fornicator aut immundus aut auarus, quod est idolorum seruitus,n94 non habet hereditatem in regno Christi et dei.
℟ Bonum michi, domine, quod humiliasti me; michi lex oris tui super milia auri et argenti.
℣ Manus tue fecerunt me et plasmauerunt me; da michi intellectum, domine, vt discam mandata tua. Bonum michi. Gloria patri. Bonum.
℣ Dicet domino.
Oratio vt supra.

Ad sextam
Ⱥ Qui non colligit mecum, dispergit, et qui non est mecum, contra me est.
Psalmus Defecit.

Capitulum Ephesiorum v.
Nemo vos seducat inanibus verbis, propter hoc enim venit ira dei in filios diffidentie. Nolite ergo effici parti‹ci›pes eorum.
℟ Seruus tuus ego sum. Da michi intellectum, domine.
℣ Ut discam mandata tua. Da michi.
℣ Ipse liberauit me.
Oratio vt supra.

Ad nonam
Ⱥ Cum immundus spiritus exierit ab homine, ambulat per loca inaquosa querens requiem et non inuenit. In.

Capitulum Ephesiorum iiij.
Estote benigni inuicem, misericordes, donantes vobismetipsis, sicut et in Christo deus donauit nobis.
℟ Declara super nos, deus, Tuam misericordiam.
℣ Declaratio sermonum tuorum dat intellectum, domine. Tuam.
℣ Scapulis suis.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Psalmi [156] dominicales cum suis dicantur antiphonis.

Capitulum Ephesiorum v.
Eratis enim aliquando tenebre, nunc autem lux in domino; vt filij lucis ambulate in dilectione, fructus enim lucis est in omni bonitate et iusticia et veritate.
℟ Nunciauerunt Iacob.
Hymnus Audi, benigne conditor I.v.
℣ Angelis suis.
Ⱥ Extollens vocem quedam mulier de turba dixit illi: "Beatus venter, qui te portauit, et vbera, que suxisti." At Iesus dixit illi: "Quinimmo beati, qui audiunt verbum dei et custodiunt illud."
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

FERIA SECUNDA
Ad matutinas
Inuitatorium Non sit vobis vanum.
Hymnus Summe largitor I.v.
Nocturna cum suis antiphonis.

Secundum Lucam iiij.
In illo tempore: Dixerunt pharisei ad Iesum: "Quanta audiuimus facta in Capharnaum, fac et hic in patria tua," et reliqua.
Homilia eiusdem lectionis.
Iudeorum insana perfidia sanam licet nesciens fidem confitetur dominum Iesum Christum, fabrum cognominat et medicum vocat. Faber enim est verus, quia omnia per ipsum facta sunt.
℟ Dixit Ruben fratribus supra in dominica.

Lectio secunda.
Medicus est, quia omnia per ipsum restaurata sunt in celis et in terra, et sicut ipse de se testatur, non habent sani opus medico sed male habentes. Et quia diximus quo instrumento fabricandi, dicamus et quo genere medicandi.
℟ Tollite hinc vobiscum munera et ite ad dominum terre, et cum inueneritis, adorate eum super terram; Deus autem meus faciat vobis eum placabilem et remittat et hunc fratrem vestrum vobiscum et eum, quem tenet in vinculis.
℣ Tollite de optimis frugibus terre in vasis vestris et deferte viro munera. Deus.

Lectio tertia.
Preteriens Iesus vidit hominem cecum a natiuitate sua, expuit in terram et fecit lutum de sputo liniuitque oculos eius. Lutum de terra caro Christi est, sputum de ore diuinitas est, quia caput Christi deus. Per fabrum ergo Christum creatus es, vt esses; per medicum Christum recreatus es, vt post vulnera sanus esses.
℟ Lamentabat‹ur› Iacob de duobus filjs dicens: "Heu me, dolens sum de Ioseph innocente perdito et tristis nimis de Beniamin; ductus sum pro eis moriar. Precor celestem regem, vt me dolentem nimium faciat eos cernere."
℣ Heu me, domine, dolens sum de Ioseph, quia fera pessima deuorauit eum; heu me, domine, dolens sum de Beniamin, filio meo; dominus custodiat eos. Precor.

Laudes de feria dicantur et sic fiat quotidie.
Capitulum Conuertimini ad me H.j.

Hymnus
Iesu quadragenarie,
dicator abstinentie,
qui ob salutem mentium
hoc sanxeras ieiunium,
Quo paradiso [157 | I.viij.] redderes
seruata parsimonia,
quos inde castrimargie
huc illecebra depulit,
Adesto nunc ecclesie,
adesto penitentie,
que pro suis excessibus
profusis orat fletibus.
Tu retro acta crimina
tua remitte gratia
et a futuris adhibe
custodiam mitissime,
Ut expiati annuisn95
ieiuniorum victimis
tendamus ad paschalia
digne colenda gaudia.
Presta, pater, per filium.
Hymnus Clarum decus I.vij.
Hi duo hymni vicissim per hebdomadam dicentur.
℣ Scuto circundabit.
Ⱥ Amen dico vobis, quia nemo propheta acceptus est in patria sua.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Cordibus nostris, quesumus, domine, gratiam tuam benignus infunde, vt sicut ab escis carnalibus abstinemus, ita sensus quoque nostros a noxijs retrahamus excessibus. Per. Commemoratio vt supra H.j.
Prima vero peragatur, quemadmodum H.vj.n96 secunda feria quadragesime prenotatur.

Ad tertiam
Ⱥ Aduenerunt et cetera H.vj.

Capitulum Esaie j.
Lauamini, mundi estote, auferte malum cogitationum vestrarum ab oculis meis; quiescite agere peruerse, discite benefacere, ait dominus omnipotens.
Responsoria et versiculi vt supra in dominica cum oratione diei.

Ad sextam
Ⱥ Commendemus H.vj.
Responsorium vtn97 supra.

Capitulum ibidem
Querite iudicium, subuenite oppresso, defendite viduam, venite et arguite me, dicit dominus.

Ad nonam
Ⱥ Per arma iustitie H.vj.

Capitulum ibidem
Si fuerint peccata vestra vt coccinum, quasi nix dealbabuntur, et si fuerint rubra quasi vermiculus, velut lana alba erunt.

Ad vesperas
Psalmi feriales cum suis antiphonis.

Capitulum Ezechielis xviij.
Anima, que peccauerit, ipsa morietur. Filius non portabit iniquitatem patris et pater non portabit iniquitatem filij; iusticia iusti super eum erit et impietas impij super eum erit.
℟ Esto nobis, domine, Turris fortitudinis.
℣ A facie inimici. Turris. Gloria patri. Esto nobis.
Hoc responsorium cantandum est ad vesperas singulis diebus ferialibus vsque ad passionem domini.
Hymnus Audi, benigne I.v.
℣ Angelis suis.
Ⱥ Iesus autem transiens per medium illorum ibat.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Subueniat nobis, domine, misericordia tua, vt ab imminentibus peccatorum nostrorum periculis te meramur protegente saluari.n98 Per dominum.
Commemoratio fiat vt supra H.ij.
Hoc modo supradicto cantandi sunt cursus diurnales singulis ferijs vsque ad passionem domini.

FERIA TERTIA
Lectio prima. Genesis xlij.
Audiens autem Iacob, quod alimenta venderentur in [158] Egypto, dixit filijs suis: "Quare negligitis? Audiui, quod triticum venundetur in Egypto. Descendite et emite nobis necessaria, vt possimus viuere et non consumamur inopia."
℟ Iste est frater vester minimus, de quo dixeratis michi: deus misereatur tui, fili mi, Festinauitque in domum et plorauit, quia erumpebant lachrime et non poterat se continere.
℣ Attollens autem oculos Ioseph vidit Beniamin stantem, commota sunt omnia viscera eius super fratre suo. Festinauitque.

Lectio secunda.
Descendentes igitur fratres Ioseph decem, vt emerent frumenta in Egipto, Beniamin domi retenta a Iacob, qui dixerat fratribus eius: "Ne forte in tinere quicquam patiatur mali," ingressi sunt terram Egypti cum alijs, qui pergebant ad emendum. Erat autem fames in terra Chanaan. Et Ioseph erat princeps in terra Egipti atque ad eius nutum frumenta populis vendebantur.
℟ Dixit Ioseph vndecim fratribus: "Ego sum Ioseph, quem vendidistis in Egiptum; adhuc viuit pater noster senior, de quo dixeratis michi. Ite, adducite eum ad me, vt possit viuere."
℣ Bienniumn99 est enim, quo cepit esse fames in terra; adhuc restant anni quinque. Ite, adducite.

Lectio tertia.
Cumque adorassent eum fratres sui et cognouisset eos, quasi ad alienos durius loquebatur interrogans eos: "Unde venistis?" Qui responderunt: "De terra Chanaan, vt emamus victui necessaria." Et tamen fratres ipse cognoscens non est cognitus ab eis.
℟ Loquens Ioseph fratribus suis et dixit: "Pax vobis, nolite timere; Pro salute enim vestra misit me dominus ante vos."
℣ Nolite timere nec durum vobis esse videatur, quod vendidistis me in his regionibus. Pro salute.
Ⱥ Ubi duo vel tres congregati fuerint in nomine meo, ibi sum in medio eorum, dicit dominus.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Exaudi nos, omnipotens et misericors deus, et continentie salutaris propicius dona concede. Per.

Ad vesperas
Ⱥ Non dico tibi septies, sed vsque septuagies septies.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Tua nos, domine, protectione defende et ab omni nos semper iniquitate custodi. Per.

FERIA QUARTA
Secundum Mattheum xv.
In illo tempore: Accesserunt ad Iesum scribe et pharisei dicentes: "Quare discipuli tui transgrediuntur traditiones seniorum? Non enim lauant manus, cum panem manducant," et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Honora patrem tuum et matrem tuam et in reuerentia, videlicet obsequij, et in dandis [159 | K.j.] muneribus.
℟ Dixit Iudas fratribus suis I.v.

Lectio secunda.
Econtrario quod dixit: "Qui maledixerit patri vel matri," maledictio non tantum pro verbo aspero sed etiam pro subtractione beneficij ponitur. Honor in scripturis sanctis dupliciter ponitur: et videlicet pro reuerentia et pro datione muneris, vnde Paulus apostolus ait: "Presbiteri duplici honore habeantur."
℟ Extrahentes Ioseph I.vj.

Lectio tertia.
Preuidens omnipotens deus imbecillitates etatum, senectutes parentum precepit filijs eorum, vt postquam ad senectutem parentes eorum peruenirent, honorem impenderent non solum in obsequio sed etiam in datione muneris.
℟ Uidens Iacob I.vj.
Ⱥ Audite et intelligite traditiones, quas dominus dedit nobis.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Presta nobis, quesumus, domine, vt salutaribus ieiunijs eruditi, a noxijs quoque vicijs abstinentes propiciationem tuam facilius impetremus. Per dominum.

Ad vesperas
Ⱥ Non lotis manibus manducare non coinquinat hominem.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Concede, quesumus, omnipotens deus, vt qui protectionis tue gratiam querimus, liberati a malis omnibus libera tibi mente seruiamus. Per dominum.

FERIA QUINTA
Lectio prima. Genesis xlij.
Recordatusque Ioseph somniorum, que aliquando viderat, ait ad eos: "Exploratores estis, vt videatis infirmiora terre venistis." Qui dixerunt: "Non est ita, domine, sed serui tui venerunt, vt emerent cibos. Omnes filij vnius viri sumus, pacifici venimus nec quicquam famuli tui machinantur mali."
℟ Igitur Ioseph I.v.

Lectio secunda.
Quibus ille respondit: "Aliter est. Immunita terre huius considerare venistis." At illi dixerunt: "Duodecim," inquiunt, "fratres serui tui sumus, filij viri vnius in terra Chanaan. Minimus cum patre nostro est. Alius non est super." "Hoc est," ait, "quod locutus sum. Exploratores estis. Iam nunc experimentum vestri capiam."
℟ Ioseph dum intraret in terram Egipti, linguam, quam non nouit, audiuit. Manus eius in laboribus seruierunt et lingua eius inter principes loquebatur sapientiam.
℣ Diuertit ab oneribus dorsum eius. Manus eius.

Lectio tertia.
Per salutem pharaonis non egrediemini hinc, donec veniat frater vester minimus. Mittite ex vobis vnum et adducat eum; vos autem eritis in vinculis, donec probentur que dixistis, vtrum vera vel falsa sint. Alioquin per salutem pharaonis [160] exploratores estis.
℟ Memento mei, dum I.vj.
Ⱥ Operamini non cibum, qui perit sed qui permanet in vitam eternam.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Da, quesumus, domine rex eterne cunctorum, vt sacro nos purificatos ieiunio sinceris quoque mentibus ad tua sancta ventura nos facias peruenire. Per.

Ad vesperas
Ⱥ Panis enim dei est, qui de celo descendit et dat vitam mundo.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Subiectum tibi populum, quesumus, domine, propiciatio celestis amplificet et tuis semper faciatn100 seruire mandatis. Per dominum.

FERIA SEXTA
Secundum Ioannem iiij.
In illo tempore: Uenit Iesus in ciuitatem Samarie, que dicitur Sichar, et reliqua.
Homilia Gregorij pape.
Cum dicit euangelista, quod "in quo predio erat fons Iacob," addidit, "Iesus," inquit, "fatigatus ex itinere sedebat sic supra puteum," quem sanctus Iacob Ioseph, filio suo, reliquerat. Quod predium non tam Ioseph quam Christo arbitror derelictum, cuius figuram sanctus patriarcha Ioseph portauit, quem vere sol adorat et luna et omnes stelle benedicunt.
℟ Merito hec patimur I.vj.

Lectio secunda.
Ad hoc predium ideo venit dominus, vt Samaritani, qui hereditatem sibi patriarche Israel vendicare cupiebant, agnoscerent possessorem suum et conuerterentur ad Christum, qui legitimus patriarche factus est heres.
℟ Dixit Ruben I.vj.

Lectio tertia.
Dicit enim euangelista: "Iesus fatigatus ex itinere sedebat sic super puteum." Puteus enim mundi huius terrenum laborem et errorem tenebrosa profunditate significat et quoniam exterior est homo vetus et nouus interior, dictum est ab apostolo: "Et si exterior homo noster corrumpitur sed renouatur homo noster interior de die in diem."
℟ Tollite hinc vobiscum I.vij.
Ⱥ Aqua, quam ego dedero, qu biberit ex ea, non sitiet vltra.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Ieiunia nostra, quesumus, domine, benigno fauore prosequere, vt sicut ab alimentis in corpore, ita a vicijs ieiunemus in mente. Per dominum.

Ad vesperas
Ⱥ Ueri adoratores adorabunt patrem in spiritu et veritate.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt qui in tua protectione confidimus, cuncta nobis aduersantia te adiuuante vincamus. Per dominum.

SABBATO
Lectio prima. Eodem capitulo Genesis
Tradidit ergo illos custodirin101 tribus diebus; die autem tertio eductis de carcere [161 | K.ij.] ait: "Facite que dixi, et viuetis. Deum enim timeo. Si pacifici estis, frater vester vnus ligetur in carcere, vos autem abite et ferte frumenta, que emistis, in domos vestras et fratrem vestrum minimum ad me adducite, vt possim vestros probare sermones et non moriamini."
℟ Lamentabatur I.vij.

Lectio secunda.
Fecerunt, vt dixerat, et locuti sunt adinuicem: "Merito hec patimur, quia peccauimus in fratrem nostrum videntes angustiam anime eius, dum deprecaretur nos, et non audiuimus; idcirco venit super nos ista tribulatio." E quibus vnus Ruben ait: "Nunquid non dixi vobis: 'Nolite peccare in puerum,' et non audistis me? En sanquis eius exquiritur."
℟ Nunciauerunt I.vj.

Lectio tertia.
Nesciebant enim, quod intelligeret Ioseph, eo quod per interpretem loqueretur ad eos. Auertitque se parumper et fleuit et reuersus locutus est ad eos tollensque Symeon et ligans illis presentibus. Iussitque ministris, vt implerent saccos eorum tritico et reponerent pecunias singulorum in sacculis suis datis supra cibarijs in via: qui fecerunt ita.
℟ Salus nostra in manu tua est, domine, respiciat super nos misericordia tua Et securi seruiemus tibi.
℣ Uenerunt quoque Egyptij ad Ioseph dicentes: "Da nobis alimenta, vt possimus viuere." Et.
Ⱥ Inclinauit se Iesus, scribebat digito in terra; si quis sine peccato est, mittat in eam lapidem.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt dignitas conditionis humane per immoderantiam sauciata medicinalis parsimonie studio reformetur. Per.

DOMINICA QUARTA
Ad primas vesperas
Psalmi de die cum suis dicantur antiphonis.

Capitulum Deutoronomij xj.
Uos, qui transituri estis Iordanem, edificate altare domino de lapidibus, quos ferrum non tetigit, et offerte super illud holocausta et hostias pacificas domino deo nostro.
℟ Adduxit eos dominus in fortitudine magna, cibauit eos nascentijs agrorum, Suxerunt mel de petra et oleum de firma petra.
℣ Cibauit eos ex adipe frumenti et de petra melle saturauit eos. Suxerunt.
Hymnus Audi, benigne I.v.
℣ Angelis suis.
Ⱥ "Nemo te condemnauit, mulier?" "Nemo, domine." "Nec ego te condemnabo, iam amplius noli peccare."
Psalmus Magnificat.

Oratio
Concede, quesumus, omnipotens deus, vt qui ex merito nostre actionis affligimur, tue gratie consolatione respiremus. Per dominum.

Ad matutinas
Inuitatorium Populus domini et oues pascue eius, Uenite adoremus eum.
Psalmus Uenite.
Hymni, antiphone, psalmi, versiculus sicut in precedente dominica habeantur.

[162] Sermo sancti Ioanni oris auri. Lectio prima.
Stabat Moyses in monte non armis sed precibus pugnaturus. Stabat extensis ad celum manibus deuoto orans affectu, non de terra sed de celo auxilium postulabat.
℟ Locutus est dominus ad Moysen dicens: "Descende in Egiptum, dic Pharaoni, vt dimittat populum meum. Induratum est cor pharaonis; non vult dimittere populum meum nisi in manu forti."
℣ Uidens vidi afflictionem populi mei, qui est in Egipto, et gemitum eorum audiui et descendi liberare eum. Induratum.

Lectio secunda.
Pugnat cum hostibus absens, cum externis sine bello decertat, vt quem loci diuersitas ab inimicis seiunxerat, orationis effectus bellatorem presentem hostibus exhiberet. Fit Moyse orante pugna occulta sed manifesta victoria; latenter dimicat, vt euidenter deuincat; solus orat, vt multi saluentur.
℟ Stetit Moyses coram pharaone et dixit: "Hec dicit dominus: Dimitte populum meum, vt sacrificet michi in deserto."
℣ Dominus deus Hebreorum misit me ad te, vt dicam tibi: "Dimitte."

Lectio tertia.
Stabat Moyses in monte iam proximus celo, iam vicinus sideribus. Et quanto eum sublimitas montis extulerat, tanto oratio deo proximum exhibeat.
℟ Cantemus domino, gloriose enim honorificatus est; equum et ascensorem proiecit in mare. Adiutor et protector factus est michi dominus in salutem.
℣ Currus pharaonis et exercitum eius proiecit in mare. Adiutor.

Lectio quarta.
Fit Moyse orante victoria cessante mesticia. Potentior hostis efficitur iusti corpore fatigato, desinit Israel vincere Moyse desistente in prece, vt dum diuersa populis exhibentur, orationis nobis potentia demonstraretur.
℟ In mari via tua et semite tue in aquis multis, Deduxisti sicut oues populum tuum in manu Moysi et Aaron.
℣ Illuxerunt choruscationes tue orbi terre, commota est et contremuit terra. Deduxisti.

Lectio quinta.
Denique tandiu ista diuersitas valuit, quandiu iugis oratio defuit. Perseuerante prece perseuerans victoria roboratur. Iam geritur pugna cum hoste, iam Amalech precibus debellatur.
℟ Qui persequebantur populum tuum, domine, demersisti eos in profundum Et in columna nubis ductor eorum fuisti, domine.
℣ Exclamauerunt ad te, domine, filij Israel in angustijs suis et misisti eis saluatorem. Et in columna.

Lectio sexta.
Commendatur Hebreorum populus deo, quem hostilis immanitas prouocarat ad bellum. [163 | K.iij.] Oratio in vltionem inimici dirigitur, cuius scelera iam interitum prouocabant, ne dum Moysi oratio circa victorie effectus minus valeret, inimici virtus in populum dei potentior esset et non iam celeste sed humanum certamen ab omnibus putaretur. Quis enim iustorum non orando pugnauit? Quis non hostem orando deuicit? Orationibus Danieli visa panduntur, sopiuntur flamme, fere hebetescunt, cadunt hostes, inimici vincuntur.
℟ Moyses, famulus domini, ieiunauit quadraginta diebus et quadraginta noctibus, Ut legem domini mereretur accipere.
℣ Ascendit Moyses in montem Synai. Ut legem mereretur.

Secundum Ioannem vj.
In illo tempore: Abijt Iesus trans mare Galilee, quod est Tyberiadis, et sequebatur eum multitudo magna, et reliqua.
Lectio septima. Homilia venerabilis Bede presbiteri.
Mystice mare turbida ac tumentia seculi huius volumina significat, in quibus praui quilibet iniuste delectati quasi profundo dediti pisces mentem ad superna gaudia non intendunt.
℟ Splendidan102 facta est facies Moysi, dum inspicet in eum dominus; Uidentes seniores claritatem vultus eius ammirantes timuerunt valde.
℣ Descendit Moyses de monte portans duas tabulas lapideas in manibus suis scriptas vtrasque digito dei. Uidentes seniores.

Lectio octaua.
Quod autem subiens in montem Iesus ibin103 sedebat cum discipulis suis sed veniente ad eum multitudine descendit atque hanc in inferioribus reficit, quam in superioribusn104 paulo ante curauerat, signat mystice, quia doctrinam et carismata sua dominus iuxta percipientium capacitatem distribuit.
℟ Audi, Israel, precepta domini et ea in corde tuo quasi in libro scribe Et dabo tibi terram fluentem lac et mel.
℣ Obserua igitur et audi vocem meam et inimicus ero inimicis tuis. Et dabo.

Lectio nona.
Infirmis quidem adhuc mentibus et paruulis spiritu simpliciora monita committens et apertiora credens sacramenta, celsioribus vero quibusque et perfectioribus sensu secretiora sue maiestatis archana reserans, altiora deuote conuersationis itinera suggerens et altiora premiorum celestium dona promittens.
℟ Ecce mitto angelum meum, qui precedet te et custodiet semper, Obserua et audi vocem meam et inimicus ero inimicis tuis, et affligentes [164] te affligam et precedet te angelus meus.
℣ Israel, si me audieris, non erit in te deus recens neque adorabis deum alienum; ego enim dominus. Obserua et.
℣ In manibus.

In laudibus
Ⱥ
Tunc acceptabis sacrificium iusticie, si auerteris faciem tuam a peccatis meis.
Psalmus Miserere mei, deus cum ceteris vt supra.
Ⱥ Bonum est sperare in domino, quam sperare in principibus.
Ⱥ Benedicat nos deus, deus noster, benedicat nos deus.
Ⱥ Potens es, domine, eripere nos et de manu mortis liberare nos, deus noster.
Ⱥ Reges terre et omnes populi, laudate deum.

Capitulum Galatarum iiij.
Fratres: scriptum est, quoniam Abraham duos filios habuit, vnum de ancilla et vnum de libera, sed qui de ancilla, secundum carnem natus est, qui autem de libera, per repromissionem. Que sunt per allegoriam dicta.
Hymnus Clarum decus ieiunij I.vij.
℣ Scuto circundabit.
Ⱥ Abijt Iesus trans mare Galilee et sequebatur eum multitudo magna, quia videbant signa, que faciebat; erat autem proximum pascha, dies festus Iudeorum.
Psalmus Benedictus.
Oratio Concede, quesumus, omnipotens deus.

Ad primam
Ⱥ Subijt ergo Iesus in montem et ibi sedebat cum discipulis suis; erat autem proximum pascha, dies festus Iudeorum.
Psalmus Deus, deus meus, respice cum ceteris more solito peragantur.

Ad tertiam
Ⱥ Accepit ergo Iesus panes, et cum gratias egisset, distribuit discumbentibus, similiter et ex piscibus, quantum volebant.
Psalmus Legem pone.

Capitulum Galatarum iiij.
Sina enim mons est in Arabia, qui coniunctus est ei, que nunc est Hierusalem, et seruit cum filijs suis. Illa autem, que sursum est Hierusalem, libera est, que est mater nostra.
Responsoria et versiculi vt supra, dominica proxima, cum oratione Concede, quesumus.

Ad sextam
Ⱥ Satiauit dominus quinque milia hominum de quinque panibus et duobus piscibus.
Psalmus Defecit.

Capitulum ibidem
Scriptum est enim: Letare, sterilis, que non paris, erumpe et clama, que non parturis, quia multi filij deserte, magis quam eius, que habet virum.
Oratio vt supra.

Ad nonam
Ⱥ De quinque panibus et duobus piscibus satiauit dominus quinque milia hominum.
Psalmus Mirabilia.

Capitulum ibidem
Nos autem, fratres, secundum Isaac filij promissionis sumus, sed quomodo tunc qui secundum carnem natus fuerat, persequebatur eum, qui secundum spiritum, ita et nunc. Oratio vt supra.

Ad secundas [165 | K.iiij.] vesperas
Psalmi dominicales cum suis dicantur antiphonis.

Capitulum Galatarum iiij.
Cum autem vidisset Sara filium Agar Egiptie ludentem cum Isaac, dixit ad Abraham: "Eijce ancillam et filium eius: non enim heres erit filius ancille cum filio libere." Itaque fratres non sumus ancille filij sed libere, qua libertate Christus nos liberauit.
℟ Ecce mitto.
Hymnus Audi, benigne I.v.
℣ Angelis suis.
Ⱥ Illi homines cum vidissent, quod fecerat Iesus signum, dicebant, quia: "Hic est vere propheta, qui venturus est in mundum."
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

FERIA SECUNDA
Secundum Ioannem ij.
In illo tempore: Prope erat pascha Iudeorum et ascendit Iesus Hierosolymam, et reliqua.
Homilia eiusdem lectionis.
Beatus Ioannes, qui vltimus omnium euangelistarum suum scripsit euangelium, idcirco plenius ac profundius ea, que a tribus euangelistis omissa fuerant, describere curauit.
℟ Attendite, popule meus, legem meam, Inclinate aurem vestram in verba oris mei.
℣ Aperiam in parabolis os meum, loquar propositiones ab initio seculi. Inclinate.

Lectio secunda.
Illi autem tantum scripserunt que a domino duobus annis ante passionem eius gesta sunt, incipientes a tempore, quo Ioannes baptista missus est in carcere.
℟ Sicut fui cum Moyse, ita ero tecum, dicit dominus, Confortare et esto robustus; introduces populum meum ad terram lacte et melle manantem.
℣ Quoniam tecum sum, dominus deus tuus, in omnibus, ad quecunque perrexeris. Confortare.

Lectio tertia.
Ergo diligentissime sancti euangelij narrat‹i›one considerata reperimus dominum saluatorem ad paschalem solennitatem celebrandam Hierosolimam bis venisse, semel primo anno predicationis sue, quod Ioannes scribit, et iterum ipso, quo passurus erat, anno, quando quinque dies ante pascha sedens asino Hierosolimam intrauit.
℟ Iosue, animaduerte in omnibus, que ego loquor tibi, Quia tu transibis Iordanem pro me, terram, quam dominus deus daturus est vobis.
℣ Si volueritis et audieritis me, dicit dominus, bona terre comedetis. Quia.
Ⱥ Auferte ista hinc, dicit dominus, et nolite facere domum patris mei domum negociationis.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt obseruationes sacras annua deuotione recolentes et corpore tibi placeamus et mente. Per.

Ad vesperas
Ⱥ Soluite templum hoc, dicit dominus, et post triduum excitabo illud; hoc autem dicebat de templo corporis sui.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deprecationem nostram, quesumus, domine, benignus exaudi, et quibus supplicandi prestas affectum, tribue defensionis auxilium. Per.

FERIA TERTIA
Lectio prima. Exodi ij.
[166] Egressus est post hoc vir de domo Leui et accepit vxorem stirpis sue, que concepit et peperit filium et videns eum elegantem abscondit tribus mentibus. Cunque iam celare non posset, sumpsit fiscellam cirpeam et liniuit eam bitumine ac pice posuitque intus infantulum et exposuit eum in carecto ripe fluminis stante procul sorore eius et considerante euentum rei.
℟ Uos, qui transituri estis Iordanem, edificate altare domino de lapidibus, quos ferrum non tetigit, Et offerte super illud holocausta et hostias pacificas deo vestro.
℣ Cunque intraueritis terram, quam dominus deus vester daturus est vobis, edificate ibi altare domino. Et offerte.

Lectio secunda.
Ecce autem descendebat filia pharaonis, vt lauaretur in flumine, et puelle eius gradiebantur per crepidinem aluei. Que cum vidisset fiscellam in papirione, misit vnam e famulabus suis et allatam aperiens cernensque in ea paruulum vagientem miserta eius ait: "De infantibus Hebreorum est hic." Cui soror pueri: "Uis," inquit, "vt vadam et vocem tibi mulierem Hebream, que nutrire posset infantulum?" Respondit: "Uade."
℟ Adduxi vos per desertum quadraginta annis ego dominus, non sunt attrita vestimenta vestra. Manna de celo plui vobis et obliti estis me, dicit dominus.
℣ Ego eduxi vos de terra Egipti quadraginta annis in heremo. Manna de.

Lectio tertia.
Perrexit puella et vocauit matrem suam. Ad quam locuta est filia pharaonis: "Accipe," ait, "puerum istum et nutri michi; ego dabo tibi mercedem tuam." Suscepit mulier et nutriuit puerum adultumque tradidit filie pharaonis, quem illa adoptauit in locum filij vocauitque nomen eius Moyses dicens, quia: "De aqua tuli eum."
℟ Popule meus, quid feci tibi aut quid molestus fui tibi? Responde michi, quoniam ego eduxi vos de terra Egipti et de domo seruitutis Quadraginta annis in heremo, manna plui vobis, et obliti estis me, dicit dominus.
℣ Ego eduxi vos de terra Egipti et de domo seruitutis liberaui vos. Quadraginta.
Ⱥ Mea doctrina non est mea sed eius, qui misit me, patris.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Sacre nobis, quesumus, domine, obseruationis ieiunia et pie conuersationis augmentum et tue propiciationis continuum prestent auxilium. Per dominum.

Ad vesperas
Ⱥ super Magnificat Nemo [167 | K.v.] in eum misit manum, quia nondum venerat hora eius.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Miserere, domine, populo tuo et continuis tribulationibus laborantem propicius respirare concede. Per.

FERIA QUARTA
Secundum Ioannem ix.
In illo tempore: Preteriens Iesus vidit hominem cecum a natiuitate, et reliqua.
Homilia eiusdem lectionis.
Uidit hominem cecum, non vtcunque cecum sed cecum a natiuitate. Omnes enim homines preter illum solum, qui ex virgine natus est, originali peccato ceci, id est, cum peccato, nati sunt, quod ex radice peccatrice primi parentis traxerunt.
℟ Stetit Moyses K.ij.

Lectio secunda.
Sequitur: me oportet operari opera eius, donec dies est. Que sunt opera domini, propter que venit filius hominis in mundum, nisi cecitatem humani generis illuminare vulnerataque sanare, perdita requirere, deformata reformare?
℟ Cantemus domino Ibidem.

Lectio tertia.
Sed quid est, quod dixit, "Me oportet operari opera eius, qui misit me, donec dies est?" Uenit enim nox, quando nemo potest operari. Constat expressum ac diffinitum diem commemorasse dominum hoc loco seipsum, id est, lumen mundi. "Quamdiu," inquit, "in mundo sum, lux sum mundi." Ergo ipse operatur, quamdiu est in hoc seculo.
℟ In mari via tua Ibidem.
Ⱥ "Rabbi, quis peccauit, hic aut parentes eius, vt cecus nasceretur?" Respondit Iesus et dixit: "Neque hic peccauit neque parentes eius, sed vt manifestentur opera dei in illo."
Psalmus Benedictus.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt quos ieiunia votiua castigant, ipsa quoque deuotio sancta letificet, vt terrenis affectibus mitigatis facilius celestia capiamus. Per.

Ad vesperas
Ⱥ A seculo non est auditum, quia quis aperuit oculos ceci nati nisi Christus, filius dei.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Pateant aures misericordie tue, domine, precibus supplicantium, et vt petentibus desiderata concedas, fac eos que tibi placita sunt postulare. Per.

FERIA QUINTA
Lectio prima. Exodi ij.
In diebus illis postquam creuerat Moyses, egressus est ad fratres suos viditque afflictionem eorum et virum Egiptium percutientem quendam de Hebreis fratribus suis. Cumque conspexisset huc atque illuc et nullum adesse vidisset, percussum Egi‹p›tium abscondit zabulo.
℟ Qui persequebantur Ibidem.

Lectio secunda.
Et egressus die altero conspexit [168] duos Hebreos rixantes, dixit ei, qui faciebat iniuriam: "Quare percutis proximum tuum?" Qui respondit: "Quis constituit te principem et iudicem super nos? Num occidere me tu vis, vt heri occidisti Egiptium?"
℟ Moyses, famulus domini K.iij.

Lectio tertia.
Timuit Moyses et ait: "Quomodo palam factum est verbum istud?" Audiuitque pharao sermonem hunc et querebat occidere Moysen, qui fugiens de conspectu eius moratus est in terra Madian.
℟ Splendida facta est K.iij.
Ⱥ Pater diligit filium et omnia demonstrat ei, que ipse facit.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Presta, quesumus, domine, vt salutaribus ieiunijs eruditi a noxijs etiam vitijs abstinentes propiciationem tuam facilius impetremus. Per dominum.

Ad vesperas
Ⱥ Sicut pater suscitat mortuos et viuificat, sic et filius, quos vult, viuificat.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Populi tui, deus institutor et rector, peccata, quibus impugnantur, expelle, vt semper tibi placitus et tuo munimine sit securus. Per.

FERIA SEXTA
Secundum Ioannem xj.
In illo tempore: Erat quidam languens, Lazarus a Bethania, et reliqua.
Homilia eiusdem lectionis.
Plurima vero in hoc miraculo resuscitationis Lazari manifesta sunt, expositione in singulis non indigemus. In superiori lectione manifestat euangelista, quod dominus exijt de manibus eorum, qui lapidare eum voluerunt, et abijt trans Iordanem, vbi Ioannes baptizabat.
℟ Audi, Israel K.iij. supra in dominica.
℟ octauum.

Lectio secunda.
Ibi constituto domino infirmabatur in Bethania Lazarus, quod castellum erat proximum Hierosolimis. Maria autem erat, que vnxit pedes domini vnguento et tersit capillis suis, cuius frater Lazarus infirmabatur. Miserunt ergo sorores eius ad dominum nunciantes, quod egrotaret frater illarum, vt si dignaretur venire et eum ab egritudine liberare. Ille distulit sanare, vt posset resuscitare.
℟ Ecce mitto angelum supra in dominica.
℟ nonum.

Lectio tertia.
Et Iesus dixit illis: "Infirmitas hec non est ad mortem sed pro gloria dei, vt glorificetur filius dei per eam." Talis glorificatio ipsius non ipsum auxit sed nobis profuit. Hoc ergo ait: "Non est ad mortem," quia ipsa mors non est ad mortem sed potius ad miraculum, quo facto crederent homines in Christum, vt inuenirent vitam per mortem.
℟ Attendite, popule meus supra, feria secunda.
Ⱥ Lazarus, amicus noster, dormit; eamus, vt a somno suscitemus [169 | K.vj.] eum.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Deus, qui ineffabilibus mundum reuocas sacramentis, presta, quesumus, vt ecclesia tua eternis proficiat institutis et temporalibus non destituatur auxilijs. Per.

Ad vesperas
Ⱥ Domine, si hic fuisses, Lazarus non esset mortuus; ecce iam fetet quatriduanus in monumento.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Da, quesumus, omnipotens deus, vt qui infirmitatis nostre conscij de tua virtute confidimus, sub tua semper pietate gaudeamus. Per.

SABBATO
Lectio prima. Exodi eodem capitulo.
Et cum puelle reuertissent ad Ietro, patrem suum, dixitn105 ad eas: "Cur velocius venistis solito?" Dixerunt: "Uir Egiptius liberauit nos de manu pastorum. Insuper et hausit aquam nobiscum potumque dedit ouibus." At ille, "Ubi est?" inquit, "Quare dimisistis hominem? Uocate eum, vt comedat panem."
℟ Uos, qui transituri estis supra, feria tertia.

Lectio secunda.
Iurauit ergo Moyses, quod habitaret cum eo. Accipitque Sephoram, filiam eius, vxorem, que peperit ei filium, quem vocauit Gersan dicens: "Aduena fui in terra aliena." Alterum vero peperit, quem vocauit Eliezer dicens: "Deus enim patris mei adiutor meus et eripuit me de manu pharaonis."
℟ Adduxi vos per patet feria tertia.

Lectio tertia.
Post multum vero temporis mortuus est rex Egipti. Et ingemiscentes filij Israel propter opera vociferati sunt. Ascenditque clamor eorum ad deum ab operibus et audiuit gemitum eorum ac recordatus est federis, quod pepigit cum Abraham, Isaac et Iacob. Et respexit dominus filios Israel et cognouit eos.
℟ Popule meus feria tertia.
Ⱥ Ego sum lux mundi: qui sequitur me, non ambulat in tenebris sed habebit lumen vite, dicit dominus.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Fiat, domine, quesumus, per gratiam tuam fructuosus nostre deuotionis affectus, quia tunc nobis proderunt suscepta ieiunia, si tue sint placita pietati. Per dominum.

DOMINICA IN PASSIONE DOMINI
Ad primas vesperas
Psalmi de die cum suis dicantur antiphonis.

Capitulum Hebreorum ix.
Christus assistens pontifex futurorum bonorum peramplius et perfectius tabernaculum non manufactum, id est, non huius creationis neque per sanguinem hircorum aut vitulorum sed per proprium sanguinem introiuit semel in sancta eterna redemptione inuenta.
℟ Circundederunt me viri mendaces, sine causa flagellis ceciderunt me, Sed tu, domine defensor, vindica me.
℣ Quoniam tribulatio proxima est et non est, qui adiuuet. Sed tu.
Non dicatur Gloria patri sed responsorium reincipiatur. Ab [170] hinc vsque ad pascha non dicatur Gloria patri ad responsoria vel introitus vel ad psalmum Uenite. Ad quem etiam repetitio inuitatorij solet mutari, id est, vt ad primum versum a medio. Ad secundum autem repetatur a principio et sic vsque ad finem alternetur.

Hymnus
Uexilla regis prodeunt,
fulget crucis mysterium,
quo carne carnis conditor
suspensus est patibulo.
Confixa clauis viscera,
tendens manus vestigia,
redemptionis gratia
hic immolata est hostia.
Quo vulneratus insuper
mucrone dire lancee,
vt nos lauaret crimine,
mandauit vnda sanguine.
Impleta sunt, que concinit
Dauid fidelis carmine
dicendo nationibus:
regnauit a ligno deus.
Arbor decora et fulgida,
ornata regis purpura,
electa digno stipite
tam sancta membra tangere.
Beata, cuius brachijs
precium pependit seculi,
statera facta est corporis
predamque tulit Tartari.
O crux, aue, spes vnica
hoc passionis tempore,
auge pijs iustitiam,
reisque dona veniam.
Te, summa deus trinitas,
collaudat omnis spiritus,
quos per crucis mysterium
saluas, rege per secula.
℣ Eripe me, domine, ab homine malo, A viro iniquo eripe me.
Ⱥ Ego sum, qui testimonium perhibeo de meipso, et testimonium perhibet de me, qui misit me, pater.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Quesumus, omnipotens deus, familiam tuam propicius respice, vt te largiente regatur in corpore et te seruante custodiatur in mente. Per.

Ad completorium
Ⱥ Signatum est super nos H.iij. supra cum ceteris antiphonis et psalmis consuetis.
Capitulum Tu in nobis es, domine h.ij.
℟ Credo videre bona domini In terra viuentium.
℣ Caro mea requiescet in spe. In terra. Credo videre.
Si festum aliquod nouem lectionum in passione domini euenerit, post versum cantetur Gloria patri.
Hymnus
Cultor dei, memento
te fontis et lauacri
rorem subijsse sanctum,
te crismate innouatum.
Fac, cum vacante somno
castum petis cubile,
frontem locumque cordi
crucis figura signet.
Crux pellit omne crimen,
fugiunt crucem tenebre.
Tali dicata signo
mens fluctuare nescit.
Procul, procul vagantum
portenta somniorum.
Procul esto peruicaci
prestigiator astu.
O tortuose serpens,
qui mille per meandros
fraudesque flexuosas
agitas quieta corda,
Discede. Christus hic est.
[171 | K.vij.] Christus hic est, liquesce.
Signum, quod ipse nosti,
damnat tuam cateruam.
Corpus licet fatiscens
iaceat, reclinen106 paululum,
Christum tamen sub ipso
meditabimurn107 sopore.
Gloria eterno patri
et Christo, vero regi,
paracletoquen108 sancto
et nunc et imperpetuum. Amen.
℣ Custodi nos, domine.
℟ Euigila super nos, eterne saluator, ne nos apprehendat callidus tentator, Quia tu nobis factus es sempiternus adiutor.
℣ Rex immense poli, nos seruos linquere noli. Quia tu.
℣ Sed vitijs munda, quos fontis diluit vnda. Quia.
℣ Ut tandem chari mereamur sanctificari. Quia tu.
Ⱥ Uigilate, omnes, et orate, nescitis enim, quando tempus sit. Uigilate ergo, nescitis enim, quando dominus domus veniet, sero an media nocte an gallicantu an mane, ne cum venerit repente, inueniat vos dormientes.
Ⱥ Uigilate et orate in hac nocte, ne surripiat vos callidus tentator; angelus domini custodiat vos in hac nocte et perducat vos ad matutinam letitiam ante sacrum et sanctum altare.

Psalmus Nunc dimittis et cetera vt supra cum ista oratione
Deus, qui in tuis laudibus vigilantes celesti mercede remuneras, tenebras a cordibus nostris auferre digneris, vt intercedente vnigeniti tui passione ad lucem veram, qui Christus est, nos facias peruenire. Qui tecum viuit.
Hoc modo cantetur completorium vsque in diem cene domini precibus capitularibus cum psalmis Miserere mei et Domine, quid diebus ferialibus adiunctis.

Ad matutinas
Inuitatorium Hodie si vocem domini audieritis, Nolite obdurare corda vestra.
Psalmus Uenite.

Hymnus
Signum crucis mirabile
olim per orbem renitet,
in qua pependit innocens
Christus, redemptor omnium.
Hec arbor est sublimior
cedris, habet quas Libanus,
que poma nescit noxia
sed ferre vite premia.
Tu Christe, rex pijssime,
huius crucis signaculo
horis, momentis omnibus
munire nos non abnuas,
Ut ore tibi consono
et corde deuotissimo
possimus omni tempore
laudes referre debitas.
Presta, redemptor omnium,
vt per crucis mysterium
celestis vite gaudijs
fruamur imperpetuum. Amen.
Antiphone super psalmos cum ipsis psalmis vt in precedentibus dominicis habeantur.
℣ Erue a framea, deus, animam meam Et de manu canis vnicam meam.

Lectio prima.
Magnum Hieremie sanctissimi meritum, magnum in eum collatum est diuinitus donum. Magnum, inquam, Hieremie [172] est meritum, qui ante promeretur quam nascitur, ante propheta constituitur quam mundi exordio potiatur.
℟ Isti sunt dies, quos obseruare debetis temporibus suis: Quartadecima die ad vesperum pascha domini est et in quintadecima solennitatem celebrabitis altissimo domino.
℣ Locutus est dominus ad Moysen dicens: "Loquere filjs Israel et dices ad eos: Quartadecima."

Lectio secunda.
Dicuntur eius merita et ab eo nondum exercentur officia. Dona narrantur nec tamen donorum cause tractantur. Promotio dicitur et necdum promotionis negotium aperitur.
℟ Multiplicati sunt, qui tribulant me, et dicent: "Non est salus ipsi in deo eius." Exurge, domine, saluum me fac, deus meus.
℣ Nequando dicat inimicus meus: "Preualui aduersus eum." Exurge.

Lectio tertia.
Noli, inquit dominus, putare, Hieremia, quod hodie te prophetam constituo aut nunc primum ad istam gentem corrigendam permitto. Olim enim, olim michi probatus ac notus es, olim consecratus ac dignus, olim propheta gentibus constitutus.
℟ Deus meus es tu, ne discedas a me, Quoniam tribulatio proxima est et non est, qui adiuuet.
℣ Deus, deus meus, respice in me, quare me dereliquisti longe a salute mea? Quoniam.
℟ Deus.
℣ De ore leonis libera me, domine, Et a cornibus vnicornium humilitatem meam.

Lectio quarta.n109
Te michi, inquit dominus, aptum, te idoneum prescientia ipsa monstrauit, tibi prophetandi presagium et fiduciam predicandi attribuit; per te prophete officia et mee dispositionis nuncia proferri ad illos institui. Te tamen nemo deterreat, nemo formidinem immittat tibi vanam.
℟ In te iactatus sum ex vtero, de ventre matris mee deus meus es tu, ne discedas a me, Quoniam tribulatio proxima est et non est, qui adiuuet.
℣ Salua me ex ore leonis et a cornibus vnicornium humilitatem meam. Quoniam.

Lectio quinta.
Inter me et ipsos tu eris medius, qui iussa perferas, precepta ostendas, mandata edicas nec poteris reticere que loquor, ne silendo possis afferre perniciem, qui predicando poteris conferre salutem.
℟ In proximo est tribulatio mea, domine, et non est, qui adiuuet, vt fodiant manus meas et pedes meos. Libera me ex ore leonis, vt narrem nomen tuum fratribus meis.
℣ Erue a framea, deus, animam meam et de manu canis vnicam meam. Libera.

Lectio sexta.
Quid est, inquit, dominator domine, cur iuniori michi tam onerosum pondus imponis? Cur ad corrigendum populum etatem paruulam dirigis? Cur prophetandi michi operam [173 | K.viij.] tantam credis? Ego enim ad exequendum non idoneus, qui etate premor, sermone impedior, officio terreor.
℟ Ne perdas cum impijs, deus, animam meam et cum viris sanguinum vitam meam, Redime me, domine.
℣ Eripe me, domine, ab homine malo, a viro iniquo. Redime.
℟ Ne perdas.
℣ Ne perdas cum impijs, deus, animam meam.

Secundum Ioannem viij.
In illo tempore: Dixit Iesus turbis Iudeorum et principibus sacerdotum: "Quis ex vobis arguet me de peccato? Si veritatem dico, quare vos non creditis michi?" et reliqua.
Homilia Gegorij pape. Lectio septima.
Qui est ex deo, verba dei audit, et cetera. Si enim ipse verba dei audit, qui ex deo est, et audire verba eius non potest, quisquis ex illo non est, interroget se vnusquisque, si verba dei in aure et corde percipit et intelliget, vnde sit.
℟ Pacifice loquebantur michi inimici mei et in ira molesti erant michi. Uidisti, domine, ne sileas, ne discedas a me.
℣ Ego autem, cum michi molesti essent, induebam me cilicio et humiliabam in ieiunio animam meam. Uidisti.

Lectio octaua.
Celestem patriam desiderare veritasn110 iubet, carnis desideria contemnere, mundi gloriam declinare, aliena non appetere, propria largiri. Penset ergo apud se vnusquisque, si hec vox in cordis eius aure conualuit et quia iam ex deo sit, cognoscit.
℟ Tota die contristatus ingrediebar, domine, quoniam anima mea impleta est illusionibus, Et vim faciebant, qui querebant animam meam.
℣ Et qui inquirebant mala michi, locuti sunt vanitates et dolos tota die meditabantur. Et.

Lectio nona.
Uitam ergo vestram, fratres charissimi, ante mentis oculos reuocate et alta consideratione pertimescite hoc, quod ex ore veritatis sonat: Propterea vos non auditis, quia ex deo non estis.
℟ Circundederunt me supra ad vesperas.
℣ Intende anime mee et libera eam, Propter inimicos meos eripe me.

In laudibus
Ⱥ
Uide, domine, afflictionem meam, quoniam contrarius est inimicus meus.
Psalmus Miserere cum ceteris vt supra in precedenti dominica.
Ⱥ In tribulatione inuocaui dominum et exaudiuit me in latitudine.
Ⱥ Iudicasti, domine, causam anime mee, defensor vite mee, domine deus meus.
Ⱥ Popule meus, quid feci tibi aut quid molestus fui? Responde michi.
Ⱥ Nunquid redditur pro bono malum, quia foderunt foueam anime mee?
Capitulum Christus assistens pontifex supra ad vesperas.

Hymnus
Rex angelorum prepotens,
qui sponte pauper factus es,
vt nos per euum diuites
in ethre tecum poneres,
Largire nobis prospera
crucis sacre solennia
gratesque da persoluere
magne tue clementie,
[174] Qui sustinens opprobria,n111
fel, vincla, sputa, verbera
morteque nobis perpetim
vite parasti gloriam,
Nunc clarus in regno tuo
nostri memento, quesumus,
et cum latrone perfrui
da paradisi gaudijs.
Tecum patrem pijssimum
simulque sanctum spiritum
inferna, terre, sidera
tremunt, adorant, predicant. Amen.
℣ Eripe me de inimicis meis, deus me‹us›, Et ab insurgentibus in me libera me.
Ⱥ Quis ex vobis arguet me de peccato? Si veritatem dico, quare vos non creditis michi? Qui ex deo est, verba dei audit; propterea vos non auditis, qui ex deo non estis.
Psalmus Benedictus.
Oratio Quesumus, omnipotens deus, familiam K.v.

Ad primam
Hymnus
Pange, lingua, gloriosi
prelium certaminis
et super crucis tropheum
dic triumphum nobilem,
qualiter redemptor orbis
immolatus vicerit.
De parentis prothoplasti
fraude facta condolens,
quando pomi noxialis
morte morsu corruit,
ipse lignum tunc notauit,
damna ligni vt solueret.
Hoc opus nostre salutis
ordo depoposcerat,
multiformis proditoris
ars vt artem falleret
et medelam ferret inde,
hostis vnde leserat.
Gloria et honor deo
vsquequo altissimo
vna patri filioque,
inclito paracleto,
cui laus est et potestasn112
per eterna secula. Amen.
Ⱥ Amen, amen dico vobis: si quis sermonem meum seruauerit, mortem non videbit ineternum.
Psalmus Deus, deus meus.
Cetera omnia more solito peragantur, excepto quod Gloria patri non dicaturn113 post responsoria ad horas.

Ad tertiam
Hymnus
Quando venit ergo sacri
plenitudo temporis,
missus est ab arce patris
natus orbis conditor
atque ventre virginali
caro factus prodijt.
Uagit infans inter arcta
positus presepia,
membra pannis inuoluta
virgo mater alligat,
pedes, manus atque crura
stricta cingit fascia.
Gloria et honor.
Ⱥ Ego demonium non habeo sed honorifico patrem meum, dicit dominus.
Psalmus Legem pone.
Capitulum Christus assistens pontifex K.vj.
℟ Erue a framea, deus, animam meam Et de manu canis vnicam meam.
℣ Salua me ex ore leonis et a cornibus vnicornium humilitatem meam. Et. Erue.
℣ Intende anime mee et libera eam. Propter inimicos.
Oratio vt supra.

Ad sextam
Hymnus
Lustra sex qui iam peracta
tempus implens corporis,
se volente natus ad hoc
passionis deditus
agnus in crucisn114 [175 | L.j.] leuatur
immolandus stipite.
Hic acetum, fel, arundo,
sputa, clauis, lancea
mite corpus perforatur,
sanguis vnda profluit
terra, pontus, astra, mundus,
quo lauantur, flumine.
Gloria et honor deo.
Ⱥ Abraham, pater vester, exultauit, vt videret diem meum; vidit et gauisus est.
Psalmus Defecit.

Capitulum Hebreorum ix.
Fratres: Si autem sanguis hircorum et taurorum aut cinis vituli aspersus inquinatos ad emundationem carnis sanctificat, quanto magis sanguis Christi, qui per spiritum sanctum semetipsum obtulit immaculatum deo, emundabit conscientiam nostram ab operibus mortuis ad seruiendum deo viuenti?
℟ De ore leonis libera me, domine, Et a cornibus vnicornium humilitatem meam.
℣ Erue a framea, deus, animam meam et de manu canis vnicam meam. Et a.
℟ De ore.
℣ Ne perdas cum impijs.
Responsorium vt supra.

Ad nonam
Hymnus
Crux fidelis, inter omnes
arbor vna nobilis,
nulla silua talem profert
fronde, flore germine.
Dulce lignum, dulces clauos,
dulce pondus sustinet.
Flecte ramos, arbor alta,
tensa laxa viscera
et rigor lentescat ille,
quem dedit natiuitas,
vt superni membra regis
miti tendas stipite.
Sola digna tu fuisti
ferre precium seculi
atque portum preparare
nauta mundo naufrago,
quem sacer cruor perunxit
fusus agni corpore.
Gloria et honor.
Ⱥ Amen, amen dico vobis: antequam Abraham fieret, ego sum; sustulerunt lapides Iudei, vt iacerent in Iesum, Iesus autem abscondit se et exiuit de templo.
Psalmus Mirabilia.

Capitulum Romanorum v.
Fratres: Scimus, quoniam, cum adhuc peccatores essemus, Christus pro nobis mortuus est; multo magis ergo iustificati in sanguine ipsius salui erimus ab ira per ipsum.
℟ Principes persecuti sunt me gratis et a verbis tuis formidauit cor meum; Letabor ego super eloquia tua.
℣ Quasi qui inuenit spolia multa. Letabor.
℟ Principes.
℣ De ore leonis.

Oratio.

Ad vesperas
Psalmi diei cum suis dicantur antiphonis.

Capitulum Romanorum viij.
Fratres: Proprio filio suo non pepercit deus sed pro nobis omnibus tradidit illum, qui mortuus est, immo qui resurrexit, qui sedet ad dexteram dei, qui etiam interpellat pro nobis.
℟ Circundederunt K.vj.
Hymnus Uexilla regis.
℣ Eripe me, domine.
Ⱥ Tulerunt lapides Iudei, vt iacerent in Iesum, Iesus autem abscondit se et exiuit de templo.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

[176] FERIA SECUNDA
Inuitatorium Adoramus dominum, Qui nos redemit per crucem.
Psalmus Uenite.
Hymnus Signum crucis.
Nocturna cum suis dicantur antiphonis.
℣ Erue a framea.

Secundum Ioannem vij.
In illo tempore: Miserunt principes et pharisei ministros, vt apprehenderent Iesum, et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Dixerunt Iudei non ad ipsum sed ad seipsos: "Quo hic iturus est, quia non inueniemus eum? Nunquid in dispersionem gentium iturus est et docturus gentes?" Non enim sciebant, quid dixerunt, sed quia ille voluit, prophetauerunt.
℟ Doceam iniquos vias tuas et impij ad te conuertentur; Libera me, domine, de sanguinibus, deus salutis mee.
℣ Domine, labia mea aperies et os meum annunciabit laudem tuam. Libera me.

Lectio secunda.
Iturus enim erat dominus ad gentes non presentia corporis sui sed potestate diuina in discipulis suis, de quibus dixit propheta: Quam pulchri sunt pedes euangelizantium bona, euangelizantium pacem.
℟ Ne auertas faciem tuam a puero tuo, domine, Quoniam tribulor, velociter exaudi me.
℣ Intende anime mee et libera eam. Quoniam tribulor.

Lectio tertia.
In his pedibus Christus iturus erat ad gentes et docturus, vt fidem acciperent gentes, quam Iudei spreuerunt, qui verum prophetauerunt nescientes, qui ignorauerunt Christum dicentem: "Et vbi sum ego, vos non potestis venire, quia non vultis credere."
℟ Uide, quia tribulor, velociter exaudi me, intende anime mee et libera eam; propter inimicos meos eripe me, domine.
℣ Libera me ab his, qui oderunt me, et ne auertas faciem tuam a puero tuo. Propter.
℣ Intende anime mee.
Laudes dicantur de feria.

Capitulum Hebreorum xvij.
Confundantur qui me persequuntur, et non confundar ego; paueant illi et non paueam ego. Induc super eos diem afflictionis et duplici contritione contere eos, domine deus noster.

Hymnus
Rex Christe, factor omnium,
redemptor et credentium,
placare votis supplicum
te laudibus colentium.
Qui es creator siderum,
tegmen subisti carneum
dignatus hanc vilissimam
pati doloris formulam.
Cuius benigna gratia
crucis per alma vulnera
virtute soluit ardua
primi parentis vincula.
Ligatus es, vt solueres
mundi cruentis complices
per probra tergens crimina,
que mundus auxit plurima.
Cruci redemptor figeris,
terram sed omnem concutis,
tradis potentem [177 | L.ij.] spiritum,
nigrescit atque seculum.
Mox in paterne glorie
victor resplendens culmine
cum spiritus munimine,
defende nos, rex optime. Amen
vel Hymnus Rex angelorum prepotens K.viij.
℣ Eripe me de inimicis.
Ⱥ In die magno festiuitatis stabat Iesus et clamabat dicens: "Si quis sitit, veniat ad me et bibat."
Psalmus Benedictus.

Oratio
Sanctifica, quesumus, omnipotens deus, nostra ieiunia et cunctarum nobis indulgentiam largire culparum. Per dominum.
Post Benedicamus domino imponatur Ⱥ Libera me, domine, et pone me iuxta te et cuiusuis manus pugnet contra me.
℣ Dederunt in escam meam fel Et in siti mea potauerunt me aceto.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt qui nostris excessibus incessanter affligimur, per vnigeniti filij tui passionem liberemur. Qui tecum.
Hoc modo fiat commemoratio ad matutinas et ad vesperas vsque ad dominicam palmarum.

Ad primam
Hymnus Pange, lingua vt supra.
Ⱥ Anime impiorum fremebant aduersum me et grauatum est cor meum super eos.
Psalmi consueti.
Cetera omnia cum hymno pridie prescripto et precibus capitularibus more solito peragantur.

Ad tertiam
Ⱥ Iudicasti, domine, causam anime mee, defensor vite mee, domine deus meus.
Psalmus Legem pone.

Capitulum Esaie l.
Corpus meum dedi percutientibus et genas meas vellentibus; faciem meam non auerti ab increpantibus et conspuentibus in me, domine deus auxiliator meus, et ideo non sum confusus.
Responsoria vt supra in dominica.

Ad sextam
Ⱥ Popule meus, quid feci tibi aut quid molestus fui? Responde michi.

Capitulum Psalmorum lxx.
Deus, ne elongeris a me, deus meus, in auxilium meum respice, quoniam tu es patientia mea.

Ad nonam
Ⱥ Nunquid redditur pro bono malum, quia foderunt foueam anime mee?

Capitulum Esaie liij.
Sicut ouis ad occisionem ductus est et sicut agnus coram tondente se obmutesceretn115 et non aperuit os suum.

Ad vesperas
Psalmi de die cum suis antiphonis.

Capitulum Hieremie xj.
Domine, demonstrasti michi et cognoui, tu ostendisti michi studia eorum et ego quasi agnus mansuetus, qui portatur ad victimam.
℟ Usquequo exaltabitur inimicus meus super me? Respice et exaudi me, domine deus meus.
℣ Qui tribulant me, exaltabunt, si motus fuero; ego autem in misericordia tua speraui.
℟ Respice. Usquequo.
Hoc responsorium cantandum est singulis diebus ferialibus ad vesperas vsque ad feriam quartam post palmas.
Hymnus Uexilla regis K.vj.
℣ Eripe me, domine, ab homine malo.
Ⱥ Si quis sitit, veniat [178] et bibatn116 et de ventre eius fluent aque viue.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Da, quesumus, domine, populo tuo salutem mentis et corporis, vt bonis operibus inherendo tua mereatur semper protectione defendi. Per.
Hoc modo cantentur cursus diurnales singulis ferijs vsque ad cenam domini, nisi festum occurrat.

FERIA TERTIA
Hieremie primo. Lectio prima.
Et dixit dominus ad me: "Ecce dedi te hodie in ciuitatem munitam et in columnam ferream et in murum ereum super omnem terram regibus Iuda, principibus eius et sacerdotibus ‹et› populo terre et bellabunt aduersum te et non preualebunt, quia ego tecum sum, vt liberem te," dicit dominus. Hec.
℟ Deus meus, eripe me de manu peccatoris et de manu contra legem agentis et iniqui, Quoniam tu es patientia mea.
℣ Deus, ne elongeris a me, deus meus, in auxilium meum respice. Quoniam.

Hieremie ij. Lectio secunda.
Et factum est verbum domini ad me dicens: Uade et clama in auribus Hierusalem dicens: "Hec dicit dominus deus: Recordatus sum tui, misertus adolescentiam tuam et charitatem desponsationis tue, quoniam secuta es me in deserto, in terra, vbi non seminatur."
℟ Qui custodiebant animam meam, consilium fecerunt in vnum dicentes: "Deus dereliquit eum: persequimini et comprehendite eum, quia non est, qui liberet eum." Deus meus, ne elonges a me, deus meus, in adiutorium meum intende.
℣ Omnes inimici mei aduersum me cogitabant mala michi, verbum iniquum mandauerunt aduersum me dicentes: "Deus dereliquit."

Lectio tertia.
Sanctus Israel domino, primitie frugum eius. Omnes, qui deuorant eum, delinquunt, mala venient super eos, dicit dominus.
℟ Adiutor et susceptor meus tu es, domine, et in verbum tuum speraui. Declinate a me, maligni, et scrutabor mandata dei mei.
℣ Iniquos odio habui et legem tuam dilexi. Declinate.
Ⱥ Uos ascendite ad diem festum hunc; ego non ascendam, quia tempus meum nondum aduenit.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Nostra tibi, quesumus, domine, sint accepta ieiunia, que nos et expiando gratia tua dignos efficiant et ad remedia eterna perducant. Per.

Ad vesperas
Ⱥ Quidam autem Iudei dicebant, quia: "Bonus est," alij autem dicebant: "Non, sed seducit turbas."
Psalmus Magnificat.

Oratio
Da nobis, quesumus, omnipotens deus, perseuerantem in tua voluntate famulatum, [179 | L.iij.] vt in diebus nostris et merito et numero populus tibi seruiens augeatur. Per.

FERIA QUARTA
Secundum Ioannem x. Lectio prima.
In illo tempore: Facta sunt encenia in Hierosolimis et hyems erat, et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Encenia plurali numero vocabatur festiuitas dedicationis templi, quam populus Iudeorum ex antiqua patrum consuetudine per annos singulos celebrare solebat. Encenia nanque Grece initiare vel inchoare dicitur.
℟ Multiplicati sunt supra in dominica K.vij.

Lectio secunda.
Uerum non ab re esse credendum est, quod sanctus euangelista tempus quoque, quo ista dedicatio facta est, intimare curauit dicens: Et hyems erat. Per hoc quippe ostendit, quod hec encenia non ad primam templi dedicationem sed ad eam, que vltima fuit, pertinet.
℟ Deus meus es tu et cetera vt supra in dominica.

Lectio tertia.
Sane per asperitatem hyemis duritia denotatur infidelitatis, que in mentibus quorundam Iudeorum tunc erat, quibus conueniebat illud, quod dominus alibi dicit: Quoniam abundauit iniquitas, refrigescet charitas multorum.
℟ In te iactatus sum.
Ⱥ Circundantes Iudei dominum dicebant: "Quousque animam nostram tollis? Si tu es Christus, dic nobis palam."
Psalmus Benedictus.

Oratio
Sanctificato hoc ieiunio, deus, tuorum corda fidelium miseratus illustra, et quibus deuotionis prestas affectum, prebe supplicantibus pium benignus auxilium. Per.

Ad vesperas
Ⱥ Oues mee vocem meam audiunt et ego dominus agnosco eas.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Adesto supplicationibus nostris, et quibus fiduciam sperande pietatis indulges, consuete misericordie tribue benignus effectum. Per.

FERIA QUINTA
Lectio prima. Hieremie ij capitulo.
Sacerdotes non dixerunt: "Ubi est dominus?" et tenentes legem nescierunt me; et prophete prophetauerunt in Baal et idola secuti sunt. Propterea iudicio contendam adhuc vobiscum, ait dominus, et cum filijs vestris disceptabo.
℟ In proximo est vt supra K.vij.

Lectio secunda.
Populus meus mutauit gloriam suam in idolum. Obstupescite, celi, super hoc, et porte eius, desolamini vehementer, dicit dominus.
℟ Ne perdas cum impijs K.vij.

Lectio tertia.
Duo enim mala fecit populus meus: me dereliquerunt fontem aque viue et foderunt sibi cisternas, que aquas continere non valent. Nunquid seruus est Israel aut vernaculus? Quare ergo factus est in predam?
[180] ℟ Pacifice loquebantur K.viij.
Ⱥ Magister dicit: Tempus meum prope est, apud te facio pascha cum discipulis meis.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt dignitas conditionis humane per immoderantiam sauciata medicinalis parsimonien117 studio reformetur. Per.

Ad vesperas
Ⱥ Desiderio desideraui hoc pascha manducare vobiscum, antequam patiar.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Adesto, quesumus, domine, propicius plebi tue, vt que tibi non placent respuens tuorum potius repleatur delectationibus mandatorum. Per dominum.

FERIA SEXTA
Secundum Ioannem xj.
In illo tempore: Collegerunt pontifices et pharisei consilium aduersus Iesum, et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Resuscitato a saluatore Christo Lazaro multi ex Iudeis, qui tam ingenti miraculo presentes fuerant et viderant que fecit, crediderunt in eum.
℟ Tota die contristatus K.viij.

Lectio secunda.
Quidam vero ex ipsis, siue qui iam in eum crediderant siue qui ad Martham et Mariam consolandi causa venerant, abierunt ad phariseos et nunciauerunt eis que fecit Iesus, siue pio studio, vt ipsi in eum crederent, siue gratia deferendi, vt contra eum seuirent.
℟ Doceam iniquos L.j.

Lectio tertia.
Protinus illi malicia sua contenebrati et quo se verterent, nescientes (videbant enim se signorum euidentia superari) collegerunt consilium, non vt conuerterentur et crederent sed vt eum nefanda conspiratione morte damnarent.
℟ Ne auertas L.j.
Ⱥ Appropinquabat autem dies festus et querebant principes sacerdotum, quomodo Iesum interficerent, sed timebant plebem.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Cordibus nostris, quesumus, domine, gratiam tuam benignus infunde, vt peccata nostra castigatione voluntaria cohibentes temporaliter potius maceremur quam supplicijs deputemur eternis. Per dominum.

Ad vesperas
Ⱥ Principes sacerdotum consilium fecerunt, vt Iesum occiderent; dicebant autem: "Non in die festo, ne forte tumultus fiat in populo."
Psalmus Magnificat.

Oratio
Concede, quesumus, omnipotens deus, vt qui protectionis tue gratiam querimus, liberati a malis omnibus secura tibi mente seruiamus.

SABBATO
Capitulum. Lectio prima.
A seculo confregisti iugum [181 | L.iiij.] meum, disrupisti vincula mea et dixisti: "Non seruiam." In omni enim colle sublimi et sub omni ligno frondoso tu prosternebaris meretrix.
℟ Uide, quia tribulor L.j.

Lectio secunda.
Si laueris te nitro et multiplicaueris tibi herbam borith, polluta es iniquitate tua coram me, dicit dominus deus.
℟ Deus meus L.ij.

Lectio tertia.
Quomodo dicis "Non sum polluta, post Baal non ambulaui?" Uide vias tuas in conualle, scito, quid feceris, cursor leuis explicans vias tuas.
℟ Qui custodiebant L.ij.
Ⱥ Clarifica me, pater, apud temetipsum claritate, quam habui, priusquam mundus fieret.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Proficiat, quesumus, domine, plebs tibi dicata pie deuotionis affectu, vt sacris actionibus erudita quanto maiestati tue sit gratior, tanto donis potioribus augeatur. Per.

DOMINICA PALMARUM
Ad primas vesperas
Psalmi diei cum suis antiphonis.

Capitulum Sapientie ij.
In diebus illis: Dixerunt impij Iudei ad inuicem: "Uenite cogitemus contra iustum cogitationes; non enim peribit lex a sacerdote neque consilium a sapiente nec sermo a propheta. Uenite percutiamus eum lingua et non attendamus ad vniuersos sermones eius."
℟ Dominus Iesus ante sex dies pasche venit Bethaniam, vbi fuerat Lazarus mortuus, Quem suscitauit Iesus.
℣ Conuenerunt autem ibi multi Iudeorum, vt Lazarum viderent. Quem suscitauit.

Hymnus
Magno salutis gaudio
letetur omne seculum:
Iesus, redemptor omnium,
sanauit orbem languidum.
Sex ante pasche ferias
aduenit in Bethaniam,
vbi pie post triduum
resuscitauit Lazarum.
Nardi Maria pistici
sumpsit libram mox optimi,
vnxit beatos domini
pedes rigando lachrimis.
Post hec iugalis asine
Iesus, supernus arbiter,
pullo sedebat inclito,
pergebat Hierosolimam.
O quam stupenda pietas,
mira dei clementia!
Sessor aselli fieri
dignatur auctor seculi.
Ramos virentes sumpserat
palma rescisos tenera,
turba processit obuiam regi
perenni plurima.
Honor, decus, imperium
sit trinitati vnice,
patri, nato, paracleto,
per infinita secula. Amen.
℣ Eripe me, domine.
Ⱥ Pater iuste, mundus te non cognouit, ego autem agnoui te, quia tu me misisti.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Omnipotens sempiterne deus, qui humano generi ad imitandum humilitatis exemplum saluatorem nostrum carnem sumere et crucem subire fecisti, concede propicius, vt et pacientie ipsius habere documenta et resurrectionis eius consortia mereamur. Per.

Ad matutinas
Inuitatorium Ipsi vero non cognouerunt vias m‹e›as, Quibus iuraui in ira mea, si introibunt in requiem meam.
Psalmus Uenite.
Hymnus Signum crucis K.vij.
℣ vt in prece dominicali habeantur.

[182] Dominica palmarum. Lectio prima.
Psalmi vicesimi primi, qui lectus est seriem decursuri, diligenter prius debemus intendere, quid in superscriptione contineat, vt cognita eius origine intelligentiam ipsius facilius consequamur et manifestato capite possint rectius membra distribui. Inscribitur enim ita: in finem pro susceptione matutina psalmus ipsi Dauid.
℟ In die, qua inuocaui te, domine, dixisti: "Noli timere." Iudicasti causam meam et liberasti me, deus meus.
℣ In die tribulationis mee clamaui ad te, quia exaudisti me. Iudicasti.

Lectio secunda.
Nisi fallor, susceptio matutina solis ortum semper anteuenit. Et prius quam orbem radiorum clarus splendor illuminet, matutinum noctium tenebris terminum ponit ac resoluta sensim caliginum cecitate rebus cunctis facies quedam ac lumen infunditur. Et cum veluti sub vna materien118 tenebrarum mundus in confusione iacuerit, interueniente matutino diuersa specierum varietate distinguitur, hoc est, cum omnia ceca fuerint, oculi omnium reparantur.
℟ Fratres mei se elongauerunt a me et noti mei Quasi alieni recesserunt a me.
℣ Dereliquerunt me proximi mei et qui me nouerunt. Quasi.

Lectio tertia.
Nox enim quodammodo aufert oculos mundo, aurora restituit atque ita ante matutina susceptione perfruamur, vt gloriosius postmodum solis splendore potiamur.
℟ Attende, domine, ad me et audi voces aduersariorum meorum; Nunquid redditur pro bono malum, quia foderunt foueam anime mee?
℣ Recordare, quid fecerim in conspectu tuo, vt loquerer pro eis bonum et auerterem indignationem tuam ab eis. Nunquid redditur.

Lectio quarta.
Sed quoniam, sicut dicit apostolus, lex spiritalis est et spiritalibus spiritalia comparanda sunt, solemn119 hic iusticie arbitror designari, hoc est, Christum dominum, qui nobis ignorantie tenebris et peccatorum cecitate submersis celestis doctrine sue lumen infudit et, quos non habe‹ba›mus, oculos cordis inseruit et velut radios quosdam apostolos suos misit, qui nos de nocte teterrima delinquentie liberarent et paulatim resolutis in nobis tenebris peccatorum matutina susceptione consuescerent, vt perfecti facilius possimus tolerare solis ardorem, hoc est, primum nos preceptis simplicioribus erudirent, quo capatiores efficerent celestium secretorum.
[183 | L.v.] ℟ Saluum me fac, deus, quoniam intrauerunt aque vsque ad animam meam, non auertas faciem tuam a me, Quoniam tribulor, exaudi me, deus meus.
℣ Intende anime mee et libera eam, propter inimicos meos eripe me. Quoniam.

Lectio quinta.
Huius itaque solis iusticie matutino peccatorum caligo tota perimitur, sicut ipse propheta ait ex persona domini: In matutinis interficiebam omnes peccatores terre. Oriente in nobis sole iusticie, qui habitaculum domini sumus, omnis cogitatio iniqua subuertitur. Totus autem hic psalmus digestus est ex persona domini saluatoris, quippe cum plura de eo in nouo sint posita testamento.
℟ Dominus mecum est tanquam bellator fortis, propterea persecuti sunt me et intelligere non potuerunt. Domine, probans renes et corda, tibi reuelaui causam meam.
℣ Tu autem, domine deus Sabaoth, qui iudicas iuste et probas renes et corda. Domine.

Lectio sexta.
Dicit itaque: Deus, deus meus, respice in me, et reliqua. Quare assumpti hominis agit causam, vt interrogare quodammodo videatur dicens: Deus omnium, qui es deus meus, cur me dereliquisti? Nichil enim michi conscius sum. Secundum prophetam enim nesciebat peccatum nec erat dolus in ore eius. Hoc autem dicit, vt manifestaret propter nos se esse derelictum, quorum peccata portabat, ac videntes disceremus et nos pro ipso sancto et iusto mori, cum pro peccatoribus ille moreretur.
℟ Dominus Iesus ante sex dies L.iiij.

Lectio septima. Secundum Mattheum xxj.
In illo tempore: Cum appropinquasset Iesus Hierosolimis et venisset Betphage ad montem Oliueti, tunc misit duos discipulos suos dicens eis: "Ite in castellum, quod contra vos est, et statim inuenietis asinam alligatam et pullum cum ea," et reliqua.
Homilia venerabilis Bede presbiteri.
Mediator dei et hominum, homo Iesus Christus, qui pro humani generis salute passurus de celo descenderat ad terras, appropinquante hora passionis, vt et etiam per hoc claresceret, quia non inuitus sed sponte pateretur, in asino venire et a turbis rex appellari ac laudari voluit, vt et etiam per hoc eruditus quisque agnosceret ipsum esse Christum, quem sic illo venturum prophetia olim premissa signauerat.
℟ Cogitauerunt autem principes sacerdotium, vt et Lazarum interficerent, propter quem multi veniebant et credebant in Iesum.
℣ Testimonium ergo perhibebat turba, que erat cum eo, quando Lazarum vocauit de monumento et suscitauit eum a mortuis. Propter.

Lectio octaua.
[184] Ante quinque dies pasche venire voluit, sicut ex Ioannis euangelio didicimus, vt etiam per hoc ostenderet se esse agnum immaculatum, qui peccata tolleret mundi.
℟ Cum audisset turba, quia venit Iesus Hierosolimam, Cum ramis palmarum processerunt obuiam ei.
℣ Et cum appropinquaret ad descensum montis Oliueti, omnes turbe gaudentes et cum magna voce collaudantes. Cum ramis palmarum.

Lectio nona.
Agnus quippe paschalis, cuius immolatione populus Israel est ab Egiptia seruitute liberatus, ante quinque dies pasche, hoc est quartadecima luna, ad vesperum missus est immolari significans eum, qui nos suo sanguine redempturus ante quinque dies pasche, id est, hodierno die, magno precedentium sequentiumque populorum gaudio ac laudatione deductus venit in templum dei et erat quotidie docens in eo.
℟ Ingrediente domino in sanctam ciuitatem Hebreorum pueri resurrectionem vite pronunciantes Cum ramis palmarum, "Osanna," clamabant, "in excelsis."
℣ Cum audisset populus, quia Iesus venit Hierosolimam, exierunt obuiam ei. Cum.
℟ Ingrediente.
℣ Intende anime.

In laudibus
Ⱥ
Dominus deus auxi‹li›ator meus et ideo non sum confusus.
Psalmus Miserere cum ceteris.
Ⱥ Circundantes circundederunt me et in nomine domini vindicabo in eis.
Ⱥ Iudica causam meam, defende me, quia potens es, domine.
Ⱥ Cum angelis et pueris fideles inueniantur triumphatori mortis clamantes: "Osanna in excelsis."
Ⱥ Confundantur qui me persequuntur, et non confundar ego, domine deus meus.

Capitulum Sapientie ij.
Uiri impij dixerunt apud se non recte cogitantes: "Opprimamus virum iustum, quoniam contrarius est operibus nostris, et videamus, si sermones illius veri sint. Et si vere filius dei est, liberet eum de manibus nostris, sin autem morte turpissima condemnemus eum."
Hymnus Rex angelorum prepotens K.viij.
℣ Eripe me de inimicis.
Ⱥ Turba multa, que conuenerat ad diem festum, clamabat domino: "Benedictus, qui venit in nomine domini, osanna in excelsis."
Psalmus Benedictus.
Oratio vt supra.

Ad primam
Ⱥ Pueri Hebreorum vestimenta prosternebant in via et clamabant dicentes: "Osanna filio Dauid, benedictus, qui venit in nomine domini."

Ad tertiam
Ⱥ Pueri Hebreorum tollentes ramos oliuarum obuiauerunt domino clamantes et dicentes: "Osanna in excelsis."

Capitulum Ad Philippenses ij.
Fratres: Hoc sentite [185 | L.vj.] in vobis, quod et in Christo Iesu, qui cum in forma dei esset, non rapinam arbitratus est esse se equalem deo sed semetipsum exinaniuit formam serui accipiens.
Responsoria vt in priori dominica.
Oratio vt supra.

Ad sextam
Ⱥ Osanna filio Dauid, benedictus, qui venit in nomine domini, rex Israel, osanna in excelsis.

Capitulum Ad Philippenses ij.
Christus autem in similitudinem hominum factus et habitu inuentus vt homo humiliauit semetipsum factus obediens vsque ad mortem, mortem autem crucis.
Oratio vt supra.

Ad nonam
Ⱥ Omnes collaudant nomen tuum dicentes: "Benedictus, qui venit in nomine domini, osanna in excelsis."

Capitulum ibidem.
Propter quod et deus exaltauit illum et donauit illi nomen, quod est super omne nomen, vt in nomine Iesu omne genu flectatur celestium, terrestrium et infernorum et omnis lingua confiteatur, quia dominus noster Iesus Christus in gloria est dei patris.

Ad secundas vesperas
Capitulum Esaie xiij.
Christus autem vulneratus est propter iniquitates nostras, attritus propter scelera nostra. Disciplina pacis nostre super eum et liuore eius sanati sumus.
℟ Cum audisset turba, quia vt supra.
Hymnus Magno salutis L.iiij.
℣ Eripe me, domine.
Ⱥ Occurrerunt turbe cum floribus et palmis redemptori obuiam et victori triumphanti digna dant obsequia; filium dei ore gentes predicant et in laude Christi voces tonant per nubila: Osanna.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

FERIA SECUNDA
Inuitatorium In proximo est dies nostre redemptionis et passio saluatoris, Uenite adoremus.
Psalmus Uenite.
Hymnus Signum crucis K.vij.
Uersiculi vt in precedenti dominica habeantur.

Secundum Ioannem xj.
In illo tempore: Proximum erat pascha Iudeorum et ascenderunt multi Hierosolymam de regione ante pascha, vbi sanctificarent seipsos, et reliqua.
Homilia venerabilis Bede presbiteri.
Moris esse prudentium solet non solum ex eis, que recte apprehenderunt, verum etiam ex illis, que aliter gesta seu dicta cognouerunt, prudentie discere virtutem. Hec nimirum vt imitentur sequendo, illa ne incurrant deuitando.
℟ Insurrexerunt in me viri iniqui, absque misericordia quesierunt me interficere et non pepercerunt in faciem meam spuere et lanceis suis vulnerauerunt me et concussa sunt omnia ossa mea; Ego autem estimabam me tanquam mortuum super terram.
℣ Et dederunt in escam meam fel et in siti mea potauerunt me aceto. Ego autem.

Lectio secunda.
[186] Quod nos, fratres dilectissimi, in hodierna sancti euangelij lectione facere ratio cogit, non tantum videlicet deuotionem amatorum Christi ad exemplum discere virtutis sed perfidiam considerare et consideratam declinare persequentium.
℟ Conclusit vias meas inimicus insidiator, factus est michi sicut leo in abscondito, repleuit et inebriauit me amaritudine; deduxerunt in lacum mortis vitam meam et posuerunt lapidem contra me. Uide, domine, iniquitatem illorum et iudica causam anime mee, defensor vite mee.
℣ Factus sum in derisum omni populo, canticum eorum tota die. Uide, domine.

Lectio tertia.
Sequamur illarum prudentiam feminarum, quas tanta fide et dilectione domino adhesisse cognouimus. Fugiamus insipientiam pontificum et phariseorum, qui sapientiam dei circumuenire insidijs et interficere querebant. Caueamus dementiam eorum, qui sanctificandi propter pascha Hierosolimam ascenderant sed obliti sanctificationis in ipsa domo orat‹i›onis saluatoris necem tractabant.
℟ Dixerunt impij apud se non recte cogitantes: "Circumueniamus iustum, quoniam contrarius est operibus nostris: promittit se scientiam dei habere, filium dei se nominat et gloriatur patrem se habere deum. Uideamus, si sermones illius veri sint, et si est verus filius dei, liberet illum de manibus nostris; morte turpissima condemnemus eum."
℣ Tanquam nugaces estimati sumus ab illo et abstinet se a vijs nostris tanquam ab immundicijs et prefert nouissima iustorum. Uideamus.
℣ Intende anime mee.

In laudibus
Ⱥ
Faciem meam non auerti ab increpantibus et conspuentibus in me.
Psalmus Miserere mei c.v.
Ⱥ Framea suscitare aduersus eos, qui dispergunt gregem meum.
Psalmus Uerba mea c.v.
Ⱥ Appenderunt mercedem meam triginta argente‹i›s, quos appreciatus sum ab eis.
Psalmus Deus, deus meus a.vij.
Ⱥ Inundauerunt aque super caput meum, dixi: "Perij," inuocabo nomen tuum, domine deus meus.
Psalmus Confitebor c.vj.
Ⱥ Labia insurgentium et cogitationes eorum vide, domine.
Psalmus Laudate a.viij.
Capitulum in hebdomada priori.
Hymnus Rex Christe, factorn120 vt supra L.j.
℣ Eripe me.
Ⱥ Maria ergo vnxit pedes Iesu et extersit capillis suis et domus impleta est ex odore vnguenti.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Da, quesumus, omnipotens deus, vt qui in tot aduersis ex nostra infirmitate deficimus, intercedente vnigeniti filij tui passione respiremus.

De cetero non fiat commemoratio de passione domini sed tantum vna collecta. Si duplex festum in hac secunda, tertia vel quarta feria euenerit, omnia eidem [187 | L.vij.] ferie pertinentia pleniter in eandem feriam precedentis hebdomade anticipentur, cum antiphona eadem die notatur. Festum vero loco suo pleniter peragatur cum vtraque vespera. Si autem festum nouem lectionum his diebus occurrerit, in sabbato ante palmas celebretur.

Ad vesperas
Ⱥ Sinite mulierem (bonum enim opus operata est in me), vt in die sepulture mee seruet illud; nam pauperes semper habetis vobiscum, me autem non semper habebitis.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Adiuua nos, deus, salutaris noster, et ad beneficia recolenda, quibus nos instaurare dignatus es, tribue venire gaudentes.

FERIA TERTIA
vt in die precedente.
Inuitatorium In proximo est.

Lectio prima.
Gloria, dilectissimi, dominice passionis, de qua nos etiam hodie locuturos esse promisimus, humilitatis maxime est miranda mysterio, que omnes eos redemit et docuit, et vnde datum est precium, inde iusticia sumeretur.
℟ Uiri impij dixerunt: "Opprimamus virum iustum iniuste et deglutiamus eum tanquam infernus viuum, auferamus memoriam illius de terra et de spolijs eius sortem mittamus inter nos." Ipsi enim homicide thesaurizauerunt sibi malum. Insipientes et maligni oderunt sapientiam et rei facti sunt in cogitationibus suis.
℣ Hoc cogitauerunt et errauerunt; excecauit enim illos malicia eorum et nescierunt sacramenta dei. Insipientes.

Lectio secunda.
Omnipotentia enim filij dei, que per eandem essentiam equalis est patri, potuisset humanum genus a dominatu diaboli solo imperio sue voluntatis eruere, nisi diuinis operibus maxime congruisset, vt nequitie hostilis aduersitas de eo, quod vicerat, vinceretur.
℟ Contumelias et terrores passum sum ab eis, qui erant pacifici mei custodientes latus meum, dicentes: "Decipiamus eum et preualeamus illi," sed tu, domine, mecum es tanquam bellator fortis; cadent in opprobrium sempiternum et videam vindictam in eis, quia tibi reuelaui causam meam.
℣ Omnes inimici mei aduersum me cogitabant mala michi, verbum iniquum mandauerunt aduersum me dicentes: "Decipiamus eum."

Lectio tertia.
Et per ipsam materiam naturalis raperetur libertas, per quam generalis fuerit illata captiuitas, dicente autem euangelista, quod: "Uerbum caro factum est et habitauit in nobis," et dicente apostolo, quod: "Deus erat in Christo mundum reconcilians sibi."
℟ Deus Israel, propter te sustinui improperium, operuit reuerentia faciem meam, extraneus factus sum fratribus meis et hospes filijs matris mee, Quoniam zelus domus tue comedit [188] me.
℣ Improperia improperantium tibi ceciderunt super me. Quoniam zelus.
℣ Intende anime mee et libera eam, Propter inimicos meos eripe me.

In laudibus
Ⱥ
Uide, domine, et considera, quoniam tribulor, velociter exaudi me.
Psalmus Miserere mei, deus c.v.
Ⱥ Discerne causam meam, domine, ab homine iniquo et doloso eripe me.
Psalmus Iudica b.ij.
Ⱥ Dum tribularer, clamaui ad dominum de ventre inferi et exaudiuit me.
Psalmus Deus, deus a.vij.
Ⱥ Domine, vim patior; responde pro me, quia nescio, quid dicam inimicis meis.
Psalmus Ego dixi d.ij.
Ⱥ Dixerunt impij: "Opprimamus virum iustum, quoniam contrarius est operibus nostris."
Psalmus Laudate a.viij.
Ⱥ Scriptum est enim: Percutiam pastorem et dispergentur oues gregis; postquam autem surrexero, precedam vos in Galileam, ibi me videbitis, dicit dominus.
Psalmus Benedictus a.viij.

Oratio
Omnipotens sempiterne deus, da nobis ita dominice passionis sacramenta peragere, vt indulgentiam percipere mereamur. Per.

Ad vesperas
Ⱥ Pilatus dicebat: "Ego nullam causam mortis inuenio in eo," populus autem Iudeorum clamabat: "Crucifigatur!"
Psalmus Magnificat.

Oratio
Reminiscere miserationum tuarum, domine, et famulos tuos eterna protectione sanctifica, pro quibus Iesus Christus, filius tuus, per suum cruorem nobis instituit paschale mysterium. Per.

FERIA QUARTA
Inuitatorium In proximo L.vj.
Hymnus Signum crucis K.vij.
℣ Ne perdas.

Lectio prima.
Sermonem, dilectissimi, de gloriosa domini nostri Iesu Christi passione promissum ita expectationi nostre intelligo esse reddendum, vt officium disserendi et festo paschali seruiat et ausibus impij erroris occurat.
℟ Amicus meus osculi me tradidit signo: quem osculatus fuero, ipse est, tenete eum; hoc malum fecit signum, qui per osculum adimpleuit homicidium. Infelix pretermisit precium sanguinis et in fine laqueo se suspendit.
℣ Melius illi erat, si natus non fuisset. Infelix pretermisit.

Lectio secunda.
Qui enim dei filium veram nostre carnis negant suscepisse naturam, inimici sunt fidei christiane et euangelicam predicationem nimis imprudenter impugnant, vt secundum ipsos crux Christi aut simulatio fuerit fantasmatis aut supplicium deitatis, quod a cordibus piorum longe est repellendum, quia catholica integritas nec maculam perfidie nec rugam potest habere mendacij, que vnum Christum, sic deum, sic hominem [189 | L.viij.] confitetur, vt nec falsum hominem nec deum dicat esse passibilem.
℟ Eram quasi agnus innocens, ductus sum ad immolandum et nesciebam, consilium fecerunt inimici aduersum me dicentes: "Uenite mittamus lignum in panem eius et eradamus eum de terra viuentium."
℣ Omnes inimici mei aduersum me cogitabant mala michi, verbum iniquum mandaueruntn121 aduersum me dicentes: "Uenite."

Lectio tertia.
Quamuis ergo ab illo initio, quo in vtero virginis verbum caro factum est, nichil vnquam inter diuinam humanamque substantiam diuisionis extiterit et per omnia incrementa corporea vnius persone fuerint totius temporis actiones, ea ipsa tamen, que inseparabiliter facta sunt, nulla permixtione confundimus, sed quid cuius nature sit, ex operum qualitate sentimus. Nec diuina enim humanis preiudicant nec humana diuinis, cum ita in idipsum vtraque concurrant, vt in eis nec proprietas absumatur,n122 nec in persona geminetur.
℟ Ecce turba et qui vocabatur Iudas venit, et dum appropinquaret ad Iesum, vt eum oscularetur, Iesus autem dixit ad eum: "Iuda, osculo tradis filium hominis Ad crucifigendum?"
℣ Filius quidem hominis vadit, sicut scriptum est de illo, ve autem homini illi, per quem traderetur. Ad crucifigendum.
℣ Intende anime mee et libera eam, Propter inimicos meos eripe me.

In laudibus
Ⱥ
Libera me de sanguinibus, deus, deus meus, et exultabit lingua mea iusticiam tuam.
Psalmus Miserere mei, deus c.v.
Ⱥ Contumelias et terrores passus sum ab eis et dominus mecum est tanquam bellator fortis.
Psalmus Te decet d.vij.
Ⱥ Ipsi vero in vanum quesierunt animam meam, introibunt in inferiora terre.
Psalmus Deus, deus meus a.vij.
Ⱥ Omnes inimici mei audierunt malum meum, domine, letati sunt, quoniam tu fecisti.
Psalmus Eructauit cor meum c.viij.
Ⱥ Alliga, domine, in vinculis nationes gentium et reges eorum in compedibus.
Ⱥ Iesus factus in agonia prolixius orabat et factus est sudor eius sicut gutte sanguinis decurrentis in terram.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt qui nostris excessibus incessanter affligimur, per vnigeniti tui passionem liberemur. Qui tecum.
Ab hinc vsque completum pascha officium pro defunctis pretermittatur.

Ad vesperas
Psalmi et antiphone feriales.

Capitulum Esaie liij.
[190] Oblatus est, quia ipse voluit, et non aperuit os suum; sicut ouis ad occisionem ducetur et quasi agnus coram tondente se obmutescet et non aperietn123 os suum.
℟ Ingressus Pylatus cum Iesu in pretorium tunc ait ille: "Tu es rex Iudeorum?" Respondit: "Tu dicis, quia rex sum." Exiuit iterum de pretorio portans coronam et vestem purpuream, et cum indutus fuisset, exclamauerunt omnes: "Crucifigatur, quia filium dei se fecit."
℣ Tunc ait illis Pylatus: "Regem vestrum crucifigam?" Responderunt pontifices: "Regem non habemus nisi Cesarem." Exiuit iterum.
℟ Ingressus.
Hymnus Uexilla regis K.vj.
℣ Eripe me.
Ⱥ Filie Hierusalem, nolite flere super me sed super vos ipsas flete et super filios vestros, quoniam venient dies, in quibus dicent: "Beate steriles et ventres, qui non genuerunt, et vbera, que non lactauerunt. Tunc incipient dicere montibus: 'Cadite super nos,' et collibus, 'Operite nos.'"
Psalmus Magnificat.

Oratio
Respice, quesumus, domine, super hanc familiam tuam, pro qua dominus noster Iesus Christus non dubitauit manibus tradi nocentium et crucis subire tormentum. Qui. Completorium more solito celebretur et vtrumque sine precibus.

FERIA QUINTA
Ad matutinas
Lecta dominica oratione dicantur xv psalmi Ad dominum, cum tribularer cum ceteris. Et luminaria interim accendantur viginti quattuor et per singulos psalmos et singula responsoria extinguantur. Simili modo fiat ad laudes. Luminaribus itaque accensis post campanarum compulsationem Ⱥ Zelus domus tue incipiatur. Ad psalmos Gloria patri non dicatur, versiculi finem non protrahant sed plane et sine melodia fiant. Lector benedictionem non petat nec presbiter more solito benedictionem annectat nec dicat Tu autem, domine sed ex verbis lectionis fiat finis adiuncto versiculo Hierusalem, Hierusalem, conuertere ad dominum deum tuum in tribus primis lectionibus.

In primo nocturno
Ⱥ Zelus domus tue comedit me et opprobria exprobrantium tibi ceciderunt super me.
Psalmus Saluum me fac a.iij.
Ⱥ Auertantur retrorsum et erubescant, qui cogitant michi mala.
Psalmus Deus, in adiutorium d.viij.
Ⱥ Deus meus, eripe me de manu peccatoris.
Psalmus In te, domine c.j.
℣ Homo pacis mee, In quo speraui.

Incipit lamentatio Hieremie prophete. Threnorum j. Lectio prima.
Aleph Quomodo sedet sola ciuitas plena populo; facta est quasi vidua domina gentium, princeps prouinciarum, facta est sub tributo.
Beth Plorans plorauit in nocte et lachrime eius in maxillis eius. Non est, qui consoletur [191 | M.j.] eam ex omnibus charis eius. Omnes amici eius spreuerunt eam et facti sunt inimici.
Gymel Migrauit Iuda propter afflictionem et multitudinem seruitutis, habitauit inter gentes nec inuenit requiem. Omnes persecutores eius apprehenderunt eam inter angustias. Hierusalem, Hierusalem, conuertere ad dominum deum tuum.
℟ In monte Oliueti oraui ad patrem: pater, si fieri potest, transeat a me calix iste; spiritus quidem promptus est, caro autem infirma. Fiat voluntas tua.
℣ Uerumtamen non sicut ego volo sed sicut tu vis. Fiat voluntas.

Lectio secunda.
Deleth Uie Syon lugent, eo quod non sint, qui veniant ad solennitatem. Omnes porte eius destructe, sacerdotes eius gementes, virgines eius squalide et ipsa oppressa amaritudine.
He Facti sunt hostes eius in capite et inimici eius locupletati sunt, quia dominus locutus est super eam propter multitudinem iniquitatum eius. Paruuli eius ducti sunt in captiuitatem ante faciem tribulantis.
Uau Et egressus est a filia Syon omnis decor eius. Facti sunt principes eius velut arietes non inuenientes pascua et abierunt absque fortitudine ante faciem subsequentis.
Zay Et recordata est Hierusalem dierum afflictionis sue et preuaricationis omnium desiderabilium suorum, que habuerat a diebus antiquis, cum caderet populus eius in manu hostili et non esset auxiliator. Uiderunt eam hostes et deriserunt sabbata eius. Hierusalem, Hierusalem et cetera.
℟ Tristis est anima mea vsque ad mortem, sustinete hic et vigilate mecum. Nunc videbitis turbam, que circundabit me; vos fugam capietis et ego vadam immolari pro vobis.
℣ Uigilate et orate, dicit dominus, vt non intretis in tentationem. Nunc.

Lectio tertia.
Heth Peccatum peccauit Hierusalem, propterea instabilis facta est. Omnes, qui glorificabant eam, spreuerunt illam, quia viderunt ignominiam eius. Ipsa autem gemens conuersan124 est retrorsum.
Teth Sordes eius in pedibus eius nec recordata est finis sui. Deposita est vehementer non habens consolatorem. Uide, domine, afflictionem meam, quoniam erectus est inimicus.
Ioth Manum suam misit hostis ad omnia desiderabilia eius, quia vidit gentes ingressas sanctuarium suum, de quibus preceperas, ne [192] intrarent in ecclesiam tuam. Hierusalem et cetera.
℟ Unus ex discipulis meis tradet me hodie: ve illi, per quem tradar ego, Melius illi erat, si natus non fuisset.
℣ Qui intingit manum mecum in parapside, hic me traditurus est. Melius.

In secundo nocturno
Ⱥ Liberauit dominus pauperem a potente et inopem, cui non erat adiutor.
Psalmus Deus iudicium e.j.
Ⱥ Cogitauerunt impij et locuti sunt nequitiam; iniquitatem in excelso locuti sunt.
Psalmus Quam bonus Israel e.j.
Ⱥ Exurge, domine, et iudica causam meam.
Psalmus Ut quid deus e.ij.
Ⱥ Deus meus, eripe me de manu peccatoris.

Augustinus super psalmo liiij. Lectio quarta.
Exaudi, deus, orationem meam, cum deprecor; a timore inimici eripe animam meam. Caput nostrum Iesus Christus in ipsa sui passione membra, que propter se multa passura preuidebat, prefigurans atque in se transformans hoc orat, vt a timore inimici eruantur, non vt eos non occidat inimicus sed vt non timeant occidentem inimicum. Orat, vt dum ipse tribulatur in anima sua, illi scilicet, qui alios in fide catholica viuificaturi erant, non terreantur ab inimico se crucifigente, cum per illam crucem ab eternis cruciatibus essent redimendi.
℟ Ecce vidimus eum non habentem speciem neque decorem, aspectus eius in eo non est; hic peccata nostra portauit et pro nobis dolens ipse autem vulneratus est propter iniquitates nostras, Cuius liuore sanati sumus.
℣ Uere languores nostros ipse abstulit et peccata nostra ipse portauit. Cuius.

Lectio quinta.
Protexisti me a conuentu malignantium, a multitudine operantium iniquitatem. Protectus est Christus a multitudine malignantium protegente carnem suam ipso filio et homine, quem gerebat, quia filius hominis est et filius dei est, filius dei propter formam dei, filius hominis propter formam serui, habens in potestate ponere animam suam et recipere eam. Quid enim potuerunt ei facere inimici? Occiderunt corpus, animam non occiderunt.
℟ Iudas, mercator pessimus, osculo petijt dominum; ille vt agnus innocens non negauit Iude osculum, Denariorum numero Christum Iudeis tradidit.
℣ Auaricie inebriatus veneno dum sitit lucrum, peruenit ad laqueum. Denariorum.

Lectio sexta.
Nostis, qui conuentus malignantium erat Iudeorum et que multitudo erat operantium iniquitatem. Quam iniquitatem? Quia voluerunt [193 | M.ij.] occidere dominum Iesum Christum. "Tanta," inquit, "opera bona ostendi vobis, propter quod opus vultis me occidere." Pertulit omnes infirmitates eorum, predicauit omnibus regnum celorum, non tacuit vitia eorum, vt ipsa potius eis displicerent, tanquam medicus, a quo sanabantur; his omnibus orationibus eius ingrati tanquam multa febri frenetici insanientes in medicum, qui venerat curare eos, et cogitauerunt consilium perdendi eum tanquam ibi volentes probare, vtrum ipse homo sit, qui mori possit, an aliquid super homines sit et mori se non permittat.
℟ Una hora non potuistis vigilare mecum, qui exhortabamini mori pro me? Uel Iudam non videtis, quomodo non dormit sed festinat tradere me Iudeis?
℣ Dormite iam et requiescite; ecce appropinquabit, qui traditurus est me in manus peccatorum. Uel Iudam.

In tertio nocturno
Ⱥ Dixi iniquis: "Nolite loqui aduersus deum iniquitatem."
Psalmus Confitebimur e.ij.
Ⱥ Terra tremuit et quieuit, dum resurgeret in iudicio deus.
Psalmus Notus in Iudea e.ij.
Ⱥ In die tribulationis mee deum exquisiui manibus meis.
Psalmus Uoce mea e.iij.
℣ Exurge, domine, Et iudica causam meam.

De epistola Pauli ad Corinthios j, capitulum xj. Lectio septima.
Conuenientibus vobis in vnum iam non est dominicam cenam manducare, vnusquisque suam cenam presumit ad manducandum et alius quidem esurit, alius autem ebrius est. Nunquid domos non habetis ad manducandum et bibendum? Aut ecclesiam dei contemnitis et confunditis eos, qui non habent? Quid dicam vobis? Laudo vos? In hoc non laudo.
℟ Seniores populi consilium fecerunt, vt Iesum dolo tenerent et occiderent, Cum gladijs et fustibus exierunt tanquam ad latronem.
℣ Cogitauerunt iniquitatem sibi et egrediebantur foras. Cum gladijs.

Lectio octaua.
Ego enim accepi a domino quod et tradidi vobis, quoniam dominus Iesus, in qua nocte tradebatur, accepit panem et gratias agens fregit et dixit: "Hoc est corpus meum, quod pro vobis tradetur; hoc facite in meam commemorationem." Similiter et calicem postquam cenauit dicens: "Hic calix nouum testamentum est in meo sanguine; hoc facite, quotienscunque bibetis, in meam commemorationem." Quotienscunque enim manducabitis panem hunc et calicem bibetis, mortem domini annunciabitis, donec veniat.
℟ Reuelabunt celi iniquitatem Iude et terra aduersus eum consurget et manifestum erit peccatum illius in die furoris domini Cum eis, qui dixerunt domino deo: "Recede [194] a nobis, scientiam viarum tuarum nolumus."
℣ In die perditionis saluabitur et a die vltionis ducetur. Cum.

Lectio nona.
Itaque quicunque manducauerit panem vel biberit calicem domini indigne, reus erit corporis et sanguinis domini. Probet autem seipsum homo et sic de pane illo edat et de calice bibat. Qui enim manducat et bibit indigne, iudicium sibi manducat et bibit non dijudicans corpus domini. Ideo inter vos multi infirmi et imbecilles et dormiunt multi. Quod si nosmetipsos dijudicaremus, non vtique dijudicaremur; dum iudicamur autem, a domino corripimur, vt non cum hoc mundo damnemur.
℟ O Iuda, qui dereliquisti consilium pacis et cum Iudeis consiliatus es, triginta argenteis vendidisti sanguinem iustum Et pacis osculum ferebas, quam in pectore non habebas.
℣ Os tuum abundauit malicia et lingua tua concinnabat dolos. Et pacis.

Nono responsorio reiterato statim signa compulsentur. Quo dicto statim imponantur laudes.
Ⱥ
Iustificeris, domine, in sermonibus tuis et vincas, cum iudicaris.
Psalmus Miserere mei, deus c.v.
Ⱥ Dominus tanquam ouis ad victimam ductus est et non aperuit os suum.
Psalmus Domine, refugium e.v.
Ⱥ Contritum est cor meum in medio mei, contremuerunt omnia ossa mea.
Psalmus Deus, deus meus a.vij.
Ⱥ Exhortatus es in virtute tua et in resurrectione sancta tua, domine.
Psalmus Cantemus domino e.v.
Ⱥ Oblatus est, quia ipse voluit, et peccata nostra ipse portauit.
Psalmus Laudate a.viij.
Ⱥ.
Qua finita statim inchoetur Ⱥ Traditor autem dedit eis signum dicens: "Quem osculatus fuero, ipse est, tenete eum."
Psalmus Benedictus sine lumine psallatur et statim sequatur Kyrie, eleyson. Christe, eleyson. Kyrie, eleyson.
℣ Qui passurus aduenisti propter nos. Domine, miserere.
℣ Christus dominus factus est obediens vsque ad mortem. Christe, eleyson. Kyrie, eleyson. Christe, eleyson.
℣ Qui discipulos pauisti corpore tuo atque cruore.
℣ Domine, miserere.
℣ Christus dominus factus. Kyrie, eleyson. Christe, eleyson. Kyrie, eleyson.
℣ Agnus innocens, traditori non negasti pia pacis oscula.
℣ Domine, miserere. Christus dominus.
His autem dictis subsequatur ℣ Mortem autem crucis et genibus flexis Pater noster dicatur cum precibus minoribus et psalmo Miserere et versiculo Christus [195 | M.iij.] factus est pro nobis obediens vsque ad mortem, mortem autem crucis. Quo pronunciato dicatur oratio Respice, quesumus, domine, super K.viij.
Sine Benedicamus et sine Dominus vobiscum matutine finiantur. Similiter agatur in duabus reliquis diebus versibus tantum mutatis.

Ad primam non dicatur Deus, in adiutorium nec hymni nec antiphone nec responsorium sed tantum consueti psalmi absque Quicunque et sine Gloria patri.
Finitis vero psalmis statim sequatur Pater noster.
℣ Uiuet anima mea.
℣ Erraui sicut.
Credo. Post Carnis resurrectionem statim sequatur confessio et preces minores cum psalmo Miserere. Eo dicto ℣ Christus factus est cum oratione Respice, quesumus sine Dominus vobiscum et Benedicamus domino finiatur.

Et ad alias horas psalmi consueti dicantur vt supra, quibus finitis dicatur Pater noster. Qua dicta statim sequantur preces supradicte cum psalmo Miserere et ℣ Christus factus est et oratione Respice, quesumus sine Dominus vobiscum et Benedicamus terminentur.
Hoc autem modo et ordine cursus diurnales in his tribus diebus ante officium continuatim dicantur, nisi quod in parasceue dicatur versiculus Proprio filio suo non pepercit deus loco Christus factus est.
Sabbato autem sancto ℣ In pace factus est locus eius. Communione facta.

Ad vesperas
Ⱥ
Calicem salutaris accipiam et nomen domini inuocabo.
Psalmus Credidi, propter g.iij.
Ⱥ Cum his, qui oderunt pacem, eram pacificus, cum loquebar illis, impugnabant me gratis.
Psalmus Ad dominum g.iiij.
Ⱥ Ab hominibus iniquis libera me, domine.
Psalmus Eripe me ab homine g.vij.
Ⱥ Custodi me a laqueo, quem statuerunt michi, et ab scandalis operantium iniquitatem.
Psalmus Domine, clamaui g.vij.
Ⱥ Considerabam ad dexteram et videbam et non erat, qui cognosceret me.
Psalmus Uoce mea g.viij. statim sequatur.
Ⱥ Cenantibus autem accepit Iesus panem, benedixit ac fregit, dedit discipulis suis.
Psalmus Magnificat statim sequatur, si celebrauerit.

Oratio
Refecti vitalibus sacramentis quesumus, domine deus, vt quod tempore nostre mortalitatis exequimur, et mortalitatis tue munere consequamur. Per.
Et Dominus vobiscum cum Benedicamus et sic finiantur missa et vespere benedictione data. Alias per orationem R‹e›spice simpliciter concludatur.
Completorium dicatur sicut hore relique cum psalmis consuetis et statim sequatur Pater noster, [196] post hoc In pace in idipsum. Credo, preces minores cum psalmo, quo finito dicitur ℣ Christus factus est et oratio Respice, quesumus.

IN NOCTE PARASCEUES
Omnia peragantur ad matutinas vt in precedente die.

In primo nocturno
Ⱥ Astiterunt reges terre et principes conuenerunt in vnum aduersus dominum et aduersus Christum eius.
Psalmus Quare fremuerunt a.j.
Ⱥ Diuiserunt sibi vestimenta mea et super vestem meam miserunt sortem.
Psalmus Deus, deus meus, respice b.j.
Ⱥ Insurrexerunt in me testes iniqui et mentita est iniquitas sibi.
Psalmus Dominus illumination125 b.viij.
℣ Diuiserunt sibi vestimenta mea Et super vestem meam miserunt sortem.

De lamentatione Hieremie. Lectio prima.
Caph Omnis populus eius gemens et querens panem. Dederunt preciosa queque pro cibo ad refocillandam animam. Uide, domine, et considera, quoniam facta sum vilis.
Lamethn126 O vos omnes, qui transitis per viam, attendite et videte, si est dolor sicut dolor meus. Quoniam vindemiauit me, vt locutus est dominus in die ire furoris sui.
Men De excelso misit ignem in ossibus meis et erudiuit me. Expandit rete pedibus meis, conuertit me retrorsum. Posuit me desolatam, tota die merore confectam.
Nun Uigilauit iugum iniquitatum mearum, in manu eius conuolute sunt et imposite collo meo; infirmata est virtus mea, dedit me dominus in manum, de qua non potero surgere. Hierusalem, Hierusalem, conuertere ad dominum deum tu‹u›m.
℟ Omnes amici mei dereliquerunt me et preualerunt insidiantes michi; tradidit me, quem diligebam, et terribilibus oculis plaga crudeli percutiens Aceto potabant me.
℣ Et dederunt in escam meam fel et in siti mea. Aceto.

Lectio secunda.
Samech Abstulit omnes magnificos meos dominus de medio mei, vocauit aduersum me tempus, vt contereret electos meos. Torcular calcauit dominus virgini, filie Iuda.
Ayn Idcirco ego plorans et oculus meus deducens aquas, quia longe factus est a me consolator conuertens animam meam. Facti sunt filij mei perditi, quoniam inualuit inimicus.
Phe Expandit Syon manus suas, non est, qui consoletur eam. Mandauit dominus aduersum Iacob in circuitu eius hostes [197 | M.iiij.] eius. Facta est Hierusalem quasi polluta menstruis inter eas.
℟ Uinea mea electa, ego te plantaui, Quomodo conuersa es in amaritudinem, vt me crucifigeres et Barrabam dimitteres?
℣ Ego quidem plantaui te, vinea mea electa, omne semen verum. Quomodo conuersa.

Lectio tertia.
Sade Iustus est dominus, quia os eius ad iracundiam prouocaui. Audite, obsecro, vniuersi populi, et videte dolorem meum. Uirgines mee et iuuenes mei abierunt in captiuitatem. Coph Uocaui amicos meos et ipsi deceperunt me. Sacerdotes mei et senes mei in vrbe consumpti sunt, quia quesierunt cibum sibi, vt refocillarent animas suas.
Res Uide, domine, quoniam tribulor, conturbatus est venter meus. Subuersum est cor meum in ‹me›metipsa, quoniam amaritudine plena sum. Foris interficit gladius et domi mors similis est.
Syn Audierunt, quia ingemisco ego et non est, qui consoletur me. Omnes inimici mei audierunt malum meum, letati sunt, quoniam tu fecisti. Adduxisti diem consolationis et fient similes mei.
Tau Ingrediatur omne malum eorum coram te et deuindemia eos, sicut vindemiasti me propter omnes iniquitates meas. Multi enim gemitus mei et cor meum merens.
℟ Tanquam ad latronem existis cum gladijs comprehendere me, Quotidie apud vos eram in templo docens et non me tenuistis, et ecce flagellatum ducitis ad crucifigendum.
℣ Cunque iniecissent manus in Iesum et tenuissent eum, dixit ad eos. Quotidie.

In secundo nocturno
Ⱥ Uim faciebant, qui querebant animam meam.
Psalmus Domine, ne ij c.v.
Ⱥ Confundantur et reuereantur, qui querunt animam meam, vt auferant eam.
Psalmus Expectans c.vij.
Ⱥ Alieni insurrexerunt in me et fortes quesierunt animam meam.
Psalmus Deus, in nomine b.ij.
℣ Insurrexerunt in me testes iniqui Et mentita est iniquitas sibi.

Augustinus super psalmum liiij. Lectio quarta.
Intenderunt arcum, rem amaram, vt sagitt‹ar›ent in absondito immaculatum. Nostis, quibus dolis id egerunt, quemadmodum ei discipulum coherentem pecunia corruperunt, vt eis traderetur, quomodo falsos testes procurauerunt, quibus insidijs et dolis egerunt, vt sagittarent in abscondito immaculatum. Magna iniquitas! Ecce de abscondito venit sagitta. Sed quam maculam in eo fecit, qui nec tantam maculamn127 habet, quanta potest pungi a sagitta?
℟ Tradiderunt [198] me in manus impiorum et inter iniquos proiecerunt me et non pepercerunt anime mee; congregati sunt aduersum me fortes Et sicut gigantes steterunt contra me.
℣ Alieni insurrexerunt in me et fortes quesierunt animam meam. Et sicut.

Lectio quinta.
Agnus quippe immaculatus, totus immaculatus, non cui macule ablate sunt sed qui nullas extraxit maculas. Repente sagittabunt et non timebunt. Cor durum occidere velle hominem, qui mortuos suscitabat. Repente, id est, insidiose quasi inopinate, quasi non preuise: similis enim nescienti erat inter ipsos dominus ignorantes, quid nesciret et quid sciret, immo ignorantis est nichil scire. Sed omnia scire et ad hoc venisse, vt illi facerent quod se facere potestate arbitrabantur.
℟ Iesum tradidit impius summis principibus sacerdotum et senioribus populi, Petrus autem sequebatur a longe, Ut videret finem.
℣ Et ingressus est Petrus in atrium principis sacerdotum. Ut.

Lectio sexta.
Firmauerunt sibi sermonem malignum: facta sunt tanta miracula, non sunt moti, perstiterunt in consilio sermonis maligni. Traditus est iudici: trepidat iudex et non trepidabant, qui iudici tradiderunt. Contremiscit potestas, non contremiscit immanitas. Uult ille lauare manus suas et illi inquinant linguas suas. Sed quare hoc firmauerunt sibi sermonem malignum? Quanta fecit Pylatus, vtn128 refrenarentur? Sed firmauerunt sibi sermonem malignum. Crucifige, crucifige! Repetitio confirmatio est sermonis maligni.
℟ Ingressus Pylatus et cetera L.viij.

In tertio nocturno
Ⱥ Ab insurgentibus in me libera me, domine, quia occupauerunt animam meam.
Psalmus Eripe me d.iiij.
Ⱥ Longe fecisti notos meos a me, traditus sum et non egrediebar.
Psalmus Domine deus salutis e.viij.
Ⱥ Captabant in animam iusti et sanguinem innocentem condemnabant.
Psalmus Deus vltionum f.j.
℣ Alieni insurrexerunt in me Et fortes quesierunt animam meam.

Ex epistola Pauli ad Hebreos iiij. Lectio septima.
Festinemus igitur ingredi in illam requiem, vt ne quis in idipsum incidat incredulitatis exemplum. Uiuus est enim sermo dei et efficax et penetrabilior omni gladio ancipiti et pertingens vsque ad diuisionem anime et spiritus.
℟ Barrabas latro dimittitur et innocens Christus occiditur, nam et Iudas doctus [199 | M.v.] sceleris, qui per pacem didicit facere bellum, Osculando tradidit dominum Iesum Christum.
℣ Ecce turba et qui vocabatur Iudas venit, et dum appropinquaret ad Iesum. Osculando.

Lectio octaua.
Compagum quoque et medullarum et discretor cogitationum cordis et intentionum et non est vlla creatura inuisibilis in conspectu eius. Omnia autem nuda et aperta sunt oculis eius, ad quem nobis sermo. Habentes ergo pontificem magnum, qui penetrauit celos, Iesum filium dei, teneamus spei nostre confessionem.
℟ Uelum templi scissum est et omnis terra tremuit, Latro de cruce clamabat dicens: "Memento mei, domine, dum veneris in regnum tuum."
℣ Petre scisse sunt, monumenta aperta sunt; qui dormierant, surrexerunt. Latro.

Lectio nona.
Non enim habemus pontificem, qui non possitn129 compati infirmitatibus nostris, tentatum autem per omnia pro similitudine absque peccato. Adeamus ergo cum fiducia ad thronum gratie eius, vt misericordiam consequamur et gratiam inueniamus in auxilio oportuno.
℟ Tenebre facte sunt, dum crucifixissent Iesum Iudei, et circa horam nonam exclamauit Iesus voce magna "Deus, deus, vt quid me dereliquisti?" Et inclinato capite emisit spiritum; tunc vnus ex militibus lancea latus eius perforauit et continuo exiuit sanguis et aqua.
℣ Cum ergo accepisset acetum, dixit: "Consummatum est." Et inclinato.
Responsorium reincipiatur.

In laudibus
Ⱥ
Proprio filio suo non pepercit deus sed pro nobis omnibus tradidit illum.
Psalmus Miserere c.v.
Ⱥ Anxiatus est in me spiritus meus, in me turbatum est cor meum.
Psalmus Domine, exaudi ij f.ij.
Ⱥ Ait latro ad latronem: "Nos quidem digna factis recipimus, hic autem quid fecit? Memento mei, domine, dum veneris in regnum tuum."
Psalmus Deus, deus meus a.vij.
Ⱥ Dum conturbata fuerit anima mea, domine, misericordie memor eris.
Psalmus Domine, audiui f.ij.
Ⱥ Memento mei, domine deus, dum veneris in regnum tuum.
Psalmus Laudate a.viij.
Ⱥ Posuerunt super caput eius causam ipsius scriptam: Iesus Nazarenus, rex Iudeorum.
Psalmus Benedictus a.viij
Cetera habeantur sicut in priori nocte cum his versiculis:
℣ Qui expansis in cruce manibus traxisti omnia ad te secula.
℣ Qui latroni in cruce confitenti paradisi ianuam aperuisti.
℣ Fac nos tuam, Iesu, mortem digne venerari.
Psalmus Miserere.
℣ Proprio filio suo non pepercit [200] deus sed pro nobis omnibus tradidit illum.
Oratio Respice, quesumus L.viij.

Ad vesperas
Omnia vt in cena domini.
Ⱥ Cum accepisset acetum, dixit: "Consummatum est," et inclinato capite emisit spiritum.
Psalmus Magnificat.
Oratio Refecti vitalibus sacramentis M.iij.
Si celebrauerit alias oratio Respice, quesumus.
Completorium sicut prima finiatur.

IN SABBATO SANCTO
Ⱥ
In pace in idipsum dormiam et requiescam.
Psalmus Cum inuocarem h.ij.
Ⱥ Habitabit in tabernaculo tuo, requiescet in monte sancto tuo.
Psalmus Domine, quis a.iiij.
Ⱥ Caro mea requiescet in spe.
Psalmus Conserua a.iiij.
℣ In pace in idipsum Dormiam et requiescam.

Lectio prima.
Aleph Quomodo obtexit caligine in furore suo dominus filiam Syon? Proiecit de celo in terram inclitam Israel et non est recordatus scabelli pedum suorum in die furoris sui.
Beth Precipitauit dominus nec pepercit omnia preciosa Iacob, destruxit in furore suo munitiones virginis Iuda et deiecit in terram, polluit regnum et principes eius.
Gymel Confregit in ira furoris sui omne cornu Israel, auertit retrorsum dexteram suam a facie inimici et succendit in Iacob quasi ignem flamme deuorantis in gyro.
Deleth Tetendit arcum suum quasi inimicus, firmauit deteram suam quasi hostis et occidit omne, quod pulchrum erat visu, in tabernaculo filie Syon, effudit quasi ignem indignationem suam. Hierusalem, Hierusalem.
℟ Sepulto domino signatum est monumentum; voluentes lapidem ad ostium monumenti, Ponentes milites, qui custodirent eum.
℣ Ne forte veniant discipuli eius et furentur eum et dicant plebi: "Surrexit a mortuis." Ponentes.

Lectio secunda.
He Factus est dominus velut inimicus: precipitauit Israel, precipitauit omnia menia eius, dissipauit munitiones eius et repleuit in filia Iuda humiliatum et humiliatam.
Uau Et dissipauit quasi hortum tentorium suum. Demolitus est tabernaculum suum. Obliuioni tradidit dominus in Syon festiuitatem et sabbatum et in opprobrium et in indignationem furoris sui regem et sacerdotem.
Zay Repulit dominus altare suum, maledixit sanctificationi sue, tradidit in manus inimici muros turrium eius. Uocem dederunt in domo domini sicut in die solenni.
Heth Cogitauit dominus dissipare murum filie Syon, tetendit funiculum suum et non auertit manum suam a perditione luxitque antemurale et murus pariter dissipatus est.
[201 | M.vj.] Teth Defixe sunt in terra porte eius, perdidit et contriuit vectes eius, regem eius et principes eius in gentibus. Non est lex et prophete eius non inuenerunt visionem a domino.
℟ Hierusalem, luge et exue te vestibus iocunditatis, induere cinere et cilicio, Quia in te occisus est saluator Israel.
℣ Deduc quasi torrentem lachrimas per diem et noctem et non taceat pupilla oculi tui. Quia.

Lectio tertia.
Ioth Sederunt in terra, conticuerunt senes filie Syon, consperserunt cinere capita sua, accincti sunt cilicijs, abiecerunt in terra capita sua virgines Hierusalem.
Caph Defecerunt pre lachrimis oculi mei, conturbata sunt viscera mea, effusum est in terra iecur meum super contritionem filie populi mei, cum deficeret paruulus et lactens in plateis oppidi.
Lamethn130 Matribus suis dixerunt: "Ubi est triticum et vinum?" cum deficerent quasi vulnerati in plateis ciuitatis, cum exalarent animas suas in sinu matrum suarum.
Men Cui comparabo te vel cui assimilabo te, filia Hierusalem? Cui exequabo te et consolabor te, filia virgo Syon? Magna enim velut mare contritio tua. Quis medebitur tui?
℟ Plange quasi virgo, plebs mea, vlulate, pastores, in cinere et cilicio, Quia veniet dies domini magna et ama‹ra› valde.
℣ Accingite vos, sacerdotes et leuite, ministri altaris, aspergite vos cinere. Quia veniet.

In secundo nocturno
Ⱥ Eleuamini, porte eternales, et introibit rex glorie.
Psalmus Domini est terra b.ij.
Ⱥ Credo videre bona domini in terra viuentium.
Psalmus Dominus illuminatio mea b.viij.
Ⱥ Domine, abstraxisti ab inferis animam meam.
Psalmus Exaltabo te, domine c.j.
℣ Caro mea Requiescet in spe.

Ex tractatu sancti Augustini episcopi super psalmos. Lectio quarta.
Accedet homo ad cor altum et exaltabitur deus. Accessit Iesus Christus ad ipsa Iudeorum consilia. Passus teneri homo: non enim teneretur nisi homo aut videretur nisi homo aut colaphizaretur nisi homo aut crucifigeretur nisi homo aut moreretur nisi homo.
℟ Recessit pastor noster, fons aque viue, ad cuius transitum sol obscuratus est, nam et ille captus est, Qui captiuum tenebat primum hominem, hodie portas mortis et seras pariter saluator noster disrupit.
℣ Destruxit quidem claustra [202] inferni et subuertit potentiam diaboli. Qui.

Lectio quinta.
Accessit ergo homo ad omnes illas passiones, que in illo nichil valerent, nisi esset homo. Sed ille, si non esset, non liberaretur homo. Accessit homo ad cor altum, id est, cor secretum, cor abditum, abijciens aspectibus humanis hominem, seruans intus deum, celans formam dei, que equalis est patri, et offerens formam serui, que minor est patre.
℟ O vos omnes, qui transitis per viam, attendite et videte, Si est dolor similis sicut dolor meus.
℣ Attendite, vniuersi populi, et videte. Si est.

Lectio sexta.
Illi putantes hoc totum esse, quod videbatur, occidunt hominem in corde alto sed exaltabitur deus in corde diuino. Accessit homo, et quia deus erat et quia passurus erat volens et quia exemplum prebiturus infirmis erat et quia nichil facturi ei erant, qui seuiebant tanquam passuro deo sed in homine et in carne. Sagitte infantium facte sunt plage eorum. Ubi est illa seuitia, vbi est fremitus ille leonis, populin131 rugientis et dicentis: "Crucifige, crucifige"? Ubi sunt insidie arcum tendentium? Nonne sagitte infantium facte sunt plage eorum?
℟ Ecce quomodo moritur iustus et nemo percipit corde et viri iusti tolluntur et nemo considerat, a facie iniquitatis ablatusn132 est iustus Et erit in pace memoria eius.
℣ In pace factus est locus eius et in Syon habitatio eius. Et erit.

In tertio nocturno
Ⱥ Deus adiuuat me et dominus susceptor est anime mee.
Psalmus Deus, in nomine tuo b.ij.
Ⱥ In pace factus est locus eius et in Syon habitatio eius.
Psalmus Notus in Iudea e.ij.
Ⱥ Factus sum sicut homo sine adiutorio, inter mortuos liber.
Psalmus Domine deus salutis e.viij.
℣ In pace factus est locus eius Et habitatio eius in Syon.

Lectio septima.
Nostis, quemadmodum sibi faciant de cannis sagittas infantes. Quid feriunt aut vnde feriunt? Que manus aut quod telum? Que arma aut que membra? Sagitte paruulorum facte sunt plage eorum et infirmate sunt contra eos lingue eorum.
℟ Estimatus sum cum descendentibus in lacum, Factus sum sicut homo sine adiutorio, inter mortuos liber.
℣ Posuerunt me in lacu inferiori, in tenebrosis et in vmbra mortis. Factus sum.

Lectio octaua.
Acuunt nunc linguas suas tanquam gladium, firmant sibi sermonem malignum; merito sibi eum firmauerunt, quia infirmate [203 | M.vij.] sunt super eos lingue eorum. Nunquid poterat esse hoc firmum aduersus deum? Mentita est, inquit, iniquitas sibi.
℟ Agnus dei Christus immolatus est pro salute mundi, Nam de parentis protoplasti fraude facta condolens, quando pomi noxialis morte morsu corruit, ipse lignum tunc notauit, damna ligni vt solueret.
℣ Christus factus est pro nobis obediens vsque ad mortem, mortem autem crucis. Nam.

Lectio nona.
Christus assistens pontifex futurorum bonorum, peramplius et perfectius tabernaculum non manufactum, id est, non huius creationis, neque per sanguinem hircorum aut vitulorum sed per proprium sanguinem introiuit semel in sancta sanctorum eterna redemptione inuenta. Si enim sanguis hircorum et taurorum et cinis vituli aspersus inquinatos sanctificat ad emundationem carnis, quanto magis sanguis Christi, qui per spiritum sanctum semetipsum obtulit immaculatum deo, emundabit conscientiam nostram ab operibus mortuis ad seruiendum deo viuenti? Et ideo noui testamenti mediator est, vt morte intercedente in remissionem eorum preuaricationum, que erant sub priori testamento, remissionem accipiant, qui vocati sunt eterne hereditatis.
℟ Sicut ouis ad occisionem ductus est, et dum male tractaretur, non aperuit os suum, Traditus est ad mortem, vt viuificaret populum suum.
℣ Ipse autem vulneratus est propter delicta nostra, attritus est propter scelera nostra. Traditus.

In laudibus
Ⱥ
O mors, ero mors tua, morsus tuus ero, inferne.
Psalmus Miserere c.v.
Ⱥ Plangent eum quasi vnigenitum, quia innocens dominus occisus est.
Psalmus Iudica me d.ij.
Ⱥ Attendite, vniuersi populi, et videte dolorem meum.
Psalmus Deus, deus.
Ⱥ A porta inferi erue, domine, animam meam.
Psalmus Ego dixi d.ij.
Ⱥ O vos omnes, qui transitis per viam, attendite et videte, si est dolor vt dolor meus.
Psalmus Laudate a.viij.
Ⱥ Mulieres sedentes ad monumentum lamentabantur flentes dominum.
Psalmus Benedictus a.viij.
Cetera omnia vt in cena domini cum his versibus Qui prophetice prompsisti, ero mors tua, o mors.
℣ Uita in ligno moritur, infernus et mors lugens spoliatur.
℣ Quem sanctorum anime redemptorem pijs votis suscepere.
Post psalmum Miserere ℣ In pace factus est locus eius Et habitatio eius in Syon.
Oratio vt supra Respice, quesumus.
Prima vero cum ceteris horis diurnalibus peragatur, quemadmodum in cena domini prenotatur, versu tantum In pace factus est locus eius mutato.

[204] IN UIGILIA PASCHE
Ad vesperas
Sine Deus, in adiutorium imponatur Ⱥ
Alleluya, alleluya, alleluya, alleluya.
Psalmus Laudate dominum, omnes gentes g.iij. cum Gloria patri mox subiungitur.
Ⱥ Uespere autem sabbati, que lucescit in prima sabbati, venit Maria Magdalene et altera Maria videre sepulchrum, alleluya.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Spiritum nobis, domine, tue charitatis infunde, vt quos sacramentis paschalibus satiasti, tua facias pietate concordes. Per eundem eiusdem spiritus.
Et sic finiantur vespere cum Benedicamus domino, alleluya, alleluya, alleluya.

Ad completorium non dicatur Conuerte nos nec Deus, in adiutorium sed statim Ⱥ incipiatur Alleluya, alleluya, alleluya, alleluya.
Psalmi Cum inuocarem. In te, domine, speraui. Ecce nunc vt in fine psalterij. Nunc dimittis cum Gloria patri. Alleluya, quibus dictis mox Dominus vobiscum subsequatur.
Oratio Spiritum nobis, domine vt supra.
Et sic cum Benedicamus domino finiatur.

Ad matutinas
Inuitatorium Alleluya. Surrexit dominus vere, Uenite adoremus.
Psalmus Uenite.
Super psalmos Ⱥ Ego sum, qui sum, et consilium meum non est cum impijs sed in lege domini voluntas mea est, alleluya.
Psalmus Beatus a.j.
Ⱥ Postulaui patrem meum, alleluya, dedit michi gentes, alleluya, in hereditatem, alleluya.
Psalmus Quare fremuerunt a.j.
Ⱥ Ego dormiui et somnum cepi et exurrexi, quoniam dominus suscepit me, alleluya, alleluya.
Psalmus Domine, quid a.j.
℣ Resurrexit dominus, alleluya, Sicut dixit vobis, alleluya.

Secundum Marcum xvj.
In illo tempore: Maria Magdalene et Maria Iacobi et Salome emerunt aromata, vt venientes vngerent Iesum, et reliqua.
Homilia beati Gregorij pape.
Audistis, fratres charissimi, quod sancte mulieres, que dominum fuerant sequute, cum aromatibus ad monumentum venerunt et eum, quem viuentem dilexerant, etiam mortuum studio humanitatis obsequuntur. Sed res gesta aliquid in sancta ecclesia [205 | M.viij.] signat gerendum. Sic quippe necesse est, vt audiamus que facta sunt, quatinus cogitemus etiam, que nobis sunt ex eorum imitatione facienda.

Et nos ergo in eum, qui mortuus est, credentes, si odore virtutum referti cum opinione bonorum operum dominum querimus, ad monumentum profecto illius cum aromatibus venimus. Ille autem mulieres angelos vident, que cum aromatibus venerunt, quia videlicet ille mentes supernos ciues aspiciunt, que cum virtutum odoribus ad deum per sancta desideria proficiscuntur.
℟ Angelus domini descendit de celo et accedens reuoluit lapidem et super eum sedit et dixit mulieribus: "Nolite timere; scio enim, quia crucifixum queritis. Iam surrexit, venite et videte locum, vbi positus erat dominus," alleluya.
℣ Angelus domini locutus est mulieribus dicens: "Quem queritis? An Iesum queritis?" Iam. Gloria patri.

Lectio secunda.
Notandum vero nobis est, fratres, quidnam sit, quod in dextris sedere angelus cernitur, qui testis resurrectionis domini esse perhibetur. Quid namque per sinistram nisi vita presens, quid vero per dexteram nisi perpetua vita signatur? Unde scriptum est: Leua eius sub capite meo et dextera illius amplexabitur me.

Quia igitur redemptor noster iam corruptionem vite presentis transierat recte, angelus, qui nunciare perennem eius vitam venerat, in dextera sedebat. Qui stola candida coopertus apparuit, quia festiuitatis nostre gaudia nunciauit. Candor etenim vestis splendorem nostre denunciat solennitatis. Nostre dicamus an sue? Sed vt fateamur verius, et sue dicamus et nostre.

Illa quippe redemptoris nostri resurrectio et nostra festiuitas fuit, quia nos ad immortalitatem reduxit, et angelorum festiuitas extitit, quia nos reuocando ad celestia eorum numerum impleuit. In sua ergo ac nostra festiuitate angelus in albis vestibus apparuit, quia dum nos resurrectionem dominicam ad superna reducimur, celestis patrie damna reparantur.

Sed quid venientes feminas affatur angelus audiamus: Nolite expauescere. Ac si aperte dicat: Paueant illi, qui non amant aduentum supernorum ciuium. Pertimescant, qui carnalibus desiderijs pressi ad eorum se societatem pertingere posse desperant. Uos autem cur pertimescitis, que vestros conciues videtis? Unde et Matheus angelum apparuisse describens ait: Erat autem aspectus eius sicut fulgur et vestimenta eius candida sicut [206] nix.n133 In fulgore etenim terror timoris est, in niue autem blandimentum candoris.
℟ Angelus domini locutus est mulieribus dicens: "Quem queritis? An Iesum queritis? Iam surrexit, venite et videte," alleluya, alleluya.
℣ Ecce precedet vos in Galileam; ibi eumn134 videbitis, sicut dixit vobis. Iam. Gloria patri.

Lectio tertia.
Quia vero omnipotens deus et terribilis est peccatoribus et blandus iustis, recte testis eius resurrectionis angelus et in fulgore vultus et in candore habitus demonstratur, vt de ipsa sua specie et terreret reprobos et mulceret pios.
Unde recte quoque populum per deserta gradientem columna ignis in nocte et columna nubis preibat in die. In igne etenim terror timoris est, in nube autem visionis lene blandimentum. Dies vero vita iusti et nox accipitur vita peccatoris. Unde et conuersis peccatoribus Paulus dicit: Fuistis enim aliquando tenebre, nunc autem lux in domino.

In die ergo per nubem columna monstrata est et in nocte per ignem, quia omnipotens deus et blandus iustis et terribilis apparebit iniustis. Iustos in iudicio veniens per lenitatis mansuetudinem demulcet, iniustos vero per iusticie districtionem terret.

Sed iam quid angelus subiungat audiamus: Iesum queritis Nazarenum. Iesus Latino eloquio salutaris, id est, saluator, interpretatur.

At vero tunc multi Iesus dici poterant, non tamen substantialiter sed nuncupatiue. Ideo et locus subiungitur, vt de quo Iesu dictum sit, manifestetur: Nazarenum. Et causa protinus subditur: crucifixum. Atque addidit: Surrexit, non est hic. Non est hic dicitur per presentiam carnis, qui tamen nusquam deest per presentiam maiestatis. Sed ite, dicite discipulis eius et Petro, quia precedet vos in Galileam.

Querendum est nobis cur nominatis discipulis Petrus designatur ex nomine. Sed si eum adhuc angelus nominatim non exprimeret, quia magistrum negauerat, venire inter ceteros discipulos non auderet. Uocatur enim ex nomine, ne desperaret ex negatione.

Qua in re considerandum nobis est, cur omnipotens deus, cum quem cuncte ecclesie preferre disposuerat, ancille vocem pertimescere et seipsum permisit negare. Quod nimirum magne actum esse pietatis dispensatione cognoscimus, vt is, qui futurus erat pastor ecclesie, in sua culpa disceret, qualiter alijs [207 | N.j.] misereri debuisset.

Prius itaque eum ostendit sibi et tunc eum preposuit ceteris, vt ex sua infirmitate cognosceret, quam misericorditer alienam infirmitatem toleraret.

Bene autem de redemptore nostro dicitur: Precedet vos in Galileam; ibi eum videbitis, sicut dixit vobis. Galilea nanque transmigratio facta interpretatur. Iam quippe redemptor noster a passione ad resurrectionem, a morte ad vitam, a pena ad gloriam, a corruptione ad incorruptionem transmigrauit.
℟ Dum transisset sabbatum, Maria Magdalene et Maria Iacobi et Salome emerunt aromata, Ut venientes vngerent Iesum, alleluya, alleluya.
℣ Et valde mane vna sabbatorum veniunt ad monumentum orto iam sole. Ut venientes.
Te deum laudamus sequatur statim sine versiculo et Deus, in adiutorium.

Ad laudes
Ⱥ
Angelus autem domini descendit de celo et accedens reuoluit lapidem et sedebat super eum, alleluya, alleluya.
Psalmus Dominus regnauit a.vij.
Ⱥ Erat autem aspectus eius sicut fulgur, vestimenta eius sicut nix, alleluya, alleluya.
Psalmus Iubilate a.vij.
Ⱥ Pre timore autem eius exterriti sunt custodes et facti sunt velut mortui, alleluya.
Psalmus Deus, deus meus a.vij.
Ⱥ Respondens autem angelus dixit mulieribus: "Nolite timere; scio enim, quod Iesum queritis," alleluya.
Psalmus Benedicite omnia a.vij.
Ⱥ Citon135 euntes dicite discipulis, quia surrexit dominus, alleluya.
Psalmus Laudate dominum a.viij.
Mox imponatur Ⱥ Et valde mane vna sabbatorum veniunt ad monumentumn136 orto iam sole, alleluya.
Psalmus Benedictus dominus deus a.viij.

Oratio
Deus, qui hodierna die per vnigenitum tuum eternitatis nobis aditum deuicta morte reserasti, vota nostra, que preueniendo aspiras, etiam adiuuando prosequere. Per eundem.

Ad primam et ceteras horas diurnales non dicatur Deus, in adiutorium sed absolute statim incipiatur Ⱥ Angelus autem domini.
Psalmus Deus, in nomine tuo b.ij.
Psalmus Confitemini domino b.ij.
Psalmus Beati immaculati b.iij.
Psalmus Retribue, quibus finitis Ⱥ imponatur Angelus autem et deinde Hec dies, quam fecit dominus, exultemus et letemur in ea sinen137 versu.
Dominus vobiscum.
Oratio Deus, qui hodierna die, et ita cum Benedicamus domino finiatur.
Simili modo tertia, sexta et nona cum antiphonis de laudibus, graduali et oratione predicta dicantur.

Ad vesperas
Sine Deus, in adiutorium. [208] Kyrie, eleyson iij, Christe, eleyson iij, Kyrie, eleyson iij.
Statim sequantur antiphone de laudibus Angelus autem domini.
Psalmus Dixit dominus.
Ⱥ Erat autem.
Psalmus Confitebor g.ij.
Ⱥ Pre timore.
Psalmus Beatus vir g.ij.
Ⱥ Respondens.
Psalmus Laudate, pueri g.ij.
Ⱥ Cito euntes.
Psalmus In exitu g.iij.
Postea imponatur graduale Hec dies, quam fecit dominus, exultemus et letemur in ea.
℣ Confitemini domino, quoniam bonus, quoniam in seculum misericordia eius, alleluya.
℣ Pascha nostrum immolatus est Christus, alleluya.

Sequentia
Uictime pascali laudes immolant christiani.
Agnus redemit oues, Christus innocens patri reconciliauit peccatores.
Mors et vita duello conflixere mirando, dux vite mortuus regnat viuus.
Dic nobis, Maria, quid vidisti in via?
Sepulchrum Christi viuentis et gloriam vidi resurgentis.
Angelicos testes, sudarium et vestes, surrexit Christus, spes nostra, precedet suos in Galileam.
Credendum est magis soli Marie veraci quam Iudeorum turbe fallaci.
Scimus Christum surrexisse a mortuis vere: tu nobis, victor rex, miserere, alleluya.
Statim sequatur Ⱥ Et respicientes viderunt reuolutum lapidem, erat quippe magnus valde, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio Deus, qui hodierna.
Dominus vobiscum cum Benedicamus domino.
Hoc modo vespere dicantur vsque ad sabbatum mutatis tantum versibus ad graduale et Alleluya.
Collectis et antiphonis in euangelio.
Completorium cantetur sicut heri cum Ⱥ Alleluya et his psalmis Cum inuocarem h.ij. In te, domine. Ecce nunc. Nunc dimittis cum hoc graduali Hec dies, quo finito sequatur oratio Spiritum nobis. Hoc modo dicatur completorium vsque ad sabbatum.

SECUNDA DIE
Ad matutinas
Inuitatorium Surrexit dominus vere, alleluya.
Psalmus Uenite.
Ⱥ Precedam vos in Galileam; ibi me videbitis, sicut dixi vobis, alleluya, alleluya.
Psalmus Cum inuocarem h.ij.
Psalmus Uerba mea c.v.
Psalmus Domine, ne in j a.j.
℣ Resurrexit dominus, alleluya.

Secundum Lucam vltimo.
In illo tempore: Duo ex discipulis Iesu ibant ipsa die in castellum, quod erat in spacio stadiorum sexaginta ab Hierusalem, nomine Emaus, et reliqua.
Homilia Gregorij pape.
Duobus quidem discipulis non credentibus sed de se loquentibus dominus apparuit sed eis speciem, quam agnoscerent, non ostendit. Hoc ergo egit dominus foris in oculis corporis, quod apud ipsos intus agebatur in oculis cordis.
℟ Maria Magdalene et altera Maria ibant diluculo ad monumentum; Iesum, quem queritis, non est hic, surrexit, sicut locutus est. Precedet vos in Galileam; ibi [209 | N.ij.] eum videbitis, alleluya, alleluya.
℣ Cito euntes dicite discipulis eius et Petro, quia surrexit dominus. Precedet.

Lectio secunda.
Discipuli namque apud semetipsos intus et amabant et dubitant, eis autem dominus foris et presens aderat, et quis esset, non ostendebat.
℟ "Tulerunt dominum meum et nescio, vbi posuerunt eum." Ait ei angelus: "Noli flere, Maria: surrexit, sicut dixit, precedet vos in Galileam; ibi eum videbitis," alleluya, alleluya.
℣ Dum ergo fleret, inclinauit se et prospexit in monumentum et vidit duos angelos in albis sedentes, qui dicunt ei: "Noli."

Lectio tertia.
De se ergo loquentibus dominus presentiam exhibuit, de se autem dubitantibus cognitionis sue speciem abscondit; verba quidem contulit, duritiam cordi increpauit; scripture sacre mysteria, que de seipso erant, aperuit et tamen, quia adhuc peregrinus erat eorum in cordibus a fide, finxit se longius ire.
℟ Congratulamini michi, omnes, qui diligitis dominum, quia quem querebam apparuit michi. Et dum flerem ad monumentum, vidi dominum meum, alleluya.
℣ Recedentibus discipulis non recedebam sed amoris eius igne succensa ardebam desiderio. Et dum flerem.

Ad laudes
Ⱥ Angelus autem domini cum subsequentibus.
In euangelio Ⱥ Iesus iunxit se discipulis suis in via et ibat cum illis; oculi eorum tenebantur, ne eum agnoscerent, et increpauit eos dicens: "O stulti et tardi corde ad credendum in his, que locuti sunt prophete," alleluya.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Deus, qui solennitate paschali mundo remedia contulisti, populum tuum, quesumus, celesti dono prosequere, vt et perfectam libertatem consequi mereatur et ad vitam proficiat sempiternam. Per dominum.
Hore diurnales dicantur vt in die sancto cum oratione diei et sic per totam hebdomadam.

Ad secundas vesperas
Graduale Hec dies.
℣ Dicat nunc Israel, quoniam bonus, quoniam in seculum misericordia eius, alleluya.
℣ Nonne cor nostrum ardens erat in nobis de Iesu, dum nobis loqueretur in via? alleluya.
Sequentia Uictime paschali.
Ⱥ Qui sunt hi sermones, quos confertis adinuicem ambulantes, et estis tristes, alleluya, alleluya; respondens vnus, cui nomen Cleophas, dixit ei: "Tu solus peregrinus es in Hierusalem et non cognouisti, que facta sunt in illa his diebus?" alleluya, alleluya; quibus ille dixit: "Que?" et dixerunt: "De Iesu Nazareno, qui fuit vir propheta potens in opere et sermone coram deo et omni populo," alleluya, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio Deus, qui.

FERIA TERTIA
Ad matutinas
Inuitatorium, antiphone super psalmos et versiculi dicantur vt in precedente feria et sic fiet per totam hebdomadam.
Psalmi Domine deus meus a.ij. Domine dominus noster. In domino confido.

Lectio prima. Secundum Lucam vltimo.
In illo tempore: Stetit Iesus in medio discipulorum suorum et dixit eis: "Pax vobis: [210] ego sum, nolite timere," et reliqua.
Homilia venerabilis Bede presbiteri.
De se loquentibus discipulis dominus in medio stetit et per presentiam sue visitationis ostendit, quod congregatis in nomine suo nunquam deesse pollicitus est. Deinde apparens eis pacis gaudia nunciauit, quia pax multa diligentibus legem eius et ipse vera pax, quo presente nil timendum est.
℟ Uirtute magna reddebant apostoli Testimonium resurrectionis Iesu Christi domini nostri, alleluya, alleluya.
℣ Repleti quidem spiritu sancto loquebantur cum fiducia. Testimonium.

Lectio secunda.n138
Est etiam fideliter attendendum, quantis documentis persuadeat dominus fidem resurrectionis, dum se prebet oculis intuendum et manibus contrectandum, quia dum palpando ossa carnemque monstrat, statum sue vel nostre resurrectionis significat.
℟ Surgens Iesus dominus noster, stans in medio discipulorum suorum dixit: "Pax vobis," alleluya; gauisi sunt discipuli viso domino, alleluya.
℣ Una ergo sabbatorum, cum fores essent clause, vbi erant discipuli congregati propter metum Iudeorum, stetit Iesus in medio discipulorum suorum et dixit: "Pax."

Lectio tertia.n139
Quod autem ad insinuandam resurrectionis veritatem cum discipulis dominus comedit potestate non necessitate seipsum mysticam suorum patientiam insinuans, piscem videlicet assum in passione et fauum mellis, scilicet dulcedinem deitatis, in cena humanitatis. Moraliter autem cum asso pisce mel sumitur, cum in patientia tribulationis dulcedo contemplationis augetur.
℟ Et valde mane vna sabbatorum Ueniunt ad monumentum orto iam sole, alleluya.
℣ Maria Magdalene et Maria Iacobi et Salome emerunt aromata, vt venientes vngerent Iesum, et valde diluculo. Ueniunt.
Laudes cum horis diurnalibus vt supra.
In euangelio Ⱥ Stetit Iesus in medio discipulorum suorum et dixit eis: "Pax vobis," alleluya, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Deus, qui ecclesiam tuam nouo semper fetu multiplicas, concede famulis tuis, vt sacramentum viuendo teneant, quod fide perceperunt. Per dominum.

Ad secundas vesperas
Hec dies.
℣ Dicant nunc, qui redempti sunt a domino, quos redemit de manu inimici et de regionibus congregauit eos, alleluya.
℣ Surrexit pastor bonus, qui posuit animam suam pro ouibus suis et pro suo grege mori dignatus est.
Sequentia Uictime paschali laudes.
Ⱥ [211 | N.iij.] Uidete manus meas et pedes meos, quia ego ipse sum, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

FERIA QUARTA
Ad matutinas
In primo nocturno
Psalmi Saluum me fac a.iij. Usquequo, domine a.iij. Dixit insipiens a.iij.

Secundum Ioannem vltimo.
In illo tempore: Manifestauit se iterum Iesus ad mare Tyberiadis, et reliqua.
Homilia Gregorij pape.
Mystice quod in piscatione post resurrectionem factam septem fuere discipuli finem designat temporis; quod etiam littus, in quo dominus stabat, innuit, quia finis est maris. Tunc predicatorum ordo rete trahit ad terram immortalitatis plenum magnis piscibus numero mystico et certo designatis, hec est, in solis electis.
℟ Ecce vicit leo de tribu Iuda, radix Dauid, aperire librum et soluere septem signacula eius, alleluya, alleluya, alleluya.
℣ Dignus est agnus, qui occisus est, accipere virtutem et aperire librum. Et soluere.

Lectio secunda.
Non vacat a mysterio post dominicam resurrectionem in dexteram solam facta piscatio, quia ad videndam eterne claritatis gloriam sola ecclesia pertingit, que de opere sinistro nichil habebit. In alia autem piscatione boni et mali, magni et parui et sine numero et rete rumpentes capti sunt. Ibi presens insinuatur ecclesia, in qua boni et mali, electi et reprobi scismatum scissuras facientes multiplicati sunt super numerum.
℟ Isti sunt agni nouelli, qui annunciauerunt, alleluya, Modo venerunt ad fontes, repleti sunt claritate, alleluya, alleluya.
℣ In conspectu agni amicti stolis albis et palme in manibus eorum. Modo.

Lectio tertia.
In hac autem piscatione capti sunt magni et parui sub certo numero nec rete scindentes. In quo futura post generalem resurrectionem ecclesia figuratur, in qua soli predestinati in libro vite descripti, iam glorificati sine omni dissentione in continua pace quiescentes sine fine letantur.
℟ De ore prudentis procedit mel, alleluya, dulcedo mellis est lingua eius, alleluya, fauus distillans labia eius, alleluya, alleluya.
℣ Quam dulcia faucibus meis eloquia tua, domine, super mel et fauum ori meo. Fauus.
Ⱥ Mittite in dexteram nauigij rete, et inuenietis, alleluya.
Psalmus Benedictus dominus a.viij.

Oratio
Deus, qui nos resurrectionis dominice annua solennitate letificas, concede propicius, vt per temporalia festa, que agimus, peruenire ad gaudia eterna mereamur. [212] Per.

Ad vesperas
Graduale Hec dies.
℣ Dextera domini fecit virtutem, dextera domini exaltauit me, alleluya.
℣ Christus resurgens ex mortuis iam non moritur; mors illi vltra non dominabitur.
Sequentia Uictime paschali.
Ⱥ Dixit Iesus discipulis suis: "Afferte de piscibus, quos prendidistis nunc." Ascendit autem Symon Petrus et traxit rete in terram plenum magnis piscibus, alleluya.
Psalmus Magnificat.

FERIA QUINTA
Ad matutinas
Psalmus Domine, quesumus a.iiij.
Psalmus Conserua a.iiij.
Psalmus Exaudi, domine a.iiij.

Lectio prima. Secundum Ioannem xx.
In illo tempore: Maria stabat ad monumentum foris plorans, et reliqua.
Homilia Gregorij pape.
Huius exemplo mulieris mens inquirende veritatis accensa desiderio ad perseuerantie studium instruitur, ne deficiat inquirendo, etsi quandoque differtur ab inueniendo. Ad hoc enim nonnunquam quesita gratia transfertur, vt desideretur ardentius et difficilius inuenta strictius teneatur.
Responsoria eadem vt in secunda feria dicantur.

Lectio secunda.
Uideamus denique, quos fructus amoris germinat opus inquisitionis: vidit angelos in monumento increpantes, quod viuentem dominum cum mortuis quereret; vidit postea ipsum viuentem, quem tangere volens prohibita est, quia nondum equalem patri credebat, quem inter mortuos requirebat.

Lectio tertia.
Intuenda sunt iterum in hac muliere diuine viscera pietatis. Apud quem eadem mulier, anima peccatrix, per penitentiam et vite resurrectionem et maxime per ignem charitatis excocta, tantum gratie locum inuenit, vt dominice resurrectionis et ipsis apostolis prima nuncia mitteretur.
Ⱥ Maria stabat ad monumentum plorans, vidit duos angelos in albis sedentes et sudarium, quod fuerat super caput Iesu, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Deus, qui diuersitatem gentium in confessione tui nominis adunasti, da, vt renatis fonte baptismatis vna sit fides mentium et pietas actionum. Per.

Ad vesperas
Graduale Hec dies.
℣ Benedictus, qui venit in nomine domini; deus dominus, et illuxit nobis, alleluya.
℣ In die resurrectionis mee, dicit dominus, precedam vos in Galileam.
Ⱥ Dum ergo fleret, inclinauit se et prospexit in monumentum et vidit duos angelos in albis sedentes, vbi positum fuerat corpus Iesu, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

FERIA SEXTA
Ad matutinas
Ⱥ vt prius
Psalmus Celi [213 | N.iiij.] enarrant a.vj.
Psalmus Exaudiat te a.vj.
Psalmus Domine, in virtute a.vj.

Lectio prima. Secundum Mattheum xxviij.
In illo tempore: Undecim discipuli abierunt in Galileam, in montem, vbi constituerat illis Iesus, et reliqua.
Homilia beati Hieronymi presbiteri.
Quod in Galilea in monte dominus discipulis resurgens apparuit mystice signat corpus Christi per transmigrationem resurrectionis super omnia terrena celesti virtute subleuatum; suos etiam fideles ammonens, vt si celsitudinem resurrectionis videre cupiunt, ab infimis cupiditatibus ad superna desideria transire studeant.
Responsoria tertie ferie dicantur.

Lectio secunda.
Ad eminentiam quoque resurrectionis spectat quod sequitur. "Data est michi," inquit, "omnis potestas in celo et in terra." Quod secundum assumptam humanitatem intelligendum est, in qua per gratiam et humilitatis virtutem gloria et honore coronatus est. Quia enim humiliauit semetipsum factus obediens vsque ad mortem, ideo deus exaltauit illum et dedit illi nomen, quod est super omne nomen.

Lectio tertia.
Ut igitur regnet in terra per fidem in fidelibus, discipulos iubet docere omnes gentes et baptizare eos in nomine patris et filij et spiritussancti. Ordine quidem congruo primo docendus est auditor, deinde sacramentis fidei imbuendus et tunc ad seruanda mandata instituendus.
Ⱥ Undecim discipuli in Galilea videntes dominum adorauerunt, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Omnipotens sempiterne deus, qui paschale sacramentum in reconciliationis humane federe contulisti, da mentibus nostris, vt quod professione celebramus, imitemur effectu. Per dominum.

Ad vesperas
Graduale Hec dies.
Ⱥ Lapidem, quem reprobauerunt edificantes, hic factus est in caput anguli; a domino factum est istud et est mirabile in oculis nostris, alleluya.
℣ Oportebat pati Christum et resurgere a mortuis et ita intrare in gloriam suam.
Ⱥ Data est michi omnis potestas in celo et in terra, alleluya, alleluya.
Psalmus Magnificat.

SABBATO
Ad matutinas
Psalmi Dominus regit me b.j. Domini est terra b.ij. Iudica me, domine b.ij.

Lectio prima. Secundum Ioannem xx.
In illo tempore: Una sabbati Maria Magdalene venit mane ad monumentum, cum adhuc tenebre essent, et reliqua.
Homilia beati Gregorij pape.
Querens Maria dominum [214] in monumentum, et quia non inuenit, sublatum credidit. Adhuc erat in tenebris ignorantie et meroris. Qua currente discipulis nunciare illi pre ceteris cucurrerunt, qui pre ceteris amauerunt, scilicet Petrus et Ioannes.
Responsoria vt in quarta feria habeantur.

Lectio secunda.
Ioannes significat synagogam, que quasi prior venit ad monumentum, quia prophetas de incarnatione domini et passione audiuit, sed non intrauit, quia in mortuum credere noluit.

Lectio tertia.
Ecclesia vero, que per Petrum designatur, vt cognouit in carne mortuum et viuentem credidit deum, postea etiam Iudea intrabit in fine seculorum. Sunt autem quidam, qui duobus his currentibus duas affectiones animi dicunt figurari, desiderium scilicet et consilium.
Ⱥ Currebant duo simul et ille alius discipulus precucurrit citius Petro et venit prior ad monumentum, alleluya.
Psalmus Benedictus a.viij.

Oratio
Concede, quesumus, omnipotens deus, vt qui festa paschalia venerando egimus, per hec contingere ad gaudia eterna mereamur. Per dominum.
Hac die graduale Hec dies deponitur et ad primam et ceteras horas diurnales dicendum est Alleluya cum versu Hec dies, quam fecit dominus, exultemus et letemur in ea.
Oratio vt supra.

DOMINICA PRIMA POST PASCHA
Ad primas vesperas
Psalmi feriales dicantur cum hac Ⱥ Alleluya, alleluya, alleluya, alleluya.

Capitulum ij Corinthiorum j.
Benedictus deus et pater domini nostri Iesu Christi, qui secundum magnam misericordiam suam regenerauit nos in spem vite eterne per resurrectionem Iesu Christi ex mortuis.
℟ Surrexit dominus de sepulchro, alleluya, alleluya.
℣ Qui pro nobis pependit in ligno, alleluya. Gloria patri.
℟ Surrexit.

Hymnus
Chorus noue Hierusalem
noua meli dulcedine
promat colens cum sobrijs
paschale festum gaudijs.
Quo Christus, inuictus leo,
dracone surgens obruto,
dum voce viua personat,
a morte functos excitat.
Quam deuorarat improbus,
predam refudit tartarus,
captiuitate libera
Iesum sequantur agmina.
Triumphat ille splendide
et dignus amplitudine,
soli polique patriam
vnam facit rem publicam.
Ipsum canendo supplices
regem precemur milites,
vt in suo clarissimo
nos ordinet palacio.
Per secla mete nescia
patri supremo gloria
honorque sit cum filio
et spiritu paracleto. Amen.
℣ Mane [215 | N.v.] nobiscum, domine, alleluya, Quoniam aduesperascit et inclinata est iam dies, alleluya.
In euangelio Ⱥ Cum esset sero die illa vna sabbatorum et fores essent clause, vbi erant discipuli congregati, stetit Iesus in medio et dixit eis: "Pax vobis," alleluya.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui per vnigenitum tuum eternitatis nobis aditum deuicta morte reserasti, da nobis, quesumus, vt qui resurrectionis dominice solennia colimus, per innouationem tui spiritus a morte anime resurgamus. Per eundem.
Hec oratio dicatur ad primas vesperas tantum vsque ad ascensionem domini.

Ad completorium
dicatur Conuerte nos. Deus, in adiutorium.
Ⱥ Alleluya, alleluya, alleluya, alleluya.
Psalmus Cum inuocarem h.ij.
Psalmi In te, domine. Qui habitat.
Psalmus Ecce nunc benedicite.

Capitulum Ioannis iij.
Qui credit in filium dei, habet testimonium dei in se. Deo gratias.

Hymnus
Iesu saluator seculi,
verbum patris altissimi,
lux lucis inuisibilis,
custos tuorum peruigil,
Tu fabricator omnium
discretor atque temporum,
fessa labore corpora
noctis quiete recrea,
Ut dum graui in corpore
breui manemus tempore,
sic caro nostra dormiat,
vt mens in Christo vigilet.
Te deprecamur supplices,
vt nos ab hoste liberes,
ne valeat seducere
tuo redemptos sanguine.
Quesumus, auctor omnium,
in hoc paschali gaudio
ab omni mortis impetu
tuum defendas populum.
Gloria tibi, domine,
qui surrexisti a mortuis,
cum patre et sancto spiritu
in sempiterna secula. Amen.
℣ In resurrectione tua, Christe, alleluya, Celum et terra letentur, alleluya.
Ⱥ Alleluya, resurrexit dominus, alleluya, Sicut dixit vobis, alleluya, alleluya.
Psalmus Nunc dimittis.
Kyrie, eleyson iij. Christe, eleyson iij. Kyrie, eleyson iij. Pater noster. Et ne nos.
℣ In pace in idipsum.
Credo in deum.
Post Confiteor dicatur Surrexit dominus vere, alleluya, Et apparuit Symoni, alleluya.
℣ Surrexit dominus de sepulchro, alleluya, Qui pro nobis pependit in ligno, alleluya.
℣ Gauisi sunt discipuli domini, alleluya, Ui‹so› domino, alleluya. Domine deus virtutum. Domine, exaudi.
Dominus vobiscum.

Oratio
Deus, qui eternitatis tue lumen cunctis gentibus suscitasti, da nobis, quesumus, vt in resurrectione domini nostri Iesu Christi a vitiorum tenebris exuamur et lumine claritatis eius illustremur. Qui tecum.

Ad matutinas
Inuitatorium Alleluya, surrexit dominus vere, Uenite adoremus, alleluya.
Psalmus Uenite.

Hymnus
Aurora lucis rutilat,
celum laudibus intonat,
mundus exultans iubilat,
gemens [216] infernus vlulat,
Cum rex ille fortissimus
mortis confractis viribus
pede conculcans tartara
soluit a pena miseros.
Ille, qui clausus lapide
custoditur sub milite,
triumphans pompa nobili
victor surgit de funere.
Solutis iam gemitibus
et inferni doloribus,
quia surrexit dominus,
resplendens clamat angelus.
Tristes erant apostoli
de nece sui domini,
quem pena mortis crudeli
serui damnarant impij.
Quesumus, auctor omnium.
Gloria tibi, domine.
Antiphone super psalmos cum ipsis psalmis, versiculis, lectionibus et responsorijs dicantur vt in die sancto pasche.
Te deum.
℣ Surrexit dominus vere, alleluya, Et apparuit Symoni, alleluya.

Ad laudes
Ⱥ Angelus autem domini cum alijs sequentibus N.j.

Capitulum j Corinthiorum v.
Fratres: Expurgate vetus fermentum, vt sitis noua conspersio, sicut estis azimi; etenim pascha nostrum immolatus est Chritus. Deo gratias.

Hymnus
Sermone blando angelus
predixit mulieribus:
In Galilea dominus
videndus est quantotius.
Ille dum pergunt concite
apostolis hoc dicere,
videntes eum viuere
osculantur pedes domini.
Quo agnito discipuli
in Galileam propere
pergunt videre faciem
desideratam domini.
Claro paschali gaudio
sol mundo nitet radio,
cum Christum iam apostoli
visu cernunt corporeo.
Ostensa sibi vulnera
in Christi carne fulgida
resurrexisse dominum
voce fatentur publica.
Rex Christe clementissime,
tu corda nostra posside,
vt tibi laudes debitas
reddamus omni tempore.
Quesumus, auctor omnium.
Gloria tibi, domine.
℣ Surrexit dominus de sepulchro, alleluya.
℟ Qui pro nobis pependit in ligno, alleluya.
Ⱥ Et valde mane vt supra N.j.
Benedictus.
Oratio Deus, qui per vnigenitum tuum eternitatis nobis vt supra ibidem.
Ab hinc vsque ad ascensionem domini hymni horarum diurnalium, siue nouem lectionum sint siue trium, semper isti duo versus Quesumus, auctor omnium. Gloria tibi, domine addantur.

Ad primam
Hymnus Iam lucis.
Ⱥ Angelus autem domini.
Psalmi consueti et Quicunque vult.
Capitulum Qui credit in filium dei supra ad completorium.
℟ Christe, fili dei viui, miserere nobis, alleluya, alleluya.
℣ Qui surrexisti a mortuis, miserere nobis, alleluya, alleluya.
℣ In resurrectione tua, Christe, alleluya, Celum et terra letentur, alleluya.
Post confessionem versiculus vt supra in completorio.
Oratio Deus, qui ‹per› vnigenitum tuum N.j.
Cetera more solito peragantur cum oratione Omnipotens sempiterne deus, dirige actus nostros. Hoc modo et ordine singulis dominicis vsque ad ascensionem domini prima peragatur.

Ad tertiam
Ⱥ Erat autem.
[217 | N.vj.] Capitulum Fratres, expurgate vt supra ad laudes.
℟ Resurrexit dominus, alleluya, alleluya.
℣ Sicut dixit vobis, alleluya, alleluya.
℣ Surrexit dominus vere.
Oratio vt supra.

Ad sextam
Capitulum j Corinthiorum v.
Pascha nostrum immolatus est Christus. Itaque epulemur, fratres, in domino, non in fermento veteri neque in fermento malicie et nequitie sed in azimis sinceritatis et veritatis.
℟ Surrexit dominus vere, alleluya, alleluya.
℣ Et apparuit Symoni, alleluya.
℣ Surrexit dominus de sepulchro.
Oratio vt supra.

Ad nonam
Capitulum Ezechielis xxxvj.
In die resurrectionis mee, dicit dominus, congregabo gentes et colligam regna et effundam super vos aquam mundam et mundabimini ab omnibus inquinamentis vestris.
℟ Surrexit dominus de sepuchro, alleluya, alleluya.
℣ Qui pro nobis pependit in ligno, alleluya, alleluya.
℣ Gauisi sunt discipuli domini, alleluya, Uiso domino, alleluya.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Antiphone de laudibus, videlicet Angelus autem domini cum psalmis dominicalibus.

Capitulum Marci xvij.
Angelus autem domini locutus est mulieribus dicens: "Nolite timere vos, quia quem queritis mortuum, iam viuit et vita hominum cum eo surrexit."
℟ Dum transisset sabbatum vt supra N.j.

Hymnus
Ad cenam agni prouidi
et stolis albis candidi
post transitum maris rubri
Christo canamus principi,
Cuius corpus sanctissimum
in ara crucis torridum,
cruore eius roseo
gustando viuimus deo,
Protecti pasche vespere
a deuastante angelo,
erepti de durissimo
pharaonis imperio.
Iam pascha nostrum Christus est,
qui immolatus agnus est,
sinceritatis azima
caro eius oblata est.
O vere digna hostia,
per quam fracta sunt tartara,
redempta plebs captiuata
redit ad vite premia.
Consurgit Christus tumulo,
victor redit de baratro
tyrannum trudens vinculo
et reserans paradisum.
Quesumus, auctor omnium.
Gloria tibi, domine, qui vt supra.
℣ Mane nobiscum, domine N.iiij.
Ⱥ Et respicientes N.j.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

Hoc modo et ordine cantentur cursus diurnales singulis dominicis diebus vsque ad ascensionem domini. Completorium dicatur vt in nocte precedente singulis sabbatis et dominicis vsque ad ascensionem domini. Si qua festiuitas nouem lectionum in qualibet dominica vsque ad ascensionem domini (exceptis summis festis) occurrerit, in secundam feriam differatur. Si vero trium lectionum proprium habens officium, similiter fiat.

[218] FERIA SECUNDA
Ad matutinas
Inuitatorium Alleluya, alleluya, alleluya.
Psalmus Uenite.
Hymnus Aurora lucis vt supra.
Ⱥ Alleluya, alleluya, alleluya.
Psalmi Dominus illuminatio b.viij. Ad te, domine, clamaui. Afferte domino.
Tres tantum psalmi et sic de quolibet nocturno vsque ad ascensionem domini.
℣ Resurrexit dominus, alleluya.

Lectio prima. Secundum Ioannem xx.
In illo tempore: Cum sero factum esset vna sabbatorum et fores essent clause, vbi erant discipuli congregati propter metum Iudeorum, venit Iesus et stetit in medio eorum et dixit eis: "Pax vobis," et reliqua.
Homilia beati Gregorij pape.
Si fides adhibenda est, non ratio, non est dubitandum, quod clausis ianuis post resurrectionem dominus ineternum iam victurus intrauit, qui moriturus veniens non aperto virginis vtero exiuit.
℟ Dignus es, domine, accipere librum et aperire signacula eius, quoniam occisus es et redemisti nos deo In sanguine tuo, alleluya.
℣ Fecisti enim nos deo nostro regnum et sacerdotes. In sanguine.

Lectio secunda.
Quid enim dulcedinis proferat prima allocutio, audiamus. Pax vobis. Pacem primo obtulit, qui propter pacem venit. Iterum, vt ostendat per suum sanguinem pacificata esse que in celis sunt, que in terra.
℟ Audiui vocem in celo tanquam vocem tonitrui magni, alleluya, regnabit deus noster ineternum, alleluya, Quia facta est salus et virtus et potestas Christi eius, alleluya, alleluya.
℣ Et vox de throno exiuit dicens: "Laudem dicite deo nostro, omnes sancti eius et qui timetis deum, pusilli et magni." Quia.

Lectio tertia.
Ne huius mundi pacem sibi datam putarent discipuli, statim subdidit: "Sicut misit me pater et ego mitto vos," quasi diceret: "Ea charitate, qua pater me misit ad passionem, et ego mitto vos ad tribulationem," ad quam sustinendam vt essent fortiores, inflando inspirauit eis spiritum sanctum.
℟ Audiui vocem in celo angelorum multorum dicentium: "Timete dominum et date claritatem illi et adorate eum, qui fecit celum et terram, mare et fontes aquarum," alleluya, alleluya.
℣ Uidi angelum domini volantem per medium celi voce magna clamantem et dicentem: "Timete."
Te deum.
℣ Surrexit dominus vere, alleluya.

In laudibus
Ⱥ Alleluya, alleluya.

Capitulum Ioannis v.
Omne, quod natum est ex deo, vincit mundum et hec est victoria, que vincit mundum, fides nostra.
Hymnus Sermone blando angelus N.v.
℣ Surrexit dominus de sepulchro.
Ⱥ Post dies octo ianuis clausis ingressus dominus et dixit eis: "Pax vobis," alleluya, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Oratio
[219 | N.vij.] Presta, quesumus, omnipotens deus, vt qui festa paschalia peregimus, hec te largiente moribus et vita teneamus. Per.

Commemoratio fiat de cruce.
Ⱥ Crucifixus surrexit a mortuis, redemit nos, alleluya, alleuya.
℣ In resurrectione tua, Christe, alleluya, alleluya.

Oratio
Deus, qui pro nobis filium tuum crucis patibulum subire voluisti, vt inimici a nobis expelleres potestatem, concede nobis, famulis tuis, vt in resurrectionis eius gaudijs semper viuamus. Per eundem Christum.

Sequitur de omnibus sanctis.
Ⱥ Sancti tui, domine, florebunt sicut lilium, alleluya, et sicutn140 odor balsami erunt ante te, alleluya.
℣ Gaudete, iusti in domino, alleluya, Rectos decet collaudatio, alleluya.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt in resurrectione domini nostri Iesu Christi cum omnibus sanctis percipiamus veraciter portionem. Qui tecum viuit.

Quando de sanctis legitur ad matutinas, commemoratio de resurrectione Crucifixus et cetera.
℣ In resurrectione.

Oratio
Concede, quesumus, omnipotens deus, vt qui paschalis solennitatis commemorationem agimus, in tua semper sanctificatione viuamus. Per Christum.

De omnibus sanctis.
Ⱥ Sanctorum nomina scripta sunt in celis, gaudent cum Christo, alleluya.
℣ Gaudete, iusti.
Oratio Presta, quesumus, omnipotens deus, vt in resurrectione et cetera.

Ad primam
Ⱥ Surgens Iesus mane prima sabbati apparuit primo Marie Magdalene, de qua eiecerat septem demonia, alleuya.
Psalmi consueti.
Capitulum Qui credit in filium dei N.v.
℟ Christe, fili dei viui, miserere nobis, alleluya, alleluya.
℣ In resurrectione tua, Christe.
Post Carnis resurrectionem dicantur preces Et ego ad te, domine, clamaui et cetera more solito cum versibus et oratione vt supra in dominica.

Ad tertiam
Ⱥ Stetit Iesus in medio discipulorum suorum et dixt eis: "Pax vobis," alleluya, alleluya.
Capitulum Omne, quod natum est.
℟ Resurrexit dominus, alleluya.
℣ Surrexit dominus vere.
Oratio Presta, quesumus.

Ad sextam
Ⱥ Pax vobis; ego sum, alleluya, nolite timere, alleluya.
Psalmus Defecit.

Capitulum
Quis est autem, qui vincit mundum, nisi qui credit, quoniam Iesus est filius dei? Hic est, qui venit per aquam et sanguinem, Iesus Christus.
℟ Surrexit dominus vere, alleluya, alleluya.
℣ Surrexit dominus de sepulchro.
Oratio vt supra.

Ad nonam
Ⱥ Uidete manus meas et pedes meos, quia ego ipse sum, alleluya, alleluya.

Capitulum Ioannis v.
Spiritus est, qui testificatur, quoniam Christus est veritas, quoniam tres sunt, qui testimonium dant in celo: pater, verbum et spiritussanctus, et hi tres vnum [220] sunt.
℟ Surrexit dominus de sepulchro, alleluya, alleluya.
℣ Gauisi sunt discipuli.
Oratio vt supra.
Sic dicantur hore diurnales vsque ad ascensionem domini capitulis tantum mutatis.

Ad vesperas vt supra
Ⱥ Alleluya, alleluya, alleluya, alleluya.
Psalmi de die.

Capitulum
Christus semel pro peccatis nostris mortuus est, iustus pro iniustis, vt nos offerret deo mortificatos quidem carne, viuificatos autem spiritu.
Hymnus Ad cenam agni prouidi N.vj.
℣ Mane nobiscum, domine N.iiij.
Ⱥ Nisi videro in manibus eius fixuram clauorum et mittam manum meam in latus eius, non credam, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

Fiat commemoratio de cruce.
Ⱥ Crucem sanctam subijt qui infernum confregit; accinctus est potentia, surrexit die tertia, alleluya.
℣ Dicite in nationibus, alleluya.
Oratio Deus, qui pro nobis filium tuum vt supra ad matutinas.

De omnibus sanctis.
Ⱥ Sancti et iusti in domino, gaudete, alleluya, vos elegit deus in hereditatem sibi, alleluya.
℣ Uox leticie et exultationis, alleluya, In tabernaculum iustorum, alleluya.

Oratio
Paschale mysterium recensentes quesumus, domine, ‹vt› omnium sanctorum precibus foueamur, quorum magisterium cognouimus exequendum. Per dominum.

Quando de sanctis legitur ad vesperas, commemoratio Crucem sanctam.
℣ Dicite in nationibus, alleluya.

Oratio
Deus, qui per vnigenitum tuum eternitatis nobis aditum deuicta morte reserasti, da nobis, quesumus, vt qui resurrectionis dominice memoriam agimus, per innouationem tui spiritus a morte anime resurgamus. Per eundem Christum.

De omnibus sanctis.
Sancti et iusti.
℣ Uox leticie.
Oratio Paschale mysterium vt supra.
Hoc modo fiat commemoratio ad matutinas et vesperas vsque ad ascensionem domini exceptis dominicis et festis nouem lectionum.

Feria tertia et in qualibet alia vsque ad ascensionem domini ad matutinas inuitatorium, hymni, antiphone et versiculi cum laudibus vt in precedente nocte prescribitur, lectiones vero Apocalipsis Romano more inchoantur et per tres hebdomadas legantur.

Incipit liber Apocalipsis beati Ioannis apostoli. Lectio prima.
Apocalipsis Iesu Christi, quamn141 dedit illi deus palam facere seruis suis, que oportet fieri cito, et significauit mittens per angelum suum seruo suo Ioanni, qui testimonium perhibuit verbo dei et testimonium Iesu Christi in his, quecunque vidit.

Beatus, qui legit et qui audit verba prophetie huius et seruat ea, que in ea scripta sunt; tempus enim prope est. Ioannes septem ecclesijs, que sunt in Asya. Gratia vobis et pax ab eo, qui [221 | N.viij.] erat et qui est et qui venturus est,

Et a septem spiritibus, qui in conspectu throni eius sunt, et ab Iesu Christo, qui est testis fidelis, primogenitus mortuorum et princeps regum terre, qui dilexit nos et lauit nos a peccatis nostris in sanguine suo et fecit nos regnum et sacerdotes deo et patri suo; ipsi gloria et imperium in secula seculorum. Amen.

Ecce veniet cum nubibus celi et videbit eum omnis oculus et qui eum pupugerunt, et tunc plangent se super eum omnes tribus terre. Etiam, amen. Ego sum alpha et o, principium et finis, dicit dominus, qui est et qui erat et qui venturus est omnipotens.

Ego Ioannes, frater vester et particeps in tribulatione et regno et patientia in Christo Iesu, fui in insula, que Pathmos appellatur, propter verbum dei et testimonium Iesu Christi.

Fui in spiritu die dominica et audiui vocem magnam tanquam tube dicentis: "Quod vides, scribe in libro et mitte septem ecclesijs, que sunt in Asia, Epheso et Smirne et Pergamo et Thiathire et Philadelphie et Sardis et Laodicie." Et conuersus sum, vt viderem vocem, que loquebatur mecum.

Et conuersus vidi septem candelabra aurea et in medio septem candelabrorum aureorum similem filio hominis vestitum podere et precinctum ad mamillas zona aurea.

Caput autem eius et capilli erant candidi tanquam lana alba et tanquam nix. Et oculi eius tanquam flamma ignis et pedes eius similes auricalco sicut in camino ardenti.

Et vox eius tanquam vox aquarum multarum et habebat in dextera sua stellas septem. Et de ore eius gladius vtraque parte acutus exibat et facies eius sicut sol lucet in virtute sua.

Et cum vidissem eum, cecidi ad pedes eius tanquam mortuus. Et posuit dexteram suam super me dicens: "Noli timere. Ego sum primus et nouissimus et viuus et fui mortuus et ecce sum viuens in secula seculorum et habeo claues mortis et inferni.

Scribe ergo que vidisti et que sunt et que oportet fieri post hec. Sacramentum septem stellarum, quas vidisti in dextera mea, et septem candelabra aurea, septem stelle, angeli sunt septem ecclesiarum et candelabra septem septem ecclesie sunt."

Capitulum ij.
Et angelo Ephesi ecclesie scribe: Hec dicit, qui tenet septem stellas in dextera sua, qui ambulat in medio septem candelabrorum aureorum. Scio opera tua et laborem et patientiam tuam, quia non potes sustinere malos, et tentasti eos, qui se dicunt apostolos esse, et non sunt et inuenisti eos mendaces et patientiam habes et [222] sustinuisti propter nomen meum et non deficisti.

Sed habeo aduersum te pauca, quod caritatem primam reliquisti. Memor esto itaque, vnde excideris, et age penitentiam et prima opera fac. Sin autem, veniam tibi et mouebo candelabrum tuum de loco suo, nisi penitentiam egeris.

Sed hoc habes, quia odisti facta Nicholaitarum, que et ego odi. Qui habet aurem, audiat, quid spiritus dicat ecclesijs. Uincenti dabo edere de ligno vite, quod est in paradiso dei mei.

Et angelo ecclesie Smirne scribe: Hec dicit primus et nouissimus, qui fuit mortuus et viuit. Scio tribulationem tuam et paupertatem tuam sed diues es et blasphemaris ab his, qui se dicunt Iudeos esse et non sunt sed sunt synagoga Sathane. Nichil horum timeas, que passurus es.

Ecce missurus est diabolus aliquos ex vobis in carcerem, vt tentemini, et habebitis tribulationem diebus decem. Esto fidelis vsque ad mortem et dabo tibi coronam vite. Qui habet aurem, audiat, quid spiritus dicat ecclesijs. Qui vicerit, non ledetur a morte secunda.

Et angelo Pergami ecclesie scribe: Hec dicit, qui habet rumpheam vtraque parte acutam. Scio, vbi habitas, vbi sedes est Sathane, et tenes nomen meum et non negasti fidem meam; et in illis diebus Antiphas testis meus fidelis, qui occisus est apud vos, vbi Sathanas habitat.

Sed habeo aduersus te pauca, quia habes tenentes doctrinam Baalam, qui docebat Balac mittere scandalum coram filijs Israel, edere et fornicari. Habes et tu tenentes doctrinam Nicholaitarum. Similiter penitentiam age, si quo minus, veniam tibi cito et expugnabo cum illis in gladio oris mei.

Qui habet aurem, audiat, quid spiritus dicat ecclesijs. Uincenti dabo manna absconditum et dabo illi calculum candidum et in calculo nomen nouum scriptum, quod nemo scit, nisi qui accipit.

Et angelo Tiathire ecclesie scribe: Hec dicit filius dei, qui habet oculos tanquam flammam ignis et pedes eius similes auricalco. Noui opera tua et charitatem tuam et fidem et ministerium et patientiam tuam et opera tua nouissima plura prioribus.

Sed habeo aduersus te pauca, quia permittis mulierem Iezabel, que se dicit prophetam, docere et seducere seruos meos, fornicari et manducare de idolaticis. Et dedi illi, vt penitentiam ageret, et non vult penitere a fornicatione sua.

[223 | O.j.] Ecce ego mitto eam in lectum et qui mechantur cum ea in tribulatione maxima erunt, nisi penitentiam egerint ab operibus suis. Et filios eius interficiam in morte et scient omnes ecclesie, quia ego sum scrutans renes et corda vestra et dabo vnicuique vestrum secundum opera sua.

Uobis autem dico et ceteris, qui Tyathire estis: quicunque hanc doctrinam non habent, qui non cognouerunt altitudinem Sathane, quemadmodum dicunt, non mittam super vos aliud pondus, tamen id, quod habetis, tenete, donec veniam.

Et qui vicerit et custodierit vsque in finem opera mea, dabo ei potestatem super gentes et reget eos in virga ferrea et tanquam vas figuli confringentur, sicut et ego a patre meo accepi, et dabo illi stellam matutinam. Qui habet aurem, audiat, quid spiritus dicat ecclesijs.

Capitulum iij.
Et angelo ecclesie Sardis scribe: Hec dicit, qui habet septem spiritus dei et septem stellas. Scio opera tua, quia nomen habes, quod viuas, et mortuus es. Esto vigilans et confirma cetera, que moritura erant; non enim inuenio opera tua plena coram deo meo. In mente ergo habe, qualiter acceperis et audieris, serua et age penitentiam.

Si ergo non vigilaueris, veniam ad te tanquam fur et nescies, qua hora veniam ad te. Sed habes pauca nomina in Sardis, qui non coinquinauerunt vestimenta sua et ambulant mecum in albis, quia digni sunt.

Qui vicerit, sic vestimentis vestietur albis et non delebo nomen eius de libro vite et confitebor nomen eius coram patre meo et coram angelis eius.

Et angelo Philadelphie ecclesie scribe: Hec dicit sanctus et verus, qui habet clauem Dauid, qui aperit et nemo claudit, qui claudit et nemo aperit. Scio opera tua. Ecce dedi coram te ostium apertum, quod nemo potest claudere, quia modicam habes virtutem, et seruasti verbum meum et non negasti nomen meum.

Ecce dabo de synagoga Sathane, qui se dicunt Iudeos esse et non sunt sed mentiuntur. Ecce faciam, vt veniant et adorant ante pedes tuos et scient, quia ego dilexi te, quoniam seruasti verba patientie mee, et ego te seruabo ab hora tentationis, que ventura est in orbem vniuersum tentare habitantes terram.

Ecce venio cito: tene quod habes, vt nemo accipiat coronam tuam. Qui vicerit, faciam illum columnam in templo dei mei et foras non egredietur amplius neque exiet; et scribam super illum nomen [224] dei mei et nomen ciuitatis noue Hierusalem, que descendit de celo a deo meo, et nomen meum nouum. Qui habet aures audiendi, audiat, quid spiritus dicat ecclesijs.

Et angelo Laodicie ecclesie scribe: Hec dicit: Amen, testis fidelis et verus, qui est principium creature dei. Scio opera tua, quia neque frigidus es neque calidus. Utinam frigidus esses aut calidus. Sed quia tepidus es et neque frigidus es neque calidus, incipiam te euomere de ore meo.

Quia dicis: "Diues sum et locuples et nullius egeo," et nescis, quia tu miser es et miserabilis pauper et modicus et cecus et nudus. Suadeo tibi emere a me aurum ignitum probatum, vt locuples fias, et vestimentis albis induaris, vt non appareat confusio nuditatis tue, et collyrio inunge oculos tuos, vt videas. Ego quos amo arguo et castigo. Emulare ergo et age penitentiam.

Ecce sto ad ostium et pulso. Si quis audierit vocem meam et aperuerit michi ianuam, introibo ad illum et cenabo cum illo et ipse mecum. Qui vicerit, dabo ei sedere mecum in throno meo, sicut et ego vici et sedeo cum patre meo in regno eius. Qui habet aures audiendi, audiat, quid spiritus dicat ecclesijs.

Responsoria, que sequuntur, per tres hebdomadas cantentur cum tribus alijs prescriptis.
℟ Locutus est ad me vnus ex septem angelis dicens: "Ueni, ostendam tibi nouam nuptam sponsam agni," Et vidi Hierusalem descendentem de celo, ornatam monilibus suis, alleluya, alleluya, alleluya.
℣ Et sustulit me in spiritu in montem magnum et altum. Et.
℟ Uidi Hierusalem descendentem de celo, ornatam auro mundo et lapidibusn142 preciosis intextam, alleluya, alleluya.
℣ Et erat structura muri eius ex lapide iaspide, ipsa vero auro mundo similis vitro mundo, alleluya.
℟ Uidi portam ciuitatis ad orientem positam et apostolorum nomina et agni super eam scripta Et super muros eius angelorum custodiam, alleluya.
℣ Uidi ciuitatem sanctam Hierusalem descendentem de celo, ornata‹m› tanquam sponsam viro suo. Et super.
℟ Hec est Hierusalem, ciuitas magna celestis, ornata tanquam sponsa agni, Quoniam tabernaculum factum est, alleluya.
℣ Porte eius non claudentur per diem, nox enim non erit in ea. Quoniam.
℟ Platee tue, Hierusalem, sternentur auro mundo, alleluya, et cantabitur in te canticum leticie, alleluya, Et per omnes vicos tuos ab vniuersis dicetur, alleluya, alleluya.
℣ Quoniam confortauit seras portarum tuarum, benedixit filijs tuis in te. Et per.
℟ Ostendit [225 | O.ij.] michi angelus fontem aque viue et dicit ad me, alleluya: "Hic deum adora," alleluya, alleluya, alleluya.
℣ Postquam audissem et vidissem, cecidi, vt adorarem ante pedes angeli, qui michi ostendebat, et dixit michi: "Hic deum adora."
℟ Ego quasi vitis fructificaui suauitatem odoris, alleluya, Transite ad me, omnes, qui concupiscitis me, et a generationibus meis adimplemini, alleluya, alleluya.
℣ In me gratia omnis vie et veritatis, in me omnis spes vite et virtutis. Transite ad me.
℟ Ueniens a Libano quam pulchra facta es, alleluya, Et odor vestimentorum tuorum super omnia aromata, alleluya, alleluya.
℣ Speciosa facta es et suauis in delicijs tuis. Et odor.
℟ Speciosa facta es et suauis in delicijs tuis, alleluya, altitudo tua similis est palme indeficienti In plenitudine claritatis, alleluya, alleluya, alleluya.
℣ Ego diligentes me diligo, et qui mane vigilauerint ad me, inuenient me. In plenitudine.
℟ Decantabat populus in Israel, alleluya, et vniuersa multitudo Iacob canebat legitime Et Dauid cum cantoribus cytharam percutiebat in domo domini et laudes deo canebant, alleluya, alleluya.
℣ Moyses et Aaron in sacerdotibus eius et Samuel inter eos. Et Dauid.
℟ Docete filios vestros, alleluya, Ut memoriter teneant, alleluya, et ore decantent, alleluya, alleluya.
℣ Filij, qui nascentur et exurgent et narrabunt filijs suis. Ut memoriter.
℟ Candidi facti sunt Nazarei eius, alleluya, splendorem deo dederunt, alleluya, Et sicut lac coagulati sunt, alleluya, alleluya.
℣ In omnem terram exiuit sonus eorum et in fines orbis terre verba eorum. Et sicut lac.
℟ In diademate capitis Aaron lapides preciosi fulgebant, Dum perficeretur opus dei, alleluya, alleluya, alleluya.
℣ Corona aurea super caput eius expressa signo sanctitatis. Dum perficeretur opus.
Huius historie responsoria apte per singulas ferias diuidantur, dum Apocalipsis legitur. Quibus secundum ordinem finitis hoc ordine reincipiantur: Dignus es sit primum, secundum In diademate, tertium Audiui vocem in celo tanquam et sic consequenter alia secundum ordinem. Quibus denuo finitis hoc modo resumantur: Dignus es, domine. Candidi facti sunt. In diademate et cetera. Deinde Audiui vocem in celo tanquam. Audiui vocem in celo angelorum et cetera.

FERIA TERTIA
Ad matutinas
Inuitatorium, antiphone et versiculi dicantur vt in secunda feria, psalmi vero Dixi: Custodiam vias c.vij. [226] Expectans c.vij. Beatus, qui intelligit c.vij.
Lectiones de Apocalipsi incipiantur.
Responsoria Locutus est ad me vnus. ℟ Uidi Hierusalem. ℟ Uidi portam.
Cetera vt in secunda feria cum hac Ⱥ in euangelio:
Ⱥ Thoma, infer digitum tuum huc et mitte in latus meum et noli esse incredulus, sed fidelis, alleluya, exclamauit Thomas voce magna dicens: "Dominus meus et deus meus," alleluya.
Psalmus Benedictus.
Oratio Presta, quesumus, omnipotens deus, vt qui festa paschalia N.vij.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Mitte manum tuam et cognosce loca clauorum, alleluya, et noli esse incredulus, sed fidelis, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

FERIA QUARTA
Ad matutinas
Psalmus Dixit d.iij.
Psalmus Exaudi, deus, orationem meam et ne despexeris d.iij.
Psalmus Miserere mei, deus, quoniam conculcauit d.iiij.
Lectiones Apocalipsis.
℟ Hec est Hierusalem.
℟ Platee tue.
℟ Ostendit michi.
Ⱥ Misi digitos meos in fixuras clauorum et manum meam in latus eius et dixi: "Dominus meus et deus meus," alleluya.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Ⱥ Thomas, qui dicitur Didimus, non erat cum eis, quando venit Iesus; dixerunt ei alij: "Uidimus dominum," alleluya.
Psalmus Magnificat.

FERIA QUINTA
Ad matutinas
Psalmus Saluum me fac d.viij.
Psalmus Deus, in adiutorium.
Psalmus In te, domine ibidem.
℟ Ego sicut vitis.
℟ Ueniens a Libano.
℟ Speciosa.
Ⱥ Quia vidisti me, Thoma, credidisti; beati, qui non viderunt et crediderunt, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Ⱥ Multa quidem et alia signa fecit Iesus in conspectu discipulorum suorum, alleluya, que non sunt scripta in libro hoc, alleluya.
Psalmus Magnificat.

FERIA SEXTA
Ad matutinas
Psalmus Exultate deo e.vj.
Psalmus Deus stetit e.vij.
Psalmus Deus, quis similis ibidem.
℟ Decantabat.
℟ Docete filios.
℟ Candidi facti.
Ⱥ Hec autem scripta sunt, vt credatis, quia Iesus est Christus filius dei, et vt credentes vitam habeatis in nomine ipsius, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Ⱥ Uenerunt ad monumentum Maria Magdalena et altera Maria videre sepulchrum, alleluya.
Psalmus Magnificat.

SABBATO
Ad matutinas
Psalmus Cantate domino ij f.iij.
Psalmus Dominus regnauit, irascantur ibidem.
Psalmus Iubilate d.vj.
℟ Dignus es, domine N.vj.
℟ In diademate.
℟ Audiui vocem in celo tanquam vocem N.vj.
Ⱥ Et dicebant ad inuicem: "Quis reuoluet nobis lapidem ab ostio monumenti?" alleluya, alleluya.
Psalmus Benedictus.

DOMINICA SECUNDA POST PASCHA
Ad primas vesperas
Ⱥ super psalmos cum capitulo et ceteri vt supra, sabbato precedente.
In euangelio Ⱥ Dignus es, domine deus noster, accipere gloriam et honorem et virtutem, quia tu creasti omnia et propter nomen tuum erant et creata sunt; salus tibi, deo nostro, qui sedes super thronum, et agno, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Reliqua omnia vt in precedente dominica peragantur, et similiter ad matutinas et horas diurnales cum secundis vesperis.

FERIA SECUNDA
Ad matutinas
Inuitatorium, hymnus, antiphona et versiculus cum laudibus sicut in priori septimana [227 O.iij.] peragantur, psalmus vero isto die et sequentia de proprijs nocturnis dierum secundum ordinem habeantur. Et responsoria reincipiantur secundum ordinem prescriptum in ferijs.

Lectio prima. Secundum Ioannem x.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Ego sum pastor bonus. Bonus pastor animam suam dat pro ouibus suis," et reliqua.
Homilia beati Gregorij pape.
Omnipotens deus incommutabiliter bonus pastor est, qui pro ouibus suis animam suam posuit, vt eas carnis sue alimento satiaret. Ouis namque animal mansuetum et mundum est. Mansuetudo patientiam, mundicia prefigurat innocentiam. In his enim duobus seruitur deo: in faciendo bonum et patiendo malum.

Lectio secunda.
Qui bonum facit, velut in bona materia operatur. Sed si bonum bene non facit, per malam formam bona materia deformatur. Bona est innocentie forma, vbin143 nec plus nec minus iusto est. Si enim plus iusto sit, peccatum est, si minus, delictum.

Lectio tertia.
Mercenarius est, qui locum pastoris suscipit sed fructum animarum ‹non querit›. Lupi nomine quiuis iniustus et raptor siue malignus spiritus designatur, qui fidelium caulas depredatur. Lupus enim rapit et dispergit oues; in rapina crudelitas et impetus, in dispersione dissolutio et diuisio vnitatis designatur.

Post laudes Capitulum j Petri secundo.
Christus passus est pro nobis vobis relinquens exemplum, vt sequamini vestigia eius, qui peccatum non fecit, nec inuentus est dolus in ore eius.
Hymnus et versus vt supra.
Ⱥ Ego sum pastor bonus, qui pasco oues meas et pro ouibus meis pono animam meam, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Deus, qui in filij tui humilitate iacentem mundum erexisti, fidelibus tuis perpetuam concede leticiam, vt quos perpetue mortis eripuisti casibus, gaudijs facias perfrui sempiternis. Per eundem.
Commemoratio fiat vt supra N.vij.

Ad tertiam
Capitulum Christus factus est pro nobis vt supra ad laudes.

Ad sextam
Capitulum j Petri ij.
Christus cum malediceretur, non maledicebat, cum pateretur, non comminabatur.

Ad nonam
Capitulum ibidem.
Tradebat autem se iudicanti iniuste, qui peccata nostra ipse pertulit in corpore suo super lignum, vt peccatis mortui iusticie viuamus, cuius liuore sanati sumus.

Ad vesperas
Psalmi feriales cum Ⱥ Alleluya dicantur.

Capitulum ibidem.
Eratis enim sicut oues errantes sed conuersi estis nunc ad pastorem et episcopum animarum vestrarum.
Ⱥ Ego sum pastor bonus, alleluya, qui pasco oues meas, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio Deus, qui in filij tui que cum prescriptis capitulis per hanc [228] hebdomadam dicantur.

Per hebdomadam
In euangelio Ⱥ Ego sum pastor ouium, ego sum via et veritas, ego sum pastor bonus et agnosco oues meas et cognoscunt me mee, alleluya, alleluya.
Ⱥ Pastor bonus animam suam ponit pro ouibus suis, alleluya.
Ⱥ Mercenarius, cuius oues non sunt proprie, vidit lupum venientem et dimittit oues et fugit et lupus rapit et dispergit oues, alleluya.
Ⱥ Sicut nouit me pater, et ego agnosco patrem et animam meam pono pro ouibus meis, alleluya.
Ⱥ Alias oues habeo, que non sunt ex hoc ouili, et illas oportet me adducere et vocem meam audient et fiet vnum ouile et vnus pastor, alleluya.
Ⱥ Angelus autem domini descendit de celo et accedens reuoluit lapidem et sedit super eum, alleluya, alleluya.
Ⱥ Et ingresse non inuenerunt corpus domini Iesu Christi.
Ⱥ Et ecce Iesus occurrit illis dicens: "Auete," ille autem accesserunt et tenuerunt pedes eius, alleluya.
Ⱥ Nolite expauescere; Iesum Nazarenum queritis crucifixum, surrexit, non est hic, alleluya.

DOMINICA TERTIA POST PASCHA
Ad primas vesperas
In euangelio Ⱥ Magna et mirabilia sunt opera tua, domine deus omnipotens, iuste et vere vie tue sunt, rex seculorum; quis non timebit te, domine, et magnificabit nomen tuum, quia solus pius es, quoniam omnes gentes venient et adorabunt in conspectu tuo, alleluya, iudicia tua iusta sunt, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Cetera omnia vt in duabus dominicis precedentibus ad vtrasque vesperas necnon ad matutinas et horas diurnales habeantur.

FERIA SECUNDA
Ad matutinas
vt supra cum psalmis nocturnalibus.

Secundum Ioannem xvj.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Modicum, et iam non videbitis me," et reliqua.
Homilia venerabilis Bede presbiteri.
Aperte inquiens dominus ait: "Subtrahenda est oculis vestris species infirmitatis, vt mentibus insinuetur celsitudo mee diuinitatis. Quia dum carni carnaliter adheretis, capaces spiritus non valetis."

Lectio secunda.
Dixerunt ergo ex eis quidam: "Quid hoc est, quod dicit: Modicum, et iam non videbitis me?" Difficile enim percipit imbecillitas intellectus, quod abhorret affectus.

Lectio tertia.
Cognouit autem Iesus, quia volebant eum interrogare: Duplex attende priuilegium diuinitatis, scilicet internorum scientiam et futurorum prescientiam. Sub specie ergo discipulorum totius ecclesie lachrimas dominus consolabatur dicens: "Amen, amen dico vobis, quia plorabitis vos et contristabimini, mundus autem [229 | O.iiij.] gaudebit."

Ad laudes et ad tertiam dicatur hoc capitulum j Petri ij.
Fratres, obsecro vos tanquam aduenas et peregrinos abstinere vos a carnalibus desiderijs, que militant aduersus animam, conuersationem vestram inter gentes habentes bonam.
Ⱥ Modicum, et non videbitis me, dicit dominus, iterum modicum, et videbitis me, quia vado ad patrem, alleluya, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Deus, qui errantibus, vt in viam possint redire iusticie, veritatis tue lumen ostendis, da cunctis, qui christiana professione censentur, et illa respuere, que huic inimica sunt nomini, et ea, que sunt apta, sectari. Per dominum.

Ad tertiam
Capitulum Fratres, obsecro vos tanquam aduenas.

Ad sextam
Capitulum ibidem.
Subiecti estote omni humane creature propter deum, siue regi quasi precellenti, siue ducibus tanquam ab eo missis ad vindictam malefactorum, laudem vero bonorum.

Ad nonam
Capitulum j Petri secundo.
Hec est voluntas dei, vt bene facientes obmutescere faciatis imprudentium hominum ignorantiam.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Capitulum ibidem.
Serui, subditi estote in omni timore dominis, non tantum bonis et modestis, sed etiam discolis. Hec est enim gratia in Christo Iesu, domino nostro.
Ⱥ Amen, amen dico vobis, quia plorabitis et flebitis vos, mundus autem gaudebit; vos vero contristabimini sed tristicia vestra vertetur in gaudium, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

Per hebdomadam
In euangelio Ⱥ Amen, amen dico vobis, quia plorabitis et flebitis vos, mundus autem gaudebit; vos vero contristabimini sed tristicia vestra vertetur in gaudium, alleluya.
Ⱥ Mundus autem gaudebit, vos vero contristabimini sed tristicia vestra vertetur in gaudium, alleluya.
Ⱥ Amen dico vobis: mundus plorabit et vos gaudebitis et gaudium vestrum nemo tollet a vobis, alleluya, alleluya.
Ⱥ Tristicia implebit cor vestrum et gaudium vestrum nemo tollet a vobis, alleluya, alleluya.
Ⱥ Iterum autem videbo vos, alleluya, et gaudebit cor vestrum, alleluya, alleluya, alleluya.
Ⱥ Iterum videbo vos, alleluya, et gaudebit cor vestrum, alleluya, alleluya, alleluya.
Ⱥ Iesum, qui crucifixus est, queritis, alleluya, non est hic, surrexit enim, sicut dixit vobis, alleluya, alleluya.
Ⱥ Iesum, quem queritis, non est hic sed surrexit; recordamini, qualiter locutus sit vobis, cum adhuc in Galilea esset, alleluya.
[230] Ⱥ Precedam vos in Galileam, ibi me videbitis, sicut dixi vobis, alleluya, alleluya.

DOMINICA QUARTA POST PASCHA
Ad primas vesperas
In euangelio Ⱥ Omne datum optimum et omne donum perfectum desursum est descendens a patre luminum, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Cetera omnia vt in prima dominica post pascha cantentur.

FERIA SECUNDA
Ad matutinas
Inuitatorium, hymnus, antiphona et versiculus vt supra. Nocturna finita reincipiantur a nouo.

Lectio prima. Secundum Ioannem xvj.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Uado ad eum, qui misit me, et nemo ex vobis interrogat me: 'Quo vadis?'" et reliqua.
Homilia venerabilis Bede.
Uado ad eum, qui misit me, et cetera. Acsi aperte diceret: Reuertor ad eum ascendendo, qui me incarnari constituit. Sed quia hec locutus sum vobis, tristicia impleuit cor vestrum. Contristabatur humanus affectus, quia desolabatur carnalis aspectus.
℟ Narrabo nomen tuum fratribus meis, alleluya, In medio ecclesie laudabo te, alleluya, alleluya.
℣Qui timetis dominum, laudate eum, vniuersum semen Iacob, glorificate eum. In.

Lectio secunda.
Expedit vobis, vt ego vadam. Uere expediebat, vt confecto redemptionis itinere mors ipsius pedes discipulorum de laqueo mortis expediret.
℟ Cantate deo, alleluya, Psalmum dicite ei, alleluya.
℣ Date gloriam laudi eius. Psalmum.

Lectio tertia.
Uadit vtique per humanitatem manens cum ipsis per diuinitatem, vt suspensus ad superna cordibus itinere consolationis gaudium mererentur. Si enim non abiero, paracletus non veniet ad vos. Acsi aperte dicat: Si alimenta tenera, quibus hucusque vos alui, non subtraxero vobis, solidum cibum non esurietis.
℟ In ecclesijs benedicite deo, alleluya, Domino de fontibus Israel, alleluya, alleluya, alleluya.
℣ Cantate domino canticum nouum, cantate domnio, omnis terra. Domino.

Ad laudes
Capitulum Iacobi j.
Omne datum optimum et omne donum perfectum desursum est descendens a patre luminum, apud quem non est transmutatio nec vicissitudinis obumbratio.
Hymnus et versus vt supra.
Ⱥ Uado ad eum, qui misit me, sed quia hec locutus sum vobis, tristicia impleuit cor vestrum, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Deus, qui fidelium mentes vnius efficis voluntatis, da populis tuis id amare, quod precipis, id desiderare, quod promittis, vt inter mundanas varietates ibi nostra fixa sint corda, vbi vera sunt gaudia. Per dominum.

Ad tertiam
Capitulum Omne datum.
Oratio vt supra.

Ad sextam
Capitulum Iacobi j.
Uoluntarie genuit nos de verbo veritatis, vt simus initium aliquod creature eius.

Ad nonam
Capitulum ibidem.
[231 | O.v.] Sit autem omnis homo velox ad audiendum, tardus autem ad loquendum et tardus ad iram. Ira enim viri iustitiam dei non operatur.

Ad vesperas
Capitulum Iacobi j.
Charissimi, abijcientes omnem immunditiam et abundantiam malicie in mansuetudine suscipite insitum verbum, quod potest saluare animas vestras.
Ⱥ Uado ad eum, qui misit me, et nemo ex vobis interrogat me: "Quo vadis?" alleluya, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

FERIA TERTIA
Ad matutinas
Psalmi de nocturna.

Et legatur epistola canonica beati Iacobi apostoli, que incipit. Lectio prima.
Iacobus, dei et domini nostri Iesu Christi seruus, duodecim tribubus, que sunt in dispersione, salutem. Omne gaudium existimate, fratres mei, cum in tentationes varias incideritis, scientes, quod probatio fidei vestre patientiam operatur.
℟ Uiderunt te aque, deus, viderunt te aque et timuerunt, Multitudo sonitus aquarum, vocem dederunt nubes, alleluya, alleluya, alleluya.
℣ Illuxerunt coruscationes tue orbi terre, commota est et contremuit terra. Multitudo.

Lectio secunda.
Patientia autem opus perfectum habet, vt sitis perfecti et integri indigentes in nullo. Si quis autem vestrum indiget sapientia, postulet a deo, qui dat omnibus affluenter et non improperat, et dabitur ei. Postulet autem in fide nichil hesitans. Qui autem hesitat, similis est fluctui maris, qui a vento mouetur et circumfertur. Non ergo estimet homo ille, quod accipiat aliquid a domino.
℟ Bonum est confiteri domino, alleluya, Et psallere, alleluya.
℣ Ad annunciandum mane misericordiam tuam et veritatem tuam per noctem. Et.

Lectio tertia.
Uir duplex animo inconstans est in omnibus vijs suis. Glorietur autem frater humilis in exaltatione sua, diues autem in humilitate sua, quoniam sicut flos feni transibit. Exortus est enim sol cum ardore et arefecit fenum et flos eius decidit et decor vultus eius perijt; ita et diues in itineribus suis marcescet. Beatus vir, qui suffert tentationem, quia cum probatus fuerit, accipiet coronam vite, quam repromisit deus diligentibus se.
℟ Dicant nunc, qui redempti sunt, alleluya, A domino, alleluya.
℣ Quos redemit de manu inimici, et de regionibus congregauit eos. A domino.
Capitula ad omnes horas vt in secunda feria habeantur.
Ⱥ Tristitia vestra vertetur in gaudium et gaudium vestrum nemo tollet a vobis, alleluya, alleluya.
Psalmus Benedictus.
Oratio Deus, qui fidelium mentes.

[232] Ad vesperas
Ⱥ Ego veritatem dico vobis, expedit vobis, vt ego vadam; si enim non abiero, paracletus non veniet, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

FERIA QUARTA
Ad matutinas
Psalmi de nocturna.

Lectio prima.
Nemo cum tentatur, dicat, quoniam a deo tentatur. Deus enim intentator malorum est, ipse autem neminem tentat.
℟ In toto corde meo, alleluya, exquisiui te, alleluya, Ne repellas me a mandatis tuis, alleluya, alleluya.
℣ Uide humilitatem meam et eripe me, quia legem tuam non sum oblitus. Ne repellas me.

Lectio secunda.
Unusquisque vero tentatur a concupiscentia sua abstractus et illectus. Deinde concupiscentia, cum conceperit, parit peccatum, peccatum vero, cum consummatum fuerit, generat mortem.
℟ In via mandatorum tuorum cucurri, alleluya, Cum dilatares cor meum, alleluya.
℣ Adhesi testimonijs tuis, domine, noli me confundere. Cum dilatares.

Lectio tertia.
Estote factores verbi et non auditores tantum fallentes vosmetipsos, quia si quis auditor est verbi et non factor, hic comparabitur viro consideranti vultum natiuitatis sue in speculo. Considerauit enim se et abijt et statim oblitus est, qualis fuerit.
℟ Deduc me in semita mandatorum tuorum, alleluya, quoniam ipsam volui, alleluya, Inclina cor meum in testimonia tua, alleluya, alleluya, alleluya.
℣ Auerte oculos meos, ne videant vanitatem, in via tua viuifica me.
Ⱥ Adhuc multa habeo vobis dicere sed non potestis portare modo; cum autem venerit ille spiritus veritatis, docebit vos omnem veritatem, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Ⱥ Non enim loquetur a seme‹t›ipso sed quequnque audiet, loquetur, et que ventura sunt, annunciabit vobis, alleluya, alleluya.
Psalmus Magnificat.

FERIA QUINTA
Ad matutinas
Lectio prima. De epistola Petri apostoli primo.
Petrus, apostolus Iesu Christi, electis aduenis dispersionis Ponthi, Galatie, Capadocie, Asie et Bithinie, secundum prescientiam dei patris in sanctificationem spiritus, in obedientiam et aspersionem sanguinis Iesu Christi. Gratia vobis et pax multiplicetur. Benedictus deus et pater domini nostri Iesu Christi, qui secundum misericordiam suam magnam regenerauit nos in spem viuam per resurrectionem Iesu Christi ex mortuis.
℟ Amputa opprobrium meum, quod suspicatus sum, alleluya, Quia iudicia tua iocunda, alleluya, alleluya.
℣ Ecce concupiui mandata tua, in equitate tua viuifica me. Quia.

Lectio secunda.
Charissimi, nolite peregrinari [233 | O.vj.] in feruore, qui ad tentationem vobis sit, quasi noui aliquid vobis contingat. Sed communicantes Christi passionibus gaudete, vt et in reuelatione glorie eius gaudeatis exultantes.
℟ Ambulabam in latitudine, alleluya, quia mandata tua exquisiui, alleluya, alleluya.
℣ Et meditabor in mandatis tuis, que dilexi nimis, alleluya.

Lectio tertia.
Si exprobramini in nomine Christi, beati eritis, quoniam quod est honoris, glorie et virtutis dei et qui est eius spiritus, super nos requiescet. Nemo autem patiatur nostrum quasi homicida aut fur aut maledicus aut alienorum appetitor. Si autem vt christianus, non erubescat.
℟ Adiutor et susceptor meus tu es, domine, et in verbum tuum speraui; Declinate a me, maligni, et scrutabor mandata dei mei, alleluya, alleluya.
℣ Iniquos odio habui et legem tuam dilexi. Declinate.
Ⱥ Cum venerit paracletus spiritus veritatis, ille arguet mundum de peccato et de iudicio et de iusticia, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Ⱥ Cum autem venerit ille spiritus veritatis, docebit vos omnem veritatem, et que ventura sunt, annunciabit vobis, alleluya.
Psalmus Magnificat.

FERIA SEXTA
Ad matutinas
Lectio prima. De epistola canonica beati Ioannis apostoli et in euangelio. Capitulum j.
Quod fuit ab initio, quod audiuimus, quod vidimus oculis nostris, quod perspeximus et manus nostre contrectauerunt de verbo vite, et vita manifestata est et vidimus et testamur et annunciamus vobis vitam eternam, que erat apud patrem et apparuit nobis.
℟ Letabor ego super eloquia tua, Sicut qui inuenit spolia multa, alleluya.
℣ Iniquitatem odio habui et legem tuam dilexi. Sicut.

Lectio secunda.
Quod vidimus et audiuimus, hoc annunciamus vobis, vt et vos societatem habeatis nobiscum et societas nostra sit cum patre et cum filio eius Iesu Christo. Et hec scribimus vobis, vt gaudeatis et gaudium vestrum sit plenum.
℟ Alleluya, audiuimus ea in Effrata, inuenimus eam in campis silue, Introibimus in tabernaculum eius, adorabimus in loco, vbi steterunt pedes eius, alleluya, alleluya.
℣ Inuenimus enim locum domino, tabernaculum deo Iacob. Introibimus enim locum.

Lectio tertia.
Hec est annunciatio, quam audiuimus ab eo, et annunciamus vobis, quoniam deus lux est et tenebre in eo non sunt vlle. Si dixerimus, quoniam societatem habemus cum eo [234] et in tenebris ambulamus, mentimur et non facimus veritatem. Si autem in luce ambulamus, sicut et ipse est in luce, societatem habemus adinuicem et sanguis Iesu, filij eius, mundat nos ab omni peccato.
℟ Alleluya, super flumina Babilonis illic sedimus et fleuimus, dum recordaremur Syon, alleluya, alleluya.
℣ In salicibus in medio eius suspendimus organa nostra, alleluya, alleluya.
Ⱥ Non enim loquetur a semetipso sed quecunque audiet, loquetur, et que ventura sunt, annunciabit vobis, alleluya.
Psalmus Magnificat.

SABBATO
Ad matutinas
Epistola canonica beati Iude apostoli incipit. Lectio prima.
Iudas, Iesu Christi seruus, frater autem Iacobi, his, qui sunt in deo patre dilectis et Christo Iesu conseruatis et vocatis. Misericordia vobis et pax et charitas adimpleatur. Charissimi, omnem sollicitudinem faciens vobis scribendi de communi vestra salute necesse habui scribere vobis deprecans supercertari semel tradite sanctis fidei. Subintroierunt enim quidam homines, qui olim prescripti sunt in hoc iudicium, impij, domini nostri gratiam transferentes et solum dominatorem et dominum nostrum Iesum Christum negantes.
℟ Hymnum cantate nobis, alleluya, Quomodo cantabimus canticum domini in terra aliena, alleluya, alleluya.
℣ Illic interrogauerunt nos, qui captiuos duxerunt nos, verba cantionum.n144 Quomodo.

Lectio secunda.
Commonere autem vos volo scientes semel omnia, quoniam Iesus populum de terra Egipti saluans secundo eos, qui non crediderunt, perdidit. Angelos vero, qui non seruauerunt suum principatum sed dereliquerunt suum domicilium, in iudicium diei magni vinculis eternis sub caligine reseruauit.
℟ Si oblitus fuero tui, alleluya, obliuiscatur me dextera mea, Adhereat lingua mea faucibus meis, si non meminero tui, alleluya, alleluya.
℣ Super flumina Babilonis illic sedimus et fleuimus, dum recordaremur tui, Syon. Adhereat.

Lectio tertia.
Sicut Sodoma et Gomorra et finitime ciuitates simili modo exfornicate et abeuntes post carnem alteram facten145 sunt exemplum ignis eterni penam sustinentes, similiter et hi carnem quidem maculant, dominationem autem spernunt, maiestatem autem blasphemant.
℟ Deus, canticum nouum cantabo tibi, alleluya, In psalterio decem chordarum [235 | O.vij.] psallam tibi, alleluya, alleluya.
℣ Qui das salutem regibus, qui redemisti Dauid, seruum tuum, de gladio maligno, eripe me. In psalterio.
Ⱥ Et recordate sunt verborum Iesu et egresse a monumento nunciauerunt hec omnia illis vndecim et ceteris omnibus, alleluya.
Psalmus Benedictus.

DOMINICA QUINTA POST PASCHA
Ad primas vesperas
In euangelio Ⱥ Quis similis tui in fortibus, domine, quis similis tui, magnificus in sanctitate, terribilis atque laudabilis et faciens mirabilia? alleluya.
Psalmus Magnificat.
Cetera omnia vt in precedentibus dominicis habeantur.

FERIA SECUNDA
Ad matutinas
Lectio prima. Secundum Ioannem xvj.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Amen, amen dico vobis: si quid petieritis patrem in nomine meo, dabit vobis," et reliqua.
Homilia venerabilis Bede presbiteri.
Quotienscunque petentes non exaudimur vel contra auxilium eterne salutis petimus vel salutaria postulantes peruerse viuendo iusti iudicis auditum auertimus incidentes illud prouerbium Salomonis: Qui obturat aurem, ne audiat legem, oratio eius erit execrabilis.
℟ Narrabo nomen tuum O.iiij.

Lectio secunda.
Fit etiam aliquando, vt salutaria petentes deuotio et sollicitudinis actio suspendatur, vt desiderium dilatione accendatur. Nonnunquam vero pro salute aliorum orans non exauditur, quia eorum malicia exauditionis effectus impeditur, de quibus Hieremie dicitur: "Ne assumas pro eis laudem et orationem, quia non exaudiam te."
℟ Cantate deo O.iiij.

Lectio tertia.
Licet vero orationem non sequatur effectus, dilectionis tamen in nobis remuneratur affectus iuxta psalmistam dicentem: Et oratio mea in sinu meo conuertetur. Quid autem peti debeat aperte docet dicens: Petite et accipietis, vt gaudium vestrum sit plenum.
℟ In ecclesijs O.iiij.
Psalmus Te deum non dicatur.
℣ Surrexit dominus vere.

Ad laudes et ad tertiam
Capitulum Iacobi j.
Estote factores verbi et non auditores tantum fallentes vosmetipsos, quia si quis est auditor verbi et non factor, hic comparabitur viro consideranti vultum natiuitatis sue in speculo.
Ⱥ Usque modo non petistis quicquam; petite et accipietis, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Deus, a quo bona cuncta procedunt, largire supplicibus tuis, vt cogitemus te inspirante que recta sunt [236] et te gubernante eadem faciamus. Per dominum.
Commemoratio vt supra.

Ad sextam
Capitulum Iacobi j.
Qui autem perspexerit in lege perfecte libertatis et permanserit in ea, non auditor obliuiosus sed factor operis, hic beatus erit in facto suo.

Ad nonam
Capitulum ibidem.
Si quis autem putat se religiosum esse non refrenans linguam suam sed seducens cor suum, huius vana est religio.

Ad vesperas
Capitulum ibidem.
Religio munda et immaculata apud deum hec est: visitare pupillos et viduas in tribulatione eorum et immaculatum se custodire ab hoc seculo.
Ⱥ Petite et accipietis, vt gaudium vestrum plenum sit; ipse enim pater amat vos, quia vos me amastis et credidistis, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio Deus, a quo bona cuncta.
Commemoratio vt supra.

FERIA TERTIA
Ad matutinas
Secundum Lucam xj.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Quis vestrum habebit amicum et ibit ad illum media nocte et dicet illi: Amice, commoda michi tres panes?" et reliqua.
Homilia Bede presbiteri.
Amicus, ad quem venitur, Christus est: solidum intelligentie trinitatis panem per lacteum carnis alimentum enutrit, vt scientie donum obediente debitum subsequatur.
℟ Uiderunt te vt supra O.v.

Lectio secunda.
Amicus de via veniens noster est animus totiens a nobis recedens, quotiens ad appetenda terrena vagatur. Ostium amici diuini est intelligentia sermonis. Quod clausum est tempore famis verbi, cum intelligentia non patescit, dum mundus inopia veritatis contabescit.
℟ Bonum est confiteri O.v.

Lectio tertia.
Queramus autem dominum et confiteamur, queramus faciem eius semper. Pulsemus infatigabili desiderio eterne beatitudinis aures pij conditoris nec deficiamus a ceptis, priusquam illo aperiente de carcere mortis huius eripi ac portam mereamur celestis patrie ingredi.
℟ Dicant nunc ibidem.
Te deum non dicatur.

Ad laudes
Antiphone et psalmi consueti.

Capitulum Iacobi v.
Confitemini alterutrum peccata vestra et orate pro inuicem, vt saluemini. Multum enim valet deprecatio iusti assidua.
Ⱥ Quis vestrum habebit amicum et ibit ad illum media nocte et dicet illi: "Amice, commoda michi tres panes"? Quoniam amicus venit ad me de via et non habeo, quod ponam ante illum, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Oratio ad omnes horas.
[237 | O.viij.] Presta, quesumus, omnipotens deus, vt qui in afflictione nostra de tua pietate confidimus, contra omnia aduersa tua semper protectione muniamur. Per.
Commemoratio vt supra.

Ad tertiam
Capitulum Confitemini alterutrum.

Ad sextam
Capitulum Iacobi v.
Helias homo erat similis nobis passibilis et oratione orauit, vt non plueret super terram, et non pluit annos tres et menses sex; et rursum orauit et celum dedit pluuiam et terra dedit fructum suum.

Ad nonam
Capitulum ibidem.
Si quis autem ex vobis errauerit et conuerterit quis eum, scire debet, quoniam qui conuerti fecerit peccatorem ab errore vie sue, saluabit animam suam a morte et operit multitudinem peccatorum.

Ad vesperas
Capitulum Confitemini alterutrum.
Ⱥ Si ergo vos cum sitis mali, nostis bona data dare filijs vestris, quanto magis pater vester de celo dabit spiritum bonum petentibus se, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio Presta, quesumus, omnipotens deus, vt qui in.
Commemoratio vt supra.

IN UIGILIA ASCENSIONIS DOMINI
Ad matutinas
Lectio prima. Secundum Ioannem xvij.
In illo tempore: Subleuatis Iesus oculis in celum dixit: "Pater, venit hora. Clarifica filium tuum, vt filius tuus clarificet te," et reliqua.
Homilia Augustini episcopi.
Clarifica, inquit, filium tuum, vt filius tuus clarificet te, tanquam diceret: "Resuscita me, vt innotescas toto orbi per me." Deinde magis ac magis pandens, quomodo clarificet patrem filius, Sicut dedisti ei, inquit, potestatem omnis carnis, vt omne, quod dedisti ei, det eis vitam eternam.
℟ In toto corde meo O.v.

Lectio secunda.
Omnem carnem dixit omnem hominem a parte totum significans, quemadmodum rursus a parte superiore signatur homo totus, vbi ait apostolus: Omnis anima potestatibus sublimioribus subdita est. Quid est enim omnis anima nisi omnis homo? Hoc autem, quod potestas Christo a patre data est omnis carnis, secundum hominem intelligendum est.
℟ In via mandatorum tuorum O.v.

Lectio tertia.
Sicut ergo dedisti ei, inquit, potestatem omnis carnis, ita te glorificet filius, id est, notum te faciet omni carni, quam dedisti ei. Sicut enim dixit, vt omne, quod dedisti ei, det eis vitam eternam. Hec est autem vita eterna, vt cognoscant te solum verum deum et quem misisti, Iesum Christum.
℟ [238] Deduc me in semita O.v.
Te deum non dicatur. Uersiculi et laudes vt supra.

Capitulum Actuum iiij.
Multitudinis autem credentium erat cor vnum et anima vna nec quisquam que possidebat, aliquid suum esse dicebat sed erant illis omnia communia.
Ⱥ Clarifica me, pater, apud temetipsum claritate, quam habui, priusquam mundus fieret, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens pater, vt nostre mentis intentio, quo solennitatis venture gloriosus auctor ingressus est, semper intendat et qua fide pergit, conuersatione perueniat. Per eundem.
Commemoratio non fiat.

Ad tertiam
Capitulum Multitudinis autem credentium erat cor vnum.
Oratio vt supra.

Ad sextam
Capitulum Actuum ‹i›iij.
Uirtute magna reddebant apostoli testimonium resurrectionis Iesu Christi domini nostri et gratia magna erat in omnibus illis.
Oratio vt supra.
Nona cantetur de futuro festo cum oratione Presta, quesumus.

IN ASCENSIONE DOMINI
Ad primas vesperas
Ⱥ super psalmos Non vos reliquam orphanos, alleluya, vado et venio ad vos, alleluya, et gaudebit cor vestrum, alleluya.
Psalmus Laudate, pueri g.ij.
Ⱥ Uado parare vobis locum et iterum veniam ad vos, alleluya, et gaudebit cor vestrum, alleluya, alleluya.
Psalmus Laudate dominum, omnes g.iij.
Ⱥ Nisi ego abiero, paracletus non veniet; dum assumptus fuero, mittam vobis, alleluya.
Psalmus Lauda, anima h.j.
Ⱥ Rogabo patrem meum et alium paracletum dabit vobis, alleluya.
Psalmus Laudate dominum, quoniam h.j.
Ⱥ Sic veniet, quemadmodum vidistis eum euntem in celum, alleluya.
Psalmus Lauda, Hierusalem.

Capitulum Actuum j.
Primum quidem sermonem feci de omnibus, o Theophile, que cepit Iesus facere et docere vsque in diem, qua precipiens apostolis per spiritum sanctum, quos elegit, assumptus est.
℟ Omnis pulcritudo domini exaltata est super sidera, species eius in nubibus celi Et nomen eius ineternum permanet, alleluya.
℣ Nisi ego abiero, paracletus non veniet, et dum assumptus fuero, mittam vobis eum. Et. Gloria patri. Et.

Hymnus
Eterne rex altissime,
redemptor et fidelium,
quo mors soluta deperit,
datur triumphus gratie.
Scandens tribunal dextere
patris potestas omnium
collata est Iesun146 celitus,
que non erat humanitus,
Ut trina rerum machina,
celestium, terrestrium
et infernorum condita,
flectat genu iam subdita.
[239 P.j.] Tremunt videntes angeli
versa vice mortalium.
Culpat caro, purgat caro,
regnat deus, dei caro.
Tu, Christe, nostrum gaudium,
manens Olimpo preditum,
mundi regis qui fabricam
mundana vincens gaudia.
Hinc te precantes quesumus,
ignosce culpis omnibus
et corda sursum subleua
ad te superna gratia,
Ut, cum rubente ceperis
clarere nube iudicis,
penas repellas debitas,
reddas coronas perditas.
Tu esto nostrum gaudium,
qui es futurus premium,
sit nostra in te gloria
per cuncta semper secula.
Gloria tibi, domine,
qui scandis supra sidera,
cum patre et sancto spiritu
in sempiterna secula. Amen.
℣ Ascendit deus in iubilatione, alleluya, Et dominus in voce tube.
Ⱥ Pater, manifestaui nomen tuum hominibus, quos dedisti michi, nunc autem pro eis rogo, non pro mundo, quia ad te vado, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio Presta, quesumus, omnipotens deus, vt nostre mentis.

Ad completorium
Psalmi consueti cum antiphona Alleluya vt supra.

Capitulum Ephesiorum iiij.
Qui descendit, ipse est, et qui ascendit super omnes celos, vt adimple‹re›t omnia, et crescamus in illo per omnia, qui est caput nostrum, Iesus Christus.

Hymnus
Iesu, nostra redemptio,
amor et desiderum,
deus, creator omnium,
homo in fine temporum.
Que te vicit clementia,
vt ferres nostra crimina
crudelem mortem patiens,
vt nos a morte tolleres.
Inferni claustra penetrans,
tuos captiuos redimens
victor triumpho nobili
ad dexteram patris residens.
Ipsa te cogat pietas,
vt mala nostra superes
parcendo et voti compotes
nos tuo vulto saties.
Tu esto nostrum gaudium.
Gloria tibi, domine.
℣ Ascendo ad patrem meum et patrem vestrum, alleluya, Deum meum et deum vestrum, alleluya.
Ⱥ Alleluya, ascendens Christus in altum, alleluya, captiuam duxit captiuitatem, alleluya, alleluya.
Psalmus Nunc dimittis.
Post confessionem ℣ Eleuata est magnificentia tua, alleluya, Super celos, deus, alleluya.
℣ Ascendit deus in iubilatione, alleluya, Et dominus in voce tube, alleluya.
℣ Ascendens deus Christus in altum, alleluya, Captiuam duxit capituitatem, alleluya, Domine deus virtutum.
Domine, exaudi. Et clamor.

Oratio
Deus, cuius filius in alta celorum potenter ascendens captiuitatem nostram sua duxit virtute captiuam, tribue, quesumus, vt dona, que suis participibus contulit, largiatur et nobis Iesus Christus dominus noster. Qui tecum viuit.
Completorium sic dicatur quotidie vsque ad vigiliam penthecostes [240] precibus consuetis, scilicet Benedicamus patrem cum ceteris subsequentibus diebus ferialibus adiunctis.

Ad matutinas
Inuitatorium Alleluya, regem ascendentem in celum Uenite adoremus, alleluya.
Psalmus Uenite.

Hymnus
Hymnum canamus glorie,
hymni noui nunc personent,
Christus nouo cum tramite
ad patris ascendit thronum.
Apostoli tunc mystico
in monte stantes crismatis
cum matre clara virgine
Iesu videbant gloriam.
Quos alloquentes angeli:
"Quid astra stantes cernitis?
Saluator hic est," inquiunt,
"Iesus triumpho nobili."
Sicque venturum asserunt,
quemadmodum hunc viderant
summa polorum culmina
scandere Iesum splendida.
Da nobis illuc sedula
deuotione tendere,
quo te sedere cum patre
in arce regni credimus.
Tu esto nostrum gaudium.
Gloria tibi, domine.
Ⱥ Eleuata est magnificentia tua super celos, deus, alleluya.
Psalmus Domine, dominus noster a.ij.
Ⱥ Dominus in templo sancto suo, dominus in celo, alleluya.
Psalmus In domino confido a.iij.
Ⱥ A summo celo egressio eius et occursus eius, alleluya.
Psalmus Celi enarrant a.vj.
℣ Eleuata est magnificentia tua, alleluya, Super celos, deus, alleluya.

Secundum Marcum vltimo.
In illo tempore: Recumbentibus vndecim discipulis apparuit illis Iesus, et reliqua.
Homilia beati Gregorij pape.
Marcus priusquam celum ascendit, eum de cordis atque infidelitatis duritia increpasse discipulos commemorat. Qua in re quid aliud considerandum est, nisi quod idcirco dominus tunc discipulos increpauit, cum corporaliter reliquit, vt verba, que recedens diceret, in corde audientium artius pressa remanerent?
℟ Post passionem suam per dies quadraginta apparens eis et loquens de regno dei, alleluya, Et videntibus illis eleuatus est, alleluya, et nubes suscepit eum ab oculis eorum, alleluya.
℣ Et conuescens precepit eis, ab Hierosolimis ne discederent sed expectarent promissionem patris. Et videntibus.

Lectio secunda.
Increpata igitur duritia eorum quid ammonendo dicat audiamus: Euntes in mundum vniuersum predicate euangelium omni creature. Omnis autem creature aliquid habet homo. Habet nanque commune esse cum lapidibus, viuere cum arboribus, sentire cum animalibus, intelligere cum angelis. Si ergo commune habet aliquid cum omni creatura homo, iuxta aliquid omnis creatura homo. Omni creature ergo predicatur euangelium, cum soli homini predicatur.
℟ Omnis pulchritudo [241| P.ij.] vt supra ad vesperas.

Lectio tertia.
Sequitur Qui crediderit et bapizatus fuerit, saluus erit. Qui vero non crediderit, condemnabitur. Fortasse vnusquisque apud semetipsum dicat: "Ego iam credidi, saluus ero." Si fidem operibus tenet, verum dicit. Uera etenim fides est, que quod verbis dicit, operibus non contradicit. Hinc Ioannes ait: Qui dicit se nosse deum et mandata eius non custodit, mendax est. Ueraciter fideles sumus, si quod verbis promittimus, operibus implemus.
℟ Ite in orbem vniuersum et predicate dicentes, alleluya, Et qui crediderit et baptizatus fuerit, saluus erit, alleluya, alleluya, alleluya.
℣ Signa autem eos, qui crediderint, hec sequentur: in nomine meo demonia eijcient, linguis loquentur nouis. Et qui.
℣ Exaltare, domine, alleluya, In virtute tua, alleluya.

In laudibus
Ⱥ
Uiri Galilei, quid aspicitis in celum? Hic Iesus, qui assumptus est a vobis in celum, sic veniet, alleluya.
Psalmus Dominus regnauit a.vij.
Ⱥ Cunque intuerentur in celum euntem illum, dixerunt, alleluya.
Psalmus Iubilate a.vij.
Ⱥ Eleuatis manibus benedixit eis et ferebatur in celum, alleluya.
Psalmus Deus, deus meus a.vij.
Ⱥ Exaltate regem regum et hymnum dicite deo, alleluya.
Psalmus Benedicite a.vij.
Ⱥ Uidentibus illis eleuatus est et nubes suscepit eum in celo, alleluya.
Psalmus Laudate a.viij.
Capitulum Primum quidem.
Hymnus Eterne rex altissime O.viij.
℣ Ascendens Christus in altum, alleluya.
Ⱥ Ascendo ad patrem meum et patrem vestrum, deum meum et deum vestrum, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Concede, quesumus, omnipotens deus, vt qui hodierna die vnigenitum tuum redemptorem nostrum ad celos ascendisse credimus, ipsi quoque mente in celestibus habitemus. Per eundem.

Ad primam
Ⱥ Uiri Galilei.
Psalmi consueti excepto psalmo Confitemini b.ij.
Capitulum Qui descendit P.j.
℟ Christe, fili dei viui, miserere nobis, alleluya, alleluya.
℣ Qui scandis supra sidera, miserere nobis.
℣ Ascendo ad patrem meum et patrem vestrum, alleluya.
Post confessionem ℣ Eleuata est. Ascendit deus. Ascendens Christus vt supra.

Ad completorium
Oratio Concede, quesumus vt supra ad matutinas.
Cetera more solito peragantur cum oratione Omnipotens sempiterne deus, dirige actus nostros. Hoc modo cantetur prima vsque ad penthecosten precibus consuetis, scilicet Et ego ad te, domine, clamaui et oratione Domine, sancte pater ceteris diebus adiunctis.

Ad tertiam
Capitulum Actuum j.
Conuescens precepit eis, ab Hierosolimis ne discederent sed expectarent promissionem patris, "quam audistis," inquit, "per os meum."
℟ Eleuata est magnificentia tua, [242] alleluya, alleluya.
℣ Super celos deus, alleluya.
℣ Ascendit deus in iubilatione.
Oratio vt supra.

Ad sextam
Capitulum ibidem.
Ioannes quidem baptizauit aqua, vos autem baptizabimini spiritu sancto non post multos hos dies.
℟ Ascendit deus in iubilatione, alleluya.
℣ Et dominus in voce tube, alleluya.
℣ Ascendens Christus in altum.

Ad nonam
Capitulum ibidem.
Non est vestrum nosse tempora vel momenta, que pater posuit in sua potestate, sed accipietis virtutem superuenientis spiritus sancti in vos et eritis michi testes in Hierusalem et in omni Iudea et Samaria et vsque ad vltimum terre.
℟ Ascendens Christus in altum, alleluya.
℣ Captiuam duxit captiuitatem, alleluya.
℣ Ascendo ad patrem meum.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Antiphone de laudibus cum psalmo Dixit dominus g.ij. psalmo Confitebor g.ij. psalmo Beatus vir g.ij. psalmo Laudate, pueri g.ij. psalmo Laudate dominum, omnes gentes g.iij.

Capitulum ibidem.
Dominus quidem Iesus postquam locutus est eis, assumptus est in celum et sedet a dextris dei.
℟ Ite in orbem vt supra.
Hymnus Eterne rex altissime O.viij.
℣ Ascendit deus.
Ⱥ O rex glorie, domine virtutum, qui triumphator hodie super omnes celos ascendisti, ne derelinquas nos orphanos sed mitte promissum patris in nos, spiritum veritatis, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.
Si aliquod festum nouem lectionum in dominicam infra octauas euenerit, loco suo celebretur. Totum officium dominicale in crastino plenius peragatur. Modo et ordine prenotato dicantur cursus diurnales vsque ad penthecosten excepta dominica die.

FERIA SEXTA ET IN CETERIS PRIUATIS DIEBUS
Ad matutinas
Inuitatorium Ascendit Christus in altum, alleluya.
Psalmus Uenite.
Hymnus Hymnum canamus glorie P.j.
Ⱥ Exaltare, domine, in virtute tua, cantabimus et psallemus, alleluya.
Psalmus Domine, in virtute a.vj.
Ⱥ Exaltabo te, domine, quoniam suscepisti me, alleluya, alleluya.
Psalmus idem c.j.
Ⱥ Ascendit deus in iubilatione et dominus in voce tube, alleluya.
Psalmus Omnes gentes d.j.
℣n147 A summo celo egressio eius, alleluya, Et occursus eius vsque ad summum eius, alleluya.

Lectio prima.
Quia igitur, fratres, Christi ascensio nostra est prouectio, etn148 quo processit gloria capitis, eon149 ‹s›pes vocatur corporis, dignis exultemus gaudijs et pia gratiarum actione letemur. Hodie enim non solum paradisi facti sumus possessores sed celorum suprema in Christo penetrauimus ampliora adepti per Christi gratiam, quam per diaboli amiseramus [243 | P.iij.] inuidiam.
℟ Exaltare, domine, alleluya, In virtute tua, alleluya.
℣ Cantabimus et psallemus. In.

Lectio secunda.
De solennitate huius diei per psalmistam dicitur: Eleuata est magnificentia tua super celos, deus. De hac iterum ait: Ascendit deus in iubilatione et dominus in voce tube. Et iterum ait: Ascendens in altum captiuam duxit captiuitatem, dedit dona hominibus.
℟ Ascendit deus in iubilatione, alleluya, Et dominus in voce tube, alleluya, alleluya.
℣ Ascendens Christus in altum captiuam duxit captiuitatem. Et dominus.

Lectio tertia.
Ascendens Christus in altum captiuam duxit captiuitatem, quia corruptionem nostram virtute incorruptionis sue obsorbuit. Dedit, ergo, dona hominibus, quia misso desuper spiritu alij sermo sapientie, alij sermo scientie, alij gratia sanitatum, alij genera linguarum, alij interpretatio sermonum data sunt.
℟ Ascendens in altum, alleluya, captiuam duxit captiuitatem, Dedit dona hominibus, alleluya, alleluya.
℣ Ascendit deus in iubilatione et dominus in voce tube. Dedit.
Psalmus Te deum.
Ⱥ Ascendo ad patrem meum.
Laudes matutinales vt in die sancto.
Ⱥ Non vos relinquam O.viij.
Psalmus Benedictus.
Oratio Concede, quesumus.

Ad vesperas
Psalmi vt in die sancto cum vna tantum antiphona de laudibus.
In euangelio Ⱥ Uado parare vobis locum O.viij.
Psalmus Magnificat.
Sic quotidie infra octauas. Cetera omnia vt in die sancto peragantur.

SABBATO
Ad matutinas
Super psalmos Ⱥ Nimis exaltatus es, alleluya, super omnes deos, alleluya.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.
Ⱥ Dominus in Syon, alleluya, magnus et excelsus, alleluya.
Psalmus Dominus regnauit, irascantur f.iij.
Ⱥ Dominus in celo, alleluya, parauit sedem suam, alleluya.
Psalmus Benedictus j f.iiij.
℣ Exaltare, domine.

Lectio prima.
De hac domini ascensione per Abacuc prophetam dicitur: Eleuatus est sol et luna stetit in ordine suo. Quid enim solis nomine nisi dominus et quid lune nomine nisi ecclesia designatur? Quousque enim dominus ad celos ascendit, sancta eius ecclesia aduersa mundi formidauit, ac post eius resurrectionem et ascensionem roborata est, aperte predicauit, quod credidit.
℟ Ponis nubem ascensum tuum, domine, Qui ambulas super pennas ventorum, alleluya.
℣ Qui facis angelos tuos spiritus et ministros tuos flammam ignis. Qui.

Lectio secunda.
De hac iterum ascensione per Salomonem dicitur: Ecce iste venit saliens in montibus, transiliens colles. Ueniens ergo dominus ad redemptionem nostram quosdam, vt ita dicam, [244] saltus dedit. Nam de celo in vterum virginis, de vtero in presepium, de presepio in crucem, de cruce in sepulchrum, de sepulcro redijt ad celum.
℟ Tempus est, vt reuertar ad eum, qui misit me, dicit dominus, nolite contristari nec turbetur cor vestrum, Rogo pro vobis patrem, vt ipse vos custodiat, alleluya, alleluya.
℣ Pacem meam do vobis, pacem relinquo vobis. Rogo.

Lectio tertia.
Ecce, fratres, vt nos posset trahere, pro nobis dominus quosdam saltus dedit, quia exultauit vt gygas ad currendam viam, vt nos ei ex corde diceremus: "Trahe me post te, curremus in odore vngentorum tuorum." Unde, fratres, illuc ascendamus corde, vbi illum corpore ascendisse credimus. Cogitemus, quia is, qui placidus ascendit, terribilis redit.
℟ Non turbetur cor vestum, ego vado ad patrem et mittam vobis spiritum veritatis Et ipse vos docebit que sunt precepta vite, alleluya.
℣ Nisi ego abiero, paracletus non veniet; dum assumptus fuero, mittam vobis eum. Et ipse.
Ⱥ Nisi ego abiero O.viij.
Cetera vt supra.

DOMINICA INFRA OCTAUAS
Ad vesperas
Psalmi cum antiphonis vt supra.
Capitulum Dominus quidem Iesus P.ij.
℟ Omnis pulchritudo domini O.viij.
Hymnus Eterne rex altissime.
℣ Ascendit deus.
Ⱥ Euntes in mundum vniuersum predicate euangelium omni creature, alleluya; qui crediderit et baptizatus fuerit, saluus erit, alleluya, qui vero non crediderit, condemnabitur, alleluya.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Omnipotens sempiterne deus, fac nos tibi semper et deuotam gerere voluntatem et maiestati tue sincero corde seruire. Per dominum.

Ad matutinas
Omnia vt in die sancto cum hac omelia.

Lectio prima. Secundum Ioannem xv.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Cum venerit paracletus, quem ego mittam vobis a patre, spiritum veritatis, qui a patre procedit, ille testimonium perhibebit de me," et reliqua.
Homilia venerabilis Bede presbiteri.
Uos, inquit, testimonium perhibebitis. Ac si diceret: Perhibet ille inspirando, vos predicando, qui ab initio mecum estis natiuitatis. Ab initio seculi predestinando, ab initio natiuitatis operando, ab initio predicationis sue vocando et iustificando, discipuli cum domino et dominus cum eis.
℟ Omnis pulchritudo O.viij.

Lectio secunda.
Sequitur: Que enim spiritu intus docente perceperunt, hec abiecto timore pristino foris loquendo et alijs ministrabant. Ipse spiritus corda eorum et scientia veritatis illustrauit [245 | P.iiij.] et ad docenda que nossent culmine virtutis erexit. Unde recte apud Esaiam: Spiritus idem fortitudinis et scientie nuncupatur.
℟ Non turbetur cor vestrum, ego vado ad patrem et dum assumptus fuero a vobis, mittam vobis, alleluya, Spiritum veritatis et gaudebit cor vestrum, alleluya.
℣ Ego rogabo patrem et alium paracletum dabit vobis. Spiritum.

Lectio tertia.
Est etenim spiritus scientie, quia per ipsum que recte agere vel etiam cogitare debeamus agnoscimus. Est etiam fortitudinis, quia etiam per ipsum, vt que bene nouimus, operemur, accipimus, ne aduersitate aliqua a bonis, que accepimus, repellamur. Cum data spiritus gratia etiam hec fiducia discipulorum fuit, quod ab initio erant cum domino. Ideoque que apostoli apud illum viderunt et audierunt, absque vlla ambiguitate predicare valebant.
℟ Ite in orbem P.ij.

Ad laudes
Capitulum j Petri iiij.
Estote prudentes et vigilate in orationibus ante omnia in vobismetipsis charitatem continuam habentes, quia charitas operit multitudinem peccatorum.
Ⱥ Cum venerit paracletus, quem ego mittam vobis spiritum veritatis, qui a patre procedit, ille testimonium perhibebit de me, alleluya.
Psalmus Benedictus.
Oratio Omnipotens sempiterne deus, fac nos vt supra.
Post Benedicamus domino commemoratio de ascensione domini fiat cum hac Ⱥ Ascendo ad patrem meum P.ij.
℣ Ascendit deus in iubilatione.
Oratio Concede, quesumus.

Prima et completorium tam precedens quam sequens dicatur vt in die sancto cum precibus consuetis.

Ad tertiam
Capitulum Estote prudentes.

Ad sextam
Capitulum Prime Petri quarto.
Unusquisque sicut accepit gratiam, in alterutrum illam amministrantes sicut boni dispensatores multiformis gratie dei.
Oratio dominicalis.

Ad nonam
Capitulum ibidem.
Si quis loquitur quasi sermones dei, si quis ministrat tanquam ex virtute, quam administrat deus, vt in omnibus honorificetur deus per Iesum Christum dominum nostrum.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Uiri Galilei.
Psalmi vt supra.
Capitulum Estote prudentes.
℟ Ite in orbem P.ij.
Hymnus Eterne rex altissime O.viij.
℣ Ascendit deus.
Ⱥ Sed hec locutus sum vobis, vt cum venerit hora eorum, reminiscamini, quia ego dixi vobis, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio dominicalis.
Commemoratio de ascensione cum hac Ⱥ Euntes in mundum docete omnes gentes, bapti [246] zantes eos, alleluya, in nomine patris et filij et spiritussancti, alleluya.
℣ et oratio vt supra.

FERIA SECUNDA
Ad matutinas
Inuitatorium Ascendens Christus.
Hymnus Hymnum canamus P.j.
Ⱥ super psalmos Eleuata est et cetera vt in die sancto.

Actus apostolorum vsque ad vigiliam penthecostes legatur.
Liber Actuum apostolorum beati Luce euangeliste incipit. Lectio prima.
Primum quidem sermonem feci de omnibus, o Theophile, que cepit Iesus facere et docere vsque in diem, qua precipiens apostolis per spiritum sanctum, quos elegit, assumptus est. Quibus et prebuit seipsum viuum post passionem suam in multis argumentis per dies quadraginta apparens eis et loquens de regno dei.

Et conuescens precepit eis, ab Hierosolimis ne discederent sed expectarent promissionem patris, "quam audistis," inquit, "per os meum. Quia Ioannes quidem baptizauit aqua, vos autem baptizabimini spiritu sancto non post multos hos dies."

Igitur qui conuenerant interrogabant eum dicentes: "Domine, si in tempore hoc restitues regnum Israel?" Dixit autem eis: "Non est vestrum nosse tempora vel momenta, que pater posuit in sua potestate, sed accipietis virtutem superuenientis spiritussancti in vos et eritis michi testes in Hierusalem et in omni Iudea et Samaria et vsque ad vltimum terre."

Et cum hec dixisset, videntibus illis eleuatus est et nubes suscepit eum ab oculis eorum. Cumque intuerentur in celum euntem illum, ecce duo viri astiterunt iuxta illos in vestibus albis. Qui et dixerunt: "Uiri Galilei, quid statis aspicientes in celum? Hic Iesus, qui assumptus est a vobis in celum, sic veniet, quamadmodum vidistis eum euntem in celum."

Tunc reuersi sunt Hierosolimam a monte, qui vocatur Oliueti, qui est iuxta Hierosolimam sabbati habens iter. Et cum introissent in cenaculum, ascenderunt, vbi manebant Petrus et Iacobus, Ioannes et Andreas et Philippus et Thomas, Bartholomeus et Matheus et Iacobus Alphei et Symon Zelotes et Iudas Iacobi. Hi omnes erant perseuerantes in oratione cum mulieribus et Maria, matre eius, et fratribus eius.

In diebus illis: Exurgens Petrus in medio fratrum dixit (erat autem turba hominum simul fere centum viginti): "Uiri fratres, oportet impleri scripturam, quam predixit spiritussanctus per os Dauid de Iuda, qui fuit dux eorum, qui comprehenderunt Iesum, qui connumeratus erat in nobis, et sortitus est sortem ministerij huius.

[247 | P.v.] Et hic quidem possedit agrum de mercede iniquitatis et suspensus crepuit medius et diffusa sunt omnia viscera eius. Et notum factum est omnibus habitantibus Hierusalem, ita vt appellaretur ager ille lingua eorum Acheldemach, hoc est, 'ager sanguinis.' Scriptum est enim in libro psalmorum: Fiat habitatio eius deserta et non sit, qui habitet in ea, et episcopatum eius accipiat alter.

Oportet ergo ex his viris, qui nobiscum congregati sunt in omni tempore, quo intrauit et exiuit inter nos dominus Iesus, incipiens a baptismate Ioannes vsque in diem, qua assumptus est a nobis, testem resurrectionis eius fieri nobiscum vnum ex istis."

Et statuerunt duos: Ioseph, qui vocabatur Barsabas, qui cognominatus est Iustus, et Mathiam et orantes dixerunt: "Tu, domine, qui corda nosti omnium, ostende nobis, quem elegeris vnum ex his duobus accipere locum ministerij huius apostolatus, de quo preuaricatus est Iudas, vt abiret in locum suum." Et dederunt sortes eis et cecidit sors super Mathiam et annumeratus est cum vndecim apostolis. Et cum complerentur dies pentecostes et cetera vsque magnalia dei.

FERIA SECUNDA
Ad matutinas
Inuitatorium Ascendit Christus P.ij.
℟ Ex altare, domine.
℟ Ascendit deus in iubilatione.
℟ Ascendens in altum.
Capitulum Primum quidem O.viij.
Ⱥ Collaudate regem regum, qui ascendit celos in iubilo, alleluya.
Psalmus Benedictus
Cetera omnia cum horis diurnalibus vt in die sancto.

Ad vesperas
In euangelio Ⱥ Dominus quidem Iesus postquam locutus est eis, ascendit in celum et sedet a dextris dei, alleluya.
Psalmus Magnificat.

FERIA TERTIA
Ad matutinas
Antiphone et psalmi vt supra in feria sexta prenotatur cum isto responsorio Tempus est et cum hoc ℣ Ascendo ad patrem meum et patrem vestrum, deum meum et deum vestrum.
℟ Non turbetur cor vestrum P.iij.
℟ Non relinquam vos orphanos, alleluya, Uado et venio ad vos et gaudebit cor vestrum, alleluya, alleluya.
℣ Pacem meam do vobis, pacem relinquo vobis. Uado.
Ⱥ Illi autem profecti predicauerunt vbique domino cooperante et sermonem confirmante sequentibus signis, alleluya, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Ⱥ "Domine, si in tempore hoc restitues regnum Israel?" Dixit autem eis: "Non est vestrum nosse tempora vel momenta, que pater posuit in sua potestate," alleluya.
Psalmus Magnificat.

FERIA QUARTA
Ⱥ super psalmos Nimis exaltatus est P.iij.
℟ Ego rogabo patrem et aliud paracletum dabit vobis, Ut maneat vobiscum ineternum, spiritum veritatis, alleluya.
℣ Si enim non abiero, paracletus non veniet ad vos, si autem abiero, mittam eum ad vos. Ut.
℟ Si enim non abiero, paracletus non veniet ad vos, si autem abiero, mittam eum ad vos; Cum autem venerit ille, docebit vos omnem veritatem, alleluya.
℣ Non enim loquetur a semetipso [248] sed quecunque audiet, loquetur, et que ventura sunt, annunciabit vobis. Cum.
℟ Dominus quidem Iesus postquam locutus est eis, ascendit in celum Et sedit a dextris dei.
℣ Eleuatis manibus benedixit eis et ferebatur in celum. Et sedit.
In euangelio Ⱥ Nunc autem ad te venio et hec loquor in mundo, vt habeant gaudium meum impletum in semetipsis, alleluya.
Psalmus Benedictus.
Oratio dominicalis.
Commemoratio fiat de ascensione domini.
Ⱥ Si diligeretis me, alleluya, gauderetis vtique, alleluya, quia vado ad patrem, alleluya, alleluya, alleluya.
Uersiculus et oratio vt supra.

Ad vesperas
Antiphone super psalmos vt supra.
Capitulum Primum quidem O.viij.
℟ Cumque intuerentur in celum euntem illum, ecce duo viri astiterunt iuxta illos in vestibus albis, qui et dixerunt, alleluya, alleluya, alleluya.
℣ Hic est enim Iesus, qui assumptus est a vobis in celum, sic veniet, quemadmodum vidistis eum euntem in celum, alleluya.
Hymnus Eterne rex altissime O.viiij.
℟ Ascendit deus.
Ⱥ Pater, manifestaui nomen tuum P.j.
Oratio Concede, quesumus P.ij.

Ad matutinas
Inuitatorium, hymnus, antiphone, psalmi, versiculi et lectiones habeantur vt in die sancto cum his responsorijs.
℟ Eduxit dominus saluator noster foras discipulos suos in Bethaniam et eleuatis manibus suis benedixit eis Et ferebatur in celum, alleluya, alleluya.
℣ Et factum est, dum benediceret illis, recessit ab eis. Et.
℟ Cunque intuerentur vt supra ad vesperas.
℟ Uiri Galilei, quid ammiramini aspicientes in celum, alleluya, Quemadmodum vidistis eum ascendentem in celum, ita veniet, alleluya, alleluya, alleluya.
℣ Cunque intuerentur in celum euntem illum, ecce duo viri astiterunt iuxta illos in vestibus albis, qui et dixerunt: "Quemadmodum."
Cetera omnia pleniter vt in die sancto peragantur preter responsorium hoc ad secundas vesperas Uiri Galilei vt supra ad matutinas.

FERIA SEXTA POST OCTAUAS
Ad matutinas
Omnia vt in precedente ferian150 sexta prenotantur cum lectionibus de actibus apostolorum et capitulis et orationibus dominicalibus; vide tamen rubricam positam ante primas vesperas penthecostes.
In euangelio Ⱥ Cum venerit paracletus P.iiij.

Ad vesperas
Ⱥ Uiri Galilei P.ij.
Psalmus de die.
Capitulum et oratio de dominica.
In euangelio Ⱥ Hec locutus sum vobis, vt gaudium meum in vobis sit et gaudium vestrum impleatur, alleluya, alleluya.
Psalmus Magnificat.

IN UIGILIA PENTHECOSTES
Ad matutinas et ceteras horas fiant omnia vt in precedente sabbato sine Te deum cum capitulis dominicalibus et homilia sequente.

Lectio prima. Secundum Ioannem xiiij.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Si diligitis me, mandata mea seruate," et reliqua.
Homilia venerabilis Bede.
Promittit se dei filius pro discipulis patrem exorare, vt dilectionis eius veritatem mandatorum obseruatione studeant comprobare. Rogat filius patrem per humanitatem, qui dat cum patre per diuinitatem.
℟ Non turbetur P.iiij.

Lectio secunda.
Rogat Christus in nobis, vt caput nostrum rogat pro nobis, vt sacerdos [249 | P.vj.] noster rogatur a nobis, vt deus noster. Et alium paracletum dabit vobis, id est, spiritus sui gratiam infundet, que inter aduersa presentis exilij patrie celestis exspectatione letificet. Paracletus quippe 'consolator' interpretatur.
℟ Ego rogabo P.v.

Lectio tertia.
Ut maneat vobiscum ineternum. Ineternum manet spiritussanctus cum sanctis, quos in hac vita semper inuisibiliter illustrat et in futuro ad contemplandam speciem sue maiestatis introducit. Quem mundus non potest capere. Non habent spirituales oculos mundi amatores, quibus spiritum sanctum videant.
℟ Si enim non abiero P.v.
In euangelio Ⱥ Si diligitis me, mandata mea seruate, alleluya, alleluya, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt claritatis tue super nos splendor effulgeat et lux tue lucis corda eorum, qui per gratiam tuam renati sunt, sanctispiritus illustratione confirmet. Per.
Si festum nouem lectionum vel trium proprium habens in hac die euenerit, in sexta feria anticipetur, vel festum trium lectionum, antiphonam et orationem recipiat. Nona de futuro festo vt in ceteris vigilijs cantetur, si tamen post missam differtur.

Ad vesperas
Super psalmos Ⱥ
Non vos relinquam orphanos, vado et venio ad vos et mittam vobis promissum patris; ille me clarificabit et manebit apud vos ineternum, alleluya.
Psalmus Omnia Laudate.
Ⱥ Ego mittam vobis spiritum veritatis, vt maneat vobiscum ineternum; in illa die vos cognoscetis, quia a patre exiui et in vobis ero, alleluya.
Ⱥ Rogabo patrem meum et alium paracletum dabit vobis, alleluya.
Ⱥ Qui autem diligit me, diligetur a patre meo et ego diligam eum et manifestabo ei meipsum, alleluya, alleluya, alleluya.
Ⱥ Spiritussanctus procedens a patre, apostolorum pectora inuisibiliter penetrans, ille docebit vos omnia, alleluya.

Capitulum Actuum ij.
Dum complerentur dies penthecostes, erant omnes discipuli pariter in eodem loco et factus est repente de celo sonus tanquam aduenientis spiritus vehementis et repleuit totam domum, vbi erant sedentes.
℟ Repleti sunt omnes spiritusancto et ceperunt loqui, prout spiritus sanctus dabat eloqui illis, Et conuenit multitudo dicentium, alleluya.
℣ Loquebantur varijs linguis apostoli magnalia dei.

Hymnus
Beata nobis gaudia
anni reduxit orbita,
cum spiritus paracletus
effulsit in discipulos.
Ignis vibrante lumine
lingue figuram detulit,
verbis vt essent proflui
et charitate feruidi.
Linguis loquuntur omnium,
turbe pauent gentilium,
musto madere deputant,
quos spiritus repleuerat.
Patrata sunt hec mystice
pasche peracto tempore,
sacro dierum numero,
quo lege fit remissio.
Te nunc, deus pijssime,
vultu precamur cernuo,
[250] illapsa nobis celitus
largire dona spiritus.
Dudum sacrata pectora
tua replesti gratia,
dimitte nunc peccamina
et da quieta tempora.
Sit laus patri cum filio,
sancto simul paracleto
nobisque mittat filius
carisma sancti spiritus. Amen.
℣ Spiritus domini repleuit orbem terrarum, alleluya, Et hoc, quod continet omnia, scientiam habet vocis, alleluya.
Ⱥ Si quis diligit me, sermonem meum seruabit et pater meus diliget eum et ad eum veniemus et mansionem apud eum faciemus, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio Presta, quesumus, omnipotens deus, vt claritatis tue vt supra.

Ad completorium
Ⱥ Ueni, sancte spiritus, reple tuorum corda fidelium et tui amoris in eis ignem accende, qui per diuersitatem linguarum cunctarum gentes in vnitate fidei congregasti, alleluya, alleluya.
Psalmus Cum inuocarem h.ij.

Capitulum Actuum j.
Charitas dei diffusa est in cordibus nostris per spiritum sanctum, qui datus est nobis.

Sequentia
Alma chorus domini
nunc pangat nomina summi:
Messias, Sother, Emanuel,
Sabaoth, Adonai,
Est vnigenitus, via,
vita, manus, homousyon,n151
Principium, primogenitus,
sapientia, virtus,
Alpha, caput finisque simul
vocitatur et est o,
Fons et origo boni,
paracletus ac mediator,
Agnus, ouis, vitulus,
serpens, aries, leo, vermis,
Os, verbum, splendor, sol, gloria,
lux et imago,
Panis, flos, vitis, mons, ianua,
petra lapisque,
Angelus et sponsus
pastorque, propheta, sacerdos,
Athanathos, kyrios, theos,
panton crathon et ysos,
Saluificet nos,
sit cui secla per omnia doxa.
℣ Emitte spiritum tuum et creabuntur, alleluya, Et renouabis faciem terre.
Ⱥ Alleluya, spiritus paracletus, alleluya, docebit vos omnia, alleluya, alleluya.
Psalmus Nunc dimittis.
Post confessionem ℣ Repleti sunt omnes spiritu sancto, alleluya.
℣ Loquebantur varijs linguis apostoli, alleluya.
℣ Spiritus domini repleuit orbem terrarum, alleluya.
℣ Domine, deus virtutum.
℣ Domine, exaudi.
Oratio Presta, quesumus, omnipotens deus, vt claritatis tue.
Hoc modo cantetur completorium per totam hanc hebdomadam.

IN DIE PENTHECOSTES
Ad matutinas
Inuitatorium Alleluya, spiritus domini repleuit orbem terrarum, Uenite adoremus, alleluya.
Psalmus Uenite exultemus.

Hymnus
Iam Christus astra ascenderat
regressus, vnde venerat,
promissum patris munere
sanctum daturus spiritum.
Solennis vrgebat dies,
quo mystico septemplici
orbe voluto septies
signat beata tempora.
Dum hora cunctis tertia
repente mundus intonat,
orantibus apostolis
deum venisse nunciat.
De patris ergo lumine
decorus ignis almus est,
quo fida Christi pectora
calore verbi compleat.
Dudum sacrata.
Sit laus patri.
Ⱥ super psalmos Factus est repente de celo sonus aduenientis spiritus vehementis, alleluya, alleluya.
Psalmus Magnus [251| P.vij.] dominus d.j.
Ⱥ Confirma hoc, deus, quod operatus es in nobis a templo sancto tuo, quod est in Hierusalem, alleluya, alleluya.
Psalmus Exurgat deus d.vj.
Ⱥ Emitte spiritum tuum et creabuntur et renouabis faciem terre, alleluya, alleluya.
Psalmus Benedictus ij f.ij.
℣ Loquebantur varijs.

Secundum Ioannem xiiij.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Si quis diligit me, sermonem meum seruabit," et reliqua.
Homilia beati Gregorij pape.
Seruat sermones eius, qui diligit deum, qui non diligit, non seruat, quia sine charitate quelibet custodia potest adesse, non potest prodesse. Neque enim quisquam deum diligere potest, si eum, quem diligit, non haberet.
℟ Dum complerentur dies penthecostes, erant omnes pariter dicentes, alleluya, et subito factus est sonus de celo, alleluya, Tanquam spiritus torrens repleuit totam domum, alleluya, alleluya.
℣ Dum ergo essent discipuli in vnum congregati propter metum Iudeorum, sonus repente de celo venit super eos. Tanquam.

Lectio secunda.
Et sermonem, quem audistis, non est meus. Ideo sermo, qui legitur filij, non est eius sed patris, quia ipse filius verbum est patris. Hec locutus sum vobis apud vos manens, id est, manens per humanitatem, secundum quam a patre missus est, non ab ipso procedens nec a vobis recedens.
℟ Repleti sunt vt supra ad vesperas.

Lectio tertia.
Paracletus autem spiritus sanctus, quem mittet pater in nomine meo, ille vos docebit omnia et suggeret vobis omnia, quecumque dixero vobis. Omnia autem saluti vel virtuti necessaria ministrat, vnus spiritus scilicet, et per sapientiam omnem veritatem et per experientiam omnem bonitatem.
℟ Ite in orbem vniuersum P.ij.
℣ Paracletus autem spiritus sanctus, quem mittet pater in nomine meo, ille omnia vos docebit et suggeret omnia, quecumque dixero vobis et cetera.
℣ Uerbo domini celi firmati sunt, alleluya, Et spiritu oris eius omnis virtus eorum, alleluya.

Ad laudes
Ⱥ
Dum complerentur dies penthecostes, erant omnes pariter dicentes, alleluya.
Psalmus Dominus regnauit cum ceteris.
Ⱥ Spiritus domini repleuit orbem terrarum, alleluya.
Ⱥ Repleti sunt omnes spiritu sancto et ceperunt loqui, alleluya.
Ⱥ Fontes et omnia, que mouentur in aquis, hymnum dicite deo, alleluya.
Ⱥ Loquebantur varijs linguis apostoli magnalia dei, alleluya, alleluya, alleluya.
Capitulum Dum complerentur vt supra ad vesperas.

Hymnus
Impleta gaudent viscera,
afflata sancto spiritu
voces diuersas intonant,
fantur dei magnalia.
Ex omni gente cogniti
grecis, latinis, barbaris
cunctisque admirantibus
linguis loquuntur omnium.
Iudea tunc incredula,
vesana toruo spiritu
ructare musti crapulam
alumnos Christi concrepat.
Sed signis et virtutibus
occurrit et docet Petrus
falsa profari perfidos
Iohelis testimonio.
Dudum sacrata vt supra in hymno Beata nobis.
[252] Sit laus patri.
℣ Repleti sunt omnes spiritusancto, alleluya, Et ceperunt loqui, alleluya.
Ⱥ Accipite spiritumsanctum, quorum remiseritis peccata, remittuntur eis, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Deus, qui hodierna die corda fidelium sanctispiritus illustratione docuisti, da nobis in eodem spiritu recta sapere et de eius semper consolatione gaudere. Per.

Ad primam
Hymnus Iam lucis orto.
Ⱥ Dum complerentur.
Psalmi consueti.
Capitulum Charitas dei vt supra ad completorium.
℟ Christe, fili dei viui, miserere nobis, alleluya, alleluya.
℣ Qui spiritum paracletum misisti apostolis, miserere nobis, alleluya.
℣ Emitte spiritum tuum.
Post confessionem versiculi in completorio prenotati dicantur cum oratio Deus, qui hodierna die corda fidelium vt supra ad Benedictus. Cetera more solito peragantur cum oratione Omnipotens sempiterne deus, dirige actus vt supra in psalterio. Simili modo dicatur prima per totam hebdomadam.

Ad tertiam
Hymnus
Ueni, creator spiritus,
mentes tuorum visita,
imple superna gratia
que tu creasti, pectora.
Qui paracletus diceris,
donum dei altissimi,
fons viuus, ignis, charitas
et spiritalis vnctio.
Tu septiformis munere,
dextre dei tu digitus,
tu rite promissum patris
sermone ditans guttura.
Accende lumen sensibus,
infunde amorem cordibus,
infirma nostri corporis
virtute firmans perpetim.
Hostem repellas longius
pacemque dones protinus,
ductore sic te preuio
vitemus omne noxium.
Per te sciamus da patrem,
noscamus atque filium,
te vtriusque spiritum
credamus omni tempore.
Dudum sacrata.
Sit laus patri.
Capitulum Actuum ij.
Factus est repente de celo sonus tanquam aduenientis spiritus vehementis et repleuit totam domum, vbi erant apostoli sedentes.
℟ Repleti sunt omnes spiritusancto, alleluya.
℣ Et ceperunt loqui, alleluya.
℣ Loquebantur.
Oratio vt supra.

Ad sextam
Hymnus Rector potens.

Capitulum ibidem.
Apparuerunt apostolis dispertite lingue tanquam ignis seditque supra singulos eorum spiritussanctus.
℟ Loquebantur varijs linguis apostoli, alleluya, Magnalia dei alleluya.
℣ Spiritus domini repleuit.
Oratio vt supra.

Ad nonam
Hymnus Rerum deus.

Capitulum ibidem
Repleti sunt omnes spiritusancto et ceperunt loqui varijs linguis, prout spiritussanctus dabat eloqui illis.
℟ Spiritus domini repleuit orbem terrarum, alleluya, alleluya.
℣ Et hoc, quod continet omnia, scientiam habet vocis, alleluya.
℣ Emitte spiritum tuum.
Oratio vt supra.
Per totam hebdomadam in fine hymni dicantur ℣ Dudum sacrata. Sit laus patri.

Ad secundas vesperas
Super psalmos Ⱥ Dum complerentur et cetera.
Psalmi Dixit dominus. Confitebor. Beatus vir. Laudate, pueri. Laudate dominum, omnes.

Capitulum ibidem
Facta autem hac voce conuenit multitudo et mente confusa est, quoniam audiebat vnusquisque [253 | P.viij.] lingua sua illos loquentes magnalia dei.
℟ Ite in orbem vt supra ad matutinas.
Hymnus Beata nobis P.vj.
℣ Spiritus domini.
Ⱥ Hodie completi sunt dies pentecostes, alleluya, hodie spiritussanctus in igne discipulis apparuit et tribuens eis charismatum dona misit eos in vniuersum mundum predicare et testificari; qui crediderit et baptizatus fuerit, saluus erit, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.
In quacunque die huius hebdomade aliquod festum nouem lectionum occurrat, in eandem feriam sequentis hebdomade differatur. Idem fiat de festo trium lectionum proprium habens officium.

FERIA SECUNDA
Ad matutinas
Inuitatorium Repleti sunt omnes spiritu sancto, alleluya.
Psalmus Uenite.
Hymni, antiphone, psalmi, versiculus, capitulum cum laudibus matutinis dicantur vt in die sancto et deinceps per totam hebdomadam.

Lectio prima. Secundum Ioannem iij.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Sic deus dilexit mundum, vt filium suum vnigenitum daret," et reliqua.
Homilia beati Augustini episcopi.
Non enim misit deus filium suum in mundum, vt iudicet mundum sed vt saluetur mundus per ipsum. Ergo quantum in medico est sanare venit egrotum. Ipse se interimit, qui precepta medici seruare non vult.
℟ Iam non dicam vos seruos sed amicos meos, quia omnia cognouistis, que operatus sum in medio vestri, alleluya, Accipite spiritumsanctum in vobis paracletum; ipse est, quem pater mittet vobis, alleluya.
℣ Quorum remiseritis peccata, remittuntur eis. Accipite.

Lectio secunda.
Uenit saluator ad mundum. Quare saluator dictus est mundi, nisi vt saluet mundum? Saluari ab ipso non vis: ex te ipso iudicaberis. Uide, quid ait: "Qui credit in eum, non iudicatur. Qui autem non credit, iam iudicatus est." Quare? Quia non credit in nomine vnigeniti filij dei.
℟ Disciplinam et sapientiam docebat eos dominus, alleluya, firmauit in illis gratiam spiritussancti Et intellectu adimpleuit corda eorum, alleluya, alleluya.
℣ Repentino namque sonitu spiritussanctus super eos venit. Et.

Lectio tertia.
Hoc est autem iudicium, quia lux venit in mundum et dilexerunt homines magis tenebras quam lucem: erant enim mala eorum opera. Omnium mala opera inuenit dominus. Quomodo ergo quidam fecerunt veritatem et venerunt ad lucem? Hoc enim sequitur: qui autem facit veritatem, venit ad lucem, vt manifestentur opera eius, quia in deo sunt facta.
℟ Aduenit ignis diuinus non comburens sed illuminans, non consumens sed lucens et inuenit corda discipulorum receptacula munda Et tribuit eis charismatum dona, alleluya, alleluya.
℣ Inuenit eos concordes charitate et illustrauit eos inundans diuinitas deitatis. Et tribuit.
In euangelio Ⱥ Sic deus dilexit mundum, vt filium suum vnigenitum daret, vt omnis, qui credit in ipsum, non pereat sed habeat vitam eternam, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Deus, qui apostolis tuis sanctum dedisti spiritum, concede plebi [254] tue pie petitionis effectum, vt quibus dedisti fidem, largiaris et pacem. Per.

Hore autem per totam hebdomadam peragantur, vt in die sancto prenotatur, cum oratione de die. Ad vesperas antiphone, psalmi, capitulum, hymnus et versiculus vt in ipsa die cum quinque antiphonis et eisdem psalmis per totam hebdomadam peragantur.
℟ Aduenit ignis vt supra.
Ⱥ Non enim misit deus filium suum in mundum, vt iudicet mundum sed vt saluetur mundus per ipsum, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

FERIA TERTIA
Lectio prima. Secundum Ioannem x.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Amen, amen dico vobis: qui non intrat per ostium in ouile ouium sed ascendit aliunde, ille fur est et latro," et reliqua.
Homilia beati Augustini episcopi.
Nominat itaque ouile saluator, nominat ostium, commendat omnia sed nondum exponit.
℟ Spiritussanctus procedens a throno apostolorum pectora inuisibiliter penetrauit nouo sanctificationis signo, Ut in ore eorum omnium genera nascerentur linguarum, alleluya.
℣ Aduenit ignis diuinus non comburens sed illuminans et tribuit eis charismatum dona. Ut.

Lectio secunda.
Uenturus est ad ea verba, in quibus aliqua, que dixit nobis, dignatur exponere, ex quorum expositione dabit nobis fortasse etiam illa, que non exposuit, intelligere. "Amen, amen dico vobis," inquit, "quia ego sum ostium." Ecce Christum ostium agnouimus; intremus, vt nos intrasse gaudeamus.
℟ Spiritus domini repleuit orbem terrarum Et hoc, quod continet omnia, scientiam habet vocis, alleluya, alleluya.
℣ Omnium est enim artifex omnem habens virtutem, omnia prospiciens. Et hoc.

Lectio tertia.
Omnes quotquot venerunt fures sunt et latrones. Quid hoc audiamus? Ante aduentum Christi venerunt prophete. Nunquid fuerunt latrones? Absit. Non enim preter illum sed cum illo venerunt. Uenturus dominus precones mittebat sed eorum corda, quos mittebat, possidebat. Cum illo ergo venerunt, quia cum verbo dei venerunt: ipse est veritas. Cum illo venerunt, quia veraces fuerunt et veritatem annunciauerunt.
℟ Spiritussanctus repleuit totam domum, vbi erant apostoli, et apparuerunt illis dispertite lingue tanquam ignis seditque supra singulos eorum Et repleti sunt omnes spiritusancto n152 et ceperunt loqui varijs linguis, prout spiritussanctus dabat eloqui illis, alleluya, alleluya, alleluya.
℣ Cum ergo essent in vnum congregati propter metum Iudeorum, sonus repente de celo venit super eos. Et.
In euangelio Ⱥ Amen, amen dico vobis: qui non intrat per ostium in ouile ouium sed ascendit aliunde, ille fur est et latro, qui autem intrat per ostium, pastor est ouium, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Assit nobis quesumus, domine, virtus spiritussancti, que et corda nostra clementer expurget et ab omnibus tueatur aduersis. Per.

[255 | Q.j.] Ad vesperas
℟ Spiritussanctus repleuit vt supra.
In euangelio Ⱥ Ego sum ostium, dicit dominus, per me si quis introierit, saluabitur et pascua inueniet, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

FERIA QUARTA
Lectio prima. Secundum Ioannem vj.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Nemo potest venire ad me, nisi pater, qui misit me, traxerit eum," et reliqua.
Homilia beati Augustini episcopi.
Quid est Nemo potest venire ad me, nisi pater meus traxerit eum? Trahit autem deus pater quos ad vitam predestinando elegit, trahit vocando, inspirando, plerumque etiam aduersis compellendo siue prosperis demulcendo.
℟ Apparuerunt apostolis dispertite lingue tanquam ignis, alleluya, Seditque supra singulos eorum spiritussanctus, alleluya.
℣ Et factus est de celo sonus tanquam aduenientis spiritus vehementis et repleuit totam domum, vbi erant sedentes. Seditque.

Lectio secunda.
Quid est trahi a patre, nisi audire verbum patris? Illum trahit pater ad filium, qui credit filium patrem habere deum quique deo patri coeternum et consubstantialem credit esse filium.
℟ Loquebantur varijs linguis apostoli, alleluya, Magnalia dei, prout spiritussanctus dabat eloqui illis, alleluya.
℣ Repleti sunt omnes spiritusancto et ceperunt loqui. Magnalia.

Lectio tertia.
Ille tractus est a patre, qui ait: "Tu es Christus, filius dei viui." Cui dominus inquit: "Beatus es, Symon Bariona, quia caro et sanguis non reuelauit tibi sed pater meus, qui est in celis."
℟ Facta autem hac voce conuenit multitudo et mente confusa est, quoniam audiebat vnusquisque lingua sua illos loquentes Magnalia dei, alleluya, alleluya, alleluya.
℣ Stupebant autem omnes et mirabantur adinuicem dicentes: "Ecce omnes isti Galilei sunt, qui loquuntur." Magnalia.
Ⱥ Amen, amen dico vobis: qui credit in me habet vitam eternam, alleluya, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Mentes nostras, quesumus, domine, paracletus, qui a te procedit, illuminet et inducat in omnem, sicut tuus promisit filius, veritatem. Qui tecum.

Ad vesperas
℟ Facta autem hac voce.
Ⱥ Ego sum panis viuus, qui de celo descendi; si quis manducauerit ex hoc pane, viuet ineternum, et panis, quem ego dabo, caro mea est pro mundi vita, alleluya, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

FERIA QUINTA
Ad matutinas
Lectio prima. Secundum Lucam ix.
In illo tempore: Conuocatis Iesus duodecim apostolis dedit illis virtutem et potestatem super omnia demonia et vt languores curarent, et reliqua.
Homilia venerabilis Bede.
Ad totius orbis instructionem simul omnes duodecim apostolos conuocat, vt mundi salutem, quam verbo predicarent, suoque numero mystice commendarent. Et ait ad illos: "Nichil tuleritis in [256] via: neque virgam neque peram neque pecuniam neque duas tunicas habeatis."
Responsoria in secunda feria prescripta habeantur.

Lectio secunda.
Queri solet quomodo Matheus et Lucas commemorauerunt dominum dixisse discipulis suis, ne virgam ferrent, cum dicat Marcus, ne quid tollerent in via nisi virgam tantum. Utrumque accipiendum est a domino apostolis dictum: et vt virgam non ferrent et vt non nisi virgam ferrent, cum per Matheum diceret eis: "Nolite possidere aurum neque argentum: dignus est operarius cibo suo."

Lectio tertia.
Est autem virga duplex: alia iusticie, alia superbie. Conceditur quidem virga correctionis, tollitur virga elationis. Et quicunque non receperint vos exeuntes de ciuitate illa, etiam pedum vestrorum excutite puluerem in testimonium illis. Pedes predicationis intentionem significant, puluis leuitatem cogitationis exprimit.
In euangelio Ⱥ Conuocatis Iesus duodecim apostolis dedit illis virtutem et potestatem super omnia demonia et vt languores curarent et misit illos predicare regnum dei et sanare infirmos, alleluya, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens et misericors deus, vt spiritussanctus adueniens templum nos glorie sue dignanter inhabitando perficiat. Per.

Ad vesperas
℟ Aduenit ignis diuinus.
Ⱥ Egressi duodecim apostoli circuibant per castella euangelizantes et curantes vbique, alleluya, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

FERIA SEXTA
Lectio prima. Secundum Lucam v.
In illo tempore: Factum est in vna dierum et Iesus sedebat docens, et reliqua.
Homilia beati Ambrosij.
Sicut enim paraliticus ex naturalis defectu caloris precluso venarum meatu ad opus inualidus redditur, ita extincto per concupiscentie fluxum igne castitatis statim sensuum dissolutio sequitur.
Eadem responsoria, que in tertia feria dicantur.

Lectio secunda.
Et non inuenientes, qua parte illum inferrent pre turba, supra tectum ascendunt et submiserunt eum cum lecto in medium ante Iesum. Patefacto igitur tecto eger ante Iesum submittitur, hoc est, ad eius humilitatem fidei pietate descenditur, quia reseratis scripturarum mysterijs ad noticiam Christi peruenitur.

Lectio tertia.
Quod autem cum lecto deponitur, signatur ab homine in ista carne ad hoc constituto Christum debere cognosci. Quorum fidem vt vidit, dixit: "Homo, remittuntur tibi peccata tua." Intuendum sane quantum propria cuiusque fides apud deum valeat, vbi tantum valuit aliena, vt totus homo repente, id est, exterius interiusque iam saluatus, expurgaretur [257 | Q.ij.] aliorumque meritis alijs relaxarentur peccata.
In euangelio Ⱥ Factum est in vna dierum et Iesus sedebat docens et erant pharisei sedentes et legisdoctores, qui venerant ex omni castello Galilee et Iudee et Hierusalem, et virtus domini erat ad sanandum eos, alleluya, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Da, quesumus, ecclesie tue, misericors deus, vt spiritusancto congregata hostili nullatenus incursione turbetur. Per.

Ad vesperas
℟ Spiritussanctus repleuit P.viij.
Ⱥ Ut autem sciatis, quia filius hominis habet potestatem in terra dimittendi peccata, tunc ait paralitico, surge, tolle lectum tuum et vade in domum tuam, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

SABBATO
Lectio prima. Secundum Lucam iiij.
In illo tempore: Surgens Iesus de synagoga introiuit in domum Simonis. Socrus autem Symonis tenebatur magnis febribus, et reliqua.
Homilia venerabilis Bede presbiteri.
Domus Petri vetus lex intelligitur. Socrus autem Petri synagoga, quia stimulis inuidie agitabatur aduersus ecclesiam gentium, ne locum preciperet credendo in Christum et voluntati eius famulando.
Responsoria in quarta feria scripta dicantur.

Lectio secunda.
Siue aliter potest intelligi: si virum a demonio liberatum moraliter animum ab immunda cogitationen153 liberatum dixerimus significare, consequenter femina febribus tenta sed ad imperium domini curata carnem ostendit concupiscentie feruore per continentie precepta frenatam. Tu.

Lectio tertia.
Omnis enim amaritudo et ira et indignatio et clamor et blasphemia spiritus immundi furor est. Fornicationem vero, immundiciam, libidinem, concupiscentiam malorum et auariciam, que est simulachrorum seruitus, hec omnia et his similia febrem humane nature possumus accipere. A quibus quandiu anime fidelium tenentur, egritudine tanta oppresse sunt, vt nequaquam digne deo quid boni operis valeant exhibere.
In euangelio Ⱥ Facta autem die egressus est Iesus et ibat in desertum locum et turbe requirebant eum et venerunt vsque ad ipsum et detinebant eum, ne discederet ab eis, alleluya, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Mentibus nostris, quesu‹mu›s, domine, spiritumsanctum benignus infunde, cuius et sapientia conditi sumus et prouidentia gubernamur. Per eiusdem.

[258] IN FESTO SANCTE TRINITATIS
Ad primas vesperas super psalmum Laudate per omnia.
Ⱥ
Gloria tibi, trinitas, equalis vna deitas et ante omnia secula et nunc et imperpetuum.
Ⱥ Laus et perennis gloria deo patri et filio, sancto simul paracleto in secula seculorum.
Ⱥ Gloria laudis resonet in ore omnium patri geniteque proli, spirituisancto pariter resultet laude perenni.
Ⱥ Laus deo patri parilique proli et tibi, sancte studio perenni spiritus, nostro resonet ab ore omne per euum.
Ⱥ Ex quo omnia, per quem omnia, in quo omnia, ipsi gloria in secula.

Capitulum Romanorum xj.
O altitudo diuitiarum sapientie et scientie dei, quam incomprehensibilia sunt iudicia eius et inuestigabiles vie eius, quoniam ex ipso et per ipsum et in ipso sunt omnia; ipsi honor et gloria in secula seculorum. Amen. Deo gratias.
℟ O beata trinitas, te laudamus, te benedicimus, te adoramus, auge in nobis fidem, auge spem, auge charitatem, O beata trinitas.
℣ Tibi laus, tibi gloria, tibi gratiarum actio in secula sempiterna. O beata.

Hymnus
Adesto, sancta trinitas,
par splendor, vna deitas,
qui extas rerum omnium
sine fine principium.
Te celorum militia
laudat, adorat, predicat,
triplexque mundi machina
benedicit per secula.
Assumus et nos cernui,
te adorantes famuli,
vota precesque supplicum
hymnis iunge celestium.
Unum te lumen credimus,
quod et ter idem colimus,
alpha et o quem dicimus,
te laudat omnis spiritus.
Laus patri sit ingenito,
laus eius vnigenito,
laus sit sancto spiritui,
trino deo et simplici. Amen.
℣ Benedicamus patrem et filium cum sancto spiritu.
℟ Laudemus et superexaltemus eum in secula.
Ad Magnificat Ⱥ Te deum patrem ingenitum, te filium vnigenitum, te spiritumsanctum paracletum, sanctam et indiuiduam trinitatem toto corde et ore confitemur, laudamus atque benedicimus: tibi gloria in secula.

Collecta
Omnipotens sempiterne deus, qui dedisti nobis, famulis tuis, in confessione vere fidei eterne trinitatis gloriam agnoscere et in potentia maiestatis adorare vnitatem, quesumus, vt eiusdem fidei firmitate ab omnibus semper muniamur aduersis. Qui viuis.

Ad completorium
Super psalmos consuetos Ⱥ Miserere michi, domine.
Capitulum Tu in nobis vt in psalterio h.ij.
Hymnus Te lucis.
℣ Custodi.
Psalmi Nunc dimittis. Salua nos. Kyrie, eleison. Pater noster.
Dicta confessione sequuntur ℣ Uerbo domini celi firmati sunt vt infra ad horas diurnales.
℣ Sit nomen domini benedictum.
[259 | Q.iij.] ℣ Magnus dominus noster et magna virtus eius.
℣ Domine deus virtutum.
Collecta Illumina.
Inuitatorium Deum verum vnum in trinitate et trinitatem in vnitate Uenite adoremus.
Psalmus Uenite.
Hymnus Adesto, sancta trinitas vt supra.

In primo nocturno
Ⱥ Adesto, deus vnus, omnipotens pater et filius et spiritussanctus.
Psalmus Domine, dominus noster a.ij.
Ⱥ Te vnum in substantia, trinum in personis confitemur.
Psalmus Celi enarrant a.vj.
Ⱥ Te semper idem esse, viuere et intelligere profitemur.
Psalmus Domini est terra b.ij.
℣ Uerbo domini celi firmati.

Augustinus in libro de trinitate. Lectio prima.
Credimus sanctam trinitatem, id est, patrem et filium et spiritumsanctum, vnum deum omnipotentem vnius substantie, vnius essentie, vnius potestatis, creatorem omnium creaturarum, a quo omnia, per quem omnia, in quo omnia. Tu autem, domine.
℟ Benedicat nos deus, deus noster, Benedicat nos deus et metuant eum omnes fines terre.
℣ Deus misereatur nostri et benedicat nos deus noster. Benedicat.

Lectio secunda.
Credimus patrem a semetipso, non ab alio, filium a patre, genitum, deum verum de deo vero, lumen verum de lumine vero, non tamen duo luminaria sed vnum lumen, spiritumsanctum a patre et filio equaliter procedentem, consubstantialem, coeternum patri et filio.
℟ Benedictus dominus deus Israel, qui facit mirabilia solus, Et benedictum nomen maiestatis eius ineternum.
℣ Replebitur maiestate eius omnis terra, fiat, fiat. Et.

Lectio tertia.
Pater plenus deus est in se, filius plenus deus a patre genitus, spiritussanctus a patre et filio procedens. Et tamen non tres deos dicimus sed vnum omnipotentem, coeternum, inuisibilem, incommutabilem. Qui totus vbique est, totus vbique presens, non per partes diuisus sed totus in omnibus, non localiter sed potentialiter. Tu.
℟ Quis deus magnus sicut deus noster? Tu es deus, qui facis mirabilia.
℣ Notam fecisti in populis virtutem tuam, redemisti in brachio tuo populum tuum. Tu.

In secundo nocturno
Ⱥ Te inuocamus, te adoramus, te laudamus, o beata trinitas.
Psalmus Omnes gentes d.j.
Ⱥ Spes nostra, salus nostra, honor noster, o beata trinitas.
Psalmus Magnus dominus d.j.
Ⱥ Libera nos, salua nos, iustifica nos, o beata trinitas.
Psalmus Deus, iudicium e.j.
℣ Benedicat nos deus, deus noster, benedicat nos deus.

Lectio quarta.
Hec tria vnus deus et vnus deus hec tria, vera et sempiterna trinitas in personis, vera et sempiterna vnitas in substantia, pater et filius et spiritussanctus. Hec vero sancta trinitas, nichil maius est in tribus personis simul nominatis, quam in vna qualibet persona semel dicta, quia vnaqueque persona plena est substantia in se, non tamen tres substantie sed vnus est deus.
℟ Magnus dominus et magna virtus eius Et sapientie eius non est numerus.
℣ Magnus [260] dominus et laudabilis nimis et magnitudinis eius non est finis. Et sapientie eius.

Lectio quinta.
Una est substantia, vna potentia, vna essentia, vna eternitas, vna magnitudo, vna potestas, pater et filius et spiritussanctus. Nec aliud est pater in natura, quam filius et spiritussanctus, sed alius est pater in persona, alius filius in persona, alius spiritussanctus in persona. In patre manet eternitas, in filio equalitas, in spiritusancto eternitatis equalitatisque connexio, quia pater et filius et spiritussanctus deitatis sunt connexio, vnus deus omnipotens in substantia et essentia, omnipotentia, maiestate et deitate. Tu autem.
℟ Gloria patri geniteque proli et tibi compar vtriusque semper spiritus, alme deus, vnus Omni tempore seculi.
℣ Da gaudiorum premia, da gratiarum munera, dissolue litis vincula, astringe pacis federa. Omni.

Lectio sexta.
Sicut eadem sancta trinitas inseparabilis in substantia, ita inseparabilis est in operibus, quamuis quedam opera quibusdam personis specialiter conueniant, sicut patri vox illa, que de celo sonuit super Christum baptizatum, et ad filij personam humanitatis tantummodo pertinet susceptio et spiritussancti persone proprie congruit illa columba, in cuius specie spiritussanctus descendit super eundem dei filium secundum hominem baptizatum; tamen absque omni dubitatione illam columbam et Christi humanitatem tota sancta trinitas operata est, cuius opera inseparabilia sunt.
℟ Honor, virtus et potestas et imperium sit trinitati in vnitate, vnitati in trinitate In perenni seculorum tempore.
℣ Trinitati lux perennis, vnitati sit decus perpetim. In perenni.

In tertio nocturno
Ⱥ Charitas pater est, gratia Christus, communicatio spiritus, o beata trinitas.
Psalmus Benedixisti e.vij.
Ⱥ Uerax est pater, veritas filius, veritas spiritus, o beata trinitas.
Psalmus Cantate j f.ij.
Ⱥ Una igitur pater, logos paracletusque substantia est, o beata trinitas.
Psalmus Dominus regnauit j f.ij.
℣ Sit nomen domini benedictum.

Secundum Ioannem iij.
In illo tempore: Erat homo ex phariseis Nichodemus nomine, princeps Iudeorum. Hic venit ad Iesum nocte et dixit ei: "Rabbi, scimus, quia a deo venisti magister," et reliqua.
Homilia venerabilis Bede presbiteri.
Sicut ex lectione sancti euangelij, fratres karissimi, audistis, princeps Iudeorum venit ad Iesum nocte cupiens secreta eius allocutione plenius discere mysteria fidei, cuius aperta signorum ostensione aliquatenus iam rudimenta perceperat. Qui qu‹oni›am prudenter ea, que ab illo fieri videbat, intelligeren154 curauit, [261 | Q.iiij.] sublimiter ea, que ab illo querebat, inuestigare promeruit. "Rabbi," inquit, "scimus, quia a deo venisti magister. Nemo enim potest hec signa facere, que tu facis, nisi fuerit deus cum eo."
℟ Tibi laus, tibi gloria, tibi gratiarum actio In secula sempiterna, o beata trinitas.
℣ Et benedictum nomen glorie tue sanctum et laudabile et superexaltatum. In.

Lectio octaua.
A deo igitur venisse dominum ad magisterium celeste mundo adhibendum confessus est, deum cum illo fuisse miraculis procedentibus intellexit, necdum tamen ipsum deum esse cognouit. Sed quia quem magistrum nouerat veritatis studiose docendus adijt, merito ad agnitionem diuinitais eius perfecte doctus subijt, merito vtriusque natiuitatis eius, diuine scilicet et humane, sed et passionis atque ascensionis ipsius, archana percepit, necnon etiam modum secunde generationis et ingressum regni celestis, atque per plura doctrine euangelice sacramenta domino reuelante didicit.
℟ Benedicamus patrem et filium cum sancto spiritu, laudemus et superexaltemus eum In secula.
℣ Benedictus es, domine, in firmamento celi et laudabilis et gloriosus. In secula.

Lectio nona.
Respondit Iesus et dixit ei: "Amen, amen dico tibi: nisi quis natus fuerit denuo, non potest videre regnum dei." Que sententia tanto apertius cunctis fidelibus lucet, quanto constat, quia sine huius luce fideles esse nequeunt. Quis etenim sine lauachro regenerationis remissionem peccatorum consequi et regnum valet intrare celorum? Tu autem.
℟ Summe trinitati, simplici deo vna diuinitas, equalis gloria, coeterna maiestas patri prolique sanctoque flamini, Qui totum subdit suis orbem legibus.
℣ Prestet nobis gratiam deitas beata patris ac nati pariterque spiritus almi. Qui totum.
Te deum.
℣ Magnus dominus noster et magna virtus eius.

Laudes
Ⱥ
O beata et benedicta et gloriosa trinitas, pater et filius et spiritussanctus.
℣ Tibi laus, tibi gloria, tibi gratiarum actio.
Ⱥ O beata, benedicta et gloriosa trinitas, pater et filius et spiritussanctus.
℣ Miserere, miserere, miserere nobis.
Ⱥ O vera, summa, sempiterna trinitas, pater et filius et spiritussanctus.
℣ Tibi laus, tibi gloria, tibi gratiarum actio.
Ⱥ O vera, summa, sempiterna trinitas, pater et filius et spiritussanctus.
℣ Miserere, miserere, miserere nobis.
Ⱥ Te iure laudant, te odorant, te glorificant omnes creature tue, o beata trinitas.
℣ Tibi laus, tibi gloria, tibi gratiarum actio.
Capitulum O altitudo vt supra.

Hymnus
O pater ‹sancte›, mitis atque pie,
o Iesu Christe, fili venerande,
paracletusque spiritus, o alme
deus eterne.
[262] Trinitas sancta vnitasque firma,
deitas vera, bonitas immensa,
lux angelorum, salus orphanorum
spesque cunctorum.
Seruiunt tibi cuncta, que creasti,
te tue cuncte laudant creature
nos quoque tibi psallimus deuoti,
tu nos exaudi.
Gloria tibi, omnipotens deus,
trinus et vnus, magnus et excelsus,
te decet hymnus, honor, laus et decus
nunc et in euum. Amen.
℣ Benedicamus patrem et filium.
Super Benedictus Ⱥ Erat homo ex phariseis Nichodemus nomine, princeps Iudeorum; hic venit ad Iesum nocte et dixit ei: "Rabbi, nemo potest hec signa facere, que tu facis, nisi fuerit deus cum eo," alleluya.
Collecta vt supra.

Ad primam
Hymnus Iam lucis.
Antiphone de laudibus ad horas diurnales sine versiculo.
Psalmi Deus, in nomine b.ij. Confitemini et cetera.
Capitulum Domine, miserere.
Cetera omnia more solito cum alleluya et oratione Dirigere.

Ad tertiam
Capitulum O altitudo.
℟ Uerbo domini celi firmati sunt.
℟ Et spiritu oris eius omnis virtus eorum.
℣ Sit nomen domini benedictum.

Ad sextam
Capitulum ij Corinthiorum xj.
Gratia domini nostri Iesu Christi et charitas dei et communicatio sancti spiritus sit semper cum omnibus nobis.
℟ Sit nomen domini benedictum.
℟ Ex hoc nunc et vsque in seculum.
℣ Magnus dominus noster.

Ad nonam
Capitulum j Ioannis v.
Tres sunt, qui testimonium dant in celo: pater, verbum et spiritussanctus, et hi tres vnum sunt.
℟ Magnus dominus noster et magna virtus eius.
℟ Et sapientie eius non est numerus.
℣ Benedicamus patrem.

In secundas vesperas
Ⱥ de laudibus sine versiculo super psalmos Dixit dominus. Confitebor. Beatus vir. Laudate, pueri. Laudate dominum, omnes gentes.
Capitulum O altitudo.
℟ Summe trinitati.
Hymnus Adesto, sancta trinitas.
℣ Benedicamus patrem et filium.
Ad Magnificat Ⱥ Ueniens Nichodemus ad dominum dixit illi: "Rabbi, scimus, quia a deo venisti magister; nemo enim potest hec signa facere, que tu facis, nisi fuerit deus cum eo," alleluya.
Collecta vt supra.

Presens historia cum nouem psalmis et tribus lectionibus et totum officium de trinitate apte per totam hanc hebdomadam ad horas omnes diuidatur, si sanctorum festiuitates non impediunt. Uespere cantentur vt in die sancto cum vna tantum antiphona super psalmos eosdem sine responsorio et commemorationibus sanctorum, que fieri solent priuatis diebus. Per hanc hebdomadam ad Benedictus et Magnificat has antiphonas vicissim decantamus cum collecta de trinitate:
Ⱥ Benedicta sit creatrix et gubernatrix omnium, sancta et indiuidua trinitas, et nunc et semper et per infinita seculorum secula.
Ⱥ Benedictio et claritas et sapientia et gratiarum actio, honor, virtus et fortitudo deo nostro in secula seculorum. Amen.
Ⱥ Gratias tibi, deus, gratias tibi, vera et vna trinitas, vna et summa deitas, sancta et vna vnitas.
Ⱥ Gloria et honor deo in vnitate, trinitati, patri et filio cum sanctospiritu in sempiterna secula.
Ⱥ [263 | Q.v.] In patre manet eternitas, in filio equalitas, in spiritusancto eternitatis equalitatisque connexio.
Ⱥ Gloria et honor et benedictio sedenti super thronum, viuenti in secula seculorum.

FERIA SECUNDA
Lectio prima.
Credimus eundem filium dei, verbum dei, eternaliter natum consubstantialem patri per omnia, temporaliter natum de Maria virgine, duas in se habentem natiuitates: vnam ex patre eternam, alteram ex matre temporalem. Qui etiam filius dei sue carnis conceptione conceptus est et sue carnis natiuitate natus est.

Lectio secunda.
Quem deum verum confitemur conceptum, deum verum natum, eundem deum verum et hominem. Unum deum dominum nostrum Iesum Christum, vnum filium dei vnigenitum proprium et perfectum in duabus naturis, in vnius persone singularitate, impassibilem et passibilem, mortalem atque immortalem, crucifixum in infirmitate nostra eundemque semper viuentem in virtute sua.

Lectio tertia.
Ille autem filius patris et deus de patre, equalis tamen per omnia filius patri, quia nec nasci cepit aliquando nec desijt. Hic etiam vnius cum patre essentie creditur, propter quod et homo vsyon patri dicitur, hoc est eiusdem cum patre substantie. 'Homo' enim Grece 'vnum', 'vsyon' vero 'substantia' dicitur, quod vtrumque coniunctum sonat 'vnam substantiam'.

Lectio prima.
Ipse etiam dominus Christus mortuus est carnis sue morte et sepultus atque ab inferis damnato et spoliato principe totius iniquitatis rediens tertia die resurrexit atque cum triumpho glorie videntibus discipulis celum ascendit sedetque ad dexteram patris, id est, in maiestate diuinitatis, inde iam venturus est iudicare viuos et mortuos.

Lectio secunda.
Quem impij videbunt iudicantem in ea fortitudine, qua crucifixus est. Non in ea humilitate, qua iniuste iudicatus est, sed in ea claritate, qua iudicaturus est mundum. Cuius maiestatis visio eterna erit omnium sanctorum beatitudo et gloria.

Lectio tertia.
Tunc erit ipse deus sanctorum sacietas, beatorum iocunditas et omnia quecunque honeste ab eo desiderari possunt: vita, salus et virtus, victoria et gloria copiosa, honor et pax eterna, beatitudo et beata eternitas. Ipse enim erit perfectio desideriorum nostrorum, que sine fine videbitur. Gratia et pax a deo patre et filio eius, Iesu Christo domino et spiritu sancto sit confidenti in omnia secula seculorum. Amen. Tu.

[264] DE CORPORE CHRISTI
Ad vesperas
Ⱥ
Sacerdos in eternum, Christus dominus secundum ordinem Melchisedech panem et vinum obtulit.
Psalmus Dixit dominus g.ij.
Ⱥ Miserator dominus escam dedit timentibus se in memoriam suorum mirabilium.
Psalmus Confitebor g.ij.
Ⱥ Calicem salutaris accipiam et sacrificabo hostiam laudis.
Psalmus Credidi, propter g.iij.
Ⱥ Sicut nouelle oliuarum ecclesie filij sunt in circuitu mense domini.
Psalmus Beati omnes g.v.
Ⱥ Qui pacem ponit fines ecclesie, frumenti adipe satiat nos dominus.
Psalmus Lauda, Hierusalem, dominum h.j.

Capitulum j Corinthiorum xj.
Dominus Iesus, in qua nocte tradebatur, accepit panem et gratias agens fregit et dixit: "Accipite et manducate. Hoc est corpus meum, quod pro vobis tradetur."
℟ Homo quidam fecit cenam magnam et misit seruum suum hora cene dicere inuitatis, vt venirent, Quia parata sunt omnia.
℣ Uenite, comedite panem meum et bibite vinum, quod miscui vobis. Quia.

Hymnus
Pange, lingua, gloriosi
corporis mysterium
sanguinisque preciosi,
quem in mundi precium
fructus ventris generosi
rex effudit gentium.
Nobis datus, nobis natus
ex intacta virgine
et in mundo conuersatus
sparso verbi semine
sui moras incolatus
miro clausit ordine.
In supreme nocte cene
recumbens cum fratribus
obseruata lege plene
cibis in legalibus
cibum turbe duodene
sedat suis manibus.
Uerbum, caro panem verumn155
verbo carnem efficit
fitque sanguis Christi merum,
etsi sensus deficit,
ad firmandum cor sincerum
sola fides sufficit.
Tantum ergo sacramentum
veneremur cernui
et antiquum documentum
nouo cedat ritui,
prestet fides supplementum
sensuum defectui.
Genitori genitoque
laus et iubilatio,
salus, honor, virtus quoque,
sit et benedictio,
procedenti ab vtroque
compar sit laudatio. Amen.
℣ Panem de celo prestitisti eis, Omne delectamentum in se habentem.
Ad Magnificat Ⱥ O quam suauis est, domine, spiritus tuus, qui vt dulcedinem tuam in filios demonstrares, pane suauissimo de celo prestito esurientes replens bonis, fastidiosos, diuites dimittens inanes.

Collecta
[265 | Q.vj.] Deus, qui nobis sub sacramento mirabili passionis tue memoriam reliquisti, tribue, quesumus, ita nos corporis et sanguinis tui sacra mysteria venerari, vt redemptionis tue fructum in nobis iugiter sentiamus. Qui viuis.
Completorium more solito cum his post confessionem.
℣ Panem celi dedit eis.
℣ Cibauit eos.
℣ Educas panem et cetera vt infra ad horas diurnales dicatur.
Inuitatorium Christum regem adoremus dominantem gentibus, Qui se manducantibus dat spiritus pinguedinem.

Hymnus
Sacris solennijs iuncta sint gaudia
et ex precordijs sonent preconia,
recedant vetera, noua sint omnia
corda, voces et opera.
Noctis recolitur cena nouissima,
qua Christus creditur agnum et azima
dedisse fratribus iuxta legitima
priscis indulta patribus.
Post agnum typicum expletis epulis
corpus dominicum datum discipulis,
sic totum omnibus, quod totum singulis
eius fatemur manibus.
Dedit fragilibus corporis ferculum,
dedit et tristibus sanguinis poculum
dicens: "Accipite, quod trado, vasculum,
omnes ex eo bibite."
Sic sacrificium istud instituit,
cuius officium committi voluit
solis presbiteris, quibus hoc congruit,
vt sumant et dent ceteris.
Panis angelicus fit panis hominum,
dat panis celicus figuris terminum,
o res mirabilis, manducat dominum
pauper, seruus et humilis.
Te, trina deitas vnaque, poscimus:
sic tu nos visitas, sicut te colimus.
Per tuas semitas duc nos, quo tendimus,
ad lucem, quam inhabitas. Amen.

In primo nocturno
Ⱥ Fructum salutiferum gustandum dedit dominus mortis sue tempore.
Psalmus Beatus vir a.j.
Ⱥ A fructu frumenti et vini multiplicati fideles in pace Christi requiescunt.
Psalmus Cum inuocarem h.ij.
Ⱥ Communione calicis, quo deus ipse sumitur, non vitulorum sanguine congregauit nos dominus.
Psalmus Conserua me a.iiij.
℣ Panem celi dedit eis.

Lectio prima. Sancti Thome de Aquino.
Immensa diuine largitatis beneficia exhibita populo christiano inestimabilem ei conferunt dignitatem. Neque enim est aut fuit aliquando tam grandis natio, que habeat deos appropinquantes sibi, sicut adest nobis deus noster. Unigenitus siquidem dei filius sue diuinitatis volens nos esse participes nostram naturam assumpsit, vt homines deos faceret factus homo. Et hoc insuper, quod de nostro assumpsit, totum nobis contulit ad salutem.
℟ Immolabit hedum multitudo filiorum Israel ad vesperam pasche Et edent carnes et azimos [266] panes.
℣ Pascha nostrum immolatus est Christus, itaque epulemur in azimis sinceritatis et veritatis. Et.

Lectio secunda.
Corpus namque suum pro nostra reconciliatione in ara crucis hostiam obtulit deo patri, sanguinem suum in precium simul et lauachrum. Ut redempti a miserabili seruitute et a peccatis omnibus mundaremur et vt tanti beneficij iugis in nobis maneret memoria, corpus suum in cibum et sanguinem suum in potum sub specie panis et vini sumendum fidelibus dereliquit.
℟ Comedetis carnes et saturabimini panibus, Iste est panis, quem dedit vobis dominus ad vescendum.
℣ Non Moyses dedit vobis panem de celo sed pater meus dat vobis panem de celo verum. Iste est.

Lectio tertia.
O preciosum et admirabile conuiuium salutiferum et omni suauitate repletum! Quid enim hoc conuiuio preciosius esse potest, in quo non carnes vitulorum et hircorum, vt olim in lege, sed nobis Christus sumendus proponitur, verus deus? Quid hoc sacramento mirabilius, in quo panis et vinum in corpus Christi et sanguinem substantialiter conuertuntur? Ideoque Christus deus et homo perfectus sub modici panis specie continetur.
℟ Respexit Helyas ad caput suum subcinericium panem, qui surgens comedit et bibit, Et ambulauit in fortitudine cibi illius vsque ad montem dei.
℣ Si quis manducauerit ex hoc pane, viuet in eternum. Et.

In secundo nocturno
Ⱥ Memor sit dominus sacrificij nostri et holocaustum nostrum pingue fiat.
Psalmus Exaudiat te dominus a.vj.
Ⱥ Paratur nobis mensa domini aduersus omnes, qui tribulant nos.
Psalmus Dominus regit me b.j.
Ⱥ In voce exultationis resonent epulantes in mensa domini.
Psalmus Quemadmodum desiderat c.viij.
℣ Cibauit eos ex adipe frumenti Et de petra melle saturauit eos.

Lectio quarta.
Manducatur itaque a fidelibus sed minime laceratur. Quinimmo sacramento diuiso integer sub qualibet diuisionis particula perseuerat, accidentia etiam sine subiecto in eodem existunt, vt fides locum habeat, dum visibile inuisibiliter sumitur aliena occultatum specie, et sensus a deceptione immunes reddantur, qui de accidentibus iudicant sibi notis.
℟ "Panis, quem ego dabo, caro mea est pro mundi vita;" litigabant ergo Iudei dicentes: "Quomodo potest hic nobis dare carnem suam ad manducandum?"
℣ Locutus est populus contra dominum: [267 | Q.vij.] "Anima nostra nauseat super cibo isto leuissimo." Quomodo.

Lectio quinta.
Nullum etiam sacramentum est isto salubrius, quo purgantur peccata, virtutes augentur et mens omnium spiritalium carismatum abundantia impinguatur. Offertur in ecclesia pro viuis et mortuis, vt omnibus prosit, quod pro salute omnium est institutum.
℟ Cenantibus illis accepit Iesus panem et benedixit et fregit deditque discipulis suis et ait: "Accipite et manducate, hoc est corpus meum."
℣ Dixerunt viri tabernaculi mei: "Quis det de carnibus eius, vt saturemur?" Accipite.

Lectio sexta.
Suauitatem denique huius sacramenti nullus exprimere sufficit, per quod spiritualis dulcedo in suo fonte gustatur et recolitur memoria illius, quam in sua passione Christus monstrauit, excellentissime charitatis.
℟ Accepit Iesus calicem, postquam cenauit, dicens: "Hic calix nouum testamentum est in meo sanguine. Hoc facite in meam commemorationem."
℣ Memoria memor ero et tabescet in me anima mea. Hoc.

In tertio nocturno
Ⱥ Introibo ad altare dei, sumam Christum, qui renouat iuuentutem meam.
Psalmus Iudica me, deus d.ij.
Ⱥ Cibauit nos dominus ex adipe frumenti et de petra melle saturauit nos.
Psalmus Exultate, iusti c.ij.
Ⱥ Ex altari tuo, domine, Christum sumimus, in quem cor et caro nostra exultant.
Psalmus Quam dilecta e.vij.
℣ Educas panem de terra Et vinum letificet cor hominis.

Secundum Ioannem vj.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis et turbis Iudeorum: "Caro mea vere est cibus et sanguis meus vere est potus," et reliqua.
Homilia Augustini episcopi. Lectio septima.
Cum enim cibo et potu id appetant homines, vt non esuriant neque sitiant, hoc veraciter non prestat nisi iste cibus et potus, qui eos, a quibus sumitur, immortales et incorruptibiles facit in eterne beatitudinis benedictione, vbi societas omnium sanctorum, vbi pax erit et vnitas plena atque perfecta.
℟ Qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem In me manet et ego in illo.
℣ Non est alia natio tam grandis, que habeat deos appropinquantes sibi, sicut deus noster adest nobis. In.

Lectio octaua.
Propterea quippe, sicut etiam ante nos hoc intellexerunt homines dei, dominus noster Iesus Christus corpus et sanguinem suum in eis rebus commendauit, que ad vnum aliquod rediguntur ex multis. Ex multis namque granis vnus panis conficitur et ex multis racemis vinum confluit. [268] Denique iam exponit quomodo id fiat, quod loquitur, et quid sit manducare corpus eius et sanguinem eius bibere: Et qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem in me manet, et ego in eo.
℟ Misit me pater viuens et ego viuo propter patrem Et qui manducat me, viuet propter me.
℣ Cibauit illum dominus pane vite et intellectus. Et qui.

Lectio nona.
Hoc est ergo manducare illam escam et illum bibere potum: in Christo manere et illum manentem in se habere. Ac per hoc qui non manet in Christo et in quo non manet Christus, proculdubio non manducat spiritualiter eius carnem, licet carnaliter et visibiliter premat dentibus sacramenta corporis et sanguinis Iesu Christi. Sed magis tante rei sacramentum sibi ad iudicium manducat et bibit, qui immundus presumit accedere ad Christi sacramenta, que alius nemo digne sumit, nisi qui mundus est. De quibus dicitur: Beati mundo corde, quoniam ipsi deum videbunt.
℟ Unus panis et vnum corpus multi sumus Omnes, qui de vno pane et de vno calice participamus.
℣ Parasti in dulcedine tua pauperi, deus, qui habitare facis vnanimes in domo. Omnes.
Te deum.
℣ Caro mea vere est cibus Et sanguis meus vere est potus.

In laudibus
Ⱥ Sapientia edificauit sibi domum, miscuit vinum et posuit mensam, alleluya.
Ⱥ Angelorum esca nutriuisti populum tuum et panem de celo prestitisti illis, alleluya.
Ⱥ Pinguis est panis Christi et prebebit delitias regibus, alleluya.
Ⱥ Sacerdotes sancti incensum et panes offerunt deo, alleluya.
Ⱥ Uincenti dabo manna absconditum et nomen nouum, alleluya.
Capitulum Dominus Iesus vt supra ad vesperas.

Hymnus
Uerbum supernum prodiens
nec patris linquens dexteram
ad opus suum exiens
venit ad vite vesperam.
In mortem a discipulo
suis tradendus emulis
prius in vite ferculo
se tradidit discipulis.
Quibus sub bina specie
carnem dedit et sanguinem,
vt duplicis substantie
totum cibaret hominem.
Se nascens dedit socium,
conuescens in edulium,
se moriens in precium,
se regnans dat in premium.
O salutaris hostia,
que celi pandis ostium,
bella premunt hostilia,
da robur, fer auxilium.
Uni trinoque domino
sit sempiterna gloria,
qui vitam sine termino
nobis donet in patria. Amen.
℣ Posuit fines tuos pacem Et adipe frumenti satiat te.
Ad Benedictus Ⱥ Ego sum panis viuus, qui de celo descendi; si quis manducauerit ex hoc pane, viuet in eternum, alleluya.

Ad primam
Hymnus Iam lucis. O salutaris. Uni trinoque [269 | Q.viij.] domino.
Qui versiculi in fine omnium hymnorum per totam octauam dicendi sunt.
Ⱥ de laudibus cum psalmis consuetis et capitulo Domine, miserere.
℟ Christe, fili dei viui, miserere nobis, alleluya, alleluya.
℣ Qui sedes ad dexteram.
℣ Caro mea vere est cibus Et sanguis meus vere est potus.
Cetera omnia more solito peragantur cum versiculis ad completorium notatis post confessionem.

Ad tertiam
Capitulum Dominus Iesus vt supra.
℟ Panem celi dedit illis, Alleluya, alleluya.
℣ Panem angelorum manducauit homo, Alleluya, alleluya.
℣ Cibauit eos ex adipe frumenti.

Ad sextam
Capitulum j Corinthiorum xj.
Quotienscunque manducabitis panem hunc et calicem domini bibetis, mortem domini annunciabitis, donec veniat.
℟ Cibauit eos ex adipe frumenti, Alleluya, alleluya.
℣ Et de petra melle saturauit eos, Alleluya alleluya.
℣ Educas panem de terra.

Ad nonam
Capitulum ibidem.
Quicunque manducauerit panem hunc et biberit calicem domini indigne, reus erit corporis et sanguinis domini.
℟ Educas panem de terra, Alleluya, alleluya.
℣ Et vinum letificet cor hominis.
℣ Posuit fines tuos pacem Et adipe frumenti saciat te.

In secundis vesperis
Ⱥ Sapientia vt supra in laudibus super psalmos Dixit dominus. Confitebor. Beatus vir. Laudate, pueri. Laudate dominum, omnes gentes.
Capitulum Dominus Iesus.
℣ Unus panis.
Hymnus Pange, lingua.
℣ Panem celi dedit.
Ad Magnificat Ⱥ O sacrum conuiuium, in quo Christus sumitur, recolitur memoria passionis eius, mens impletur gratia et future glorie nobis pignus datur, alleluya.
Collecta vt supra.

FERIA SEXTA
Lectio prima.
Unde, vt artius huius charitatis immensitas cordibus figeretur fidelium in vltima cena, quando pascha cum discipulis celebrato transiturus erat ex hoc mundo ad patrem, hoc sacramentum instituit tanquam passionis sue memoriale perenne figurarum veterum impletiuum miraculorum ab ipso factorum maximum et de sua contristatis absentia solatium singulare.

Lectio secunda.
Conuenit itaque deuotioni fidelium solenniter recolere institutionem tam salutiferi tamque mirabilis sacramenti, vt inestimabilem modum diuine presentie in sacramento visibili veneremur, vt laudetur dei potentia, que in sacramento eodem tot mirabilia operatur. Necnon et de tam salubri tamque suaui beneficio exsoluantur deo gratiarum debite actiones.

Lectio tertia.
Uerum etiam etsi in die cene, quando sacramentum predictum noscitur institutum, inter missarum solennia de institutione ipsius specialis mentio habeatur. Totum tamen residuum eiusdem diei [270] officium ad Christi passionem pertinet et circa crucis venerationem ecclesia illo tempore occupatur.

SABBATO
Lectio prima.
Unde, vt ex integro celebritatis officio institutionem tanti sacramenti solenniter recoleret plebs fidelis, Romanus pontifex Urbanus quartus huius sacramenti deuotione affectus pie statuit prefate institutionis memoriam prima feria quinta post octauas penthecostes a cunctis fidelibus celebrari, vt qui per totum anni circulum hoc sacramento vtimur ad salutem, eius institutionem illo specialiter tempore recolamus, quo spiritussanctus discipulorum corda edocuit ad plene cognoscenda huius mysteria sacramenti.

Lectio secunda.
Nam et in eodem tempore cepit hoc sacramentum a fidelibus frequentari. Legitur enim in Actibus apostolorum quod erant perseuerantes in doctrina apostolorum et communicatione fractionis panis et orationibus statim post spiritussancti missionem.

Lectio tertia.
Ut autem predicta feria quinta et per octauas sequentes eiusdem salutaris institutionis honorificentius agatur memoria et solennitas, de hoc celebrior habeatur loco distributionum materialium, que in ecclesijs cathedralibus largiuntur existentibus in canonicis horis nocturnis pariterque diurnis, prefatus Romanus pontifex eis, qui huiusmodi horis in hac solennitate personaliter in ecclesijs, vbi celebrantur, interessent, stipendia specialia apostolica largitione concessit, quatenus per hec fideles ad tanti festi celebritatem auidius et copiosius conuenirent.

DOMINICA INFRA OCTAUAS
Lectio prima.
Unde omnibus vere penitentibus et confessis, qui matutinali officio huius festi principaliter in ecclesia, vbi celebraretur, adessent, centum, qui vero misse totidem, illis autem, qui interessent in primis ipsius festi vesperis similiter centum, qui vero in secundis totidem, eis quoque, qui prime, tertie, sexte, none ac completorij adessent officijs, pro qualibet horarum ipsarum quadraginta.

Lectio secunda.
Illis vero, qui per ipsius festi octauas matutinalibus, vespertinis, misse ac predictarum horarum officijs presentes existerent, singulis diebus octauarum ipsarum centum dierum indulgentiarum misericorditer tribuit perpetuis temporibus duraturam.

Lectio tertia.
[271 | R.j.] Huius sacramenti figura precessit, quando manna pluit deus patribus in deserto, qui quotidiano celi pascebantur alimento. Unde dictum est: Panem angelorum manducauit homo. Sed panem illum qui manducauerunt, omnes in deserto mortui sunt.

Lectio quarta.
Ista autem esca, quam accipis, est panis viuus, qui de celo descendit et vite eterne substantiam subministrat. Et quicunque hunc panem manducauerit, non morietur in eternum, quia corpus Christi est.

Lectio quinta.
Considera nunc, vtrum sit prestantior panis angelorum an charo Christi, que vtique est corpus vite. Manna illud de celo, hoc est super celum; illud celi, hoc domini celorum; illud corruptioni obnoxium, si in diem alterum seruetur, hoc ab omni corruptione alienum. Quod quicunque religiose gustauerit, corruptionem sentire non poterit.

Lectio sexta.
Illis aqua de petra fluxit, tibi sanguis e Christo; illos ad horam satiauit aqua, te sanguis diluit in eternum; Iudeus bibit et sitit, tu cum biberis, sitire non poteris; et illud in vmbra, hoc in veritate.
Homilia dominicalis. Cetera vt in die sancto.

FERIA SECUNDA
Lectio prima.
Si illud, quod miraris, vmbra est, quantum istud est, cuius est vmbra? Audi, quia vmbra, que apud patres facta est. Bibebant, inquit, de spiritali consequente eos petra, petra autem erat Christus. Sed non in pluribus eorum complacitum est deo, nam prostrati sunt in deserto. Hec autem facta sunt in figura nostri.

Lectio secunda.
Cognouisti potiora. Potior enim est lux quam vmbra, veritas quam figura, corpus auctoris quam manna de celo. Forte tu dicis: "Aliud video. Quomodo tu mihi asseris, quod corpus Christi accipiam?" Et hoc nobis superest, vt probemus.

Lectio tertia.
Quantis igitur vtimur exemplis, vt probemus hoc non esse, quod natura formauit sed quod benedictio consecrauit? Maiorem vim esse benedictionis nouimus quam nature, quia benedictione etiam natura ipsa mutatur. Tu autem.

FERIA TERTIA
Lectio prima.
Unde virgam tenebat Moyses, proiecit eam et facta est serpens. Rursus apprehendit caudam serpentis et in virge naturam reuertitur. Uides ergo prophetica gratia bis mutatam esse naturam et serpentis et virge.

Lectio secunda.
Currebant Egipti flumina puro meatu aquarum, subito [272] de fontium venis sanguis cepit erumpere, non quidem erat potus in fluuijs. Rursus ad prophete preces, cruor fluminum cessauit, aquarum natura remeauit. Circumclusus vndique erat populus Iudeorum, hinc Egiptijs vallatus, inde mari conclusus.

Lectio tertia.
Uirgam leuauit Moyses, separauit se aqua et in murorum speciem se congelauit atque inter vndas via pedestris apparuit. Iordanis conuersus retrorsum contra naturam in sui fontis reuertitur exordium. Nonne apparet naturam vel marinorum fluctuum vel cursus fluuialis esse mutatam?

FERIA QUARTA
Lectio prima.
Sitiebat populus patrum, tetigit Moyses petram et aqua de petra fluxit. Nunquid non preter naturam operata est gratia, vt aquam vomeret petra, quam non habebat natura?

Lectio secunda.
Marath fluuius amarissimus erat, vt sitiens populus bibere non posset. Moyses misit lignum in aquam et amaritudinem suam aquarum natura deposuit, quam infusa subito gratia temperauit.

Lectio tertia.
Sub Helizeo propheta vni ex filijs prophetarum excussum est ferrum de securi et statim immersum est. Rogauit Heliseum qui amiserat ferrum, misit Heliseus lignum in aquam et ferrum natauit. Utique etiam hoc preter naturam factum esse cognouimus, grauior est enim ferri species quam aquarum liquor.

IN OCTAUA
Omnia sicut in die sancto.

Post commemorationem sancte trinitatis in illa dominica, que prima occurrit, Liber Regum et historia Deus omnium inchoentur vsque ad dominicam post Abdon et Sennes et tam dominicis quam ferijs nullo festo impediente frequententur.
Notandum autem est, quia cum quelibet historia primum incipienda est, quecunque nouem lectionum festiuitas exceptis summis festis in eadem dominica occurrerit, in secundam feriam differatur. Si vero summa festiuitas fuerit, tunc dominice ad vtrasque vesperas et ad matutinas antiphona cum versiculis et oratione attribuatur et de historia infra hebdomadam legatur et canatur. Postquam historia semel cantata fuerit, quodcunque festum nouem lectionum in dominica occurrerit, nocturnale officium cum diurnali sibi impendatur. Si festum trium lectionum proprium [273 | R.ij.] habens officium in dominica euenerit, ad primas vesperas et matutinas antiphonam recipiet et orationem vel in crastinum differatur, si tamen maius festum, hoc non impedit.

SABBATO POST TRINITATEM
Ad vesperas
Psalmi de die cum suis antiphonis.
Capitulum Benedictus deus et pater vt in psalterio h.j.
℟ Planxit autem Dauid vt infra, septimum responsorium.
Hymnus O lux, beata trinitas vt in psalterio h.j.
℣ Uespertina oratio ascendat ad te, domine.
Et sic seruatur vsque ad sabbatum post Olaui cum collecta dominicali, que competit.

Super Magnificat Ⱥ prima
Loquere, domine, quia audit seruus tuus.
Ⱥ secunda Cognouerunt omnes a Dan vsque Bersabee, quod fidelis Samuel propheta esset domini.
Ⱥ tertia Preualuit Dauid in Philisteum in funda et lapide in nomine domini.
Ⱥ quarta Nonne iste est Dauid, de quo canebant in choro dicentes: "Saul percussit mille et Dauid decem milia in milibus suis"?
Ⱥ quinta Iratus rex Saul dixit: "Michi mille dederunt et filio Ysai dederunt decem milia."
Ⱥ sexta Quis enim in omnibus sicut Dauid fidelis inuentus est in regno suo egrediens et regrediens et pergens ad imperium regis?
Ⱥ septima Planxit autem Dauid planctum huiuscemodi super Saul et super Ionathan, filium eius, dicens: "Incliti Israel super montes suos interfecti sunt. Quomodo ceciderunt fortes?"
Ⱥ octaua Montes Gelboe, nec ros nec pluuia veniat super vos, quia in te abiectus est clipeus fortium, clipeus Saul, quasi non esset vnctus oleo. Quomodo ceciderunt fortes in prelio? Ionathas in excelsis tuis interfectus est, Saul et Ionathas amabiles et decori valde in vita sua in morte quoque non sunt diuisi.
Ⱥ nona Unxerunt Salomonem Sadoch sacerdos et Nathan propheta regem in Gyon et procidentes leti dixerunt: "Uiuat rex Salomon."

Antiphone ad historiam Deus omnium. Saul et Ionathas amabiles et decori in vita sua in morte quoque non sunt diuisi; aquilis velociores, leonibus fortiores, quomodo ceciderunt fortes in bello et perierunt arma bellica? Incliti Israel, flete.
Ⱥ Doleo super te, frater mi Ionatha, amibilis valde super amorem mulierum; sicut mater vnicum amat filium, ita te diligebam; sagitta Ionathe nunquam abijt retrorsum nec declinauit clipeus eius de bello et hasta eius non est auersa.
Ⱥ Rex autem Dauid cooperto capite incedens lugebat filium dicens: "Absalon fili mi, fili mi Absalon, quis michi det, vt ego pro te moriar, fili mi Absalon?"
Ⱥ Dixit autem Dauid ad dominum cum vidisset angelum cedentem populum: "Ego sum, qui peccaui, ego inique egi, isti, qui [274] oues sunt, quid fecerunt? Auertatur, obsecro, domine, furor tuus a populo tuo."
Ⱥ Dum tolleret dominus Heliam per turbinem in celum, Heliseus clamabat dicens: "Pater mi, currus Israel et auriga eius."

Hoc autem in historijs dominicalibus est obseruandum, quod antiphone de eisdem sumpte simul cum historijs incipiantur et sic dominicis singulis vsque ad aduentum domini ad primas vesperas nullo festo impediente imponantur. Quod si festum impedierit, ad illas vesperas imponantur, quando homilia dominicalis ad crastinas matutinas est legenda. Si nec sic cantari poterunt, tunc demum ad quaslibet feriales vesperas sunt cantande, antequam incantate dimittantur.

Ad matutinas
Inuitatorium Laudemus Iesum Christum, Quia ipse est redemptor omnium seculorum.
Psalmus Uenite.
Hymnus Nocte surgentes cum psalmis, antiphonis et versiculo vt in psalterio.

Incipit historia Deus omnium.
℟ primum
Deus omnium exauditor est, ipse misit angelum suum et tulit me de ouibus patris mei Et vnxit me vnctione misericordie sue.
℣ Dominus, qui eripuit me de ore leonis et de manu bestie liberauit me. Et vnxit.
℟ secundum Dominus, qui eripuit me de ore leonis et de manu bestie liberauit me, Ipse me eripiet de manibus inimicorum meorum.
℣ Misit deus misericordiam suam et veritatem suam, animam meam eripuit de medio catulorum leonum. Ipse.
℟ tertium Preparate corda vestra domino et seruite illi soli Et liberabit vos de manibus inimicorum vestrorum.
℣ Auferte deos alienos de medio vestri. Et.
℟ quartum Preualuit Dauid in Philisteum In funda et lapide in nomine domini, agminum dei Israel.
℣ Abstulit ergo opprobrium a filijs Israel. In funda.
℟ quintum Nonne iste est Dauid, de quo canebant in choro dicentes: "Saul percussit mille et Dauid decem milia in milibus su‹i›s"?
℣ Quia manus domini erat cum illo. Saul.
℟ sextum Percussit Saul mille et Dauid decem milia, quia manus domini erat cum illo, Percussit Philisteum et abstulit opprobrium ab Israel.
℣ Nonne iste est Dauid, de quo canebant in choro dicentes. Percussit.
℟ septimum Planxit autem Dauid planctum huiuscemodi super Saul et Ionathan, filium eius, et dixit: "Quomodo ceciderunt fortes in bello Et interierunt arma bellica?"
℣ Montes Gelboe, nec ros nec pluuia super vos descendat, vbi ceciderunt fortes in bello. Et.
℟ octauum Montes Gelboe, nec ros nec pluuia veniat super vos, Ubi ceciderunt fortes Israel.
℣ Omnes montes, qui in circuitu eius sunt, visitet dominus, a Gelboe autem transeat. Ubi.

Ab [275 | R.iij.] hinc vsque ad aduentum domini nonum responsorium erit singulis dominicis diebus de historia trinitatis, nisi festa sanctorum impediant, ita tamen, vt a primordio historie incipiatur et singula responsoria singulis dominicis imponendo ad finem vsque perducantur et iterum a primordio repetantur. Te deum dicatur.
℣ Excelsus super omnes gentes dominus Et super celos gloria eius.

Ad laudes
Ⱥ Regnauit dominus cum ceteris.
Capitulum Benedictio et claritas vt in psalterio a.viij.
Hymnus Ecce iam noctis.
Hore diurnales dicantur prout notate sunt post octauas epiphanie, supra, F.v.

In secundis vesperis
Super psalmos Ⱥ Sede a dextris.
Psalmus Dixit dominus.
Capitulum Dominus autem dirigat.
℟ Benedicat nos deus.
Hymnus Lucis creator.
℣ Dirigatur, domine, oratio.

Item quando ferialiter tenetur ab hinc vsque ad kalendas Augusti, hec responsoria sequentia ad matutinas singulas diuidantur, nisi noua historia feriali die incipiatur, tunc enim de eadem dominica sumantur.

℟ primum
Doleo super te, frater mi Ionatha, amabilis valde super amorem mulierum, fortior leonibus, velocior aquilis; Sagitta Ionathe nunquam abijt retrorsum.
℣ Non declinauit clipeus eius de bello et hasta eius non est auersa. Sagitta.
℟ secundum Ego te tuli de domo patris tui, dicit dominus, et posui te pascere gregem populi mei Et fui tecum in omnibus, vbicunque ambulasti, firmans regnum tuum in eternum.
℣ Fecique tibi nomen grande iuxta nomen magnorum, qui sunt in terra, et requiem dedi tibi ab omnibus inimicis tuis. Et.
℟ tertium Dixit autem Dauid ad Gad: "Artor nimis sed melius est michi, vt incidam in manus domini. Multe enim misericordie eius sunt, quam in manus hominum."
℣ Cunque extendisset angelus manum super Hierusalem, vt disperderet eam, misertus est dominus super Dauid. Multe.

℟ primum
Peccaui super numerum arene maris et multiplicata sunt peccata mea Et non sum dignus videre altitudinem celi pre multitudine iniquitatis mee, quoniam irritaui iram tuam et malum coram te feci.
℣ Quoniam iniquitatem meam ego cognosco et delictum meum coram me est semper, tibi soli peccaui. Et.
℟ secundum Recordare, domine, testamenti tui et dic angelo percutienti: "Cesset iam manus tua, Ut non desoletur terra et ne perdas omnem animam viuam."
℣ Quiescat iam, domine, ira tua a populo tuo et a ciuitate sancta tua. Ut.
℟ tertium Exaudisti, domine, orationem serui tui, vt edificarem templum nomini tuo, Benedic et sanctifica domum istam in sempiternum, deus Israel.
℣ Domine, qui custodis pactum et misericordiam tuam seruis tuis, qui ambulant coram te in toto corde suo. Benedic.
℟ primum [276] Domine, si conuersus fuerit populus tuus et orauerit ad sanctuarium tuum, Tu exaudies in celo, domine, et libera eos de manibus inimicorum suorum.
℣ Si peccauerit in te populus tuus et conuersus egerit penitentiam veniensque orauerit in loco isto. Tu exaudies.
℟ secundum Audi, domine, hymnum et orationem, quam seruus tuus orat coram te hodie, vt sint oculi tui aperti et aures tue intente Super domum istam die ac nocte.
℣ Respice, domine, de sanctuario tuo et de excelso celorum habitaculo. Super.
℟ tertium Factum est, dum tolleret dominus Heliam per turbinem in celum, Heliseus clamabat dicens: "Pater mi, pater mi, currus Israel et auriga eius."
℣ Cunque pergerent et incedentes sermocinarentur, ecce currus igneus et equi ignei diuiserunt vtrunque et ascendente Helia per turbinem in celum. Heliseus.

Liber Regum primus incipit.
Fuit vir vnus de Ramathaim Sophym de monte Effraym et nomen eius Helchana, filius Ieroboam, filij Eliud, filij Thau, filij Suph Eufrateus. Et habuit duas vxores, nomen vni Anna et nomen secunde Phenenna. Fueruntque Phenenne filij, Anne autem non erant liberi.

Et ascendebat vir ille de cuiuitate sua statutis diebus, vt adoraret et sacrificaret domino exercituum in Sylo. Erant autem ibi duo filij Hely, Ophni et Phinees, sacerdotes domini. Uenit ergo dies et immolauit Helchana deditque Phenenne vxori sue et cunctis filijs eius et filiabus partes. Anne autem dedit partem vnam tristis, quia Annam diligebat, dominus autem concluserat vuluam eius.

Affligebat quoque eam emula eius et vehementer angebat, intantum vt exprobraret, quod conclusisset dominus vuluam eius. Sicque faciebat per singulos annos, cum redeunte tempore ascenderent ad domum domini, et sic prouocabat eam. Porro Anna flebat et non capiebat cibum. Tu autem, domine, miserere nostri.

Lectio prima.
Dixit ergo ei Helchana, vir suus: "Anna, cur fles et quare non comedis et quamobrem affligitur cor tuum? Nunquid non ego melior tibi sum quam decem filij?" Surrexit autem Anna, postquam comederat in Sylo et biberat, et Hely sacerdote sedente super sellam ante postes domus domini.

Cum esset Anna amaro [277 | R.iiij.] animo, orauit dominum flens largiter et votum vouit dicens: "Domine deus exercituum, si respiciens videris afflictionem famule tue et recordatus mei fueris nec oblitus ancille tue dederisque serue tue sexum virilem, dabo eum domino omnibus diebus vite sue et nouacula non ascendet super caput eius."

Factum est autem, cum illa multiplicaret preces coram domino, vt Hely obseruaret os eius. Porro Anna loquebatur in corde suo tantumque labia eius mouebantur et vox penitus illius non audiebatur. Estimauit ergo eam Hely temulentam dixitque ei: "Usquequo ebria eris? Digere paulisper vinum, quo mades."

Lectio secunda.
Respondens Anna, "Nequaquam," inquit, "domine mi. Nam mulier infelix nimis ego sum; vinum et omne, quod inebriare potest, non bibi sed effudi animam meam in conspectu domini. Ne reputes ancillam tuam quasi vnam de filiabus Belial, quia ex multitudine doloris et meroris mei locuta sum vsque in presens."

Tunc Hely ait ei: "Uade in pace et deus Israel det tibi petitionem, quam rogasti eum." Et illa dixit: "Utinam inueniat ancilla tua gratiam in oculis tuis." Et abijt mulier in viam suam et comedit vultusque eius non sunt amplius in diuersa mutati.

Et surrexerunt mane et adorauerunt coram domino reuersique sunt et venerunt in domum suam in Ramatha. Cognouit autem Helchana Annam, vxorem suam, et recordatus est eius dominus. Et factum est post circulum dierum, concepit Anna et peperit filium vocauitque nomen eius Samuel, eo quod postulasset eum a domino.

Lectio tertia.
Ascendit autem vir eius Helchana et omnis domus eius, vt immolaret domino hostiam solennem et votum suum et Anna non ascendit. Dixit enim viro suo: "Non vadam, donec ablactetur infans, et ducam eum, vt appareat ante conspectum domini et maneat ibi iugiter."

Et ait ei Helcana, vir suus: "Fac quod tibi bonum videtur et mane, donec ablactes eum, precorque, vt impleat dominus verbum suum." Mansit ergo mulier et lactauit puerum suum, donec amoueret eum a lacte. [278] Et adduxit eum secum, postquam ablactauerat eum, in vitulis tribus et tribus modijs farine et amphora vini. Et adduxit eum in domum domini in Sylo.

Puer erat adhuc infantulus. Et immolauerunt vitulum et obtulerunt puerum Hely et ait Anna: "Obsecro, mi domine, viuit anima tua. Ego sum mulier illa, que steti coram te hic orans dominum pro puero isto; oraui et dedit michi dominus petitionem meam, quam postulaui eum. Idcirco commodaui eum domino cunctis diebus, quibus fuerit accommodatus domino."

DOMINICA SECUNDA
Lectio prima.
Et adorauerunt ibi dominum et orauit Anna et ait: (i Regum ij) "Exultauit cor meum in domino et exaltatum est cornu meum in deo meo." Et abijt Helcana in Ramatha, in domum suam. Puer autem erat minister in conspectu domini ante faciem Hely sacerdotis.

Porro filij Hely, filij Belial, nescientes dominum neque officium sacerdotum ad populum, sed quicunque immolasset victimam, veniebat puer sacerdotis, dum coquerentur carnes, et habebat fuscinulam tridentem in manu sua et mittebat eam in caldariam vel in lebetem aut in ollam siue in cacabum et omne, quod leuabat fuscinula, tollebat sacerdos sibi.

Sic faciebant filij Heli vniuerso Israeli venientium in Sylo. Etiam antequam adolerent adipem, veniebat puer sacerdotis et dicebat immolanti: "Da michi carnem, vt coquam sacerdoti. Non enim accipiam a te carnem coctam sed crudam."

Lectio quarta.
Dicebatque illi immolans: "Incendatur primum iuxta morem adeps et tolle tibi quantumcunque desiderat anima tua." Qui respondens aiebat ei: "Nequaquam. Nunc enim dabis, alioquin tollam vi." Erat ergo peccatum puerorum grande nimis coram domino, quia detrahebant homines a sacrificio domini.

Samuel autem ministrabat ante faciem domini, puer accinctus ephot lineo. Et tunicam paruam faciebat ei mater sua, quam afferebat statutis diebus ascendens cum viro suo, vt immolaret domino hostiam solennem et votum suum.

Et benedixit Hely Helchane et vxori eius dixitque ei: "Reddat tibi dominus semen de muliere hac pro fenore, quod commodasti domino." Et abierunt in locum suum.n156 Uisitauit ergo dominus Annam et concepit et peperit tres filios et duas filias. Et magnificatus est puer Samuel apud dominum.

Lectio prima.
[279 | R.v.] Hely autem erat senex valde et audiuit omnia, que faciebant filij sui vniuerso Israeli, et quomodo dormiebant cum mulieribus, que obseruabant ad ostium tabernaculi, et dixit eis:

"Quare facitis res huiuscemodi, quas ego audio, res pessimas ab omni populo? Nolite, filij mei. Non enim est bona fama, quam ego audio, vt transgredi faciatis populum domini.

Si peccauerit vir in virum, placari ei potest deus. Si autem in dominum peccauerit vir, quis orabit pro eo?" Et non audierunt vocem patris sui, quia voluit dominus occidere eos. Puer autem Samuel proficiebat atque crescebat et placebat tam deo quam hominibus.

Lectio prima.
Uenit autem vir dei ad Hely et ait ad eum: "Hec dicit dominus: Nunquid non aperte reuelatus sum domui patris tui, cum esset in Egipto in domo Pharaonis? Et elegi eum ex omnibus tribubus Israel mihi in sacerdotem, vt ascenderet ad altare meum et adoleret mihi incensum et portaret ephot coram me, et dedi domui patris tui omnia de sacrificijs filiorum Israel.

Hec dicit: Quare calce abiecistis victimam meam et munera mea, que precepi, vt offerrentur in templo? Et honorasti magis filios tuos quam me, vt comederetis primicias omnis sacrificij Israel. Loquens locutus sum, vt domus tua et domus patris tui ministraret in conspectu meo vsque in sempiternum.

Nunc autem dicit dominus: Absit hoc a me. Sed quicunque honorificauerit me, glorificabo eum; qui autem contemnunt me erunt ignobiles. Ecce dies veniunt et precidam brachium tuum et brachium domus patris tui, vt non sit senex in domo tua. Et videbis emulum tuum in templo in vniuersis prosperis Israel."

DOMINICA TERTIA
(j Regum iij) Lectio prima.
Puer autem Samuel ministrabat domino coram Hely et sermo domini erat preciosus. In diebus illis non erat visio manifesta. Factum est ergo in die quadam, Hely iacebat in lectulo suo et oculi eius caligauerant nec poterat videre lucernam dei, antequam extingueretur.

Samuel autem dormiebat in templo domini, vbi erat archa dei. Et vocauit dominus Samuel, qui respondens ait: "Ecce ego." Et cucurrit ad Hely et dixit: "Ecce ego. Uocasti enim me." Qui dixit: "Non vocaui te, fili. Reuertere et dormi." Et abijt et dormiuit.

Et adiecit dominus rursum vocare Samuel. Consurgensque Samuel abijt ad Hely et dixit: "Ecce ego, quia vocasti me." Qui respondit: "Non vocaui te, fili mi. Reuertere et dormi." Porro Samuel necdum [280] sciebat dominum neque reuelatus fuerat ei sermo domini.

Lectio prima.
Et adiecit dominus et vocuit adhuc Samuel tertio. Qui consurgens abijt ad Hely et ait: "Ecce ego, quia vocasti me." Intellexit ergo Hely, quia dominus vocaret puerum, et ait ad Samuel: "Uade et dormi, et si deinceps vocauerit te, dices: 'Loquere, domine, quia audit seruus tuus.'"

Abijt ergo Samuel et dormiuit in loco suo. Et venit dominus et stetit et vocauit, sicut vocauerat, secundo: "Samuel, Samuel." Et ait Samuel: "Loquere, domine, quia audit seruus tuus." Et dixit dominus ad Samuel: "Ecce ego facio verbum in Israel, quod quicunque audierit, tinnient ambe aures eius.

In die illa suscitabo aduersum Hely omnia, que locutus sum super domum eius. Incipiam et complebo. Predixi enim ei, quod iudicaturus essem domum eius ineternum propter iniquitatem, eo quod nouerat indigne agere filios suos et non corripuerit eos. Iccirco iuraui domui Hely, quod non expietur iniquitas domus eius victimis et muneribus vsque ineternum."

Lectio prima.
Dormiuit autem Samuel vsque mane aperuitque ostia domus domini. Et Samuel timebat indicare visionem Hely. Uocauit ergo Hely Samuelem et dixit: "Samuel, fili mi." Qui respondens ait: "Presto sum." Et interrogauit eum: "Quis est sermo, quem locutus est dominus ad te? Oro te ne celaueris me.

Hec faciat tibi deus et hec addat, si absconderis a me sermonem ex omnibus verbis, que dicta sunt tibi." Indicauit ei Samuel vniuersos sermones et non abscondit ab eo. Et ille respondit: "Dominus est. Quod bonum est in oculis eius, faciat." Creuit autem Samuel et dominus erat cum eo et non cecidit ex omnibus verbis eius in terram.

Et cognouit vniuersus Israel a Dan vsque Bersabee, quod fidelis Samuel propheta esset domini. Et addidit dominus, vt appareret in Sylo, quoniam reuelatus fuerat dominus Samueli in Sylo iuxta verbum domini. Et euenit sermo Samuelis vniuerso Israeli. Tu.

Lectio prima (j Regum iiij).
Et factum est in diebus illis, conuenerunt Philistijm in pugnam. Egressus est namque Israel obuiam Philistijm in prelium et castrametatus est iuxta lapidem adiutorij. Porro Philistijm venerunt in Affec et instruxerunt aciem contra Israel.

Inito autem certamine terga vertit Israel Philisteis et cesa sunt in illo certamine passim per agros quasi quatuor milia virorum. Et reuersus est populus ad castra. Dixeruntque [281 | R.vj.] maiores natu de Israel: "Quare percussit nos dominus hodie coram Philistijm?

Afferamus ad nos de Sylo archam federis domini exercituum et veniat in medium nostri, vt saluet nos de manu inimicorum nostrorum." Misit ergo populus in Sylo et tulerunt inde archam federis domini exercituum sedentis super cherubin.

DOMINICA QUARTA
Lectio prima.
Erant autem ibi duo filij Hely cum archa federis domini, Ophny et Phinees. Cumque venisset archa federis domini in castra, vociferatus est omnis Israel clamore grandi et personuit terra. Et audierunt Philistijm vocem clamoris dixeruntque: "Quenam est hec vox clamoris magni in castris Hebreorum?"

Et cognouerunt quod archa domini venisset in castra. Timueruntque Philistijm dicentes: "Uenit deus in castra." Et ingemuerunt dicentes: "Ue nobis! Non enim fuit tanta exultatio heri et nudiustertius. Ue nobis!

Quis nos saluabit de manu deorum istorum sublimium? Hi sunt dij, qui percusserunt Egyptum omni plaga in deserto. Confortamini et estote viri, Philistijm, ne seruiatis Hebreis, sicut et illi seruierunt nobis. Confortamini et bellate."

Lectio prima.
Pugnauerunt ergo Philistijm et cesus est Israel et fugit vnusquisque in tabernaculum suum. Et facta est plaga magna nimis et ceciderunt de Israel triginta milia peditum et archa dei capta est. Duo quoque filij Hely mortui sunt, Ophny et Phynees.

Currens autem vir de Beniamin ex acie venit in Sylo in die illa scissa veste et conspersus puluere caput. Cumque ille venisset, sedebat Hely super sellam contra viam expectans. Erat autem cor eius pauens pro archa domini. Uir autem ille, postquam ingressus est, nunciauit vrbi et vlulauit omnis ciuitas.

Et audiuit Hely sonitum clamoris dixitque: "Quis est hic sonitus tumultus huius?" At ille festinauit et venit et nunciauit Hely. Hely autem erat nonaginta et octo annorum et oculi eius caligauerant et videre non poterat.

Lectio prima.
Et dixit ad Hely: "Ego sum, qui veni de prelio, et ego, qui de acie fugi hodie." Cui ille ait: "Quid actum est, fili mi?" Respondens autem ille, qui nunciabat, "Fugit," inquit, "Israel coram Philistijm et ruina magna facta est in populo.

Insuper et duo filij tui mortui sunt, Ophny et Phinees, et archa dei capta est." Cumque ille nominasset archam dei, cecidit de [282] sella retrorsum iuxta ostium et fractis ceruicibus mortuus est. Senex enim erat vir et grandeuus et ipse iudicauit Israel quadraginta annis.

Nurus autem eius, vxor Phinees, pregnans erat vicinaque partui. Et audito nuncio, quod capta esset archa dei et mortuus esset socer suus et vir suus, incuruauit se et peperit. Irruerant enim in eam dolores subiti. Tu autem.

Lectio prima (j Regum v).
Philistijm autem tulerunt archam dei et asportauerunt eam a lapide adiutorij in Azotum. Tuleruntque Philistijm archam dei et intulerunt eam in templum Dagon et statuerunt eam iuxta Dagon. Cumque surrexissent diluculo Azotij altera die, ecce Dagon iacebat pronus in terra ante archam domini.

Et tulerunt Dagon et restituerunt eum in locum suum. Rursumque mane die altera consurgentes inuenerunt Dagon iacentem super faciem suam in terra coram archa domini. Caput autem Dagon et due palme manuum eius abscisse erant super limen.

Porro Dagon solus truncus remanserat in loco suo. Propter hanc causam non calcant sacerdotes Dagon et omnes, qui ingrediuntur templum eius super limen Dagon in Azoto vsque in hodiernum diem. Aggrauata est autem manus domini super Azotios et demolitus est eos.

DOMINICA QUINTA
Liber ij Regum incipit.
Factum est autem, postquam mortuus est Saul, vt Dauid reuerteretur a cede Amalech et maneret in Sicelech duos dies. In die autem tertio apparuit homo veniens de castris Saul veste conscissa et puluere conspersus caput.

Et vt venit ad Dauid, cecidit super faciem suam et adorauit. Dixitque ad eum Dauid: "Unde venis?" Qui ait ad eum: "De castris Israel fugi." Et dixit ad eum Dauid: "Quod est verbum, quod factum est? Indica michi."

Qui ait: "Fugit populus ex prelio et multi corruentes e populo mortui sunt sed et Saul et Ionathas, filius eius, interierunt." Dixitque Dauid ad adolescentem, qui nunciabat ei: "Unde scis, quia mortuus est Saul et Ionathas, filius eius?"

Lectio quarta.
Ait adolescens, qui nunciabat ei: "Casu veni in montem Gelboe et Saul incumbebat super hastam suam, porro currus et equites appropinquabant ei et conuersus post tergum suum vidensque me vocauit.

Qui, cum respondissem: 'Assum,' dixit michi: 'Quisnam es tu?' Et aiebam ad eum: 'Amalechites ego sum.' Et locutus est michi: 'Sta super me et interfice me, quoniam tenent me angustie et adhuc tota anima mea [283 | R.vij.] in me est.' Stansque super eum occidi illum. Sciebam enim, quod viuere non poterat post ruinam.

Et tuli diadema, quod erat in capite eius, et armillam de brachio illius et attuli ad te, dominum meum, huc." Apprehendens autem Dauid vestimenta sua scidit omnesque viri, qui erant cum eo, et planxerunt et fleuerunt et ieiunauerunt vsque vesperam super Saul et super Ionathan, filium eius, et super populum domini et super domum Israel, eo quod corruissent gladio.

Lectio prima.
Dixitque Dauid ad iuuenem, qui nunciauerat ei: "Unde es tu?" Qui respondit: "Filius hominis aduene Amalechite ego sum." Et ait ad eum Dauid: "Quare non timuisti mittere manum tuam, vt occideres christum domini?" Uocansque Dauid vnum de pueris suis ait: "Accedens irrue in eum." Qui percussit illum et mortuus est.

Et ait ad eum Dauid: "Sanguis tuus super caput tuum. Os enim tuum locutum est aduersum te dicens: 'Ego interfeci christum domini.'" Planxit autem Dauid planctum huiuscemodi super Saul et super Ionathan, filium eius, et precepit, vt docerent filios Iuda planctum, sicut scriptum est in libro iustorum.

Et ait: "Considera, Israel, pro his, qui mortui sunt, super excelsa tua vulnerati. Incliti, Israel, super montes tuos interfecti sunt. Quomodo ceciderunt fortes? Nolite annunciare in Geth neque annuncietis in compitis Ascalonis, ne forte letentur filie Philistijm, ne exultent filie incircumcisorum."

Lectio prima.
Montes Gelboe, nec ros nec pluuia veniant super vos neque sint agri primiciarum, quia ibi abiectus est clipeus fortium, clipeus Saul, quasi non esset vnctus oleo, a sanguine interfectorum, ab adipe fortium. Sagitta Ionathe nunquam redijt retrorsum et gladius Saul non est reuersus inanis.

Saul et Ionathas amabiles et decori valde in vita sua, in morte quoque non sunt diuisi, aquilis velociores, leonibus fortiores. Filie Israel, super Saul flete, qui vestiebat vos coccino in delicijs, qui prebebat ornamenta aurea cultui vestro. Quomodo ceciderunt fortes in prelio?

Ionathas in excelsis tuis occisus est. Doleo super te, frater mi Ionatha, decore nimis et amabilis super amorem mulierum. Sicut mater amat vnicum filium suum, ita te diligebam. Quomodo ceciderunt robusti et perierunt arma bellica?

Dominica sexta
(ij Regum ij)
Igitur post hec consuluit Dauid dominum dicens: "Num ascendam in vnam de ciuitatibus Iuda?" Et ait dominus ad eum: "Ascende." [284] Dixitque Dauid: "Quo ascendam?" Respondit ei: "In Hebron." Ascendit ergo Dauid et due vxores eius, Achinoen Iesrahelites et Abigail, vxor Nabal Carmeli.

Sed et viros, qui erant cum eo, duxit Dauid singulos cum domo sua et manserunt in oppidis Hebron. Ueneruntque viri Iuda et vnxerunt ibi Dauid, vt regnaret super domum Iuda. Et nunciatum est Dauid, quod viri Iabes Galaad sepelissent Saul.

Misit ergo Dauid nuncios ad viros Iabes Galaad dixitque ad eos: "Benedicti vos a domino, qui fecistis misericordiam hanc cum domino vestro Saul et sepelistis eum. Et nunc retribuet quidem vobis dominus misericordiam et veritatem et ego reddam gratiam, eo quod fecistis verbum istud. Confortentur manus vestre et estote filij fortitudinis. Licet enim mortuus sit dominus vester Saul, tamen me vnxit domus Iuda in regem sibi."

Lectio prima.
Abner autem, filius Ner, princeps exercitus Saul, tulit Hisbosech, filium Saul et circunduxit eum per castra regemque constituit super Galaad et super Iessuri et super Iesrahel et super Effraim et super Beniamin et super Israel vniuersum.

Quadraginta annorum erat Hisboseth, filius Saul, cum regnare cepisset super Israel, et duobus annis regnauit. Sola autem domus Iuda sequebatur Dauid. Et fuit numerus dierum, quos commoratus est Dauid imperans in Hebron super domum Iuda, septem annorum et sex mensium.

Egressusque est Abner, filius Ner, et pueri Hisboseth, filij Saul, de castris in Gabaon, porro Ioab, filius Saruie, et pueri Dauid egressi sunt et occurrerunt eis iuxta piscinam Gabaon. Et cum in vnum conuenissent, e regione sederunt: hi in vna parte piscine et illi ex altera.

Lectio prima.
Dixitque Abner ad Ioab: "Surgant pueri et ludant coram nobis." Et respondit Ioab: "Surgant." Surrexerunt ergo et transierunt numero duodecim de Beniamin ex parte Hisboseth, filij Saul, et duodecim de pueris Dauid. Apprehensoque vnusquisque capite comparis sui defixit gladium in latus contrarij et ceciderunt simul. Uocatumque est nomen loci illius 'Ager robustorum' in Gabaon.

Et ortum est bellum durum satis in die illa fugatusque est Abner et viri Israel a pueris Dauid. Erant autem ibi tres filij Saruie: Ioab et Abisai et Azahel. Porro Azahel cursor velocissimus fuit, quasi vnus [285 | R.viij.] ex capreis, que morantur in siluis.

Persequebatur autem Azahel Abner et non declinauit ad dexteram siue ad sinistram omittens persequi Abner. Respexit itaque Abner post tergum suum et ait: "Tune es Azahel?" Qui respondit: "Ego sum." Dixitque ei Abner: "Uade ad dextram siue ad sinistram et apprehende vnum de adolescentibus et tolle tibi spolia eius." Noluit Azahel autem omittere, quin vrgeret eum. Tu.

Tertius liber Regum incipit.
Et rex Dauid senuerat habebatque etatis plurimos dies. Cumque operiretur vestibus, non calefiebat. Dixerunt ergo ei serui sui: "Queramus domino nostro regi adolescentulam virginem et stet coram rege et foueat eum dormiatque in sinu suo et calefaciat dominum nostrum regem."

Quesierunt igitur adolescentulam speciosam in omnibus finibus Israel et inuenerunt Abisag Sunamitem et adduxerunt eam ad regem. Erat autem puella pulchra nimis. Dormiebat cum rege et ministrabat ei. Rex vero non cognouit eam.

Adonias autem filius Agith eleuabatur dicens: "Ego regnabo." Fecitque sibi currus et equites et quinquaginta viros, qui currerent ante eum. Nec corripuit eum pater suus aliquando dicens: "Quare hoc fecisti?" Erat autem et ipse pulcher valde, secundus natu post Absalon. Et sermo eius cum Ioab, filio Saruie, et cum Abiathar sacerdote, qui adiuuabant partes Adonie.

Lectio prima.
Sadoch vero sacerdos et Banaias, filius Ioiade, et Nathan propheta et Semei et Cerethi et Felethi ‹et› omne robur exercitus Dauid non erat cum Adonia. Immolatis ergo Adonias arietibus vt vitulis et vniuersis pinguibus iuxta lapidem Zoeleth, qui erat vicinus fonti Rogel,

Uocauit vniuersos fratres suos, filios regis, et omnes viros Iuda, seruos regis. Nathan autem prophetam et Banaiam et robustos quosque et Salomonem, fratrem suum, non vocauit. Dixit itaque Nathan ad Bethsabee, matrem Salomonis: "Num audisti, quod regnauerit Adonias, filius Agith, et dominus noster Dauid hoc ignorat? Nunc ergo veni, accipe consilium a me et salua animam tuam filijque tui Salomonis.

Uade et ingredere ad regem Dauid et dic ei: 'Nonne tu, domine mi rex, iurasti michi, ancille tue, dicens, quod Salomon, filius tuus, [286] regnabit post me et ipse sedebit in solio meo? Quare ergo regnat Adonias?' Et adhuc ibi te loquente cum rege ego veniam post te et complebo sermones tuos." Tu autem.

Lectio prima.
Ingressa est itaque Bethsabee ad regem in cubiculo. Rex autem senuerat nimis et Abisac Sunamitis ministrabat ei. Inclinauit se Bethsabee et adorauit regem. Ad quam rex, "Quid," inquit, "tibi vis?"

Que respondens ait: "Domine mi, tu iurasti per dominum deum tuum ancille tue, 'Salomon filius tuus regnabit post me et ipse sedebit in solio meo'. Et ecce nunc regnat Adonias te, domine mi rex, ignorante. Mactauit boues et pinguia queque et arietes plurimos et vocauit omnes filios regis, Abiathar quoque sacerdotem et Ioab principem militie; Salomonem autem, seruum tuum, non vocauit.

Uerumtamen, domine mi rex, in te oculi respiciunt totius Israel, vt indices eis, quis sedere debeat in solio tuo, domine mi rex, post te. Eritque, cum dormierit dominus meus rex cum patribus suis, erimus ego et filius meus Salomon peccatores.

Lectio prima.
Adhuc illan157 loquente cum rege Nathan propheta venit. Et nunciauerunt regi dicentes: "Adest Nathan propheta." Cumque introisset in conspectu regis et adorasset eum pronus in terram, dixit Nathan: "Domine mi rex, tu dixisti: 'Adonias regnet post me et ipse sedeat super thronum meum.'

Quia descendit hodie et immolauit boues et pinguia et arietes plurimos et vocauit vniuersos filios regis et principes exercitus, Abiathar quoque sacerdotem, illisque vescentibus et bibentibus coram eo et dicentibus: Uiuat rex Adonias.' Me, seruum tuum, et Sadoch sacerdotem et Banaiam, filium Ioiade, et famulum tuum Salomonem non vocauit. Nunquid a domino meo rege exiuit hoc verbum et michi non indicasti seruo tuo, quis sessurus esset super thronum domini mei regis post eum?"

Et respondit rex Dauid dicens: "Uocate ad me Bethsabee." Que cum fuisset ingressa coram rege et stetisset ante eum, iurauit et ait: "Uiuit dominus, qui eruit animam meam de omni angustia, quia sicut iuraui tibi per dominum deum Israel dicens: 'Salomon, filius tuus, regnabit post me et ipse sedebit super solium meum pro me,' sic faciam hodie." Summissoque Bethsabee in terram vultu adorauit regem dicens: "Uiuat dominus meus rex Dauid ineternum."

Quartus liber Regum incipit. Capitulum j.
Preuaricatus est Moab in Israel, postquam [287 | S.j.] mortuus est Achab. Ceciditque Ochozias per cancellos cenaculi sui, quod habebat in Samaria, et egrotauit misitque nuncios dicens ad eos: "Ite, consulite Beelzebub, deum Accharon, vtrum viuere queam de infirmitate mea hac."

Angelus autem domini locutus est ad Helyam Tesbiten dicens: "Surge et descende in occursum nunciorum regis Samarie et dices ad eos: 'Nunquid non est deus in Israel, vt eatis ad consulendum Beelzebub, deum Accharon?' Quamobrem hec dicit dominus: De lectulo, super quem ascendisti, non descendes sed morte morieris."

Et abijt Helyas reuersique sunt nuncij ad Ochoziam. Qui dixit eis: "Quare reuersi estis?" At illi responderunt ei: "Uir occurrit nobis et dixit ad nos: 'Ite, reuertimini ad regem, qui misit vos, et dicetis ei: 'Hec dicit dominus: Nunquid, quia non erat deus in Israel, mittis, vt consulatur Beelzebub, deus Accharon? Iccirco de lectulo, super quem ascendisti, non descendes sed morte morieris.'"

Lectio prima.
Qui dixit eis: "Cuius figure et habitus est vir, qui occurrit vobis et locutus est verba hec?" At illi dixerunt: "Uir pilosus et zona pellicea accinctus renibus." Qui ait: "Helyas Tesbites est." Misitque ad eum quinquagenarium principem et quinquaginta, qui erant sub eo.

Qui ascendit ad eum sedentique in vertice montis ait: "Homo dei, rex precepit, vt descendas." Respondensque Helyas dixit quinquagenario: "Si homo dei sum, descendat ignis de celo et deuoret te et quinquaginta tuos." Descendit ergo ignis de celo et deuorauit eum et quinquaginta, qui erant cum eo.

Rursumque misit ad eum principem quinquagenarium alterum et quinquaginta cum eo. Qui locutus est illi: "Homo dei, dicit rex: 'Festina, descende.'" Respondens Helias ait: "Si homo dei ego sum, descendat ignis de celo et deuoret te et quinquaginta tuos." Descendit ergo ignis de celo et deuorauit illum et quinquaginta eius.

Lectio prima.
Iterum misit principem quinquagenarium tertium et quinquaginta, qui erant cum eo. Qui cum venisset, curuauit genua contra Heliam et precatus est eum et ait: "Homo dei, noli despicere animam meam et animas seruorum tuorum, qui mecum sunt. Ecce descendit ignis de celo et deuorauit duos principes quinquagenarios primos et quinquagenos, qui cum eis erant. Sed nunc obsecro, vt miserearis anime mee."

Locutus est autem angelus domini ad Heliam dicens: [288] "Descende cum eo, ne timeas. "Surrexit igitur et descendit cum eo ad regem et locutus est ei: "Hec dicit dominus: Quia misisti nuncios ad consulendum Beelzebub, deum Accharon, quasi non esset deus in Israel, a quo posses interrogare sermonem, ideo de lectulo, super quem ascendisti, non descendes sed morte morieris."

Mortuus est autem iuxta sermonem domini, quem locutus est Helyas. Et regnauit Ioram, frater eius, pro eo anno secundo Ioram, filij Iosaphat, regis Iude. Non enim habebat filium. Reliqua autem verborum Ochozie, que operatus est, nonne hec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israel?

A dominica prima kalendis Augusti vsque ad kalendas Septembris leguntur libri Sapientie cum historia In principio.

Ad primas vesperas
℟ Deum time et mandata eius obserua, Hoc est omnis homo.
℣ Timentibus deum nichil deest nec his, qui eum diligunt in veritate. Hoc est et sequentes antiphone dicuntur sabbato.

Super Magnificat Ⱥ
Dominus possedit me ab initio viarum suarum, antequam quicquam faceret a principio, necdum erant abyssi et ego parturiebar; quando preparabat celos, aderam cum eo componens omnia.
Ⱥ Sapientia edificauit sibi domum, excidit columnas septem, subdidit sibi gentes superborumque et sublimium colla propria virtute calcauit.
Ⱥ Sapientia clamitat in plateis: si quis diligit sapientiam, ad me declinet et eam inueniet, et eam dum inuenerit, beatus est, si tenuerit eam.
Ⱥ Omnis sapientia a domino deo est et cum illo fuit semper et est ante euum.
Ⱥ Ego in altissimis inhabitaui et thronus meus in columna nubis.
Ⱥ Salomon, fili mi, scito deum patris tui et serui ei corde perfecto et animo voluntario.
Ⱥ Obserua, fili, precepta patris et ne dimittas legem matris tue, liga ea in corde tuo iugiter.
Ⱥ Fili, a iuuentute tua accipe doctrinam et vsque ad canos inuenies sapientiam.
Collecta dominicalis.
Inuitatorium Laudemus cum ceteris vt supra R.ij.
℟ primumIn principio deus, antequam terram faceret, priusquam abyssos constitueret, priusquam produceret fontes aquarum, antequam montes collocarentur, Ante omnes colles generauit me dominus.
℣ Quando preparabat celos, aderam cum eo cuncta disponens. Ante.
℟ secundum Uerbum iniquum et dolosum longe fac a me, domine, diuitias et paupertates ne dederis michi, Sed tantum victui meo tribue necessaria.
℣ Ne forte saciatus euomam illud et periurem nomen dei mei.
℟ tertium Super salutem et omnem pulchritudinem dilexi sapientiam et proposui pro luce habere illam, Uenerunt michi omnia bona pariter cum illa.
℣ Dixi sapientie: Soror mea es, et prudentiam vocaui amicam meam. Uenerunt.
℟ quartum Da michi, domine, sedium tuarum assistricem sapientiam, noli me [289 | S.ij.] reprobare a pueris tuis, Quoniam seruus tuus sum ego et filius ancille tue.
℣ Domine pater et deus vite mee, ne derelinquas me in cogitatu maligno. Quoniam.
℟ quintum Emitte, domine, sapientiam de sede magnitudinis tue, Ut mecum sit et mecum laboret, vt sciam, quid acceptum sit coram te omni tempore.
℣ Da michi, domine, sedium tuarum assistricem sapientiam. Ut mecum.
℟ sextum Magna enim sunt iudicia tua, domine, et inenarrabilia verba tua; Magnificasti populum tuum et honorasti.
℣ Deduxisti sicut oues populum tuum in manu Moysi et Aaron. Magnificasti.
℟ septimum Ne derelinquas me, domine pater et dominator vite mee, vt non corruam in conspectu aduersariorum meorum, Ne gaudeat de me inimicus meus.
℣ Apprehende arma et scutum et exurge in adiutorium michi. Ne gaudeat.
℟ octauum Domine pater et deus vite mee, ne derelinquas me in cogitatu maligno, extollentiam oculorum meorum ne dederis michi et desiderium malignum auerte a me, domine, aufer a me concupiscentiam Et animo irreuerenti et infrunito ne tradas me, domine.
℣ Duo rogaui te: ne deneges michi, antequam moriar, vanitatem et verba mendacij longe fac a me. Et animo.
℟ nonum de trinitate.

Hec sunt ferialia responsoria si prius noua historia incipitur.
℟ primum
Gyrum celi circuiui sola et in fluctibus maris ambulaui, in omni gente et in omni populo primatum tenui, Superborum et sublimium colla propria virtute calcaui.
℣ Ego in altissimis habito et thronus meus in columna nubis. Superborum.
℟ secundum Initium sapientie timor domini, Intellectus bonus omnibus facientibus eum, laudatio eius manet in seculum seculi.
℣ Dilectio illius custodia legum est, quia omnis sapientia timor domini. Intellectus.
℟ tertium Que sunt in corde hominum oculi tui vident, domine, Et in libro tuo omnia scribentur; homo videt in facie, deus autem in corde.
℣ Imperfectum meum viderunt oculi tui. Et.
℟ Prebe, fili, cor tuum mihi et oculi tui vias meas custodiant, Ut addatur gratia capiti tuo.
℣ Attende, fili mi, sapientiam meam et ad eloquia oris mei inclina aurem tuam. Ut.
℟ Auersio paruulorum interficiet eos et potestas stultorum perdet illos; Qui autem me audierit, absque terrore quiescet.
℣ O viri, ad vos clamito et vox mea ad filios hominum. Qui autem.
℟ Fili mi, noli deficere a disciplina domini neque fatigeris, dum ab eo argueris; Quem enim diligit dominus, corripit et quasi pater in filio complacet sibi.
℣ Audi, fili mi, disciplinam patris tui et ne dimittas legem matris tue. Quem.
℟ Audi, fili mi, disciplinam patris tui et ne dimittas legem matris tue, Ut multiplicentur tibi anni vite tue.
℣ Honora dominum de tua substantia. Ut multiplicentur.

[290] Incipiunt parabole Salomonis. Lectio prima.
Parabole Salomonis, filij Dauid, regis Israel, ad sciendam sapientiam et disciplinam, ad intelligendum verba prudentie et suscipiendam eruditionem doctrine, iusticiam et iudicium et equitatem, vt detur paruulis astutia et adolescenti scientia et intellectus.

Audiens sapiens sapientior erit et intelligens gubernacula possidebit. Animaduertet parabolam et interpretationem eius, verba sapientium et enigmata eorum. Timor domini principium sapientie. Sapientiam atque doctrinam stulti despiciunt. Audi, fili mi, disciplinam patris tui et ne dimittas legem matris tue, vt addatur gratia capiti tuo et torques collo tuo.

Fili mi, si te lactauerint peccatores, ne acquiescas eis. Si dixerint: "Ueni nobiscum, insidiemur sanguini, abscondamus tendiculas contra insontem frustra, deglutiamus eum sicut infernus viuentem et integrum quasi descendentem in lacum, omnem preciosam substantiam reperiemus, implebimus domos nostras spolijs: sortem mitte nobiscum, marsupium sit vnum omnium nostrum," fili mi, ne ambules cum eis. Prohibe pedem tuum a semitis eorum. Pedes enim illorum ad malum currunt et festinant, vt effundant sanguinem.

Lectio prima.
Frustra autem iacitur rete ante oculos pennatorum. Ipsi quoque contra sanguinem suum insidiantur et moliuntur fraudes contra animas suas. Sic semite omnis auari animas possidentium rapiunt. Sapientia foris predicat, in plateis dat vocem suam.

In capite turbarum clamitat, in foribus portarum vrbis profert verba sua dicens: Usquequo, paruuli, diligitis infantiam et stulti ea, que sibi sunt noxia, cupient et imprudentes odibunt scientiam? Conuertimini ad correctionem meam. En proferam vobis spiritum meum et ostendam vobis verba mea.

Quia vocaui et renuistis, extendi manum meam et non fuit, qui aspiceret. Despexistis omne consilium meum et increpationes meas neglexistis. Ego quoque in interitu vestro ridebo et subsannabo cum vobis id, quod timebatis, aduenerit.

Lectio prima.
Cum irruerit repentina calamitas et interitus quasi tempestas ingruerit, quando venerit super vos tribulatio et angustia, tunc inuocabunt me et non exaudiam. Mane consurgent [291 | S.iij.] et non inuenient me, eo quod exosam habuerint disciplinam et timorem domini non susceperint nec acquieuerint consilio meo et detraxerint vniuerse correptioni mee. Comedent igitur fructus vie sue suisque consilijs saturabuntur.

Auersio paruulorum interficiet et prosperitas stultorum perdet eos. Qui autem me audierit, absque terrore quiescet et abundantia perfruetur timore malorum sublato. Fili mi, si susceperis sermones meos et mandata mea absconderis penes te, vt audiat sapientiam auris tua, inclina cor tuum ad cognoscendam prudentiam.

Si enim sapientiam inuocaueris et inclinaueris cor tuum prudentie, si quesieris eam quasi pecuniam et sicut thesauros effoderis illam, tunc intelliges timorem domini et scientiam dei inuenies, quia dominus dat sapientiam et ex ore eius prudentia et scientia. Custodiet rectorum salutem et proteget gradientes simpliciter seruans semitas iusticie et vias sanctorum custodiens. Tunc intelliges iusticiam et iudicium et equitatem et omnem semitam bonam.

Lectio prima.
Si intrauerit sapientia cor tuum et scientia anime tue placuerit, consilium custodiet te et prudentia seruabit te, vt eruaris a via mala et ab homine, qui peruersa loquitur. Qui relinquunt iter rectum et ambulant per vias tenebrosas.

Qui letantur, cum malefecerint, et exultant in rebus pessimis. Quorum vie peruerse sunt et infames gressus eorum, vt eruaris a muliere aliena et ab extranea, que mollit sermones suos et relinquit ducem pubertatis sue et pacti dei sui oblita est. Inclinata est enim ad mortem domus eius et ad inferos semite ipsius.

Fili mi, ne obliuiscaris legis mee et precepta mea cor tuum custodiat. Longitudinem enim dierum et annos vite et pacem apponet tibi. Misericordia et veritas te non deserant. Circunda eas gutturi tuo et describe in tabulis cordis tui et inuenies gratiam et disciplinam bonam coram deo et hominibus.

Liber Ecclesiastes incipit.
Uerba ecclesiastes, filij Dauid, regis Hierusalem. Uanitas vanitatum, dixit ecclesiastes, vanitas vanitatum et omnia vanitas. Quid habet amplius homo de vniuerso labore suo, quo laborat sub sole? Generatio preterit et generatio aduenit; terra autem ineternum stat.

Oritur sol et occidit et ad [292] locum suum reuertitur ibique renascens gyrat per meridiem. Lustrans vniuersa in circuitu pergit spiritus et in circulos suos reuertitur. Omnia flumina intrant in mare et mare non redundat. Ad locum, vnde exeunt, flumina reuertuntur, vt iterum fluant.

Cuncte res difficiles: non potest eas homo explicare sermone, non saturatur oculus visu nec auris auditu impletur. Quid est, quod fuit? Ipsum, quod futurum est. Quid est, quod factum est? Ipsum, quod faciendum est. Nichil sub sole nouum nec valet quisquam dicere: Ecce hoc recens est.

Lectio quarta.
Iam enim precessit in seculis, que fuerunt ante nos. Non est priorum memoria nec eorum quidem, que postea futura sunt, erit recordatio apud eos, qui futuri sunt in nouissimo. Ego ecclesiastes fui rex Israel in Hierusalem et proposui in animo meo querere et inuestigare sapienter de omnibus, que fiunt sub sole.

Hanc occupationem pessimam dedit deus filijs hominum, vt occuparentur in ea. Uidi que fiunt cuncta sub sole et ecce vniuersa vanitas et afflictio spiritus. Peruersi difficile corriguntur et stultorum infinitus est numerus.

Locutus sum in corde meo dicens: Ecce magnus effectus sum et precessi omnes sapientia, qui fuerunt ante me in Hierusalem, et mens mea contemplata est multa sapienter et didici dedique cor meum, vt scirem prudentiam atque doctrinam erroresque et stulticiam. Et agnoui, quod in his quoque esset labor et afflictio spiritus.

Lectio prima.
Qui addit sapientiam, addit et dolorem. Dixi ergo in corde meo: Uadam et affluam delicijs et fruar bonis. Et vidi, quod hoc quoque esset vanitas. Risum reputaui errorem et gaudio dixi: Quid frustra decipieris?

Cogitaui in corde meo abstrahere a vino carnem meam, vt transferrem animum meum ad sapientiam deuitaremque stulticiam, donec viderem, quid esset vtile filijs hominum, quo facto opus est sub sole numero dierum vite sue.

Magnificaui opera mea. Edificaui mihi domos et plantaui vineas, feci hortos et pomeria et conseui ea cuncti generis arboribus et extruxi michi piscinas aquarum, vt irrigarem siluam lignorum germinantium. Possedi seruos et ancillas multamque familiam habui.

Liber Sapientie incipit. Lectio prima.
Diligite iuscticiam, qui iudicatis terram. Sentite de domino in bonitate et in simplicitate cordis querite illum, quoniam inuenitur ab his, qui non tentant illum. Apparet autem eis, qui [293 | S.iiij.] fidem habent in illum.

Peruerse enim cogitationes separant a deo; probata autem virtus corripit insipientes, quoniam in maliuolam animam non introibit sapientia nec habitabit in corpore subdito peccatis. Spiritus enim sanctus discipline effugiet fictum et auferet se a cogitationibus, que sunt sine intellectu et corripietur a superueniente iniquitate.

Benignus est enim spiritus sapientie et non liberabit maledictum a labijs suis, quoniam renum illius testis est deus et cordis illius scrutator est verus et lingue eius auditor, quoniam spiritus domini repleuit orbem terrarum et hoc, quod continet omnia, scientiam habet vocis. Tu autem.

Lectio quarta.
Propter hoc qui loquitur iniqua non potest latere nec preteriet illum corripiens iudicium. In cogitationibus enim impij interrogatio erit. Sermonum autem illius auditio ad deum veniet et ad correptionem iniquitatum illius, quoniam auris zeli audit omnia et tumultus murmurationum non abscondetur.

Custodite ergo vos a murmuratione, que nichil prodest, et a detractione parcite lingue, quia sermo obscurus in vacuum non ibit. Os autem, quod mentitur, occidit animam. Nolite zelaren158 mortem in errore vite vestre neque acquiratis perditionem in operibus manuum vestrarum.

Quoniam deus non fecit mortem nec letatur in perditione viuorum. Creauit enim, vt essent, omnia, et sanabiles fecit nationes orbis terrarum et non est in illis medicamentum exterminij nec inferorum regnum in terra.

Lectio prima.
Iusticia enim perpetua est et immortalis. Iniusticia autem mortis acquisitio. Impij autem manibus et verbis accersierunt illam et estimantes illam amicam defluxerunt et sponsiones posuerunt ad illam, quoniam morte digni sunt, qui sunt ex parte illius.

Dixerunt enim impij cogitantes apud se non recte: Exiguum et cum tedio est tempus vite nostre et non est refrigerium in fine hominis et non est, qui agnitus sit reuersus ab inferis, quia ex nichilo nati sumus et post hoc erimus tanquam si non fuerimus.

Quoniam fumus afflatus est in naribus nostris et sermo scintille ad commouendum cor nostrum, quia extinctus cinis erit corpus nostrum et spiritus diffundetur tanquam mollis aer. Et transibit vita nostra tanquam vestigium nubis et sicut nebula dissoluetur, que fugata est a radijs solis.

Ecclesie instructio. Liber Ecclesiasticus incipit. Lectio prima.
[294] Omnis sapientia a domino deo est et cum illo fuit semper et est ante euum. Arenam maris et pluuie guttas et dies seculi quis dinumerauit? Altitudinem celi et latitudinem terre et profundum abyssi quis dimensus est? Sapientiam dei precedentem omnia quis inuestigauit?

Prior omnium creata est sapientia et intellectus prudentie ab euo; fons sapientie verbum dei in excelsis et ingressus illius mandata eterna. Radix sapientie cui reuelata est et astucias illius quis agnouit?

Disciplina sapientie cui reuelata et manifestata est et multiplicationem ingressus illius quis intellexit? Unus est altissimus creator omnium omnipotens et rex potens et metuendus nimis, sedens super thronum illius et dominans deus.

Lectio quarta.
Ipse creauit illam in spiritusancto et vidit et dinumerauit et mensus est. Et effudit illam super omnia opera sua et super omnem carnem secundum datum suum et prebet illam diligentibus se. Timor domini gloria et gloriatio et leticia et corona exultationis.

Timor domini delectabit cor et dabit leticiam et gaudium in longitudinem dierum. Timenti deum bene erit in extremis et in die defunctionis sue benedicetur. Dilectio dei honorabilis sapientia, quibus autem apparuerit in visu, diligunt eam in visione et in agnitione magnalium suorum.

Initium sapientie timor domini et cum fidelibus in vulua concreatus est et cum electis feminis graditur et cum iustis et fidelibus agnoscitur. Timor domini scientie religiositas. Religiositas custodiet et iustificabit cor, iocunditatem atque gaudium dabit.

Lectio prima.
Timenti deum bene erit in extremis et in diebus consolationis illius benedicetur. Plenitudo sapientie timere deum et plenitudo a fructibus illius. Omnem domum illius implebit a generationibus et receptacula a thesauris illius.

Corona sapientie timor domini replens pacem et salutis fructum et vidit et dinumerauit eam. Utraque autem sunt bona dei. Scientiam et intellectum prudentie sapientia compartietur et gloriam tenentium se exaltat. Radix sapientie est timere deum, rami enim illius longeui.

In thesauris sapientie intellectus et scientie religiositas, execratio autem peccatoribus sapientia. Timor domini expellit peccatum. Nam qui sine timore est, non poterit iustificari, iracundia enim animositatis illius subuersio eius est, vsque in tempus sustinebit patiens et postea redditio [295 | S.v.] iocunditatis.

Lectio prima.
Bonus sensus vsque in tempus abscondet verba illius et labia multorum enarrabunt sensum illius. In thesauris sapientie significatio discipline, execratio autem peccatori cultura dei. Fili, concupiscens sapientiam serua iustitiam et prebebit deus illam tibi.

Sapientia enim et disciplina timor domini et, quod beneplacitum est illi, fides et mansuetudo, et implebit thesauros illius. Contumax non sis et incredibilis timori dei et ne accesseris ad illum duplici corde. Ne fueris hypocrita in conspectu hominum et non scandalizeris in labijs tuis.

Attende in illis, ne forte cadas et ponas scandalum anime tue et adducas inhonorationem tibi, et reuelet deus absconsa tua et in medio synagoge elidat te, quoniam accessisti maligne ad dominum et cor tuum plenum est dolo et fallacia. Fili, accedens ad seruitutem dei sta in timore dei et prepara animam tuam ad tentationem. Deprime cor tuum et sustine et inclina aurem tuam et suscipe verba intellectus et ne festines in tempus obductionis. Tu autem, domine.

A kalendis Septembris legitur liber Iob per duas hebdomadas et cantatur historia Si bona suscepimus, que dum canitur, hoc responsorium Antequam comedam et antiphone subscripte ad primas vesperas dominicales iuxta ordinem nullo precedente festo cantentur cum collecta dominicali.

Ⱥ
Cum audisset Iob nunciorum verba, patienter sustinuit et ait: "Si bona suscepimus de manu domini, mala autem quare non sustineamus?" In omnibus his non peccauit Iob labijs suis neque stultum quid contra deum locutus est.
Ⱥ In omnibus his non peccauit Iob labijs suis neque stultum quid contra deum locutus est.
Ⱥ Quare detraxistis sermonibus veritatis, ad increpandum verba componitis et subuertere nitimini amicum vestrum? Ueruntamen que cogitastis explete.
Inuitatorium Laudemus nomen domini, quoniam suauis est, In hymnis confitemini illi, quia ipse est dominus deus noster.
Psalmus Uenite.

℟ primum
Si bona suscepimus de manu domini, mala autem quare non sustineamus? Dominus dedit, dominus abstulit; sicut domino placuit, ita factum est, sit nomen domini benedictum.
℣ In omnibus his non peccauit Iob labijs suis neque stultum quid contra deum locutus est. Dominus.
℟ secundum Antequam comedam, suspiro, et tanquam inundantis aque, sic rugitus meus, quia timor, quem timebam, euenit michi et quod verebar accidit; Nonne dissimulaui, nonne silui et iam quieui et venit super me indignatio.
℣ Nolo multa fortitudine contendat mecum, ne magnitudinis sue [296] mole me premat, equitatem proponat contra me. Nonne dissimulaui.
℟ tertium Utinam appenderentur peccata mea, quibus iram merui, Et calamitas, quam patior, in statera.
℣ Quasi arena maris hec grauior appareret, vnde et verba mea dolore sunt plena. Et calamitas.
℟ quartum Quare detraxistis sermonibus veritatis, ad increpandum verba componitis et subuertere nitimini amicum vestrum? Ueruntamen que cogitastis explete.
℣ Militia est vita hominis super terram et sicut dies mercennarij dies eius. Ueruntamen.
℟ quintum Induta est caro mea putredine et sordibus pulueris, cutis mea aruit et contracta est; Memento mei, domine, quia ventus est vita mea.
℣ Dies mei sicut vmbra declinauerunt et ego sicut fenum arui. Memento.
℟ sextum Memento mei, deus, quia ventus est vita mea, Nec aspiciat me visus hominis.
℣ Cutis mea aruit et contracta est et non reuertetur oculus meus, vt videat bona. Nec.
℟ septimum Nunquid dominus supplantat iudicium aut omnipotens subuertit quod iustum est. Libera me, domine, et pone me iuxta te et cuiusuis manus pugnet contra me.
℣ Apprehende arma et scutum et exurge in adiutorium michi. Libera.
℟ octauum Paucitas dierum meorum finietur breui; dimitte me, domine, vt plangam paululum dolorem meum, Antequam vadam ad terram tenebrosam et opertam mortis caligine.
℣ Ecce in puluere sedeo et in puluere dormio, et si mane me quesieris, non subsistam. Antequam.
℟ nonum de trinitate.

Hec sunt ferialia responsoria prius incepta noua historia.
℟ primum. Ne abscondas me, domine, a facie tua, manum tuam longe fac a me Et fortitudo tua non me terreat.
℣ Uoca me et respondebo tibi; aut certe loquar et tu responde michi. Et.
℟ secundum Quis michi tribuat, vt in inferno protegas me et abscondas me, donec pertranseat furor tuus, domine, nisi tu, qui solus es deus? Et constituas michi tempus, in quo recorderis mei.
℣ Nunquid sicut dies hominis dies tui, vt queras iniquitatem meam, cum sit nemo, qui de manu tua possit eruere. Et constituas.
℟ tertium Nocte os meum perforatur doloribus et qui me comedunt, non domiunt, a multitudine eorum consumitur vestimentum meum. Comparatus sum luto et assimilatus sum fauille et cineri.
℣ O custos hominum, quare me posuisti contrarium tibi et factus sum michimetipsi grauis? Parce michi, domine, nichil enim sunt dies mei. Comparatus.
℟ quartum Scio, domine, quia morti me traditurus es, vbi constituta est omnis domus viuentium; spero in te, domine, quia non ad consummationem meam emittis manum tuam [297 | S.vj.] et si in profundum inferni dimersus fuero, Inde me liberabis.
℣ Si ascendero in celum, tu illic es, et si descendero ad infernum. Inde.
℟ Uersa est in luctum cithara mea et organum meum in vocem flentium. Parce michi, domine, nichil enim sunt dies mei.
℣ O custos hominum, quare posuisti me contrarium tibi et factus sum michimetipsi grauis? Parce.
℟ Adesto dolori meo, deus, nimium fatigor et cecidit in luctum cithara mea Et cantatio mea in plorationem.
℣ Uersa est in luctum cithara mea et organum meum in vocem flentium. Et cantatio.
℟ Inclinans faciem tuam ingemisce, commoueor omnibus membris meis, scio enim, domine, Quia impunitum me non dimittes, et si sum impius, quare non sum mortuus sed laboro?
℣ Que est enim fortitudo mea, vt sustineam, aut quis finis meus, vt patienter agam? Quia impunitum me.
℟ Qui consolabatur me, recessit a me; peto, quod volui, et non inuenio, fundunt oculi mei lachrimas, Quia repletus sum amaritudine.
℣ Fletum deduxerunt oculi mei et palpebram meam operuit vmbra mortis. Quia est.

Liber Iob incipit. Lectio prima.
Uir erat in terra Hus, nomine Iob. Et erat vir ille simplex et rectus ac timens deum et recedens a malo. Natique sunt ei septem filij et tres filie. Et fuit possessio eius septem milia ouium et tria milia camelorum, quingenta quoque iuga boum et quingente asine ac familia multa nimis. Eratque vir ille magnus inter omnes orientales.

Et ibant filij eius et faciebant conuiuia per domos, vnusquisque in die suo. Et mittentes vocabant tres sorores suas, vt comederent et biberent cum eis. Cunque in orbem transissent dies conuiuij, mittebat ad eos Iob et sanctificabat illos surgensque diluculo offerrebat holocausta per singulos.

Dicebat enim: "Ne forte peccauerint filij mei et benedixerint deo in cordibus suis." Sic faciebat Iob cunctis diebus. Quadam autem die cum venissent filij dei, vt assisterent coram domino, affuit inter eos etiam Sathan. Cui dixit dominus: "Unde venis?" Qui respondens ait: "Circuiui terram et perambulaui eam."

Lectio prima.
Dixitque dominus ad eum: "Nunquid considerasti seruum meum Iob, quod non sit ei similis in terra homo simplex et rectus et timens deum ac recedens a malo?" Cui respondens Sathan ait: "Nunquid frustra timet Iob deum?

[298] Nonne tu vallasti eum ac domum eius vniuersamque substantiam eius per circuitum? Operibus manuum eius benedixisti et possessio eius creuit in terra. Sed extende paululum manum tuam et tange cuncta, que possidet, nisi in faciem benedixerit tibi." Dixit ergo dominus ad Sathan: "Ecce vniuersa, que habet, in manu tua sunt, tantum in eum ne extendas manum tuam."

Egressusque est Sathan a facie domini. Cum autem quadam die filij et filie eius comederent panem et biberent vinum in domo fratris sui primogeniti, nuncius venit ad Iob, qui diceret: "Boues arabant et asine pascebantur iuxta eos et irruerunt Sabei tuleruntque omnia et pueros percusserunt gladio et euasi ego solus, vt nunciarem tibi."

Lectio prima.
Cunque adhuc ille loqueretur, venit alter et dixit: "Ignis dei cecidit de celo et tactas oues puerosque consumpsit et effugi ego solus, vt nunciarem tibi." Sed et adhuc illo loquente venit alius et dixit: "Caldei fecerunt tres turmas et inuaserunt camelos et tulerunt eos necnon et pueros percusserunt gladio et ego fugi solus, vt nunciarem tibi."

Adhuc loquebatur ille et ecce alius intrauit et dixit: "Filijs tuis et filiabus vescentibus et bibentibus vinum in domo fratris sui primogeniti repente ventus vehemens irruit a regione deserti et concussit quatuor angulos domus, que corruens oppressit liberos tuos et mortui sunt et effugi ego solus, vt nunciarem tibi."

Tunc surrexit Iob et scidit tunicam suam et tonso capite corruens in terram adorauit et dixit: "Nudus egressus sum de vtero matris mee et nudus reuertar illuc. Dominus dedit, dominus abstulit; sicut domino placuit, ita factum est, sit nomen domini benedictum." In omnibus his non peccauit Iob labijs suis neque stultum quid contra deum locutus est.

Lectio prima. Capitulum ij.
Factum est autem, cum quadam die venissent filij dei et starent coram domino, venisset quoque Sathan inter eos et staret in conspectu eius, vt diceret dominus ad Sathan: "Unde venis?" Qui respondens ait: "Circuiui terram et perambulaui eam."

Et dixit dominus ad Sathan: "Nunquid considerasti seruum meum Iob, quod non sit ei similis in terra vir simplex et rectus et timens deum ac recedens a malo et adhuc retinens innocentiam? Tu autem commouisti me, vt affligerem eum frustra."

Cui respondens Sathan ait: [299 | S.vij.] "Pellem pro pelle et cuncta, que habet homo, dabit pro anima sua. Alioquin mitte manum tuam et tange os eius et carnem et tunc videbis, quod in faciem benedicat tibi." Dixit ergo dominus ad Sathan: "Ecce in manu tua est, veruntamen animam eius serua."

DOMINICA SECUNDA
Lectio prima.
Egressus igitur Sathan a facie domini percussit Iob vlcere pessimo a planta pedis vsque ad verticem eius. Qui testa saniem radebat sedens in sterquilinio. Dixit autem illi vxor sua: "Adhuc tu permanes in simplicitate tua? Benedic deo et morere." Qui ait ad illam: "Quasi vna de stultis mulieribus locuta es.

Si bona suscepimus de manu domini, mala quare non sustineamus?" In omnibus his non peccauit Iob labijs suis. Igitur audientes tres amici Iob omne malum, quod accidisset ei, venerunt singuli de loco suo Eliphas Temanites et Baldat Suites et Sophar Naamathites. Condixerant enim sibi, vt pariter venientes visitarent eum et consolarentur.

Cunque eleuassent procul oculos, non cognouerunt eum. Et exclamantes plorauerunt scissisque vestibus sparserunt puluerem super caput suum in celum. Et sederunt cum eo in terra septem diebus et septem noctibus et nemo loquebatur ei verbum. Uidebant enim dolorem esse vehementem.

Lectio prima. Capitulum iij.
Post hec aperuit Iob os suum et maledixit diei sue et locutus est: "Pereat dies, in qua natus sum, et nox, in qua dictum est: 'Conceptus est homo.' Dies illa vertatur in tenebras. Non requirat eum deus desuper et non illustretur lumine. Obscurent eum tenebre et vmbra mortis. Occupet eum caligo et inuoluatur amaritudine.

Noctem illam tenebrosus turbo possideat. Non computetur in diebus anni nec numeretur in mensibus. Sit nox illa solitaria nec laude digna. Maledicant ei, qui maledicunt diei, qui parati sunt suscitare Leuiathan. Obtenebrentur stelle caligine eius.

Expectet lucem et non videat nec ortum surgentis aurore, quia non conclusit ostia ventris, qui portauit me, nec abstulit mala ab oculis meis. Quare non in vulua mortuus sum, egressus ex vtero non statim perij? Quare exceptus genibus, cur lactatus vberibus? Tu autem domine.

Lectio prima.
Nunc enim dormiens silerem et somno meo requiescerem cum regibus et [300] consulibus terre, qui edificant sibi solitudines, aut cum principibus, qui possident aurum et replent domos suas argento. Aut sicut abortiuum absconditum non subsisterem, vel concepti non viderunt lucem.

Ibi impij cessauerunt a tumultu et ibi quieuerunt fessi robore. Et quondam vincti pariter sine molestia non exaudierunt vocem exactoris. Paruus et magnus ibi sunt et seruus liber a domino suo. Quare misero data est lux et vita his, qui in amaritudine anime sunt?

Qui expectant mortem et non venit, quasi effodientes thesaurum gaudentque vehementer, cum inuenerint sepulchrum. Uiro, cuius abscondita est via et circundedit eum deus tenebris. Antequam comedam, suspiro, et quasi inundantes aque, sic rugitus meus, quia timor, quem timebam, euenit michi, et quod verebar accidit. Nonne dissimulaui? Nonne silui? Nonne quieui? Et venit super me indignatio tua, domine."

Hoc in loco notandum, quo ordine tres historie, que sequuntur, scilicet Thobie, Iudith et Hester, cantari debeant, que interdum per tres dominicas, interdum per duas, aliquando per vnam, aliquando per nullam infra terminos suos locum recipiunt, vbi cantari valeant. Per tres dominicas in his annis diuiduntur, quando dominica in e vel d litteram occurrerit. Hoc modo in prima dominica liber Tobie cum sua historia incipiatur. Et de historia Peto, domine quantum suffecerit assumatur. In secunda dominica liber Iudith cum historia Adonay imponatur. In tertia vero dominica liber Hester cum suis responsorijs Domine, rex legatur, ita tamen, vt quatuor prima responsoria de eodem sint libro, quatuor vero sequentia de historia Adonay assumantur. Per duos autem dies dominicos eedem historie diuiduntur, quando dies dominica in a vel b vel g occurrerit. Et hoc isto modo fiet. In priori autem dominica liber Thobie cum sua historia incipitur. Et de historia Peto, domine quantum suffecerit assumatur. In posteriori autem dominica liber Iudith incipitur et tunc erunt in primo nocturno. ℟ Adonay.
In secundo nocturno de libro Hester legantur responsoria. Et responsoria, que restant, de eodem libro assumantur, scilicet Domine, rex.
In eo quidem anno, quo dies dominica venerit in f, in vna tantum die dominica mentio earundem fiat historiarum. In hac dominica die de [301 | S.viij.] singulis historijs tria canantur responsoria cum eisdem in primo et secundo nocturno lectionibus, scilicet in primo nocturno legatur de Thobia et secundo nocturno de Iudith. In eo autem anno, cum dies dominica in e euenerit, prefate historie infra legitimos terminos locum non recipiunt. Sed tunc magis conueniens est, vt in vna precedentis historie dominica, id est, Si bona suscepimus, que eiusdem mensis est, per anticipationem canantur, quam in dominicam primam Octobris differantur. Eodem autem tunc ordine legantur et canantur, quo in superiori dominica, que in f occurrit, notatum inuenitur.

Ad primas vesperas
De Thobia ℟ Omni tempore.
Ad Magnificat Ⱥ Ingressus Raphael archangelus ad Thobiam salutauit eum dicens: "Gaudium tibi semper sit." Cui Thobias ait: "Quale gaudium michi erit, qui in tenebris sedeo et lumen celi non video?" Cui angelus inquit: "Forti animo esto: in proximo est, vt a deo cureris.
Ⱥ Ne reminiscaris, domine, delicta mea vel parentum meorum neque vindictam sumas de peccatis meis.
Inuitatorium Laudemus nomen domini cum antiphonis vt supra.

℟ primum
Peto, domine, vt de vinculo improperij huius absoluas me aut certe desuper terram eripias me, Ne reminiscaris delicta mea vel parentum meorum neque vindictam sumas de peccatis meis, quia eruis sustinentes te, domine.
℣ Omnia iudicia tua iusta sunt et omnes vie tue misericordia et veritas et nunc, domine, memento mei. Ne.
℟ secundum Omni tempore benedic deum et pete ab eo, vt vias tuas dirigat, Et omni tempore consilia tua in ipso permaneant.
℣ Memor esto, fili, quoniam pauperem vitam gerimus; habebis multa bona, si timueris deum. Et omni.
℟ tertium Memor esto, fili, quoniam pauperem vitam gerimus; Habebis multa bona, si timueris deum.
℣ Fiducia magna erit coram summo deo elemosina omnibus, qui faciunt eam. Habebis.
℟ quartum Sufficiebat nobis paupertas nostra, vt diuitias computaremus, nunquam fuisset pecunia illa, pro qua misisti filium nostrum Baculum senectutis nostre.
℣ Heu me, fili mi, vt quid te misimus peregrinari lumen oculorum nostrorum. Baculum.
℟ quintum Benedicite deum celi et coram omnibus viuentibus confitemini illi, Quia fecit nobiscum misericordiam suam.
℣ Tempus est, vt reuertar ad eum, qui me misit; vos autem benedicite deum. Quia.
℟ sextum Tempus est, vt reuertar ad eum, qui me misit; vos autem benedicite deum Et enarrate omnia mirabilia eius.
℣ Benedicite deum celi et coram omnibus viuentibus confitemini illi. Et enarrate.
℟ septimum [302] Aperiens Thobias os suum benedixit dominum et dixit: "Magnus es, domine, in eternum et in omnia secula regnum tuum, Quoniam tu flagellas et saluas, deducis ad inferos et reducis et non est, qui effugiat manum tuam.
℣ Beati omnes, qui diligunt te et qui gaudent super pacem tuam. Quoniam.
℟ octauum Memento mei, deus, in bono Et ne deleas miserationes meas, quas feci in domo dei mei et in cerimonijs eius.
℣ Memento verbi tui seruo tuo, domine, in quo michi spem dedisti. Et.
℟ nonum de trinitate.

De libro Iudith.
Ad vesperas
℟ Nos alium deum vt infra, ℟ tertium.
Ad Magnificat Ⱥ Adonay, domine deus, magne et mirabilis, qui dedisti salutem in manu femine, exaudi preces seruorum tuorum.
Inuitatorium Laudemus et cetera vt supra.

℟ primum
Adonay, domine deus, magne et mirabilis, qui dedisti salutem in manu femine, Exaudi preces seruorum tuorum.
℣ Benedictus es, domine, qui non derelinquis presumentes de te et de sua virtute gloriantes humilias. Exaudi.
℟ secundum Tribulationes ciuitatum audiuimus, quas passe sunt, et defecimus; timor et hebetudo mentis cecidit super nos et super liberos nostros, ipsi montes nolunt recipere fugam nostram. Domine, miserere.
℣ Peccauimus, inique egimus, iniquitatem fecimus in omnem iustitiam tuam. Domine.
℟ tertium Nos alium deum nescimus preter dominum, in quo speramus, Qui non despiciet nos nec amouebit salutem suam a genere nostro.
℣ Indulgentiam eius fusis lachrimis postulemus et humiliemus illi animas nostras. Qui non.
℟ quartum Domine deus, qui conteris bella ab initio, alleua brachium tuum super gentes, que cogitant seruis tuis mala, Et dextera tua glorificetur in nobis.
℣ Allide virtutem eorum in virtute tua, cadat virtus eorum in iracundia tua. Et dextera.
℟ quintum Dominator, domine, rex celorum et terre, creator aquarum, rex vniuerse creature tue, Exaudi orationem seruorum tuorum.
℣ Tu, domine, cui humilium semper et mansuetorum placuit deprecatio. Exaudi.
℟ sextum Uos, qui in turribus estis, aperite portas; dominus omnipotens fecit virtutem Et victoriam dedit de inimicis nostris.
℣ Laudate dominum deum nostrum, qui non deseruit sperantes in se. Et victoriam.
℟ septimum Laudate dominum deum nostrum, qui non deseruit sperantes in se et in me adimpleuit misericordiam suam, quam promisit domui Israel.
℣ Laudate dominum, omnes gentes, et collaudate eum, omnes populi. Qui.
℟ octauum Benedixit te dominus in virtute sua, qui per te ad nichilum redigit inimicos nostros, Ut non deficiat laus tua de ore hominum.
℣ Benedictus dominus, [303 | T.j.] qui creauit celum et terram, quia hodie nomen tuum magnificauit. Ut non.
℟ nonum de trinitate.

De libro Hester.
Ad vesperas
℟ Conforta me, rex vt infra.
Ad Magnificat Ⱥ Domine deus, rex omnipotens, libera nos propter nomen tuum et da nobis locum penitentie.
Inuitatorium Laudemus nomen domini vt supra S.v.

℟ primum
Domine rex omnipotens, in ditione tua cuncta sunt posita et non est, qui possit resistere voluntati tue; Libera nos propter nomen tuum.
℣ Exaudi, domine, orationem nostram et conuerte luctum nostrum in gaudium. Libera.
℟ secundum Conforta me, rex sanctorum principatum tenens, Et da sermonem rectum et benesonantem in os meum.
℣ Domine deus, rex vniuerse potestatis, conuerte consilium eorum super eos. Et da.
℟ tertium Da nobis, domine, locum penitentie Et ne claudas ora canentium te.
℣ Ne tradas, domine, sceptrum tuum his, qui non sunt, ne rideant ad ruinam nostram. Et ne.
℟ quartum Spem in alium nunquam habui preter in te, deus Israel, Qui irasceris et propitius eris et omnia peccata hominum in tribulatione dimittis.
℣ Domine deus, rex celi et terre, respice ad humilitatem nostram. Qui.

Liber Thobie. Lectio. Capitulum j.
Thobias ex tribu et ciuitate Neptali (que est in superioribus Galilee supra Naason, post viam, que ducit ad orientem, in sinistro habens ciuitatem Cephet) cum captus esset in diebus Salmanasar, regis Assyriorum, in captiuitate tamen positus viam veritatis non deseruit, ita vt omnia, que habere poterat, quotidie concaptiuis fratribus, qui erant ex eius genere, impertiret.

Cunque esset iunior omnibus in tribu Neptalim, nichil tamen puerile gessit in opere. Denique cum irent omnes ad vitulos aureos, quos Hieroboam fecerat, rex Israel, hic solus fugiebat consortia omnium et pergebat Hierusalem ad templum domini et ibi adorabat dominum deum Israel

Omnia primitiua sua et decimas suas fideliter offerens, ita vt in tertio anno proselitis et aduenis ministraret omnem decimationem. Hec et his similia secundum legem dei celi puerulus obseruabat. Cum vero factus fuisset vir, accepit vxorem Annam de tribu sua et genuit ex ea filium nomen suum imponens ei. Quem ab infantia timere deum docuit et abstinere ab omni peccato.

Lectio quarta.
Igitur cum per captiuitatem deuenisset cum vxore sua et filio in ciuitatem Niniuem et cum omni tribu sua, et omnes ederent ex cibis gentilium, iste custodiuit animam suam et nunquam contaminatus est in escis eorum.

Et quoniam [304] memor fuit domini in toto corde suo, dabat illi deus gratiam in conspectu Salmanasar regis et dedit ei potestatem quocunque vellet ire habens libertatem quecunque facere voluisset. Pergebat enim per omnes, qui erant in captiuitate, et monita salutis dabat eis.

Cunque autem venisset in Rages, ciuitatem Medorum, et ex his, quibus honoratus fuerat a rege, habuisset decem talenta argenti, et cum multa turba generis sui Gabelum egentem videret, qui erat ex tribu eius, sub cirographo dedit illi memoratum pondus argenti.

Lectio prima.
Post multum vero temporis mortuo Salmanasar rege, cum regnaret Sennacherib, filius eius, pro eo et filios Israel exosos haberet in conspectu suo, Thobias pergebat quotidie per omnem cognationem suam et consolabatur eos diuidebatque vnicuique, prout poterat, de facultatibus suis.

Esurientes alebat nudisque vestimenta prebebat, mortuis atque occisis sepulturam sollicitus exhibebat. Denique cum reuersus esset rex Sennacherib fugiens a Iudea plagam, quam circa eum fecerat deus propter blasphemiam suam, et iratus multos occideret ex filijs Israel, Thobias sepeliebat corpora eorum.

At vbi nunciatum est regi, iussit eum occidi et tulit omnem substantiam eius. Thobias vero cum filio suo et cum vxore fugiens nudus latuit, quia multi diligebant eum. Post dies vero quadragintaquinque occiderunt regem filij ipsius. Et reuersus est Thobias in domum suam omnisque facultas eius restituta est ei.

Lectio prima. Capitulum ij.
Post hec vero, cum esset dies festus domini et factum esset prandium bonum in domo Thobie, dixit filio suo: "Uade et adduc aliquos de tribu nostra timentes deum et epulentur nobiscum." Cunque abijsset, reuersus nunciauit ei vnum ex filijs Israel iugulatum iacere in platea.

Statimque exiliens de accubitu suo, relinquens prandium ieiunus peruenit ad corpus tollensque illud portauit ad domum suam occulte, vt dum sol occubuisset, caute sepeliret eum. Cunque occultasset corpus, manducauit panem cum luctu et tremore memorans illum sermonem, quem dixit dominus per Amos prophetam: Dies festi vestri conuertentur in luctum et lamentationem.

Cum vero sol occubuisset, abijt et sepeliuit eum. [305 | T.ij.] Arguebant autem omnes proximi sui eum dicentes: "Iam huius rei causa interfici iussus es et vix effugisti mortis imperium et iterum sepelis mortuos?" Sed Thobias plus timens deum quam regem rapiebat corpora occisorum et occultabat in domo sua et medijs noctibus sepeliebat ea.

Incipit liber Iudith, qui non est in canone. Lectio prima. Capitulum j.
Arfaxat itaque, rex Medorum, subiugauerat multas gentes imperio suo et edificauit ciuitatem potentissimam, quam appellauit Egbatanis, ex lapidibus quadratis et sectis fecit muros eius in altitudine cubitorum septuaginta et in latitudine cubitorum triginta.

Turres vero eius posuit in altitudine cubitorum centum. Per quadrum vero earum latus vtrunque vicenorum pedum spacio tendebatur. Posuitque portas eius in altitudine turrium et gloriabatur quasi potens in potentia exercitus sui et in gloria quadrigarum suarum.

Anno igitur duodecimo regni sui Nabuchodonosor, rex Assyriorum, qui regnauit in Niniue, ciuitate magna, pugnabat contra Arphaxat et obtinuit eum in campo magno, qui appellatur Ragau circa Eufraten et Tigrin et Iadason in campo Erioch, regis Elichorum.

Lectio prima.
Tunc exaltatum est regnum Nabuchodonosor et cor eius eleuatum est et misit ad omnes, qui habitabant in Cilicia et Damasco et Libano, et ad gentes, que in Carmelo sunt et Cedar, et inhabitantes Galileam in campo magno Esdrelon et ad omnes, qui erant in Samaria et trans flumen Iordanem vsque Hierusalem, et omnem terram Iesse, quousque perueniatur ad montes Ethiopie.

Ad hos omnes misit nuncios Nabuchodonosor, rex Assyriorum, qui omnes vno animo contradixerunt et remiserunt eos vacuos ac sine honore abiecerunt. Tunc indignatus Nabuchodonosor rex ad omnem terram illam iurauit per regnum et thronum suum, quod defenderet se de omnibus his.

Capitulum ij.
Anno tertiodecimo Nabuchodonosor regis, vicesima et secunda die mensis primi factum est verbum in domo Nabuchodonosor, regis Assyriorum, vt defenderet se. Uocauitque ad se omnes maiores natu omnesque duces bellatores suos et habuit cum eis mysterium consilij sui. Dixitque cogitationem suam in eo esse, vt omnem terram suo subiugaret imperio.

Lectio prima.
[306] Quod cum placuisset omnibus, vocauit Nabuchodonosor rex Holofernem, principem militie sue, et dixit ei: "Egredere aduersum omne regnum occidentis et contra eos precipue, qui contempserunt imperium meum. Non parcet oculus tuus vlli regno omnemque vrbem munitam subiugabis michi."

Tunc Holofernes vocauit duces et magistratus virtutis Assyriorum et dinumerauit viros in expeditione, sicut precepit ei rex, centum viginti milia peditum pugnatorum et equites sagittarios duodecim milia.

Omnemque expeditionem suam fecit preire in multitudine innumerabilium camelorum cum his, que exercitibus sufficerent copiose, boum quoque armenta gregesque ouium, quorum non erat numerus. Frumentum ex omni Siria in transitu suo parari constituit. Aurum quoque et argentum de domo regis assumpsit multum nimis.

Lectio prima.
Et profectus est ipse et omnis exercitus cum quadrigis et equitibus et sagittarijs, qui cooperuerunt faciem terre sicut locuste. Cunque pertransisset fines Assiriorum, venit ad magnos montes Ange, qui sunt a sinistro Cilicie, ascenditque omnia castella eorum et obtinuit omnem munitionem.

Effregit autem ciuitatem opinatissimam Melothi predauitque omnes filios Tharsis et filios Hismahel, qui erant contra faciem deserti et ad austrum terre Celeon. Et transiuit Eufraten et venit in Mesopotamiam et effregit omnes ciuitates excelsas, que erant ibi a torrente Mambre vsque perueniatur ad mare, et occupauit terminos eius a Cilicia vsque ad fines Iaphet, qui sunt ad austrum.

Adduxitque omnes filios Madian et predauit omnem locupletationem eorum omnesque resistentes sibi occidit in ore gladij. Et post hec descendit in campos in diebus messis et succendit omnia sata omnesque arbores et vineas fecit incidi et cecidit timor illius super omnes inhabitantes terram.

Liber Hester incipit. Lectio prima. Capitulum j.
In diebus Assueri, qui regnauit ab India vsque Ethiopiam super centum viginti septem prouincias, quando sedit in solio regni sui, Susa ciuitas regni eius exordium fuit. Tertio igitur anno imperij sui fecerat grande conuiuium cunctis principibus et pueris suis, fortissimis Persarum et Medorum inclitis et prefectis prouinciarum coram se, vt ostenderet diuitias glorie regni sui ac magnitudinem atque iactantiam [307 | T.iij.] potentie sue multo tempore, videlicet centum et octoginta diebus.

Cunque implerentur dies conuiuij, inuitauit omnem populum, qui inuentus est in Susis, a maximo vsque ad minimum et iussit septem diebus conuiuium preparari in vestibulo orti et nemoris, quod regio cultu et manu consitum erat.

Et pendebant ex omni parte tentoria aerei coloris et carbasini ac hyacinctini sustentata funibus bissinis atque purpureis, qui eburneis circulis inserti erant et columnis marmoreis fulciebantur. Lectuli quoque aurei et argentei super pauimentum smaragdino et pario stratum lapide dispositi erant, quod mira varietate pictura decorabat. Tu.

Lectio quarta.
Bibebant autem qui inuitati erant aureis poculis et alijs atque alijs vasis cibi inferebantur. Uinum quoque, vt magnificentia regia dignum erat, abundans et precipuum ponebatur nec erat, qui nolentes cogeret ad bibendum, sed sicut rex statuerat preponens mensis singulos de principibus suis, vt sumeret vnusquisque quod vellet.

Uasthi quoque regina fecit conuiuium feminarum in palacio, vbi rex Assuerus manere consueuerat. Itaque die septimo, cum esset rex hilarior et post nimiam potationem incaluisset mero, precepit Maumam et Bazatha et Arbona et Bagatha et Abgata et Zarath et Charcas, septem eunuchis, qui in conspectu eius ministrabant, vt introducerent Uasthi reginam coram rege posito super caput eius diademate, vt ostenderet cunctis populis et principibus eius pulchritudinem. Erat enim pulchra valde.

Regina autem rennuit et ad regis imperium, quod per eunuchos mandauerat, venire contempsit. Unde iratus rex et nimio furore succensus interrogauit sapientes, qui ex more regio semper ei adherebant, et illorum faciebat cuncta consilio scientium leges ac iura maiorum. Tu autem.

Lectio prima.
Responditque Mamucha audiente rege atque principibus: "Non solum regem lesit regina Uasthi sed omnes populos et principes, qui sunt in cuntis regis Assueri prouincijs. Egredietur enim sermo regine ad omnes mulieres, vt contemnant viros suos et dicant: 'Rex Assuerus iussit, vt regina Uasthi intraret ad eum, et illa noluit, atque hoc exemplo omnes principum coniuges [308] Persarum atque Medorum paruipendent imperia maritorum.' Unde regis iusta est indignatio.

Si tibi placet, egrediatur edictum a facie tua et scribatur iuxta legem Persarum atque Medorum, quam preteriri illicitum est, vt nequaquam vltra Uasthi ingrediatur ad regem sed regnum illius altera, que melior est illa, accipiat. Et hoc in omne, quod latissimum ‹est›, prouinciarum tuarum diuulgetur imperium et cuncte vxores, tam maiorum quam minorum, deferant maritis suis honorem."

Placuit consilium eius regi et principibus. Fecitque iuxta consilium Mamucha et misit epistolas ad vniuersas prouincias regni sui, vt queque gens audire et legere poterat diuersis linguis et litteris esse viros principes ac maiores in domibus suis et hoc per cunctos populos diuulgari. Tu autem.

A dominica prima mensis Octobris liber Machabeorum et historia Adaperiat inchoentur et vsque ad kalendas Nouembris tam dominicis quam ferijs frequententur, et hoc responsorium Tua est potentia, Hymnus Deus, creator omnium h.j. et antiphone subscripte in euangelio ad primas vesperas dominicales dicantur, dum historia prefata frequentatur.

Ⱥ prima
Adaperiat dominus cor vestrum in lege sua et in preceptis suis et faciat pacem in diebus nostris.
Ⱥ secunda Exaudiat dominus orationes vestras et reconcilietur vobis nec vos deserat in tempore malo.
Ⱥ tertia Tua est potentia, tuum regnum, deus, tu es, domine, super omnes gentes, da pacem, domine, in diebus nostris.
Ⱥ quarta Da pacem, domine, in diebus nostris, quia non est alius, qui pugnet pro nobis, nisi tu, deus noster.
Ⱥ quinta Refulsit sol in clipeos aureos et resplenduerunt montes ab eis et fortitudo gentium dissipata est.
Ⱥ sexta Plangebat autem Iudam Israel planctu magno et dicebat: "Quomodo cecidit fortis in prelio, qui saluum faciebat populum domini?"
Ⱥ septima "Elige tibi viros," dixit Iudas Simoni, fratri suo, "et vade, libera fratres tuos in Galileam; sicut fuerit voluntas in celo, sic fiat."
Ⱥ octaua Hic est fratrum amator et populi Israel, hic est enim, qui multum orat pro populo dei.
Inuitatorium Adaperiat dominus cor vestrum in lege sua et in preceptis suis et faciat pacem.
Psalmus Uenite exultemus.
Hymnus Primo dierum a.j.

℟ primum
Adaperiat dominus cor vestrum in lege sua et in preceptis suis et faciat pacem in diebus vestris, Concedat vobis salutem et redimat vos a malis.
[309 | T.iiij.] ℣ Exaudiat dominus orationes vestras et reconcilietur vobis nec vos deserat in tempore malo. Concedat.
℟ secundum Exaudiat dominus orationes vestras et reconcilietur vobis nec vos deserat in tempore malo Dominus deus noster.
℣ Adaperiat dominus cor vestrum in lege sua et in preceptis suis et faciat pacem. Dominus.
℟ tertium Tua est potentia, tuum regnum, domine, tu es super omnes gentes, Da pacem, domine, in diebus nostris.
℣ Creator omnium, deus terribilis et fortis, iustus et misericors. Da pacem.
℟ quartum Aperi oculos tuos, domine, et vide afflictionem nostram; circundederunt nos gentes ad puniendum nos sed tu, domine, extende brachium tuum Et libera animas nostras.
℣ Afflige opprimentes nos et contumeliam facientes in superbia et custodi partem tuam. Et libera.
℟ quintum Congregate sunt gentes in multitudine, vt dimicent contra nos, et ignoramus, quid agere debeamus. Domine deus, ad te sunt oculi nostri, ne pereamus.
℣ Tu scis que cogitant in nos; quomodo poterimus resistere ante faciem illorum, nisi tu adiuues nos, domine? Domine.
℟ sextum Congregati sunt inimici nostri et gloriantur in virtute sua; contere fortitudinem illorum, domine, et disperge illos, Ut cognoscant, quia non est alius, qui pugnet pro nobis, nisi tu, deus noster.
℣ Disperge illos in virtute tua et destrue eos, protector noster, domine. Ut.
℟ septimum Impetum inimicorum ne timueritis, memores estote, quomodo salui facti sunt patres nostri. Et nunc clamemus in celum et miserebitur nostri deus noster.
℣ Mementote mirabilium eius, que fecit pharaoni et exercitui eius in mari rubro. Et.
℟ octauum In hymnis et confessionibus benedicebant dominum, Qui magna fecit in Israel et victoriam dedit illi dominus omnipotens.
℣ Ornauerunt faciem templi coronis aureis et dedicauerunt altare domino. Qui.
℟ nonum de sancta trinitate.

Hec sunt ferialia responsoria prius incepta noua historia.
℟ primum
Ornauerunt faciem templi coronis aureis et dedicauerunt altare domino Et facta est leticia magna in populo.
℣ In hymnis et confessionibus benedicebant dominum. Et.
℟ secundum Dixit Iudas Simoni, fratri suo: "Elige tibi viros et vade, libera fratres tuos in Galileam, ego autem et Ionathas, frater meus, ibimus in Galadithim. Sicut fuerit voluntas in celo, sic fiat."
℣ Et nunc clamemus in celum et miserebitur nostri deus noster. Sicut.
℟ tertium Refulsit sol in clipeos aureos et resplenduerunt montes ab eis Et fortitudo gentium dissipata est.
℣ Erat enim exercitus magnus valde et fortis et appropinquabat [310] Iudas et exercitus eius in prelium. Et fortitudo.
℟ Tu, domine vniuersorum, qui nullam habes indigentiam, voluisti templum tuum fieri in nobis; Conserua domum istam immaculatam ineternum, domine.
℣ Tu, domine, cui humilium semper et mansuetorum placuit deprecatio. Conserua domum.
℟ Hic est fratrum amator et populi Israel, Hic est, qui multum orat pro populo et vniuersa sancta ciuitate Hierusalem.
℣ Apparuit Iude Hieremias propheta domini, de quo dictum est illi: "Hic est."
℟ Disrumpam vincula populi mei, dicit dominus, et disperdam omnia mala, que induxi super eos, Et auferam vniuersum laborem a facie terre et a ciuitate ista.
℣ Reuertar ad Hierusalem in misericordia, domus mea edificabitur in ea. Et.

Machabeorum liber primus. Capitulum j.
Et factum est, postquam percussit Alexander Philippi rex Macedo, qui primus regnauit in Grecia, egressus de terra Cethim Darium,n159 regem Persarum et Medorum, et constituit prelia multa et obtinuit omnium munitiones et interfecit reges terre et pertransiuit vsque ad fines terre.

Et accepit spolia multitudinis gentium, et siluit terra in conspectu eius. Et congregauit virtutem et exercitum fortem nimis et exaltatum est et eleuatum cor eius. Et obtinuit regiones gentium et tyrannos et facti sunt illi in tributum.

Et post hec decidit in lectum et cognouit, quia moreretur. Et vocauit pueros suos nobiles, qui secum erant nutriti a iuuentute sua, et diuisit illis regnum suum, cum adhuc viueret. Et regnauit Alexander duodecim annis et mortuus est. Et obtinuerunt pueri eius regnum, vnusquisque in loco suo. Tu autem.

Lectio quarta.
Et imposuerunt sibi omnes diademata post mortem eius et filij eorum post eos multis annis et multiplicata sunt mala in terra. Et exiuit ex eis radix peccati Antiochus illustris, filius Antiochi regis, qui fuerat Rome obses, et regnauit in anno centesimo tricesimo et septimo regni Grecorum.

In diebus illis exierunt ex Israel filij iniqui et suaserunt multis dicentes: "Eamus et disponamus testamentum cum gentibus, que circa nos sunt, quia ex quo recessimus ab eis, inuenerunt nos multa mala." Et visus est bonus sermo in oculis eorum.

Et destinauerunt aliqui de populo et abierunt [311 | T.v.] ad regem et dedit illis potestatem, vt facerent iusticiam gentium. Et edificauerunt gymnasium in Hierosolymis secundum leges nationum et fecerunt sibi prepucia et recesserunt a testamento sancto et iuncti sunt nationibus et venundati sunt, vt facerent malum. Tu.

Lectio prima.
Et paratum est regnum in conspectu Antiochi et cepit regnare in terra Egipti, vt regnaret super duo regna. Et intrauit in Egiptum in multitudine graui in curribus et elephantis et equitibus et copiosa nauium multitudine et constituit bellum aduersus Ptolomeum, regem Egipti.

Et veritus est Ptolomeus a facie eius et fugit et ceciderunt vulnerati multi. Et apprehendit ciuitates munitas in terra Egipti et accepit spolia terre Egipti. Et auertit Antiochus, postquam percussit Egyptum in centesimo et quadragesimo et tercio anno, et ascendit ad Israel.

Et ascendit in Hierosolymam in multitudine graui et intrauit in sancificationem cum superbia. Et accepit altare aureum et candelabrum luminis et vniuersa vasa eius et mensam propositionis et libatoria et phialas et mortariola aurea et velum et coronas et ornamentum aureum, quod erat in facie templi, et comminuit omnia.

Lectio prima.
Et accepit argentum et aurum et vasa concupiscibilia et accepit thesauros occultos, quos inuenit. Et sublatis omnibus abijt in terram suam. Et fecit cedem hominum et locutus est in superbia magna. Et factus est planctus magnus in Israel et in omni loco eorum.

Et ingemuerunt principes et seniores et virgines et iuuenes infirmati sunt et speciositas mulierum immutata est. Omnis maritus sumpsit lamentum, et qui sedebant in thoro maritali, lugebant. Et commota est terra super habitantes in ea et vniuersa domus Iacob induit confusionem.

Et post duos annos dierum misit principem tributorum in ciuitates Iuda et venit Hierusalem cum turba magna. Et locutus est ad eos verba pacifica in dolo et crediderunt ei. Et irruit super ciuitatem repente et percussit eam plaga magna et perdidit populum multum ex Israel. Tu.

Lectio prima.
Et accepit spolia multa ciuitatis et succendit eam igni. Et destruxit muros eius et domos eius in circuitu et captiuas duxerunt mulieres et natos et pecora possederunt. Et edificauerunt ciuitatem Dauid muro magno et firmo et turribus firmis et facta est illis in arcem.

Et posuerunt illic gentem peccatricem, viros iniquos, et conualuerunt in ea. Et posuerunt arma et escas et congregauerunt [312] spolia Hierusalem et reposuerunt illic et facti sunt in laqueum magnum. Et factum est hoc ad insidias sanctificationi et in laqueum magnum in Israel semper.

Et effuderunt sanguinem innocentem per circuitum sanctificationis et contaminauerunt sanctificationem. Et fugierunt habitatores Hierusalem propter eos et facta est habitatio exterorum. Et facta est extera semini suo et nati eius reliquerunt eam. Sanctificatio eius desolata est sicut solitudo. Tu.

Lectio prima.
Dies festi eius conuersi sunt in luctum, sabbata eius in obprobrium, honores eius in nihilum. Secundum gloriam eius multiplicata est ignominia eius et sublimitas eius conuersa est in luctum.

Et scripsit rex Antiochus omni regno suo, vt esset omnis populus vnus. Et reliquerunt vnusquisque legem suam et consenserunt omnes gentes secundum iussum regis Antiochi. Et multi ex Israel consenserunt ei et sacrificauerunt idolis et coinquinauerunt sabbatum.

Et misit rex Antiochus libros per manus nunciorum in Hierusalem et in omnes ciuitates Iude, vt sequerentur leges gentium terre et prohiberent holocausta et sacrificia et placationes fieri in templo dei et prohiberent celebrari sabbatum et dies solennes et coinquinare‹nt› sancta et sanctum populum Israel.

Lectio prima.
Et iussit edificari aras et templa et idola et immolari carnes suillas et pecora communia et relinquere filios suos incircumcisos et coinquinari animas eorum in omnibus immundicijs et abominationibus, ita vt obliuiscerentur legem et immutarent omnes iustificationes dei.

Et quicumque non fecissent secundum verbum regis Antiochi, morerentur. Secundum omnia verba hec scripsit omni regno suo et preposuit principes populo, qui hec fieri cogerent, et iusserunt ciuitatibus Iude sacrificare. Et congregati sunt multi de populo ad eos, qui dereliquerant legem domini, et fecerunt mala super terram.

Et effugauerunt populum Israel in abditis et in absconditis fugitiuorum locis. Die quintadecima mensis Casleu, quinto quadragesimo et centesimo anno edificauit rex Antiochus abominandum idolum desolationis super altare dei. Et per vniuersas ciuitates Iude in circuitu edificauerunt aras et ante ianuas domorum et in plateis incendebant thura et sacrificabant. Tu autem.

Lectio prima.
Et libros legis dei combusserunt igni scindentes eos. Et apud quemcumque inueniebantur libri testamenti domini et quicumque obseruabant legem domini, secundum edictum regis trucidabant eum. In virtute sua faciebant hec [313 | T.vj.] populo Israel, qui inueniebatur in omni mense in ciuitatibus.

Et quinta et vicesima die mensis sacrificabant super aram, que erat contra altare. Et mulieres, que circumcidebant filios suos, trucidabantur secundum iussum regis Antiochi. Et suspendebant pueros a ceruicibus per vniuersas domos eorum et eos, qui circumciderant illos, trucidabant.

Et multi de populo Israel diffinierunt apud se, vt non manducarent immunda, et elegerunt magis mori quam coinquinari cibis immundis et noluerunt infringere legem dei sanctam et trucidati sunt. Et facta est ira magna super populum valde.

Secundus liber Machabeorum incipit. Lectio prima.
Fratribus, qui sunt per Egiptum, Iudeis salutem dicunt fratres, qui sunt Hierosolimis Iudei et qui in regione Iudea, et pacem bonam. Benefaciat vobis deus et meminerit testamenti sui, quod ad Abraham et Isaac et Iacob locutus est seruorum suorum fidelium, et det vobis cor omnibus, vt colatis eum et faciatis eius voluntatem corde magno et animo volenti.

Adaperiat cor vestrum in lege sua et in preceptis suis et faciat pacem. Exaudiat orationes vestras et reconcilietur vobis nec vos deserat in tempore malo. Et nunc hic sumus orantes pro vobis. Regnante Demetrio anno centesimo sexagesimo nono nos Iudei scripsimus vobis in tribulatione et impetu, quin160 superuenit nobis in istis annis, ex quo recessit Iason a terra sancta et a regno.

Portam succenderunt et effuderunt sanguinem innocentem. Et orauimus ad dominum et exauditi sumus et obtulimus sacrificium et similaginem et accendimus lucernas et proposuimus panes et nunc frequentate dies scenophegie mensis Casleu. Tu.

Lectio prima.
Anno centesimo octogesimo octauo populus, qui est Hierosolimis et in Iudea, senatusque et Iudas Aristobolo, magistro Ptolomei regis, qui est de genere christorumn161 sacerdotum, et his, qui in Egipto sunt, Iudeis salutem et sanitatem.

De magnis periculis a deo liberati magnifice gratias agimus ipsi, vtpote qui aduersus talem regem dimicauimus. Ipse enim ebullire fecit de Perside eos, qui pugnauerunt contra nos et sanctam ciuitatem.

Nam cum in Perside esset dux ipse et cum ipso immensus exercitus, cecidit in templo Nanee consilio deceptus sacerdotum Nanee. Ut enim cum ean162 habitaturus venit ad locum Antiochus et amici eius et vt acciperet pecunias dotis nomine. Cumque proposuissent eas sacerdotes Nanee et ipse cum paucis ingressus [314] esset intra ambitum phani, clauserunt templum, cum intrasset Antiochus, apertoque occulto aditu templi mittentes lapides percusserunt ducem et eos, qui cum eo erant, et diuiserunt membratim et capitibus amputatis foras proiecerunt. Per omnia benedictus deus, qui tradidit impios.

Lectio prima.
Facturi igitur quinta et vicesima die mensis Casleu purificationem templi necessarium duximus significare vobis, vt et vos quoque agatis diem scenophegie et diem ignis, qui datus est, quando Neemias edificato templo et altari obtulit sacrificia.

Nam cum in Persidem ducerentur patres nostri, sacerdotes, qui tunc dei cultores erant, acceptum ignem de altari occulte absconderunt in valle, vbi erat puteus altus et siccus, et in eo contutati sunt eum, ita vt omnibus ignotus esset locus.

Cum autem preterissent anni multi et placuit deo, vt mitteretur Neemias a rege Persidis, nepotes sacerdotum illorum, qui absconderant, misit ad requirendum ignem. Et sicut narrauerunt nobis, non inuenerunt ignem sed aquam crassam.

Lectio prima.
Et iussit eos haurire et afferre sibi, et sacrificia, que imposita erant, iussit sacerdos Neemias aspergi ipsa aqua et ligna, que erant superposita. Utque hoc factum est, etiam tempus affuit, quo sol refulsit, qui prius erat in nubilo, accensus est ignis magnus, ita vt omnes mirarentur.

Orationem autem faciebant omnes sacerdotes, dum consummaretur sacrificium, Ionatha inchoante, ceteris autem respondentibus. Et Neemie oratio erat habens hunc modum: Domine deus, omnium creator, terribilis et fortis et iustus et misericors, qui solus es rex bonus, solus prestans, solus iustus et omnipotens et eternus, qui liberas Israel de omni malo, qui fecisti patres electos et sanctificasti eos, accipe sacrificium pro vniuerso populo tuo Israel et custodi partem tuam et sanctifica.

Congrega dispersionem nostram, libera eos, qui seruiunt gentibus, et contentos et abominatos respice, vt sciant gentes quod tu es deus noster. Afflige opprimentes nos et contumeliam facientes in superbia. Constitue populum tuum in loco sancto tuo, sicut dixit Moyses.

Lectio prima.
Sacerdotes autem psallebant hymnos, vsquequo consumptum esset sacrificium. Cum autem consumptum fuisset sacrificium, ex residua aqua iussit Neemias maiores lapides perfundi. Quod vt factum est, flamma ex eis accensa est sed ex lumine, quod refulsit de altari, consumpta est.

Ut vero manifestata est res, renunciatum est regi Persarum, quod in [315 | T.vij.] loco, in quo ignem absconderant hi, qui translati fuerant, sacerdotes, aqua apparuit, de qua Neemias et qui cum eo erant purificauerunt sacrificia.

Considerans autem rex et rem diligenter examinans fecit ei templum, vt probaret quod factum erat. Et cum probasset, sacerdotibus donauit multa bona et alia atque alia munera. Et accipiens manu sua tribuebat eis. Appellauit autem Neemias hunc locum Nepthar, quod est 'purificatio', vocatur autem apud plures Nephi.

A dominica prima mensis Nouembris Ezechiel et Daniel et duodecim minores prophete cum historia Uidi dominum imponantur nec ante aduentum domini, nisi festum impedierit, deponantur, et dum prefata historia frequentatur hoc responsorio Muro tuo, vt infra, cum hymno Deus, creator et versiculo Uespertina oratio cum antiphonis sequentibus ad primas vesperas dominicales super Magnificat cum collecta dominicali habeantur.

Ⱥ
Uidi dominum sedentem super solium excelsum et plena erat omnis terra maiestate eius et ea, que sub ipso erant, replebant templum.
Ⱥ Aspice, domine, quia facta est desolata ciuitas plena diuitijs; sedet in tristicia domina gentium, non est, qui consoletur eam, nisi tu, deus noster.
Ⱥ Super muros tuos, Hierusalem, constitui custodes, tota die et tota nocte non tacebunt laudare nomen domini.
Ⱥ Sustinuimus pacem et non venit; domine, quesiuimus bona et ecce turbatio, cognouimus, domine, peccata nostra, ne ineternum irascaris nobis, deus Israel.
Ⱥ Muro tuo inexpugnabili circumcinge nos, domine, et armis tue potentie protege nos semper, deus noster.
Ⱥ Qui celorum contines thronos et abyssos intueris, domine, rex regum, montes ponderas, terram palmo concludis, exaudi nos, domine, in gemitibus nostris.
Ⱥ Qui reminiscimini domini, ne taceatis et ne detis silentium ei.
Inuitatorium Uidi dominum sedentem super solium excelsum et super muros Hierusalem, Tota die non tacebunt cherubin laudare nomen domini.
Psalmus Uenite.
Hymnus Primo dierum a.j.

℟ primumUidi dominum sedentem super solium excelsum et eleuatum et plena erat omnis terra maiestate eius Et ea, que sub ipso erant, replebant templum.
℣ Seraphin stabant super illud, sex ale vni et sex ale alteri. Et.
℟ secundum Aspice, domine, de sede sancta tua et cogita de nobis; inclina, deus meus, aurem tuam et audi, Aperi oculos tuos et vide trbulationem nostram.
℣ Qui regis Israel, intende, qui deducis velut ouem Ioseph, qui sedes super cherubin. Aperi.
℟ tertium Aspice, domine, quia facta est desolata ciuitas plena diuitijs, sedet in tristicia domina gentium, Non est, qui consoletur eam, nisi tu, deus noster.
℣ Plorans plorauit in nocte et lachrime eius in maxillis eius. Non.
℟ quartum Super muros tuos, Hierusalem, constitui custodes, Tota die et nocte non tacebunt [316] laudare nomen domini.
℣ Qui reminiscimini domini, ne taceatis et ne detis silentium ei. Tota.
℟ quintum Muro tuo inexpugnabili circumcinge nos, domine, et armis tue potentie protege nos semper; Libera, domine deus Israel, clamantes ad te.
℣ Erue nos in mirabilibus tuis et da gloriam nomini tuo. Libera.
℟ sextum Sustinuimus pacem et non venit, quesiuimus bona et ecce turbatio, cognouimus, domine, peccata nostra. Non in perpetuum obliuiscaris nos.
℣ Peccauimus cum patribus nostris, iniuste egimus, iniquitatem fecimus. Non.
℟ septimum Misit dominus angelum suum et conclusit ora leonum Et non me contaminauerunt, quia coram eo iusticia inuenta est in me.
℣ Misit deus misericordiam suam et veritatem suam, animam meam eripuit de medio catulorum leonum. Et.
℟ octauum Angustie michi sunt vndique, et quid eligam, ignoro, Melius est michi incidere in manus hominum quam derelinquere legem dei mei.
℣ Si enim hoc egero, mors michi est, si autem non egero, non effugiam manus vestras. Melius est michi.
℟ nonum de trinitate.

Responsoria ferialia sed noua historia prius incepta.
℟ primum
Laudabilis populus, quem dominus exercituum benedixit dicens: Opus manuum mearum tu es, Hereditas mea Israel.
℣ Beata gens, cuius est dominus deus eius, populus, quem elegit in hereditatem sibi. Hereditas.
℟ secundum Docebo te que ventura sunt populo tuo in nouissimis diebus et annunciabo tibi, quod expressum est in scripturis veritatis, Et nemo est adiutor meus in omnibus his nisi Michael archangelus, princeps vester.
℣ Ego sum angelus ille, qui offero deo orationes vestras. Et nemo.
℟ tertium Redemit dominus populum suum et liberauit eos et venient et exultabunt in monte Syon et gaudebunt de bonis domini super frumento, vino et oleo Et vltra non esurient.
℣ A fructu frumenti, vini et olei sui multiplicati sunt.
Item responsoria ferialia. Qui celorum contines thronos et abyssos intueris, domine rex regum, montes ponderas, terram palmo concludis, Exaudi nos, deus, in gemitibus nostris.
℣ Non enim in iustificationibus nostris prosternimus preces ante faciem tuam sed in miserationibus tuis multis. Exaudi.
℟ Fluctus tui super me transierunt et ego dixi: "Expulsus sum ab oculis tuis." Putas videbo templum sanctum tuum.
℣ Abyssus vallauit me et pelagus cooperuit caput meum. Putas.
℟ Iudicabo tibi, homo, quid sit bonum aut quid dominus requirat a te, Facere iudicium et iusticiam, ambulare cum deo tuo.
℣ Oratio munda et immaculata apud deum et patrem hec est. Facere.
℟ A facie furoris tui, deus, conturbata est omnis terra sed tu, domine, miserere Et ne facias consummationem.
℣ Conuerte nos, deus, salutaris noster, et auerte iram tuam a nobis. [317 | T.viij.] Et ne.
℟ Ciuitatem istam circunda, domine, et angeli tui custodiant muros eius. Exaudi, domine, populum tuum cum misericordia.
℣ Muro tuo inexpugnabili circumcinge nos, domine. Exaudi.
℟ Genti peccatrici, populo pleno peccatis miserere, domine deus.
℣ Esto placabilis super nequitia populi tui. Domine deus.

Liber Ezechielis prophete incipit. Lectio prima.
Et factum est in tricesimo anno, in quarto mense et in quinta mensis, cum essem in medio captiuorum iuxta fluuium Chobar, aperti sunt celi et vidi visiones dei. In quinta mensis ipse est annus quintus transmigrationis Ioachim regis, factum est verbum domini ad Ezechielem, filium Buzi, sacerdotem in terra Chaldeorum secus flumen Chobar. Et facta est ibi super eum manus domini. Hec dicit dominus deus: Conuertimini ad me et salui eritis.

Et vidi et ecce ventus turbinis veniebat ab aquilone et nubes magna et ignis inuoluens et splendor in circuitu eius. Et de medio eius quasi species electri, id est, de medio ignis. Hec dicit dominus.

Et in medio eius similitudo quatuor animalium et hic aspectus eorum, similitudo hominis in eis. Et quatuor facies vni et quatuor penne vni. Et pedes eorum pedes recti et planta pedis illorum quasi planta pedis vituli et scintille quasi aspectus eris candentis. Hec dicit dominus deus: Conuertimini.

Lectio quarta.
Et manus hominis sub pennis eorum in quatuor partibus et facies et pennas per quatuor partes habebant iuncteque erant penne eorum alterius ad alterum. Non reuertebantur, cum incederent, sed vnumquodque ante faciem suam gradiebatur.

Similitudo autem vultus eorum facies hominis et facies leonis a dextris ipsorum quatuor, facies autem bouis a sinistris ipsorum quatuor et facies aquile desuper ipsorum quatuor. Et facies eorum et penne eorum extente desuper. Due penne singulorum iungebantur et due tegebant corpora eorum.

Et vnumquodque eorum coram facie sua ambulabat. Ubi erat impetus spiritus, illuc gradiebantur nec reuertebantur, cum ambularent. Et similitudo animalium et aspectus eorum quasi carbonum ignis ardentium et quasi aspectus lampadarum. Hec erat visio discurrens: in medio animalium splendor ignis et de igne fulgur egrediens. Hec dicit dominus deus: Conuertimini.

DOMINICA SECUNDA MENSIS NOUEMBRIS
Lectiones.
Lectio prima.
[318] Factum est verbum domini ad Ezechielem dicens: "Fili hominis, pone faciem tuam ad montes Israel et prophetabis aduersus eos dicens: (Capitulum vj.) 'Montes Israel, audite verbum domini. Hec dicit dominus montibus et collibus, rupibus et vallibus: Ecce ego inducam super vos gladium et disperdam excelsa vestra.'" (Capitulum vij.) Et factus est sermo domini ad me dicens: "Fili hominis, hec dicit dominus deus Israel: Finis venit super quatuor plagas terre, nunc finis super te et mittam furorem meum in te et iudicabo te iuxta vias tuas. Ponam contra te omnes abominationes tuas et non parcet oculus meus super te et non miserebor sed vias tuas ponam super te et abominationes tue in medio tui erunt." Factum est autem verbum domini ad me dicens: (Capitulum xxix Ezechielis) "Fili hominis, pone faciem tuam contra pharaonem, regem Egipti, et prophetabis de eo et de Egipto vniuersa loquere et dices: 'Hec dicit dominus: Ecce ego super te, pharao, rex Egipti, dracho magne, qui cubas in medio fluminum tuorum et dicis 'Meus est fluuius et ego feci memetipsum'. Ponam frenum in maxillis tuis et agglutinabo pisces fluminum tuorum et vniuersi pisces tui squamis tuis adherebunt et proijciam te in desertum et omnes pisces fluminis tui. Super faciem terre cades, non colligeris neque congregaberis, bestijs terre et volatilibus celi dedi te ad deuorandum et scient omnes habitatores terre Egipti, quia ego sum dominus.'"

DOMINICA TERTIA LEGATUR DANIEL PROPHETA
Lectio prima. Capitulum j.
Anno tertio regni Ioachim, regis Iuda, venit Nabuchodonosor, rex Babilonis, Hierusalem et obsedit eam et tradidit dominus in manu eius Ioachim, regem Iuda, et partem vasorum domus domini et asportauit ea in terram Sennaar et intulit in domum thesauri dei sui.

Lectio secunda.
Et ait rex Asphanem preposito eunuchorum suorum, vt introduceret de filijs Israel et de semine regio et tyrannorum, pueros in quibus nulla esset macula, decoros forma et eruditos omni sapientia, cautos scientia et doctos disciplina, qui possent stare in palatio regis, vt doceret eos litteras et linguam Chaldeorum.

Lectio tertia.
Et constituit eis rex annonam per singulos dies de cibis suis et de vino, vnde bibebat ipse, vt enutriti tribus annis postea starent in conspectu regis. Fuerunt igitur inter eos de filijs Iude Daniel et Ananias, Misael et Azarias. Et imposuit eis prepositus eunuchorum nomina Danieli Balthazar, Ananie Sydrach, Azarie Misach, Misael [319 | U.j.] Abdenago.

Lectio quarta.
Rogauit autem Daniel eunuchorum prepositum, ne contaminaretur de mensa regis. Et respondens dixit: "Timeo dominum meum regem, qui constituit vobis cibum et potum. Qui si viderit vultus vestros macilentiores pre ceteris coeuis vestris, condemnabitis caput meum regi."

Lectio quinta.
Dixit ergo Daniel ad principem eunuchorum: "Tenta nos, obsecro, seruos tuos decem diebus et dentur nobis legumina ad vescendum et aqua ad bibendum et contemplare vultus nostros et vultus puerorum, qui vescuntur cibo regio, et sicut videris, facias cum seruis tuis." Qui audito sermone huiuscemodi tentauit eos diebus decem.

Lectio sexta.
Post dies autem decem apparuerunt vultus eorum meliores et corpulentiores pre omnibus pueris, qui vescebantur cibo regio. Pueris autem his dedit deus scientiam et disciplinam in omni libro, Danieli autem gratiam et intelligentiam omnium visionum et somniorum.

Hic incipiunt homilie dominicales cum suis antiphonis et orationibus a prima dominica post festum sancte trinitatis vsque ad aduentum domini.

DOMINICA PRIMA
Ad vesperas
Oratio
Deus, in te sperantium fortitudo, adesto propicius inuocationibus nostris, et quia sine te nichil potest mortalis infirmitas, presta auxilium gratie tue, vt in exequendis mandatis tuis et voluntate tibi et actione placeamus. Per dominum.

Ad matutinas
Lectio septima. Secundum Lucam xvj.
In illo tempore: Homo quidam erat diues et induebatur purpura et bysso et epulabatur quotidie splendide, et reliqua.
Homilia beati Gregorij pape de eadem lectione.
Quem diues iste, fratres karissimi, qui induebatur purpura et bysso et epulabatur quotidie splendide, nisi Iudaicum populum significat? Qui cultum vite exterius habuit, quia accepte legis delitijs ad nitorem vsus est, non ad vtilitatem.

Lectio octaua.
Quem vero Lazarus vlceribus plenus, nisi gentilem populum figuranter exprimit? Qui dum conuersus ad deum peccata sua non erubuit. Huic vulnus in cute fuit. In cutis quippe vulnere virus e visceribus trahitur et foris erumpitur.

Lectio nona.
Quid est ergo peccatorum confessio, nisi quedam vulnerum ruptio? Quia peccati virus salubriter aperitur in confessione, quod pestifere latebat in mente. Uulnera enim cutis trahunt in superficiem humorem putredinis et confitendo peccata quid aliud agimus, nisi malum, quod in nobis latuit, aperimus?
In euangelio Ⱥ Homo quidam erat diues et induebatur purpura et bysso et epulabatur quotidie splendide et erat quidam mendicus nomine Lazarus, qui iacebat ad [320] ianuam eius vlceribus plenus, cupiens saturari de micis, que cadebant de mensa diuitis, et nemo illi dabat sed et canes veniebant et lingebant vlcera eius, alleluya.
Psalmus Benedictus.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Super Magnificat Ⱥ Homo quidam erat diues et induebatur purpura et bysso et epulabatur quotidie splendide et erat quidam mendicus nomine Lazarus; factum est autem, vt moreretur mendicus et portaretur ab angelis in sinum Abrahe.

Infra hebdomadam
In euangelio Ⱥ Factum est autem, vt moreretur mendicus et portaretur ab angelis in sinum Abrahe.
Ⱥ Pater Abraham, miserere mei et mitte Lazarum, vt intingat extremum digiti sui in aquam, vt refrigeret linguam meam.
Ⱥ Fili, recordare quia recepisti bona in vita tua et Lazarus similiter mala, nunc autem hic consolatur, tu vero cruciaris.

DOMINICA SECUNDA
Oratio
Sancti nominis tui, domine, timorem pariter et amorem fac nos habere perpetuum, quia nunquam tua gubernatione destituis quos in soliditate tue dilectionis instituis. Per.

Ad matutinas
Lectio septima. Secundum Lucam xiiij.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis similitudinem hanc: "Homo quidam fecit cenam magnam et vocauit multos," et reliqua.
Homilia beati Gregorij pape de eadem lectione.
Quis est homo iste, fratres karissimi, nisi ille, de quo per prophetam dicitur: Homo est et quis cognoscet eum? Qui fecit cenam magnam, quia sacietatem nobis interne dulcedinis preparauit.

Lectio secunda.
Qui vocauit multos sed pauci venerunt, quia nonnunquam ipsi, qui ei per fidem subiecti sunt, eterno eius conuiuio male viuendo contradicunt. Misit autem seruum suum hora cene dicere inuitatis, vt venirent. Quid hora cene nisi finis est mundi? In quo nimirum nos sumus, sicut Paulus testatur dicens: "Nos sumus, in quos fines seculorum deuenerunt."

Lectio tertia.
Si ergo hora cene iam est, cum vocamur, tanto minus nos excusare debemus a conuiuio dei, quanto appropinquasse iam cernimus finem mundi. Quomodo enim pensamus, quia nichil est, quod restat, eo debemus primescere, ne tempus gratie, quod presto est, pereat. Tu.
In euangelio Ⱥ Homo quidam fecit cenam magnam et vocauit multos et misit seruum suum hora cene dicere inuitatis, vt venirent, quia omnia parata sunt, alleluya.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Exi cito in plateas et vicos ciuitatis et pauperes ac debiles, cecos et claudos compelle intrare, vt impleatur domus mea, dicit dominus.
Item Ⱥ "Domine, factum est, vt imperasti, et adhuc locus est." Et ait dominus seruo: "Exi in vias et sepes et compelle intrare, vt impleatur domus mea."
Ⱥ Dico autem vobis, quod nemo virorum illorum, qui vocati sunt, gustabit cenam meam.

DOMINICA [321 | U.ij.] TERTIA
Ad vesperas
Oratio
Deprecationem nostram, quesumus, domine, benignus exaudi, et quibus supplicandi prestas affectum, tribue defensionis auxilium. Per.

Ad matutinas
Lectio septima. Secundum Lucam xv.
In illo tempore: Erant appropinquantes ad Iesum publicani et peccatores, vt audirent eum, et reliqua.
Homilia beati Gregorij pape de eadem lectione.
Audistis ex lectione euangelica, fratres karissimi, quia publicani et peccatores accesserunt ad redemptorem nostrum, et non solum ad colloquendum sed etiam ad conuescendum recepti sunt. Quod videntes pharisei dedignati sunt. Ex qua re colligitur, quia vera iusticia compassionem habet, falsa vero iusticia dedignationem habet.

Lectio secunda.
Quamuis et iusti recte soleant peccatoribus indignari, sed aliud est, quod agitur typo superbie, aliud, quod zelo discipline. Dedignantur iusti sed non dedignantes, desperant sed non desperantes, persecutionem ammonent sed amantes, quia et si foris increpationem per disciplinam exaggerant, intus tamen dulcedinem per charitatem seruant.

Lectio tertia.
Preponunt sibi in animo ipsos plerumque, quos corrigant, meliores existimant eos quoque, quos iudicant. Quod videlicet agentes et per disciplinam subditos et per humilitatem custodiunt seme‹t›ipsos. At contra hi, qui de falsa iusticia superbire solent, ceteros quoque despiciunt, nulla infirmantibus misericordia condescendunt et quo se peccatores esse non credunt, eo deterius peccatores fiunt.
In euangelio Ⱥ Quis ex vobis homo, qui habet centum oues, et si perdiderit vnam ex illis, nonne dimittit nonagintanouem in deserto et vadit ad illam, que perierat, donec inueniat illam, alleluya.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Congratulamini michi, quia inueni ouem meam, que perierat, dicit dominus.
Psalmus Magnificat.
Item Ⱥ Que mulier habens dragmas decem, et si perdiderit vnam dragmam, nonne accendit lucernam et euertit domum et querit diligenter, donec inueniat,n163 alleluya.
Ⱥ Dico vobis: gaudium est angelis dei super vno peccatore penitentiam agente.

DOMINICA QUARTA
Oratio
Protector noster, in te sperantium deus, sine quo nichil est validum, nichil sanctum, multiplica super nos misericordiam tuam, vt te rectore, te duce sic transeamus per bona temporalia, vt non amittamus eterna. Per dominum.

Ad matutinas
Lectio septima. Secundum Lucam vj.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Estote misericordes, sicut et pater vester misericors est," et reliqua.
Homilia beati Gregorij.
Misericors est deus super ingratos et malos vel multiplicin164 scilicet sua misericordia, qua etiam iumenta saluat temporalia bona largiendo vel celestia dona singulari gratia, qua electos suos solum glorificat inspirando. Sed siue hoc, siue illud, siue vtrumque intelligas, magna dei bonitate fit, que nobis imitanda precipitur, si filij dei esse volumus.

Lectio secunda.
[322] Nolite, inquit dominus, condemnare et non condemnabimini. Hoc in loco nichil aliud precipi estimo, nisi vt ea facta, que dubia sunt, quo animo fiunt, in meliorem partem interpretemur.

Lectio tertia.
Quod autem scriptum est, ex fructibus eorum cognoscetis eos, de manifestis dictum est, que non possunt bono animo fieri, sicut sunt furta vel blasphemia vel stupra vel ebrietates et si qua sunt similia, de quibus nobis iudicare permittitur.
In euangelio Ⱥ Estote ergo misericordes, sicut et pater vester misericors est, dicit dominus.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Nolite iudicare et non iudicemini; in quo enim iudicio iudicaueritis, iudicabimini, dicit dominus.
Psalmus Magnificat.
Item Ⱥn165 Date et dabitur vobis, mensuram bonam et confertam et coagitatam et supereffluentem dabunt in sinum vestrum.
Ⱥ Nunquid potest cecus cecum ducere? Nonne ambo in foueam cadunt? Non est discipulus super magistrum neque seruus super dominum suum.
Ⱥ Eijce primum trabem de oculo tuo et tunc videbis eijcere festucam de oculo fratris tui.

DOMINICA QUINTA
Oratio
Da, quesumus, domine, vt et mundi cursus pacifice nobis tuo ordine dirigatur et ecclesia tua tranquilla deuotione letetur. Per dominum.

Ad matutinas
Lectio septima. Secundum Lucam v.
In illo tempore: Cum turbe irruerent ad Iesum, vt audirent verbum dei, et ipse stabat secus stagnum Genesareth, et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Hebraice lingue consuetudo est, vt omnis aquarum congregatio, siue dulcis, siue salsa, mare nuncupetur. Stagnum vero istud interfluente Iordane centum quadraginta stadijs in longitudinem extenditur.

Lectio octaua.
Quia ergo stagnum siue mare presens seculum designat. Dominus secus mare stat, postquam vite labentis mortalitatem deuincens, in ea, qua passus est, carne stabilitatem perpetue quietis adijt. Turbarum ad eum conuentus gentium in fide concurrentium est typus. De quibus Esaias, Et fluent, inquit, ad eum omnes gentes.

Lectio nona.
Et vidit duas naues stantes secus stagnum, piscatores autem descenderant et lauabant retia sua. Duas naues duas ecclesias Iudeorum et gentilium accipimus, de quibus dominus fideles suos quasi a fluctibus huius seculi ad futuram tranquillitatem misericorditer vocando prouehit. Piscatores vero predicatores sunt sancte ecclesie: sancti apostoli eorumque successores.
In euangelio Ⱥ Ascendens Iesus in nauim et sedens docebat turbas, alleluya.
Psalmus Benedictus.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Preceptor, per totam noctem laborantes nichil cepimus, in verbo autem tuo laxabo rete.
Psalmus Magnificat.
In ferijs
Ⱥ Cum videret Petrus miram piscium capturam, procidens [323 | U.iij.] ad genua Iesu exclamauit voce magna dicens: "Exi a me, domine, quia homo peccator sum."
Ⱥ Dixit autem dominus Simoni: "Noli timere, ex hoc enim homines eris capiens."
Ⱥ Ait ad Symonem Iesus: "Noli timere, ex hoc iam homines eris capiens," et subductis ad terram nauibus relictis retibus sequuti sunt eum.

DOMINICA SEXTA
Ad vesperas
Oratio
Deus, qui diligentibus te bona inuisibilia preparasti, infunde cordibus nostris tui amoris affectum, vt te in omnibus et super omnia diligentes promissiones tuas, que omne desiderium superant, consequamur. Per.

Secundum Matheum v.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Amen, amen dico vobis: nisi abundauerit iusticia vestra plusquam scribarum et phariseorum, non intrabitis in regnum celorum," et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Audistis, fratres karissimi, dominum in euangelio discipulos ammonentem et in illis omnes nos. "Nisi," inquit, "abundauerit iusticia vestra plusquam scribarum et phariseorum, non intrabitis in regnum celorum."

Lectio octaua.
Iusticia namque scribarum est et phariseorum, vt non occidant; iusticia vero illorum, qui intraturi sunt regnum celorum, est, vt non irascantur sine causa. Quapropter qui docet, vt non irascamur, non soluit legem, ne occidamus, sed implet potius, vt foris dum non occidimus et in corde dum non irascimur, innocentiam custodiamus.

Lectio nona.
"Audistis," inquit, "quod dictum est antiquis: Non occides; qui autem occiderit, reus erit iudicio. Ego autem dico vobis, quia omnis, qui irascitur fratri suo, reus erit iudicio. Sed quid nunc interest inter reum iudicio et reum consilio et reum Geenne ignis. Non enim iratus habet gradus, nisi etiam gradatim peccata commemorantur.
In euangelio Ⱥ Amen dico vobis: nisi abundauerit iusticia vestra plusquam scribarum et phariseorum, non intrabitis in regnum celorum, alleluya.
Psalmus Benedictus.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Nisi abundauerit iusticia vestra plusquam scribarum et phariserorum,n166 non intrabitis in regnum celorum.
Psalmus Magnificat.
In ferijs
Ⱥ Si offers munus tuum ante altare et ibi recordatus fueris, quia frater tuus aduersum te habet aliquid, relinque ibi munus tuum ante altare et vade prius reconciliari fratri tuo et tunc veniens offeres munus tuum. Audistis, quia dictum est antiquis: non occides, non mechaberis; qui autem occiderit, reus erit iudicio.

DOMINICA SEPTIMA
Oratio
Deus virtutum, cuius est totum, quod est optimum, insere peccatoribus nostris amorem tui nominis et presta in nobis religionis augmentum, vt que sunt bona nutrias ac pietatis studio que sunt nutrita custodias. Per.

Ad matutinas
Lectio septima. Secundum Marcum viij.
In illo tempore: Cum multa turba esset cum [324] Iesu nec haberent, quod manducarent, conuocatis discipulis suis ait illis: "Misereor super turbam, quia ecce iam triduo sustinent me nec habent, quod manducent," et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
In hac lectione consideranda est in vno eodemque redemptore nostro distincta operatio diuinitatis et humanitatis atque euticetis error, qui vnam tantum operationem dogmatizare presumpsit, procul sit a christianis finibus expellendus.

Lectio octaua.
Quis enim non videat, quod super turbam miseretur dominus, ne inedia vel vie longioris labore deficiant, affectum esse et compassionem humane fragilitatis? Quod vero de septem panibus et pisciculis paucis quatuor milia hominum satiauit diuine opus esse virtutis.

Lectio nona.
Mystice autem hoc miraculo designatur, quod viam presentis seculi aliter incolumes transire nequaquam possumus, nisi nos gratia redemptoris nostri alimento reficiat verbi sui.
Ⱥ in euangelio Cum turba multa esset cum Iesu nec haberent, quod manducarent, conuocatis dicipulis suis ait illis: "Misereor super turbam, quia ecce iam triduo sustinent me nec habent, quod manducent," alleluya.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Misereor super turbam, quia ecce iam triduo sustinent me nec habent, quod manducent, et si dimisero eos ieiunos in domum suam, deficient in via, dicit dominus.
In euangelio per hebdomadam
Ⱥ Si dimisero eos ieiunos in domum suam ire, deficient in via; quidam enim eorum de longe venerunt, dicit dominus.
Ⱥ Precepit Iesus turbe discumbere super terram et accipiens septem panes gratias agens fregit et dedit discipulis suis, vt apponerent, et apposuerunt turbe, alleluya.
Ⱥ Dimittere eos ieiunos nolo, ne deficiant in via. Et benedixit septem panes et saturauit turbas.

DOMINICA OCTAUA
Oratio
Deus, cuius prouidentia in sui dispositione non fallitur, te supplices exoramus, vt noxia cuncta submoueas et omnia nobis profutura concedas. Per dominum.

Ad matutinas
Lectio septima. Secundum Matheum vij.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Attendite a falsis prophetis, qui veniunt ad vos in vestimentis ouium. Intrinsecus autem sunt lupi rapaces," et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Quod Paulo superius spaciosam et latam viam, hoc nunc apertius loquens falsos prophetas ostendit, per quos multi in perditionem abominabilem abierunt. Qui primum in Iudea multi apparuerunt et modo perfidia sua totum repleuerunt orbem.

Lectio octaua.
Sed illi, qui prius falsi prophete fuerunt, verissimos domini prophetas vsque ad mortem persecuti sunt, sicut Micheam et Hieremiam aliosque multos. Sic etiam falsi prophete, id est, falsi christiani, qui veraces christianos sine misericordia persequuntur et opprimunt, aliquando, si detur [325 | U.iiij.] copia, etiam gladijs, semper autem prauis moribus et exemplis corrumpunt.

Lectio nona.
Attendite a falsis prophetis, qui veniunt ad vos. Attendite ergo, hoc est considerate, quod non sunt oues sed lupi in vestimentis ouium, quia non sunt religiosi sed irreligiosi in figura religiositatis, quia nomine solum christiani sunt sed veritate vacui christianorum persecutores.
In euangelio Ⱥ Attendite a falsis prophetis, qui veniunt ad vos in vestimentis ouium; intrinsecus autem sunt lupi rapaces, ex fructibus eorum cognoscetis eos.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Non potest arbor bona fructus malos facere neque arbor mala fructus bonos facere; omnis arbor, que non facit fructum bonum, excidetur et in ignem mittetur.
Psalmus Magnificat.
Ⱥ Non potest arbor bona fructus malos facere neque arbor mala fructus bonos facere.
Psalmus Benedictus.
Item Ⱥ Non omnis, qui dicit michi: "Domine, domine," intrabit in regnum celorum, sed qui facit voluntatem patris mei, qui in celis est, ipse intrabit in regnum celorum, dicit dominus.
Ⱥ Si quis fecerit voluntatem patris mei, qui in celis est, ipse intrabit in regnum celorum.

DOMINICA NONA
Ad vesperas
Oratio
Largire nobis, quesumus, domine, semper spiritum cogitandi que recta sunt propicius et agendi, vt qui sine te esse non possumus, secundum te viuere valeamus. Per eiusdem.

Ad matutinas
Lectio septima. Secundum Lucam xvj.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Homo quidam erat diues, qui habebat villicum, et hic diffamatus est apud eum, quasi dissipasset bona ipsius," et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Uillicus quippe ville gubernator est, yconomus tam panum quam frugum, et omnium, que dominus possidet, dispensator est. Iste ergo dispensator accusatus est apud dominum suum, quasi dissipasset substantiam suam.

Lectio octaua.
Et vocato villico dixit: "Quid hoc audio de te? Redde rationem villicationis tue, neque enim in ea vltra dispensabis." Qui dixit in semetipso: "Quid faciam, quia dominus meus aufert a me villicationem? Fodere non valeo, mendicare erubesco."

Lectio nona.
Si dispensator inique mammone domini voce laudatur, quod de re iniqua iusticiam preparauit, et passus dispendium dominus laudat dispensatoris prudentiam, quod aduersus dominum quidem fraudulenter sed pro se prudenter egerit, quantomagis omnipotens deus, qui nullum potest sustinere damnum et promptus est ad clementiam, laudabit discipulos suos, si in eos, qui sibi credituri sunt, misericordes fuerint.
Ⱥ super Benedictus Dicit dominus villico: "Quid hoc audio de te? Redde rationem villicationis tue," alleluya.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Ait autem villicus intra se: "Quid faciam, quia dominus meus aufert a me villicationem? Fodere non valeo, mendicare erubesco. Scio, quid faciam, vt cum amotus fuero a villicatione, recipiant me in domos suas."
[326] In hebdomada
Ⱥ Quid faciam, quia dominus meus aufert a me villicationem? Fodere non valeo, mendicare erubesco. Scio, quid faciam, vt cum amotus fuero a villicatione, recipiant me in domos suas.
Ⱥ Laudauit dominus villicum iniquitatis, eo quod prudenter egisset.
Ⱥ Facite vobis amicos de mammona iniquitatis, vt cum defeceritis, recipiant vos in eterna tabernacula.

DOMINICA DECIMA
Oratio
Pateant aures misericordie tue, deus, precibus supplicantium, et vt petentibus desiderata concedas, fac eos que tibi placita sunt postulare. Per dominum.
Lectio septima. Secundum Lucam xix.
In illo tempore: Cum appropinquaret Iesus Hierusalem, videns ciuitatem fleuit super illam dicens: "Quia si cognouisses et tu," et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Quod flente domino illa Hierosolimorum subuersio describitur, que a Uespasiano et Tyto, Romanis principibus, facta est, nullus, qui historiam euersionis legit eiusdem ignorat. Romani enim principes denunciantur, cum dicitur: Quia venient dies in te et circundabunt te inimici tui vallo et coangustabunt te vndique et ad terram prosternent te et filios tuos, qui in te sunt.

Lectio octaua.
Hoc quoque, quod additur: et non relinquent in te lapidem, etiam ipsa eiusdem ciuitatis transmigratio testatur, quia dum nunc in eodem loco constructa est, vbi extra portam fuerat dominus crucifixus, prior illa Hierusalem, vt dicitur, funditus est euersa. Cui ex qua culpa euersionis sue pena fuerit illata subiungitur, eo quod non cognoueris tempus visitationis tue.

Lectio nona.
Creator quippe omnium per incarnationis sue mysterium hanc visitare dignatus est sed ipsa timoris et amoris illius recordata non est. Unde etiam in increpatione cordis humani aues celi per prophetam ad testimonium deducantur, cum dicitur: "Miluus in celo cognouit tempus suum, turtur et hyrundo et ciconia custodierunt tempus aduentus sui, sed populus iste non cognouit iudicium dei."
Ⱥ in euangelio Cum appropinquaret dominus Hierusalem, videns ciuitatem fleuit super illam et dixit: "Quia si cognouisses et tu, quia venient dies in te et circundabunt te et coangustabunt te vndique et ad terram prosternent te, eo quod non cognoueris tempus visitationis tue," alleluya.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Uidens dominus ciuitatem Hierusalem fleuit super illam dicens: "Quia si cognouisses et tu que ad pacem tibi sunt, nunc autem abscondita sunt ab oculis tuis."
Psalmus Magnificat.

Per hebdomadam
Ⱥ Ingressus Iesus in templum cepit eijcere vendentes in illo et dixit illis: "Domus mea domus orationis vocabitur."
Ⱥ "Scriptum est enim, quia domus mea domus orationis est cunctis gentibus, vos autem fecistis illam speluncam [327 | U.v.] latronum." Et erat quotidie docens in templo.

DOMINICA UNDECIMA
Oratio
Deus, qui omnipotentiam tuam parcendo maxime et miserando manifestas, multiplica super nos gratiam tuam, vt ad tua promissa currentes celestium bonorum facias esse consortes. Per dominum.

Lectio septima. Secundum Lucam xviij.
In illo tempore: Dixit Iesus ad quosdam, qui in se confidebant tanquam iusti et aspernabantur ceteros, parabolam istam dicens: "Duo homines ascendebant in templum, vt orarent, vnus phariseus et alter publicanus," et reliqua.
Omilia lectionis eiusdem.
Superbi cum nequaquam omnia sed modicum quid eorum, que precepta sunt, faciant, non solum mox de sua iusticia presumunt sed infirmos quosque despiciunt atque ideo quasi fide vacui cum orauerint, non exaudiuntur.

Lectio octaua.
Publicanus autem humiliter orans ad illius vidue membra, hoc est ecclesie, pertinet, de quibus dicitur: Deus autem non faciet vindictam electorum suorum clamantium ad se. Phariseus autem sua merita iactans ad ea membra pertinet, de quibus terribilis in conclusione subinfertur sententia, cum dicitur: Ueruntamen filius hominis veniens, putas inueniet fidem super terram?

Lectio nona.
Phariseus autem stans hec apud se orabat: "Deus, gratias tibi ago, quia non sum sicut ceteri hominum, raptores, iniusti, adulteri, velud etiam hic publicanus." Quatuor sunt species, quibus omnis timor arrogantium demonstratur. Prima species est, cum bonum, quod habent, a semetipsis se estimant habere. Secunda, cum id sibi datum desuper credunt, pro suis hoc se meritis accepisse putant. Tertia, cum iactant se habere quod non habent. Quarta, cum despectis ceteris singulariter videri appetunt habere quod non habent.
Ⱥ Duo homines ascendebant in templum, vt orarent, vnus phariseus et alter publicanus; descendit hic iustificatus in domum suam ab illo, alleluya.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Stans a longe publicanus nolebat oculos ad celum leuare sed percutiebat pectus suum dicens: "Deus, propicius esto mihi peccatori."
Item per hebdomadam
Ⱥ Descendit hic iustificatus in domum suam ab illo, quia omnis, qui se exaltat, humiliabitur, et qui se humiliat, exaltabitur.
Ⱥ Omnis, qui se exaltat, humiliabitur, et qui se humiliat, exaltabitur, dicit dominus.

DOMINICA DUODECIMA
Oratio
Omnipotens sempiterne deus, qui abundantia pietatis tue et merita supplicum excedis et vota, effunde super nos misericordiam tuam, vt dimittas que conscientia metuit et adijcias quod oratio non presumit. Per.

Lectio septima. Secundum Marcum vij.
[328] In illo tempore: Exiens Iesus de finibus Tyri venit per Sydonem ad mare Galilee inter medios fines Decapoleos, et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Surdus itaque, fratres, mirabiliter a domino curatus genus designat humanum, quod ab errore diabolice deceptionis diuina meruit gratia liberari.

Lectio octaua.
Uenit autem dominus ad mare Galilee, vbi nouerat egrotare, quod sanaret, et adducunt ei surdum et mutum et deprecabantur eum, vt imponat illi manum.

Lectio nona.
Quia igitur surdus saluatorem agnoscere et mutus rogare nequibat, adducunt eum amici et pro eius salute dominum supplicant. Sic nimirum spiritali necesse est curatione, vt si quis humana industria ad auditum confessionemque veritatis conuerti non potest, diuine pietatis offeratur aspectibus atque ad sanandum eum superne pietatis vel manus flagitetur auxilium.
Ⱥ Exiens Iesus de finibus Tyri venit per Sydonem ad mare Galilee inter medios fines Decapoleos, alleluya.
Psalmus Benedictus.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Dum transiret dominus per medios fines Tyri et Sydonis, surdos fecit audire et mutos loqui.
Item Ⱥ Quanto eis precipiebat, tanto magis plus predicabant et eo amplius ammirabantur turbe dicentes: "Bene omnia fecit: surdos fecit audire et mutos loqui."
Ⱥ Bene omnia fecit: surdos fecit audire et mutos loqui.

DOMINICA TERTIADECIMA
Oratio
Omnipotens sempiterne deus, de cuius munere venit, vt tibi a fidelibus tuis digne ac laudabiliter seruiatur, tribue nobis, quesumus, vt ad promissiones tuas sine offensione curramus. Per.

Lectio septima. Secundum Lucam x.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Beati oculi, qui vident que vos videtis," et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem. Non oculi scribarum et phariseorum, qui corpus tantum domini viderunt, sed illi oculi beati, qui eius possunt agnoscere sacramenta. Sancti ergo prophete, qui per spiritum sanctum dominum in carne preuiderunt futurum et eum corporaliter, sicut apostoli videbant, videre desiderauerunt sed minime viderunt.

Lectio octaua.
Et ecce quidam legisperitus surrexit tentans eum et dixit: "Magister, quid faciendo vitam eternam possidebo?" Surrexit autem non solum corpore verumetiam ad interrogandum erexit se mentis elatione ad tentandum. Sed dominus, quem occulta cordis non fallunt, ita suam temperat responsionem, vt ad interrogationem scribe respondeat et a tentatore reprehendi non possit.

Lectio nona.
Misit eum ad legem dominus statim dicens: "In lege quid scriptum [329 | U.vj.] est? Quomodo legis?" At ille respondens ait: "Diliges dominum deum tuum ex toto corde tuo et ex tota mente tua et ex tota anima tua et ex omnibus viribus tuis et proximum tuum sicut teipsum."
In euangelio Ⱥ "Beati oculi, qui vident que vos videtis," dixit Iesus discipulis suis.

Ad vesperas
Ⱥ "Magister, quid faciendo vitam eternam posidebo?" At ille dixit ad eum: "In lege quid scriptum est? Quomodo legis?" "Diliges dominum deum tuum ex toto corde tuo," alleluya.
Oratio vt supra.

Per hebdomadam
Ⱥ Homo quidam descendebat ab Hierusalem in Hierico et incidit in latrones, qui etiam despoliauerunt eum et plagis impositis abierunt semiuiuo relicto.
Ⱥ Dico autem vobis, quod multi reges et prophete voluerunt videre que videtis, et non viderunt, et audire que auditis, et non audierunt.
Ⱥ Samaritanus quidam iter faciens et videns eum semiuiuum relictum misericordia motus est et appropians alligauit vulnera eius infundens oleum et vinum et imponens illum in iumentum suum duxit in stabulum et curam eius egit.

DOMINICA QUARTADECIMA
Oratio
Omnipotens sempiterne deus, da nobis fidei, spei et charitatis augmentum, et vt mereamur assequi quod promittis, fac nos amare quod precipis. Per dominum.

Lectio septima. Secundum Lucam xvij.
In illo tempore: Dum iret Iesus Hierusalem, transibat per mediam Samariam et Galileam, et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Dominus Iesus Christus, qui propter nostram salutem homo factus est, non solum ad se venientibus regnum dei euangelizabat sed etiam per diuersa loca pergens plurimis sanitatem tribuebat. Et cum ingrederetur quoddam castellum, occurrerunt ei decem viri leprosi.

Lectio octaua.
Castellum ergo mundum significans dominus intrauit, quando ex Maria virgine carnem assumens mundo visibilis apparuit. Per leprosos ergo hereticos intelligere possumus, quia sicut lepra varias colores in cute exprimit, ita hereticorum doctrina varios errores generat in sermone.

Lectio nona.
Tales ergo fratres, si ad emendationem accedere volunt, necesse est vt longe stent, id est, a consortio sanctorum se indignos iudicent, magnis clamoribus Iesum interpellent, id est, cum magna cordis contritione diuinam exorent clementiam cum psalmista dicentes: "Ne memineris iniquitatum nostrarum antiquarum, cito anticipent nos misericordie tue, quia pauperes facti sumus nimis."
In euangelio Ⱥ Dum ingrederetur Iesus quoddam castellum, occurrerunt ei decem viri leprosi, qui steterunt a longe et leuauerunt [330] vocem dicentes: "Iesu, preceptor, miserere nostri."
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Unus autem ex illis vt vidit, quia mundatus est, regressus est cum magna voce magnificans deum, alleluya.
Ⱥ Nonne decem mundati sunt et nouem vbi sunt? Non est inuentus, qui rediret et daret gloriam deo, nisi hic alienigena. Uade, quia fides tua te saluum fecit, alleluya.

DOMINICA QUINTADECIMA
Oratio
Custodi, quesumus, domine, ecclesiam tuam propiciatione perpetua, et quia sine te labitur humana mortalitas, tuis semper auxilijs et abstrahatur a noxijs et ad salutaria dirigatur. Per dominum.

Lectio septima. Secundum Matheum vj.
In illo tempore: Dixit Iesus dsicipulis suis: "Nemo potest duobus dominis seruire," et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Duo domini deus et diabolus intelliguntur. Dominus enim a dominatu nomen accepit, quod illi specialiter congruit, qui est rex regum et dominus dominantium. Diabolus autem non proprie sed abusiue dominus dictus est, eo quod dominium sue tyrannidis in eorum mentibus, qui ei per mala opera subduntur, exerceat.

Lectio octaua.
His ergo duobus dominis vnus idemque homo vno eodemque tempore seruire non potest, quia valde inter se diuersa sunt et contraria, que dominus precipit et diabolus suggerit. Dominus precepit humilitatem, diabolus superbiam. Dominus vocat ad castitatem, elemosinarum largitionem, pacem et dilectionem et diabolus suggerit luxuriam, auariciam, odium et discordiam. Et vt breuiter cuncta concludam: dominus vocat ad virtutes, diabolus precipitat ad vicia.

Lectio nona.
Qui autem sint duo domini, deinceps ostendit, cum dicit: "Non potestis deo seruire et mammone," id est, diuitijs. Audiat hoc auarus, audiat christianus non posse simul diuitijs et Christo seruire. Et tamen non dixit, "qui habet diuitias," sed, "qui seruit diuitijs." Qui diuitiarum seruus est, eas vt seruus custodit. Qui autem seruitutis iugum excutit, distribuit eas vt dominus.
Ⱥ Dico vobis, ne solliciti sitis anime vestre quid manducetis neque corpori nostro quid induamini, dicit dominus.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Considerate lilia agri quomodo crescunt: non laborant neque nent; dico autem vobis, quod nec Salomon in omni gloria sua coopertusn167 est, sicut vnum ex istis.
Item Ⱥ Si autem fenum agri, quod hodie est et cras in clibanum mittitur, deus sic vestit, quantomagis vos, minime fidei.
Ⱥ Nolite solliciti esse dicentes: "Quid manducabimus aut quid bibemus?" Scit enim pater vester, quid vobis necesse sit.
Ⱥ Querite primum regnum dei et iusticiam eius et hec omnia adijcietur vobis, dicit dominus.

DOMINICA SEXTADECIMA
Oratio
Ecclesiam tuam, domine, miseratio continuata mundet et muniat et, quia sine te [331 | U.vij.] non potest salua consistere, tuo semper munere gubernetur. Per dominum.

Secundum Lucam vij.
In illo tempore: Ibat Iesus in ciuitatem, que vocatur Naym, et ibant cum eo discipuli eius et turba copiosa, et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Suscitans ergo dominus mortuum non solum discipulos sed etiam turbam copiosam secum voluit comitari, vt ex visione miraculi plures ad fidem eius vocarentur.

Lectio octaua.
Defunctus iste, qui extra ciuitatem ad sepulchrum delatus fuerat, hominem signat mortifero crimine soporatum. Quem enim in corde peccare delectat, quasi infra ciuitatem mortuus iacet. Cum vero delectatio vsque ad operationem perducitur, quasi extra portas ciuitatis mortuus expellitur, quia sicut homo habitat in ciuitate, ita anima ad tempus corpus ingreditur, per quod bonum et malum operari potest.

Lectio nona.
Portas autem ciuitatis sensus corporeos accipimus, per quos aut vita aut mors ad nostram ingreditur animam. Muniamus ergo portas oculorum, fratres, ab illicito visu et aures, ne audiant vana, et nares ab illicitis odoribus et manus a malis operibus, pedem a prauo itinere, et si hos quinque sensus bene custodimus, spiritualiter a domino resuscitari merebimur.
In euangelio Ⱥ Ibat Iesus in ciuitatem, que vocatur Naym, et ecce defunctus efferebatur filius vnicus matris sue.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Accessit Iesus et tetigit loculum, hi autem, qui portabant, steterunt; et ait adolescens: "Tibi dico: surge," et resedit qui erat mortuus et cepit loqui, alleluya.

Per hebdomadam
Ⱥ Ibat Iesus in ciuitatem Naym et ibant discipuli eius cum eo et turba copiosa; cum appropinquaret porte ciuitatis, ecce defunctus efferebatur filius vnicus matris sue.
Ⱥ Accessit Iesus ad loculum et ait adolescenti: "Tibi dico: surge," et resedit qui erat mortuus et cepit loqui, alleluya.
Ⱥ "Adolescens, tibi dico: surge," et resedit qui erat mortuus et cepit loqui, et dedit illum matri sue.n168

DOMINICA SEPTIMADECIMA
Oratio
Tua nos, domine, quesumus, gratia semper et preueniat et sequatur ac bonis operibus iugiter prestet esse intentos. Per dominum.

Secundum Lucam xiiij.
In illo tempore: Cum intraret Iesus domum cuiusdam principis phariseorum sabbato manducare panem, et ipsi obseruabant eum. Et ecce quidam homo ydropicus erat ante illum, et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Ydropicus morbus ab aquoso humore vocabulum trahit. Pharisei igitur obseruabant eum, scilicet Iesum, non vt eum imitari vellent sed vt reprehenderent, si possent.

Lectio octaua.
Per ydropicum ergo auarus quilibet designatur. Sicut enim ydropicus quo amplius bibit, eo amplius sitit, sic auarus quoantomagis diuitias acquisierit, tanto magis in eis [332] acquirendis exardescit.

Lectio nona.
Duplici enim pena auarus constringitur, quando infelix diuitias cum labore acquirit et in futuro ad earundem diuitiarum rationem cum dolore exsoluet. Auaritia enim visceribus pietatis caret, patrem nescit, matrem ignorat, fidem cum amicis non custodit sed propinquos velut extraneos efficit. Dicente Salomone: Bene fecit anime sue vir misericors, auarus autem propinquos abijcit.
In euangelio Ⱥ Erat qutem quidam ydropicus ante illum, Iesus autem apprehendit eum, sanauit ac dimisit.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Dixit Iesus ad legisperitos et phariseos: "Si licet sabbato curare?" At illi tacuerunt; ipse vero apprehendens ydropicum sanauit eum ac dimisit.

Per hebdomadam
Ⱥ Dum intraret Iesus in domum cuiusdam principis phariseorum sabbato manducare panem, ecce homo quidam ydropicus erat ante illum; ipse vero apprehensum sanauit eum ac dimisit.
Ⱥ "Cuius vestrum asinus aut bos in puteum cadit et non continuo extrahit eum die sabbati?" Et non poterant ad hec respondere illi. Dicebat autem et ad inuitatos parabolam: "Cum inuitatus fueris ad nuptias, non discumbas in primo loco."
Ⱥ Cum vocatus fueris ad nuptias, recumbe in nouissimo loco, vt dicat tibi qui te inuitauit: "Amice, ascende superius." Tunc erit tibi gloria coram simul discumbentibus, alleluya.

FERIA QUARTA QUATUOR TEMPORUM
Secundum Marcum ix.
In illo tempore: Respondens vnus de turba dixit: "Magister, attuli filium meum ad te habentem spiritum mutum," et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Factum est autem, vt sequenti die descendentibus illis de monte occurrit illi turba multa et ecce vir de turba exclamauit dicens: "Magister, obsecro te: respice in filium meum, quia vnicus michi est."

Lectio secunda.
Loca rebus congruunt: in monte dominus orat, transformatus discipulis archana sue maiestatis aperuit, et in inferiora descendens turbe occursu excipitur, miserorum pulsatur fletu.

Lectio tertia.
Sursum discipulis mysteria regni reserat, deorsum turbis peccata infidelitatis exprobrat. Sursum patris vocem his, qui sequi se poterant, pandit, deorsum spiritus malos ab his, qui vexabantur, expellit. Qui etiam nunc pro qualitate meritorum alijs ascendere, alijs descendere non desinit. Nam carnales adhuc et insipientes quasi ima petentes confortat, docet, castigat, perfectos autem, quorum conuersatio in celis est, sublimius extollendo glorificat, liberius de eternis instruit et sepe ea, que a turbis ne audire quidem valeant, docet.

Oratio ad matutinas
Misericordie tue, domine, quesumus, remedijs fragilitas [333 | U.viij.] nostra subsistat, vt qui sua conditione atteritur, tua clementia reparetur. Per dominum.

FERIA SEXTA
Secundum Lucam vij.
In illo tempore: Rogabat Iesum quidam phariseus, vt manducaret cum illo, et reliqua.
Homilia beati Gregorij pape.
Cogitanti michi de Marie penitentia flere magis libet quam aliquid dicere. Cuius enim vel saxeum pectus ille huius lachrime peccatricis ad exemplum penitentie non emolliant?

Lectio secunda.
Super conuiuantes namque ingressa est, non iussa venit, inter epulas lachrimas obtulit. Hanc ergo, quam Lucas peccatricem mulierem, Ioannes Mariam nominat, illam Mariam esse credimus, de qua Marcus septem demonia eiecta fuisse testatur.

Lectio tertia.
Et quid per septem demonia nisi vniuersa designantur peccata? Quia enim septem diebus omne opus comprehenditur, recte septenario numero vniuersitas figuratur. Septem ergo demonia Maria habuit, que vniuersis vitijs plena fuit. Conuertit autem ad virtutes omnia peccata criminum, vt totum seruiret deo in penitentia, quicquid ex se deum contempserat in culpa.
In euangelio Ⱥ Rogabat Iesum quidam phariseus, vt manducaret cum illo, et ingressus domum pharisei discubuit.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt obseruationes sacras annua deuotione recolentes et corpore tibi placeamus et mente. Per dominum.

Ad vesperas
Ⱥ Dixit autem dominus Simoni: "Intraui in domum tuam, oleo caput meum non vnxisti. Hec vero lachrimis lauit pedes meos et capillis suis tersit."
Oratio vt supra.

SABBATUM
Secundum Lucam xiij.
In illo tempore dixit Iesus turbis similitudinem hanc: "Arborem fici habebat quidam plantatam in vinea sua et venit querens fructum in ea et non inuenit," et reliqua.
Homilia beati Gregorij pape.
Quid arborem fici, quia humanam naturam signando denunciatur. Dominus autem vinee ad ficulneam venit, quia naturam generis humani ante legem sub gratia expectando visitando requisiuit.

Lectio secunda.
Ait autem ad cultorem vinee: "Ecce anni tres sunt, ex quo venio querens fructum in ficulnea hac et non inuenio." Uenit ante legem, quia per naturalem intellectum quid vnusquisque exemplo sui et qualiter erga proximum suum agere debuisset innotuit.

Lectio tertia.
Uenit in lege, quia in precipiendo docuit. Uenit post legem per gratiam, quia pietatis sue presentiam exhibendo monstrauit. Sed tamen in tribus annis fructum non inuenisse conqueritur, quia quorundam prauorum mentes non inspirata lex naturalis corrigit nec precepta erudiunt nec incarnationis eius miracula conuertunt.
Ⱥ Dixit autem dominus ad cultorem vinee: "Ecce anni tres sunt, ex quo venio querens fructum in ficulnea hac et non inuenio. Succide ergo illam, vt quid etiam terram occupat?"

Oratio
[334] Omnipotens sempiterne deus, qui per continentiam salutarem et corporibus mederis et mentibus, maiestatem tuam supplices exoramus, vt pia ieiunantium deprecatione placatus et presentia nobis subsidia prebeat et futura. Per dominum.

DOMINICA DUODEUICESIMA
Oratio
Da, quesumus, domine, populo tuo diabolica vitare contagia et te solum deum pura mente sectari. Per dominum.

Lectio septima. Secundum Mattheum xxij.
In illo tempore: Accesserunt ad Iesum pharisei et saducei et interrogauit eum vnus ex illis legisdoctor tentans eum: "Magister, quod est mandatum magnum in lege?" et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Dominus autem Iesus Christus ita responsionem suam temperauit, vt quod esset magnum mandatum ostenderet et ipse irreprehensibilis esset. Ait enim: "Diliges dominum deum tuum ex toto corde tuo et ex tota anima tua et ex tota mente tua. Hoc est maximum et primum mandatum."

Lectio octaua.
Quia vero immensus est deus, sine mensura est diligendus, vt cum eum multum diligimus, parum nos diligere fateamur. Nullusque in nobis locus remaneat vacuus, qui dilectione dei non repleatur, sed mens, lingua et manus eius dilectione resonent.

Lectio nona.
Sed quia deum nemo potest perfecte diligere, nisi diligat et proximum, recte subditur. Secundum autem simile est huic: diliges proximum tuum sicut teipsum, id est, sicut nostre volumus necessitati subuenire, sic subueniamus et proximis.
In euangelio Ⱥ "Magister, quod est mandatum magnum in lege?" Ait illi Iesus: "Diliges dominum deum tuum ex toto corde tuo," alleluya.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ "Quid vobis videtur de Christo? Cuius filius est?" Dicunt ei omnes: "Dauid." Dicit eis Iesus: "Quomodo Dauid in spiritu vocat eum dominum dicens: Dixit dominus domino meo: sede a dextris meis."

Per hebdomadam
Ⱥ Omnes autem vos fratres estis et patrem nolite vocare vobis super terram; vnus est enim pater vester, qui in celis est, nec vocemini magistri, quia magister vester vnus est Christus.
Ⱥ Unus est enim magister vester, qui in celis est, dicit dominus.

DOMINICA UNDEUICESIMA
Ad vesperas
Oratio
Dirigat corda nostra, quesumus, domine, tue miserationis operatio, quia tibi sine te placere non possumus. Per dominum.

Lectio. Secundum Mattheum ix.
In illo tempore: Ascendens Iesus in nauiculam transfretauit et venit in ciuitatem suam, et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Dominus igitur Iesus Christus ideo nauim ascendit, vt omnia, que hominis sunt, agens verum hominem pro nostra salute se venisse demonstraret.

Lectio octaua.
Cum ergo per paraliticum quilibet peccator designatur, qui a calore diuini amoris recedens in torporen169 vel in frigore iniquitatis conuertitur, intantum vt, si aliquando grauissima mala perpetret, nec ea velut minima pertimescat.

Lectio nona.
Lectus, in quo paraliticus portabatur, [335 | U.ix.] corpus hominis peccatis assuetum vel conscientiam desperatam signat. Hi autem, qui paraliticum ad curandum domino obtulerunt, doctores et magistros ecclesie designant. Offerunt enim paraliticum domino ecclesiastici viri, quando peccantem verbis corrigunt et orationibus iuuant, vt ab ipsis peccatis resipiscant.
In euangelio Ⱥ Dixit dominus paralitico: "Confide, fili, remittuntur tibi peccata tua."
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Dixit dominus Iesus: "Quid est facilius, dicere 'remittuntur tibi peccata tua,' an dicere 'surge et ambula'?"

Per hebdomadam
Ⱥ Ait Iesus: "Quid est facilius, dicere 'dimittuntur tibi peccata tua,' an dicere 'surge et ambula'? Ut sciatis, quia filius hominis habet potestatem in terra dimittendi peccata," alleluya.
Ⱥ "Fili, remittuntur tibi peccata tua," dixit ei Iesus, "surge, tolle lectum tuum et vade in domum tuam."
Ⱥ Ait Iesus paralitico: "Surge, tolle lectum tuum et vade in domum tuam," alleluya.

DOMINICA UICESIMA
Oratio
Omnipotens sempiterne deus, vniuersa nobis aduersantia propiciatus exclude, vt mente et corpore pariter expediti que tua sunt liberis mentibus exequamur. Per dominum.

Secundum Mattheum xxij.
In illo tempore: Loquebatur Iesus cum discipulis suis in parabolis dicens: "Simile est regnum celorum homini regi, qui fecit nuptias filio suo," et reliqua.
Homilia beati Gregorij pape.
Regnum igitur celorum in hoc loco presentem significat ecclesiam, id est, congregationem iustorum in qua dominus non solum regnat sed etiam quiescit.

Lectio octaua.
Rex iste, qui fecit nuptias filio suo, spiritualiter deus omnipotens est. Fecit autem nuptias domino nostro Iesu Christo, quando per incarnationis sue mysterium sibi sanctam sociauit ecclesiam. Uterus autem sancte dei genitricis Marie virginis huius sponsi thalamus fuit. Unde psalmista ait: Ipse tanquam sponsus procedens de thalamo.

Lectio nona.
Misit ergo seruos suos vocare inuitatos ad nuptias, quia incarnationis sue mysterium per patriarchas et prophetas longe predicere voluit, qui plurimos ad nuptias Christi vocauerunt. Sed reprobi nolebant venire, quia eius iussionibus per multa praua opera contradixerunt.
In euangelio Ⱥ Dicite inuitatis: "Ecce prandium meum paraui, taurin170 mei et altilia occisa, omnia parata sunt, venite ad nuptias," alleluya.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Nuptie quidem parate sunt sed qui inuitati erant non fuerunt digni; ite ergo ad exitus viarum et quoscunque inueneritis, vocate ad nuptias, alleluya.

Per hebdomadam
Ⱥ Ite autem ad exitus viarum et quoscunque inueneritis, vocate ad nuptias, dicit dominus.
Item Ⱥ Intrauit autem rex, vt videret dsicumbentes, et vidit ibi hominem non vestitum veste nuptiali et ait illi: "Amice, quomodo huc intrasti non habens vestem nuptialem?" Atn171 ille obmutuit.
Ⱥ "Amice, quomodo huc intrasti non habens vestem nuptialem?" At ille obmutuit. Rex autem dixit: "Ligatis manibus eius et pedibus [336] mittite in caminum ignis."

DOMINICA UICESIMA PRIMA
Oratio
Largire, quesumus, domine, fidelibus tuis indulgentiam placatus et pacem, vt pariter ab omnibus mundentur offensis et secura tibi mente deseruiat. Per dominum.

Secundum Ioannem iiij.
In illo tempore: Erat quidam regulus, cuius filius infirmabatur Capharnaum. Hic cum audisset, quia Iesus veniret a Iudea in Galileam, abijt ad eum et rogabat eum, vt descenderet et sanaret filium eius, et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Regulus enim sub rege primus vel paruus rex dicitur, et ideo, quia ex parte credebat et ex parte non credebat, non rex sed regulus meruit appellari.

Lectio octaua.
Credebat ergo, quod dominus per presentiam corporalem salutem filio suo restituere posset, sed non credebat eum per diuinitatem vbique esse presentem, cuius iam sollicite corporalem aduentum querebat dicens: "Domine, descende, priusquam moriatur filius meus."

Lectio nona.
Quia ergo credebat rogans pro filio, accessit, sed quia non perfecte credebat, audire meruit: Nisi signa et prodigia videritis, non creditis. Legimus enim in euangelio Matthei, quod cum introisset Iesus Capharnaum, accessit ad eum centurio rogans eum et dicens: "Domine, puer meus iacet paraliticus in domo et male torquetur." Et ait illi Iesus: "Ego veniam et curabo eum."
In euangelio Ⱥ Erat quidam regulus, cuius filius infimabatur Capharnaum; hic cum audisset, quia Iesus adueniret in Galileam, rogabat eum, vt sanaret filium eius, alleluya.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ "Domine, descende, vt sanes filium meum, priusquam moriatur." Dicit ei Ieus: "Uade, filius tuus viuit," alleluya.
Item Ⱥ Cognouit autem pater, quia illa hora erat, in qua dixit Iesus, "filius tuus viuit," et credidit ipse et domus eius tota, alleluya.

DOMINICA UICESIMA SECUNDA
Oratio
Familiam tuam, quesumus, domine, continua pietate custodi, vt ab omnibus aduersitatibus te protegente sit libera et in bonis actibus tuo nomini sit deuota. Per dominum.

Secundum Mattheum xviij.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis similitudinem hanc: "Simile est regnum celorum homini regi, qui voluit rationem ponere cum seruis suis," et reliqua.
Homilia beati Gregorij pape de eadem lectione.
Homo iste rex dominus est Iesus Christus atque huius regis serui homines sunt, quos ad suam imaginem condidit, quibus etiam sensum et intelligentiam prebuit.

Lectio octaua.
Posuit rex rationem cum seruis suis, quia non solum opera, sed etiam cogitationes nostras eius maiestatis oculus subtiliter examinat atque discernit. Et cum cepisset rationem ponere, oblatus est ei vnus, qui debebat decem milia talenta, id est, qui maioribus criminibus obligatus erat.

Lectio nona.
Cum autem non haberet, vnde redderet, iussit eum dominus venundari et vxorem eius et omnia, que habebat, et reddi. Tunc enim spiritualiter seruus venundatur, quando per penitentiam de possessione diaboli ad possessionem conuertitur dei.
Ⱥ Dixit autem dominus seruo: "Redde, quod debes." Procidens autem seruus ille rogabat eum dicens: [337 | U.x.] "Pacientiam habe in me et omnia reddam tibi."
Psalmus Benedictus.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Misertus autem dominus seruo dimisit eum et debitum dimisit ei.
Item Ⱥ Pacientiam habe in me, domine, et omnia reddam tibi.
Ⱥ Serue nequam, omne debitum dimisi tibi, quoniam rogasti me; nonne ergo oportuit et te misereri conserui tui, sicut et ego tui misertus sum, alleluya.
Ⱥ Sic et pater meus celestis faciet vobis, si non remiseritis vnusquisque fratri suo de cordibus vestris.

DOMINICA UICESIMA TERTIA
Oratio
Deus, refugium nostrum et virtus, adesto pijs ecclesie tue precibus auctor ipse pietatis et presta, vt quod fideliter petimus, efficaciter consequamur. Per.

Secundum Mattheum xxij.
In illo tempore: Abeuntes pharisei consilium inierunt, vt caperent Iesum in sermone, et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Quia ergo, fratres, scribe et pharisei dominum sequebantur, vt eum in opere vel in sermone reprehendere possent. Sub hac occasione consilium inientes mittunt ei discipulos suos cum Herodianis dicentes: "Magister, scimus, quia verax es et viam dei in veritate doces. Non enim respicis personam hominum.

Lectio octaua.
Dic ergo nobis, quid tibi videtur: licet censum dari Cesari an non?" Ut scilicet, si diceret, 'licet censum dare Cesari,' reprehendeturn172 ab illis, qui censum dare nolebant, vel contrarius dei legi videntur esse. Si vero diceret, 'non licet censum dare Cesari,' mox ab Herodianis, id est, a ministris Herodis, comprehensus teneretur, quem quasi rebellem contra Cesarem mouere cogitabant.

Lectio nona.
Cognita autem Iesus nequitia eorum dixit: "Quid me tentatis, ypocrite?" Primum ergo Iesus cogitationes tentatorum denudauit, vt sic saltem in eo cogerentur diuinitatem agnoscere, quoniam proprium est deo cogitationes hominum intueri scriptura attestante, que ait: Que sunt in corde hominum, oculi tui vident, domine.
Ⱥ Magister, scimus, quia verax es et viam dei in veritate doces, alleluya.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Interrogatus a Iudeis, "Dominus, si licet censum dare Cesari," quibus ille respondit dicens: "Reddite ergo que sunt Cesaris, Cesari, et que sunt dei, deo," alleluya.

Per hebdomadam
Ⱥ Abeuntes pharisei consilium inierunt, vt caperent Iesum in sermone, alleluya.
Ⱥ "Ostendite michi nummisma census." At illi obtulerunt ei denarium et ait illis Iesus: "Cuius est hec imago et superscriptio?" Dicunt ei: "Cesaris." "Reddite ergo que sunt Cesaris, Cesari, et que sunt dei, deo," alleluya.
Ⱥ Reddite ergo que sunt Cesaris, Cesari, et que sunt dei, deo, alleluya.

DOMINICA UICESIMA QUARTA
Oratio
Excita, quesumus, domine, tuorum fidelium voluntatates, vt diuini operis fructum propensius exequentes pietatis tue remedia maiora percipiant. Per dominum.

Secundum Mattheum ix.
In illo tempore: Loquente Iesu ad turbas ecce princeps vnus accessit et adorauit eum dicens: "Domine, filia mea modo defuncta est, sed veni et impone manum tuam super eam et viuet," et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Inter omnia miracula, que dominus Iesus Christus per semetipsum ostendit in terris, tres tantum mortuos resuscitasse legitur.

Lectio octaua.
[338] Resuscitauit ergo istam archisynagoge filiam in domo iacentem, resuscitauit et filium vidue extra portam ciuitatis ad sepeliendum delatum, resuscitauit et Lazarum quatriduanum iam fetentem in monumento.

Lectio nona.
Trina quoque mortuorum resuscitatio signat, quia peccatum tribus modis in mente perpetratur et corpore. In mente enim agitur suggestione, delectatione, consensu; in corpore et aliquando consuetudine.
Ⱥ Loquente Iesu ad turbas ecce princeps vnus accessit et adorauit eum dicens: "Domine, filia mea modo defuncta est, sed veni et impone manum tuam super eam et viuet."
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Dicebat enim intra se: "Si tetigero fimbriam vestimenti eius tantum, salua ero. "
Item Ⱥ Si tetigero fimbriam vestimenti eius, salua esse potero ab infirmitate mea.
Ⱥ "Confide filia, quia fides tua te saluam fecit," et salua facta est mulier ex illa hora.

DOMINICA UICESIMA QUINTA
Oratio
Excita, domine, potentiam tuam et veni et quod ecclesie tue promisisti, vsque in finem seculi clementer operare. Per.

Secundum Ioannem vj.
In illo tempore: Cum subleuasset oculos Iesus et vidisset, quia maxima multitudo venit ad eum, dicit ad Philippum: "Unde ememus panes, vt manducent hi?" et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Subleuatio oculorum domini respectum misericordie eius indicat, que omnes ad se venientes pia mansuetudine colligere dignatur.

Lectio octaua.
Spiritualiter oculi domini sunt omnia dona spiritualia. Que dona cum dominus electis suis misericorditer concedit, tunc in eos oculos suos dirigit, hoc est, respectum sue pietatis illis impendit, vt fidem, quam corde tenent, opere exequi valeant.

Lectio nona.
Dicit ad Philippum: "Unde ememus panes, vt manducent hi?" Hoc autem dicebat tentans eum. Tentatio hic non ea accipitur, que decipit sed que probat. Due enim sunt tentationes, sicut duo timores. Est timor iustus, de quo psalmista: Timor domini sanctus permanet in seculum seculi. Est et seruilis, de quo Ioannes: Perfecta charitas foras mittit timorem.
Ⱥ Cum subleuasset oculos Iesus et vidisset maximam multitudinem venientem ad se, dicit ad Philippum: "Unde ememus panes, vt manducentn173 hi?" Hoc autem dicebat tentans eum, ipse enim sciebat, quid esset facturus.
Oratio vt supra.

Ad vesperas
Ⱥ Accepit ergo Iesus panes, et cum gratias egisset, distribuit discumbentibus.
Item Ⱥ Satiauit dominus quinque milia hominum de quinque panibus et duobus piscibus.
Ⱥ De quinque panibus et duobus piscibus satiauit dominus quinque milia hominum.
Ⱥ Illi homines cum vidissent, quod fecerat Iesus signum, dicebant, quia "Hic est vere propheta, qui venturus est in mundum."

FINIT TEMPORALE
[339 | ✠.j.] Swo skulo helgor och fastor haldas i Nidros biscopsdøme efther christne retthenen och heilagra sæctesætningh.n174
Sunnedaghs helgh heffst a laugerdegi tha er sool er i westher och heldar till midiar nath ath manedegi.
Nyaars dag er største hatides dag och er nonhelg fire.
Niende, tiende, elløte dag Iole ero medaldage.
Trettende dag største hatides dag och er nonhelg fire.
Paals messo dag heilacht som sunnedagher.
Kyndulsmesso dag største hatides dag och er nonhelg fire.
Matthies messo apostola dag heilacht som sunnedag och faste fire.
Gregorius messo dag heilacht som sunnedag och faste fire.
Mario messo dag i fasto fasta och nonhelg fire.
Magnus messo dag heilacht som sunnedag.
Paaske dag største hatides dag nonhelg och fasta fire.
Annan och tridia dag ero medaldaga.
Fiorde dag heilacht som sunnedag.
Gangdager eine skal fasta ath retthom fastemad och heilacht halda ath messe tijd.
Twegge apostola dag vm waren Philippi och Iacobi heilacht som sunnedag.
Krosmesso dag vm waren nonhelg fire.
Halduardz messo nonhelg fire och fasta mo tho hwit ætheenmelth.
I gangdag wiku manedag och tisdagher heilacht ath messetijd end midwiku dagher fasta skal meth retthom fastamad och heilachtn175 ath messetijd.
Helge torsdagher største hatides dagher fasta och nonhelg fire.
Hwite sunnedag største hatides dag fasta och nonhelg fire.
Manedaghen heilacht som sunnedag.
Helge likams dagher heilacht som sunnedagher och wel er giort ath fasta.
Botols messo heilacht som sunnedagher.
Ions messo dag nonhelg och fasta fire.
Peders messo dag nonhelg och fasta fire.
Mario messo dag ther nesth som er Swituns messo aat forno heilacht som sunnedager och wel er giort ath fasta fire.
Seliemanna messo nonhelg och fasta hwit enmelt.
[340] Margitte messo heilacht som sunnedag.
Iacobs messo apostola dag heilacht som sunnedag.
Olaffs messo dag største hatides dag watn fasta och nonhelg fire.
Olaffs messo sidare nonhelg fire.
Laffrans messo dag nonhelg och fasta fire.
Mario messo dag førre største hatides dag nonhelg och watn fasta fire.
Bartholomeus apostola dag heilacht som sunnedag och fasta fire.
Mario messo dag sidare nonhelg och fasta fire.
Krosmesso om hausthen heilacht som sunnedag.
Mattheus messo apostola dag heilacht som sunnedag och fasta fire.
Michiels messo dag nonhelg fire.
Sancti Francisci dag heilacht som sunnedag.
Twegge apostola messo dag vm hausthen Symonis och Iude heilacht som sunnedag och fasta fire.
Helgono messo dag største hatides dag nonhelg och watn fasta fire.
Marteins messo dag heilacht som sunnedag.
Clemetz messo dag heilacht som sunnedag.
Anders messo apostola dag nonhelg och fasta fire.
Nicolaus messo dag nonhelg och fasta fire.
Mario messo dag ther nest conception heilacht som sunnedag och wel er giort ath fasta.
Thomas messo apostola dag heilacht som sunnedag och fasta fire.
Iola dag største hatides dag nonhelg och fasta fire.
Annan dag iola, tridia, fiorde och fempta heilacht som sunnedag.
End sette dag och siwende ero medeldaga.
Fioretiodage i longo fastu skal rettheligaste fasta end longefriadag watn fasta.
Imbre dage som era midwikudagher, friadagher och laugher dagher their som kome vm wætren fire ioll swo och their som kome først i longofasta skal fasta meth retthom fastemad. End their imbredage som koma vm somaren i hwite sunne wik swo och their som kome vm hausthen effther krosmesso loffwast hwit etha enmelt midwiku dagher och laugher dagher.
Friadag huaru skal fasta meth retthom fastamad effther lofflige landzens sedwenie och christne retthen. Amen.
[341 | ✠.ij.] Pocula Ianus amat.
19181aiijAKL IanuarijCircumcisio domini. Summum.
81442bbiiij nonasOctaua sancti Stephani. Trium lectionum.
cxjciij nonasOctaua sancti Ioannis. Trium lectionum.
16324ddpridie nonasOctaua innocentum. Trium lectionum.
52322exixeNoneOctaua sancti Thome. Commemoratio.
fviijfviij idusEpiphania domini. Summum.
131214ggvij idus
2822hxvjAvj idus
ivbv idus
10234kciiij idus
lxiijdiij idus
18922mijepridie idus
7555nfIdusOctaua epiphanie. Semiduplex. Hylarij et Remigij confessorum. Commemoratio.
151835oxgxix kalendas FebruarijFelicis presbiteri, martyris. Trium lectionum. Commemoratio solita.
pAxviij kalendasMauri abbatis. Trium lectionum. Nocturna.
41443qxviijbxvij kalendasMarcelli pape, martyris. Trium lectionum. Commemoratio solita.
rvijcxvj kalendasAntonij confessoris. Trium lectionum. Nocturna.
12325sdxv kalendasPrisce virginis et martyris. Trium lectionum. Commemoratio solita.
12533txvexiiij kalendasHenrici episcopi et martyris. Semiduplex.
Marij et Marte. Commemoratio.
viiijfxiij kalendasFabiani et Sebastiani martyrum. Nouem lectionum.
91215xgxij kalendasAgnetis virginis et martyris. Nouem lectionum.
yxijAxj kalendasUincentij martyris. Nouem lectionum.
17057zjbx kalendas
5216⁊cix kalendasBabille episcopi et martyris. Trium lectionum. Nocturna.
Ꝯixdviij kalendasConuersio sancti Pauli. Duplex.
Preiecti martyris. Commemoratio.
34947Ꝯevij kalendasPolicarpi episcopi et martyris. Trium lectionum. Nocturna.
3555Ꝯxvijfvj kalendas
111836avjgv kalendasAgnetis secundo. Trium lectionum. Commemoratio solita.
bAiiij kalendas
19745cxiiijbiij kalendas
diijcpridie kalendas
Incensio luneHoreMinutaLittere signorumAureus numerusLittere dominicales
Nota: infra octauas epiphanie Ad primam preces Et ego ad te, domine dicantur adiunctis ℣ Reges Tharsis et cetera et oratione Omnipotens sempiterne deus, dirige.
[342] Et Februus algeo clamat.
8326edKL FebruarijBrigide virginis non martyris. Trium lectionum. Commemoratio solita.
16167fxjeiiij nonasPurificatio sancte Marie. Summum.
gxixfiij nonasBlasij episcopi et martyris. Trium lectionum. Commemoratio solita.
5126hviijgpridie nonas
iANoneAgathe virginis, martyris. Nouem lectionum.
13056kxvjbviij idusDorothee virginis, martyris. Nouem lectionum.
2216lvcvij idusUedasti et Amandi confessorum. Trium lectionum. Commemoratio solita.
mdvj idus
10948nxiijev idusApollonie virginis et martyris. Commemoratio.
182256oijfiiij idusScolastice virginis non martyris. Trium lectionum. Commemoratio solita.
71837pgiij idus
qxApridie idus
15719rbIdus
sxviijcxvj kalendas MartijUalentini martyris. Trium lectionum. Commemoratio solita.
4327tvijdxv kalendasSifridi episcopi et confessoris. Nouem lectionum.
12169vexiiij kalendasIuliane virginis et martyris. Trium lectionum. Nocturna.
xxvfxiij kalendas
11218yiiijgxij kalendas
zAxj kalendas
9059⁊xijbx kalendas
171341Ꝯjcix kalendas
Ꝯdviij kalendasCathedra sancti Petri. Semiduplex.
6949Ꝯixevij kalendasUigilia.
142233afvj kalendasMatthie apostoli. Duplex.
31840bxvijgv kalendas
cvjAiiij kalendas
11720dbiij kalendas
192029exiiijcpridie kalendas
Incensio luneHoreMinutaLittere signorumAureus numerusLittere dominicales
In anno bisextili festum sancti Matthie apostoli eodem ordine celebratur sicut in alijs annis communibus, sic quod dies superaddita post festum sancti Matthie imponatur et non ante secundum consuetudinem ecclesie Nidrosiensis.
[343 | ✠.iij.] Martius arua fodit
fiijdKL Martij
81610gevj nonas
hxjfv nonas
16452igiiij nonas
kxixAiij nonas
510lviijbpridie nonas
131240mcNoneThome confessoris. Nouem lectionum.
Perpetue et Felicitatis. Commemoratio
11950nxvjdviij idus
ovevij idus
101222pfvj idus
181140qxiijgv idus
rijAiiij idusGregorij pape, confessoris. Duplex.
7721sbiij idus
15204txcpridie idus
vdIdus
41611xxviijexvij kalendas Aprilis
yvijfxvj kalendasGertrudis virginis non martyris. Nouem lectionum.
Patritij episcopi, confessoris. Commemoratio
12453zgxv kalendas
⁊xvAxiiij kalendas
112Ꝯiiijbxiij kalendasCuthberti episcopi, confessoris. Nouem lectionum.
91343Ꝯcxij kalendasBenedicti abbatis. Nouem lectionum.
Ꝯxijdxj kalendasxvj
17225Ꝯjex kalendasv
62253afix kalendas
bixgviij kalendasAnnunciatio sancte Marie. Summum.
In isto aureo numero require aureum numerum anni. Et post illum numerum, etiam si in dominica die euenerit, prima dominica teneatur pascha annuatim perpetuis temporibus.		xiij
141015cAvij kalendasij
3734dxvijbvj kalendas
11204evjcv kalendasx
fdiiij kalendas
19813gxiiijeiij kalendasxviij
hiijfpridie kalendasvij
Incensio luneHoreMinutaLittere signorumAureus numerusLittere dominicales
Nota: in hebdomada paschali et penthecostes primi quatuor dies sub officio duplici, tres vero sequentes sub officio simplici celebrentur.
Nota: in hebdomada paschali prima canatur cum oratione, vt in die sancto, tertia vero et sexta et nona cum oratione diei.
[344] Aprilis florida prodit.
8416igKL Aprilisxv
16178kxjAiiij nonasiiij
5136lbiij nonas
mxixcpridie nonasAmbrosij episcopi. Semiduplex.xij
13256nviijdNonej
22211oxvjeviij idus
pvfvij idusix
101148qgvj idus
182356rxiijAv idusxvij
sijbiiij idusvj
72037tciij idus
vxdpridie idusxiiij
15819xeIdusiij
yxviijfxviij kalendas MaijTiburcij et Ualeriani. Trium lectionum. Commemoratio solita.
4427zvijgxvij kalendasxj
12179⁊Axvj kalendasMagni martyris. Duplex.
Ꝯxvbxv kalendasxix
11318Ꝯiiijcxiiij kalendasviij
Ꝯdxiij kalendas
9259axijexij kalendas
171541bjfxj kalendas
cgx kalendas
61149dixAix kalendasGeorgij martyris. Trium lectionum.
142333ebviij kalendas
3207fxvijcvij kalendasMarci euangeliste. Semiduplex. Letania maior.
gvjdvj kalendas
11848hev kalendas
192157ixiiijfiiij kalendasUitalis martyris. Trium lectionum. Commemoratio solita.
kiijgiij kalendasPetri martyris. Trium lectionum.
Commemoratio solita.
81920lApridie kalendas
Incensio luneHoreMinutaLittere signorumAureus numerusLittere dominicales
Nota: omnes dominice a festo pasche vsque ad ascensionem sub duplici officio celebrentur sed dominica infra octauas ascensionis simplex festum seruetur.
[345 | ✠.iiij.] Ros et flos nemorum Maio sunt fomes amorum.
mxjbKL MaijPhilippi et Iacobi apostolorum. Duplex.
16620ncvj nonas
oxixdv nonasInuentio sancte crucis. Summum.
5238pviijeiiij nonasAlexandri pape et martyris. Trium lectionum. Commemoratio solita.
13157qfiij nonas
21118rxvjgpridie nonasIoannis ante portam Latinam. Semiduplex.
svANoneIoannis Beuerlacensis episcopi. Trium lectionum. Commemoratio solita.
1000tbviij idus
18128vxiijcvij idus
xijdvj idusGordiani et Epimachi martyrum. Trium lectionum. Commemoratio solita.
7849yev idus
152131zxfiiij idusNerei et Achillei. Trium lectionum. Commemoratio solita.
⁊giij idus
41740ꝮxviijApridie idus
ꝮvijbIdusHaluardi martyris. Duplex.
121621Ꝯcxvij kalendas Iunij
axvdxvj kalendas
1230biiijexv kalendasErici regis et martyris. Semiduplex.
91511cfxiiij kalendasDunstani episcopi, confessoris. Trium lectionum.
dxijgxiij kalendas
17320ejAxij kalendas
6050fbxj kalendas
141243gixcx kalendas
hdix kalendas
3851ixvijeviij kalendasUrbani pape et martyris. Trium lectionum. Commemoratio solita.
112122kvjfvij kalendasAugustini episcopi et confessoris, Anglorum apostoli. Trium lectionum. Commemoratio solita.
lgvj kalendas
191041mxiiijAv kalendasGermani episcopi, confessoris. Trium lectionum. Commemoratio solita.
niijbiiij kalendas
8322ociij kalendas
16194pxjdpridie kalendasPetronille virginis et martyris. Trium lectionum. Nocturna.
Incensio luneHoreMinutaLittere signorumAureus numerusLittere dominicales
Nota: in hebdomada penthecostes prima peragatur cum oratione Deus, qui hodierna die et in fine Omnipotens sempiterne deus, dirige. Item festa omnia, que in illa hebdomada occurrunt, in sequentem hebdomadam transferantur.
[346] Dat Iunius spicas.
qeKL Iunij
51512rxixfiiij nonasMarcellini et Petri martyrum. Trium lectionum. Commemoratio solita.
sviijgiij nonasErasmi episcopi, martyris. Trium lectionum. Commemoratio solita.
13352txvjApridie nonas
202vvbNoneBonifacij episcopi et martyris. Trium lectionum. Commemoratio solita.
101243xcviij idus
yxiijdvij idus
18152zijevj idusMedardi et Gildardi episcoporum. Trium lectionum. Commemoratio solita.
72133⁊fv idusPrimi et Feliciani martyrum. Trium lectionum. Commemoratio solita.
Ꝯxgiiij idus
161015ꝮAiij idusBarnabe apostoli. Semiduplex.
Ꝯxviijbpridie idusBasilidis sociorumque eius. Trium lectionum. Commemoratio solita.
4622ꝮvijcIdus
12195adxviij kalendas IulijBasilij episcopi et confessoris. Trium lectionum. Commemoratio solita.
bxvexvij kalendasUiti et Modesti martyrum. Trium lectionum. Nocturna.
11514ciiijfxvj kalendas
dgxv kalendasBotolphi abbatis. Simplex.
9355exijAxiiij kalendasMarcelliani et Marci martyrum. Trium lectionum. Commemoratio solita.
17164fjbxiij kalendasGeruasij et Prothasij martyrum. Trium lectionum. Commemoratio solita.
61245gcxij kalendas
hixdxj kalendasLeofredi abbatis. Trium lectionum. Nocturna.
14127iex kalendasAlbani martyris. Trium lectionum. Commemoratio solita.
32135kxvijfix kalendasEtheldrede virginis non martyris. Commemoratio in missa.
Uigilia.
lvjgviij kalendasNatiuitas sancti Ioannis baptiste. Summum.
111016mAvij kalendas
192325nxiiijbvj kalendasIoannis et Pauli martyrum. Trium lectionum.
oiijcv kalendas
8196pdiiij kalendasLeonis pape, confessoris. Commemoratio.
Uigilia.
qxjeiij kalendasPetri et Pauli apostolorum. Maius duplex.
16748rfpridie kalendasCommemoratio Pauli apostoli. Semiduplex.
Incensio luneHoreMinutaLittere signorumAureus numerusLittere dominicales
Nota: infra octauas corporis Christi prima absque precibus cum oratione Domine sancte pater et Omnipotens sempiterne deus, dirige in fine.
Item octaua dies huius festi semidupliciter celebretur.
[347 | ✠.v.] Iulio resecatur auena
5356sxixgKL IulijOctaua Ioannis baptiste.
tviijAvj nonasUisitatio Marie. Summum.
131636vbv nonasProcessi et Martiniani. Commemoratio.
21246xxvjciiij nonasTranslatio Ma‹r›tini episcopi, confessoris. Commemoratio.
yvdiij nonas
10128zepridie nonasOctaua Petri et Pauli apostolorum. Trium lectionum.
181236⁊xiijfNoneTranslatio Thome archiepiscopi. Commemoratio.
Ꝯijgviij idusSanctorum in Selio martyrum. Maius duplex.
71017ꝮAvij idusOctaua visitationis Marie. Semiduplex.
152259Ꝯxbvj idusSeptem fratrum. Trium lectionum. Commemoratio solita.
acv idusTranslatio Benedicti abbatis. Trium lectionum.
4197bxviijdiiij idus
cvijeiij idus
12748dfpridie idus
exvgIdusDiuisio apostolorum. Semiduplex.
1358fiiijAxvij kalendas AugustiTranslatio Suithuni episcopi. Semiduplex.
91640gbxvj kalendasAlexis confessoris non pontificis. Trium lectionum. Commemoration176 sol‹it›a.
hxijcxv kalendas
17549ijdxiiij kalendas
6129kexiij kalendasMargarete virginis. Simplex.
141411lixfxij kalendasPraxedis virginis non martyris. Trium lectionum. Commemoratio solita.
mgxj kalendasMarie Magdalene. Semiduplex.
Wandregisilli. Commemoratio.
31019nxvijAx kalendasAppollinaris episcopi et martyris. Trium lectionum. Commemoratio solita.
11230ovjbix kalendasCristine virginis, martyris. Commemoratio.
Uigilia.
pcviij kalendasIacobi apostoli. Duplex.
19119qxiiijdvij kalendasCristofori et Cucufati‹s› martyrum. Trium lectionum. Commemoratio solita.
riijevj kalendasSeptem dormientium. Trium lectionum. Commemoratio sol‹it›a.
8750sfv ‹kalendas›Pantaleonis martyris. Commemoratio.
Uigilia.
Hic fiat commemoratio de martyribus.
162033txjgiiij kalendasOlaui regis et martyris. Summum.
Felicis, Simplicij, sociorum eorum. Commemoratio.
vxixAiij kalendasAbdon et Sennen. Commemoratio.
51640xbpridie kalendasGermani episcopi et confessoris. Commemoratio.
Incensio luneHoreMinutaLittere signorumAureus numerusLittere dominicales
[348] Augustus spicas
yviijcKLn177 AugustiUincula Petri. Semiduplex.
Machabeorum martyrum. Commemoratio
13720zxvjdiiij nonasStephani pape, martyris. Commemoratio.
2130⁊veiij nonasTranslatio sancti Olaui.
Inuentio Stephani. Commemoratio.
101412Ꝯfpridie nonas
ꝮxiijgNoneOctaua sancti Olaui. Semiduplex.
Osualdi martyris. Commemoratio.
18220ꝮijAviij idusTransfiguratio domini. Nouem lectionum.
Sixti pape. Commemoratio.
7231abvij idusDonati episcopi, martyris. Trium lectionum. Nocturna.
bxcvj idusCiriaci et sociorum eius. Trium lectionum. Commemoratio solita.
151143cdv idusUigilia.
dxviijeiiij idusLaurentij martyris. Duplex.
4751evijfiij idusTiburcij martyris. Trium lectionum.
122033fgpridie idus
gxvAIdusYpoliti et sociorum eius martyrum. Trium lectionum.
11642hiiijbxix kalendas SeptembrisEusebij episcopi, confessoris. Commemoratio.
Uigilia.
icxviij kalendasAssumptio sancte Marie virginis. Summum.
9523kxijdxvij kalendas
171832ljexvj kalendasOctaua sancti Laurentij. Trium lectionum.
61413mfxv kalendas
nixgxiiij kalendas
14256oAxiij kalendas
3233pxvijbxij kalendas
qvjcxj kalendasOctaua sancte Marie. Semiduplex.
Thimotei et Simphoriani. Commemoratio.
111143rdx kalendas
sxiiijeix kalendasBartholomei apostoli. Duplex.
19053tiijfviij kalendasAudoeni episcopi, confessoris. Trium lectionum. Commemoratio solita.
82034vgvij kalendas
xxjAvj kalendasHermetis martyris. Trium lectionum. Commemoratio sol‹it›a.
1696yxixbv kalendasAugustini episcopi, confessoris. Semiduplex.
zciiij kalendasDecollatio Ioannis baptiste. Nouem lectionum.
Sabine virginis. Commemoratio.
5524⁊viijdiij kalendasFelicis et Adaucti martyrum. Trium lectionum. Commemoratio solita.
13184Ꝯepridie kalendas
Incensio luneHoreMinutaLittere signorumAureus numerusLittere dominicales
[349 | ✠.vj.] September colligit vuas.
21414ꝮxvjfKL SeptembrisEgidij abbatis. Simplex.
Prisci martyris. Commemoratio.
Ꝯvgiiij nonas
10256ꝮAiij nonas
18154axiijbpridie nonasTranslatio Cuthberti episcopi, confessoris. Trium lectionum.
bijcNoneBertini abbatis. Trium lectionum.
Commemoratio solita.
71145cdviij idus
dxevij idus
15032dn178fvj idusNatiuitas Marie virginis.
Adriani episcopi et martyris. Hic cantentur de eo. Trium lectionum. Nocturna.
42035exviijgv idusGorgonij martyris. Commemoratio.
fvijAiiij idusAudomari episcopi. Commemoratio.
12917gbiij idusProthi et Iacincti martyrum. Commemoratio.
hxvcpridie idus
1526iiiijdIdusCornelij et Cipriani martyrum. Commemoratio.
9187kexviij kalendas OctobrisExaltatio sancte crucis. Maius duplex.
lxijfxvij kalendasOctaua Marie virginis. Semiduplex.
Nicomedis martyris. Commemoratio.
17616mjgxvj kalendasEufemie virginis, martyris. Trium lectionum. Commemoratio solita.
6257nAxv kalendasLamberti episcopi et martyris. Trium lectionum. Commemoratio solita.
141539oixbxiiij kalendas
pcxiij kalendas
31147qxvijdxij kalendasUigilia.
rvjexj kalendasMatthei apostoli et euangeliste. Duplex.
11028sfx kalendasMauricij et sociorum eius. Simplex.
191337txiiijgix kalendas
viijAviij kalendas
8918xbvij kalendasFirmini episcopi, martyris. Trium lectionum. Nocturna.
16220yxjcvj kalendas
zxixdv kalendasCosme et Damiani martyrum. Trium lectionum. Commemoratio solita.
5188⁊eiiij kalendas
Ꝯviijfiij kalendasMichaelis archangeli. Maius duplex.
13648Ꝯgpridie kalendasHieronymi presbiteri et confessoris. Semiduplex.
Incensio luneHoreMinutaLittere signorumAureus numerusLittere dominicales
[350] Seminat October.
2258axvjAKL OctobrisRemigij et Germani episcoporum, confessorum. Trium lectionum.
Commemoratio solita.
101540bvbvj nonasLeodegarij episcopi, martyris. Trium lectionum. Nocturna.
cxiijcv nonas
18448dijdiiij nonasFrancisci confessoris. Duplex.
eeiij nonas
7012fxfpridie nonasFidis virginis, martyris. Trium lectionum. Nocturna.
Eskille episcopi, martyris. Commemoratio.
151311ggNoneBirgitte vidue. Semiduplex.
Marcin179 pape commemoratio.
Marcelli et Apulei martyrum. Commemoratio.
hxviijAviij idusDemetrij martyris. Trium lectionum. Nocturna.
4919ivijbvij idusDionysij episcopi sociorumque eius martyrum. Simplex.
12221kcvj idusGereonis sociorumque martyrum. Trium lectionum. Commemoratio solita.
lxvdv idus
21810miiijeiiij idus
nfiij idusFestum reliquiarum. Maius duplex.
9651oxijgpridie idusCalixti pape, martyris. Trium lectionum. Commemoratio solita.
17190pjAIdus
61541qbxvij kalendas Nouembris
rixcxvj kalendasMarthe virginis non martyris. Trium lectionum cum sequentia.
14423sdxv kalendasLuce euangeliste. Semiduplex.
Iusti martyris. Commemoratio.
txvijexiiij kalendas
3031vvjfxiij kalendas
113312xgxij kalendasUndecim milium virginum. Trium lectionum. Commemoratio solita.
yxiiijAxj kalendas
19121ziijbx kalendasSeuerini episcopi, confessoris. Trium lectionum. Commemoratio solita.
8222⁊cix kalendas
Ꝯxjdviij kalendasCrispini et Crispiniani martyrum. Trium lectionum. Nocturna.
161044Ꝯxixevij kalendas
Ꝯfvj kalendas
5652aviijgv kalendasSymonis et Iude apostolorum. Duplex.
131933bAiiij kalendas
11542cxvjbiij kalendasQuintini martyris. Trium lectionum. Nocturna.
dvcpridie kalendasUigilia.
Incensio luneHoreMinutaLittere signorumAureus numerusLittere dominicales
Nota, quod festum reliquiarum celebrabitur die dominico, qui proxime fuerit festo Calixti ante vel post.
[351 | ✠.vij.] Spoliat virgulta Nouember.
10424edKL NouembrisOmnium sanctorum. Summum.
181732fxiijeiiij nonasCommemoratio animarum.
gijfiij nonasEustachij sociorumque martyrum. Commemoratio.
71313hgpridie nonas
ixANone
15155kbviij idusLeonardi abbatis. Nouem lectionum.
4223lxviijcvij idusWilleadi episcopi, confessoris. Commemoratio.
mvijdvj idusSanctorum quatuor coronatorum martyrum. Commemoratio.
Octaua omnium sanctorum. Semiduplex.
121047nev idusSpinee corone domini. Maius duplex.
Theodori martyris. Commemoratio.
oxvfiiij idusMenne martyris. Trium lectionum. Nocturna.
1554piiijgiij idusMartini episcopi, confessoris. Duplex.
91935qApridie idus
rxijbIdusBrictij episcopi et confessoris. Trium lectionum.
17844sjcxviij kalendas Decembris
6425tdxvij kalendas
14157vixexvj kalendasEdmundi episcopi, confessoris. Commemoratio.
xfxv kalendas
31315yxvijgxiiij kalendasOctaua sancti Martini. Trium lectionum.
zvjAxiij kalendasElizabeth vidue. Commemoratio.
11116⁊bxij kalendasEdmundi regis, martyris. Nouem lectionum.
19145Ꝯxiiijcxj kalendasPresentatio Marie virginis. Maius duplex.
Ꝯiijdx kalendasCecilie virginis, martyris. Semiduplex.
81046Ꝯeix kalendasClementis pape, martyris. Nouem lectionum.
Felicitatis. Commemoratio.
162328Ꝯxjfviij kalendasCrisogoni martyris. Trium lectionum. Commemoratio sol‹it›a.
axixgvij kalendasKatherine virginis, martyris. Nouem lectionum.
51936bAvj kalendas
cviijbv kalendas
13816dciiij kalendas
2426exvjdiij kalendasSaturnini sociorumque eius martyrum. Commemoratio.
Uigilia.
10178fvepridie kalendasAndree apostoli. Maius duplex.
Incensio luneHoreMinutaLittere signorumAureus numerusLittere dominicales
[352] Querit habere cibum porcum mactando December.
gfKL Decembris
181516hxiijgiiij nonas
iijAiij nonas
7157kxbpridie nonasBarbare virginis, martyris. Simplex.
151419lcNone
mxviijdviij idusNicolai episcopi, confessoris. Duplex.
41047nvijevij idusOctaua sancti Andree. Trium lectionum cum sequentia.
122430ofvj idusConceptionis Marie virginis. Summum.
pxvgv idusSancte Anne matris Marie. Semiduplex.
11935qiiijAiiij idus
rbiij idusUictorici et Fusciani martyrum. Trium lectionum. Commemoratio solita.
Damasi. Commemoratio.
9849sxijcpridie idus
172027tjdIdusLucie virginis, martyris. Simplex.
Translatio Magni.
6179vexix kalendas IanuariNichasij et sociorum eius. Commemoratio.
xixfxviij kalendas
14551ygxvij kalendas
zxvijAxvj kalendasO sapientia duplicabitur ante ad Magnificat.
3159⁊vjbxv kalendas
111440Ꝯcxiiij kalendas
Ꝯxiiijdxiij kalendas
19349Ꝯiijexij kalendasThome apostoli. Duplex.
82330afxj kalendas
bxjgx kalendasTorlaci episcopi, confessoris. Simplex.
161212cxixAix kalendasUigilia.
dbviij kalendasNatiuitas domini. Summum.
Anastasie virginis, martyris. Commemoratio. Secunda missa.
5820eviijcvij kalendasStephani prothomartyris. Maius duplex.
13210fdvj kalendasIoannis apostoli et euangeliste. Maius duplex.
21710gxvjev kalendasSanctorum innocentium martyrum. Duplex.
hvfiiij kalendasThome archiepiscopi, martyris. Duplex.
10552igiij kalendas
kxiijApridie kalendasSiluestri pape, confessoris. Simplex.
Incensio luneHoreMinutaLittere signorumAureus numerusLittere dominicales
[353 | ✠.viij.] 
12345678910111213141516171819Aureus numerus
ꝮpeymbtiꝮqfzncvkꝮrgAries bonum.
ꝮqfzncvkꝮrg⁊odxlashAries.
Ꝯrg⁊odxlashꝮpeymbtiTaurus
malum.
ashꝮpeymbtiꝮqfzncvkTaurus.
btiꝮqfzncvkꝮrg⁊odxlGemini malum.
cvkꝮrg⁊odxlashꝮpeymGemini.
dxlashꝮpeymbtiꝮqfznCancer medium.
eymbtiꝮqfzncvkꝮrg⁊oCancer.
fzncvkꝮrg⁊odxlashꝮpCancer.
g⁊odxlashꝮpeymbtiꝮqLeo malum.
hꝮpeymbtiꝮqfzncvkꝮrLeo.
iꝮqfzncvkꝮrg⁊odxlasUirgo medium.
kꝮrg⁊odxlashꝮpeymbtUirgo
lashꝮpeymbtiꝮqfzncvLibra bonum.
mbtiꝮqfzncvkꝮrg⁊odxLibra.
ncvkꝮrg⁊odxlashꝮpeyScorpio malum.
odxlashꝮpeymbtiꝮqfzScorpio.
peymbtiꝮqfzncvkꝮrg⁊Scorpio.
qfzncvkꝮrg⁊odxlashꝮSagittarius bonum.
rg⁊odxlashꝮpeymbtiꝮSagittarius.
shꝮpeymbtiꝮqfzncvkꝮCapricornus medium.
tiꝮqfzncvkꝮrg⁊odxlaCapricornus.
vkꝮrg⁊n180odxlashꝮpeymbAquarius bonum.
xlashꝮpeymbtiꝮqfzncAquarius.
ymbtiꝮqfzncvkꝮrg⁊odPiscis medium.
zncvkꝮrg⁊odxlashꝮpePiscis.
⁊odxlashꝮpeymbtiꝮqfPiscis.
Est aries minuendo bonus, libra, vnda, sagitta.
Cancer habet medium, virgo, piscis, capricornus.
Quatuor ista mala, gemini, leo, scorpius, taurus.

[354] Declaratio tabule precedentis.
Si scire volueris omni die, in quo signo luna existat, primo considera litteram signorum in kalendario versus sinistram diei, de quo scire desideras. Qua cognita quere in tabula precedenti aureum numerum presentis anni et sub eodem descende quousque litteram diei inueneris. Et videbis directe versus dexteram in eadem linea signum, in quo luna eodem die versatur.
Si vis per hanc sequentem tabulam festa mobilia inuenire, primo quere aureum numerum anni illius, in quo scire vis. Deinde quere primam litteram dominicalem subtus lineam ipsius aurei numeri. Quo habito respice in eadem linea transuersali, in qua littera dominicalis est, et inuenies subtus quamlibet festituitatem numerum in ipsa linea, in qua ipsa festiuitas scripta est, quota sit in mense quolibet. Et quelibet dies vel festiuitas habet mensem in sua linea scriptum. Si autem eo anno fuerit bissextus, cinis et reliqua festa inueniuntur sub ea littera, que currit post festum sancti Matthie. Uerbi gratia. Anno domini Mccccc littera dominicalis est e et aureus numerus currit xix et lxx erit xvj die Februarij et feria quarta cineris erit in superiori linea propter bissextum quarta Martij. Pascha xix Aprilis et cetera.
[355 | † vif †] Aureus numerusLittera dominicalislxx IanuarijCinis FebruarijPascha MartijAscensio AprilisPentecoste MaijCorpus domini MaijDominiceAduentus Nouembris
vd184223010212729
e195231 Maij11222730
xiijf2062421223271 Decembris
ijg2172531324272
A2282641425273
xb239275152627Nouembris 27
c241028616272628
xviijd251129717282629
vije261230818292630
f27133191930261 Decembris
xvg28141 Aprilis102031262
iiijA2915211211 Iunij263
b301631222225Nouembris 27
xijc31174132332528
jd1 Feb.185142442529
e2196152552530
ixf320716266251 Decembris
g421817277252
xvijA522918288253
vjb623101929924Nouembris 27
c724n181112030102428
xiiijd825122131112429
iije92613221 Iunij122430
f10271423213241 Decembris
xjg11281524314242
A121 Mar.1625415243
xixb132172651623Nouembris 27
viijc14318276172328
d15419287182329
e16520298192330
f177n1822130920231 Decembris
g18822n183311021232
A199231 Iunij1122233
b2010242122322Nouembris 27
xvjc253132423n18428
[356] Notandum est, quod hec regula ad inueniendum dominicam lxx nunquam fallit, neque in bissexto neque sine bissexto.
Quando aureus numerus currit per j, numera xxv dies a crastino epiphanie. Et prima dominica post facit septuagesimam et sic de alijs, prout annotatum est. Et si vltima dies est dominica, septuagesima tamen semper erit in dominica sequenti.
Quando currit per ij, numera xv dies.
Quando currit per iij, numera xxiij dies.
Quando currit per iiij, numera xxiij dies.
Quando currit per v, numera xij dies.
Quando currit per vj, numera xxxj dies.
Quando currit per vij, numera xx dies.
Quando currit per viij, numera xxxix dies.
Quando currit per ix, numera xxviij dies.
Quando currit per x, numera xvij dies.
Quando currit per xj, numera xxxviij dies.
Quando currit per xij, numera xxv dies.
Quando currit per xiij, numera xiiij dies.
Quando currit per xiiij, numera xxxiij dies.
Quando currit per xv, numera xxij dies.
Quando currit per xvj, numera xj dies.
Quando currit per xvij, numera xxx dies.
Quando currit per xviij, numera xix dies.
Quando currit per xix, numera xxxviij dies.
Item dominica sequens dominicam septuagesime appellatur dominica sexagesime et altera dominica sequens appellatur dominica quinquagesime.

Regula.
A dominica septuagesime vsque ad diem cinerum sunt dies xviij.
A die cinerum vsque pasche sunt dies xlvij.
A pascha vsque ascensionem domini sunt dies xxxix.
Ab ascensione vsque penthecosten sunt dies xj.
A penthecoste vsque trinitatem sunt dies viij.
A trinitate vsque festum sacramenti altaris sunt dies v.

[357 | ✠.x.] De laude, virtute et efficacia psalmorum.
Regius sic inquit propheta Dauid: Psallite deo nostro, psallite, psallite regi nostro, psallite sapienter (Psalmus xlvj). Et rursum: In psalmis iubilemus ei (Psalmus xciiij). Et merito deo alacriter psallere debemus, quia deuotioni psallentium adest presentia et congratulatio angelorum, sicut idem psalmista ait: In conspectu angelorum psallam tibi, et cetera. Quare diligenter cauendum est, ne propter nostram desidiam, negligentiam et insolentiam angeli discedant a nobis. Nullus quippe mortalium est, qui verbis aut mente possit virtutes psalmorum et laudem diuinam explicare, si tamen puro corde et intenta mente diuine laudes, vt dignum est, persoluantur. In psalmis enim premia describuntur bonorum, supplicia malorum, rudimenta insipientium, progressio proficientium, perfectio peruenientium, vita actiuorum et speculatio contemplatiuorum. Canticum psalmorum (vt quidam ait) virtutes infundit, animas decorat, angelos inuitat in adiutorium, effugat demones, expellit tenebras, efficit sanctitatem, peccata delet, spem auget, sicut sol illuminat, vt ignis peccatum exurit, sicut oleum defluit, oleum est misericordie, sol iusticie, pars angelorum deum ostendit, diabolum offendit, furorem deprimit, iracundiam frangit, omne peccatum expellit, os purificat, cor sanctificat, sensus aperit, omne malum occidit, perfectionem instruit, excelsa demonstrat, desiderium regni celestis donat, spes est salutis, consolatio doloris, protectio laboris, noticia veri luminis, fons sanctitatis, tedium animi tollit, tuba est mirabilis. Qui diligit canticum psalmorum assiduum, non potest amare peccatum. Psalmus (si credis) tristes confortat, iratos mitigat, infirmos roborat, superbos humiliat, humiles letificat, pigros excitat, discordantes pacificat, ad celestia cor subleuat, creaturam creatori copulat. Quicquid enim in psalmis est, facit edificationem, vtilitatem et consolationem humani generis. In psalmis inuenies (si intenta mente, non cum celeritate verborum, perscruteris) dominici verbi incarnationem, passionem, resurrectionem et ascensionem. In psalmis inuenies intimam peccatorum confessionem, intimam deprecationem, diuine misericordie presidium contra aduersitates omnium rerum, que tibi accidunt, dignamque gratiarum actionem. In psalmis denique confiteris infirmitatem tuam atque miseriam et per ipsos deum inuitas ad misericordiam. Si a deo mereris, vt tibi reuelet secreta psalmorum, omnes in eis inuenies virtutes.

Si vis confessionem peccatorum agere et penitentiam, non cum celebritate verborum sed intenta mente septenos [358] dauiticos penitentie decanta psalmos, et celerrimam experieris dei clementiam mentemque tuam spirituali gaudio illuminari et magnam spem indulgentie tibi promittere.

Si itaque vis orare, laxa mentem tuam in virtute psalmorum, quorum initium est: Ad te, domine, leuaui animam meam; In te, domine, speraui; Inclina, domine, aurem tuam; Deus, in adiutorium; Deus, in nomine tuo; Deus misereatur nostri; Exaudi, deus j. Nullatenus potest enim humanus animus tam perfecte miseriam et tribulationem suam angustiasque tentationum explicare et dei misericordiam inuocare.

Preterea, si laudare volueris dei maiestatem omniumque beneficiorum gratias agere, decanta psalmos, quorum titulus est Alleluya et Benedic, anima mea, domino, quia in hoc sacrificium offers deo omnipotenti dulce super mel et fauum.

Proinde, si humanis vel spiritualibus tentationibus affligeris, vt videaris derelictus, intima mente decanta psalmos Deus meus, respice; Exaudi, deus, orationem meam, cum deprecor; Saluum me fac, deus, et statim deus pondus alleuiabit tibi.

Si presens vita est tibi fastidiosa et ardenti desiderio attenderis ad videndum deum, hos decanta psalmos: Quemadmodum; Quam dilecta; Deus, deus meus, ad te, et complebitur desiderium tuum.

Si tribulationibus derelictum te intelligis, compuncto corde decanta psalmos Usquequo, domine; Deus, auribus; Miserere mei, deus, quoniam conculcauit; Exaudi, deus, orationem meam; In te, domine, speraui, et statim a deo visitaberis propicius. Accepta itaque quiete decanta in laudem dei Benedicam dominum in omni tempore; Benedic, anima mea, vtrumque; Exaltabo te, domine. Et semper aduersitatis siue prosperitatis tempore hymnum trium puerorum psalle. Nullus enim mortalium virtutem huius hymni explicare potest, in quo omnis creatura ad laudandum deum inuitatur.

Si etiam in diuinis laudibus et mandatis dei te exercere cupis, decanta psalmum Beati immaculati in via, et licet vsque in finem vite huius psalmi virtutem scrutatus fueris, perfecte tamen intelligere non poteris, quia in eo pene nullus versus est, in quo non legatur lex vel mandatum seu preceptum, verba iustificationis vel sermones aut iudicia domini descripta. In psalterio habes (si attendis) materiam scrutandi et docendi prophetias, etiam euangelia et apostolica dicta, que et diuinos libros spiritualiter atque intelligibiliter in parte descriptos. Et hec de laude et virtute psalmorum sufficiant.

[359 | a.j.] Ordo psalterij secundum morem et consuetudinem metropolitane Nidrosiensis ecclesie feliciter incipit adiuncto numero in fine cuiuslibet psalmi, quotus est in ordine psalterij biblie, et hoc deseruit ad allegationes psalmorum.

IN DOMINICIS DIEBUS
Inuitatorium Regem magnum Adoremus dominum.

Hymnus
Primo dierum omnium,
quo mundus extat conditus
vel quo resurgens conditor
nos morte victa liberet.
Pulsis procul torporibus
surgamus omnes ocius
et nocte queramus pium,
sicut prophetam nouimus.
Nostras preces vt audiat
suamque dextram porrigat,
vt expiatos sordibus
reddat polorum sedibus,
Ut quique sacratissimo
huius diei tempore
horis quietis psallimus,
donis beatis muneret.
Iam nunc, paterna claritas,
te postulamus affatim
absit libido sordidans
omnisque actus noxius.
Ne feda sit vel lubrica
compago nostri corporis,
per quam auerni ignibus
ipsi crememur acrius.
Ob hoc, redemptor, quesumus,
vt probra nostra diluas,
vite perennis commoda
nobis benigne conferas.
Quo carnis actu exules,
effecti ipsi celibes,
vt prestolamur cernui
melos canamus glorie.
Presta, pater pijssime,
patrique compar, vnice
cum spiritu paracleto
regnans per omne seculum. Amen.
Hymnus
Nocte surgentes vigilemus omnes,
semper in psalmis meditemur atque
viribus totis domino canamus
dulciter hymnos,
Ut pio regi pariter canentes
cum suis sanctis mereamur aulam
ingredi celi simul et beatam
ducere vitam.
Prestet hoc nobis deitas beata
patris ac nati pariterque sancti
spiritus, cuius reboat in omni
gloria mundo. Amen.
Psalmus Dauid j.
Beatus vir, qui non abijt in consilio impiorum et in via peccatorum non stetit et in cathedra pestilentie non sedit.
Sed in lege domini [360] voluntas eius et in lege eius meditabitur die ac nocte.
Et erit tanquam lignum, quod plantatum est secus decursus aquarum, quod fructum suum dabit in tempore suo.
Et folium eius non defluet et omnia, quecunque faciet, prosperabuntur.
Non sic impij, non sic, sed tanquam puluis, quem proijcit ventus a facie terre.
Ideo non resurgunt impij in iudicio neque peccatores in consilio iustorum,
Quoniam nouit dominus viam iustorum et iter impiorum peribit.

Psalmus Dauid ij.
Quare fremuerunt gentes et populi meditati sunt inania?
Astiterunt reges terre et principes conuenerunt in vnum aduersus dominum et aduersum christum eius.
Dirumpamus vincula eorum et proijciamus a nobis iugum ipsorum.
Qui habitat in celis irridebit eos et dominus subsannabit eos.
Tunc loquetur ad eos in ira sua et in furore suo conturbabit eos.
Ego autem constitutus sum rex ab eo super Syon, montem sanctum eius, predicans preceptum eius.
Dominus dixit ad me: Filius meus es tu, ego hodie genui te.
Postula a me et dabo tibi gentes hereditatem tuam et possessionem tuam terminos terre.
Reges eos in virga ferrea et tanquam vas figuli confringes eos.
Et nunc, reges, intelligite, erudimini, qui iudicatis terram.
Seruite domino in timore et exultate ei cum tremore.
Apprehendite disciplinam, nequando irascatur dominus et pereatis de via iusta.
Cum exarserit in breui ira eius, beati omnes, qui confidunt in eo.

Psalmus Dauid, cum fugeret a facie Absalon, filij sui. Psalmus iij.
Domine, quid multiplicati sunt, qui tribulant me, multi insurgunt aduersum me.
Multi dicunt anime mee: "Non est salus ipsi in deo eius."
Tu autem susceptor meus es, gloria mea et exaltans caput meum.
Uoce mea ad dominum clamaui et exaudiuit me de monte sancto suo.
Ego dormiui et soporatus sum et exurrexi, quia dominus suscepit me.
Non timebo milia populi circundantis me. Exurge, domine, saluum me fac, deus meus.
Quoniam tu percussisti omnes aduersantes michi sine causa, dentes peccatorum contriuisti.
Domini est salus et super populum tuum benedictio tua.

Psalmus vj.
Domine, ne in furore tuo arguas me neque in ira tua corripias me.
Miserere mei, domine, quoniam infirmus sum. Sana me, domine, quoniam conturbata sunt omnia ossa mea.
Et anima mea turbata est valde sed tu, domine, vsquequo?
Conuertere, domine, et eripe animam meam. Saluum me fac propter misericordiam tuam.
Quoniam non est in morte, qui memor sit tui, in inferno autem quis confitebitur tibi?
Laboraui [361 | a.ij.] in gemitu meo. Lauabo per singulas noctes lectum meum, lachrimis meis stratum meum rigabo.
Turbatus est a furore oculus meus, inueteraui inter omnes inimicos meos.
Discedite a me, omnes, qui operamini iniquitatem, quoniam exaudiuit dominus vocem fletus mei.
Exaudiuit dominus deprecationem meam, dominus orationem meam suscepit.
Erubescant et conturbentur vehementer omnes inimici mei, conuertantur et erubescant valde velociter.
Gloria patri.

In aduentu domini in primo nocturno
Non auferetur sceptrum de Iuda et dux de femore eius, donec veniat, qui mittendus est.
Hyemalis Ⱥ Seruite domino in timore.
Septuagesimalis Ⱥ Beati, qui in lege tua iugiter meditantur, domine; beati, qui in te confidentes tibi seruiunt in timore; de monte sancto tuo nos clemens exaudi, ne nos arguas in die furoris tui.
Estualis Ⱥ Pro fidei meritis vocitatur iure beatus, legen185 qui domini meditatur nocte dieque.

Psalmus vij.
Domine, deus meus, in te speraui. Saluum me fac ex omnibus persequentibus me et libera me,
Nequando rapiat vt leo animam meam, dum non est, qui redimat neque qui saluum faciat.
Domine deus meus, si feci istud, si est iniquitas in manibus meis.
Si reddidi retribuentibus michi mala, decidam merito ab inimicis meis inanis.
Persequatur inimicus animam meam et comprehendat et conculcet in terra vitam meam et gloriam meam in puluerem deducat.
Exurge, domine, in ira tua et exaltare in finibus inimicorum meorum.
Et exurge, domine deus meus, in precepto, quod mandasti, et synagoga populorum circundabit te.
Et propter hanc in altum regredere, dominus iudicat populos.
Iudica me, domine, secundum iusticiam meam et secundum innocentiam meam super me.
Consumetur nequitia peccatorum et diriges iustum scrutans corda et renes, deus.
Iustum adiutorium meum a domino, qui saluos facit rectos corde.
Deus, iudex iustus, fortis et patiens, nunquid irascetur per singulos dies?
Nisi conuersi fueritis, gladium suum vibrabit, arcum suum tetendit et parauit illum.
Et in eo parauit vasa mortis, sagittas suas ardentibus effecit.
Ecce parturit iniusticiam, concepit dolorem et peperit iniquitatem.
Lacum aperuit et effodit eum et incidit in foueam, quam fecit.
Conuertetur dolor eius in caput eius et in verticem ipsius iniquitas eius descendet.
Confitebor domino secundum iusticiam eius et psallam nomini domini altissimi.

Psalmus viij.
Domine dominus noster, quam admirabile est nomen tuum in vniuersa terra.
Quoniam eleuata est [362] magnificentia tua super celos.
Ex ore infantium et lactentium perfecisti laudem propter inimicos tuos, vt destruas inimicum et vltorem.
Quoniam videbo celos tuos opera digitorum tuorum, lunam et stellas, que tu fundasti.
Quid est homo, quod memor es eius, aut filius hominis, quoniam visitas eum?
Minuisti eum paulominus ab angelis, gloria et honore coronasti eum et constituisti eum super opera manuum tuarum.
Omnia subiecisti sub pedibus eius, oues et boues vniuersas, insuper et pecora campi.
Uolucres celi et pisces maris, qui perambulant semitas maris.
Domine dominus noster, quam admirabile est nomen tuum in vniuersa terra?

Psalmus Dauid pro occultis filijs. Psalmus ix.
Confitebor tibi, domine, in toto corde meo, narrabo omnia mirabilia tua.
Letabor et exultabo in te, psallam nomini tuo, altissime.
In conuertendo inimicum meum retrorsum infirmabuntur et peribunt a facie tua.
Quoniam fecisti iudicium meum causam meam, sedes super thronum, qui iudicas iusticiam.
Increpasti gentes et perijt impius, nomen eorum delesti ineternum et in seculum seculi.
Inimici defecerunt framee in finem et ciuitates eorum destruxisti.
Perijt memoria eorum cum sonitu et dominus ineternum permanet.
Parauit in iudicio thronum suum et ipse iudicabit orbem terre in equitate, iudicabit populos in iusticia.
Et factus est dominus refugium pauperi, adiutor in oportunitatibus, in tribulatione.
Et sperent in te, qui nouerunt nomen tuum, quoniam non dereliquisti querentes te, domine.
Psallite domino, qui habitat in Syon, annunciate inter gentes studia eius.
Quoniam requirens sanguinem eorum recordatus est, non est oblitus clamorem pauperum.
Miserere mei, domine, vide humilitatem meam de inimicis meis.
Qui exaltas me de portis mortis, vt annunciem omnes laudationes tuas in portis filie Syon.
Exultabo in salutari tuo, infixe sunt gentes in interitu, quem fecerunt.
In laqueo isto, quem absconderunt, comprehensus est pes eorum.
Cognoscetur dominus iudicia faciens, in operibus manuum suarum comprehensus est peccator.
Conuertantur peccatores in infernum, omnes gentes, que obliuiscuntur deum.
Quoniam non in finem obliuio erit pauperis, patientia pauperum non peribit in finem.
Exurge, domine, non confortetur homo, iudicentur gentes in conspectu tuo.
Constitue, domine, legislatorem super eos, sciant gentes, [363 | a.iij.] quoniam homines sunt.
Ut quid, domine, recessisti longe, despicis in oportunitatibus, in tribulatione.
Dum superbit impius, incenditur pauper, comprehenduntur in consilijs, quibus cogitant.
Quoniam laudatur peccator in desiderijs anime sue et iniquus benedicitur.
Exacerbauit dominum peccator, secundum multitudinem ire sue non queret.
Non est deus in conspectu eius, inquinate sunt vie illius in omni tempore.
Auferuntur iudicia tua a facie eius, omnium inimicorum suorum dominabitur.
Dixit enim in corde suo: Non mouebor a generatione in generationem sine malo.
Cuius maledictione os plenum est et amaritudine et dolo, sub lingua eius labor et dolor.
Sedet in insidijs cum diuitibus in occultis, vt interficiat innocentem.
Oculi eius in pauperem respiciunt, insidiatur in abscondito quasi leo in spelunca sua.
Insidiatur, vt rapiat pauperem, rapere pauperem, dum attrahit eum.
In laqueo suo humiliabit eum, inclinabit se et cadet, cum dominatus fuerit pauperum.
Dixit enim in corde suo: Oblitus est deus, auertit faciem suam, ne videat in finem.
Exurge, domine deus, et exaltetur manus tua, ne obliuiscaris pauperum.
Propter quid irritauit impius deum, dixit enim in corde suo: Non requiret.
Uides, quoniam tu laborem et dolorem consideras, vt tradas eos in manus tuas.
Tibi derelictus est pauper, orphano tu eris adiutor.
Contere brachium peccatoris et maligni, queretur peccatum illius et non inuenietur.
Dominus regnabit ineternum et in seculum seculi, peribitis, gentes, de terra illius.
Desiderium pauperum exaudiuit dominus, preparationem cordis eorum audiuit auris tua.
Iudicare pupillo et humili, vt non apponat vltra magnificare se homo super terram.

Psalmus x.
In domino confido. Quomodo dicitis anime mee: Transmigra in montem sicut passer?
Quoniam ecce peccatores intenderunt arcum, parauerunt sagittas suas in pharetra, vt sagittent in obscuro rectos corde,
Quoniam que perfecisti destruxerunt. Iustus autem quid fecit?
Dominus in templo sancto suo, dominus, in celo sedes eius.
Oculi eius in pauperem respiciunt, palpebre eius interrogant filios hominum.
Dominus interrogat iustum et impium. Qui autem diligit iniquitatem, odit animam suam.
Pluet super peccatores laqueos, ignis, sulphur et spiritus procellarum, pars calicis eorum.
Quoniam iustus dominus et iusticias dilexit, equitatem vidit vultus eius.
Gloria patri.

In aduentu Ⱥ Erit ipse expectatio [364] gentium lauabitque vino stolam suam et sanguine vue pallium suum.
Hyemalis Ⱥ Domine deus meus, in te speraui.
Septuagesimalis Ⱥ Qui saluos facis rectos corde, cuius nomen admirabile, de portis mortis nos erue, quia confidimus in te, domine.
Estiualis Ⱥ Iuste deus, iudex fortis patiensque, benignus, in te sperantes muni miserando fideles.

Psalmus xj.
Saluum me fac, domine, quoniam defecit sanctus, quoniam diminute sunt veritates a filijs hominum.
Uana locuti sunt vnusquisque ad proximum suum, labia dolosa in corde et corde locuti sunt.
Disperdat dominus vniuersa labia dolosa et linguam magniloquam.
Qui dixerunt: Linguam nostram magnificabimus, labia nostra a nobis sunt. Quis noster dominus est?
Propter miseriam inopum et gemitum pauperum nunc exurgam, dicit dominus.
Ponam in salutari, fiducialiter agam in eo.
Eloquia domini eloquia casta, argentum igne examinatum, probatum terre, purgatum septuplum.
Tu, domine, seruabis nos et custodies nos a generatione hac ineternum.
In circuitu impij ambulant, secundum altitudinem tuam multiplicasti filios hominum.

Psalmus xij.
Usquequo, domine, obliuisceris me in finem, vsquequo auertis faciem tuam a me?
Quandiu ponam consilia in anima mea, dolorem in corde meo per diem.
Usquequo exaltabitur inimicus meus super me? Respice et exaudi me, domine deus meus.
Illumina oculos meos, ne vnquam obdormiam in morte, nequando dicat inimicus meus: Preualui aduersus eum.
Qui tribulant me, exultabunt, si motus fuero. Ego autem in misericordia tua speraui.
Exultabit cor meum in salutari tuo, cantabo domino, qui bona tribuit michi, et psallam nomini domini altissimi.

Psalmus xiij.
Dixit insipiens in corde suo: Non est deus.
Corrupti sunt et abominabiles facti sunt in studijs suis; non est, qui faciat bonum, non est vsque ad vnum.
Dominus de celo prospexit super filios hominum, vt videat, si est intelligens aut requirens deum.
Omnes declinauerunt, simul inutiles facti sunt; non est, qui faciat bonum, non est vsque ad vnum.
Sepulchrum patens est guttur eorum, linguis suis dolose agebant, venenum aspidum sub labijs eorum.
Quorum os maledictione et amaritudine plenum est, veloces pedes eorum ad effundendum sanguinem.
Contritio et infelicitas in vijs eorum et viam pacis non cognouerunt, non est timor dei ante oculos eorum.
Nonne cognoscent omnes, qui operantur iniquitatem, qui deuorant plebem meam sicut escam panis?
Deum non inuocauerunt, [365 | a.iiij.] illic trepidauerunt timore, vbi non erat timor.
Quoniam dominus in generatione iusta est, consilium inopis confudisti, quoniam dominus spes eius est.
Quis dabit ex Syon salutare Israel? Cum auerterit dominus captiuitatem plebis sue, exultabit Iacob et letabitur Israel.

Psalmus xiiij.
Domine, quis habitabit in tabernaculo tuo aut quis requiescet in monte sancto tuo?
Qui ingreditur sinen186 macula et operatur iusticiam.
Qui loquitur veritatem in corde suo, qui non egit dolum in linguan187 sua.
Nec fecit proximo suo malum et opprobrium non accepit aduersus proximos suos.
Ad nichilum deductus est in conspectu eius malignus, timentes autem dominum glorificat.
Qui iurat proximo suo et non decipit, qui pecuniam suam non dedit ad vsuram et munera super innocentem non accepit.
Qui facit hec, non mouebitur ineternum.
Gloria patri.

In aduentu Ⱥ Pulchriores sunt oculi eius vino et dentes eius lacte candidiores.
Hyemalis Ⱥ Respice et exaudi me, domine deus meus.
Septuagesimalis Ⱥ Ineternum tu nos serua, oculos nostros illumina, viam pacis agnoscere teque pauendum inuocare, qui glorificas omnes te, domine, timentes.
Estiualis Ⱥ Surge et ineternum serua munimine sacro custodique tuos, astripotens, famulos.
℣ Memor fui nocte nominis tui, domine, Et custodiui legem tuam.

In secundo nocturno
Psalmus xv.
Conserua me, domine, quoniam speraui in te. Dixi domino: Deus meus es tu, quoniam bonorum meorum non eges.
Sanctis, qui sunt in terra eius, mirificauit omnes voluntates meas in eis.
Multiplicate sunt infirmitates eorum, postea accelerauerunt.
Non congregabo conuenticula eorum de sanguinibus nec memor ero nominum eorum per labia mea.
Dominus pars hereditatis mee et calicis mei, tu es, qui restitues hereditatem meam mihi.
Funes ceciderunt michi in preclaris, etenim hereditas mea preclara est michi.
Benedicam dominum, qui tribuit michi intellectum, insuper et vsque ad noctem increpuerunt me renes mei.
Prouidebam dominum in conspectu meo semper, quoniam a dextris est michi, ne commouear.
Propter hoc letatum est cor meum et exultauit lingua mea, insuper et caro mea requiescet in spe.
Quoniam non derelinques animam meam in inferno nec dabis sanctum tuum videre corruptionem.
Notas michi fecisti vias vite, adimplebis [366] me letitia cum vultu tuo, delectationes in dextera tua vsque in finem.
Gloria patri.

In aduentu Ⱥ Bethleem, non es minima in principibus Iuda; ex te enim exiet dux, qui regat populum meum Israel. Ipse enim saluum faciet populum suum a peccatis eorum.
Hyemalis Ⱥ Bonorum meorum non indiges; in te speraui, conserua me, domine.
Septuagesimalis Ⱥ Tribue nobis, domine, intellectum tibi benedicere, vt mereamur adimpleri leticia vultus tui.
Estualis Ⱥ Nature genitor, conserua morte redemptos facque tuo dignos seruitio famulos.

Oratio Dauid. Psalmus xvj.
Exaudi, domine, iusticiam meam, intende deprecationem meam.
Auribus percipe orationem meam non in labijs dolosis.
De vultu tuo iudicium meum prodeat, oculi tui videant equitates.
Probasti cor meum et visitasti nocte, igne me examinasti et non est inuenta in me iniquitas.
Ut non loquatur os meum opera hominum, propter verba labiorum tuorum ego custodiui vias duras.
Perfice gressus meos in semitis tuis, vt non moueantur vestigia mea.
Ego clamaui, quoniam exaudisti me, deus; inclina aurem tuam michi et exaudi verba mea.
Mirifica misericordias tuas, qui saluos facis sperantes in te.
A resistentibus dextere tue custodi me vt pupillam oculi.
Sub vmbra alarum tuarum protege me, a facie impiorum, qui me afflixerunt.
Inimici mei animam meam circundederunt, adipem suum concluserunt, os eorum locutus est superbiam.
Proijcientes me nunc circundederunt me, oculos suos statuerunt declinare in terram.
Susceperunt me sicut leo paratus ad predam et sicut catulus leonis habitansn188 in abditis. Exurge, domine, preueni eum et supplanta eum, eripe animam meam ab impio, frameam tuam ab inimicis manus tue.
Domine, a paucis de terra diuide eos in vita eorum, de absconditis tuis adimpletus est venter eorum.
Saturati sunt filijs et diuiserunt reliquias suas paruulis suis.
Ego autem in iustitia apparebo conspectui tuo; satiabor, cum apparuerit gloria tua.
Gloria patri.

In aduentu Ⱥ Ecce virgo concipiet et pariet filium et vocabitur nomen eius Emanuel.
Hyemalis Ⱥ Inclina, domine, aurem tuam michi et exaudi verba mea.
Septuagesimalis Ⱥ Inclina aurem tuam, domine, et exaudi nos, qui saluos facis, sperantes in te.
Estiualis Ⱥ Pectora nostra tibi, tu, conditor orbis, adure igne pio purgans atque cremando probans.

Psalmus Dauid, quando dominus eripuit eum de [367 | a.v.] manu omnium inimicorum eius et de manu Saul. Psalmus xvij.
Diligam te, domine, fortitudo mea. Dominus firmamentum meum et refugium meum et liberator meus.
Deus meus adiutor meus et sperabo in eum.
Protector meus et cornu salutis mee et susceptor meus.
Laudans inuocabo dominum et ab inimicis meis saluus ero.
Circundederunt me dolores mortis et torrentes iniquitatis conturbauerunt me.
Dolores inferni circundederunt me, preoccupauerunt me laquei mortis.
In tribulatione mea inuocaui dominum et ad deum meum clamaui.
Et exaudiuit de templo sancto suo vocem meam et clamor meus in conspectu eius introiuit in aures eius.
Commota est et contremuit terra, fundamenta montium conturbata sunt et commota sunt, quoniam iratus est eis.
Ascendit fumus in ira eius et ignis a facie eius exarsit, carbones succensi sunt ab eo.
Inclinauit celos et descendit et caligo sub pedibus eius.
Et ascendit super cherubin et volauit, volauit super pennas ventorum.
Et posuit tenebras latibulum suum, in circuitu eius tabernaculum eius, tenebrosa aqua in nubibus aeris.
Pre fulgore in conspectu eius nubes transierunt, grando et carbones ignis.
Et intonuit de celo dominus et altissimus dedit vocem suam, grando et carbones ignis.
Et misit sagittas suas et dissipauit eos, fulgura multiplicauit et conturbauit eos.
Et apparuerunt fontes aquarum et reuelata sunt fundamenta orbis terrarum.
Ab increpatione tua, domine, ab inspiratione spiritus ire tue.
Misit de summo et accepit me et assumpsit me de aquis multis.
Eripuit me de inimicis meis fortissimis et ab his, qui oderunt me, quoniam confortati sunt super me.
Preuenerunt me in die afflictionis mee et factus est dominus protector meus.
Et eduxit me in latitudinem, saluum me fecit, quoniam voluit me.
Et retribuet michi dominus secundum iusticiam meam et secundum puritatem manuum mearum retribuet michi.
Quia custodiui vias domini nec impie gessi a deo meo.
Quoniam omnia iudicia eius in conspectu meo et iusticias eius non repuli a me.
Et ero immaculatus cum eo et obseruabo me ab iniquitate mea.
Et retribuet michi dominus secundum iustitiam meam et secundum puritatem manuum mearum in conspectu oculorum eius.
Cum sancto sanctus eris et cum viro innocente innocens eris.
Et cum electo electus [368] eris et cum peruerso peruerteris.
Quoniam tu populum humilem saluum facies et oculos superborum humiliabis.
Quoniam tu illuminas lucernam meam, domine; deus meus, illumina tenebras meas.
Quoniam in te eripiar a tentatione et in deo meo transgrediar murum.
Deus meus, impolluta via eius, eloquia domini igne examinata, protector est omnium sperantium in se.
Quoniam quis deus preter dominum aut quis deus preter deum nostrum?
Deus, qui precinxit me virtute et posuit immaculatam viam meam.
Qui perfecit pedes meos tanquam ceruorum et super excelsa statuens me.
Qui docet manus meas ad prelium et posuisti vt arcum ereum brachia mea.
Et dedisti michi protectionem salutis tue et dextera tua suscepit me.
Et disciplina tua correxit me in finem et disciplina tua ipsa me docebit.
Dilatasti gressus meos subtus me et non sunt infirmata vestigia mea.
Persequar inimicos meos et comprehendam illos et non reuertar, donec deficiant.
Confringam illos nec poterunt stare, cadent subtus pedes meos.
Et precinxisti me virtute ad bellum et supplantasti insurgentes in me subtus me.
Et inimicos meos dedisti michi dorsum et odientes me disperdidisti.
Clamauerunt nec erat, qui saluos faceret, ad dominum nec exaudiuit eos.
Et comminuam eos vt puluerem ante faciem venti, vt lutum platearum delebo eos.
Eripies me de contradictionibus populi, constitues me in caput gentium.
Populus, quem non cognoui, seruiuit michi, in auditu auris obediuit michi.
Filij alieni mentiti sunt michi, filij alieni inueterati sunt et claudicauerunt a semitis suis.
Uiuit dominus et benedictus deus meus et exaltetur deus salutis mee.
Deus, qui das vindictas michi et subdis populos sub me, liberator meus de inimicis meis iracundis.
Et ab insurgentibus in me exaltabis me, a viro iniquo eripies me.
Propterea confitebor tibi in nationibus, domine, et nomini tuo psalmum dicam.
Magnificans salutes regis eius et faciens misericordiam christo suo Dauid et semini eius vsque in seculum.
Gloria patri.

In aduentu Ⱥ Orietur in diebus eius iustitia et abundantia pacis et adorabunt eum omnes reges, omnes gentes seruient ei.
Hyemalis Ⱥ Dominus firmamentum meum et refugium meum.
Septuagesimalis Ⱥ Uirtus nostra, domine deus, vera lux, eterna salus, esto refugium nobis in die nostre afflictionis.
[369 | a.vj.] Estiualis Ⱥ Tu populum humilem saluasti ab hoste redemptum atque superba tuon189 colla premis iaculo.
℣ Media nocte surgebam ad confitendum tibi.
℟ Super iudicia iustificationis tue.

In tertio nocturno
Psalmus xviij.
Celi enarrant gloriam dei et opera manuum eius annunciat firmamentum.
Dies diei eructat verbum et nox nocti indicat scientiam.
Non sunt loquele neque sermones, quorum non audiantur voces eorum.
In omnem terram exiuit sonus eorum et in fines orbis terre verba eorum.
In sole posuit tabernaculum suum et ipse tanquam sponsus procedens de thalamo suo.
Exultauit vt gygas ad currendam viam, a summo celo egressio eius.
Et occursus eius vsque ad summum eius nec est, qui se abscondat a calore eius.
Lex domini im‹ma›culata conuertens animas, testimonium domini fidele sapientiam prestans paruulis.
Iustitie domini recte letificantes corda, preceptum domini lucidum illuminans oculos.
Timor domini sanctus permanet in seculum seculi, iudicia domini vera iustificata in semetipsa.
Desiderabilia super aurum et lapidem preciosum multum et dulciora super mel et fauum.
Etenim seruus tuus custodit ea, in custodiendis illis retributio multa.
Delicta quis intelligit? Ab occultis meis munda me et ab alienis parce seruo tuo.
Si mei non fuerint dominati, tunc immaculatus ero et emundabor a delicto maximo.
Et erunt vt complaceant eloquia oris mei et meditatio cordis mei in conspectu tuo semper.
Domine, adiutor meus et redemptor meus.
Gloria patri.

In aduentu Ⱥ Nox precessit, dies autem appropinquabit; abijciamus ergo opera tenebrarum et induamur arma lucis.
Hyemalis Ⱥ Non sunt loquele neque sermones, quorum non audiantur voces eorum.
Septuagesimalis Ⱥ Legis tue, domine, testimonio nos conuerte, vt tuis illuminati preceptis a nostris mundemur occultis et ab alienis.
Estiualis Ⱥ Sponsus vt e thalamo processit Christus in orbem descendens celo iure salutifero.

Psalmus xix.
Exaudiat te dominus in die tribulationis, protegat te nomen dei Iacob.
Mittat tibi auxilium de sancto et de Syon tueatur te.
Memor sit omnis sacrificij tui et holocaustum tuum pingue fiat.
Tribuat tibi secundum cor tuum et omne consilium tuum confirmet.
Letabimur in salutari tuo et in nomine dei nostri magnificabimur.
Impleat dominus omnes petitiones tuas, nunc cognoui, quoniam saluum fecit [370] dominus christum suum.
Exaudiet illum de celo sancto suo, in potentatibus salus dextere eius.
Hi in curribus et hi in equis, nos autem in nomine domini, dei nostri, inuocabimus.
Ipsi obligati sunt et ceciderunt, nos autem surreximus et erecti sumus.
Domine, saluum fac regem et exaudi nos in die, qua inuocauerimus te.
Gloria patri.

In aduentu Ⱥ Hora est iam nos de somno surgere et aperti sunt oculi nostri surgere ad Christum, quia lux vera est fulgens in celo.
Hyemalis Ⱥ Exaudiat te dominus in die tribulationis.
Septuagesimalis Ⱥ Exaudi nos in die, qua inuocauerimus nomen tuum, domine.
Estiualis Ⱥ Auxilium nobis saluator mitte salutis et tribue vitam tempore perpetuo.

Psalmus xx.
Domine, in virtute tua letabitur rex et super salutare tuum exultabit vehementer.
Desiderium cordis eius tribuisti ei et voluntate labiorum eius non fraudasti eum.
Quoniam preuenisti eum in benedictionibus dulcedinis, posuisti in capite eius coronam de lapide precioso.
Uitam petijt a te et tribuisti ei longitudinem dierum in seculum et in seculum seculi.
Magna est gloria eius in salutari tuo, gloriam et magnum decorem impones super eum.
Quoniam dabis eum in benedictionem in seculum seculi, letificabis eum in gaudio cum vultu tuo.
Quoniam rex sperat in domino et in misericordia altissimi non commouebitur.
Inueniatur manus tua omnibus inimicis tuis, dextera tua inueniat omnes, qui te oderunt.
Pones eos vt clibanum ignis in tempore vultus tui, dominus in ira sua conturbabit eos et deuorabit eos ignis.
Fructum eorum de terra perdes et semen eorum a filijs hominum.
Quoniam declinauerunt in te mala, cogitauerunt consilia, que non potuerunt stabilire.
Quoniam pones eos dorsum, in reliquijs tuis preparabis vultum eorum.
Exaltare, domine, in virtute tua. Cantabimus et psallemus virtutes tuas.
Gloria patri.

In aduentu Ⱥ Gaudete in domino semper, modestia vestra nota sit omnibus. Dominus prope est, nichil solliciti sitis sed in omni oratione petitiones vestre innotescant apud deum.
Hyemalis Ⱥ Domine, in virtute tua letabitur rex.
Septuagesimalis Ⱥ Preueni nos, domine, celesti benedictione, vt in tua virtute letantes et in tua pietate sperantes mereamur consequi promissum beate immortalitatis premium.
Estiualis Ⱥ Rex sine fine manens, miseris tu parce ruinis premia concedens et tua cuncta regens.
℣ Exaltare, domine, in virtute tua. Cantabimus et cetera vt in fine psalmi.

Canticum Ambrosij et Augustini.
Te, deum, laudamus, te, dominum, confitemur.
Te, [371 | a.vij.] eternum patrem, omnis terra veneratur.
Tibi omnes angeli, tibi celi et vniuerse potestates,
Tibi cherubin et seraphin incessabili voce proclamant.
Sanctus, Sanctus, Sanctus dominus deus Sabbaoth.
Pleni sunt celi et terra maiestatis glorie tue.
Te gloriosus apostolorum chorus,
Te prophetarum laudabilis numerus,
Te martyrum candidatus laudat exercitus.
Te per orbem terrarum sancta confitetur ecclesia,
Patrem immense maiestatis,
Uenerandum tuum verum et vnicum filium
Sanctum quoque paracletum spiritum.
Tu, rex glorie, Christe.
Tu patris sempiternus es filius.
Tu ad liberandum suscepturus hominem non horruisti virginis vterum.
Tu deuicto mortis aculeo aperuisti credentibus regna celorum.
Tu ad dexteram dei sedes in gloria patris.
Iudex crederis esse venturus.
Tu ergo, quesumus, famulis tuis subueni, quos precioso sanguine redemisti.
Eterna fac cum sanctis tuis gloria munerari.
Saluum fac populum tuum, domine, et benedic hereditati tue.
Et rege eos et extolle illos vsque ineternum.
Per singulos dies benedicimus te
Et laudamus nomen tuum in seculum et in seculum seculi.
Dignare, domine, die isto sine peccato nos custodire.
Miserere nostri, domine, miserere nostri.
Fiat misericordia tua, domine, super nos, quemadmodum sperauimus in te.
In te, domine, speraui, non confundar ineternum.

℣ Excelsus super omnes gentes dominus Et super celos gloria eius.

Ad laudes
Deus, in adiutorium.
Gloria patri.
Sicut erat.
Alleluya vel in septuagesima Laus tibi, domine, rex eterne glorie.
Psalmus xcij.
Dominus regnauit, decorem indutus est; indutus est dominus fortitudinem et precinxit se.
Etenim firmauit orbem terre, qui non commouebitur.
Parata sedes tua, deus, extunc, a seculo tu es.
Eleuauerunt flumina, domine, eleuauerunt flumina vocem suam.
Eleuauerunt flumina fluctus suos a vocibus aquarum multarum.
Mirabiles elationes maris, mirabilis in altis dominus.
Testimonia tua credibilia facta sunt nimis, domum tuam decet sanctitudo, domine, in longitudinem dierum.

Ⱥ Regnauit dominus precinctus fortitudine cum decore virtutum, cuius sedes parata est ineternum.

Psalmus xcix.
Iubilate deo, omnis terra, seruite domino in leticia.
Introite in conspectu eius in exultatione.
Scitote, quoniam dominus ipse est deus, ipse fecit nos et non ipsi nos.
Populus eius et oues pascue eius, introite [372] portas eius in confessione, atria eius in hymnis confitemini illi.
Laudate nomen eius, quoniam suauis est dominus, ineternum misericordia eius et vsque in generatione et generationem veritas eius.

Ⱥ Sciamus omnes, quia dominus ipse est deus, cui iubilemus et exultemus et laudamus nomen eius ineternum.

Psalmus lxij.
Deus, deus meus, ad te de luce vigilo.
Sitiuit in te anima mea, quam multipliciter tibi caro mea.
In terra deserta, inuia et inaquosa sic in sancto apparui tibi, vt viderem virtutem tuam et gloriam tuam.
Quoniam melior est misericordia tua super vitas, labia mea laudabunt te.
Sic benedicam te in vita mea et in nomine tuo leuabo manus meas.
Sicut adipe et pinguedine repleatur anima mea et labijs exultationis laudabit os meum.
Sic memor fui tui super stratum meum, in matutinis meditabor in te, quia fuisti adiutor meus.
Et in velamento alarum tuarum exultabo, adhesit anima mea post te, me suscepit dextera tua.
Ipsi vero inuanum quesierunt animam meam, introibunt in inferiora terre, tradentur in manus gladij, partes vulpium erunt.
Rex vero letabitur in deo, laudabuntur omnes, qui iurant in eo, quia obstructum est os loquentium iniqua.

Psalmus lxvj.
Deus misereatur nostri et benedicat nobis, illuminet vultum suum super nos et misereatur nostri.
Ut cognoscamus in terra viam tuam, in omnibus gentibus salutare tuum.
Confiteantur tibi populi, deus, confiteantur tibi populi omnes.
Letentur et exultent gentes, quoniam iudicas populos in equitate et gentes in terra dirigis.
Confiteantur tibi populi, deus, confiteantur tibi populi omnes, terra dedit fructum suum.
Benedicat nos deus, deus noster, benedicat nos deus et metuant eum omnes fines terre.

Ⱥ Benedicam te, domine, in vita mea, vt viderem virtutem tuam et gloriam tuam.

Canticum trium puerorum. Danielis iij.
Benedicite, omnia opera domini, domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Benedicite, angeli domini, domino; benedicite, celi, domino.
Benedicite, aque omnes, que super celos sunt, domino; benedicite, omnes virtutes domini, domino.
Benedicite, sol et luna, domino; benedicite, stelle celi, domino.
Benedicite, imber et ros, domino; benedicite, omnesn190 spiritus dei, domino.
Benedicite, ignis et estus, domino; benedicite, frigus et estas, domino.
Benedicite, rores et pruina, domino; benedicite, gelu et frigus, domino.
Benedicite, glacies et niues, domino; benedicite, noctes et dies, domino.
Benedicite, lux et tenebre, domino; benedicite, fulgura [373 | a.viij.] et nubes, domino.
Benedicat terra dominum, laudet et superexaltet eum in secula.
Benedicite, montes et colles, domino; benedicite, vniuersa germinantia in terra, domino.
Benedicite, fontes, domino; benedicite, maria et flumina, domino.
Benedicite, cete et omnia, que mouentur in aquis, domino; benedicite, omnes volucres celi, domino.
Benedicite, omnes bestie et pecora, domino; benedicite, filij hominum, domino.
Benedicat Israel dominum, laudet et superexaltet eum in secula.
Benedicite, sacerdotes domini, domino; benedicite, serui domini, domino.
Benedicite, spiritus et anime iustorum, domino; benedicite, sancti et humiles corde, domino.
Benedicite, Anania, Azaria, Misael, domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Benedicamus patrem et filium cum sancto spiritu, laudemus et superexaltemus eum in secula.
Benedictus es, domine, in firmamento celi et laudabilis et gloriosus et superexaltatus in secula.

Ⱥ Omnis creatura celi et terre benedicat dominum, hymnum dicat et superexaltet eum in secula.

Psalmus cxlviij.
Laudate dominum de celis, laudate eum in excelsis.
Laudate eum, omnes angeli eius, laudate eum, omnes virtutes eius.
Laudate eum, sol et luna, laudate eum, stelle et lumen.
Laudate eum, celi celorum, et aque, que super celos sunt, laudent nomen domini.
Quia ipse dixit et facta sunt, ipse mandauit et creata sunt.
Statuit ea ineternum et in seculum seculi, preceptum posuit et non preteribit.
Laudate dominum de terra, drachones et omnes abyssi.
Ignis, grando, nix, glacies, spiritus procellarum, que faciunt verbum eius.
Montes, omnes colles, ligna fructifera et omnes cedri.
Bestie et vniuersa pecora, serpentes et volucres pennate.
Reges terre et omnes populi, principes et omnes iudices terre.
Iuuenes et virgines, senes cum iunioribus laudent nomen domini, quia exaltatum est nomen eius solius.
Confessio eius super celum et terram et exaltauit cornu populi sui.
Hymnus omnibus sanctis eius, filijs Israel, populo appropinquanti sibi.

Psalmus cxlix.
Cantate domino canticum nouum, laus eius in ecclesia sanctorum.
Letetur Israel in eo, qui fecit eum, et filie Syon exultent in rege suo.
Laudent nomen eius in choro, in tympano et psalterio psallant ei.
Quia beneplacitum est domino in populo suo et exaltauit mansuetos in salutem.
Exultabunt sancti in gloria, letabuntur in cubilibus suis.
Exultationes dei in gutture eorum [374] et gladij ancipites in manibus eorum.
Ad faciendam vindictam in nationibus, increpationes in populis.
Ad alligandos reges eorum in compedibus et nobiles eorum in manicis ferreis.
Ut faciant in eis iudicium conscriptum; gloria hec est omnibus sanctis eius.

Psalmus cl.
Laudate dominum in sanctis eius, laudate eum in firmamento virtutis eius.
Laudate eum in virtutibus eius, laudate eum secundum multitudinem magnitudinis eius.
Laudate eum in sono tube, laudate eum in psalterio et cythara.
Laudate eum in tympano et choro, laudate eum in chordis et organo.
Laudate eum in cymbalis benesonantibus, laudate eum in cymbalis iubilationis. Omnis spiritus laudet dominum.

Ⱥ Spiritus omnis laudet dominum, quia ipse dixit et facta sunt omnia, mandauit et creata sunt vniuersa.

Capitulum Apocalipsis vij.
Benedictio et claritas et sapientia et gratiarum actio, honor, virtus et fortitudo deo nostro in secula seculorum. Amen. Deo gratias.

Hymnus
Eterne rerum conditor,
noctem diemque qui regis
et temporum das tempora,
vt alleues fastidium.
Preco diei iam sonet,
noctis profunde peruigil,
nocturna lux viantibus
a nocte noctem segregans.
Hoc excitatus lucifer
soluit polum caligine,
hoc omnis errorum chorus
viam nocendi deserit.
Hoc nauta vires colligit
pontique mitescunt freta,
hoc ipsa petra ecclesie
canente culpam diluit.
Surgamus ergo strennue,
gallus iacentes excitat
et somnolentos increpat,
gallus negantes arguit.
Gallo canente spes redit,
egris salus refunditur,
mucro latronis conditur,
lapsis fides reuertitur.
Iesu, labentes respice
et nos videndo corrige,
si respicis, lapsus cadunt
fletuque culpa soluitur.
Tu, lux, refulge sensibus
mentisque somnum discute,
te nostra vox primum sonat
et vota soluamus tibi.
Deo patri sit gloria.

Hymnus
Ecce iam noctis tenuatur vmbra,
lucis aurora rutilans corruscat,
nisibus totis rogitemus omnes
cunctipotentem.
Ut deus noster miseratus omnem
pellat languorem, tribuat salutem
donet et nobis pietate patris
regna polorum.
Prestet hoc nobis deitas beata
patris ac nati pariterque sancti
spiritus, cuius reboat in omni
gloria mundo. Amen.
℣ Dominus regnauit, decorem induit, Induit dominus fortitudinem et precinxit se virtute.

Canticum Zacharie prophete. Luce j.
Benedictus dominus deus Israel, quia visitauit et fecit [375 | b.j.] redemptionem plebis sue
Et erexit cornu salutis nobis in domo Dauid, pueri sui.
Sicut locutus est per os sanctorum, qui a seculo sunt, prophetarum eius,
Salutem ex inimicis nostris et de manu omnium, qui oderunt nos,
Ad faciendam misericordiam cum patribus nostris et memorari testamenti sui sancti.
Iusiurandum, quod iurauit ad Abraham patrem nostrum, daturum se nobis,
Ut sine timore de manu inimicorum nostrorum liberati seruiamus illi
In sanctitate et iustitia coram ipso omnibus diebus nostris.
Et tu, puer, propheta altissimi vocaberis. Preibis enim ante faciem domini parare vias eius,
Ad dandam scientiam salutis plebi eius in remissionem peccatorum eorum
Per viscera misericordie dei nostri, in quibus visitauit nos oriens ex alto
Illuminare his, qui in tenebris et in vmbra mortis sedent, ad dirigendos pedes nostros in viam pacis.
Gloria patri.

Ad primam
Hymnus
Iam lucis orto sydere
deum precemur supplices,
vt in diurnis actibus
nos seruet a nocentibus.
Linguam refrenans temperet,
ne litis horror insonet,
visum fouendo contegat,
ne vanitates hauriat.
Sint pura cordis intima,
absistat et vecordia,
carnis terat superbiam
potus cibique parcitas.
Ut cum dies abscesserit
noctemque sors reduxerit,
mundi per abstinentiam
ipsi canamus gloriam.
Deo patri sit gloria
eiusque soli filio
cum spiritu paracleto
et nunc et imperpetuum.

Psalmus xxj.
Deus, deus meus, respice in me, quare me dereliquisti? Longe a salute mea verba delictorum meorum.
Deus meus, clamabo per diem et non exaudies, et nocte et non ad insipientiam michi.
Tu autem in sancto habitas, laus Israel; in te sperauerunt patres nostri, sperauerunt et liberasti eos.
Ad te clamauerunt et salui facti sunt, in te sperauerunt et non sunt confusi.
Ego autem sum vermis et non homo, opprobrium hominum et abiectio plebis.
Omnes videntes me deriserunt me, locuti sunt labijs et mouerunt caput.
Sperauit in domino, eripiat eum, saluum faciat eum, quoniam vult eum.
Quoniam tu es, qui extraxisti me de ventre, spes mea ab vberibus matris mee, in te proiectus sum ex vtero.
De ventre matris mee, deus meus, es tu; ne discesseris a me.
Quoniam tribulatio proxima est, quoniam non est, qui adiuuet.
Circundederunt me vituli multi, tauri pingues obsederunt me.
[376] Aperuerunt super me os suum sicut leo rapiens et rugiens.
Sicut aqua effusus sum et dispersa sunt omnia ossa mea.
Factum est cor meum tanquam cera liquescens in medio ventris mei.
Aruit tanquam testa virtus mea et lingua mea adhesitn191 faucibus meis et in puluerem mortis deduxisti me.
Quoniam circundederunt me canes multi, consilium malignantium obsedit me.
Foderunt manus meas et pedes meos, dinumerauerunt omnia ossa mea.
Ipsi vero considerauerunt et inspexerunt me, diuiserunt sibi vestimenta mea et super vestem meam miserunt sortem.
Tu autem, domine, ne elongaueris auxilium tuum a me, ad defensionem meam conspice.
Erue a framea, deus, animam meam et de manu canis vnicam meam.
Salua me ex ore leonis et a cornibus vnicornium humilitatem meam.
Narrabo nomen tuum fratribus meis, in medio ecclesie laudabo te.
Qui timetis dominum, laudate eum; vniuersum semen Iacob, glorificate eum.
Timeat eum omne semen Israel, quoniam non spreuit neque despexit deprecationem pauperis.
Nec auertit faciem suam a me, et cum clamarem ad eum, exaudiuit me.
Apud te laus mea in ecclesia magna, vota mea reddam in conspectu timentium eum.
Edent pauperes et saturabuntur et laudabunt dominum, qui requirunt eum, viuent corda eorum in seculum seculi.
Reminiscentur et conuertentur ad dominum vniuersi fines terre.
Et adorabunt in conspectu eius vniuerse familie gentium.
Quoniam domini est regnum et ipse dominabitur gentium.
Manducauerunt et adorauerunt omnes pingues terre, in conspectu eius cadent omnes, qui descendunt in terram.
Et anima mea illi viuet et semen meum seruiet ipsi.
Annunciabitur domino generatio ventura et annunciabunt celi iustitiam eius populo, qui nascetur, quem fecit dominus.

Psalmus xxij.
Dominus regit me et nichil michi deerit; in loco pascue, ibi me collocauit.
Super aquam refectionis educauit me, animam meam conuertit.
Deduxit me super semitas iustitie propter nomen suum.
Nam et si ambulauero in medio vmbre mortis, non timebo mala, quoniam tu mecum es.
Uirga tua et baculus tuus ipsa me consolata sunt.
Parasti in conspectu meo mensam aduersus eos, qui tribulant me.
Impinguasti in oleo caput meum et calix meus inebrians quam preclarus est.
Et misericordia tua subsequetur me omnibus diebus vite mee,
Et vt inhabitem in domo domini in longitudine [377 | b.ij.] dierum.
Gloria.

Psalmus xxiij.
Domini est terra et plenitudo eius, orbis terrarum et vniuersi, qui habitant in eo,
Quia ipse super maria fundauit eum et super flumina preparauit eum.
Quis ascendet in montem domini aut quis stabit in loco sancto eius?
Innocens manibus et mundo corde, qui non accepit in vano animam suam nec iurauit in dolo proximo suo.
Hic accipiet benedictionem a domino et misericordiam a deo salutari suo.
Hec est generatio querentium eum, querentium faciem dei Iacob.
Attollite portas, principes, vestras et eleuamini, porte eternales, et introibit rex glorie.
Quis est iste rex glorie? Dominus fortis et potens, dominus potens in prelio.
Attollite portas, principes, vestras et eleuamini, porte eternales, et introibit rex glorie.
Quis est iste rex glorie? Dominus virtutum ipse est rex glorie.

Psalmus xxiiij.
Ad te, domine, leuaui animam meam; deus meus, in te confido, non erubescam
Neque irrideant me inimici mei; etenim vniuersi, qui sustinent te, non confundentur.
Confundantur omnes iniqua agentes superuacue.
Uias tuas, domine, demonstra mihi et semitas tuas edoce me.
Dirige me in veritate tua et doce me, quia tu es deus, saluator meus, et te sustinui tota die.
Reminiscere miserationum tuarum, domine, et misericordiarum tuarum, que a seculo sunt.
Delicta iuuentutis mee et ignorantias meas ne memineris.
Secundum misericordiam tuam memento mei tu propter bonitatem tuam, domine.
Dulcis et rectus dominus; propter hoc legem dabit delinquentibus in via.
Diriget mansuetos in iudicio, docebit mites vias suas.
Uniuerse vie domini misericordia et veritas requirentibus testamentum eius et testimonia eius.
Propter nomen tuum, domine, propiciaberis peccato meo, multum est enim.
Quis est homo, qui timet dominum? Legem statuit ei in via, quam elegit.
Anima eius in bonis demorabitur et semen eius hereditabit terram.
Firmamentum est dominus timentibus eum et testamentum ipsius, vt manifestetur illis.
Oculi mei semper ad dominum, quoniam ipse euellet de laqueo pedes meos.
Respice in me et miserere mei, quia vnicus et pauper sum ego.
Tribulationes cordis mei multiplicate sunt; de necessitatibus meis erue me.
Uide humilitatem meam et laborem meum et dimitte vniuersa delicta mea.
Respice inimicos meos, quoniam multiplicati sunt et odio iniquo oderunt me.
[378] Custodi animam meam et erue me. Non erubescam, quoniam speraui in te.
Innocentes et recti adheserunt michi, quia sustinui te.
Libera, deus, Israel ex omnibus tribulationibus suis.
Gloria.

Psalmus xxv.
Iudica me, domine, quoniam ego in innocentia mea ingressus sum et in domino sperans non infirmabor.
Proba me domine et tenta me, vre renes meos et cor meum,
Quoniam misericordia tua ante oculos meos est et complacui in veritate tua.
Non sedi cum consilio vanitatis et cum iniqua gerentibus non introibo.
Odiui ecclesiam malignantium et cum impijs non sedebo.
Lauabo inter innocentes manus meas et circundabo altare tuum, domine,
Ut audiam vocem laudis et enarrem vniuersa mirabilia tua.
Domine, dilexi decorem domus tue et locum habitationis glorie tue.
Ne perdas cum impijs, deus, animam meam et cum viris sanguinum vitam meam.
In quorum manibus iniquitates sunt, dextera eorum repleta est muneribus.
Ego autem in innocentia mea ingressus sum, redime me et miserere mei.
Pes meus stetit in directo, in ecclesijs benedicam te, domine.

Psalmus liij.
Deus, in nomine tuo saluum me fac et in virtute tua iudica me.
Deus, exaudi orationem meam, auribus percipe verba oris mei,
Quoniam alieni insurrexerunt aduersum me et fortes quesierunt animam meam et non proposuerunt deum ante conspectum suum.
Ecce enim deus adiuuat me et dominus susceptor est anime mee.
Auerte mala inimicis meis et in veritate tua disperde illos.
Uoluntarie sacrificabo tibi et confitebor nomini tuo, quoniam bonum est,
Quoniam ex omni tribulatione eripuisti me et super inimicos meos despexit oculus meus.
Gloria patri et filio.

Hic psalmus nunquam dicatur ad primam, nisi fuerit dominica, excepta hebdomada paschali, vt docet rubrica supra ad primam in prima dominica post octauas epiphanie.
Psalmus cxvij.
Confitemini domino, quoniam bonus, quoniam in seculum misericordia eius.
Dicat nunc Israel, quoniam bonus, quoniam in seculum misericordia eius.
Dicat nunc domus Aaron, quoniam in seculum misericordia eius.
De tribulatione inuocaui dominum et exaudiuit me in latitudine dominus.
Dominus michi adiutor, non timebo quid faciat michi homo.
Dominus michi adiutor et ego despiciam inimicos meos.
Bonum est confidere in domino quam confidere in homine.
Bonum est sperare in domino quam sperare in principibus.
Omnes gentes circuierunt me et in nomine domini, quia vltus sum in [379 | b.iij.] eos.
Circundantes circundederunt me et in nomine domini, quia vltus sum in eos.
Circundederunt me sicut apes et exarserunt sicut ignis in spinis et in nomine domini, quia vltus sum in eos.
Impulsus euersus sum, vt caderem, et dominus suscepit me.
Fortitudo mea et laus mea dominus et factus est michi in salutem.
Uox exultationis et salutis in tabernculis iustorum.
Dextera domini fecit virtutem, dextera domini exaltauit me, dextera domini fecit virtutem.
Non moriar sed viuam et narrabo opera domini.
Castigans castigauit me dominus et morti non tradidit me.
Aperite mihi portas iustitie; ingressus in eas confitebor domino; hec porta domini, iusti intrabunt in eam.
Confitebor tibi, quoniam exaudisti me et factus es michi in salutem.
Lapidem, quem reprobauerunt edificantes, hic factus est in caput anguli.
A domino factum est istud et est mirabile in oculis nostris.
Hec est dies, quam fecit dominus; exultemus et letemur in ea.
O domine, saluum me fac, o domine, bene prosperare. Benedictus, qui venturus est in nomine domini.
Benediximus vobis de domo domini, deus dominus, et illuxit nobis.
Constituite diem solennem in condensis vsque ad cornu altaris.
Deus meus es tu et confitebor tibi, deus meus es tu et exaltabo te.
Confitebor tibi, quoniam exaudisti me et factus es michi in salutem.
Confitemini domino, quoniam bonus, quoniam in seculum misericordia eius.
Gloria.

Psalmus cxviij.
Beati immaculati in via, qui ambulant in lege domini.
Beati, qui scrutantur testimonia eius, in toto corde exquirunt eum.
Non enim qui operantur iniquitatem in vijs eius ambulauerunt.
Tu mandasti mandata tua custodiri nimis.
Utinam dirigantur vie mee ad custodiendas iustificationes tuas.
Tunc non confundar, cum perspexero in omnibus mandatis tuis.
Confitebor tibi in directione cordis, in eo quod didici iudicia iustitie tue.
Iustificationes tuas custodiam; non me derelinquas vsquequaque.
In quo corrigit adolescentior viam suam, in custodiendo sermones tuos.
In toto corde meo exquisiui te, ne repellas me a mandatis tuis.
In corde meo abscondi eloquia tua, vt non peccem tibi.
Benedictus es, domine, doce me iustificationes tuas.
In labijs meis pronunciaui omnia iudicia oris tui.
In via testimoniorum tuorum delectatus sum, sicut in omnibus diuitijs.
In mandatis tuis exercebor et considerabo [380] vias tuas.
In iustificationibus tuis meditabor, non obliuiscar sermones tuos.
Gloria.

Nota, quod sequentes psalmi vsque ad psalmum Dominus illuminatio habentur sub eodem numero cxviij.
Retribue seruo tuo, viuifica me et custodiam sermones tuos.
Reuela oculos meos et considerabo mirabilia de lege tua.
Incola ego sum in terra; non abscondas a me mandata tua.
Concupiuit anima mea desiderare iustificationes tuas in omni tempore.
Increpasti superbos; maledicti, qui declinant a mandatis tuis.
Aufer a me opprobrium et contemptum, quia testimonia tua exquisiui.
Etenim sederunt principes et aduersum me loquebantur. Seruus autem tuus exercebatur in iustificationibus tuis.
Nam et testimonia tua meditatio mea est et consilium meum iustificationes tue.
Adhesit pauimento anima mea, viuifica me secundum verbum tuum.
Uias meas enunciaui et exaudisti me; doce me iustificationes tuas.
Uiam iustificationum tuarum instrue me et exercebor in mirabilibus tuis.
Dormitauit anima mea pre tedio, confirma me in verbis tuis.
Uiam iniquitatis amoue a me et de lege tua miserere mei.
Uiam veritatis elegi, iudicia tua non sum oblitus.
Adhesi testimonijs tuis, domine, noli me confundere.
Uiam mandatorum tuorum cucurri, cum dilatasti cor meum.
Gloria.

Ⱥ Dominus regit me et nichil michi deerit, in loco pascue ibi me collocauit.

Symbolum Athanasij.
Quicunque vult saluus esse, ante omnia opus est, vt teneat catholicam fidem.
Quam nisi quisque integram inuiolatamque seruauerit, absque dubio ineternum peribit.
Fides autem catholica hec est, vt vnum deum in trinitate et trinitatem in vnitate veneremur
Neque confundentes personas neque substantiam separantes.
Alia est enim persona patris, alia filij, alia spiritussancti.
Sed patris et filij et spiritussancti vna est diuinitas, equalis gloria, coeterna maiestas.
Qualis pater, talis filius, talis spiritussanctus.
Increatus pater, increatus filius, increatus spiritussanctus.
Immensus pater, immensus filius, immensus spiritussanctus.
Eternus pater, eternus filius, eternus spiritussanctus.
Et tamen non tres eterni sed vnus eternus.
Sicut non tres increati nec tres immensi sed vnus increatus et vnus immensus.
Similiter omnipotens pater, omnipotens filius, omnipotens spiritussanctus.
Et tamen non tres omnipotentes [381 | b.iiij.] sed vnus omnipotens.
Ita deus pater, deus filius, deus spiritussanctus.
Et tamen non tres dij sed vnus est deus.
Ita dominus pater, dominus filius, dominus spiritussanctus.
Et tamen non tres domini sed vnus est dominus.
Quia sicut singillatim vnamquamque personam deum ac dominum confiteri christiana veritate compellimur, ita tres deos aut dominos dicere catholica religione prohibemur.
Pater a nullo est factus nec creatus nec genitus.
Filius a patre solo est non factus nec creatus sed genitus.
Spiritussanctus a patre et filio non factus nec creatus nec genitus sed procedens.
Unus ergo pater, non tres patres; vnus filius, non tres filij; vnus spiritussanctus, non tres spiritussancti.
Et in hac trinitate nichil prius aut posterius, nichil maius aut minus sed tote tres persone coeterne sibi sunt et coequales.
Ita vt per omnia, sicut iam supradictum est, et vnitas in trinitate et trinitas in vnitate veneranda sit.
Qui vult ergo saluus esse, ita de trinitate sentiat.
Sed necessarium est ad eternam salutem, vt incarnationem quoque domini nostri Iesu Christi fideliter credat.
Est ergo fides recta, vt credamus et confiteamur, quia dominus noster Iesus Christus dei filius, deus et homo est.
Deus est ex substantia patris ante secula genitus et homo est ex substantia matris in seculo natus.
Perfectus deus, perfectus homo ex anima rationali et humana carne subsistens.
Equalis patri secundum diuinitatem, minor patre secundum humanitatem.
Qui licet deus sit et homo, non duo tamen sed vnus est Christus.
Unus autem non conuersione diui‹ni›tatis in carne sed assumptione humanitatis in deo.
Unus omnino non confusione substantie sed vnitate persone.
Nam sicut anima rationalis et caro vnus est homo, ita deus et homo vnus est Christus,
Qui passus est pro salute nostra, descendit ad inferos, tertia die resurrexit a mortuis.
Ascendit ad celos, sedet ad dexteram dei patris omnipotentis, inde venturus iudicare viuos et nortuos.
Ad cuius aduentum omnes homines resurgere habent cum corporibus suis et reddituri sunt de factis proprijs rationem.
Et qui bona egerunt, ibunt in vitam eternam; qui vero mala, in ignem eternum.
Hec est fides catholica, quam nisi quisque fideliter firmiterque crediderit, saluus esse non poterit.
Gloria.

Dominicalis Ⱥ Gloria tibi, trinitas equalis, vna deitas et ante omnia secula et nunc et imperpetuum.
[382] Ferialis Ⱥ Deus, exaudi orationem meam.

Capitulum Esaie xxxiij.
Domine, miserere nostri; te enim expectauimus. Esto brachium nostrum in mane et salus nostra in tempore tribulationis. Deo gratias.
℟ Christe, fili dei viui, Miserere nobis.
℣ Qui sedes ad dexteram dei patris, Miserere nobis. Gloria patri et filio, Christe, fili dei.
℣ Exurge, domine, adiuua nos Et libera nos propter nomen sanctum tuum.
Kyrie eleison iij. Christe eleison iij. Kyrie eleison iij.

Pater noster.
Et ne nos inducas in tentationem Sed libera nos a malo.
Uiuet anima mea, deus, et laudabit te Et iudicia tua adiuuabunt me.
Erraui sicut ouis, que perijt. Quere seruum tuum, domine, quia mandata tua non sum oblitus.
Credo in deum,
Carnis resurrectionem Et vitam eternam. Amen.
Et ego ad te, domine, clamaui Et mane oratio mea preueniet te.
Uerba mea auribus percipe, domine, Intellige clamorem meum.
Intende voci orationis mee, Rex meus et deus meus.
Quoniam ad te orabo, domine, Mane exaudies vocem meam.
Repleatur os meum laude, Ut cantem gloriam tuam, tota die magnitudinem tuam.
Domine, auerte faciem tuam a peccatis meis Et omnes iniquitates meas dele.
Cor mundum crea in me, deus, Et spiritum rectum innoua in visceribus meis.
Ne proijcias me a facie tua Et spiritum sanctum tuum ne auferas a me.
Redde mihi leticiam salutaris tui Et spiritu principali confirma me.
Eripe me, domine, ab homine malo, A viro iniquo eripe me.
Eripe me de inimicis meis, deus meus, Et ab insurgentibus in me libera me.
Eripe me de operantibus iniquitatem Et de viris sanguinum salua me.
Sic psalmum dicam nomini tuo in seculum seculi, Ut reddam vota mea de die in diem.
Exaudi nos, deus, salutaris noster, Spes omnium finium terre et in mari longe.
Deus, in adiutorium meum intende, Domine, ad adiuuandum me festina.
Sancte deus, sancte fortis, sancte et immortalis, Agnus dei, qui tollis peccata mundi, miserere nobis.
Benedic, anima mea, domino Et noli obliuisci omnes retributiones eius.
Qui propiciatur omnibus iniquitatibus tuis, Qui sanat omnes infirmitates tuas,
Qui redimit de interitu vitam tuam, Qui coronat te in misericordia et miserationibus,
Qui replet in bonis desiderium tuum. Renouabitur vt aquile iuuentus tua.
Confitemini domino, quoniam bonus, Quoniam in seculum misericordia eius.

Confessio
[383 | b.v.] Confiteor deo celi, beate Marie virgini, omnibus sanctis et vobis, quia ego peccator peccaui nimis in vita mea cogitatione, locutione, opere et omissione mea culpa. Ideo precor dei genitricem, virginem Mariam, omnes sanctos et electos dei et vos orare pro me peccatore ad dominum Iesum Christum, vt misereatur mei.
Misereatur vestri omnipotens deus et dimissis omnibus peccatis vestris perducat vos in vitam eternam. Amen.
Dominus custodiat vos ab omni malo. Custodiat animam tuam dominus.

Oremus
Indulgentiam et remissionem omnium peccatorum vestrorum, spacium vere penitentie et emendationem vite, gratiam et consolationem sancti spiritus tribuat vobis omnipotens pater, pius et misericors dominus. Amen.
Dignare, domine, die isto Sine peccato nos custodire.
Miserere nostri, domine, Miserere nostri.
Fiat misericordia tua, domine, super nos, Quemadmodum sperauimus in te.
Domine, deus virtutum, conuerte nos Et ostende faciem tuam et salui erimus.
Domine, exaudi orationem meam Et clamor meus ad te veniat.
Dominus vobiscum. Et cum spiritu tuo.

Oremus
Domine, sancte pater omnipotens, eterne deus, qui nos ad principium huius diei peruenire fecisti, tua nos hodie salua virtute et concede, vt in hac die ad nullum declinemus peccatum nec vllum incurramus periculum sed semper ad tuam iustitiam faciendam omnis nostra actio tuo moderamine dirigatur. Per dominum nostrum Iesum Christum, filium tuum, qui tecum viuit et regnat in vnitate spiritussancti, deus per omnia secula seculorum. Amen. Dominus vobiscum. Benedicamus domino. Deo gratias.
Iube, domine, benedicere.
Sanctorum commemoratio iungat nos illorum consortio. Amen.
Preciosa est in conspectu domini Mors sanctorum eius.
Exultabunt sancti in gloria, Letabuntur in cubilibus suis.

Oremus
Sancta Maria, mater domini nostri Iesu Christi, atque omnes sancti et electi dei intercedant et orent pro nobis peccatoribus ad dominum, deum nostrum, vt mereamur ab eo adiuuari et saluari, qui in trinitate perfecta viuit et regnat, deus per omnia secula seculorum. Amen.
Deus, in adiutorium meum intende. Domine, ad adiuuandum me festina.
Pie deus, in adiutorium meum intende. Domine, ad adiuuandum me festina.
Clementissime deus, in adiutorium meum intende. Domine, ad adiuuandum me festina.
Gloria patri et filio et spiritui sancto, [384] Sicut erat in principio, et nunc et semper et in secula seculorum. Amen. Kyrie eleison. Christe eleyson. Kyrie eleyson. Pater noster.
Et ne nos inducas in tentationem Sed libera nos a malo.
Et veniat super nos misericordia tua, domine, Salutare tuum secundum eloquium tuum.
Respice, domine, in seruos tuos et in opera tua Et dirige filios eorum.
Et sit splendor domini, dei nostri, super nos; Et opera manuum nostrarum dirige super nos et opus manuum nostrarum dirige.

Oremus
Dirigere et sanctificare dignare, domine deus, creator celi et terre, hodie, quesumus, corda et corpora nostra, sensus quoque et sermones omnesque actus nostros in lege tua et in operibus mandatorum tuorum, vt hic et ineternum te auxiliante salui esse mereamur. Per te, Iesu Christe, saluator mundi, rex glorie, qui cum patre et spiritu sancto viuis et regnas deus Per omnia secula seculorum. Amen.

Sequens oratio finalis erit in prima a festo natiuitatis domini vsque ad octauam epiphanie et ipso die purificationis et per totum tempus paschale vsque ad festum trinitatis ac etiam in festo corporis Christi per totam octauam.
Omnipotens sempiterne deus, dirige actus nostros in beneplacito tuo, vt in nomine dilecti filij tui mereamur bonis operibus abundare. Qui tecum viuit et regnat in vnitate spiritussancti deus Per omnia secula seculorum. Amen.

Ad tertiam
Hymnus
Nunc sancte nobis spiritus
vnum patri cum filio,
dignare promptus ingeri
nostro refusus pectori.
Os, lingua, mens, sensus, vigor
confessione personent,
flamescat igne charitas,
accendat ardor proximos.
Presta, pater pijssime
patrique compar vnice
cum spiritu paracleto
regnans per omne seculum. Amen.
Psalmus
Legem pone michi, domine, viam iustificationum tuarum, et exquiram eam semper.
Da michi intellectum et scrutabor legem tuam et custodiam illam in toto corde meo.
Deduc me in semita mandatorum tuorum, quia ipsam volui.
Inclina cor meum in testimonia tua et non in auariciam.
Auerte oculos meos, ne videant vanitatem, in via tua viuifica me.
Statue seruo tuo eloquium tuum in timore tuo.
Amputa opprobrium meum, quod suspicatus sum, quia iudicia tua iocunda.
Ecce concupiui mandata tua, in equitate tua viuifica me.
Et veniat super me misericordia tua, domine, salutare tuum secundum eloquium tuum.
Et respondebo exprobrantibus michi verbum, quia [385 | b.vj.] speraui in semonibus tuis.
Et ne auferas de ore meo verbum veritatis vsquequaque, quia in iudicijs tuis supersperaui.
Et custodiam legem tuam semper in seculum et in seculum seculi.
Et ambulabam in latitudine, quia mandata tua exquisiui.
Et loquebar de testimonijs tuis in conspectu regum et non confundebar.
Et meditabar in mandatis tuis, que dilexi.
Et leuaui manus meas ad mandata tua, que dilexi, et exercebor in iustificationibus tuis.
Gloria patri.

Psalmus
Memor esto verbi tui seruo tuo, in quo michi spem dedisti.
Hec me consolata est in humilitate mea, quia eloquium tuum viuificauit me.
Superbi inique agebant vsquequaque, a lege autem tua non declinaui.
Memor fui iudiciorum tuorum a seculo, domine, et consolatus sum.
Defectio tenuit me, pro peccatoribus derelinquentibus legem tuam.
Cantabiles michi erant iustificationes tue in loco peregrinationis mee.
Memor fui nocte nominis tui, domine, et custodiui legem tuam.
Hec facta est michi, quia iustificationes tuas exquisiui.
Portio mea, domine, dixi custodire legem tuam.
Deprecatus sum faciem tuam in toto corde meo; miserere mei secundum eloquium tuum.
Cogitaui vias meas et conuerti pedes meos in testimonia tua.
Paratus sum et non sum turbatus, vt custodiam mandata tua.
Funes peccatorum circumplexi sunt me et legem tuam non sum oblitus.
Media nocte surgebam ad confitendum tibi super iudicia iustificationis tue.
Particeps ego sum omnium timentium te et custodientium mandata tua.
Misericordia tua, domine, plena est terra, iustificationes tuas doce me.
Gloria patri.

Psalmus
Bonitatem fecisti cum seruo tuo, domine, secundum verbum tuum.
Bonitatem et disciplinam et scientiam doce me, quia mandatis tuis credidi.
Priusquam humiliarer ego, deliqui, propterea eloquium tuum custodiui.
Bonus es tu et in bonitate tua doce me iustificationes tuas.
Multiplicata est super me iniquitas superborum; ego autem in toto corde meo scrutabor mandata tua.
Coagulatum est sicut lac cor eorum; ego vero legem tuam meditatus sum.
Bonum michi, quia humiliasti me, vt discam iustificationes tuas.
Bonum michi lex oris tui super milia auri et argenti.
Manus tue fecerunt me et plasmauerunt me; da michi intellectum, vt discam mandata tua.
Qui timent te videbunt me et letabuntur, quia in verba tua supersperaui.
Cognoui, domine, quia equitas iudicia tua et in veritate tua humiliasti me.
[386] Fiat misericordia tua, vt consoletur me, secundum eloquium tuum seruo tuo.
Ueniant michi miserationes tue et viuam, quia lex tua meditatio mea est.
Confundantur superbi, quia iniuste iniquitatem fecerunt in me; ego autem exercebor in mandatis tuis.
Conuertantur michi timentes te et qui nouerunt testimonia tua.
Fiat cor meum immaculatum in iustificationibus tuis, vt non confundar.
Gloria patri.

Dominicalis Ⱥ Laus et perennis gloria deo patri et filio, sancto simul paracleto in secula seculorum.

Capitulum ij Corinthiorum xiij.
Gratia domini nostri, Iesu Christi, et charitas dei et communicatio sanctispiritus sit semper cum omnibus nobis in Christo Iesu, domino nostro. Deo gratias.
℟ Inclina cor meum, deus, In testimonia tua.
℣ Auerte oculos meos, ne videant vanitatem, in via tua viuifica me. In testimonia. Gloria patri. Inclina cor meum.
℣ Ego dixi: "Domine, miserere mei, Sana animam meam, quia peccaui tibi."

Ferialis Ⱥ Da michi intellectum et scrutabor legem tuam, domine.

Capitulum Hieremie xvij.
Sana me, domine, et sanabor; saluum me fac et saluus ero, quoniam laus mea tu es. Deo gratias.
℟ Sana animam meam, Quia peccaui tibi.
℣ Ego dixi: "Domine, miserere mei." Quia. Gloria patri.
℣ Adiutor meus esto, domine, ne derelinquas me Neque despicias me, deus, salutaris meus.

Ad sextam
Hymnus
Rector potens, verax deus,
qui temperas rerum vices,
splendore mane instruis
et ignibus meridiem.
Extingue flammas litium,
aufer calorem noxium,
confer salutem corporum
veramque pacem cordium.
Presta, pater pijssime et cetera.
Psalmus
Defecit in salutare tuum anima mea et in verbum tuum supersperaui.
Defecerunt oculi mei in eloquium tuum dicentes: Quando consolaberis me?
Quia factus sum sicut vter in pruina, iustificationes tuas non sum oblitus.
Quot sunt dies serui tui? Quando facies de persequentibus me iudicium?
Narrauerunt michi iniqui fabulationes sed non vt lex tua.
Omnia mandata tua veritas, iniqui persecuti sunt me, adiuua me.
Paulominus consummauerunt me in terra; ego autem non dereliqui mandata tua.
Secundum misericordiam tuam viuifica me et custodiam testimonia oris tui.
Ineternum, domine, verbum tuum permanet in celo.
In generatione et generationem veritas tua; fundasti terram et permanet.
Ordinatione tua perseuerat dies, quoniam omnia seruiunt tibi.
Nisi quod lex tua meditatio mea est, tunc forte perissem in humilitate [387 | b.vij.] mea.
Ineternum non obliuiscar iustificationes tuas, quia in ipsis viuificasti me.
Tuus sum ego, saluum me fac, quoniam iustificationes tuas exquisiui.
Me expectauerunt peccatores, vt perderent me; testimonia tua intellexi.
Omnis consummationis vidi finem, latum mandatum tuum nimis.
Gloria patri.

Psalmus
Quomodo dilexi legem tuam, domine, tota die meditatio mea est.
Super inimicos meos prudentem me fecisti mandato tuo, quia ineternum michi est.
Super omnes docentes me intellexi, quia testimonia tua meditatio mea est.
Super senes intellexi, qui‹a› mandata tua quesiui.
Ab omni via mala prohibui pedes meos, vt custodiam verba tua.
A iudicijs tuis non declinaui, quia tu legem posuisti michi.
Quam dulcia faucibus meis eloquia tua, super mel ori meo.
A mandatis tuis intellexi; propterea odiui omnem viam iniquitatis.
Lucerna pedibus meis verbum tuum et lumen semitis meis.
Iuraui et statui custodire iudicia iustitie tue.
Humiliatus sum vsquequaque, domine, viuifica me secundum verbum tuum.
Uoluntaria oris mei beneplacita fac, domine, et iudicia tua doce me.
Anima mea in manibus meis semper et legem tuam non sum oblitus.
Posuerunt peccatores laqueum michi et de mandatis tuis non erraui.
Hereditate acquisiui testimonia tua ineternum, quia exultatio cordis mei sunt.
Inclinaui cor meum ad faciendas iusitificationes tuas ineternum propter retributionem.
Gloria patri.

Psalmus
Iniquos odio habui et legem tuam dilexi.
Adiutor et susceptor meus es tu et in verbum tuum supersperaui.
Declinate a me, maligni, et scrutabor mandata dei mei.
Suscipe me secundum eloquium tuum et viuam; et non confundas me ab expectatione mea.
Adiuua me et saluus ero et meditabor in iustificationibus tuis semper.
Spreuisti omnes discedentes a iudici‹j›s tuis, quia iniusta cogitatio eorum.
Preuaricantes reputaui omnes peccatores terre; ideo dilexi testimonia tua.
Confige timore tuo carnes meas; a iudicijs enim tuis timui.
Feci iudicium et iustitiam; non tradas me calumniantibus me.
Suscipe seruum tuum in bonum; non calumnientur me superbi.
Oculi mei defecerunt in salutare tuum et in eloquium iustitie tue.
Fac cum seruo tuo secundum misericordiam tuam et iustificationes tuas doce me.
Seruus tuus sum ego, da [388] mihi intellectum, vt sciam testimonia tua.
Tempus faciendi, domine, dissipauerunt legem tuam.
Ideo dilexi mandata tua super aurum et topazion.
Propterea ad omnia mandata tua dirigebar, omnem viam iniquam odio habui.
Gloria.

Ⱥ dominicalis Gloria laudis resonet in ore omnium patri geniteque proli, spiritui sancto pariter resultet laude perenni.

Capitulum Ephesiorum iiij.
Unus dominus, vna fides, vnum baptisma, vnus deus et pater omnium, qui super omnes et per omnia et in omnibus nobis, qui est benedictus in secula seculorum. Amen. Deo gratias.
℟ Ineternum, domine, Permanet verbum tuum.
℣ In celo et in seculum seculi veritas tua. Permanet. Gloria patri.
℣ Dominus regit me et nichil michi deerit, In loco pascue ibi me collocauit.

Ferialis Ⱥ Adiuua me et saluus ero, domine.

Capitulum Galatharum vj.
Alter alterius onera portate et sic adimplebitis legem Christi. Deo gratias.
℟ Benedicam dominum In omni tempore.
℣ Semper laus eius in ore meo. In omni.
℣ Dominus regit me et nichil michi deerit, In loco pascue ibi me collocauit.
Ad nonam
Hymnus
Rerum deus, tenax vigor
immotus in te permanens,
lucis diurne tempora
successibus determinans,
Largire clarum vespere,
quo vita nusquam decidat,
sed premium mortis sacre
perennis instet gloria.
Presta, pater pijssime.
Psalmus
Mirabilia testimonia tua, domine, ideo scrutata est ea anima mea.
Declaratio sermonum tuorum illuminat et intellectum dat paruulis.
Os meum aperui et attraxi spiritum, quia mandata tua desiderabam.
Aspice in me et miserere mei secundum iudicium diligentium nomen tuum.
Gressus meos dirige secundum eloquium tuum et non dominetur mei omnis iniusticia.
Redime me a calumnijs hominum, vt custodiam mandata tua.
Faciem tuam illumina super seruum tuum et doce me iustificationes tuas.
Exitus aquarum deduxerunt oculi mei, quia non custodierunt legem tuam.
Iustus es, domine, et rectum iudicium tuum.
Mandasti iusticiam testimonia tua et veritatem tuam nimis.
Tabescere me fecit zelus meus, quia obliti sunt verba tua inimici mei.
Ignitum eloquium tuum vehementer et seruus tuus dilexit illud.
Adolescentulus sum ego et contemptus, iustificationes tuas non sum oblitus.
Iusticia tua, domine, iusticia ineternum et lex tua veritas.
[389 | b.viij.] Tribulatio et angustia inuenerunt me, mandata tua meditatio mea est.
Equitas testimonia tua ineternum; intellectum da michi et viuam.
Gloria patri.

Psalmus
Clamaui in toto corde, exaudi me, domine, iustificationes tuas requiram.
Clamaui ad te, saluum me fac, vt custodiam mandata tua.
Preueni in maturitate et clamaui, quia in verba tua supersperaui.
Preuenerunt oculi mei ad te diluculo, vt meditarer eloquia tua.
Uocem meam audi secundum misericordiam tuam, domine, et secundum iudicium tuum viuifica me.
Appropinquauerunt persequentes me iniquitati; a lege autem tua longe facti sunt.
Prope esto, domine, et omnes vie tue veritas.
Initio cognoui de testimonijs tuis, quia ineternum fundasti ea.
Uide humilitatem meam et eripe me, quia legem tuam non sum oblitus.
Iudica iudicium meum et redime me, propter eloquium tuum viuifica me.
Longe a peccatoribus salus, quia iustificationes tuas non exquisierunt.
Misericordie tue multe, domine, secundum iudicium tuum viuifica me.
Multi, qui persequuntur me et tribulant me; a testimonijs tuis non declinaui.
Uidi preuaricantes et tabescebam, quia eloquia tua non custodierunt.
Uide, quoniam mandata tua dilexi, domine, in misericordia tua viuifica me.
Principium verborum tuorum veritas, ineternum omnia iudicia iusticie tue.
Gloria patri.
Sicut erat.

Psalmus
Principes persecuti sunt me gratis et a verbis tuis formidauit cor meum.
Letabor ego super eloquia tua, sicut qui inuenit spolia multa.
Iniquitatem odio habui et abominatus sum, legem autem tuam dilexi.
Septies in die laudem dixi tibi super iudicia iusticie tue.
Pax multa diligentibus legem tuam et non est illis scandalum.
Expectabam salutare tuum, domine, et mandata tua dilexi.
Custodiuit anima mea testimonia tua et dilexit ea vehementer.
Seruaui mandata tua et testimonia tua, quia omnes vie mee in conspectu tuo.
Appropinquet deprecatio mea in conspectu tuo, domine, iuxta eloquium tuum da michi intellectum.
Intret postulatio mea in conspectu tuo, secundum eloquium tuum eripe me.
Eructabunt labia mea hymnum, cum docueris me iustificationes tuas.
[390] Pronunciabit lingua mea eloquium tuum, quia omnia mandata tua equitas.
Fiat manus tua, vt saluet me, quoniam mandata tua elegi.
Concupiui salutare tuum, domine, et lex tua meditatio mea est.
Uiuet anima mea et laudabit te et iudicia tua adiuuabunt me.
Erraui sicut ouis, que perijt; quere seruum tuum, domine, quia mandata tua non sum oblitus.
Gloria patri.

Ⱥ dominicalis Ex quo omnia, in quo omnia, per quem omnia, ipsi gloria in secula.

Capitulum j Thimotei j.
Regi autem seculorum immortali, inuisibili, soli deo honor et gloria in secula seculorum. Amen. Deo gratias.
℟ Clamaui in toto corde: Exaudi me, domine.
℣ Iustificationes tuas requiram. Exaudi. Gloria patri.
℣ Ab occultis meis munda me, domine, Et ab alienis parce seruo tuo.

Ⱥ ferialis Aspice in me, domine, et miserere mei.

Capitulum j Thessalonicensium v.
Omnia autem probate, quod bonum est tenete, ab omni specie mala abstinete vos. Deo gratias.
℟ Redime me, domine, Et miserere mei.
℣ Pes meus stetit in via recta; in ecclesijs benedicam te, domine. Et miserere. Gloria patri.
℣ Ab occultis meis.

FERIA SECUNDA
Inuitatorium Uenite exultemus domino.
Psalmus Uenite exultemus et cetera.

Hymnus
Somno refectis artubus,
spreto cubili surgimus,
nobis, pater, canentibus
adesse te deposcimus.
Te lingua primum concinat,
te mentis ardor ambiat,
vt actuum sequentium
tu, sancte, sis exordium.
Cedant tenebre lumini
et nox diurno syderi,
vt culpa, quam nox intulit,
lucis labescat munere.
Precamur idem supplices,
noxas vt omnes amputes
et ore te canentium
lauderis imperpetuum.
Presta, pater pijssime,
patrique et cetera.
Psalmus xxvj.
Dominus illuminatio mea et salus mea, quem timebo?
Dominus protector vite mee, a quo trepidabo?
Dum appropiant super me nocentes, vt edant carnes meas.
Qui tribulant me inimici mei, ipsi infirmati sunt et ceciderunt.
Si consistant aduersum me castra, non timebit [391 | c.j.] cor meum.
Si exurgat aduersum me prelium, in hoc ego sperabo.
Unam petij a domino, hanc requiram, vt inhabitem in domo domini omnibus diebus vite mee,
Ut videam voluntatem domini et visitem te‹m›plum eius.
Quoniam abscondit me in tabernaculo suo in die malorum, protexit me in abscondito tabernaculi sui.
In petra exaltauit me et nunc exaltauit caput meum super inimicos meos.
Circuiui et immolaui in tabernaculo eius hostiam vociferationis; cantabo et psalmum dicam domino.
Exaudi, domine, vocem meam, qua clamaui ad te, miserere mei et exaudi me.
Tibi dixit cor meum, exquisiuit te facies mea, faciem tuam, domine, requiram.
Ne auertas faciem tuam a me, ne declines in ira a seruo tuo.
Adiutor meus esto, ne derelinquas me neque despicias me, deus, salutaris meus.
Quoniam pater meus et mater mea dereliquerunt me, dominus autem assumpsit me.
Legem pone michi, domine, in via tua et dirige me in semita recta propter inimicos meos.
Ne tradideris me in animas tribulantium me, quoniam insurrexerunt in me testes iniqui et mentita est iniquitas sibi.
Credo videre bona domini in terra viuentium.
Expecta dominum, viriliter age, et confortetur cor tuum, et sustine dominum.

Psalmus xxvij.
Ad te, domine clamabo: deus meus, ne sileas a me, nequando taceas a me et assimilabor descendentibus in lacum.
Exaudi, domine, vocem deprecationis mee, dum oro ad te, dum extollo manus meas ad templum sanctum tuum.
Ne simul tradas me cum peccatoribus et cum operantibus iniquitatem ne perdas me.
Qui loquuntur pacem cum proximo suo, mala autem in cordibus eorum,
Da illis secundum opera eorum et secundum nequitiam adinuentionum ipsorum.
Secundum opera manuum eorum tribue illis, redde retributionem eorum ipsis.
Quoniam non intellexerunt opera domini, et in opera manuum eius destrues illos et non edificabis eos.
Benedictus dominus, quoniam exaudiuit vocem deprecationis mee.
Dominus adiutor meus et protector meus, inn192 ipso sperauit cor meum et adiutus sum.
Et refloruit caro mea et ex voluntate mea confitebor ei.
Dominus fortitudo plebis sue et protector saluationum christi sui est.
Saluum fac populum tuum, domine, et benedic hereditati tue et rege eos et extolle illos vsque ineternum.
Gloria.

Ⱥ Dominus defensor vite mee.

Psalmus xxviij.
Afferte domino, filij dei, afferte domino filios arietum.
[392] Afferte domino gloriam et honorem, afferte domino gloriam nomini eius, adorate dominum in atrio sancto eius.
Uox domini super aquas, deus maiestatis intonuit, dominus super aquas multas.
Uox domini in virtute, vox domini in magnificentia.
Uox domini confringentis cedros, et confringet dominus cedros Libani
Et comminuet eos tanquam vitulum Libani, et dilectus quemadmodum filius vnicornium.
Uox domini intercidentis flammam ignis, vox domini concutientis desertum; et commouebit dominus desertum Cades.
Uox domini preparantis ceruos, et reuelabit condensa et in templo eius omnes dicent gloriam.
Dominus diluuium inhabitare facit et sedebit dominus rex ineternum.
Dominus virtutem populo suo dabit, dominus benedicet populo suo in pace.

Psalmus xxix.
Exaltabo te, domine, quoniam suscepisti me nec delectasti inimicos meos super me.
Domine, deus meus, clamaui ad te et sanasti me.
Domine, eduxisti ab inferno animam meam, saluasti me a descendentibus in lacum.
Psallite domino, sancti eius, et confitemini memorie sanctitatis eius.
Quoniam ira in indignatione eius et vita in voluntate eius.
Ad vesperum demorabitur fletus et ad matutinum leticia.
Ego autem dixi in abundantia mea: non mouebor in eternum.
Domine, in voluntate tua prestitisti decori meo virtutem.
Auertisti faciem tuam a me et factus sum conturbatus.
Ad te, domine, clamabo et ad deum meum deprecabor.
Que vtilitas in sanguine meo, dum descendero in corruptionem?
Nunquid confitebitur tibi puluis aut annunciabit veritatem tuam?
Audiuit dominus et misertus est mei, dominus factus est adiutor meus.
Conuertisti planctum meum in gaudium michi, concidisti saccum meum et circundedisti me leticia.
Ut cantet tibi gloria mea et non compungar, domine, deus meus, ineternum confitebor tibi.
Gloria.

Ⱥ Adorate dominum in aula sancta eius.

Psalmus xxx.
In te, domine, speraui, non confundar in eternum; in iusticia tua libera me.
Inclina ad me aurem tuam, accelera, vt eruas me.
Esto michi in deum protectorem et in domum refugij, vt saluum me facias.
Quoniam fortitudo mea et refugium meum es tu et propter nomen tuum deduces me et enutries me.
Educes me de laqueo, quem absconderunt michi, quoniam tu es [393 | c.ij.] protector meus.
In manus tuas commendo spiritum meum; redemisti me, domine, deus veritatis.
Odisti obseruantes vanitates superuacue.
Ego autem in domino speraui; exultabo et letabor in misericordia tua.
Quoniam respexisti humilitatem meam, saluasti de necessitatibus animam meam.
Nec conclusisti me in manibus inimici, statuisti in loco spacioso pedes meos.
Miserere mei, domine, quoniam tribulor; conturbatus est in ira oculus meus, anima mea et venter meus.
Quoniam defecit in dolore vita mea et anni mei in gemitibus.
Infirmata est in paupertate virtus mea et ossa mea conturbata sunt.
Super omnes inimicos meos factus sum opprobrium vicinis meis valde et timor notis meis.
Qui videbant me foras, fugerunt a me; obliuioni datus sum tanquam mortuus a corde.
Factus sum tanquam vas perditum, quoniam audiui vituparationem multorum commorantium in circuitu.
In eo dum conuenirent simul aduersum me, accipere animam meam consiliati sunt.
Ego autem speraui in te, domine. Dixi: Deus meus es tu, in manibus tuis sortes mee.
Eripe me de manu inimicorum meorum et a persequentibus me.
Illustra faciem tuam super seruum tuum et saluum me fac in misericordia tua, domine; non confundar, quoniam inuocaui te.
Erubescant impij et deducantur in infernum, muta fiant labia dolosa.
Que loquuntur aduersus iustum iniquitatem in superbia et in abusione.
Quam magna multitudo dulcedinis tue, domine, quam abscondisti timentibus te.
Perfecisti eis, qui sperant in te, in conspectu filiorum hominum.
Abscondes eos in abscondito faciei tue a conturbatione hominum.
Proteges eos in tabernaculo tuo a contradictione linguarum.
Benedictus dominus, quoniam mirificauit misericordiam suam michi in ciuitate munita.
Ego autem dixi in excessu mentis mee: Proiectus sum a facie oculorum tuorum.
Ideo exaudisti vocem orationis mee, dum clamarem ad te.
Diligite dominum, omnes sancti eius, quoniam veritatem requiret dominus et retribuet abundantern193 facientibus superbiam.
Uiriliter agite et confortetur cor vestrum, omnes, qui speratis in domino.

Intellectus Dauid. Psalmus xxxj.
[394] Beati, quorum remisse sunt iniquitates et quorum tecta sunt peccata.
Beatus vir, cui non imputauit dominus peccatum, nec est in spiritu eius dolus.
Quoniam tacui, inueterauerunt ossa mea, dum clamarem tota die.
Quoniam die ac nocte grauata est super me manus tua; conuersus sum in erumna mea, dum configitur spina.
Delictum meum cognitum tibi feci et iniusticiam meam non abscondi.
Dixi: Confitebor aduersum me iniusticiam meam domino, et tu remisisti impietatem peccati mei.
Pro hac orabit ad te omnis sanctus in tempore oportuno.
Ueruntamen in diluuio aquarum multarum ad eum non approximabunt.
Tu es refugium meum a tribulatione, que circundedit me. Exultatio mea, erue me a circundantibus me.
Intellectum tibi dabo et instruam te, in via hac, qua gradieris, firmabo super te oculos meos.
Nolite fieri sicut equus et mulus, quibus non est intellectus.
In chamo et freno maxillas eorum constringe, qui non approximant ad te.
Multa flagella peccatoris, sperantem autem in domino misericordia circundabit.
Letamini in domino et exultate, iusti, et gloriamini, omnes recti corde.
Gloria.

Ⱥ In tua iusticia libera me, domine.

Psalmus xxxij.
Exultate, iusti, in domino; rectos decet collaudatio.
Confitemini domino in cythara, in psalterio decem chordarum psallite illi.
Cantate ei canticum nouum, bene psallite in vociferatione,
Quia rectum est verbum domini et omnia opera eius in fide.
Diligit misericordiam et iudicium; misericordia domini plena est terra.
Uerbo domini celi firmati sunt et spiritu oris eius omnis virtus eorum.
Congregans sicut in vtre aquas maris, ponens in thesauris abyssos.
Timeat dominum omnis terra; ab eo autem commoueantur omnes inhabitantes orbem,
Quoniam ipse dixit et facta sunt, ipse mandauit et creata sunt.
Dominus dissipat consilia gentium, reprobat autem cogitationes populorum et reprobat consilia principum.
Consilium autem domini in eternum manet, cogitationes cordis eius in generatione et generationem.
Beata gens, cuius est dominus deus eius, populus, quem elegit in hereditatem sibi.
De celo respexit dominus, vidit omnes filios hominum.
De preparato habita‹cu›lo suo respexit super omnes, qui habitant terram.
Qui finxit singillatim corda eorum, qui intelligit omnia opera eorum.
Non saluatur rex per multam virtutem et gygas non saluabitur [395 | c.iij.] in multitudine virtutis sue.
Fallax equus ad salutem, in abundantia autem virtutis sue non saluabitur.
Ecce oculi domini super metuentes eum et in eis, qui sperant super misericordia eius,
Ut eruat a morte animas eorum et alat eos in fame.
Anima nostra sustinet dominum, quoniam adiutor et protector noster est.
Quia in eo letabitur cor nostrum et in nomine sancto eius sperauimus.
Fiat misericordia tua, domine, super nos, quemadmodum sperauimus in te.

Psalmus xxxiij.
Benedicam dominum in omni tempore, semper laus eius in ore meo.
In domino laudabitur anima mea, audiant mansueti et letentur.
Magnificate dominum mecum et exaltemus nomen eius in idipsum.
Exquisiui dominum et exaudiuit me et ex omnibus tribulationibus meis eripuit me.
Accedite ad eum et illuminamini et facies vestre non confundentur.
Iste pauper clamauit et dominus exaudiuit eum et ex omnibus tribulationibus eius saluauit eum.
Immittet angelus domini in circuitu timentium eum et eripiet eos.
Gustate et videte, quoniam suauis est dominus; beatus vir, qui sperat in eo.
Timete dominum, omnes sancti eius, quoniam non est inopia timentibus eum.
Diuites eguerunt et esurierunt, inquirentes autem dominum non minuentur omni bono.
Uenite, filij, audite me: timorem domini docebo vos.
Quis est homo, qui vult vitam, diligit dies videre bonos?
Prohibe linguam tuam a malo et labia tua, ne loquantur dolum.
Diuerte a malo et fac bonum, inquire pacem et persequere eam.
Oculi domini super iustos et aures eius in preces eorum.
Uultus autem domini super facientes mala, vt perdat de terra memoriam eorum.
Clamauerunt iusti et dominus exaudiuit eos et ex omnibus tribulationibus eorum liberauit eos.
Iuxta est dominus his, qui tribulato sunt corde, et humiles spiritu saluabit.
Multe tribulationes iustorum et de omnibus his liberabit eos dominus.
Custodit dominus omnia ossa eorum, vnum ex his non conteretur.
Mors peccatorum pessima et qui oderunt iustum delinquent.
Redimet dominus animas sanctorum suorum et non delinquent omnes, qui sperant in eo.
Gloria patri.

Ⱥ Rectos decet collaudatio.

Psalmus xxxiiij.
Iudica, domine, nocentes me, expugna impugnantes me.
Apprehende arma et scutum et exurge in adiutorium michi.
Effunde frameam et conclude aduersus [396] eos, qui persequuntur me, dic anime mee: Salus tua ego sum.
Confundantur et reuereantur querentes animam meam.
Auertantur retrorsum et confundantur cogitantes michi mala.
Fiant tanquam puluis ante faciem venti et angelus domini coartans eos.
Fiat via illorum tenebre et lubricum et angelus domini persequens eos.
Quoniam gratis absconderunt michi in interitum laquei sui, superuacue exprobrauerunt animam meam.
Ueniat illi laqueus, quem ignorat, et captio, quamn194 abscondit, apprehendat eum et in laqueum cadat in ipsum.
Anima autem mea exultabit in domino et delectabitur in salutari suo.
Omnia ossa mea dicent: Domine, quis similis tui?
Eripiens inopem de manu fortiorum eius, egenum et pauperem a diripientibus eum.
Surgentes testes iniqui, que ignorabam interrogabant me.
Retribuebant michi mala pro bonis, sterilitatem anime mee.
Ego autem, cum michi molesti essent, induebar cilicio.
Humiliabam in ieiunio animam meam et oratio mea in sinu meo conuertetur.
Quasi proximum, quasi fratrem nostrum, sic complacebam; quasi lugens et contristatus, sic humiliabar.
Et aduersum me letati sunt et conuenerunt, congregata sunt super me flagella et ignoraui.
Dissipati sunt nec compuncti, tentauerunt me, subsannauerunt me subsannatione, frenduerunt super me dentibus suis.
Domine, quando respicies, restitue animam meam a malignitate eorum, a leonibus vnicam meam.
Confitebor tibi in ecclesia magna, in populo graui laudabo te.
Non supergaudeant michi, qui aduersantur michi inique, qui oderunt me gratis et annuunt oculis.
Quoniam michi quidem pacifice loquebantur et in iracundia terre loquentes dolos cogitabant.
Et dilatauerunt super me os suum, dixerunt: Euge, euge, viderunt oculi nostri.
Uidisti, domine, ne sileas, domine, ne discedas a me.
Exurge et intende iudicio meo, deus meus et dominus meus, in causam meam.
Iudica me secundum iusticiam tuam, domine deus meus, et non supergaudeant michi.
Non dicant in cordibus suis: Euge, euge, anime nostre, nec dicant: Deuorabimus eum.
Erubescant et reuereantur simul, qui gratulantur malis meis.
Induantur [397 | c.iiij.] confusione et reuerentia, qui maligna loquuntur super me.
Exultent et letentur, qui volunt iusticiam meam, et dicant semper: Magnificetur dominus, qui volunt pacem serui eius.
Et lingua mea meditabitur iusticiam tuam, tota die laudem tuam.

Psalmus xxxv.
Dixit iniustus, vt delinquat in semetipso; non est timor dei ante oculos eius,
Quoniam dolose egit in conspectu eius, vt inueniatur iniquitas eius ad odium.
Uerba oris eius iniquitas et dolus, noluit intelligere, vt bene ageret.
Iniquitatem meditatus est in cubili suo, astitit omni vie non bone, maliciam autem non odiuit.
Domine, in celo misericordia tua et veritas tua vsque ad nubes.
Iusticia tua sicut montes dei, iudicia tua abyssus multa.
Homines et iumenta saluabis, domine, quemadmodum multiplicasti misericordiam tuam, deus.
Filij autem hominum in tegmine alarum tuarum sperabunt.
Inebriabuntur ab vbertate domus tue et torrente voluptatis tue potabis eos.
Quoniam apud te est fons vite et in lumine tuo videbis lumen.
Pretende misericordiam tuam scientibus te et iusticiam tuam his, qui recto sunt corde.
Ibi ceciderunt, qui operantur iniquitatem; expulsi sunt nec potuerunt stare.
Gloria patri et filio et spiritui sancto.
Sicut erat in principio et nunc et semper.

Ⱥ Expugna impugnantes me, domine.

Psalmus xxxvj.
Noli emulari in malignantibus neque zelauerisn195 facientes iniquitatem.
Quoniam tanquam fenum velociter arescent et quemadmodum olera herbarum cito decident.
Spera in domino et fac bonitatem et inhabita terram et pasceris in diuitijs eius.
Delectare in domino et dabit tibi petitiones cordis tui.
Reuela domino viam tuam et spera in eo et ipse faciet.
Et educet quasi lumen iusticiam tuam et iudicium tuum tanquam meridiem; subditus esto domino et ora eum.
Noli emulari in eo, qui prosperatur in via sua, et in homine faciente iniusticias.
Desine ab ira et derelinque furorem; noli emulari, vt maligneris.
Quoniam qui malignantur, exterminabuntur; sustinentes autem dominum ipsi hereditabunt terram.
Et adhuc pusillum et non erit peccator, et queres locum eius et [398] non inuenies.
Mansueti autem hereditabunt terram et delectabuntur in multitudine pacis.
Obseruabit peccator iustum et stridebit super eum dentibus suis.
Dominus autem irridebit eum, quoniam prospexit, quod veniet dies eius.
Gladium euaginauerunt peccatores, intenderunt arcum suum.
Ut decipiant pauperem et inopem, vt trucident rectos corde.
Gladius eorum intret in corda ipsorum et arcus eorum confringatur.
Melius est modicum iusto, super diuitias peccatorum multas.
Quoniam brachia peccatorum conterentur, confirmat autem iustos dominus.
Nouit dominus dies immaculatorum et hereditas eorum ineternum erit.
Non confundentur in tempore malo et in diebus famis saturabuntur, quia peccatores peribunt.
Inimici vero domini mox, vt honorificati fuerint et exaltati, deficientes, quemadmodum fumus deficient.
Mutuabitur peccator et non soluet, iustus autem miseretur et retribuet.
Quia benedicentes ei hereditabunt terram, maledicentes autem ei disperibunt.
Apud dominum gressus hominis dirigetur et viam eius volet.
Cum ceciderit iustus, non collidetur, quia dominus supponit manum suam.
Iunior fui, etenim senui et non vidi iustum derelictum nec semen eius querens panem.
Tota die miseretur et commodat et semen illius in benedictione erit.
Declina a malo et fac bonum et inhabita in seculum seculi.
Quia dominus amat iudicium et non derelinquet sanctos suos; ineternum conseruabuntur.
Iniusti punientur et semen impiorum peribit.
Iusti autem hereditabunt terram et inhabitabunt in seculum seculi super eam.
Os iusti meditabitur sapientiam et lingua eius loquetur iudicium.
Lex dei eius in corde ipsius et non supplantabuntur gressus eius.
Considerat peccator iustum et querit mortificare eum.
Dominus autem non derelinquet eum in manibus eius nec damnabit eum, cum iudicabitur illi.
Expecta dominum et custodi viam eius et exaltabit te, vt hereditate capias terram, cum perierint peccatores, videbis.
Uidi impium superexaltatum et eleuatum sicut cedros Libani.
Et transiui et ecce non erat, quesiui eum et non est inuentus locus eius.
Custodi innocentiam et vide equitatem, quoniam sunt reliquie homini pacifico.
Iniusti autem disperibunt, simul reliquie impiorum interibunt.
Salus autem iustorum a domino, et protector eorum in tempore tribulationis.
Et adiuuabit eos dominus et liberabit eos et eruet eos a peccatoribus et saluabit eos, quia sperauerunt in eo.

Psalmus xxxvij.
[399 | c.v.] Domine, ne in furore tuo arguas me neque in ira tua corripias me,
Quoniam sagitte tue infixe sunt michi et confirmasti super me manum tuam.
Non est sanitas in carne mea a facie ire tue, non est pax ossibus meis a facie peccatorum meorum.
Quoniam iniquitates mee supergresse sunt caput meum et sicut onus graue grauate sunt super me.
Putruerunt et corrupte sunt cicatrices mee a facie insipientie mee.
Miser factus sum et curuatus sum vsque in finem, tota die contristatus ingrediebar.
Quoniam lumbi mei impleti sunt illusionibus et non est sanitas in carne mea.
Afflictus sum et humiliatus sum nimis, rugiebam a gemitu cordis mei.
Domine, ante te omne desiderium meum et gemitus meus a te non est absconditus.
Cor meum conturbatum est, dereliquit me virtus mea et lumen oculorum meorum et ipsum non est mecum.
Amici mei et proximi mei aduersum me appropinquauerunt et steterunt.
Et qui iuxta me erant, de longe steterunt et vim faciebant, qui querebant animam meam.
Et qui inquirebant mala michi, locuti sunt vanitates et dolos tota die meditabantur.
Ego autem tanquam surdus non audiebam et sicut mutus non aperiens os suum.
Et factus sum sicut homo non audiens et non habens in ore suo redargutiones.
Quoniam in te, domine, speraui, tu exaudies me, domine deus meus.
Quia dixi: Nequando supergaudeant michi inimici mei, et dum commouentur pedes mei, super me magna locuti sunt.
Quoniam ego in flagella paratus sum et dolor meus in conspectu meo semper.
Quoniam iniquitatem meam annunciabo et cogitabo pro peccato meo.
Inimici autem mei viuunt et confirmati sunt super me et multiplicati sunt, qui oderunt me inique.
Qui retribuunt mala pro bonis detrahebant michi, quoniam sequebar bonitatem.
Ne derelinquas me, domine deus meus, ne discesseris a me.
Intende in adiutorium meum, domine deus salutis mee.
Gloria patri.

Ⱥ Reuela domino viam tuam.
℣ Domine, in celo misericordia tua, Et vsque ad nubes veritas tua.

A dominica prima post octauas epiphanie vsque ad quadragesimam, et ab octauis penthecostes vsque ad aduentum domini, quotienscunque de feria cantatur
℣ Fiat misericordia tua, domine, super nos, Quemadmodum sperauimus in te.

Ad laudes
Psalmus l.
Miserere mei, deus, secundum magnam misericordiam tuam.
Et secundum multitudinem miserationum [400] tuarum dele iniquitatem meam.
Amplius laua me ab iniquitate mea et a peccato meo munda me.
Quoniam iniquitatem meam ego cognosco et peccatum meum contra me est semper.
Tibi soli peccaui et malum coram te feci, vt iustificeris in sermonibus tuis et vincas, cum iudicaris.
Ecce enim in iniquitatibus conceptus sum et in peccatis concepit me mater mea.
Ecce enim veritatem dilexisti, incerta et occulta sapientie tue manifestasti michi.
Asperges me, domine, ysopo et mundabor, lauabis me et super niuem dealbabor.
Auditui meo dabis gaudium et leticiam et exultabunt ossa humiliata.
Auerte faciem tuam a peccatis meis et omnes iniquitates meas dele.
Cor mundum crea in me, deus, et spiritum rectum innoua in visceribus meis.
Ne proijcias me a facie tua et spiritum sanctum tuum ne auferas a me.
Redde michi leticiam salutaris tui et spiritu principali confirma me.
Docebo iniquos vias tuas et impij ad te conuertentur.
Libera me de sanguinibus, deus, deus salutis mee, et exultabit lingua mea iusticiam tuam.
Domine, labia mea aperies et os meum annunciabit laudem tuam.
Quoniam, si voluisses sacrificium, dedissem vtique, holocaustis non delectaberis.
Sacrificium deo spiritus contribulatus; cor contritum et humiliatum, deus, non despicies.
Benigne fac, domine, in bona voluntate tua Syon, vt edificentur muri Hierusalem.
Tunc acceptabis sacrificium iusticie, oblationes et holocausta, tunc imponent super altare tuum vitulos.
Gloria patri.

Ⱥ Miserere mei, deus.

Psalmus v.
Uerba mea auribus percipe, domine, intellige clamorem meum.
Intende voci orationis mee, rex meus et deus meus.
Quoniam ad te orabo, domine, mane exaudies vocem meam.
Mane astabo tibi et videbo, quoniam non deus volens iniquitatem tu es.
Neque habitabit iuxta te malignus neque permanebunt iniusti ante oculos tuos.
Odisti omnes, qui operantur iniquitatem, perdes omnes, qui loquuntur mendacium.
Uirum sanguinum et dolosum abominabitur dominus; ego autem in multitudine misericordie tue.
Introibo in domum tuam, adorabo ad templum sanctum tuum in timore tuo.
Domine, deduc me in iusticia tua propter inimicos meos, dirige in conspectu tuo viam meam.
Quoniam non est in ore eorum veritas, cor eorum vanum est.
Sepulcrum patens est guttur eorum, linguis suis dolose agebant, iudica illos, [401 | c.vj.] deus.
Decidant a cogitationibus suis, secundum multitudinem impietatum eorum expelle eos, quoniam irritauerunt te, domine.
Et letentur omnes, qui sperant in te, ineternum exultabunt et habitabis in eis.
Et gloriabuntur in te omnes, qui diligunt nomen tuum, quoniam tu benedices iusto.
Domine, vt scuto bone voluntatis tue coronasti nos.

Ⱥ Intellige clamorem meum.
Ⱥ Deus, deus meus, ad te de luce vigilo.
Idem psalmus.

Canticum Esaie xij.
Confitebor tibi, domine, quoniam iratus es mihi; conuersus est furor tuus et consolatus es me.
Ecce, deus saluator meus, fiducialiter agam et non timebo,
Quia fortitudo mea et laus mea dominus et factus es michi in salutem.
Haurietis aquas in gaudio de fontibus saluatoris et dicetis in illa die: Confitemini domino et inuocate nomen eius.
Notas facite in populis adinuentiones eius; mementote, quoniam excelsum est nomen eius.
Cantate domino, quoniam magnifice fecit, annunciate hoc in vniuersa terra.
Exulta et lauda, habitatio Syon, quia magnus in medio tui sanctus Israel.

Ⱥ Conuersus est furor tuus, domine, et consolatus es me.
Ⱥ Laudate dominum de celis.
Psalmus Ipsum.

Capitulum j Corinthiorum xvj.
Fratres, vigilate et orate, state in fide, viriliter agite et confortamini et omnia vestra in charitate fiant. Deo gratias.

Hymnus
Splendor paterne glorie
de luce lucem proferens,
lux lucis et fons luminis,
dies diem illuminans.
Uerusque sol illabere
micans nitore perpeti
iubarque sancti spiritus
infunde nostris sensibus.
Uotis vocemus te patrem,
patrem perennis glorie,
patrem potentis gratie
culpam releget lubricam.
Informet actus strennuos,
dentem retundat inuidi,
casus secundet asperos,
donet gerendi gratiam.
Mentem gubernet et regat
casto fideli corpore,
fides calore ferueat,
fraudis venena nesciat.
Christusque nobis sit cibus
potusque noster sit fides,
leti bibamus sobriam
ebrietatem spiritus.
Letus dies hic transeat,
pudor sit vt diluculum,
fides velut meridies,
crepusculum mens nesciat.
Aurora cursus prouehit,
aurora totus prodeat,
in patre totus filius
et totus in verbo pater.
Deo patri sit gloria
eiusque soli filio
cum spiritu paracleto
in sempiterna secula. Amen.
℣ In matutinis, domine, meditabor in te, Quia fuisti adiutor meus.
Ⱥ Benedictus dominus deus Israel.
Psalmus Ipsum.

Preces minores

[402] Kyrie eleyson.
Christe eleyson.
Kyrie eleyson.

Pater noster.
Et ne nos inducas in tentationem Sed libera nos a malo.
Ego dixi: Domine, miserere mei, Sana animam meam, quia peccaui tibi.
Conuertere, domine, vsquequo, Et deprecabilis esto super seruos tuos.
Fiat misericordia tua, domine, super nos, Quemadmodum sperauimus in te.
Confiteantur tibi, domine, omnia opera tua Et sancti tui benedicant tibi.
Sacerdotes tui induantur iusticiam Et sancti tui exultent.
Domine, saluos fac reges Et exaudi nos in die, qua inuocauerimus te.
Saluum fac populum tuum, domine, Et benedic hereditati tue et rege eos et extolle illos vsque ineternum.
Fiat pax in virtute tua Et abundantia in turribus tuis.
Pro omnibus nobis bona facientibus Retribuere dignare omnibus.
Pro infirmis et captiuis Libera, deus, Israel ex omnibus tribulationibus suis.
Oremus pro fidelibus defunctis: Requiem eternam dona eis, domine, et lux perpetua luceat eis.
Requiescant in pace. Amen.
Pro fratribus et sororibus nostris absentibus: Saluos fac seruos tuos et ancillas tuas, deus meus, sperantes in te.
Mitte eis auxilium de sancto Et de Syon tuere eos.
Exaudi, domine, vocem meam, qua clamaui ad te, Miserere mei et exaudi me.
Psalmus Miserere mei, deus, et cetera.
Gloria patri.
Exurge, domine, adiuua nos Et libera nos propter nomen sanctum tuum.
Domine, deus virtutum, conuerte nos Et ostende faciem tuam et salui erimus.
Domine, exaudi orationem meam Et clamor meus ad te veniat.
Dominus vobiscum. Et cum spiritu tuo.
Oremus
Oratio dominicalis.
Ordine prenotato dicende sunt preces ad omnes horas diurnales singulis diebus ferialibus.

FERIA TERTIA
Inuitatorium Iubilemus deo, Salutari nostro.
Psalmus Uenite.

Hymnus
Consors paterni luminis,
lux ipse lucis et dies,
noctem canendo rumpimus,
assiste postulantibus.
Aufer tenebras mentium,
fuga cateruas demonum,
expelle somnolentiam,
ne pigritantes obruat.
Sic, Christe, nobis omnibus
indulgeas credentibus,
vt prosit exorantibus
quod precinentes psallimus.
Presta, pater pijssime.
Psalmus xxxviij.
[403 | c.vij.] Dixi: Custodiam vias meas, vt non delinquam in lingua mea.
Posui ori meo custodiam, cum consisteret peccator aduersum me.
Obmutui et humiliatus sum et silui a bonis et dolor meus renouatus est.
Concaluit cor meum intra me et in meditatione mea exardescet ignis.
Locutus sum in lingua mea: Notum fac mihi, domine, finem meum.
Et numerum dierum meorum quis est, vt sciam quid desit michi?
Ecce mensurabiles posuisti dies meos et substantia mea tanquam nichilum ante te.
Ueruntamen vniuersa vanitas, omnis homo viuens.
Ueruntamen in imagine pertransit homo sed et frustra conturbatur.
Thesaurizat et ignorat, cui congregabit ea.
Et nunc que est expectatio mea: nonne dominus? Et substantia mea apud te est.
Ab omnibus iniquitatibus meis erue me, opprobrium insipienti dedisti me.
Obmutui et non aperui os meum, quoniam tu fecisti; amoue a me plagas tuas.
A fortitudine manus tue ego defeci in increpationibus, propter iniquitatem corripuisti hominem.
Et tabescere fecisti sicut araneam animam eius, veruntamen vane conturbatur omnis homo.
Exaudi orationem meam, domine, et deprecationem meam, auribus percipe lachrymas meas.
Ne sileas, quoniam aduena ego sum apud te et peregrinus, sicut omnes patres mei.
Remitte michi, vt refrigerer, priusquam abeam, et amplius non ero.

Psalmus xxxix.
Expectans expectaui dominum et intendit michi.
Et exaudiuit preces meas et eduxit me de lacu miserie et de luto fecis.
Et statuit supra petram pedes meos et direxit gressus meos.
Et misit in os meum canticum nouum, carmen deo nostro.
Uidebunt multi et timebunt et sperabunt in domino.
Beatus vir, cuius est nomen domini spes eius, et non respexit in vanitates et insanias falsas.
Multa fecisti tu, domine deus meus, mirabilia tua et cogitationibus tuis non est, qui similis sit [404] tibi.
Annunciaui et locutus sum, multiplicati sunt super numerum.
Sacrificium et oblationem noluisti, aures autem perfecisti michi.
Holocaustum et pro peccato non postulasti, tunc dixi: Ecce venio.
In capite libri scriptum est de me, vt facerem voluntatem tuam; deus meus, volui, et legem tuam in medio cordis mei.
Annunciaui iusticiam tuam in ecclesia magna; ecce labia mea non prohibebo, domine, tu scisti.
Iusticiam tuam non abscondi in corde meo, veritatem tuam et salutare tuum dixi.
Non abscondi misericordiam tuam et veritatem tuam a consilio multo.
Tu autem, domine, ne longe facias miserationes tuas a me, misericordia tua et veritas tua semper susceperunt me.
Quoniam circundederunt me mala, quorum non est numerus, comprehenderunt me iniquitates mee et non potui vt viderem.
Multiplicate sunt super capillos capitis mei et cor meum dereliquit me.
Complaceat tibi, domine, vt eruas me; domine, ad adiuuandum me respice.
Confundantur et reuereantur simul, qui querunt animam meam, vt auferant eam.
Auertantur retrorsum et reuereantur, qui volunt michi mala.
Ferant confestim confusionem suam, qui dicunt michi: Euge, euge.
Exultent et letentur super te omnes querentes te et dicant semper: Magnificetur dominus, qui diligunt salutare tuum.
Ego autem mendicus sum et pauper, dominus sollicitus est mei.
Adiutor meus et protector meus tu es, deus meus, ne tardaueris.
Gloria patri.

Ⱥ Ut non delinquam in lingua mea.

Psalmus xl.
Beatus, qui intelligit super egenum et pauperem, in die mala liberabit eum dominus.
Dominus conseruet eum et viuificet eum et beatum faciet eum in terra et non tradat eum in animam inimicorum eius.
Dominus opem ferat illi super lectum doloris eius, vniuersum stratum eius versasti in infirmitate eius.
Ego dixi: Domine, miserere mei, sana animam meam, quia peccaui tibi.
Inimici mei dixerunt mala michi: Quando moritur et peribit nomen eius.
Et si ingrediebatur, vt videret, vana loquebatur, cor eius congregauitn196 iniquitatem sibi.
Egrediebatur foras et loquebatur in idipsum.
Aduersum me susurrabant omnes inimici mei, aduersum me cogitabant mala michi.
Uerbum iniquum constituerunt aduersum me: Nunquid qui dormit non adijciat, vt resurgat?
Etenim homo pacis mee, in quo speraui, qui edebat panes meos, magnificauit super me supplantationem.
[405 | c.viij.] Tu autem, domine, miserere mei et resuscita me et retribuam eis.
In hoc cognoui, quoniam voluisti me, quoniam non gaudebit inimicus meus super me.
Me autem propter innocentiam suscepisti et confirmasti me in conspectu tuo ineternum.
Benedictus dominus, deus Israel, a seculo et in seculum. Fiat, fiat.

Psalmus xlj.
Quemadmodum desiderat ceruus ad fontes aquarum, ita desiderat anima mea ad te, deus.
Sitiuit anima mea ad deum, fontem viuum, quando veniam et apparebo ante faciem dei.
Fuerunt michi lachryme mee panes die ac nocte, dum dicitur michi quotidie: Ubi est deus tuus?
Hec recordatus sum et effudi in me animam meam, quoniam transibo in locum tabernaculi admirabilis vsque ad domum dei.
In voce exultationis et confessionis sonus epulantis.
Quare tristis es, anima mea, et quare conturbas me?
Spera in deo, quoniam adhuc confitebor illi, salutare vultus mei et deus meus.
Ad meipsum anima mea conturbata est, propterea memor ero tui de terra Iordanis et Hermonijm a monte modico.
Abyssus abyssum inuocat in voce cataractarum tuarum.
Omnia excelsa tua et fluctus tui super me transierunt.
In die mandauit dominus misericordiam suam et nocte canticum eius.
Apud me oratio deo vite mee; dicam deo: Susceptor meus es.
Quare oblitus es mei et quare contristatus incedo, dum affligit me inimicus?
Dum confringuntur ossa mea, exprobrauerunt michi, qui tribulant me, inimici mei,
Dum dicunt michi per singulos dies: Ubi est deus tuus?
Quare tristis es, anima mea, et quare conturbas me?
Spera in deo, quoniam adhuc confitebor illi, salutare vultus mei et deus meus.
Gloria patri et filio et spiritui sancto.
Sicut erat in principio.

Ⱥ Sana, domine, animam meam, quia peccaui tibi.

Psalmus xliij.
Deus, auribus nostris audiuimus, patres nostri annunciauerunt nobis
Opus, quod operatus es in diebus eorum et in diebus antiquis.
Manus tua gentes disperdidit et plantasti eos, afflixisti populos et expulisti eos.
Nec enim in gladio suo possederunt terram et brachium eorum non saluabit eos
Sed dextera tua et brachium [406] tuum et illuminatio vultus tui, quoniam complacuisti in eis.
Tu es ipse rex meus et deus meus, qui mandas salutes Iacob.
In te inimicos nostros ventilabimus cornu et in nomine tuo spernemus insurgentes in nobis.
Non enim in arcu meo sperabo et gladius meus non saluabit me.
Saluasti enim nos de affligentibus nos et odientes nos confudisti.
In deo laudabimur tota die et in nomine tuo confitebimur tibi in seculum.
Nunc autem repulisti et confudisti nos et non egredieris, deus, in virtutibus nostris.
Auertisti nos retrorsum post inimicos nostros, et qui oderunt nos, diripiebant sibi.
Dedisti nos tanquam oues escarum et in gentibus dispersisti nos.
Uendidisti populum tuum sine precio et non fuit multitudo in commutationibus eorum.
Posuisti nos opprobrium vicinis nostris, subsannationem et derisum his, qui in circuitu nostro sunt.
Posuisti nos in similitudinem gentibus, commotionem capitis in populis.
Tota die verecundia mea contra me est et confusio faciei mee cooperuit me
A voce exprobrantis et obloquentis, a facie inimici et persequentis.
Hec omnia venerunt super nos nec obliti sumus te et inique non egimus in testamento tuo.
Et non recessit retro cor nostrum et declinasti semitas nostras a via tua,
Quoniam humiliasti nos in loco afflictionis et cooperuit nos vmbra mortis.
Si obliti sumus nomen dei nostri et si expandimus manus nostras ad deum alienum,
Nonne deus requiret ista; ipse enim nouit abscondita cordis.
Quoniam propter te mortificamur tota die, estimati sumus sicut oues occisionis.
Exurge, quare obdormis, domine? Exurge et ne repellas in finem.
Quare faciem tuam auertis, obliuisceris inopie nostre et tribulationis nostre?
Quoniam humiliata est in puluere anima nostra, conglutinatus est in terra venter noster.
Exurge, domine, adiuua nos et redime nos propter nomen tuum.

Psalmus xliiij.
Eructauit cor meum verbum bonum, dico ego opera mea regi.
Lingua mea calamus scribe velociter scribentis.
Speciosus forma pre filijs hominum, diffusa est gratia in labijs tuis, propterea benedixit te deus ineternum.
Accingere gladio tuo super femur tuum potentissime.
Specie tua et pulcritudine tua intende, prospere procede et regna
Propter veritatem et mansuetudinem [407 | d.j.] et iusticiam, et deducet te mirabiliter dextera tua.
Sagitte tue acute, populi sub te cadent in corda inimicorum regis.
Sedes tua, deus, in seculum seculi, virga directionis virga regni tui.
Dilexisti iusticiam et odisti iniquitatem, propterea vnxit te deus, deus tuus, oleo leticie pre consortibus tuis.
Myrrha et gutta et casia a vestimentis tuis a domibus eburneis, ex quibus delectauerunt te filie regum in honore tuo.
Astitit regina a dextris tuis in vestitu deaurato circundata varietate.
Audi, filia, et vide et inclina aurem tuam et obliuiscere populum tuum et domum patris tui.
Et concupiscet rex decorem tuum, quoniam ipse est dominus deus tuus et adorabunt eum.
Et filie Tyri in muneribus vultum tuum deprecabuntur, omnes diuites plebis.
Omnis gloria eius filie regis ab intus, in fimbrijs aureis, circumamicta varietatibus.
Adducentur regi virgines post eam, proxime eius afferentur tibi.
Afferentur in leticia et exultatione, adducentur in templum regis.
Pro patribus tuis nati sunt tibi filij, constitues eos principes super omnem terram.
Memor ero nominis tui, domine, in omni generatione et generationem.
Propterea populi confitebuntur tibi ineternum et in seculum seculi.
Gloria patri.

Ⱥ Eructauit cor meum verbum bonum.

Pro archanis. Psalmus xlv.
Deus noster refugium et virtus, adiutor in tribulationibus, que inuenerunt nos nimis.
Propterea non timebimus, dum turbabitur terra et transferentur montes in cor maris.
Sonuerunt et turbate sunt aque eorum, conturbati sunt montes in fortitudine eius.
Fluminis impetus letificat ciuitatem dei, sanctificauit tabernaculum suum altissimus.
Deus in medio eius non commouebitur, adiuuabit eam deus mane diluculo.
Conturbate sunt gentes et inclinata sunt regna, dedit vocem suam, mota est terra.
Dominus virtutum nobiscum, susceptor noster deus Iacob.
Uenite et videte opera domini, que posuit prodi‹gi›a super terram.
Auferens bella vsque ad finem terre arcum conteret et confringet arma et scuta comburet igni.
Uacate et videte, quoniam ego sum deus; exaltabor in gentibus et exaltabor in terra.
Dominus virtutum nobiscum, susceptor noster deus Iacob.

Psalmus xlvj.
Omnes gentes, plaudite manibus, iubilate deo in voce exultationis.
Quoniam dominus excelsus, terribilis, rex magnus super omnem terram.
Subiecit populos nobis et [408] gentes sub pedibus nostris.
Elegit nobis hereditatem suam, speciem Iacob, quem dilexit.
Ascendit deus in iubilo et dominus in voce tube.
Psallite deo nostro, psallite; psallite regi nostro, psallite;
Quoniam rex omnis terre deus, psallite sapienter.
Regnabit deus super gentes, deus sedet super sedem sanctam suam.
Principes populorum congregati sunt cum deo Abraham, quoniam dij fortes terre vehementer eleuati sunt.
Gloria patri.

Ⱥ Adiutor in tribulationibus.

Psalmus xlvij.
Magnus dominus et laudabilis nimis, in ciuitate dei nostri, in monte sancto eius.
Fundatur exultatione vniuerse terre mons Syon, latera aquilonis ciuitas regis magni.
Deus in domibus eius cognoscetur, cum suscipiet eam.
Quoniam ecce reges terre congregati sunt, conuenerunt in vnum.
Ipsi videntes sic admirati sunt, conturbati sunt, commoti sunt, tremor apprehendit eos.
Ibi dolores vt parturientis, in spiritu vehementi conteres naues Tharsis.
Sicut audiuimus, sic vidimus in ciuitate domini virtutum, in ciuitate dei nostri, deus fundauit eam ineternum.
Suscepimus, deus, misericordiam tuam in medio templi tui.
Secundum nomen tuum, deus, sic et laus tua in fines terre, iusticia plena est dextera tua.
Letetur mons Syon et exultent filie Iude propter iudicia tua, domine.
Circundate Syon et complectimini eam, narrate in turribus eius.
Ponite corda vestra in virtute eius et distribuite domos eius, vt enarretis in progenie altera.
Quoniam hic est deus, deus noster ineternum et in seculum seculi, ipse reget nos in secula.

Psalmus xlviij.
Audite hec, omnes gentes, auribus percipite, qui habitatis orbem.
Quique terrigene et filij hominum, simul in vnum diues et pauper.
Os meum loquetur sapientiam et meditatio cordis mei prudentiam.
Inclinabo in parabolam aurem meam, aperiam in psalterio propositionem meam.
Cur timebo in die mala? Iniquitas calcanei mei circundabit me.
Qui confidunt in virtute sua et in multitudine diuitiarum suarum gloriantur.
Frater non redimit, redimet homo, non dabit deo placationem suam
Et precium redemptionis anime sue; et laborabit ineternum et viuet adhuc in finem.
Non videbit interitum, cum viderit sapientes morientes, simul insipiens et stultus peribunt.
Et relinquent alienis diuitias suas et sepulchra eorum domus illorum ineternum. [409 | d.ij.] Tabernacula eorum in progenie et progenie, vocauerunt nomina sua in terris suis.
Homo cum in honore esset, non intellexit, comparatus est iumentis insipientibus et similis factus est illis.
Hec via illorum scandalum ipsis et postea in ore suo complacebunt.
Sicut oues in inferno positi sunt, mors depascet eos.
Et dominabuntur eorum iusti in matutino et auxilium eorum veterascet in inferno a gloria eorum.
Ueruntamen deus redimet animam meam de manu inferi, cum acceperit me.
Ne timueris cum diues factus fuerit homo et cum multiplicata fuerit gloria domus eius.
Quoniam cum interierit, non sumet omnia neque descendet cum eo gloria eius.
Quia anima eius in vita ipsius benedicetur, confitebitur tibi, cum benefeceris ei.
Introibit vsque in progenies patrum suorum et vsque ineternum non videbit lumen.
Homo cum in honore esset, non intellexit, comparatus est iumentis insipientibus et similis factus est illis.
Gloria patri.

Ⱥ Auribus percipite, qui habitatis orbem.

Psalmus xlix.
Deus, deorum dominus, locutus est et vocauit terram.
A solis ortu vsque ad occasum, ex Syon species decoris eius.
Dominus manifeste veniet, deus noster, et non silebit.
Ignis in conspectu eius exardescet et in circuitu eius tempestas valida.
Aduocauit celum desursum et terram discernere populum suum.
Congregate illi sanctos eius, qui ordinant testamentum eius super sacrificia.
Et annunciabunt celi iusticia eius, quoniam deus iudex est.
Audi, populus meus, et loquar Israel et testificabor tibi. Deus, deus tuus ego sum.
Non in sacrificijs tuis arguam te; holocausta autem tua in conspectu meo sunt semper.
Non accipiam de domo tua vitulos neque de gregibus tuis hyrcos,
Quoniam mee sunt omnes fere siluarum, iumenta in montibus et boues.
Cognoui omnia volatilia celi et pulchritudo agri mecum est.
Si esuriero, non dicam tibi; meus est enim orbis terre et plenitudo eius.
Nunquid manducabo carnes taurorum aut sanguinem hyrcorum potabo?
Immola deo sacrificium laudis et redde altissimo vota tua.
Et inuoca me in die tribulationis; eruam te et honorificabis me.
Peccatori autem dixit deus: quare tu enarras iusticias meas et assumis testamentum meum per os tuum?
Tu vero odisti disciplinam et proiecisti sermones meos retrorsum.
Si videbas furem, currebas cum eo et cum adulteris portionem tuam ponebas.
[410] Os tuum abundauit malicia et lingua tua concinnabat dolos.
Sedens aduersus fratrem tuum loquebaris et aduersus filium matris tue ponebas scandalum; hec fecisti et tacui.
Existimasti inique, quod ero tui similis, arguam te et statuam contra faciem tuam.
Intelligite hec, qui obliuiscimini deum, nequando rapiat et non sit, qui eripiat.
Sacrificium laudis honorificabit me et illic iter, quo ostendam illi salutare dei.

Psalmus lj.
Quid gloriaris in malicia, qui potens es in iniquitate?
Tota die iniusticiam cogitauit lingua tua, sicut nouacula acuta fecisti dolum.
Dilexisti maliciam super benignitatem, iniquitatem magis quam loqui equitatem.
Dilexisti omnia verba precipitationis, lingua dolosa.
Propterea deus destruet te in finem, euellet te et emigrabit te de tabernaculo tuo et radicem tuam de terra viuentium.
Uidebunt iusti et timebunt et super eum ridebunt et dicent: Ecce homo, qui non posuit deum adiutorem suum.
Sed sperauit in multitudine diuitiarum suarum et preualuit in vanitate sua.
Ego autem sicut oliua fructifera in domo dei speraui in misericordia dei ineternum et in seculum seculi.
Confitebor tibi in seculum, quia fecisti, et expectabo nomen tuum, quoniam bonum est in conspectu sanctorum tuorum.
Gloria patri.

Ⱥ Deus, deorum dominus, locutus est.
℣ Immola deo sacrificium laudis Et redde altissimo vota tua.

Ad laudes
Ⱥ Secundum magnam misericordiam tuam miserere mei, deus.
Psalmus idem.

Psalmus xlij.
Iudica me, deus, et discerne causam meam de gente non sancta; ab homine iniquo et doloso erue me.
Quia tu es deus, fortitudo mea, quare me repulisti et quare tristis incedo, dum affligit me inimicus?
Emitte lucem tuam et veritatem tuam; ipsa me deduxerunt et adduxerunt in montem sanctum tuum et in tabernacula tua.
Et introibo ad altare dei, ad deum, qui letificat iuuentutem meam.
Confitebor tibi in cithara, deus, deus meus, quare tristis es, anima mea, et quare conturbas me?
Spera in deo, quoniam adhuc confitebor illi, salutare vultus mei et deus meus.
Gloria patri.

Ⱥ Salutare vultus mei et deus meus.
Ⱥ Ad te de luce vigilo.
Psalmus Deus, deus meus.

Canticum Ezechie regis. Esaie xxviij.
Ego dixi in dimidio dierum meorum: Uadam ad portas inferi.
Quesiui residuum annorum [411 | d.iij.] meorum, dixi: Non videbo dominum deum in terra viuentium.
Non aspiciam hominem vltra et habitatorem quietis.
Generatio mea ablata est et conuoluta est a me quasi tabernaculum pastorum.
Precisa est velut a texente vita mea, dum adhuc ordirer, succidit me.
De mane vsque ad vesperam finies me; sperabam vsque ad mane, quasi leo sic contriuit omnia ossa mea.
De mane vsque ad vesperam finies me; sicut pullus hyrundinis, sic clamabo, meditabor vt columba.
Attenuati sunt oculi mei suspicientes in excelso.
Domine, vim patior, responde pro me. Quid dicam aut quid respondebit michi, cum ipse fecerim?
Recogitabo tibi omnes annos meos in amaritudine anime mee.
Domine, si sic viuitur et in talibus vita spiritus mei, corropies me et viuificabis me. Ecce in pace amaritudo mea amarissima.
Tu autem eruisti animam meam, vt non periret, proiecisti post tergum tuum omnia peccata mea.
Quia non infernus confitebitur tibi neque mors laudabit te, non expectabunt qui descendunt in lacum veritatem tuam.
Uiuens, viuens ipse confitebitur tibi, sicut et ego hodie, pater filijs notam faciet veritatem tuam.
Domine, saluum me fac et psalmos nostros cantabimus cunctis diebus vite nostre in domo domini.
Gloria patri.

Ⱥ Cunctis diebus vite nostre saluos fac nos, domine.
Ⱥ In excelsis laudate deum.
Psalmus Laudate dominum de celis.

Hymnus
Ales diei nuncius
lucem propinquam precinit,
nos excitator mentium
iam Christus ad vitam vocat.
Auferte, clamat, lectulos,
egros sopore desides
castique recti ac sobrij,
vigilate, iam sum proximus.
Iesum ciamus vocibus
flentes, precantes sobrie,
intenta supplicatio
dormire cor mundum vetat.
Tu, Christe, somnum discute,
tu rumpe noctis vincula,
tu solue peccatum ventus
nouumque lumen ingere.
Deo patri sit gloria.
℣ In matutinis, domine, meditabor in te, Quoniam fuisti adiutor meus.
Ad Benedictus Ⱥ Erexit dominus nobis cornu salutis in domo Dauid, pueri sui.
Psalmus Benedictus dominus deus.

FERIA QUARTA
Inuitatorium In manu tua, domine, Omnes fines terre.
Psalmus Uenite exultemus.

Hymnus
Rerum creator optime
rectorque noster, aspice,
nos a quiete noxia
mersos sopore libera.
Te, sancte Christe, poscimus:
ignosce tu criminibus,
ad confitendum surgimus
morasque noctis rupimus.
Mentes manusque tollimus
propheta sicut noctibus
nobis gerendum [412] precinit
Paulusque gestis censuit.
Uides malum, quod gessimus,
occulta nostra pandimus,
preces gementes fundimus,
dimitte, quod peccauimus.
Presta, pater pijssime.
Psalmus lij.
Dixit insipiens in corde suo: Non est deus.
Corrupti sunt et abominabiles facti sunt in iniquitatibus, non est, qui faciat bonum.
Dominus de celo prospexit super filios hominum, vt videat, si est intelligens aut requirens deum.
Omnes declinauerunt, simul inutiles facti sunt, non est, qui faciat bonum, non est vsque ad vnum.
Nonne scient omnes, qui operantur iniquitatem, qui deuorant plebem meam vt cibum panis?
Deum non inuocauerunt, illic trepidauerunt timore, vbi non fuit timor.
Quoniam deus dissipauit ossa eorum, qui hominibus placent; confusi sunt, quoniam deus spreuit eos.
Quis dabit ex Syon salutare Israel? Cum auerterit dominus captiuitatem plebis sue, exultabit Iacob et letabitur Israel.

Psalmus liiij.
Exaudi, deus, orationem meam et ne despexeris deprecationem meam; intende mihi et exaudi me.
Contristatus sum in exercitatione mea et conturbatus sum a voce inimici et a tribulatione peccatoris.
Quoniam declinauerunt in me iniquitates et in ira molesti erant michi.
Cor meum conturbatum est in me et formido mortis cecidit super me.
Timor et tremor venerunt super me et contexerunt me tenebre.
Et dixi: Quis dabit michi pennas sicut columbe et volabo et requiescam?
Ecce elongaui fugiens et mansi in solitudine.
Expectabam eum, qui saluum me fecit a pusillanimitate spiritus et tempestate.
Precipita, domine, diuide linguas eorum, quoniam vidi iniquitatem et contradictionem in ciuitate.
Die ac nocte circundabit eam super muros eius iniquitas, et labor in medio eius et iniusticia.
Et non defecit de plateis eius vsura et dolus.
Quoniam si inimicus meus maledixisset michi, sustinuissem vtique.
Et si is, qui oderat me, super me magna locutus fuisset, abscondissem me forsitan [413 | d.iiij.] ab eo.
Tu vero homo vnanimis, dux meus et notus meus.
Qui simul mecum dulces capiebas cibos, in domo dei ambulauimus cum consensu.
Ueniat mors super illos et descendant in infernum viuentes.
Quoniam nequitie in habitaculis eorum, in medio eorum.
Ego autem ad dominum clamaui et dominus saluauit me.
Uespere et mane et meridie narrabo et annunciabo et exaudiet vocem meam.
Redimet in pace animam meam ab his, qui appropinquant michi, quoniam inter multos erant mecum.
Exaudiet deus et humiliabit illos, qui est ante secula.
Non enim est illis commutatio et non timuerunt deum, extendit manum suam in retribuendo.
Contaminauerunt testamentum eius, diuisi sunt ab ira vultus eius et appropinquauit cor illius.
Molliti sunt sermones eius super oleum et ipsi sunt iacula.
Iacta super dominum curam tuam et ipse te enutriet et non dabit ineternum fluctuationem iusto.
Tu vero, deus, deduces eos in puteum interitus.
Uiri sanguinum et dolosi non dimidiabunt dies suos; ego autem sperabo in te, domine.
Gloria patri.

Ⱥ Auertat dominus captiuitatem plebis sue.

Psalmus lv.
Miserere mei, deus, quoniam conculcauit me homo; tota die impugnans tribulauit me.
Conculcauerunt me inimici mei tota die, quoniam multi bellantes aduersum me.
Ab altitudine diei timebo; ego vero in te sperabo.
In deo laudabo sermones meos, in deo speraui, non timebo quid faciat michi caro.
Tota die verba mea execrabantur, aduersum me omnes cogitationes eorum in malum.
Inhabitabunt et abscondent, ipsi calcaneum meum obseruabunt.
Sicut sustinuerunt animam meam, pro nichilo saluos facies illos, in ira populos confringes.
Deus, vitam meam annunciaui tibi, posuisti lachrymas meas in conspectu tuo.
Sicut et in promissione tua, tunc conuertentur inimici mei retrorsum.
In quacunque die inuocauero te, ecce cognoui, quoniam deus meus es.
In deo laudabo verbum, in domino laudabo sermonem, in deo speraui; non timebo quid faciat michi homo.
In me sunt, deus, vota tua, que reddam, laudationes tibi.
Quoniam eripuisti animam meam de morte et pedes meos de lapsu, vt placeam coram deo in lumine viuentium.

Psalmus Dauid, cum surgeret a facie Saul, regis Israel. Psalmus lvj.
Miserere mei, deus, miserere mei, quoniam in [414] te confidit anima mea.
Et in vmbra alarum tuarum sperabo, donec transeat iniquitas.
Clamabo ad deum altissimum, deum, qui benefecit michi.
Misit de celo et liberauit me, dedit in opprobrium conculcantes me.
Misit deus misericordiam suam et veritatem suam et eripuit animam meam de medio catulorum leonum; dormiui conturbatus.
Filij hominum, dentes eorum arma et sagitte, lingua eorum gladius acutus.
Exaltare super celos, deus, et super omnem terram gloria tua.
Laqueum parauerunt pedibus meis et incuruauerunt animam meam.
Foderunt ante faciem meam foueam et inciderunt in eam.
Paratum cor meum, deus, paratum cor meum; cantabo et psalmum dicam.
Exurge, gloria mea, exurge, psalterium et cithara; exurgam diluculo.
Confitebor tibi in populis, domine, et psalmum dicam tibi in gentibus.
Quam magnificata est vsque ad celos misericordia tua et vsque ad nubes veritas tua.
Exaltare super celos, deus, et super omnem terram gloria tua.
Gloria patri.

Ⱥ Quoniam in te confidit anima mea.

Psalmus lvij.
Si vere vtique iusticiam loquimini, recte iudicate, filij hominum.
Etenim in corde iniquitates operamini in terra, iniusticias manus vestre concinnant.
Alienati sunt peccatores a vulua, errauerunt ab vtero, locuti sunt falsa.
Furor illis secundum similitudinem serpentis, sicut aspidis surde et obturantis aures suas,
Que non exaudiet vocem incantantium et venefici incantantis sapienter.
Deus conteret dentes eorum in ore ipsorum, molas leonum confringet dominus.
Ad nichilum deuenient tanquam aqua decurrens, intendit arcum suum, donec infirmentur.
Sicut cera, que fluit, auferentur, supercecidit ignis et non viderunt solem.
Priusquam intelligerent spine vestre rhamnum, sicut viuentes, sic in ira absorbet eos.
Letabitur iustus, cum viderit vindictam, manus suas lauabit in sanguine peccatoris.
Et dicet homo: Si vtique est fructus iusto, vtique est deus iudicans eos in terra.

Psalmus Dauid, quando misit Saul et custodiuit domum eius, vt interficeret eum. Psalmus lviij.
Eripe me de inimicis meis, deus meus, et ab insurgentibus in me libera me.
Eripe me de operantibus iniquitatem et de viris sanguinum salua me.
Quia ecce ceperunt animam meam, irruerunt in me fortes.
Neque iniquitas mea neque peccatum meum, domine, sine iniquitate [415 | d.v.] cucurri et direxi.
Exurge in occursum meum et vide, et tu, domine deus virtutum, deus Israel,
Intende ad visitandas omnes gentes, non miserearis omnibus, qui operantur iniquitatem.
Conuertantur ad vesperam et famem patientur vt canes et circuibunt ciuitatem.
Ecce loquentur in ore suo et gladius in labijs eorum, quoniam quis audiuit?
Et tu, domine, deridebis eos, ad nichilum deduces omnes gentes.
Fortitudinem meam ad te custodiam, quia, deus, susceptor meus es, deus meus, misericordia eius preueniet me.
Deus ostendit michi inimicos meos, ne occidas eos, nequando obliuiscantur populi mei.
Disperge illos in virtute tua et depone eos, protector meus, domine.
Delictum oris eorum sermonem labiorum ipsorum et comprehendantur in superbia sua.
Et de execratione et mendatio annunciabuntur in consummatione,
In ira consummationis, et non erunt; et scient, quia deus dominabitur Iacob et finium terre.
Conuertantur ad vesperam et famemn197 patientur vt canes et circuibunt ciuitatem.
Ipsi dispergentur ad manducandum, si vero non fuerint saturati, et murmurabunt.
Ego autem cantabo fortitudinem tuam et exaltabo mane misericordiam tuam,
Quia factus es susceptor meus et refugium meum in die tribulationis mee.
Adiutor meus, tibi psallam, quia, deus, susceptor meus es, deus meus, misericordia mea.
Gloria patri et filio.
Sicut erat.

Ⱥ Iuste iudicate, filij hominum.

Psalmus lix.
Deus, repulisti nos et destruxisti nos, iratus es et misertus es nobis.
Commouisti terram et conturbasti eam, sana contritiones eius, quia commota est.
Ostendisti populo tuo dura, potasti nos vino compunctionis.
Dedisti metuentibus te significationem, vt fugiant a facie arcus.
Ut liberentur dilecti tui, saluum fac dextera tua et exaudi me.
Deus locutus est in sancto suo, letabor et partibor Siccimam et conuallem tabernaculorum metibor.
Meus est Galaad et meus est Manasses et Effraim fortitudo capitis mei.
Iuda rex meus, Moab olla spei mee.
In Idumeam extendam calciamentum meum, michi alienigene subditi sunt.
Quis deducet me in ciuitatem munitam, quis deducet me vsque in Idumeam?
Nonne tu, deus, qui repulisti nos, et non egredieris, deus, in virtutibus nostris?
Da nobis auxilium [416] de tribulatione, quia vana salus hominis.
In deo faciemus virtutem et ipse ad nichilum deducet tribulantes nos.

Psalmus lx.
Exaudi, deus, deprecationem meam, intende orationi mee.
A finibus terre ad te clamaui, dum anxiaretur cor meum, in petra exaltasti me.
Deduxisti me, quia factus es spes mea, turris fortitudinis a facie inimici.
Inhabitabo in tabernaculo tuo in secula, protegar in velamento alarum tuarum.
Quoniam tu, deus meus, exaudisti orationem meam, dedisti hereditatem timentibus nomen tuum.
Dies super dies regis adijcies, annos eius vsque in diem generationis et generationis.
Permanet ineternum in conspectu dei, misericordiam et veritatem eius quis requiret?
Sic psalmum dicam nomini tuo in seculum seculi, vt reddam vota mea de die in diem.
Gloria patri et filio et spiritui sancto.
Sicut erat.

Ⱥ Da nobis, domine, auxilium de tribulatione.

Psalmus lxj.
Nonne deo subiecta erit anima mea? Ab ipso enim salutare meum.
Nam et ipse deus meus et salutaris meus; susceptor meus, non mouebor amplius.
Quousque irruitis in hominem? Interficitis vniuersi vos tanquam parieti inclinato et macerie depulse.
Ueruntamen precium meum cogitauerunt repellere, cucurri in siti, ore suo benedicebant et corde suo maledicebant.
Ueruntamen deo subiecta esto, anima mea, quoniam ab ipso patientia mea.
Quia ipse deus meus et saluator meus, adiutor meus, non emigrabo.
In deo, salutare meum et gloria mea, deus auxilij mei, et spes mea in deo est.
Sperate in eo, omnis congregatio populi, effundite coram illo corda vestra, deus adiutor noster ineternum.
Ueruntamen vani filij hominum, mendaces filij hominum in stateris, vt decipiant ipsi de vanitate in idipsum.
Nolite sperare in iniquitate et rapinas nolite concupiscere, diuitie si affluant, nolite cor apponere.
Semel locutus est deus, duo hec audiui, quia potestas dei est et tibi, domine, misericordia, quia tu reddes vnicuique iuxta opera sua.

Psalmus lxiij.
Exaudi, deus, orationem meam, cum deprecor; a timore inimici eripe animam meam.
Protexisti me a conuentu malignantium, a multitudine operantium iniquitatem.
[417 | d.vj.] Quia exacuerunt vt gladium linguas suas, intenderunt arcum, rem amaram, vt sagittent in occultis immaculatum.
Subito sagittabunt eum et non timebunt, firmauerunt sibi sermonem nequam.
Narrauerunt, vt absconderent laqueos, dixerunt: Quis videbit eos?
Scrutati sunt iniquitates, defecerunt scrutantes scrutinio.
Accedet homo ad cor altum et exaltabitur deus.
Sagitte paruulorum facte sunt plage eorum et infirmate sunt contra eos lingue eorum.
Conturbati sunt omnes, qui videbant eos, et timuit omnis homo.
Et annunciauerunt opera dei et facta eius intellexerunt.
Letabitur iustus in domino et sperabit in eo et laudabuntur omnes recti corde.
Gloria patri et filio.

Ⱥ A timore inimici eripe animam meam.

Psalmus lxv.
Iubilate deo, omnis terra, psalmum dicite nomini eius, date gloriam laudi eius.
Dicite deo: Quam terribilia sunt opera tua, domine; in multitudine virtutis tue mentientur tibi inimici tui.
Omnis terra adoret te et psallat tibi, psalmum dicat nomini tuo.
Uenite et videte opera dei, terribilis in consilijs super filios hominum.
Qui conuertit mare in aridam, in flumine pertransibunt pede, ibi letabimur in ipso.
Qui dominatur in virtute sua ineternum, oculi eius super gentes respiciunt; qui exasperant non exaltentur in semetipsis.
Benedicite, gentes, deum nostrum et auditam facite vocem laudis eius.
Qui posuit animam meam ad vitam et non dedit in commotionem pedes meos.
Quoniam probasti nos, deus, igne nos examinasti sicut examinatur argentum.
Induxisti nos in laqueum, posuisti tribulationes in dorso nostro, imposuisti homines super capita nostra.
Transiuimus per ignem et aquam et eduxisti nos in refrigerium.
Introibo in domum tuam in holocaustis, reddam tibi vota mea, que distinxerunt labia mea.
Et locutum est os meum in tribulatione mea.
Holocausta medullata offeram tibi cum incenso arietum, offeram tibi boues cum hyrcis.
Uenite, audite et narrabo, omnes, qui timetis deum, quanta fecit anime mee.
Ad ipsum ore meo clamaui et exultaui sub lingua.
Iniquitatem si aspexi in corde meo, non exaudiet dominus.
[418] Propterea exaudiuit deus et attendit voci deprecationis mee.
Benedictus deus, qui non amouit orationem meam et misericordiam suam a me.

Psalmus lxvij.
Exurgat deus et dissipentur inimici eius et fugiant qui oderunt eum a facie eius.
Sicut deficit fumus, deficiant; sicut fluit cera a facie ignis, sic pereant peccatores a facie dei.
Et iusti epulentur et exultent in conspectu dei et delectentur in leticia.
Cantate deo, psalmum dicite nomini eius, iter facite ei, qui ascendit super occasum; dominus nomen illi.
Exultate in conspectu eius, turbabuntur a facie eius, patris orphanorum et iudicis viduarum.
Deus in loco sancto suo, deus, qui inhabitare facit vnius moris in domo,
Qui educit vinctos in fortitudine, similiter eos, qui exasperant, qui habitant in sepulchris.
Deus, cum egredereris in conspectu populi tui, cum pertransires in deserto,
Terra mota est, etenim celi distillauerunt a facie dei Synai, a facie dei Israel.
Pluuiam voluntariam segregabis, deus, hereditati tue et infirmata est; tu vero perfecisti eam.
Animalia tua habitabunt in ea, parasti in dulcedine tua pauperi, deus.
Dominus dabit verbum euangelizantibus virtute multa.
Rex virtutum dilecti, dilecti, et speciei domus diuidere spolia.
Si dormiatis inter medios cleros, penne columbe deargentate, et posteriora dorsi eius in pallore auri.
Dum discernit celestis reges super eam, niue dealbabuntur in Selmon, mons dei, mons pinguis.
Mons coagulatus, mons pinguis, vt quid suspicamini montes coagulatos?
Mons, in quo beneplacitum est deo habitare in eo, etenim dominus habitabit in finem.
Currus dei decem milibus multiplex, milia letantium, dominus in eis in Synai in sancto.
Ascendisti in altum, cepisti captiuitatem, accepisti dona in hominibus.
Etenim non credentes inhabitare dominum deum.
Benedictus dominus die quotidie, prosperum iter faciet nobis deus salutarium nostrorum.
Deus noster, deus saluos faciendi, et domini, domini exitus mortis.
Ueruntamen deus confringet capita inimicorum suorum, verticem capilli perambulantium in delictis suis.
Dixit dominus: Ex Basam conuertam, conuertam in profundum maris,
Ut intinguatur pes tuus in sanguine, lingua canum tuorum ex inimicis, ab ipso.
Uiderunt ingressus tuos, deus, ingressus dei mei, regis mei, qui est in sancto.
Preuenerunt [419 | d.vij.] principes coniuncti psallentibus in medio iuuencularum tympanistriarum.
In ecclesijs benedicite deo domino de fontibus Israel.
Ibi Beniamin adolescentulus in mentis excessu,
Principes Iuda, duces eorum, principes Zabulon et principes Neptalim.
Manda, deus, virtuti tue, confirma, deus, hoc, quod operatus es in nobis.
A templo tuo in Hierusalem tibi offerent reges munera.
Increpa feras arundinis, congregatio taurorum in vaccis populorum, vt excludant eos, qui probati sunt argento.
Dissipa gentes, que bella volunt, venient legati ex Egypto, Ethiopia preueniet manus eius deo.
Regna terre, cantate deo, psallite domino.
Psallite deo, qui ascendit super celum celi ad or‹i›entem.
Ecce dabit voci sue vocem virtutis; date gloriam deo super Israel, magnificentia eius et virtus eius in nubibus.
Mirabilis deus in sanctis suis, deus Israel ipse dabit virtutem et fortitudinem plebi sue, benedictus deus.
Gloria patri.

Ⱥ In ecclesijs benedicite domino.
℣ Deus, vitam meam annunciaui tibi, Posuisti lachrimas meas in conspectu tuo.

Ad laudes
Ⱥ Amplius laua me, deus, ab iniusticia mea.
Psalmus Miserere mei, deus, secundum magnam.

Psalmus lxiiij.
Te decet hymnus, deus, in Syon et tibi reddetur votum in Hierusalem.
Exaudi, deus, orationem meam, ad te omnis caro veniet.
Uerba iniquorum preualuerunt super nos et impietatibus nostris tu propiciaberis.
Beatus, quem elegisti et assumpsisti, inhabitabit in atrijs tuis.
Replebimur in bonis domus tue, sanctum est templum tuum mirabile in equitate.
Exaudi nos, deus, salutaris noster, spes omnium finium terre et in mari longe.
Preparans montes in virtute tua, accinctus potentia, qui conturbas profundum maris, sonum fluctuum eius.
Turbabuntur gentes et timebunt qui habitant terminos a signis tuis, exitus matutini et vespere delectabis.
Uisitasti terram et inebriasti eam, multiplicasti locupletare eam.
Flumen dei repletum est aquis, parasti cibum illorum, quoniam ita est preparatio eius.
Riuos eius inebrians multiplica genimina eius, in stillicidijs eius letabitur germinans.
Benedices corone anni benignitatis tue et campi tui replebuntur vbertate.
Pinguescent speciosa deserti et exultatione colles accingentur.
Induti sunt arietes [420] ouium et valles abundabunt frumento; clamabunt, etenim hymnum dicent.

Ⱥ Te decet hymnus, deus, in Syon.
Ⱥ Labia mea laudabunt te in vita mea, deus meus.
Psalmus Deus, deus meus.

Canticum Anne. j Regum ij.
Exultauit cor meum in domino et exaltatum est cor meum in deo meo.
Dilatatum est os meum super inimicos meos, quia letatus sum in salutari tuo.
Non est sanctus vt est dominus neque enim est alius extra te et non est fortis sicut deus noster.
Nolite multiplicare loqui sublimia gloriantes.
Recedant vetera de ore vestro, quia deus scientiarum dominus est et ipsi preparantur cogitationes.
Arcus fortium superatus est et infirmi accincti sunt robore.
Repleti prius pro panibus se locauerunt et famelici saturati sunt.
Donec sterilis peperit plurimos et que multos habebat filios infirmata est.
Dominus mortificat et viuificat, deducit ad inferos et reducit.
Dominus pauperem facit et ditat, humiliat et subleuat.
Suscitatn198 de puluere egenum et de stercore eleuat pauperem,
Ut sedeat cum principibus et solium glorie teneat.
Domini enim sunt cardines terre et posuit super eos orbem.
Pedes sanctorum suorum seruabit et impij in tenebris contiscessent, quia non in fortitudine sua roborabitur vir.
Dominum formidabunt aduersarij eius et super ipsos in celis tonabit.
Dominus iudicabit fines terre et dabit imperium regi suo et sublimabit cornu christi sui.

Ⱥ Dabit imperium regi suo et sublimabit cornu christi sui.
Ⱥ Celi celorum, laudate deum.
Psalmus Laudate dominum.

Hymnus
Nox et tenebre et nubila
confusa mundi et turbida,
lux intrat, albescit polus,
Christus venit, discedite.
Caligo terre scinditur
percussa solis spiculo
rebusque iam color redit
vultu nitentis syderis.
Te, Christe, solum nouimus,
te mente pura et simplici
flendo, canendo quesumus:
intende nostris sensibus.
Sunt multa fucis illita,
que luce purgentur tua,
tu, lux Eoi syderis,
vultu sereno illumina.
Deo patri sit gloria.
℣ In matutinis, domine.
Ⱥ Salutem ex inimicis nostris et de manu omnium, qui oderunt nos, libera nos, domine.
Psalmus Benedictus dominus deus Israel.

FERIA QUINTA
Inuitatorium Adoremus dominum, Quoniam ipse fecit nos.
Psalmus Uenite exultemus.

Hymnus
Nox atra rerum contegit
terre colores omnium,
nos confidentes poscimus
[421 | d.viij.] te, iuste iudex cordium,
Ut auferas piacula
sordesque mentis abluas
donesque, Christe, gratiam,
vt arceantur crimina.
Mens ecce torpet impia,
quam culpa mordet noxia,
obscura gestit tollere
et te, redemptor, querere.
Repelle tu caliginem
intrinsecus quam maxime,
vt in beato gaudeat
se collocari lumine.
Presta, pater pijssime,
patrique.
Psalmus lxviij.
Saluum me fac, deus, quoniam intrauerunt aque vsque ad animam meam.
Infixus sum in limo profundi et non est substantia.
Ueni in altitudinem maris et tempestas demersit me.
Laboraui clamans, rauce facte sunt fauces mee, defecerunt oculi mei, dum spero in deum meum.
Multiplicati sunt super capillos capitis mei qui oderunt me gratis.
Confortati sunt qui persecuti sunt me, inimici mei, iniuste; que non rapui, tunc exsoluebam.
Deus, tu scis insipientiam meam et delicta mea a te non sunt abscondita.
Non erubescant in me, qui expectant te, domine, domine virtutum.
Non confundantur super me, qui querunt te, deus Israel.
Quoniam propter te sustinui opprobrium, operuit confusio faciem meam.
Extraneus factus sum fratribus meis et peregrinus filijs matris mee.
Quoniam zelus domus tue commedit me et opprobria exprobrantium tibi ceciderunt super me.
Et operui in ieiunio animam meam et factum est in opprobrium michi.
Et posui vestimentum meum cilicium et factus sum illis in parabolam.
Aduersum me loquebantur qui sedebant in porta et in me psallebant qui bibebant vinum.
Ego vero orationem meam ad te, domine, tempus beneplaciti, deus,
In multitudine misericordie tue exaudi me, in veritate salutis tue.
Eripe me de luto, vt non infigar, libera me ab his, qui oderunt me, et de profundis aquarum.
Non me demergat tempestas [422] aque neque absorbeat me profundum neque vrgeat super me puteus os suum.
Exaudi me, domine, quoniam benigna est misericordia tua, secundum multitudinem miserationum tuarum respice in me.
Et ne auertas faciem tuam a puero tuo, quoniam tribulor, velociter exaudi me.
Intende anime mee et libera eam; propter inimicos meos eripe me.
Tu scis improperium meum et confusionem meam et reuerentiam meam.
In conspectu tuo sunt omnes, qui tribulant me, improperium expectauit cor meum et miseriam.
Et sustinui qui simul contristaretur, et non fuit, qui consolaretur, et non inueni.
Et dederunt in escam meam fel et in siti mea potauerunt me aceto.
Fiat mensa eorum coram ipsis in laqueum et in retributiones et in scandalum.
Obscurentur oculi eorum, ne videant, et dorsum eorum semper incurua.
Effunde super eos iram tuam et furor ire tue comprehendat eos.
Fiat habitatio eorum deserta et in tabernaculis eorum non sit, qui inhabitet.
Quoniam quem tu percussisti persecuti sunt et super dolorem vulnerum meorum addiderunt.
Appone iniquitatem super iniquitatem eorum et non intrent in iusticiam tuam.
Deleantur de libro viuentium et cum iustis non scribantur.
Ego sum pauper et dolens, salus tua, deus, suscepit me.
Laudabo nomen dei cum cantico et magnificabo eum in laude.
Et placebit deo super vitulum nouellum cornua producentem et vngulas.
Uideant pauperes et letentur; querite deum et viuet anima vestra,
Quoniam exaudiuit pauperes dominus et vinctos suos non despexit.
Laudent illum celi et terra, mare et omnia reptilia in eis.
Quoniam deus saluam faciet Syon et edificabuntur ciuitates Iude
Et inhabitabunt ibi et hereditate acquirent eam.
Et semen seruorum eius possidebit eam et qui diligunt nomen eius habitabunt in ea.

Psalmus lxix.
Deus, in adiutorium meum intende, domine, ad adiuuandum me festina.
Confundantur et reuereantur qui querunt animam meam.
Auertantur retrorsum et erubescant qui volunt michi mala.
Auertantur statim erubescentes qui dicunt michi: Euge, euge.
Exultent et letentur in te omnes, qui querunt te, et dicant semper: Magnificetur dominus, qui diligunt salutare tuum.
Ego vero egenus et pauper sum, deus, adiuua me.
Adiutor meus et liberator meus es tu, domine, [423 | e.j.] ne moreris.
Gloria.

Ⱥ Domine deus, in adiutorium meum intende.

Psalmus lxx.
In te, domine, speraui, non confundar in eternum, in iusticia tua libera me et eripe me.
Inclina ad me aurem tuam et salua me.
Esto michi in deum protectorem et in locum munitum, vt saluum me facias,
Quoniam firmamentum meum et refugium meum es tu.
Deus meus, eripe me de manu peccatoris et de manu contra legem agentis et iniqui,
Quoniam tu es patientia mea, domine; domine, spes mea a iuuentute mea.
In te confirmatus sum ex vtero, de ventre matris mee tu es protector meus.
In te cantatio mea semper, tanquam prodigium factus sum multis et tu adiutor fortis.
Repleatur os meum laude, vt cantem gloriam tuam, tota die magnitudinem tuam.
Ne proijcias me in tempore senectutis; cum defecerit virtus mea, ne dereliquas me.
Quia dixerunt inimici mei mala michi et qui custodiebant animam meam consilium fecerunt in vnum
Dicentes: Deus dereliquid eum: persequimini et comprehendite eum, quia non est, qui eripiat.
Deus, ne elongeris a me, deus meus, in auxilium meum respice.
Confundantur et deficiant detrahentes anime mee, operiantur confusione et pudore qui querunt mala michi.
Ego autem semper sperabo et adijciam super omnem laudem tuam.
Os meum annunciabit iusticiam tuam, tota die salutare tuum.
Quoniam non cognoui litteraturam, introibo in potentias domini; domine, memorabor iusticie tue solius.
Deus, docuisti me a iuuentute mea et vsque nunc pronunciabo mirabilia tua.
Et vsque in senectam et senium, deus, ne derelinquas me,
Donec annunciem brachium tuum generationi omni, que ventura est.
Potentiam tuam et iusticiam tuam, deus, vsque in altissima, que fecisti, magnalia, deus, quis similis tibi?
Quantas ostendisti michi tribulationes multas et malas et conuersus viuificasti me et de abyssis terre iterum reduxisti me.
Multiplicasti magnificentiam tuam et conuersus consolatus es me.
Nam et ego confitebor tibi in vasis psalmi veritatem tuam, deus, psallam tibi in cythara, sanctus Israel.
Exultabunt labia mea, cum cantauero tibi, et anima mea, quam redemisti.
Sed et lingua mea tota die meditabitur iusticiam tuam, cum confusi et reueriti fuerint qui querunt mala michi.

[424] Psalmus Dauid in Salomonem lxxj.
Deus, iudicium tuum regi da et iusticiam tuam filio regis.
Iudicare populum tuum in iusticia et pauperes tuos in iudicio.
Suscipiant montes pacem populo et colles iusticiam.
Iudicabit pauperes populi et saluos faciet filios pauperum et humiliabit calumniatorem.
Et permanebit cum sole et ante lunam in generationes generationum.
Descendit sicut pluuia in vellus et sicut stillicidia stillantia super terram.
Orietur in diebus eius iusticia et abundantia pacis, donec auferatur luna.
Et dominabitur a mari vsque ad mare et a flumine vsque ad terminos orbis terrarum.
Coram illo procident Ethiopes et inimici eius terram lingent.
Reges Tharsis et insule munera offerent, reges Arabum et Saba dona adducent.
Et adorabunt eum omnes reges, omnes gentes seruient ei.
Quia liberabit pauperem a potente et pauperem, cui non erat adiutor.
Parcet pauperi et inopi et animas pauperum saluas faciet.
Ex vsuris et iniquitate redimet animas eorum et honorabile nomen eorum coram illo.
Et viuet et dabitur ei de auro Arabie et adorabunt de ipso semper, tota die benedicent ei.
Erit firmamentum in terra in summis montium, superextolletur super Libanum fluctus eius et florebunt de ciuitate sicut fenum terre.
Sit nomen eius benedictum in secula, ante solem permanet nomen eius.
Et benedicentur in ipso omnes tribus terre, omnes gentes magnificabunt eum.
Benedictus dominus deus Israel, qui facit mirabilia solus.
Et benedictum nomen maiestatis eius ineternum et replebitur maiestate eius omnis terra. Fiat, fiat.n199
Gloria patri.

Ⱥ Esto michi, domine, in deum protectorem.

Psalmus lxxij.
Quam bonus Israel deus his, qui recto sunt corde.
Mei autem pene moti sunt pedes, penen200 effusi sunt gressus mei.
Quia zelaui super iniquos pacem peccatorum videns.
Quia non est respectus morti eorum et firmamentum in plaga eorum.
In labore hominum non sunt et cum hominibus non flagellabuntur.
Ideo tenuit eos superbia, operti sunt iniquitate et impietate sua.
Prodijt quasi ex adipe iniquitas eorum, transierunt in affectum cordis.
Cogitauerunt et locuti sunt nequitiam, [425 | e.ij.] iniquitatem in excelso locuti sunt.
Posuerunt in celum os suum et lingua eorum transiuit in terra.
Ideo conuertetur populus meus hic et dies pleni inueniuntur in eis.
Et dixerunt: Quomodo scit deus, et si est scientia in excelso?
Ecce ipsi peccatores et abundantes in seculo obtinuerunt diuitias.
Et dixi: Ergo sine causa iustificaui cor meum et laui inter innocentes manus meas.
Et fui flagellatus tota die et castigatio mea in matutinis.
Si dicebam: Narrabo sic, ecce nationem filiorum tuorum reprobaui.
Existimabam, vt cognoscerem, hoc labor est ante me,
Donec intrem in sanctuarium dei et intelligam in nouissimis eorum.
Ueruntamen propter dolos posuisti eis, deiecisti eos, dum alleuarentur.
Quomodo facti sunt in desolationem? Subito defecerunt, perierunt propter iniquitatem suam.
Uelut somnium surgentium, domine, in ciuitate tua imaginem ipsorum ad nichilum rediges.
Quia inflammatum est cor meum et renes mei commutati sunt et ego ad nichilum redactus sum et nesciui.
Ut iumentum factus sum apud te et ego semper tecum.
Tenuisti manum dexteram meam et in voluntate tua deduxisti me et cum gloria suscepisti me.
Quid enim michi est in celo et a te quid volui super terram?
Defecit caro mea et cor meum, deus cordis mei et pars mea, deus ineternum.
Quia ecce qui elongant se a te peribunt, perdidisti omnes, qui fornicantur,n201 abs te.
Michi autem adherere deo bonum est, ponere in domino deo spem meam.
Ut annunciem omnes predicationes tuas in portis filie Syon.

Psalmus lxxiij.
Ut quid, deus, repulisti in finem, iratus est furor tuus super oues pascue tue.
Memor esto congregationis tue, quam possedisti ab initio.
Redemisti virgam hereditatis tue, mons Syon, in quo habitasti in eo.
Leua manus tuas in superbias eorum in finem. Quanta malignatus est inimicus in sancto.
Et gloriati sunt qui oderunt te in medio solennitatis tue.
Posuerunt signa sua, signa, et non cognouerunt sicut in exitu super summum.
Quasi in silua lignorum securibus exciderunt ianuas eius in idipsum, in securi et ascia deiecerunt eam.
Incenderunt igni sanctuarium tuum in terra, polluerunt tabernaculum nominis tui.
Dixerunt in corde suo cognatio eorum simul: Quiescere faciamus omnes dies festos dei a terra.
Signa nostra non vidimus, [426] iam non est propheta et nos non cognoscet amplius.
Usquequo, deus, improperabit inimicus, irritat aduersarius nomen tuum in finem?
Ut quid auertis manum tuam et dexteram tuam de medio sinu tuo in finem?
Deus autem rex noster ante secula, operatus est salutem in medio terre.
Tu confirmasti in virtute tua mare, contribulasti capita draconum in aquis.
Tu confregisti capita draconis, dedisti eumn202 escam populis Ethiopum.
Tu dirupisti fontes et torrentes, tu siccasti fluuios Ethan.
Tuus est dies et tua est nox, tu fabricatus es auroram et solem.
Tu fecisti omnes terminos terre, estatem et ver, tu plasmasti ea.
Memor esto huius, inimicus improperauit domino et populus insipiens incitauit nomen tuum.
Ne tradas bestijs animas confitentes tibi et animas pauperum tuorum ne obliuiscaris in finem.
Respice in testamentum tuum, quia repleti sunt, qui obscurati sunt terre domibus iniquitatum.
Ne auertatur humilis factus confusus, pauper et inops laudabunt nomen tuum.
Exurge, deus, iudica causam tuam, memor esto improperiorum tuorum, eorum, que ab insipiente sunt tota die.
Ne obliuiscaris voces inimicorum tuorum, superbia eorum, qui te oderunt, ascendit semper.
Gloria patri et filio.
Sicut erat.

Ⱥ Liberasti virgam hereditatis tue.

Psalmus lxxiiij.
Confitebimur tibi, deus, confitebimur et inuocabimus nomen tuum.
Narrabimus mirabilia tua; cum accepero tempus, ego iusticias iudicabo.
Liquefacta est terra et omnes, qui habitant in ea, ego confirmaui columnasn203 eius.
Dixi iniquis: Nolite inique agere, et delinquentibus: Nolite exaltare cornu.
Nolite extollere in altum cornu vestrum, nolite loqui aduersus deum iniquitatem.
Quia neque ab oriente neque ab occidente neque a desertis montibus, quoniam deus iudex est.
Hunc humiliat et hunc exaltat, quia calix in manu domini vini meri, plenus mixto.
Et inclinauit ex hoc in hoc, veruntamen fex eius non est exinanita, bibent omnes peccatores terre.
Ego autem annunciabo in seculum, cantabo deo Iacob.
Et omnia cornua peccatorum confringam et exaltabuntur cornua iusti.

Psalmus lxxv.
Notus in Iudea deus, in Israel magnum nomen eius.
Et factus est in pace locus eius et habitatio eius in Syon.
Ibi confregit potentias, [427 | e.iij.] arcum, scutum, gladium et bellum.
Illuminans tu mirabiliter a montibus eternis, turbati sunt omnes insipientes corde.
Dormierunt somnum suum et nichil inuenerunt omnes viri diuitiarum in manibus suis.
Ab increpatione tua, deus Iacob, dormitauerunt qui ascenderunt equos.
Tu terribilis es et quis resistet tibi? Ex tunc ira tua.
De celo auditum fecisti iudicium, terra tremuit et quieuit.
Cum exurgeret in iudicio deus, vt saluos faceret omnes mansuetos terre.
Quoniam cogitatio hominis confitebitur tibi et reliquie cogitationis diem festum agent tibi.
Uouete et reddite domino, deo vestro, omnes, qui in circuitu eius affertis munera.
Terribili et ei, qui aufert spiritum principum, terribili apud omnes reges terre.
Gloria patri.

Ⱥ In Israel magnum nomen eius.

Psalmus lxxvj.
Uoce mea ad dominum clamaui, voce mea ad deum, et intendit michi.
In die tribulationis mee deum exquisiui manibus meis nocte contra eum et non sum deceptus.
Rennuit consolari anima mea, memor fui dei et delectatus sum et exercitatus sum et defecit spiritus meus.
Anticipauerunt vigilias oculi mei, turbatus sum et non sum locutus.
Cogitaui dies antiquos et annos eternos in mente habui.
Et meditatus sum nocte cum corde meo et exercitabar et scopebam spiritum meum.
Nunquid ineternum proijciet deus aut non apponat, vt complacitior sit adhuc?
Aut in finem misericordiam suam abscidet a generatione in generationem?
Aut obliuiscetur misereri deus aut continebit in ira sua misericordias suas?
Et dixi: Nunc cepi; hec mutatio dextere excelsi.
Memor fui operum domini, quia memor ero ab initio mirabilium tuorum.
Et meditabor in omnibus operibus tuis et in adinuentionibus tuis exercebor.
Deus, in sancto via tua, quis deus magnus sicut deus noster? Tu es deus, qui facis mirabilia.
Notam fecisti in populis virtutem tuam, redemisti in brachio tuo populum tuum, filios Iacob et Ioseph.
Uiderunt te aque, deus, viderunt te aque et timuerunt et turbate sunt abyssi.
Multitudo sonitus aquarum, vocem dederunt nubes.
Etenim sagitte tue transeunt, vox tonitrui tui in rota.
Alluxerunt coruscationes tue orbi terre, [428] commota est et contremuit terra.
In mari via tua et semite tue in aquis multis et vestigia tua non cognoscentur.
Deduxisti sicut oues populum tuum in manu Moysi et Aaron.

Psalmus Dauid lxxvij.
Attendite, popule meus, legem meam; inclinate aurem vestram in verba oris mei.
Aperiam in parabolis os meum, loquar propositionesn204 ab initio.
Quanta audiuimus et cognouimus ea et patres nostri narrauerunt nobis.
Non sunt occultata a filijs eorum in generatione altera,
Narrantes laudes domini et virtutes eius et mirabilia eius, que fecit.
Et suscitauit testimonium in Iacob et legem posuit in Israel.
Quanta mandauit patribus nostris nota facere ea filijs suis, vt cognoscat generatio altera.
Filij, qui nascentur et exurgent et narrabunt filijs suis.
Ut ponant in deo spem suam et non obliuiscantur operum dei et mandata eius exquirant,
Ne fiant, sicut patres eorum, generatio praua et exasperans.
Generatio, que non direxit cor suum, et non est creditus cum deo spiritus eius.
Filij Effrem intendentes et mittentes arcum conuersi sunt in die belli.
Non custodierunt testamentum dei et in lege eius noluerunt ambulare.
Et obliti sunt benefactorum eius et mirabilium eius, que ostendit eis.
Coram patribus eorum fecit mirabilia in terra Egypti, in campo Thaneos.
Interrupit mare et perduxit eos et statuit aquas quasi in vtre.
Et deduxit eos in nube diei et tota nocte in illuminatione ignis.
Interrupit petram in heremo et adaquauit eos velut in abysso multa.
Et eduxit aquam de petra et deduxit tanquam flumina aquas.
Et apposuerunt adhuc peccare ei, in ira concitauerunt excelsum in inaquoso.
Et tentauerunt deum in cordibus suis, vt peterent escas aminabus suis.
Et male locuti sunt de deo; dixerunt: Nunquid poterit deus parare mensam in deserto?
Quoniam percussit petram et fluxerunt aque et torrentes inundauerunt.
Nunquid et panem poterit dare aut parare mensam populo suo?
Ideo audiuit dominus et distulit et ignis accensus est in Iacob et ira ascendit in Israel,
Quia non crediderunt in deo nec sperauerunt in salutari eius.
Et mandauit nubibus desuper et ianuas celi aperuit.
Et pluit illis manna ad manducandum et panem [429 | e.iiij.] celi dedit eis.
Panem angelorum manducauit homo, cibaria misit eis in abundantia.
Transtulit austrum de celo et induxit in virtute sua Affricum.
Et pluit super eos sicut puluerem carnes et sicut arenam maris volatilia pennata.
Et ceciderunt in medio castrorum eorum circa tabernacula eorum.
Et manducauerunt et saturati sunt nimis et desiderium eorum attulit eis, non sunt fraudati a desiderio suo.
Adhuc esce eorum erant in ore ipsorum et ira dei ascendit super eos.
Et occidit pingues eorum et electos Israel impediuit.
In omnibus his peccauerunt adhuc et non crediderunt in mirabilibus eius.
Et defecerunt in vanitate dies eorum et anni eorum cum festinatione.
Cum occideret eos, querebant eum et reuertebantur et diluculo veniebant ad eum.
Et rememorati sunt, quia deus adiutor est eorum et deus excelsus redemptor eorum est.
Et dilexerunt eum in ore suo et lingua sua mentiti sunt ei.
Cor autem eorum non erat rectum cum eo nec fideles habiti sunt in testamento eius.
Ipse autem est misericors et propicius fiet peccatis eorum et non disperdet eos.
Et abundauit, vt auerteret iram suam, et non accendit omnem iram suam.
Et recordatus est, quia caro sunt, spiritus vadens et non rediens.
Quotiens exacerbaueruntn205 eum in deserto, in ira concitauerunt eum in inaquoso?
Et conuersi sunt et tentauerunt deum et sanctum Israel exacerbauerunt.n206
Non sunt recordati manus eius die, qua redemit eos de manu tribulantis.
Sicut posuit in Egypto signa sua et prodigia sua in campo Thaneos.
Et conuertit in sanguinem flumina eorum et imbres eorum, ne biberent.
Misit in eos cynomiam et comedit eos, ranam et disperdidit eos.
Et dedit erugini fructus eorum et labores eorum locuste.
Et occidit in grandine vineas eorum et moros eorum in pruina.
Et tradidit grandini iumenta eorum et possessionem eorum igni.
Misit in eos iram indignationis sue, indignationem et iram et tribulationem, immissiones per angelos malos.
Uiam fecit semite ire sue et non pepercit a morte animarum eorum et iumenta eorum in morte conclusit.
Et percussit omne primogenitum in terra Egypti, primitias omnis laboris eorum in tabernaculis Cham.
[430] Et abstulit sicut oues populum suum et perduxit eos tanquam gregem in deserto.
Et deduxit eos in spe et non timuerunt et inimicos eorum operuit mare.
Et induxit eos in montem sanctificationis sue, montem, quem acquisiuit dextera eius.
Et eiecit a facie eorum gentes et sorte diuisit eis terram in funiculo dsitributionis.
Et habitare fecit in tabernaculis eorum tribus Israel.
Et tentauerunt et exprobrauerunt deum excelsum et testimonia eius non custodierunt.
Et auerterunt se et non seruauerunt pactum, quemadmodum patres eorum, conuersi sunt in arcum prauum.
In iram concitauerunt eum in collibus suis et in sculptilibus suis ad emulationem eum prouocauerunt.
Audiuit deus et spreuit et ad nichilum redegit valde Israel.
Et repulit tabernaculum Sylo, tabernaculum suum, vbi habitauit in hominibus.
Et tradidit in captiuitatem virtutem eorum et pulchritudinem eorum in manus inimici.
Et conclusit in gladio populum suum et hereditatem suam spreuit.
Iuuenes eorum comedit ignis et virgines eorum non sunt lamentate.
Sacerdotes eorum in gladio ceciderunt et vidue eorum non plorabantur.
Et excitatus est tanquam dormiens dominus, tanquam potens crapulatus a vino.
E‹t› percussit inimicos suos in posteriora, opprobrium sempiternum dedit illis.
Et repulit tabernaculum Ioseph et tribum Effrem non elegit.
Sed elegit tribum Iuda, montem Syon, quem dilexit.
Et edificauit sicut vnicornium sanctificium suum in terra, quam fundauit in secula.
Et elegit Dauid seruum suum et sustulit eum de gregibus ouium, de post fetantes accepit eum
Pascere Iacob, seruum suum, et Israel, hereditatem suam.
Et pauit eos in innocentia cordis sui et in intellectibus manuum suarum deduxit eos.
Gloria patri.

Ⱥ Tu es deus, qui facis mirabilia.

Psalmus lxxviij.
Deus, venerunt gentes in hereditatem tuam, polluerunt templum sanctum tuum, posuerunt Hierusalem in pomorum custodiam.
Posuerunt morticina seruorum tuorum escas volatilibus celi, carnes sanctorum tuorum bestijs terre.
Effuderunt sanguinem eorum tanquam aquam in circuitu Hierusalem et non erat, qui sepeliret.
Facti sumus opprobrium vicinis nostris, subsannatio et illusio his, qui in circuitu nostro sunt.
Usquequo, domine, irasceris in finem, accendetur velut ignis zelus tuus?
Effunde iram tuam in gentes, que te non nouerunt, [431 | e.v.] in regna, que nomen tuum non inuocauerunt.
Quia comederunt Iacob et locum eius desolauerunt.
Ne memineris iniquitatum nostrarum antiquarum, cito anticipent nos misericordie tue, quia pauperes facti sumus nimis.
Adiuua nos, deus, salutaris noster, et propter gloriam nominis tui, domine, libera nos et propicius esto peccatis nostris propter nomen tuum.
Ne forte dicant in gentibus: Ubi est deus eorum? et innotescat in nationibus coram oculis nostris
Ultio sanguinis seruorum tuorum, qui effusus est, introeat in conspectu tuo gemitus compeditorum.
Secundum magnitudinem brachij tui posside filios mortificatorum
Et redde vicinis nostris septuplum in sinu eorum, improperium ipsorum, quod exprobrauerunt tibi, domine.
Nos autem, populus tuus et oues pascue tue, confitebimur tibi in seculum.
In generatione et generationem annunciabimus laudem tuam.

Psalmus lxxix.
Qui regis Israel, intende, qui deducis velut ouem Ioseph.
Qui sedes super cherubin, manifestare coram Effraim, Beniamin et Manasse.
Excita potentiam tuam et veni, vt saluos facias nos.
Deus virtutum, conuerte nos et ostende faciem tuam et salui erimus.
Domine deus virtutum, quousque irasceris super orationem serui tui?
Cibabis nos pane lachrymarum et potum dabis nobis in lachrymis in mensura.
Posuisti nos in contradictionem vicinis nostris et inimici nostri subsannauerunt nos.
Deus virtutum, conuerte nos et ostende faciem tuam et salui erimus.
Uineam de Egypto transtulisti, eiecisti gentes et plantasti eam.
Dux itineris fuisti in conspectu eius et plantasti radices eius et impleuit terram.
Operuit montes vmbra eius et arbusta eius cedros dei.
Extendit palmites suos vsque ad mare et vsque ad flumen propagines eius.
Ut quid destruxisti maceriam eius et vindemiant eam omnes, qui pretergrediuntur viam?
Exterminauit eam aper de silua et singularis ferus depastus est eam.
Deus virtutum, conuertere, respice de celo et vide et visita vineam istam.
Et perfice eam, quam plantauit dextera tua, et super filium hominis, quem confirmasti tibi.
Incensa igni et suffossa, ab increpatione vultus tui peribunt.
Fiat manus tua super virum dextere tue et super filium hominis, quem confirmasti tibi.
Et non discedimus a te; viuificabis nos et nomen tuum inuocabimus.
Domine deus virtutum, [432] conuerte nos et ostende faciem tuam et salui erimus.
Gloria patri.
Sicut erat.

Ⱥ Propicius esto peccatis nostris, domine.
℣ Gaudebunt labia mea, cum cantauero tibi, Et anima mea, quam redemisti.

Ad laudes
Ⱥ Tibi soli peccaui, domine, miserere mei.
Psalmus Miserere mei, deus.

Oratio Moysi. Psalmus lxxxix.
Domine, refugium factus es nobis a generatione in generationem.
Priusquam montes fierent aut formaretur terra et orbis, a seculo et in seculum tu es deus.
Ne auertas hominem in humilitatem; et dixisti: Conuertimini, filij hominum.
Quoniam mille anni ante oculos tuos tanquam dies hesterna, que preterijt,
Et custodia in nocte, que pro nichilo habentur, eorum anni erunt.
Mane sicut herba transeat, mane floreat et transeat, vespere decidat, induret et arescat.
Quia defecimus in ira tua et in furore tuo turbati sumus.
Posuisti iniquitates nostras in conspectu tuo, seculum nostrum in illuminatione vultus tui.
Quoniam omnes dies nostri defecerunt et in ira tua defecimus.
Anni nostri sicut aranea meditabuntur, dies annorum nostrorum in ipsis septuaginta anni.
Si autem in potentatibus octoginta anni, et amplius eorum labor et dolor.
Quoniam superuenit mansuetudo et corripiemur.
Quis nouit potestatem ire tue et pre timore tuo iram tuam dinumerare?
Dexteram tuam sic notam fac et eruditos corde in sapientia.
Conue‹r›tere, domine, vsquequo? Et deprecabilis esto super seruos tuos.
Repleti sumus mane misericordia tua et exultauimus et delectati sumus in omnibus diebus nostris.
Letati sumus pro diebus, quibus nos humiliasti, annis, quibus vidimus mala.
Respice in seruos tuos et in opera tua et dirige filios eorum.
Et sit splendor domini dei nostri super nos et opera manuum nostrarum dirige super nos et opus manuum nostrarum dirige.
Gloria patri.

Ⱥ Domine, refugium factus es nobis.
Ⱥ In matutinis, domine, meditabor in te.
Psalmus Deus, deus meus.

Canticum Marie, sororis Moysi. Exodi xv.
Cantemus domino; gloriose enim magnificatus est, equum et ascensorem proiecit in mare.
Fortitudo mea et laus mea dominus et factus est michi in salutem.
Iste deus meus et glorificabo [433 | e.vj.] eum, deus patris mei et exaltabo eum.
Dominus quasi vir pugnator, omnipotens nomen eius, currus pharaonis et exercitum eius proiecit in mare.
Electi principes eius submersi sunt in mari rubro, abyssi operuerunt eos, descenderunt in profundum quasi lapis.
Dextera tua, domine, magnificata est in fortitudine; dextera tua, domine, percussit inimicum et in multitudine glorie tue deposuisti aduersarios meos.
Misisti iram tuam, que deuorauit eos sicut stipulam, et in spiritu furoris tui congregate sunt aque.
Stetit vnda fluens, congregate sunt abyssi in medio mari.
Dixit inimicus: Persequar et comprehendam, diuidam spolia, implebitur anima mea.
Euaginabo gladium meum, interficiet eos manus mea.
Flauit spiritus tuus et operuit eos mare, submersi sunt quasi plumbum in aquis vehementibus.
Quis similis tui in fortibus, domine, quis similis tui magnificus in sanctitate, terribilis atque laudabilis et faciens mirabilia?
Extendisti manum tuam et deuorauit eos terra.
Dux fuisti in misericordia tua populo, quem redemisti.
Et portasti eum in fortitudine tua ad habitaculum sanctum tuum.
Ascenderunt populi et irati sunt, dolores obtinuerunt habitatores Philistijm.
Tunc conturbati sunt principes Edom, robustos Moab obtinuit tremor, obriguerunt omnes habitatores Chanaan.
Irruat super eos formido et pauor in magnitudine brachij tui.
Fiant immobiles quasi lapis, donec pertranseat populus tuus, domine, donec pertranseat populus tuus iste, quem possedisti.
Introduces eos et plantabis in monte hereditatis tue firmissimo habitaculo tuo, quod operatus es, domine,
Sanctuarium tuum, domine, quod firmauerunt manus tue; dominus regnabit ineternum et vltra.
Ingressus est enim eques pharao cum curribus et equitibus eius in mare et reduxit super eos dominus aquas maris.
Filij autem Israel ambulauerunt per siccum in medio eius.
Gloria patri et filio et spiritui sancto.
Sicut erat.

Ⱥ Ineternum dominus regnabit et vltra.
Ⱥ In sanctis eius laudate deum.
Psalmus Laudate.

Hymnus
Lux ecce surgit aurea,
pallens facessatn207 cecitas,
que nosmet in preceps diu
errore traxit deuio.
Hec [434] lux serenum conferat
purosque nos prestet sibi,
nichil loquamur subdolum,
voluamus obscurum nichil.
Sic tota decurrat dies,
ne lingua mendax nec manus,
oculi ne peccent lubrici
nec noxa corpus inquinet.
Speculator astat desuper,
qui nos diebus omnibus
actusque nostros prospicit
a luce prima in vesperum.
Deo patri sit gloria.
℣ In matutinis, domine.
Ⱥ In sanctitate seruiamus domino et liberabit nos de inimicis nostris.
Psalmus Benedictus dominus, deus Israel.

FERIA SEXTA
Inuitatorium Dominum, qui fecit nos, Uenite adoremus.
Psalmus Uenite.

Hymnus
Tu, trinitatis vnitas,
orbem potenter qui regis,
attende laudum cantica,
que excubantes psallimus.
Nam lectulo consurgimus
noctis quietis tempore,
vt flagitemus vulnerum
a te medelam omnium.
Quo fraude quicquid demonum
in noctibus deliquimus,
abstergat illud celitus
tue potestas gratie.
Nec corpus assit sordidum
nec torpor instet cordium
nec criminis contagio
tepescat ardor spiritus.
Ob hoc, redemptor, quesumus,
reple tuo nos lumine,
per quod dierum circulis
nullis ruamur actibus.
Presta, pater pi‹j›ssime.
Psalmus lxxx.
Exultate deo, adiutori nostro, iubilate deo Iacob.
Sumite psalmum et date tympanum, psalterium iocundum cum cythara.
Buccinate in neomenia tuba, in insigni die solennitatis vestre.
Quia preceptum in Israel est et iudicium deo Iacob.
Testimonium in Ioseph posuit illud, cum exiret de terra Egypti; linguam, quam non nouerat, audiuit.
Diuertit ab oneribus dorsum eius, manus eius in cophino seruierunt.
In tribulatione inuocasti me et liberaui te, exaudiui te in abscondito tempestatis, probaui te apud aquam contradictionis.
Audi, populus meus, et contestabor te; Israel, si audieris me, non erit in te deus recens neque adorabis deum alienum.
Ego enim sum dominus deus tuus, qui eduxi te de terra Egypti. Dilata os tuum et implebo illud.
Et non audiuit populus meus vocem meam et Israel non intendit michi.
Et dimisi eos secundum desideria cordis eorum, ibunt in [435 | e.vij.] adinuentionibus suis.
Si populus meus audisset me, Israel si in vijs meis ambulasset,
Pro nichilo forsitan inimicos eorum humiliassem et super tribulantes eos misissem manum meam.
Inimici domini mentiti sunt ei et erit tempus eorum in secula.
Et cibauit illos ex adipe frumenti et de petra melle saturauit eos.

Psalmus lxxxj.
Deus stetit in synagoga deorum, in medio autem deos dijudicat.
Usquequo iudicatis iniquitatem et facies peccatorum sumitis?
Iudicate egeno et pupillo, humilem et pauperem iustificate.
Eripite pauperem et egenum de manu peccatoris liberate.
Nescierunt neque intellexerunt, in tenebris ambulant, mouebuntur omnia fundamenta terre.
Ego dixi: Dij estis et filij excelsi omnes.
Uos autem sicut homines moriemini et sicut vnus de principibus cadetis.
Surge, deus, iudica terram, quoniam tu hereditabis in omnibus gentibus.
Gloria patri.

Ⱥ Exultate deo, adiutori nostro.

Psalmus lxxxij.
Deus, quis similis erit tibi? Ne taceas neque compescaris, deus.
Quoniam ecce inimici tui sonuerunt et qui oderunt te extulerunt caput.
Super populum tuum malignauerunt consilium et cogitauerunt aduersus sanctos suos.
Dixerunt: Uenite et disperdamus eos de gente et non memoretur nomen Israel vltra.
Quoniam cogitauerunt vnanimiter, simul aduersum te testamentum disposuerunt tabernacula Idumeorum et Ismaelite,
Moab et Agareni, Gebal et Amon et Amalech, alienigene cum habitantibus Tyrum.
Etenim Assur venit cum illis, facti sunt in adiutorium filijs Loth.
Fac illis sicut Madian et Sisare, sicut Iabin in torrente Cyson.
Disperierunt in Endor, facti sunt vt stercus terre.
Pone principes eorum sicut Oreb et Zeb et Zebee et Salmana,
Omnes principes eorum, qui dixerunt: Hereditate possideamus sanctuarium dei.
Deus meus, pone illos vt rotam et sicut stipulam ante faciem venti.
Sicut ignis, qui comburit siluam, et sicut flamma comburens montes,
Ita persequeris illos in tempestate tua et in ira tua turbabis eos.
Imple facies eorum ignominia et querent nomen tuum, domine.
Erubescant et conturbentur in seculum seculi et confundantur et pereant.
Ut cognoscant, quia nomen tibi dominus, tu solus altissimus in omni terra.

Psalmus lxxxiij.
Quam dilecta tabernacula tua, domine virtutum. Concupiscit et deficit anima mea [436] in attrian208 domini.
Cor meum et caro mea exultauerunt in deum viuum.
Etenim passer inuenit sibi domum et turtur nidum, vbi reponat pullos suos.
Altaria tua, domine virtutum, rex meus et deus meus.
Beati, qui habitant in domo tua, domine, in secula seculorum laudabunt te.
Beatus vir, cuius est auxilium abs te, ascensiones in corde suo disposuit, in valle lachrymarum, in loco, quem posuit.
Etenim benedictiones dabit legislator, ibunt de virtute in virtutem, videbitur deus deorum in Syon.
Domine deus virtutum, exaudi orationem meam, auribus percipe, deus Iacob.
Protector noster, aspice, deus, et respice in faciem christi tui.
Quia melior est dies vna in atrijs tuis super milia.
Elegi abiectus esse in domo dei mei magis quam habitare in tabernaculis peccatorum.
Quia misericordiam et veritatem diligit deus, gratiam et gloriam dabit dominus.
Non priuabit bonis eos, qui ambulant in innocentia; domine virtutum, beatus homo, qui sperat in te.
Gloria patri.

Ⱥ Tu solus altissimus super omnem terram.

Psalmus lxxxiiij.
Benedixisti, domine, terram tuam, auertisti captiuitatem Iacob.
Remisisti iniquitatem plebis tue, operuisti omnia peccata eorum.
Mitigasti omnem iram tuam, auertisti ab ira indignationis tue.
Conuerte nos, deus, salutaris noster, et auerte iram tuam a nobis.
Nunquid ineternum irasceris nobis aut extendes iram tuam a generatione in generationem?
Deus, tu conuersus viuificabis nos et plebs tua letabitur in te.
Ostende nobis, domine, misericordiam tuam et salutare tuum da nobis.
Audiam, quid loquatur in me dominus deus, quoniam loquetur pacem in plebem suam.
Et super sanctos suos et in eos, qui conuertuntur ad cor.
Ueruntamen prope timentes eum salutare ipsius, vt inhabitet gloria in terra nostra.
Misericordia et veritas obuiauerunt sibi, iusticia et pax osculate sunt.
Ueritas de terra orta est et iusticia de celo prospexit.
Etenim dominus dabit benignitatem et terra nostra dabit fructum suum.
Iusticia ante eum ambulabit et ponet in via gressus suos.

Oratio Dauid. Psalmus lxxxv.
Inclina, domine, aurem tuam et exaudi me, quoniam inops et pauper sum ego.
Custodi animam meam, quoniam sanctus sum, saluum fac seruum tuum, deus meus, sperantem in te.
Miserere mei, domine, quoniam ad te clamaui tota die; letifica animam serui tui, quoniam ad te, domine, animam meam leuaui.
Quoniam tu, domine, suauis et mitis [437 | e.viij.] et multe misericordie omnibus inuocantibus te.
Auribus percipe, domine, orationem meam et intende voci deprecationis mee.
In die tribulationis mee clamaui ad te, quia exaudisti me.
Non est similis tui in dijs, domine, et non est secundum opera tua.
Omnes gentes, quascunque fecisti, venient et adorabunt coram te, domine, et glorificabunt nomen tuum.
Quoniam magnus es tu et faciens mirabilia, tu es deus solus.
Deduc me, domine, in via tua et ingrediar in veritate tua, letetur cor meum, vt timeat nomen tuum.
Confitebor tibi, domine deus meus, in toto corde meo et glorificabo nomen tuum ineternum.
Quia misericordia tua magna est super me et eruisti animam meam ex inferno inferiori.
Deus, iniqui insurrexerunt super me et synagoga potentium quesierunt animam meam et non proposuerunt te in conspectu suo.
Et tu, domine deus, miserator et misericors, patiens et multe misericordie et verax,
Respice in me et miserere mei, da imperium puero tuo et saluum fac filium ancille tue.
Fac mecum signum in bono, vt videant qui oderunt me et confundantur, quoniam tu, domine, adiuuisti me et consolatus es me.
Gloria.

Ⱥ Benedixisti, domine, terram tuam.

Psalmus lxxxvj.
Fundamenta eius in montibus sanctis, diligit dominus portas Syon super omnia tabernacula Iacob.
Gloriosa dicta sunt de te, ciuitas dei.
Memor ero Raab et Babylonis scientium me.
Ecce alienigene et Tyrus et populus Ethiopum, hi fuerunt illic.
Nunquid Syon dicet: Homo et homo natus est in ea et ipse fundauit eam altissimus?
Dominus narrabit in scripturis populorum et principum horum, qui fuerunt in ea.
Sicut letantium omnium habitatio est in te.

Psalmus lxxxvij.
Domine deus salutis mee, in die clamaui et nocte coram te.
Intret in conspectu tuo oratio mea, inclina aurem tuam ad precem meam.
Quia repleta est malis anima mea et vita mea inferno appropinquabit.
Estimatus sum cum descendentibus in lacum, factus sum sicut homo sine adiutorio, inter mortuos liber.
Sicut vulnerati dormientes in sepulcris, quorum non es memor amplius, et ipsi de manu tua repulsi sunt.
Posuerunt me in lacu inferiori, in tenebrosis et in vmbra mortis.
Super me confirmatus est furor tuus et omnes fluctus tuos induxisti super me.
Longe fecisti notos meos a me, posuerunt me abominationem [438] sibi.
Traditus sum et non egrediebar, oculi mei languerunt pre inopia.
Clamaui ad te, domine, tota die expandi ad te manus meas.
Nunquid mortuis facies mirabilia aut medici suscitabunt et confitebuntur tibi?
Nunquid narrabit aliquis in sepulchro misericordiam tuam et veritatem tuam in perditione?
Nunquid cognoscentur in tenebris mirabilia tua et iusticia tua in terra obliuionis?
Et ego ad te, domine, clamaui et mane oratio mea preueniet te.
Ut quid, domine, repellis orationem meam, auertis faciem tuam a me?
Pauper sum ego et in laboribus a iuuentute mea; exaltatus autem, humiliatus sum et conturbatus.
In me transierunt ire tue et terrores tui conturbauerunt me.
Circundederunt me sicut aqua tota die, circundederunt me simul.
Elongasti a me amicum et proximum et notos meos a miseria.
Gloria patri.

Ⱥ Fundamenta eius in montibus sanctis.

Psalmus lxxxviij.
Misericordias domini ineternum cantabo.
In generatione et generationem annunciabo veritatem tuam in ore meo.
Quoniam dixisti: Ineternum misericordia edificabitur in celis, preparabitur veritas tua in eis.
Disposui testamentum electis meis, iuraui Dauid, seruo meo, vsque ineternum preparabo semen tuum.
Et edificabo in generatione et generationem sedem tuam.
Confitebuntur celi mirabilia tua, domine, etenim veritatem tuam in ecclesia sanctorum.
Quoniam quis in nubibus equabitur domino, similis erit deo in filijs dei?
Deus, qui glorificatur in consilio sanctorum, magnus et terribilis super omnes, qui in circuitu eius sunt.
Domine deus virtutum, quis similis tibi? Potens es, domine, et veritas tua in circuitu tuo.
Tu dominaris potestati maris, motum autem fluctuum eius tu mitigas.
Tu humiliasti sicut vulneratum superbum, in brachio virtutis tue dispersisti inimicos tuos.
Tui sunt celi et tua est terra, orbem terre et plenitudinem eius tu fundasti, aquilonem et mare tu creasti.
Thabor et Hermon in nomine tuo exultabunt, tuum brachium cum potentia.
Firmetur manus tua et exaltetur dextera tua, iusticia et iudicium preparatio sedis tue.
Misericordia et veritas precedent faciem tuam; beatus populus, qui scit iu‹bi›lationem.
Domine, in lumine vultus tui ambulabunt et in nomine tuo exultabunt tota die et in iusticia tua exaltabuntur.
Quoniam gloria virtutis eorum tu es et in beneplacito tuo exaltabitur cornu nostrum.
Quia domini est [439 | f.j.] assumptio nostra et sancti Israel regis nostri.
Tunc locutus es in visione sanctis tuis et dixisti: Posui adiutorium in potente et exaltaui electum de plebe mea.
Inueni Dauid, seruum meum, oleo sancto meo vnxi eum.
Manus enim mea auxiliabitur ei et brachium meum confirmabit eum.
Nihil proficiet inimicus in eo et filius iniquitatis non apponet nocere ei.
Et concidam a facie ipsius inimicos eius et odientes eum in fugam conuertam.
Et veritas mea et misericordia mea cum ipso et in nomine meo exaltabitur cornu eius.
Et ponam in mari manum eius et in fluminibus dexteram eius.
Ipse inuocauit me: Pater meus es tu, deus meus et susceptor salutis mee.
Et ego primogenitum ponam illum, excelsum pre regibus terre.
Ineternum seruabo illi misericordiam meam et testamentum meum fidele ipsi.
Et ponam in seculum seculi semen eius et thronum eius sicut dies celi.
Si autem dereliquerunt filij eius legem meam et in iudicijs meis non ambulauerint,
Si iusticias meas prophanauerint et mandata mea non custodierint,
Uisitabo in virga iniquitates eorum et in verberibus peccata eorum.
Misericordiam autem meam non dispergam ab eo neque nocebo in veritate mea.
Neque prophanabo testamentum meum et que procedunt de labijs meis non faciam irrita.
Semel iuraui in sancto meo, si Dauid mentiar, semen eius ineternum manebit.
Et thronus eius sicut sol in conspectu meo et sicut luna perfecta ineternum et testis in celo fidelis.
Tu vero repulisti et despexisti, distulisti christum tuum.
Euertisti testamentum serui tui, prophanasti in terra sanctuarium eius.
Destruxisti omnes sepes eius, posuisti firmamentum eius formidinem.
Diripuerunt eum omnes transeuntes viam, factus est opprobrium vicinis suis.
Exaltasti dexteram deprimentium eum, letificasti omnes inimicos eius.
Auertisti adiutorium gladij eius et non es auxiliatus ei in bello.
Destruxisti eum ab emundatione et sedem eius in terra collisisti.
Minorasti dies temporis eius, perfudisti eum confusione.
Usquequo, domine, auertis in finem, exardescet sicut ignis ira tua?
Memorare que mea substantia; nunquid enim vane constituisti omnes filios hominum?
Quis est homo, qui viuet et non videbit mortem, eruet animam suam de manu inferi?
Ubi sunt misericordie tue antique, domine, sicut iurasti Dauid in veritate tua?
Memor esto, domine, opprobrij seruorum [440] tuorum, quod continui in sinu meo, multarum gentium.
Quod exprobrauerunt inimici tui, domine, quod exprobrauerunt commutationem christi tui.
Benedictus dominus ineternum. Fiat, fiat.

Psalmus xciij.
Deus vltionum dominus, deus vltionum libere egit.
Exaltare, qui iudicas terram, redde retributionem superbis.
Usquequo peccatores, domine, vsquequo peccatores gloriabuntur?
Effabuntur et loquentur iniquitatem, loquentur omnes, qui operantur iniusticiam?
Populum tuum, domine, humiliauerunt et hereditatem tuam vexauerunt.
Uiduam et aduenam interfecerunt et pupillos occiderunt.
Et dixerunt: Non videbit dominus nec intelliget deus Iacob.
Intelligite, insipientes in populo, et stulti, aliquando sapite.
Qui plantauit aurem, non audiet, aut qui finxit oculum, non considerat?
Qui corripit gentes, non arguet, qui docet hominem scientiam.
Dominus scit cogitationes hominum, quoniam vane sunt.
Beatus homo, quem tu erudieris, domine, et de lege tua docueris eum.
Ut mitiges ei a diebus malis, donec fodiatur peccatori fouea.
Quia non repellet dominus plebem suam et hereditatem suam non derelinquet,
Quoadusque iusticia conuertatur in iudicium et qui iuxta illam omnes, qui recto sunt corde.
Quis consurget michi aduersus malignantes aut quis stabit mecum aduersus operantes iniquitatem?
Nisi quia dominus adiuuit me, paulominus habitasset in inferno anima mea.
Si dicebam: Motus est pes meus, misericordia tua, domine, adiuuabat me.
Secundum multitudinem dolorum meorum in corde meo consolationes tue letificauerunt animam meam.
Nunquid adheret tibi sedes iniquitatis, qui fingis laborem in precepto?
Captabunt in animam iusti et sanguinem innocentem condemnabunt.
Et factus est michi dominus in refugium et deus meus in adiutorium spei mee.
Et reddet illis iniquitatem ipsorum et in malicia eorum disperdet eos; disperdet illos dominus deus noster.
Gloria patri.

Ⱥ Benedictus deus ineternum.

Psalmus xciiij.
Uenite, exultemus domino, iubilemus deo, salutari nostro.
Preoccupemus faciem eius in confessione et in psalmis iubilemus ei.
Quoniam deus magnus dominus et rex magnus super omnes deos.
Quia in manu eius sunt omnes fines terre et altitudines montium ipsius sunt.
Quoniam ipsius est mare et ipse fecit illud et siccam manus eius formauerunt.
Uenite adoremus [441 | f.ij.] et procidamus et ploremus ante dominum, qui fecit nos, quia ipse est dominus deus noster.
Et nos populus pascue eius et oues manus eius.
Hodie si vocem eius audieritis, nolite obdurare corda vestra
Sicut in irritatione, secundum diem tentationis in deserto.
Ubi tentauerunt me patres vestri, probauerunt et viderunt opera mea.
Quadraginta annis offensus fui generationi illi et dixi: Semper hi errant corde.
Et isti non cognouerunt vias meas, vt iuraui in ira mea: Si intrabunt in requiem meam.

Psalmus xcv.
Cantate domino canticum nouum, cantate domino, omnis terra.
Cantate domino et benedicite nomini eius, annunciate de die in diem salutare eius.
Annunciate inter gentes gloriam eius, in omnibus populis mirabilia eius.
Quoniam magnus dominus et laudabilis nimis, terribilis est super omnes deos.
Quoniam omnes dij gentium demonia, dominus autem celos fecit.
Confessio et pulchritudo in conspectu eius, sanctimonia et magnificentia in sanctificatione eius.
Afferte domino, patrie gentium, afferte domino gloriam et honorem, afferte domino gloriam nomini eius.
Tollite hostias et introite in atria eius, adorate dominum in atrio sancto eius.
Commoueatur a facie eius vniuersa terra, dicite in gentibus, quia dominus regnauit.
Etenim correxit orbem terre, qui non commouebitur, iudicabit populos in equitate.
Letentur celi et exultet terra, commoueatur mare et plenitudo eius, gaudebunt campi et omnia, que in eis sunt.
Tunc exultabunt omnia ligna siluarum a facie domini, quia venit, quoniam venit iudicare terram.
Iudicabit orbem terre in equitate et populos in veritate sua.

Psalmus Dauid, quando terra eius restituta est ei, xcvj.
Dominus regnauit, exultet terra, letentur insule multe.
Nubes et caligo in circuitu eius, iusticia et iudicium correctio sedis eius.
Ignis ante ipsum precedet et inflammabit in circuitu inimicos eius.
Alluxerunt fulgura eius orbi terre, vidit et commota est terra.
Montes sicut cera fluxerunt a facie domini, a facie domini omnis terra.
Annunciauerunt celi iusticiam eius et viderunt omnes populi gloriam eius.
Confundantur omnes, qui adorant sculptilia et qui gloriantur in simulachris suis.
Adorate eum, omnes angeli eius, audiuit et letata est Syon.
Et exultauerunt filie Iude propter iudicia tua, domine.
Quoniam tu dominus altissimus super omnem terram, nimis exaltatus es super omnes deos.
[442] Qui diligitis dominum, odite malum; custodit dominus animas sanctorum suorum, de manu peccatoris liberabit eos.
Lux orta est iusto et rectis corde leticia.
Letamini, iusti, in domino et confitemini memorie sanctificationis eius.
Gloria patri.

Ⱥ Cantate domino et benedicite nomini eius.
℣ Intret in conspectu tuo oratio mea, Inclina aurem tuam ad precem meam.

Ad laudes
Ⱥ Spiritu principali confirma cor meum, deus.
Psalmus Miserere mei, deus.

Psalmus Dauid, quando persequebatur eum filius eius Absalon. Psalmus cxlij.
Domine, exaudi orationem meam, auribus percipe obsecrationem meam in veritate tua, exaudi me in tua iusticia.
Et non intres in iudicium cum seruo tuo, quia non iustificabitur in conspectu tuo omnis viuens.
Quia persecutus est inimicus animam meam, humiliauit in terra vitam meam.
Collocauit me in obscuris sicut mortuos seculi et anxiatus est super me spiritus meus, in me turbatum est cor meum.
Memor fui dierum antiquorum, meditatus sum in omnibus operibus tuis, in factis manuum tuarum meditabar.
Expandi manus meas ad te, anima mea sicut terra sine aqua tibi.
Uelociter exaudi me, domine, defecit spiritus meus.
Non auertas faciem tuam a me et similis ero descendentibus in lacum.
Auditam fac michi mane misericordiam tuam, quia in te speraui.
Notam fac michi viam, in qua ambulem, quia ad te leuaui animam meam.
Eripe me de inimicis meis, domine, ad te confugi; doce me facere voluntatatem tuam, quia deus meus es tu.
Spiritus tuus bonus deducet me in terram rectam, propter nomen tuum, domine, viuificabis me in equitate tua.
Educes de tribulatione animam meam et in misericordia tua disperdes inimicos meos.
Et perdes omnes, qui tribulant animam meam, quoniam ego seruus tuus sum.n209
Gloria patri.

Ⱥ In veritate tua exaudi me, domine.
Ⱥ Illuminet dominus vultum suum super nos.
Psalmus Deus, deus meus.

Canticum Abacuch iij.
Domine, audiui auditionem tuam et timui.
Domine, opus tuum, in medio annorum viuifica illud.
In medio annorum notum facies; cum iratus fueris, misericordie recordaberis.
Deus ab austro veniet et sanctus de monte Pharan.
Operuit celos gloria eius et laudis eius plena est terra.
Splendor eius vt lux erit, cornua in manibus eius.
Ibi abscondita est fortitudo eius, ante faciem eius ibit mors.
[443 | f.iij.] Egredietur diabolus ante pedes eius, stetit et mensus est terram.
Aspexit et dissoluit gentes et contriti sunt montes seculi.
Incuruati sunt colles mundi ab itineribus eternitatis eius.
Pro iniquitate vidi tentoria Ethiopie, turbabuntur pelles terre Madian.
Nunquid in fluminibus iratus es, domine, aut in fluminibus furor tuus vel in mari indignatio tua?
Qui ascendes super equos tuos, et quadrige tue saluatio.
Suscitans suscitabis arcum tuum, iuramenta tribubus, que locutus es.
Fluuios scindes terre; viderunt te et doluerunt montes, gurges aquarum transijt.
Dedit abyssus vocem suam, altitudo manus suas leuauit.
Sol et luna steterunt in habitaculo suo, in luce sagittarum tuarum ibunt, in splendore fulgurantis haste tue.
In fremitu conculcabis terram, in furore obstupefacies gentes.
Egressus es in salutem populi tui, in salutem cum christo tuo.
Percussisti caput de domo impij, denudasti fundamentum vsque ad collum.
Maledixisti sceptris eius, capitin210 bellatorum eius, venientibus vt turbo ad dispergendum me.
Exultatio eorum sicut eius, qui deuorat pauperem in abscondito.
Uiam fecisti in mari equis tuis, in luto aquarum multarum.
Audiui et conturbatus est venter meus, a voce contremuerunt labia mea.
Ingrediatur putredo in ossibus meis et subter me scateat.
Et requiescam in die tribulationis et ascendam ad populum accinctum nostrum.
Ficus enim non florebit et non erit germen in vineis.
Mentietur opus oliue et arua non afferent cibum.
Abscidetur de ouili pecus et non erit armentum in presepibus.
Ego autem in domino gaudebo et exultabo in deo Iesu meo.
Deus dominus fortitudo mea et ponet pedes meos quasi ceruorum.
Et super excelsa mea deducet me victor in psalmis canentem.
Gloria patri.

Ⱥ Auditum tuum, domine, audiui et timui.
Ⱥ In tympano et choro, in chordis et organo laudate deum.
Psalmus Laudate.

Hymnus
Eterna celi gloria,
beata spes mortalium,
celsi tonantis vnice
casteque proles virginis,
Da dexteram surgentibus,
exurgat vt mens sobria
flagransque in laudem dei
grates rependat debitas.
Ortus refulget lucifer
sparsamque lucem nunciat,
cadit caligo noctium,
lux sancta nos illuminat.
Manensque nostris sensibus
noctem repellat seculi
omnique fine diei
purgata seruet pectora.
Quesita iam primum fides
radicet altis [444] sensibus,
secunda spes congaudeat,
quo maior extat charitas.
Deo patri.
℣ In matutinis, domine, meditabor in te, Quia fuisti adiutor meus.
Ⱥ super Benedictus Per viscera misericordie dei nostri, in quibus visitauit nos oriens ex alto.
Psalmus Benedictus dominus deus Israel.

SABBATO
Inuitatorium Dominum deum nostrum Uenite adoremus.
Psalmus Uenite.

Hymnus
Summe deus clementie
mundique factor machine,
vnus potentialiter
trinusque personaliter.
Nostros pius cum canticis
fletus benigne suscipe,
quo corde puro sordibus
te perfruamur largius.
Lumbos iecurque morbidum
adure igne congruo,
accincti vt sint perpetim
luxu remoto pessimo.
Ut quique horas noctium
nunc concinendo rumpimus,
donis beate patrie
ditemur omnes affatim.
Presta, pater pijssime.
Psalmus xcvij.
Cantate domino canticum nouum, quia mirabilia fecit.
Saluauit sibi dextera eius et brachium sanctum eius.
Notum fecit dominus salutare suum, in conspectu gentium reuelauit iusticiam suam.
Recordatus est misericordie sue et veritatis sue domui Israel.
Uiderunt omnes termini terre salutare dei nostri. Iubilate deo, omnis terra, cantate et exultate et psallite.
Psallite domino in cythara, in cythara et voce psalmi, in tubis ductilibus et voce tube cornee.
Iubilate in conspectu regis domini, moueatur mare et plenitudo eius, orbis terrarum et qui habitant in eo.
Flumina plaudent manu, simul montes exultabunt a conspectu domini, quoniam venit iudicare terram.
Iudicabit orbem terrarum in iusticia et populos in equitate.

Psalmus xcviij.
Dominus regnauit, irascantur populi, qui sedetn211 super cherubin, moveatur terra.
Dominus in Syon magnus et excelsus super omnes populos.
Confiteantur nomini tuo magno, quoniam terribile et sanctum est et honor regis iudicium diligit.
Tu parasti directiones, iudicium et iusticiam in Iacob tu fecisti.
Exaltate dominum deum nostrum et adorate scabellum pedum eius, quoniam sanctum est.
Moyses et Aaron in sacerdotibus eius et Samuel inter eos, qui inuocant nomen eius.
Inuocabant dominum et ipse exaudiebat eos, in columna nubis loquebatur ad eos.
Custodiebant testimonia eius et preceptum, quod dedit illis.
Domine deus noster, tu exaudiebas eos; deus, [445 | f.iiij.] tu propicius fuisti eis et vlciscens in omnes adinuentiones eorum.
Exaltate dominum deum nostrum et adorate in monte sancto eius, quoniam sanctus dominus deus noster.
Gloria patri.
Sicut erat.

Ⱥ Quia mirabilia fecit dominus.
Psalmus Iubilate deo, omnis terra et cetera.

Psalmus Dauid c.
Misericordiam et iudicium cantabo tibi, domine, psallam et intelligam in via immaculata, quando venies ad me.
Perambulabam in innocentia cordis mei, in medio domus mee.
Non proponebam ante oculos meos rem iniustam, facientes preuaricationes odiui.
Non adhesit michi cor prauum, declinantem a me malignum non cognoscebam.
Detrahentem secreto proximo suo, hunc persequebar.
Superbo oculo et insatiabili corde, cum hoc non edebam.
Oculi mei ad fideles terre, vt sedeant mecum, ambulans in via immaculata hic michi ministrabat.
Non habitabit in medio domus mee qui facit superbiam, qui loquitur iniqua non direxit in conspectu oculorum meorum.
In matutino interficiebam omnes peccatores terre, vt disperderem de ciuitate domini omnes operantes iniquitatem.
Gloria.

Ⱥ Iubilate deo, omnis terra.

Oratio pauperis, cum anxiaretur et coram domino effudit precem suam. Psalmus cj.
Domine, exaudi orationem meam et clamor meus ad te veniat.
Non auertas faciem tuam a me, in quacunque die tribulor, inclina ad me aurem tuam.
In quacunque die inuocauero te, velociter exaudi me.
Quia defecerunt sicut fumus dies mei et ossa mea sicut cremium aruerunt.
Percussus sum vt fenum et aruit cor meum, quia oblitus sum comedere panem meum.
A voce gemitus mei adhesit os meum carni mee.
Similis factus sum pellicano solitudinis, factus sum sicut nicticorax in domicilio.
Uigilaui et factus sum sicut passer solitarius in tecto.
Tota die exprobrabant michi inimici mei et qui laudabant me, aduersum me iurabant.
Quia cinerem tanquam panem manducabam et poculum meum cum fletu miscebam
A facie ire indignationis tue, quia eleuans allisisti me.
Dies mei sicut vmbra declinauerunt et ego sicut fenum arui.
Tu autem, domine, ineternum permanes et memoriale tuum in generatione et generationem.
Tu exurgens misereberis Syon, quia tempus miserendi eius, quia venit tempus.
Quoniam placuerunt seruis tuis lapides eius et terre eius miserebuntur.
[446] Et timebunt gentes nomen tuum, domine, et omnes reges terre gloriam tuam.
Quia edificauit dominus Syon et videbitur in gloria sua.
Respexit in orationem humilium et non spreuit precem eorum.
Scribantur hec in generatione altera et populus, qui creabitur, laudabit dominum.
Quia prospexit de excelso sancto suo, dominus de celo in terram aspexit.
Ut audiret gemitus compeditorum, vt solueret filios interremptorum,n212
Ut annuncient in Syon nomen domini et laudem eius in Hierusalem.
In conueniendo populos in vnum et reges, vt seruiant domino.
Respondit ei in via virtutis sue: Paucitatem dierum meorum nuncia michi.
Ne reuoces me in dimidio dierum meorum, in generatione et generationem anni tui.
Initio tu, domine, terram fundasti et opera manuum tuarum sunt celi.
Ipsi peribunt, tu autem permanes et omnes sicut vestimentum veterascent.
Et sicut opertorium mutabis eos et mutabuntur; tu autem idem ipse es et anni tui non deficient.
Filij seruorum tuorum habitabunt et semen eorum in seculum dirigetur.

Psalmus cij.
Benedic, anima mea, domino et omnia, que intra me sunt, nomini sancto eius.
Benedic, anima mea, domino et noli obliuisci omnes retributiones eius,
Qui propiciatur omnibus iniquitatibus tuis, qui sanat omnes infirmitates tuas,
Qui redimit de interitu vitam tuam, qui coronat te in misericordia tua et miserationibus,
Qui replet in bonis desiderium tuum, renouabitur vt aquile iuuentus tua.
Faciens misericordias dominus et iudicium omnibus iniuriam patientibus.
Notas fecit vias suas Moysi, filijs Israel voluntates suas.
Miserator et misericors dominus, longanimis et multum misericors.
Non imperpetuum irascetur neque ineternum comminabitur.
Non secundum peccata nostra fecit nobis neque secundum iniquitates nostras retribuit nobis,
Quoniam secundum altitudinem celi a terra corroborauit misericordiam suam super timentes se.
Quantum distat ortus ab occidente, longe fecit a nobis iniquitates nostras.
Quomodo miseretur pater filiorum, misertus est dominus timentibus se, quoniam ipse cognouit figmentum nostrum.
Recordatus est, quoniam puluis sumus; homo sicut fenum, dies eius tanquam flos agri sic efflorebit,
Quoniam spiritus pertransibit in illo et non subsistet et non cognoscet amplius locum suum.
Misericordia autem domini ab eterno et vsque ineternum super timentes eum.
Et iusticia illius in filios filiorum, his, qui seruant testamentum eius.
Et memores sunt mandatorum ipsius ad faciendum ea.
Dominus in celo parauit sedem suam et regnum ipsius omnibus dominabitur.
[447 | f.v.] Benedicite domino, omnes angeli eius, potentes virtute, facientes verbum illius ad audiendam vocem sermonum eius.
Benedicite domino, omnes virtutes eius, ministri eius, qui facitis voluntatem eius.
Benedicite domino, omnia opera eius; in omni loco dominationis eius benedic, anima mea, domino.
Gloria patri.

Ⱥ Clamor meus ad te veniat, deus.

Psalmus Dauid ciij.
Benedic, anima mea, domino; domine deus meus, magnificatus es vehementer.
Confessionem et decorem induisti, amictus lumine sicut vestimento.
Extendes celum sicut pellem, qui tegis aquis superiora eius,
Qui ponis nubem ascensum tuum, qui ambulas super pennas ventorum,
Qui facis angelos tuos spiritus et ministros tuos ignem vrentem,
Qui fundasti terram super stabilitatem suam, non inclinabitur in seculum seculi.
Abyssus sicut vestimentum amictus eius, super montes stabunt aque.
Ab increpatione tua fugient, a voce tonitrui tui formidabunt.
Ascendunt montes et descendunt campi in locum, quem fundasti eis.
Terminum posuisti, quem non transgredientur neque conuertentur operire terram.
Qui emittis fontes in conuallibus, inter medium montium pertransibunt aque.
Potabunt omnes bestie agri, expectabunt onagri in siti sua.
Super ea volucres celi habitabunt, de medio petrarum dabunt voces.
Rigans montes de superioribus suis, de fructu operum tuorum satiabitur terra.
Producens fenum iumentis et herbam seruituti hominum,
Ut educas panem de terra et vinum letificet cor hominis,
Ut exhilaret faciem in oleo et panis cor hominis confirmet.
Saturabuntur lingna campi et cedri Libani, quas plantauit, illic passeres nidificabunt.
Herodij domus dux est eorum, montes excelsi ceruis, petra refugium herinacijs.
Fecit lunam in tempora, sol cognouit occasum suum.
Posuisti tenebras et facta est nox, in ipsa pertransibunt omnes bestie silue.
Catuli leonum rugientes, vt rapiant et querant a deo escam sibi.
Ortus est sol et congregati sunt et in cubilibus suis collocabuntur.
Exibit homo ad opus suum et ad operationem suam vsque ad vesperam.
Quam magnificata sunt opera tua, domine, omnia in sapientia fecisti, impleta est terra possessione tua.
Hoc mare magnum et speciosum manibus, illic reptilia, quorum non est numerus,
Animalia pusilla cum magnis, illic naues [448] pertransibunt,
Draco iste, quem formasti ad illudendum ei; omnia a te expectant, vt des illis escam in tempore.
Dante te illis colligent, aperiente te manum tuam omnia implebuntur bonitate.
Auertente autem te faciem turbabuntur, auferes spiritum eorum et deficient et in puluerem suum reuertentur.
Emitte spiritum tuum et creabuntur et renouabis faciem terre.
Sit gloria domini in seculum, letabitur dominus in operibus suis,
Qui respicit terram et facit eam tremere, qui tangit montes et fumigant.
Cantabo domino in vita mea, psallam deo meo, quamdiu sum.
Iocundum sit ei eloquium meum; ego vero delectabor in domino.
Deficiant peccatores a terra et iniqui, ita vt non sint; benedic, anima mea, domino.

Psalmus ciiij. j
Confitemini domino et inuocate nomen eius, annunciate inter gentes opera eius.
Cantate ei et psallite ei, narrate omnia mirabilia eius, laudamini in nomine sancto eius.
Letetur cor querentium dominum, querite dominum et confirmamini, querite faciem eius semper.
Mementote mirabilium eius, que fecit, prodigia eius et iudicia oris eius.
Semen Abraham serui eius, filij Iacob electi eius.
Ipse dominus deus noster, in vniuersa terra iudicia eius.
Memor fuit in seculum testamenti sui, verbi, quod mandauit in mille generationes,
Quod disposuit ad Abraham et iuramenti sui ad Ysaac
Et statuit illud Iacob in preceptum et Israel in testamentum eternum
Dicens: Tibi dabo terram Chanaan funiculum hereditatis vestre.
Cum essent in numero breui, paucissimi et incole eius.
Et pertransierunt de gente in gentem et de regno ad populum alterum.
Non reliquit hominem nocere eis et corripuit pro eis reges.
Nolite tangere christos meos et in prophetis meis nolite malignari.
Et vocauit famem super terram et omne firmamentum panis contriuit.
Misit ante eos virum, in seruum venundatus est Ioseph.
Humiliauerunt in compedibus pedes eius, ferrum pertransijt animam eius, donec veniret verbum eius.
Eloquium domini inflammauit eum, misit rex et soluit eum, princeps populorum, et dimisit eum.
Constituit eum dominum domus sue et principem omnis possessionis sue,
Ut erudiret principes eius sicut semetipsum et senes prudentiam [449 | f.vj.] doceret.
Et intrauit Israel in Egyptum et Iacob accola fuit in terra Cham.
Et auxit populum suum vehementer et firmauit eum super inimicos eius.
Conuertit cor eorum, vt odirent populum eius et dolum facere‹n›t in seruos eius.
Misit Moysen, seruum suum, Aaron, quem elegit ipsum.
Posuit in eis verba signorum suorum et prodigia in terra Cham.
Misit tenebras et obscurauit et non exacerbauit sermones suos.
Conuertit aquas eorum in sanguinem et occidit pisces eorum.
Edidit terra eorum ranas in penetralibus regum ipsorum.
Dixit et venit cynomia et cinifes in omnibus finibus eorum.
Posuit pluuias eorum grandinem et ignem comburentem in terra ipsorum.
Et percussit vineas eorum et ficulneas eorum et contriuit lignum finium eorum.
Dixit et venit locusta et brucus, cuius non erat numerus.
Et comedit omne fenum in terra eorum et comedit omnem fructum terre eorum.
Et percussit omne primogenitum in terra eorum, primitias omnis laboris eorum.
Et eduxit eos cum argento et auro et non erat in tribubus eorum infirmus.
Letata est Egyptus in profectione eorum, quia incubuit timor eorum super eos.
Expandit nubem in protectionem eorum et ignem, vt luceret eis per noctem.
Perierunt et venit coturnix et pane celi saturauit eos.
Disrupit petram et fluxerunt aque, abierunt in sicco flumina,
Quoniam memor fuit verbi sancti sui, quod habuit ad Abraham, puerum suum.
Et eduxit populum suum in exultatione et electos suos in leticia.
Et dedit illis regiones gentium et labores populorum possederunt,
Ut custodiant iustificationes eius et legem eius requirant.
Gloria.

Ⱥ Benedic, anima mea, domino.

Psalmus Dauid cv. ij
Confitemini domino, quoniam bonus, quoniam in seculum misericordia eius.
Quis loquetur potentias domini, auditas faciet omnes laudes eius?
Beati, qui custodiunt iudicium et faciunt iusticiam in omni tempore.
Memento nostri, domine, in beneplacito populi tui, visita nos in salutari tuo
Ad videndum in bonitate electorum tuorum, ad letandum in letitia gentis tue, vt lauderis cum hereditate tua.
Peccauimus cum patribus nostris, iniuste egimus, iniquitatem fecimus.
Patres nostri in Egypto non intellexerunt mirabilia tua, non fuerunt memores multitudinis misericordie tue.
Et irritauerunt ascendentes in mare rubrum et saluauit eos propter nomen suum, vt notam faceret potentiam suam.
[450] Et increpuit mare rubrum et exsiccatum est et deduxit eos in abyssis sicut in deserto.
Et saluauit eos de manu odientium et redemit eos de manu inimici.
Et operuit aqua tribulantes eos, vnus ex eis non remansit.
Et crediderunt in verbis eius et laudauerunt laudem eius.
Cito fecerunt, obliti sunt operum eius et non sustinuerunt consilium eius.
Et concupierunt concupiscentiam in deserto et tentauerunt deum in inaquoso.
Et dedit illis petitionem ipsorum et misit saturitatem in animas eorum.
Et irritauerunt Moysen in castris, Aaron, sanctum domini.
Aperta est terra et deglutiuit Dathan et operuit super congregationem Abyron.
Et exarsit ignis in synagoga eorum, flamma combussit peccatores.
Et fecerunt vitulum in Oreb et adorauerunt sculptile.
Et mutauerunt gloriam suam in similitudinem vituli commedentis fenum.
Obliti sunt deum, qui saluauit eos, qui fecit magnalia in Egypto, mirabilia in terra Cham, terribilia in mari rubro.
Et dixit vt disperderet eos, si non Moyses, electus eius, stetisset in confractione in conspectu eius,
Ut auerteret iram eius, ne disperderet eos, et pro nichilo habuerunt terram desiderabilem.
Nonn213 crediderunt in verbo eius et murmurauerunt in tabernaculis suis, non exaudierunt vocem domini.
Et eleuauit manum suam super eos, vt prosterneret eos in deserto
Et vt deijceret semen eorum in nationibus et disperderet eos in regionibus.
Et initiati sunt Beelphegor et commederunt sacrificia mortuorum.
Et irritauerunt eum in adinuentionibus suis et multiplicata est in eis ruina.
Et stetit Phinees et placauit et cessauit quassatio.
Et reputatum est ei ad iusticiam in generatione et generationem vsque in sempiternum.
Et irritauerunt eum ad aquas contradictionis et vexatus est Moyses propter eos, quia exacerbauerunt spiritum eius.
Et distinxit in labijs suis; non disperdiderunt gentes, quas dixit dominus illis.
Et commixti sunt inter gentes et didicerunt opera eorum et seruierunt sculptilibus eorum et factum est illis in scandalum.
Et immolauerunt fil‹i›os suos et filias suas demonis.
Et effuderunt sanguinem innocentem, sanguinem filiorum suorum et filiarum suarum, quas sacrificauerunt sculptilibus Chanaan.
Et interfecta est terra in sanguinibus et contaminata est in operibus eorum et fornicati sunt in adinuentionibus [451 | f.vij.] suis.
Et iratus est furore dominus in populo suo et abominatus est hereditatem suam.
Et tradidit eos in manus gentium et dominati sunt eorum qui oderunt eos.
Et tribulauerunt eos inimici eorum et humiliati sunt sub manibus eorum, sepe liberauit eos.
Ipsi autem exacerbauerunt eum in consilio suo et humiliati sunt in iniquitatibus suis.
Et vidit, cum tribularentur, et audiuit orationem eorum.
Et memor fuit testamenti sui et penituit eum secundum multitudinem misericordie sue.
Et dedit eos in misericordias in conspectu omnium, qui ceperant eos.
Saluos fac nos, domine deus noster, et congrega nos de nationibus,
Ut confiteamur nomini sancto tuo et gloriemur in laude tua.
Benedictus dominus deus Israel, a seculo et vsque in seculum; et dicetn214 omnis populus: Fiat, fiat.

Psalmus cvj. iij
Confitemini domino, quoniam bonus, quoniam in seculum misericordia eius.
Dicant qui redempti sunt a domino, quos redemit de manu inimici, de regionibus congregauit eos
A solis ortu et occasu, ab aquilone et mari.
Errauerunt in solitudine in inaquoso, viam ciuitatis habitaculi non inuenerunt.
Esurientes et sitientes, anima eorum in ipsis defecit.
Et clamauerunt ad dominum, cum tribularentur, et de necessitatibus eorum eripuit eos.
Et deduxit eos in viam rectam, vt irent in ciuitatem habitationis.
Confiteantur domino misericordie eius et mirabilia eius filijs hominum,
Quia satiauit animam inanem et animam esurientem satiauit bonis.
Sedentes in tenebris et vmbra mortis, vinctos in mendicitate et ferro,
Quia exacerbauerunt eloquia dei et consilium altissimi irritauerunt.
Et humiliatum est in laboribus cor eorum et infirmati sunt nec fuit, qui adiuuaret.
Et clamauerunt ad dominum, cum tribularentur, et de necessitatibus eorum liberauit eos.
Et eduxit eos de tenebris et vmbra mortis et vincula eorum disrupit.
Confiteantur domino misericordie eius et mirabilia eius filijs hominum,
Quia contriuit portas ereas et vectes ferreos confregit.
Suscepit eos de via iniquitatis eorum, propter iniusticias enim suas humiliati sunt.
Omnem escam abominata est anima eorum et appropinquauerunt vsque ad portas mortis.
Et clamauerunt ad dominum, cum tribularentur, et de necessitatibus eorum liberauit eos.
Misit verbum suum et sanauit eos et eripuit eos de interitionibus eorum.
Confiteantur domino misericordie eius et mirabilia eius filijs hominum.
[452] Et sacrificent sacrificium laudis et annuncient opera eius in exultatione.
Qui descendunt mare in nauibus facientes operationem in aquis multis,
Ipsi viderunt opera domini et mirabilia eius in profundo.
Dixit et stetit spiritus procelle et exaltati sunt fluctus eius.
Ascendunt vsque ad celos et descendunt vsque ad abyssos, anima eorum in malis tabescebat.
Turbati sunt et moti sunt sicut ebrius et omnis sapientia eorum deuorata est.
Et clamauerunt ad dominum, cum tribularentur, et de necessitatibus eorum eduxit eos.
Et statuit procellam eius in auram et siluerunt fluctus eius.
Et letati sunt, quia siluerunt, et deduxit eos in portum voluntatis eorum.
Confiteantur domino misericordie eius et mirabilia eius filijs hominum.
Et exaltent eum in ecclesia plebis et in cathedra seniorum laudent eum.
Posuit flumina in desertum et exitus aquarum in sitim.
Terram fructiferam in salsuginem a malicia inhabitantium in ea.
Posuit desertum in stagna aquarum et terram sine aqua in exitus aquarum.
Et collocauit illic esurientes et constituerunt ciuitatem habitationis.
Et seminauerunt agros et plantauerunt vineas et fecerunt fructum natiuitatis.
Et benedixit eis et multiplicati sunt nimis et iumenta eorum non minorauit.
Et pauci facti sunt et vexati sunt a tribulatione malorum et dolore.
Effusa est contentio super principes et errare fecit eos in inuio et non in via.
Et adiuuit pauperem de inopia et posuit sicut oues familias.
Uidebunt recti et letabuntur et omnis iniquitas opilabit os suum.
Quis sapiens et custodiet hec et intelliget misericordias domini?
Gloria patri.

Ⱥ Uisita nos, domine, in salutari tuo.

Psalmus cvij.
Paratum cor meum, deus, paratum cor meum; cantabo et psallam in gloria mea.
Exurge, psalterium et cythara, exurgam diluculo.
Confitebor tibi in populis, domine, et psallam tibi in nationibus,
Quia magna super celos misericordia tua et vsque ad nubes veritas tua.
Exaltare super celos, deus, et super omnem terram gloria tua, vt liberentur dilecti tui.
Saluum fac dextera tua et exaudi me. Deus locutus est in sancto suo.
Exultabo et diuidam Siccimam et conuallem tabernaculorum dimetiar.
Meus est Galaad et meus est Manasses et Effraim susceptio capitis mei.
Iuda rex meus, Moab lebes spei mee.
In Idumeam extendam calciamentum [453 | f.viij.] meum, michi alienigene amici facti sunt.
Quis deducet me in ciuitatem munitam, quis deducet me vsque in Idumeam?
Nonne tu, deus, qui repulisti nos, et non exibis, deus, in virtutibus nostris?
Da nobis auxilium de tribulatione, quia vana salus hominis.
In deo faciemus virtutem et ipse ad nichilum deducet inimicos nostros.

Psalmus cviij.
Deus, laudem meam ne tacueris, quia os peccatoris et os dolosi super me apertum est.
Locuti sunt aduersum me lingua dolosa et sermonibus odij circundederunt me et expugnauerunt me gratis.
Pro eo, vt me diligerent, detrahebant michi; ego autem orabam.
Et posuerunt aduersum me mala pro bonis et odium pro dilectione mea.
Constitue super eum peccatorem et diabolus stet a dextris eius.
Cum iudicatur, exeat condemnatus et oratio eius fiat in peccatum.
Fiant dies eius pauci et episcopatum eius accipiat alter.
Fiant filij eius orphani et vxor eius vidua.
Nutantes transferantur filij eius et mendicent et eijciantur de habitationibus suis.
Scrutetur fenerator omnem substantiam eius et diripiant alieni labores eius.
Non sit illi adiutor nec sit, qui misereatur pupillis eius.
Fiant nati eius in interitum, in generatione vna deleatur nomen eius.
In memoriam redeat iniquitas patrum eius in conspectu domini et peccatum matris eius non deleatur.
Fiant contra dominum semper et disperdat de terra memoriam eorum pro eo, quod non est recordatus facere misericordiam.
Et persecutus est hominem inopem et mendicum et compunctum corde mortificare.
Et dilexit maledictionem et veniet ei et noluit benedictionem et elongabitur ab eo.
Et induit maledictionem sicut vestimentum et intrauit sicut aqua in interiora eius et sicut oleum in ossibus eius.
Fiat ei sicut vestimentum, quo operitur, et sicut zona, qua semper precingitur.
Hoc opus eorum, qui detrahunt michi apud dominum et qui loquuntur mala aduersus animam meam.
Et tu, domine, fac mecum propter nomen tuum, quia suauis est misericordia tua.
Libera me, quia egenus et pauper ego sum et cor meum conturbatum est intra me.
Sicut vmbra, cum declinat, ablatus sum et excussus sum sicut locuste.
[454] Genua mea infirmata sunt a ieiunio et caro mea immutata est proptern215 oleum.
Et ego factus sum opprobrium illis, viderunt me et mouerunt capita sua.
Adiuua me, domine deus meus, saluum me fac secundum misericordiam tuam.
Et scient, quia manus tua hec, et tu, domine, fecisti ea.
Maledicent illi et tu benedices, qui insurgunt in me confundantur, seruus autem tuus letabitur.
Induantur qui detrahunt michi pudore et operiantur sicut diploide confusione sua.
Confitebor domino nimis in ore meo, in medio multorum laudabo eum,
Qui astitit a dextris pauperis, vt saluam faceretn216 a persequentibus animam meam.
Gloria.

Ⱥ Confitebor domino nimis in ore meo.
℣ Domine, exaudi orationem meam Et clamor meus ad te veniat.

Ad laudes
Ⱥ Benigne fac in bona voluntate tua, domine.
Psalmus Miserere mei.

Psalmus xcj.
Bonum est confiteri domino et psallere nomini tuo, altissime,
Ad annunciandum mane misericordiam tuam et veritatem tuam per noctem
In decachordo psalterio cum cantico in cythara.
Quia delectasti me, domine, in factura tua et in operibus manuum tuarum exultabo.
Quam magnificata sunt opera tua, domine, nimis profunde facte sunt cogitationes tue.
Uir insipiens non cognoscet et stultus non intelliget hec.
Cum exorti fuerint peccatores sicut fenum et apparuerint omnes, qui operantur iniquitatem,
Ut intereant in seculum seculi; tu autem altissimus ineternum, domine.
Quoniam ecce inimici tui, domine, quoniam ecce inimici tui peribunt et dispergentur omnes, qui operantur iniquitatem.
Et exaltabitur sicut vnicornis cornun217 meum et senectus mea in misericordia vberi.
Et despexit oculus meus inimicos meos et insurgentibus in me malignantibus audiet auris mea.
Iustus vt palma florebit, sicut cedrus Libani multiplicabitur.
Plantati in domo domini, in atrijs domus dei nostri florebunt.
Adhuc multiplicabuntur in senecta vberi et bene patientes erunt, vt annuncient
Quoniam rectus dominus deus noster et non est iniquitas in eo.
Gloria.

Ⱥ Bonum est confiterin218 domino.
Ⱥ Metuant dominum omnes fines terre.
Psalmus Deus, deus meus.

Canticum Moysi. Deuteronomium xxxij.
Audite, celi, que loquar, audiat terra verba oris mei.
Concrescat vt pluuia doctrina mea, fluat vt ros eloquium meum,
Quasi imber super herbam et quasi stille super gramina, quia nomen domini inuocabo.
Date magnificentiam deo nostro, [455 | g.j.] dei perfecta sunt opera et omnes vie eius iudicia.
Deus fidelis et absque vlla iniquitate iustus et rectus; peccauerunt ei et non filij eius in sordibus,
Generatio praua atque peruersa; heccine reddis domino, popule stulte et insipiens?
Nunquid non ipse est pater tuus, qui possedit et fecit et creauit te?
Memento dierum antiquorum, cogita generationes singulas.
Interroga patrem tuum et annunciabit tibi, maiores tuos et dicent tibi.
Quando diuidebat altissimus gentes, quando separabat filios Adam,
Constituit terminos populorum iuxta numerum filiorum Israel.
Pars autem domini populus eius, Iacob funiculus hereditatis eius.
Inuenit eum in terra deserta, in loco horroris et vaste solitudinis.
Circunduxit eum et docuit et custodiuit quasi pupillam oculi sui.
Sicut aquila prouocans ad volandum pullos suos et super eos volitans
Expandit alas suas et assumpsit eos atque portauit in humeris suis.
Dominus solus dux eius fuit et non erat cum eo deus alienus.
Constituit eum super excelsam terram, vt comederet fructus agrorum,
Ut fugeret mel de petra oleumque de saxo durissimo,
Butirum de armento et lac de ouibus cum adipe agnorum et arietum filiorum Basan,
Et hyrcos cum medulla tritici et sanguinem vue biberent meracissimum.
Incrassatus est dilectus et recalcitrauit, incrassatus, impinguatus, dilatatus.
Dereliquit deum, factorem suum, et recessit a deo, salutari suo.
Prouocauerunt eum in dijs alienis et in abominationibus ad iracundiam concitauerunt.
Immolauerunt demonijs et non deo, dijs, quos ignorabant.
Noui recentesque venerunt, quos non coluerunt patres eorum.
Deum, qui te genuit, dereliquisti et oblitus es domini, creatoris tui.
Uidit dominus et ad iracundiam concitatus est, quia prouocauerunt eum filij sui et filie.
Et ait: Abscondam faciem meam ab eis et considerabo nouissima eorum.
Generatio enim peruersa est et infideles filij.
Ipsi me prouocauerunt in eo, qui non erat deus, et irritauerunt in vanitatibus suis.
Et ego prouocabo eos in eo, qui non est populus, et in gente stulta irritabo illos.
Ignis succensus est in furore meo et ardebit vsque ad inferni nouissima.
Deuorabitque terram cum germine suo et montium fundamenta comburet.
Congregabo [456] super eos mala et sagittas meas complebo ‹in› eis.
Consumentur fame et deuorabunt eos aues morsu amarissimo.
Dentes bestiarum immittam in eos cum furore trahentium super terram atque serpentium.
Foris vastabit eos gladius et intus pauor.
Iuuenem simul ac virginem, lactentem cum homine sene.
Et dixi: Ubinam sunt? Cessare faciam ex hominibus memoriam eorum.
Sed propter iram inimicorum distuli, ne forte superbirent hostes eorum
Et dicerent: Manus nostra excelsa et non dominus fecit hec omnia.
Gens absque consilio et sine prudentia, vtinam saperent et intelligerent ac nouissima prouiderent.
Quomodo persequebatur vnus mille et duo fugarent decem milia?
Nonne ideo, quia deus suus vendidit eos et dominus conclusit illos?
Non enim est deus noster vt dij eorum et inimici nostri sunt iudices.
De vinea Sodomorum vinea eorum et de suburbanis Gomorre.
Uua eorum vua fellis et botrus amarissimus.
Fel draconum vinum eorum et venenum aspidum insanabile.
Nonne hec condita sunt apud me et signata in thesauris meis?
Mea est vltio et ego retribuam eis in tempore, vt labatur pes eorum.
Iuxta est dies perditionis et adesse festinant tempora.
Iudicabit dominus populum suum et in seruis suis miserebitur.
Uidebit, quod infirmata sit manus et clausi quoque defecerunt residuique consumpti sunt.
Et dicet:n219 Ubi sunt dij eorum, in quibus habebant fiduciam?
De quorum victimis comedebant adipes et bibebant vinum libaminum.
Surgant et opitulentur vobis et in necessitate vos protegant.
Uidete, quod ego sim solus et non sit alius deus preter me.
Ego occidam et ego viuere faciam, percutiam et ego sanabo et non est, qui de manu mea possit eruere.
Leuabo ad celum manum meam et dicam: Uiuo ego ineternum.
Si acuero vt fulgur gladium meum et arripuerint iudicium manus mee,
Reddam vltionem hostibus meis et his, qui oderunt me, retribuam.
Inebriabo sagittas meas sanguine et gladius meus deuorabit carnes.
De cruore occisorum et de captiuitate nudati inimicorum capitis.
Laudate, gentes, populum eius, quia sanguinem seruorum suorum vlciscetur.
Et vindictam retribuet in hostes [457 | g.ij.] eorum et propicius erit terre populi sui.
Gloria patri et filio.
Sicut erat in.

Ⱥ Et in seruis suis dominus miserebitur.
Ⱥ In cymbalis benesonantibus laudate deum.
Psalmus Laudate dominum.

Hymnus
Aurora iam spargit polum,
terris dies illabitur,
lucis resultat spiculum,
discedat omne lubricum.
Fantasma noctis decidat,
mentis reatus subruat,
quicquid tenebris horridum
nox attulit culpe, cadat.
Ut mane illud vltimum,
quod prestolamur cernui,
in lucem nobis effluat,
dum hoc canore concrepat.
Deo patri sit gloria
eiusque soli filio
cum spiritu paracleto
in sempiterna secula. Amen.
℣ In matutinis, domine, meditabor in te, Quia fuisti adiutor meus.
Ⱥ Illuminare, domine, his, qui in tenebris sedent, et dirige pedes nostros in viam pacis, deus Israel.
Psalmus Benedictus dominus deus Israel vt supra in laudibus dominice.

DOMINICIS DIEBUS AD VESPERAS
Psalmus cix.
Dixit dominus domino meo: Sede a dextris meis,
Donec ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum.
Uirgam virtutis tue emittet dominus ex Syon; dominare in medio inimicorum tuorum.
Tecum principium in die virtutis tue, in splendoribus sanctorum, ex vtero ante luciferum genui te.
Iurauit dominus et non penitebit eum, tu es sacerdos ineternum secundum ordinem Melchisedech.
Dominus a dextris tuis confregit in die ire sue reges.
Iudicabit in nationibus, implebitn220 ruinas, conquassabit capita in terra multorum.
De torrente in via bibit, propterea exaltabit caput.

Ⱥ Sede a dextris meis, dixit dominus domino meo.

Psalmus cx.
Confitebor tibi, domine, in toto corde meo, [458] in consilio iustorum et congregatione.
Magna opera domini, exquisita in omnes voluntates eius.
Confessio et magnificentia opus eius et iusticia eius manet in seculum seculi.
Memoriam fecit mirabilium suorum, misericors et miserator dominus escam dedit timentibus se.
Memor erit in seculum testamenti sui, virtutem operum suorum annunciabit populo suo,
Ut det illis hereditatem gentium, opera manuum eius veritas et iudicium.
Fidelia omnia mandata eius, confirmata in seculum seculi, facta in veritate et equitate.
Redemptionem misit dominus populo suo, mandauit ineternum testamentum suum.
Sanctum et terribile nomen eius, initium sapientie timor domini.
Intellectus bonus omnibus facientibus eum, laudatio eius manet in seculum seculi.

Ⱥ Fidelia omnia mandata eius, confirmata in seculum seculi.

Psalmus cxj.
Beatus vir, qui timet dominum, in mandatis eius volet nimis.
Potens in terra erit semen eius, generatio rectorum benedicetur.
Gloria et diuitie in domo eius et iusticia eius manet in seculum seculi.
Exortum est in tenebris lumen rectis, misericors et miserator et iustus.
Iocundus homo, qui miseretur et commodat, disponit sermones suos in iudicio, quia ineternum non commouebitur.
In memoria eterna erit iustus, ab auditione mala non timebit.
Paratum cor eius sperare in domino, confirmatum est cor eius; non commouebitur, donec despiciat inimicos suos.
Dispersit, dedit pauperibus, iusitica eius manet in seculum seculi, cornu eius exaltabitur in gloria.
Peccator videbit et irascetur, dentibus suis fremet et tabescet, desiderium peccatorum peribit.

Ⱥ In mandatis eius volet nimis.

Psalmus cxij.
Laudate, pueri, dominum, laudate nomen domini.
Sit nomen domini benedictum ex hoc nunc et vsque in seculum.
A solis ortu vsque ad occasum laudabile nomen domini.
Excelsus super omnes gentes dominus et super celos gloria eius.
Quis sicut dominus deus noster, qui in altis habitat et humilia respicit in celo et in terra?
Suscitans a terra inopem et de stercore erigens pauperem,
Ut collocet eum cum principibus, cum principibus populi sui,
Qui habitare facit sterilem in domo, matrem filiorum letantem.

Ⱥ Sit nomen domini benedictum [459 | g.iij.] in secula.

Psa‹l›mus Dauid cxiij.
In exitu Israel de Egypto, domus Iacob de populo barbaro
Facta est Iudea sanctificatio eius, Israel potestas eius.
Mare vidit et fugit, Iordanis conuersus est retrorsum.
Montes exultauerunt vt arietes et colles sicut agni ouium.
Quid est tibi, mare, quod fugisti, et tu, Iordanis, quia conuersus es retrorsum?
Montes exultastis sicut arietes et colles sicut agni ouium.
A facie domini mota est terra, a facie dei Iacob,
Qui conuertit petram in stagna aquarum et rupem in fontes aquarum.
Non nobis, domine, non nobis sed nomini tuo da gloriam.
Super misericordia tua et veritate tua, nequando dicant gentes: Ubi est deus eorum?
Deus autem noster in celo; omnia, quecunque voluit, fecit.
Simulachra gentium argentum et aurum, opera manuum hominum.
Os habent et non loquentur, oculos habent et non videbunt,
Aures habent et non audient, nares habent et non odorabunt,
Manus habent et non palpabunt, pedes habent et non ambulabunt, non clamabunt in gutture suo.
Similes illis fiant qui faciunt ea et omnes, qui confidunt in eis.
Domus Israel sperauit in domino, adiutor eorum et protector eorum est.
Domus Aaron sperauit in domino, adiutor eorum et protector eorum est.
Qui timent dominum sperauerunt in domino, adiutor eorum et protector eorum est.
Dominus memor fuit nostri et benedixit nobis.
Benedixit domui Israel, benedixit domui Aaron.
Benedixit omnibus, qui timent dominum, pusillis cum maioribus.
Adijciat dominus super vos, super vos et super filios vestros.
Benedicti vos ‹a› domino, qui fecit celum et terram.
Celum celi domino, terram autem dedit filijs hominum.
Non mortui laudabunt te, domine, neque omnes, qui descendunt in infernum,
Sed nos, qui viuimus, benedicimus domino ex hoc nunc et vsque in seculum.

Ⱥ Nos, qui viuimus, benedicimus domino.
Capitulum ij Thessalonicensium iij.
Dominus autem dirigat corda et corpora nostra in charitate dei et patientia Christi. Deo gratias.

Hymnus
Lucis creator optime
lucem dierum proferens,
primordijs lucis noue
mundi parans originem,
Qui mane iunctum vesperi
diem vocari precipis,
tetrum chaos illabitur,
audi preces cum fletibus,
Ne mens grauata crimine
vite sit exul munere,
dum nil perenne cogitat
seseque culpis illigat.
[460] Celorum pulset intimum,
vitale tollat premium,
vitemus omne noxium,
purgemus omne pessimum.
Presta, pater.
℣ Dirigatur, domine, ad te oratio mea Sicut incensum in conspectu tuo.

Canticum Marie. Luce j.
Magnificat anima mea dominum
Et exultauit spiritus meus in deo, salutari meo,
Quia respexit humilitatem ancille sue, ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes,
Quia fecit michi magna qui potens est et sanctum nomen eius
Et misericordia eius a progenie in progenies timentibus eum.
Fecit potentiam in brachio suo, dispersit superbos mente cordis sui.
Deposuit potentes de sede et exaltauit humiles.
Esurientes impleuit bonis et diuites dimisit inanes.
Suscepit Israel puerum suum recordatus misericordie sue.
Sicut locutus est ad patres nostros, Abraham et semini eius in secula.

FERIA SECUNDA
Ad vesperas
Psalmus cxiiij.
Dilexi, quoniam exaudiet dominus vocem orationis mee.
Quia inclinauit aurem suam michi et in diebus meis inuocabo.
Circundederunt me dolores mortis et pericula inferni inuenerunt me.
Tribulationem et dolorem inueni et nomen domini inuocaui.
O domine, libera animam meam, misericors dominus et iustus, et deus noster miseretur.
Custodiens paruulos dominus, humiliatus sum et liberauit me.
Conuertere, anima mea, in requiem tuam, quia dominus benefecit tibi,
Quia eripuit animam meam de morte, oculos meos a lachrimis, pedes meos a lapsu.
Placebo domino in regione viuorum.

Ⱥ Inclinauit dominus aurem suam michi.

Psalmus Dauid cxv.
Credidi, propter quod locutus sum; ego autem humiliatus sum nimis.
Ego dixi in excessu meo: Omnis homo mendax.
Quid retribuam domino pro omnibus, que retribuit michi?
Calicem salutaris accipiam et nomen domini inuocabo.
Uota mea domino reddam coram omni populo eius, preciosa in conspectu domini mors sanctorum eius.
O domine, quia ego seruus tuus, ego seruus tuus et filius ancille tue.
Dirupisti vincula mea, tibi sacrificabo hostiam laudis et nomen domini inuocabo.
Uota mea domino reddam in conspectu omnis populi eius, in atrijs domus domini, in medio tui, Hierusalem.

Ⱥ Credidi, propter quod locutus sum.

Psalmus cxvj.
Laudate dominum, omnes gentes, laudate eum, omnes populi,
Quoniam confirmata est super nos misericordia eius et veritas domini manet ineternum.
Gloria.

Ⱥ Laudate dominum, omnes gentes.

Nota: sequentes [461 | g.iiij.] xiiij psalmi et psalmus Ecce nunc benedicite infra ad completorium positus dicuntur.

Cantica graduum. Psalmus cxix.
Ad dominum, cum tribularer, clamaui et exaudiuit me.
Domine, libera animam meam a labijs iniquis et a lingua dolosa.
Quid detur tibi aut quid apponatur tibi ad linguam dolosam?
Sagitte potentis acute cum carbonibus desolatorijs.
Heu michi, quia incolatus meus prolongatus est; habitaui cum habitantibus Cedar, multum incola fuit anima mea.
Cum his, qui oderunt pacem, eram pacificus; cum loquebar illis, impugnabant me gratis.
Ⱥ Clamaui et exaudiuit me.

Canticum graduum. Psalmus cxx.
Leuaui oculos meos in montes, vnde veniet auxilium michi.
Auxilium meum a domino, qui fecit celum et terram.
Non det in commotionem pedem tuum neque dormitet qui custodit te.
Ecce non dormitabit neque dormiet qui custodit Israel.
Dominus custodit te, dominus protectio tua, super manum dexteram tuam.
Per diem sol non vret te neque luna per noctem.
Dominus custodit te ab omni malo, custodiat animam tuam dominus.
Dominus custodiat introitum tuum et exitum tuum ex hoc nunc et vsque in seculum.

Ⱥ Auxili‹um› meum a domino.
Capitulum vt supra.

Hymnus
Immense celi conditor,
qui, mixta ne confunderet,
aque fluenta diuidens
celum dedisti limitem.
Firmans locum celestibus
simulque terre riuulis,
vt vnda flammas temperet,
terre solum ne dissipet.
Infunde nunc, pijssime,
donum perennis gratie,
fraudis noue ne casibus
nos error atterat vetus.
Lucem fides inueniat,
sic luminis iubar ferat,
hec vana cuncta terreat,
hanc falsa nulla comprimant.
Presta, pater.
℣ Dirigatur, domine.
Ⱥ Magnificemus Christum regem dominum, qui superbos humiliat et exaltat humiles.
Psalmus Magnificat.

FERIA TERTIA
Ad vesperas
Canticum graduum. Psalmus cxxj.
Letatus sum in his, que dicta sunt michi, in domum domini ibimus.
Stantes erant pedes nostri in atrijs tuis, Hierusalem.
Hierusalem, que edificatur vt ciuitas, cuius participatio eius in idipsum.
Illuc enim ascenderunt tribus, tribus domini, testimonium Israel, ad confitendum nomini domini.
Quia illic sederunt sedes in iudicio, sedes super domum Dauid.
Rogate que ad pacem sunt Hierusalem, et abundantia diligentibus te.
Fiat pax in virtute tua et abundantia in turribus tuis.
Propter fratres meos et proximos meos loquebar pacem de te.
Propter domum domini dei nostri quesiui bona tibi.

Ⱥ In domum domini letantes ibimus.

Canticum graduum. Psalmus cxxij.
[462] Ad te leuaui oculos meos, qui habitas in celis.
Ecce sicut oculi seruorum in manibus dominorum suorum,
Sicut oculi ancille in manibus domine sue, ita oculi nostri ad dominum deum nostrum, donec misereatur nostri.
Miserere nostri, domine, miserere nostri, quia multum repleti sumus despectione,
Quia multum repleta est anima nostra opprobrium abundantibus et despectio superbis.
Ⱥ Qui habitas in celis, miserere nobis.

Canticum graduum. Psalmus cxxiij.
Nisi quia dominus erat in nobis, dicat nunc Israel, nisi quia dominus erat in nobis,
Cum exurgerent homines in nos, forte viuos deglutissent nos,
Cum irasceretur furor eorum in nos, forsitan aqua absorbuisset nos.
Torrentem pertransiuit anima nostra, forsitan pertransisset anima nostra aquam intolerabilem.
Benedictus dominus, qui non dedit nos in captionem dentibus eorum.
Anima nostra sicut passer erepta est de laqueo venantium.
Laqueus contritus est et nos liberati sumus.
Adiutorium nostrum in nomine domini, qui fecit celum et terram.

Ⱥ Adiutorium nostrum in nomine domini.

Canticum graduum. Psalmus cxxiiij.
Qui confidunt in domino, sicut mons Syon non commouebitur ineternum, qui habitat in Hierusalem.
Montes in circuitu eius et dominus in circuitu populi sui ex hoc nunc et vsque in seculum.
Quia non relinquet dominus virgam peccatorem super sortem iustorum, vt non extendant iusti ad iniquitatem manus suas.
Benefac, domine, bonis et rectis corde.
Declinantes autem in obligationes adducet dominus cum operantibus iniquitatem. Pax super Israel.

Ⱥ Benefac, domine, bonis et rectis corde.

Canticum graduum. Psalmus cxxv.
In conuertendo dominus captiuitatem Syon facti sumus sicut consolati.
Tunc repletum est gaudio os nostrum et lingua nostra exultatione.
Tunc dicent inter gentes: Magnificauit dominus facere cum eis.
Magnificauit dominus facere nobiscum, facti sumus letantes.
Conuertere, domine, captiuitatem nostram sicut torrens in austro.
Qui seminant in lachrimis in exultatione metent.
Euntes ibant et flebant mittentes semina sua.
Uenientes autem venient cum exultatione portantes manipulos suos.

Ⱥ Facti sumus sicut consolati.
Capitulum vt supra.

Hymnus
Telluris ingens conditor,
mundi solum qui eruens
pulsis aque molestijs
terram dedisti immobilem,
Ut germen aptum proferens
fuluis decora floribus
fecunda fructu sisteret
[463 | g.v.] pastumque gratum redderet,
Mentis peruste vulnera
munda viroris gratia,
vt facta fletu diluat
motusque prauos atterat,
Iussis tuis obtemperet,
nullis malis approximet,
bonis repleri gaudeat
et mortis actum nesciat.
Presta, pater.
℣ Dirigatur, domine.
Ⱥ Exultet spiritus meus in domino deo, salutari meo.
Psalmus Magnificat.

FERIA QUARTA
Ad vesperas
Canticum graduum. Psalmus cxxvj.
Nisi dominus edificauerit domum, in vanum laborauerunt qui edificant eam.
Nisi dominus custodierit ciuitatem, frustra vigilat qui custodit eam.
Uanum est vobis ante lucem surgere; surgite postquam sederitis, qui manducatis panem doloris.
Cum dederit dilectis suis somnum, ecce hereditas domini, filij, merces, fructus ventris.
Sicut sagitte in manu potentis, ita filij excussorum.
Beatus vir, qui impleuit desiderium suum ex ipsis; non confundetur, cum loquetur inimicis suis in porta.

Ⱥ Beatus vir, qui impleuit desiderium suum.

Canticum graduum. Psalmus cxxvij.
Beati omnes, qui timent dominum, qui ambulant in vijs eius.
Labores manuum tuarum quia manducabis, beatus es et bene tibi erit.
Uxor tua sicut vitis abundans in lateribus domus tue.
Filij tui sicut nouelle oliuarum in circuitu mense tue.
Ecce sic benedicetur homo, qui timet dominum.
Benedicat tibi dominus ex Syon et videas bona Hierusalem omnibus diebus vite tue.n221
Et videas filios filiorum tuorum, pacem super Israel.
Gloria patri.

Ⱥ Beati omnes, qui timent dominum.

Canticum graduum. Psalmus cxxviij.
Sepe expugnauerunt me a iuuentute mea, dicat nunc Israel,
Sepe expugnauerunt me a iuuentute mea, etenim non potuerunt mihi.
Supra dorsum meum fabricauerunt peccatores, prolongauerunt iniquitatem suam.
Dominus iustus concidet ceruices peccatorum, confundantur et conuertantur retrorsum omnes, qui oderunt Syon.
Fiant sicut fenum tectorum, quod, priusquam euellatur, exaruit.
De quo non impleuit manum suam qui metet et sinum suum qui manipulos colliget.
Et non dixerunt qui preteribant: Benedic‹t›io domini super vos, benediximus vobis in nomine domini.

Ⱥ Benediximus vobis in nomine domini.

Canticum graduum. Psalmus cxxix.
De profundis clamaui ad te, domine; domine, exaudi vocem meam.
Fiant aures tue intendentes in vocem deprecationis mee.
Si iniquitates obseruaueris, domine, domine, quis sustinebit?
Quia apud te propiciatio [464] est et propter legem tuam sustinui te, domine.
Sustinuit anima mea in verbo eius, sperauit anima mea in domino.
A custodia matutina vsque ad noctem speret Israel in domino,
Quia apud dominum misericordia et copiosa apud eum redemptio.
Et ipse redimet Israel ex omnibus iniquitatibus eius.

Ⱥ De profundis clamaui ad te, domine.

Canticum graduum. Psalmus cxxx.
Domine, non est exaltatum cor meum neque elati sunt oculi mei
Neque ambulaui in magnis neque in mirabilibus super me.
Si non humiliter sentiebam sed exaltaui animam meam,
Sicut ablactatum est super matre sua, ita retributio in anima mea.
Speret Israel in domino ex hoc nunc et vsque in seculum.

Ⱥ Speret Israel in domino.

Capitulum vt supra.

Hymnus
Celi deus sanctissime,
qui lucidum centrum poli
candore pingis igneo
augens decoro lumine,
Quarto die qui flammeam
solis rotam constituens,
lune ministrans ordini
vagos decursus syderum,
Ut noctibus vel lumini
direptionis terminum
primordijs et mensium
signum dares notissimum,
Illumina cor hominum,
absterge sordes mentium,
resolue culpe vinculum,
euerte moles criminum.
Presta, pater.
℣ Dirigatur, domine.
Ⱥ Fecit michi deus meus magna, quia potens est et sanctum nomen eius.
Psalmus Magnificat.

FERIA QUINTA
Ad vesperas
Canticum graduum. Psalmus cxxxj.
Memento, domine, Dauid et omnis mansuetudinis eius.
Sicut iurauit domino, votum vouit deo Iacob.
Si introiero in tabernaculum domus mee, si ascendero in lectum strati mei,
Si dedero somnum oculis meis et palpebris meis dormitationem,
Et requiem temporibus meis, donec inueniam locum domino, tabernaculum deo Iacob.
Ecce audiuimus eam in Effrata, inuenimus eam in campis silue.
Introibimus in tabernaculum eius, adorabimus in loco, vbi steterunt pedes eius.
Surge, domine, in requiem tuam, tu et archa sanctificationis tue.
Sacerdotes tui induantur iusticiam et sancti tui exultent.
Propter Dauid, seruum tuum, non auertas faciem christi tui.
Iurauit dominus Dauid veritatem et non frustrabitur eum, de fructu ventris tui ponam super sedem tuam,
Si custodierint filij tui testamentum meum et testimonia mea hec, que docebo eos,
Et filij eorum vsque in seculum sedebunt super sedem tuam.
Quoniam elegit dominus Syon, elegit eam in habitationem sibi.
Hec requies mea in seculum seculi, hic habitabo, quoniam elegi eam.
Uiduam eius benedicens benedicam, pauperes eius saturabo [465 | g.vj.] panibus.
Sacerdotes eius induam salutari et sancti eius exultatione exultabunt.
Illuc producam cornu Dauid, paraui lucernam christo meo.
Inimicos eius induam confusionem, super ipsum autem efflorebit sanctificatio mea.
Gloria.

Ⱥ Et omnis mansuetudinis eius.

Canticum graduum. Psalmus cxxxij.
Ecce quam bonum et quam iocundum habitare, fratres, in vnum.
Sicut vnguentum in capite, quod descendit in barbam, barbam Aaron,
Quod descendit in oram vestimenti eius sicut ros Hermon, qui descendit in montem Syon,
Quoniam illic mandauit dominus benedictionem et vitam vsque in seculum.

Ⱥ Ecce quam bonum et quam iocundum.

Psalmus 134.
Laudate nomen domini, laudate, serui, dominum.n222
Qui statis in domo domini, in atrijs domus dei nostri.
Laudate dominum, quoniam bonus dominus, psallite nomini eius, quoniam suaue.
Quoniam Iacob elegit sibi dominus, Israel in possessionem sibi.
Quia ego cognoui, quod magnus est dominus et deus noster pre omnibus dijs.
Omnia, quecunque voluit, dominus fecit in celo et in terra, in mari et in omnibus abyssis.
Educens nubes ab extremo terre fulgura in pluuiam fecit.
Qui producit ventos de thesauris suis, qui percussit primogenita Egypti ab homine vsque ad pecus.
Emisit signa et prodigia in medio tui, Egypte, in pharaonem et in omnes seruos eius.
Qui percussit gentes multas et occidit reges fortes,
Seon, regem Amorreorum, et Og, regem Basan, et omnia regna Chanaan.
Et dedit terram eorum hereditatem, hereditatem Israel populo suo.
Domine, nomen tuum ineternum, domine, memoriale tuum in generatione et generationem.
Quia iudicabit dominus populum suum et in seruis suis deprecabitur.
Simulachra gentium argentum et aurum, opera manuum hominum.
Os habent et non loquentur, oculos habent et non videbunt.
Aures habent et non audient neque enim est spiritus in ore ipsorum.
Similes illis fiant, qui faciunt ea, et omnes, qui confidunt in eis.
Domus Israel, benedicite domino, domus Aaron, benedicite domino,
Domus Leui, benedicite domino, qui timetis dominum, benedicite domino.
Benedictus dominus ex Syon, qui habitat in Hierusalem.

Ⱥ Omnia, quecunque voluit, dominus fecit.

Psalmus cxxxv.
Confitemini domino, quoniam bonus, quoniam ineternum misericordia eius.
Confitemini deo deorum.
Confitemini domino deorum,
Qui facit mirabilia magna solus,
Qui fecit celos in intellectu,
Qui firmauit terram super aquas,
Qui fecit luminaria magna,
Solem in potestatem diei,
[466] Lunam et stellas in potestatem noctis,
Qui percussit Egyptum cum primogenitis eorum,
Qui eduxit Israel de medio eorum
In manu potenti et brachio excelso,
Qui diuisit mare rubrum in diuisiones
Et eduxit Israel per medium eius
Et excussit pharaonem et virtutem eius in mari rubro,
Qui transduxit populum suum per desertum,
Qui percussit reges magnos
Et occidit reges fortes,
Seon, regem Amorreorum,
Et Og, regem Basan,
Et dedit terram eorum hereditatem,
Hereditatem Israel, seruo suo,
Quia in humilitate nostra memor fuit nostri
Et redemit nos ab inimicis nostris,
Qui dat escam omni carni.
Confitemini deo celi.
Confitemini domino dominorum, quoniam ineternum misericordia eius.

Ⱥ Quoniam ineternum misericordia eius.

Psalmus Dauid propter Hieremiam cxxxvj.
Super flumina Babilonis, illic sedimus et fleuimus, dum recordaremur tui, Syon.
In salicibus in medio eius suspendimus organa nostra,
Quia illic interrogauerunt nos, qui captiuos duxerunt nos, verba cantionum.
Et qui abduxerunt nos, hymnum cantate nobis de canticis Syon.
Quomodo cantabimus canticum domini in terra aliena?
Si oblitus fuero tui, Hierusalem, obliuioni detur dextera mea.
Adhereat lingua mea faucibus meis, si non meminero tui,
Si non proposuero Hierusalem in principio leticie mee.
Memor esto, domine, filiorum Edom in die Hierusalem,
Qui dicunt: Exinanite, exinanite vsque ad fundamentum in ea.
Filia Babilonis misera, beatus, qui retribuet tibi retributionem tuam, quam retribuisti nobis.
Beatus, qui tenebit et allidet paruulos suos ad petram.

Ⱥ Hymnum cantate nobis de canticis Syon.

Hymnus
Magne deus potentie,
qui ex aquis ortum genus
partim remittis gurgiti,
partim leuas in aera.
Dimersa limphis imprimens,
subuecta celis irrogans,
vt stirpe vna prodita
diuersa rapiant loca.
Largire cunctis seruulis,
quos mundat vnda sanguinis,
nescire lapsus criminum
nec ferre mortis tedium,
Ut culpa nullum deprimat,
nullum leuet iactantia,
elisa mens ne concidat,
elata mens ne corruat.
Presta, pater.
℣ Dirigatur.
Ⱥ Deposuit potentes sanctos suos persequentes et exaltauit humiles Christum confitentes.

FERIA SEXTA
Ad vesperas
Psalmus cxxxvij.
Confitebor tibi, domine, in toto corde meo, quoniam audisti omnia verba oris [467 | g.vij.] mei.
In conspectu angelorum psallam tibi, adorabo ad templum sanctum tuum et confitebor nomini tuo.
Super misericordia tua et veritate tua, quoniam magnificasti super omne nomen sanctum tuum.
In quacunque die inuocauero te, exaudi me, multiplicabis in anima mea virtutem.
Confiteantur tibi, domine, omnes reges terre, quia audierunt omnia verba oris tui,
Ut cantent in vijs domini, quoniam magna est gloria domini,
Quoniam excelsus dominus et humilia respicit et alta a longe cognoscit.
Si ambulauero in medio tribulationis, viuificabis me; et super iram inimicorum meorum extendisti manum tuam et saluum me fecit dextera tua.
Dominus retribuet pro me; domine, misericordia tua in seculum, opera manuum tuarum ne despicias.
Gloria patri.

Ⱥ In conspectu angelorum psallam tibi, deus meus.

Psalmus cxxxviij.
Domine, probasti me et cognouisti me; tu cognouisti sessionem meam et resurrectionem meam.
Intellexisti cogitationes meas de longe, semitam meam et funiculum meum inuestigasti.
Et omnes vias meas preuidisti, quia non est sermo in lingua mea.
Ecce domine, tu cognouisti omnia nouissima et antiqua, tu formasti me et posuisti super me manum tuam.
Mirabilis facta est scientia tua ex me, confortata est et non potero ad eam.
Quo ibo a spiritu tuo et quo a facie tua fugiam?
Si ascendero in celum, tu illic es, si descendero ad infernum, ades,
Si sumpsero pennas meas diluculo et habitauero in extremis maris,
Etenim illuc manus tua deducet me et tenebit me dextera tua.
Et dixi: Forsitan tenebre conculcabunt me et nox illuminatio mea in delicijs meis,
Quia tenebre non obscurabuntur a te et nox sicut dies illuminabitur: sicut tenebre eius, ita et lumen eius,
Quia tu possedisti renes meos, suscepisti me de vtero matris mee.
Confitebor tibi, quia terribiliter magnificatus es, mirabilia opera tua et anima mea cognoscet nimis.
Non est occultatum os meum a te, quod fecisti in occulto, et substantia mea in inferioribus terre.
Imperfectum meum viderunt oculi tui et in libro tuo omnes scribentur, dies formabuntur et nemo in eis.
Michi autem nimis honorificati sunt amici tui, deus, nimis confortatus est principatus eorum.
Dinumerabo eos et super arenam multiplicabuntur, exurrexi et adhuc sum tecum.
Si occideris, deus, peccatores, viri sanguinum, declinate a me.
Quia dicitis in cogitatione: [468] Accipiant in vanitate ciuitates suas.
Nonne qui oderunt te, domine, oderam et super inimicos tuos tabescebam?
Perfecto odio oderam illos, inimici facti sunt michi.
Proba me, deus, et scito cor meum, interroga me et cognosce semitas meas.
Et vide, si via iniquitatis in me est, et deduc me in via eterna.

Ⱥ Domine, probasti me et cognouisti me.

Psalmus Dauid cxxxix.
Eripe me, domine, ab homine malo, a viro iniquo eripe me.
Qui cogitauerunt iniquitates in corde, tota die constituebant prelia.
Acuerunt linguas suas sicut serpentes, venenum aspidum sub labijs eorum.
Custodi me, domine, de manu peccatoris, ab hominibus iniquis eripe me,
Qui cogitauerunt supplantare gressus meos, absconderunt superbi laqueum michi
Et funes extenderunt in laqueum, iuxta iter scandalum posuerunt michi.
Dixi domino: Deus meus es tu, exaudi, domine, vocem deprecationis mee.
Domine, domine, virtus salutis mee, obumbrasti super caput meum in die belli.
Non tradas me, domine, a desiderio meo peccatori, cogitauerunt contra me, ne dereliquas me, ne forte exaltentur.
Caput circuitus eorum, labor labiorum ipsorum operiet eos.
Cadent super eos carbones, in ignem deijcies eos, in miserijs non subsistent.
Uir linguosus non dirigetur in terra, virum iniustum mala capient in interitu.
Cognoui, quia faciet dominus iudicium inopis et vindictam pauperum.
Ueruntamen iusti confitebuntur nomini tuo et habitabunt recti cum vultu tuo.
Gloria patri.
Sicut erat.

Ⱥ A viro iniquo libera me, domine.

Psalmus cxl.
Domine, clamaui ad te, exaudi me, intende voci mee, cum clamauero ad te.
Dirigatur oratio mea sicut incensum in conspectu tuo, eleuatio manuum mearum sacrificium vespertinum.
Pone, domine, custodiam ori meo et ostium circumstantie labijs meis.
Non declines cor meum in verba malicie ad excusandas excusationes in peccatis
Cum hominibus operantibus iniquitatem, et non communicabo cum electis eorum.
Corripiet me iustus in misericordia et increpabit me; oleum autem peccatoris non impinguet caput meum,
Quoniam adhuc oratio mea in beneplacitis eorum. Absorti sunt iuncti petre [469 | g.viij.] iudices eorum.
Audient verba mea, quoniam potuerunt, sicut crassitudo terre erupta est super terram.
Dissipata sunt ossa nostra secus infernum, quia ad te, domine, domine oculi mei, in te speraui, non auferas animam meam.
Custodi me a laqueo, quem statuerunt michi, et ab scandalis operantium iniquitatem.
Cadent in retiaculo eius peccatores, singulariter sum ego, donec transeam.
Gloria patri.

Ⱥ Domine, clamaui ad te, exaudi me.

Psalmus cxlj.
Uoce mea ad dominum clamaui, voce mea ad dominum deprecatus sum.
Effundo in conspectu eius orationem meam et tribulationem meam ante ipsum pronuncio.
In deficiendo ex me spiritum meum, et tu cognouisti semitas meas.
In via hac, qua ambulabam, absconderunt laqueum michi.
Considerabam ad dexteram et videbam et non erat, qui cognosceret me.
Perijt fuga a me et non est, qui requirat animam meam.
Clamaui ad te, domine; dixi: Tu es spes mea, portio mea in terra viuentium.
Intende ad deprecationem meam, quia humiliatus sum nimis.
Libera me a persequentibus me, quia confortati sunt super me.
Educ de custodia animam meam ad confitendum nomini tuo; me expectant iusti, donec retribuas michi.

Ⱥ Portio mea, domine, sit in terra viuentium.

Hymnus
Plasmator hominis, deus,
qui cuncta solus ordinans
humum iubes producere
reptantis et fere genus,
Qui magna rerum corpora
dictu iubentis viuida,
vt seruiant per ordinem,
subdens dedisti homini.
Repelle a seruis tuis
quicquid per immundiciam
aut moribus se suggerit
aut actibus interserit.
Da gaudiorum premia,
da gratiarum munera,
dissolue litis vincula,
astringe pacis federa.
Presta, pater pijssime
patrique compar vnice
cum spiritu paracleto
in sempiterna secula. Amen.
℣ Dirigatur, domine, ad te.
Ⱥ Suscepit deus Israel puerum suum, sicut iurauit Abraham et semini eius, et exaltauit humiles vsque in seculum.
Psalmus Magnificat.

IN SABBATIS
Ad vesperas
Psalmus Dauid aduersus Goliath cxliij.
[470] Benedictus dominus deus meus, qui docet manus meas ad prelium et digitos meos ad bellum.
Misericordia mea et refugium meum, susceptor meus et liberator meus.
Protector meus et in ipso speraui, qui subdis populum meum sub me.
Domine, quid est homo, quia innotuisti ei, aut filius hominis, quia reputas eum?
Homo vanitati similis factus est, dies eius sicut vmbra pretereunt.
Domine, inclina celos tuos et descende, tange montes et fumigabunt.
Fulgura coruscationem et dissipabis eos, emitte sagittas tuas et conturbabis eos.
Emitte manum tuam de alto, eripe me et libera me de aquis multis et de manu filiorum alienorum,
Quorum os locutum est vanitatem et dextera eorum dextera iniquitatis.
Deus, canticum nouum cantabo tibi, in psalterio decachordo psallam tibi.
Qui das salutem regibus, qui redemisti Dauid, seruum tuum, de gladio maligno, eripe me.
Et erue me de manu filiorum alienorum, quorum os locutum est vanitatem, et dextera eorum dextera iniquitatis,
Quorum filij sicut nouelle plantationes a iuuentute sua,
Filie eorum composite, circumornate vt similitudo templi.
Promptuaria eorum plena, eructantia ex hoc in illud.
Oues eorum fetose abundantes in gressibus suis, boues eorum crasse.
Non est ruina macerie neque transitus neque clamor in plateis eorum.
Beatum dixerunt populum, cui hec sunt, beatus populus, cuius est dominus deus eius.

Ⱥ Benedictus dominus deus meus.

Psalmus cxliiij.
Exaltabo te, deus meus, rex, et benedicam nomini tuo in seculum seculi.
Per singulos dies benedicam tibi et laudabo nomen tuum in seculum et in seculum seculi.
Magnus dominus et laudabilis nimis et magnitudinis eius non est finis.
Generatio et generatio laudabit opera tua et potentiam tuam pronunciabunt.
Magnificentiam glorie sanctitatis tue loquentur et mirabilia tua narrabunt.
Et virtutem terribilium [471 | h.j.] tuorum dicent et magnitudinem tuam narrabunt.
Memoriam abundantie suauitatis tue eructabunt et iusticia tua exultabunt.
Miserator et misericors dominus, patiens et multum misericors.
Suauis dominus vniuersis et miserationes eius super omnia opera eius.
Confiteantur tibi, domine, omnia opera tua et sancti tui benedicant tibi.
Gloriam regni tui dicent et potentiam tuam loquentur,
Ut notam faciant filijs hominum potentiam tuam et gloriam magnificentie regni tui.
Regnum tuum regnum omnium seculorum et dominatio tua in omni generatione et generationem.
Fidelis dominus in omnibus verbis suis et sanctus in omnibus operibus suis.
Alleuat dominus omnes, qui corruunt, et erigit omnes elisos.
Oculi omnium in te sperant, domine, et tu das escam illorum in tempore oportuno.
Aperis tu manum tuam et imples omne animal benedictione.
Iustus dominus in omnibus vijs suis et sanctus in omnibus operibus suis.
Prope est dominus omnibus inuocantibus eum in veritate.
Uoluntatem timentium se faciet et deprecationem eorum exaudiet et saluos faciet eos.
Custodit dominus omnes diligentes se et omnes peccatores disperdet.
Laudationem domini loquetur os meum et benedicat omnis caro nomini sancto eius in seculum et in seculum seculi.

Ⱥ Ineternum et in seculum seculi.

Psalmus cxlv.
Lauda, anima mea, dominum, laudabo dominum in vita mea, psallam deo meo, quandiu fuero.
Nolite confidere in principibus, in filijs hominum, in quibus non est salus.
Exibit spiritus eius et reuertetur in terram suam; in illa die peribunt omnes cogitationes eorum.
Beatus, cuius deus Iacob adiutor eius, spes eius in domino deo ipsius, qui fecit celum et terram, mare et omnia, que in eis sunt.
Qui custodit veritatem in seculum, facit iudicium iniuriam patientibus, dat escam esurientibus.
Dominus soluit compeditos, dominus illuminat cecos.
Dominus erigit elisos, dominus diligit iustos.
Dominus custodit aduenas, pupillum et viduam suscipiet et vias peccatorum disperdet.
Regnabit dominus in secula, deus tuus, Syon, in generatione et generationem.

Ⱥ Laudabo deum meum in vita mea.

Psalmus cxlvj.
Laudate dominum, quoniam bonus est psalmus, deo nostro sit iocunda decoraque laudatio.
Edificans Hierusalem dominus dispersiones Israelis congregabit,
Qui sanat contritos corde et alligat contritiones eorum,
Qui [472] numerat multitudinem stellarum et omnibus eis nomina vocat.n223
Magnus dominus noster et magna virtus eius et sapientie eius non est numerus.
Suscipiens mansuetos dominus, humilians autem peccatores vsque ad terram.
Precinite domino in confessione, psallite deo nostro in cythara,
Qui operit celum nubibus et parat terre pluuiam,
Qui producit in montibus fenum et herbam seruituti hominum,
Qui dat iumentis escam ipsorum et pullis coruorum inuocantibus eum.
Non in fortitudine equi voluntatem habebit nec in tibijs viri beneplacitum erit ei.
Beneplacitum est domino super timentes eum et in eis, qui sperant super misericordia eius.

Ⱥ Deo nostro iocunda sit laudatio.

Psalmus cxlvij.
Lauda, Hierusalem, dominum, lauda deum tuum, Syon,
Quoniam confortauit seras portarum tuarum, benedixit filijs tuis in te.
Qui posuit fines tuos pacem et adipe frumenti satiat te,
Qui emittit eloquium suum terre, velociter currit sermo eius,
Qui dat niuem sicut lanam, nebulam sicut cinerem spargit.
Mittit cristallum suumn224 sicut buccellas, ante faciem frigoris eius quis sustinebit?
Emittet verbum suum et liquefaciet ea, flabit spiritus eius et fluent aque.
Qui annunciat verbum suum Iacob, iusticias et iudicia sua Israel.
Non fecit taliter omni nationi et iudicia sua non manifestauit eis.

Ⱥ Lauda, Hierusalem, dominum.

Capitulum ij Corinthiorum primo.
Benedictus deus et pater domini nostri Iesu Christi, pater misericordiarum et deus totius consolationis, qui consolatur nos in omni tribulatione nostra. Deo gratias.

Sequitur hymnus
O lux beata trinitas
et principalis vnitas,
iam sol recedit igneus,
infunde lumen cordibus.
Te mane laudum carmine,
te deprecemur vesperi,
te nostra supplex gloria
per cuncta laudet secula.
Deo patri sit gloria et cetera.
Alius hymnus
Deus, creator omnium
polique rector vestiens
diem decoro lumine,
noctem soporis gratia,
Artus solutos vt quies
reddat laboris vsui
mentesque fessas alleuet
luctusque soluat anxios.
Grates peracto iam die
et noctis exortu preces,
voti reos vt adiuues,
hymnum canentes soluimus.
Te cordis ima concinant,
te vox canora concrepet,
te diligat castus amor,
te mens adoret sobria,
Ut cum profundan225 clauserit
diem caligo noxium,
fides tenebras nesciat
et nox fide reluceat.
Dormire mentem ne sinas,
dormire culpa nouerit,
castos [473 | h.ij.] fides refrigeret,
somni vaporem temperet.
Exuta sensu lubrico
te cordis alta somnient,
ne hostis inuidi dolo
pauor quietos suscitet.
Christum rogemus et patrem
Christique patris et spiritum,
vnum potens per omnia,
foue precantes, trinitas.
℣ Uespertina oratio ascendat ad te, domine, Et descendat super nos misericordia tua.
Ⱥ super Magnificat Peccata mea, domine, sicut sagitte infixa sunt in me, sed antequam vulnera generent in me, sana me, domine, medicamento penitentie, deus.
Psalmus Magnificat.

Hoc modo cantetur completorium festis quam dominicis, similiter et ferijs ab octauis epiphanie vsque ad quadragesimam et ab octauis penthecostes vsque ad aduentum domini, cum his psalmis:

Psalmus iiij.
Cum inuocarem, exaudiuit me deus iusticie mee, in tribulatione dilatasti michi.
Miserere mei et exaudi orationem meam.
Filij hominum, vsquequo graui corde, vt quid diligitis vanitatem et queritis mendacium?
Et scitote, quoniam mirificauit dominus sanctum suum, dominus exaudiet me, cum clamauero ad eum.
Irascimini et nolite peccare; que dicitis in cordibus vestris et in cubilibus vestris compungimini.
Sacrificate sacrificium iusticie et sperate in domino; multi dicunt: Quis ostendit nobis bona?
Signatum est super nos lumen vultus tui, domine, dedisti leticiam in corde meo.
A fructu frumenti, vini et olei sui multiplicati sunt.
In pace in idipsum dormiam et requiescam,
Quoniam tu, domine, singulariter in spe constituisti me.

Psalmus ‹xxx›.
In te, domine, speraui, non confundar ineternum, in iusticia tua libera me.
Inclina ad me aurem tuam, accelera, vt eruas me.
Esto michi in deum protectorem et in domum refugij, vt saluum me facias,
Quoniam fortitudo mea et refugium meum es tu et propter nomen tuum deduces me et enutries me.
Educes me de laqueo, quem absconderunt michi, quoniam tu es protector meus.
In manus tuas commendo spiritum meum; redemisti me, domine deus veritatis.
Gloria patri.
Sicut erat.

Psalmus xc.
Qui habitat in adiutorio [474] altissimi, in protectione dei celi commorabitur.
Dicet domino: Susceptor meus es tu et refugium meum; deus meus, sperabo in eum,
Quoniam ipse liberauit me de laqueo venantium et a verbo aspero.
Scapulis suis obumbrabit tibi et sub pennis eius sperabis.
Scuto circundabit te veritas eius, non timebis a timore nocturno.
A sagitta volante in die, a negocio perambulante in tenebris, ab incursu et demonio meridiano.
Cadent a latere tuo mille, et decem milia a dextris tuis, ad te autem non appropinquabit.
Ueruntamen oculis tuis considerabis et retributionem peccatorum videbis.
Quoniam tu es, domine, spes mea, altissimum posuisti refugium tuum.
Non accedet ad te malum et flagellum non appropinquabit tabernaculo tuo.
Quoniam angelis suis mandauit de te, vt custodiant te in omnibus vijs tuis.
In manibus portabunt te, ne forte offendas ad lapidem pedem tuum.
Super aspidem et basiliscum ambulabis et conculcabis leonem et draconem.
Quoniam in me sperauit, liberabo eum, protegam eum, quoniam cognouit nomen meum.
Clamauit ad me et ego exaudiam eum; cum ipso sum in tribulatione, eripiam eum et glorificabo eum.
Longitudine dierum replebo eum et ostendam illi salutare meum.
Gloria patri et filio et spiritui sancto.
Sicut erat.

Canticum graduum. Psalmus cxxxiij.
Ecce nunc benedicite dominum, omnes serui domini,
Qui statis in domo domini, in atrijs domus dei nostri.
In noctibus extollite manus vestras in sancta et benedicite dominum.
Benedicat te dominus ex Syon, qui fecit celum et terram.
Gloria patri et filio et spiritui sancto.
Sicut erat.

Ⱥ Miserere michi, domine, et exaudi orationem meam.

Capitulum Hieremie xiiij.
Tu in nobis es, domine, et nomen sanctum tuum et gloriosum inuocatum est super nos, ne derelinquas nos, domine, deus noster. Deo gratias.

Hymnus
Te lucis ante terminum,
rerum creator, poscimus,
vt solita clementia
sis presul ad custodiam.
Procul recedant somnia
et noctium fantasmata
hostemque nostrum comprime,
ne polluantur corpora.
Presta, pater omnipotens,
per Iesum Christum dominum,
qui tecum in perpetuum
[475 | h.iij.] regnat cum sancto spiritu. Amen.
℣ Custodi nos, domine, vt pupillam oculi, Sub vmbra alarum tuarum protege nos.

Canticum Symeonis prophete. Luce secundo.
Nunc dimittis seruum tuum, domine, secundum verbum tuum in pace,
Quia viderunt oculi mei salutare tuum,
Quod parasti ante faciem omnium populorum
Lumen ad reueleationem gentium et gloriam plebis tue Israel.
Gloria patri et filio.
Sicut erat.

Ⱥ Salua nos, domine, vigilantes, custodi nos dormientes, vt vigilemus cum Christo et requiescamus in pace.

Kyrie eleison ter. Christe eleyson ter. Kyrie eleyson ter. Pater noster.
Et ne nos inducas in tentationem Sed libera.
In pace in idipsum dormiam et requiescam. Credo in deum,
Carnis resurrectionem et vitam eternam. Amen.
Benedicamus patrem et filium cum sancto spiritu, laudemus et superexaltemus eum in secula.
Benedictus es, domine, in firmamento celi, laudabilis et gloriosus et exaltatus in secula.
Benedicat nos omnipotens pater, pius et misericors dominus. Amen.
Confitemini domino, quoniam bonus, quoniam in seculum misericordia eius.

Confiteor deo celi, beate Marie virgini, omnibus sanctis et vobis, quia ego peccator peccaui nimis in vita mea cogitatione, locutione, opere et omissione, mea culpa. Ideo precor dei genitricem, virginem Mariam, omnes sanctos et electos dei et vos orare pro me peccatore ad dominum nostrum Iesum Christum, vt misereatur mei.
Misereatur vestri omnipotens deus et dimissis omnibus peccatis vestris perducat vos in vitam eternam. Amen.
Dominus custodiat vos ab omni malo. Custodiat animam tuam dominus.

Oremus
Indulgentiam et remissionem et absolutionem omnium peccatorum nostrorum, spacium vere penitentie et emendationem vite, gratiam et consolationem sancti spiritus tribuat nobis omnipotens pater, pius et misericors dominus. Amen.
Dignare, domine, nocte ista sine peccato nos custodire.
Miserere nostri, domine, miserere nostri.
Fiat misericordia tua, domine, super nos, quemadmodum sperauimus in te.
Domine deus virtutum, conuerte nos et ostende faciem tuam et salui erimus.
Domine, exaudi orationem meam.
Dominus vobiscum.

Oremus
[476] Illumina, quesumus, domine, tenebras nostras et totius huius noctis insidias tu a nobis repelle propicius. Salua nos, omnipotens deus, et intercedente beata dei genitrice Maria cum omnibus sanctis lucem tuam nobis concede perpetuam, dominum nostrum Iesum Christum, filium tuum, qui tecum viuit et regnat in vnitate spiritussancti, deus per omnia secula seculorum. Amen. Dominus vobiscum. Benedicamus domino.

In aduentu domini, donec incipiatur O sapientia, in sabbatinis diebus et profestis festorum celebrium, que tunc occurrunt, vtputa in vigilia beati Andree et profestis beati Nicolai et Conceptionis Marie, memoria de beata virgine post completorium habeatur per Ⱥ
De te, virgo, nasciturum mundi saluatorem patres suspirauerunt, predixerunt prophete, signauerunt figure; tandem ille paranymphus celestis Gabriel salutando nunciauit, spiritussanctus obumbrando fecundauit. O quando veniet ille desideratus, o quando ex te nascetur tandiu expectatus. Ueni, domine, iam veni per viscera virginis visitans nos, oriens ex alto.
℣ Egredietur virga de radice Iesse Et flos de radice eius ascendet.

Oratio
Deus, qui de beate Marie virginis vtero verbum tuum angelo annunciante carnem suscipere voluisti, presta supplicibus tuis, vt qui vere eam dei genitricem credimus, eius apud te intercessionibus adiuuemur. Per eundem Christum.
Alijs autem diebus per idem tempus fiat memoria per Ⱥ Ne timeas, Maria, inuenisti gratiam apud dominum; ecce concipies et paries filium, alleluya.
Uersiculus et oratio vt supra.
Sed post O sapientia vsque ad vigiliam natiuitatis domini habeatur Ⱥ O virgo virginum, quomodo fiet istud, quia nec primam similem visa es nec habere sequentem? Filie Hierusalem, quid me admiramini? Diuinum est mysterium hoc, quod cernitis cum eiusdem versiculo et oratione vt supra.
In vigilia natiuitatis domini et consequenter vsque ad festum purificationis Marie inclusiue, memoria post completorium erit per Ⱥ Nesciens mater virgo virum peperit sine dolore saluatorem seculorum, ipsum regem angelorum sola virgo lactabat vbere de celo pleno.
℣ Post partum.

Oratio
Deus, qui salutis eterne beate Marie virginitate fecunda humano generi premia prestitisti, tribue, quesumus, vt ipsam pro nobis intercedere sentiamus, per quam meruimus auctorem vite suscipere dominum nostrum Iesum Christum, filium tuum.
[477 | h.iiij.] A festo purificationis Marie vsque ad cenam domini et a sabbato trinitatis vsque ad aduentum domini memoria beate virginis post completorium varietur ad variationem dierum per hebdomadam.
In sabbatinis diebus per Ⱥ Salue regina misericordie. Uite dulcedo et spes nostra, salue. Ad te clamamus exules filij Eue. Ad te suspiramus gementes et flentes in hac lachrymarum valle. Eya ergo, aduocata nostra, illos tuos misericordes oculos ad nos conuerte Et Iesum, benedictum fructum ventris tui, nobis post hoc exilium ostende. O clemens, o pia, o dulcis Maria.
In dominicis diebus per Ⱥ Aue regina celorum, aue domina angelorum. Salue radix sancta, ex qua mundo lux est orta, aue gloriosa, super omnes speciosa. Uale valde decora et pro nobis semper Christum exora.
In secunda feria per Ⱥ Sub tuum presidium confugimus, sancta dei genitrix, nostras deprecationes ne despicias in necessitatibus sed a periculis cunctis libera nos semper, virgo benedicta.
In tertia feria per Ⱥ O florens rosa, mater domini speciosa, o virgo mitis, o fecundissima vitis, clarior aurora pro nobis iugiter ora.
In quartis ferijs per Ⱥ Rogamus te, virgo virginum, rogamus te, dignissima superni regis porta, rogamus te, mundi regina, que sola meruisti esse ianua Christi, vt proprium pro nobis intercedas filium, alleluya.
In quinta feria per Ⱥ Aue stella matutina, peccatorum medicina, mundi princeps et regina, sola virgo digna dici, contra tela inimici clipeum pone salutis, tue titulum virtutis, o sponsa dei electa, esto nobis via recta ad eterna gaudia.
In sexta feria per Ⱥ Mundi domina, celi regina, virgo et mater Christi Maria, audi clamantes, iuua te rogantes, et pro quibus tuus filius fudit sanguinem, tu pro illis funde incessanter timiamata precum.
℣ Dignare me laudare.

Oratio
Concede nos, famulos tuos, quesumus, domine deus, perpetua mentis et corporis salute gaudere et gloriosa beate Marie semper virginis intercessione a presenti liberari tristicia et eterna perfrui leticia. Per Christum.

De sancto Olauo.
Ⱥ O beate pater Olaue, pium dominum Iesum pro impietatibus nostris deposce.
℣ Ora pro nobis, beate martyr Olaue, Ut digni efficiamur.

Oratio
Propiciare nobis, quesumus, domine, famulis tuis per sancti Olaui, regis et martyris tui, merita gloriosa, vt eius pia intercessione ab omnibus semper protegamur aduersis. Per Christum dominum nostrum.

In summis autem festiuitatibus quoad primas vesperas memoria [478] de beata virgine post completorium habeatur per Ⱥ Alma redemptoris cum versiculo et oratione vt supra, nisi in sabbato he prime vespere euenerit, quia tunc Ⱥ Salue regina habeatur cum eisdem versiculo et oratione vt supra.
Alma redemptoris mater, que peruia celi porta manesn226 et stella maris, succurre cadenti, surgere qui curat, populo tu, quen227 genuisti natura mirante tuum sanctum genitorem. Uirgo prius ac posterius Gabrielis ab ore sumens illud, aue, peccatorum miserere.
Ipso die Resurrectionis et consequenter vsque ad sabbatum trinitatis post completorium memoria de beata virgine per Ⱥ hanc habeatur Regina celi, letare, alleluya, Quia quem meruisti portare, alleluya, Resurrexit, sicut dixit, alleluya, Ora pro nobis deum, alleluya.
℣ Ora pro nobis, sancta dei genitrix, alleluya, Ut digni efficiamur.

Oratio
Prosit nobis semper, omnipotens pater, et precipue inter hec paschalia filij tui solennia continuata dei genitricis Marie memoria, que et astitit vulnerata charitate in cruce pendenti et astat a dextris regina in celo regnanti eidem domino nostro Iesu Christo, filio tuo.
Ista oratio Prosit nobis semper et cetera vsque ad vigiliam penthecostes dumtaxat habeatur, sed in ipsa vigilia et deinceps per hebdomadam versiculus et oratio habeantur, sicut per annum prenotatum est, scilicet Dignare me et Concede nos.

Absolutiones seu Benedictiones lectionum per annum
In primo nocturno
Benedictione perpetua benedicat nos pater eternus.
℟ Amen.
Deus, dei filius, nos benedicere et adiuuare dignetur.
Spiritussancti gratia illuminet corda et corpora nostra.
In secundo nocturno
Omnipotens dominus sua gratia nos benedicat.
Christus perpetue det nobis gaudia vite.
Intus et exterius nos purget spiritus almus.
In tertio nocturno absque homilia
Diuinum auxilium maneat semper nobiscum.
Ad gaudia paradisi perducat nos misericordia Iesu Christi.
Ad societatem ciuium supernorum perducat nos rex angelorum.
In tertio nocturno cum homilia
Euangelica lectio sit nobis sempiterna salus et protectio.
Uerba redemptoris pia sint suffragia nobis.
Ad societatem ciuium supernorum perducat nos rex angelorum.
Quando due homilie occurrunt
Euangelica lectio et cetera vt supra.
Per euangelica dicta deleantur nostra delicta.
[479 | h.v.] Ad societatem ciuium supernorum et cetera.
Quando vero tres homilie vt in nocte natiuitatis Christi
Euangelica lectio sit et cetera.
Euangelicis armis muniat nos conditor orbis.
Per euangelica dicta deleantur nostra delicta.
De beata virgine in primo nocturno
Sancta dei genitrix, sis nobis auxiliatrix.
Ora voce pia pro nobis, virgo Maria.
Stella Maria maris, succurre, pijssima, nobis.
In secundo nocturno
Alma virgo virginum, intercede pro nobis ad dominum.
Nos cum prole pia benedicat virgo Maria.
In omni tribulatione et angustia succurrat nobis pijssima virgo Maria.
In tertio nocturno sine homilia
Ab hoste maligno eripiat nos dei genitrix virgo.
Iesus, Marie filius, sit nobis clemens et propicius.
Ad societatem ciuium supernorum perducat nos regina angelorum.
Quando vero homilia legitur
Euangelica lectio sit nobis sempiterna salus et protectio.
Uerba redemptoris pia sint suffragia nobis.
Ad societatem ciuium supernorum perducat nos regina angelorum.

Kyrie, eleyson.
Christe, eleyson.
Kyrie, eleyson.
Christe, audi nos.
Christe, exaudi nos.
Christe, audi nos.
Pater de celis, deus, miserere nobis.
Fili, redemptor mundi, deus, miserere nobis.
Sancte spiritus, illuminator mundi, deus, miserere nobis.
Sancta trinitas, vnus deus, Miserere nobis.

Saluator mundi, adiuua nos.
Sancta Maria, ora pro nobis.
Sancta dei genitrix, ora pro nobis.
Sancta virgo virginum, ora pro nobis.
Sancte Michael, ora pro nobis.
Sancte Gabriel, ora pro nobis.
Sancte Raphael, ora pro nobis.
Omnes sancti angeli et archangeli, orate pro nobis.
Omnes sancti beatorum spirituum ordines, orate pro nobis.
Sancte Ioannes baptista, ora pro nobis.
Omnes sancti patriarche et prophete, orate pro nobis.
Sancte Petre, ora pro nobis.
Sancte Paule, ora pro nobis.
Sancte Andrea, ora pro nobis.
Sancte Iacobe, ora pro nobis.
Sancte Ioannes, ora pro nobis.
[480] Sancte Iacobe, ora pro nobis.
Sancte Philippe, ora pro nobis.
Sancte Bartholomee, ora pro nobis.
Sancte Matthee, ora pro nobis.
Sancte Symon, ora pro nobis.
Sancte Thadee, ora pro nobis.
Sancte Thoma, ora pro nobis.
Sancte Matthia, ora pro nobis.
Sancte Barnaba, ora pro nobis.
Sancte Luca, ora pro nobis.
Sancte Marce, ora pro nobis.
Omnes sancti apostoli et euangeliste, orate pro nobis.
Omnes sancti discipuli domini, orate pro nobis.
Omnes sancti innocentes, orate pro nobis.
Sancte Stephane, ora pro nobis.
Sancte Line, ora pro nobis.
Sancte Clete, ora pro nobis.
Sancte Clemens, ora pro nobis.
Sancte Sixte, ora pro nobis.
Sancte Corneli, ora pro nobis.
Sancte Cypriane, ora pro nobis.
Sancte Laurenti, ora pro nobis.
Sancte Uincenti, ora pro nobis.
Sancte Blasi, ora pro nobis.
Sancte Georgi, ora pro nobis.
Sancte Olaue, ora pro nobis.
Sancte Canute, ora pro nobis.
Sancte Thoma, ora pro nobis.
Sancte Edmunde, ora pro nobis.
Sancte Haluarde, ora pro nobis.
Sancte Magne, ora pro nobis.
Sancte Dionysi cum socijs tuis, ora pro nobis.
Sancte Maurici cum socijs tuis, ora pro nobis.
Sancte Nichasi cum socijs tuis, ora pro nobis.
Sancte Eustachi cum socijs tuis, ora pro nobis.
Sancte Gereon cum socijs tuis, ora pro nobis.
Omnes sancti martyres, orate pro nobis.
Sancte Siluester, ora pro nobis.
Sancte Leo, ora pro nobis.
Sancte Gregori, ora pro nobis.
Sancte Martine, ora pro nobis.
Sancte Nicolae, ora pro nobis.
Sancte Suithune, ora pro nobis.
Sancte Hieronyme, ora pro nobis.
Sancte Leonarde, ora pro nobis.
Sancte Benedicte, ora pro nobis.
Sancte Botulfe, ora pro nobis.
Sancte Ambrosi, ora pro nobis.
Sancte Hylari, ora pro nobis.
Sancte Remigi, ora pro nobis.
Sancte Egidi, ora pro nobis.
Omnes sancti confessores, orate pro nobis.
Omnes sancti monachi et heremite, orate pro nobis.
Sancta Anna, ora pro nobis.
Sancta Maria Magdalena, ora pro nobis.
Sancta Maria Egyptiaca, ora pro nobis.
Sancta Margareta, ora pro nobis.
Sancta Katherina, ora pro nobis.
Sancta Christina, ora pro nobis.
Sancta Sabina, ora pro nobis.
Sancta Cecilia, ora pro nobis.
Sancta Lucia, ora pro nobis.
Sancta Agatha, ora pro nobis.
Sancta Agnes, ora pro nobis.
Sancta Scolastica, ora pro nobis.
Sancta Eugenia, ora pro nobis.
Sancta Eufemia, ora pro nobis.
Sancta Brigida, ora pro nobis.
Sancta Barbara, ora pro nobis.
Sancta Dorothea, ora pro nobis.
Sanctan228 Sunniua, ora pro nobis.
Omnes sancte virgines, orate pro nobis.
[481 | h.vj.] Omnes sancte vidue atque continentes, orate pro nobis.
Omnes sancti iij orate pro nobis.

Christe, audi nos.
Christe, exaudi nos.
Christe, audi nos.
Propicius esto, libera nos, domine.
Ab omni malo libera.
Ab hoste malo libera.
Ab insidijs et laqueis diaboli libera.
Ab eterna et subitanea morte libera.
A damnatione perpetua libera.
Ab imminentibus peccatorum nostrorum periculis libera.
A spiritu fornicationis et ardore libidinis libera.
Ab omni immundicia mentis et corporis libera.
Per mysterium sancte incarnationis tue libera.
Per aduentum et natiuitatem tuam libera.
Per circumcisionem et baptismum tuum libera.
Per ieiunium et predicationemn229 tuam libera.
Per passionem et crucem tuam libera.
Per sanctam resurrectionem tuam libera.
Per gloriosam ascensionem tuam libera.
Per gratiam spiritussancti paracleti libera.
In hora mortis Succur‹r›e nobis, domine.
In die iudicij libera.

Peccatores te rogamus, audi nos,
Ut pacem et concordiam nobis dones, te rogamus.
Ut salutem mentis et corporis nobis dones, te rogamus.
Ut ecclesiam tuam sanctam regere et defensare digneris, te rogamus.
Ut dominum apostolicum et archiepiscopum nostrum et cunctum ordinem ecclesiasticum in sancta religione conseruare digneris, te rogamus.
Ut episcopos et abbates cum omnibus sibi commissis in tuo seruitio confortare digneris, te rogamus.
Ut regibus et principibus pacem et veram concordiam dare digneris, te rogamus.
Ut omnes fideles infirmos pristine sanitati restituas, te rogamus.
Ut spacium penitentie et emendationem vite, remissionem omnium peccatorum nostrorum nobis dones, te rogamus.
Ut omnibus nobis bona facientibus sempiterna bona retribuas, te rogamus.
Ut cunctum populum catholicum regere et defensare digneris, te rogamus.
Ut animas nostras et parentum nostrorum ab eterna damnatione eripias, te rogamus.
Ut animabus omnium fidelium defunctorum requiem eternam dones, te rogamus.
Ut nos exaudire digneris, te rogamus.
Fili dei, te rogamus.
Agnus dei, qui tollis peccata mundi, parce nobis, domine.
Agnus dei, qui tollis peccata mundi, miserere nobis.
Agnus dei, qui tollis peccata mundi, dona nobis pacem.
Kyrie, eleyson. Christe, eleyson. Kyrie, eleyson. Pater noster. Et ne nos.
Peccauimus, domine, cum patribus nostris, iniuste egimus, iniquitatem fecimus.
Domine, non secundum peccata nostra facias nobis neque secundum iniquitates nostras retribuas nobis.
[482] Domine, ne memineris iniquitatum nostrarum, cito anticipent nos misericordie tue, quia pauperes facti sumus nimis.
Adiuua nos, deus, salutaris noster, et propter gloriam nominis tui, domine, libera nos et propicius esto peccatis nostris propter nomen sanctum tuum.
Saluos fac seruos tuos et ancillas tuas, deus meus, sperantes in te.
Mitte eis, domine, auxilium de sancto et de Syon tuere eos.
Esto nobis, domine, turris fortitudinis a facie inimici,
Domine deus virtutum, et ostende faciem.
Domine, exaudi.
Dominus vobiscum.

Oratio
Deus, cui proprium est misereri semper et parcere, suscipe deprecationem nostram, vt quos delictorum catena constringit, miseratio tue pietatis absoluat. Per.

Oratio
Ineffabilem misericordiam tuam nobis, quesumus, domine, clementer ostende, vt simul nos et a peccatis exuas et a penis, quas pro his meremur, eripias.

Oratio
Deus, qui charitatis dona per gratiam sanctispiritus tuorum cordibus fidelium infundis, da famulis et famulabus tuis, fratribus et sororibus cunctisque benefactoribus nostris, pro quibus tuam deprecamur clementiam, salutem mentis et corporis, vt te tota virtute diligant et que tibi placita sunt, tota dilectione perficiant.
Oratio
Deus, infirmitatis humane singulare presidium, auxilij tui super infirmos famulos tuos ostende virtutem, vt ope misericordie tue adiuti ecclesie tue sancte incolumes representari mereamur. Per.

Oratio
Omnipotens sempiterne deus, qui viuorum dominaris simul et mortuorum omniumque misereris, quos tuos fide et opere futuros esse prenoscis, te suppliciter exoramus, vt pro quibus fundere preces decreuimus, quosque vel presens adhuc seculum in carne retinet vel futurum iam exutos corpore suscepit pietatis tue clementia, delictorum suorum omnium veniam et gaudia consequi mereantur eterna. Per dominum nostrum et cetera.

Sequuntur vigilie mortuorum.
Ⱥ
Placebo domino in regione viuorum.
Psalmus Dilexi, quoniam g.iij.
Ⱥ Heu me, quia incolatus meus prolongatus est.
Psalmus Ad dominum, cum tribularer g.iiij.
[483 | h.vij.] Ⱥ Dominus custodit te, ab omni malo custodiat animam tuam dominus.
Psalmus Leuaui g.iiij.
Ⱥ Si iniquitates obseruaueris, domine, quis sustinebit?
Psalmus De profundis g.v.
Ⱥ Opera manuum tuarum, domine, ne despicias.
Psalmus Confitebor g.vj.
℣ A porta inferi Erue, domine, animas eorum.
Ⱥ Tuam, deus, deposcimus pietatem, vt eis tribuere digneris lucidas et quietas mansiones.
Psalmus Magnificat g.iij.

In primo nocturno
Ⱥ Dirige, domine deus meus, in conspectu tuo viam meam.
Psalmus Uerba mea c.v.
Ⱥ Conuertere, domine, et eripe animam meam, quoniam non est in morte, qui memor sit tui.
Psalmus Domine, ne in furore j a.j.
Ⱥ Nequando rapiat vt leo animam meam, dum non est, qui redimat neque qui saluum faciat.
Psalmus Domine deus meus a.ij.
℣ Conuertere, domine vt supra, Ⱥ secunda.

Lectio prima.
Parce michi, domine, nichil enim sunt dies mei. Quid est homo, quia magnificas eum, aut quid apponis erga eum cor tuum? Uisitas eum diluculo et subito probas illum. Usquequo non parcis michi nec dimittis me, vt glutiam saliuam meam? Peccaui. Quid faciam tibi, o custos hominum? Quare me posuisti contrarium tibi et factus sum michimetipsi grauis? Cur non tollis peccatum meum et quare non aufers iniquitatem meam? Ecce nunc in puluere dormio, et si mane me quesieris, non subsistam.
℟ Rogamus te, domine deus noster, vt suscipias animas illorum defunctorum, pro quibus sanguinem tuum fudisti; Recordare, quia puluis sumus et homo sicut fenum et flos agri.
℣ Misericors et miserator et iuste domine. Recordare.

Lectio secunda.
Tedet animam meam vite mee, dimittam aduersum me eloquium meum. Loquar in amaritudine anime mee, dicam deo: "Noli me condemnare. Indica michi, cur me ita iudices? Nunquid bonum tibi videtur, si calumnieris me et opprimas me opus manuum tuarum et consilium impiorum adiuues? Nunquid oculi carnei tibi sunt, aut sicut videt homo, et tu videbis? Nunquid sicut dies hominis dies tui et anni tui sicut humana sunt tempora? Ut queras iniquitatem meam et peccatum meum scruteris et scias, quia nichil impium fecerim, cum sit nemo, qui de manu tua possit eruere."
℟ Domine, qui creasti famulos tuos, miserere eis, et quicquid vitiorum fallente diabolo contraxerunt, Tu pius misericors ablue indulgendo.
℣ Si que illis sunt, domine, digne cruciatibus culpe, si que contra maiestatem tuam offensiones. Tu pius.

Lectio tertia.
[484] Manus tue, domine, fecerunt me et plasmauerunt me totum in circuitu, et sic repente precipitas me. Memento, queso, quod sicut lutum feceris me et in puluerem reduces me. Nonne sicut lac mulsisti me et sicut caseum me coagulasti? Pelle et carne vestisti me, ossibus et neruis compegisti me. Uitam et misericordiam tribuisti michi et visitatio tua custodiuit spiritum meum.
℟ Absolue, domine, animas eorum ab omni vinculo delictorum, Ut in resurrectionis gloria inter sanctos tuos resuscitari mereantur.
℣ Requiem eternam dona eis, domine, et lux perpetua luceat eis. Ut in.

In secundo nocturno
Ⱥ In loco pascue, ibi me collocauit.
Psalmus Dominus regit me b.j.
Ⱥ Delicta iuuentutis mee et ignorantias meas ne memineris, domine.
Psalmus Ad te, domine b.ij.
Ⱥ Credo videre bona domini in terra viuentium.
Psalmus Dominus illuminatio b.viij.
℣ Delicta iuuentutis mee et ignorantias vt supra, Ⱥ secunda.

Lectio quarta.
Responde michi. Quantas habeo iniquitates et peccata, scelera mea atque delicta ostende michi. Cur faciem tuam abscondis et arbitraris me inimicum tuum? Contra folium, quod vento rapitur, ostendis potentiam tuam et stipulam siccam persequeris. Scribis enim contra me amaritudines et consumere me vis peccatis adolescentie mee. Posuisti in neruo pedemn230 meum et obseruasti omnes semitas meas et vestigia pedum meorum considerasti. Qui quasi putredo consumendus sum et quasi vestimentum, quod comeditur a tinea.
℟ Ne tradas, domine, bestijs animas confitentium tibi Et animas pauperum tuorum ne obliuiscaris in finem.
℣ Nichil proficiat inimicus in eis et filius iniquitatis non noceat eis. Et.

Lectio quinta.
Homo natus de muliere, breui viuens tempore repletur multis miserijs. Qui quasi flos egreditur et conteritur et fugit velut vmbra et nunquam in eodem statu permanet. Et dignum ducis super huiuscemodi aperire oculos tuos et adducere eum tecum in iudicium. Quis potest facere mundum de immundo conceptum semine? Nonne tu, qui solus es? Breues dies hominisn231 sunt et numerus mensium eius apud te est. Constituisti terminos eius, qui preteriri non poterunt. Recede ergo paululum ab eo, vt quiescat, donec optata veniat, et sicut mercennarij dies eius.
℟ Tuam, deus, pijssime pater, deposcimus pietatem, Ut eis tribuere digneris lucidas et quietas mansiones.
℣ Miserator et misericors amator hominum benignissime, clementiam [485 | h.viij.] tuam supplices exoramus. Ut eis tribuere.

Lectio sexta.
Quis michi hoc tribuat, vt in inferno protegas me et abscondas me, donec pertranseat furor tuus et constituas michi tempus, in quo recorderis mei? Putasne mortuus homo rursum viuat? Cunctis diebus, quibus nunc milito, expecto, donec veniat immutatio mea. Uocabis me et ego respondebo tibi: "Operi manuum tuarum porriges dexteram." Tu quidem gressus meos dinumerasti sed parce peccatis meis.
℟ Ego sum resurrectio et vita, dicit dominus, qui credit in me, Etiam si mortuus fuerit, viuet.
℣ Et omnis, qui viuit et credit in me, non morietur ineternum. Etiam.

In tertio nocturno
Ⱥ Complaceat tibi, domine, vt eruas me; domine, ad adiuuandum me respice.
Psalmus Expectans c.vij.
Ⱥ Sana, domine, animam meam, quia peccaui tibi.
Psalmus Beatus, qui intelligit c.vij.
Ⱥ Sitiuit anima mea ad deum viuum, quando veniam et apparebo ante faciem domini.
Psalmus Quemadmodum c.viij.
℣ Complaceat tibi, domine vt supra, Ⱥ prima.

Lectio septima.
Spiritus meus attenuabitur, dies mei breuiabuntur et solum michi superest sepulchrum. Non peccaui et in amaritudinibus moratur oculus meus. Libera me, domine, et pone me iuxta te et cuiusuis manus pugnet contra me. Dies mei transierunt, cogitationes mee dissipate sunt torquentes cor meum. Noctem verterunt in diem et rursum post tenebras spero lucem. Si sustinuero, infernus domus mea est et in tenebris straui lectulum meum. Putredini dixi: "Pater meus es, mater mea et sororn232 mea vermibus." Ubi est ergo nunc prestolatio mea vel patientia mea? Tu es domine deus meus.
℟ Libera me, domine, de vijs inferni, Qui portas ereas confregisti et visitasti infernum et dedisti eis lumen, vt viderent te qui erant in penis tenebrarum.
℣ Clamantes et dicentes: Aduenisti, redemptor noster. Qui.

Lectio octaua.
Pelli mee consumptis carnibus adhesit os meum et derelicta sunt tantummodo labia mea circa dentes meos. Miseremini mei, miseremini mei, saltem vos amici mei, quia manus domini tetigit me. Quare me persequimini sicut deus et carnibus meis saturamini? Quis michi hoc tribuat, vt scribantur sermones mei? Quis michi det, vt exarentur in libro stilo ferreo, vel plumbi lamina vel celte sculpantur in scilice? [486] Scio enim, quod redemptor meus viuit et in nouissimo die de terra surrecturus sum et rursum circundabor pelle mea et in carne mea videbo deum, saluatorem meum. Quem visurus sum egoipse et oculi mei conspecturi sunt et non alius. Reposita est enim hec spes mea in sinu meo.
℟ Requiem eternam dona eis, domine, Et lux perpetua luceat eis.
℣ Anime eorum in bonis demorentur et semen eorum hereditet terram. Et lux.

Lectio nona.
Quare de vulua eduxisti me, qui vtinam consumptus essem, ne oculus me videret! Fuissem quasi non essem, de vtero translatus ad tumulum. Nunquid non paucitas dierum meorum finietur breui? Dimitte ergo me, domine, vt plangam paululum dolorem meum, antequam vadam, et non reuertar ad terram tenebrosam et opertam mortis caligine. Terram miserie et tenebrarum, vbi vmbra mortis et nullus ordo sed sempiternus horror inhabitat.
℟ Libera me, domine, de morte eterna In die illa tremenda, Quando celi mouendi sunt et terra, Dum veneris iudicare seculum per ignem.
℣ Nunc, Christe, te petimus: miserere, quesumus, qui venisti redimere perditos, noli damnare redemptos. In die illa.
℣ Dies illa, dies ire, calamitatis et miserie, dies magna et amara valde. Quando celi mouendi.
℣ Quid ergo miserrimus, quid dicam vel quid faciam, dum nil boni perferam ante tantum iudicem? Quando.
℣ Creator omnium rerum, deus, qui me de limo terre formasti et mirabiliter proprio sanguine redemisti corpusque meum, licet modo putrescat, de sepulchro facies in die iudicij resuscitari, exaudi, exaudi me, vt animam meam in sinu Abrahe, patriarche tui, iubeas collocari. Libera me.

Ad laudes
Ⱥ Exultabunt domino ossa humiliata.
Psalmus Miserere d.j.
Ⱥ Exaudi, domine, orationem meam, ad te omnis caro veniat.
Psalmus Te decet d.vij.
Ⱥ Me suscepit dextera tua, domine.
Psalmus Deus, deus meus a.vij.
Ⱥ Eruisti, domine, animam meam, ne periret.
Psalmus Ego dixi d.ij.
Ⱥ Omnis spiritus laudet dominum.
Psalmus Laudate dominum de celis a.viij.
℣ Anime eorum in bonis demorentur Et semen eorum hereditabit terram.
Ⱥ Ego sum resurrectio et vita; qui credit in me, etiam si mortuus fuerit, viuet et omnis, qui credit in me, non morietur ineternum.
Psalmi Benedictus dominus a.viij. Kyrie, eleyson. Christe, eleyson. Kyrie, eleyson. Pater noster. Et ne nos.
Psalmus Exaltabo te, domine, quoniam suscepisti et cetera vsque ad finem c.j cum [487 | i.j.] Requiem eternam dona eis, domine, Et lux perpetua luceat eis. A porta inferi Erue, domine, animas eorum. Credo videre bona domini in terra viuentium. Requiescant in pace. Amen. Domine, exaudi.

Pro parentibus oratio
Deus, quin233 nos patrem et matrem honorare precepisti, miserere clementer animabus parentum nostrorum eorumque omnia peccata dimitte nosque cum illis in eterne claritatis gaudio fac viuere.

Pro vno defuncto
Inclina, domine, aurem tuam ad preces nostras, quibus misericordiam tuam supplices deprecamur, vt animam famuli tui N, quem de hoc seculo migrare iussisti, in pacis ac lucis regione constituas et sanctorum tuorum iubeas esse consortem.

Pro vna defuncta oratio
Quesumus, domine, pro tua pietate miserere anime famule tue N et a contagijs mortalitatis exutam in eterne saluationis partem restitue.

Pro promiscuis oratio
Omnipotens sempiterne deus, cui nunquam sine spe misericordie supplicatur, propiciare animabus famulorum famularumque tuarum, vt qui de hac vita in tui nominis confessione discesserunt, sanctorum tuorum numero facias aggregari. Per eum, qui venturus est iudicare.

Alia oratio
Respice, quesumus, domine Iesu Christe, animas omnium fidelium christianorum, quorum corpora hic et vbique sunt sepulta, pro quibus saluandis nudus expansis manibus in cruce pependisti et amaram mortem subire voluisti; da eis tecum requiem sempiternam.

Pro congregatione oratio
Deus, venie largitor et humane salutis amator, quesumus immensam clementiam tuam, vt nostre congregationis fratres, sorores, familiares, conscolares et benefactores, qui ex hoc seculo transierunt, beata Maria semper virgine intercedente cum omnibus sanctis ad perpetue beatitudinis consortium peruenire concedas.

Pro benefactoribus nostris oratio
Miserere, quesumus, domine, animabus omnium benefactorum nostrorum defunctorum et pro beneficijs eorum, que nobis largiti sunt in terris, premia eterna consequantur in celis.

Generalis oratio
Fidelium, deus, omnium conditor et redemptor, animabus famulorum famularumque tuarum remissionem cunctorum tribue peccatorum, vt indulgentiam, quam semper optauerunt, pijs supplicationibus consequantur. Qui viuis et regnas. Requiescant in pace. Amen.

Commendatio animarum
[488] Subuenite, sancti dei, occurrite, angeli domini, suscipientes animam eius, Offerentes eam in conspectu altissimi.
℣ Suscipiat te Christus, qui vocauit te, et in synu Abrahe angeli deducant te. Offerentes.

Oremus
Tibi, domine, commendamus animam famuli tui N, vt defunctus seculo tibi viuat, et que per fragilitatem mundane conuersationis peccata admisit, tu venia misericordissime pietatis absterge. Per Christum.

Oremus
Misericordiam tuam, domine sancte pater, omnipotens eterne deus, rogare pietatis affectu pro alijs cogimur, qui pro nostris supplicare peccatis nequaquam sufficimus, tamen de tua confisi gratuita pietate et inolita benignitate clementiam tuam deposcimus, vt animam famuli tui N ad te reuertentem de Egipti partibus cum pietate suscipias. Assit ei angelus testamenti tui Michael et per manus sanctorum angelorum tuorum inter sanctos et electos tuos in sinibus Abrahe, Ysaac et Iacob, patriarcharum tuorum, collocare digneris, quatenus liberata de principibus tenebrarum et locis penarum nullis iam prime natiuitatis vel ignorantie aut proprie iniquitatis seu fragilitatis confundatur erroribus sed potius agnoscatur a tuis et sancte beatitudinis requie perfruatur, atque cum magni iudicij dies aduenerit, inter sanctos et electos tuos resuscitatus gloria manifeste contemplationis tue perpetuo satietur. Per Christum.
Ⱥ Suscipiat te Christus, qui vocauit te, et in synum Abrahe angeli deducant te.
Psalmus In exitu Israel de Egipto et cetera, g.iij, legatur ad finem. Requiem eternam.

Oremus
Omnipotens sempiterne deus, qui humano corpori animam ad similitudinem tuam conditam inspirare dignatus es, dum te iubente puluis in puluerem reuertitur, tu imaginem tuam cum sanctis et electis tuis eternis sedibus precipias sociari eamque ad te reuertentem de Egipti partibus blande leniterque suscipias et angelos tuos sanctos ei obuiam mittas; viamque illi iusticie demonstra et portas glorie tue aperi. Repelle, quesumus, domine, ab ea omnes principes tenebrarum et agnosce depositum fidele, quod tuum est. Suscipe, domine, creaturam tuam non ex dijs alienis creatam sed a te solo deo viuo et vero, quia non est alius deus preter te, domine, et non est secundum opera tua; letifica clementissime, deus, animam serui tui N et clarifica eam in multitudine misericordie tue. Ne memineris, quesumus, iniquitatum eius antiquarum et ebrietatum, quas [489 | i.ij.] suscitauit furor mali desiderij; licet enim peccauit, tamen te non negauit sed signo fidei insignitus te, qui omnia, et eum, per quem omnia fecisti, fideliter adorauit, dominum nostrum Iesum Christum.
Ⱥ Chorusn234 angelorum te suscipiat et in synum Abrahe te collocet, vt cum Lasaro quondam paupere eternam habeas requiem.
Psalmus Dilexi, quoniam exaudiet dominus vocem orationis mee et cetera, g.iij, vsque Ad dominum, cum tribularer.

Oratio
Diri vulneris nouitate percussi et quodam modo cordibus sauciatin235 misericordiam tuam, mundi redemptor, flebilibus vocibus humiliter imploramus, vt animam chari nostri N ad tuam clementiam, qui fons pietatis es, reuertentem blande leniterque suscipias, et quas illa ex carnali contagione contraxit maculas, tu deus inolita bonitate clementer deleas, pie indulgeas, obliuioni in perpetuum tradas atque hanc cum ceteris laudem tibi reddituram et ad corpus proprium quandoque reuersuram sanctorum tuorum cetibus aggregari precipias, qui cum deo patre et eodem spiritu sancto viuis. Kyrie, eleyson. Pater noster.
℣ Requiem eternam. Anima eius in bonis vt supra ad laudes.
℣ A porta inferi. Domine, exaudi.

Oratio
Deus, cui soli competit medicinam post mortem prestare, quesumus, vt anima famuli tui N terrenis exuta contagijs in tue redemptionis parte numeretur. Partem beate resurrectionis optineat, vitam eternam habere mereatur in celis per te, Iesu Christe, saluator mundi, qui cum patre et spiritu sancto viuis et regnas, deus in secula seculorum. Amen.
Illustrasjon

[491 | aa.j.] INCIPIT COMMUNE SUFFRAGIUM SANCTORUM

ET PRIMO DE APOSTOLIS
Ad vesperas
Ⱥ super psalmos feriales
Tradent enim vos in consilijs et in synagogis suis flagellabunt vos et ante reges et presides ducemini propter me in testimonium illis et gentibus.
Capitulum Ephesiorum ij.
Iam non estis hospites et aduene sed estis ciues sanctorum et domestici dei superedificati super fundamentum apostolorum et prophetarum.
℟ Deo gratias.
℟ Qui sunt isti, qui vt nubes volant Et quasi columbe ad fenestras suas.
℣ Candidiores niue, nitidiores lacte, rubicundiores ebore antiquo. Et quasi.

De sancto Andrea apostolo.
Hymnus
Andrea pie, sanctorum mitissime,
obtine nostris erratibus veniam,
vt qui gravamur sarcina peccaminum
subleua tuis intercessionibus.
Hymnus Annue, Christe cum ceteris versibus ut infra.
De sancto Thoma apostolo.
Hymnus
O Thoma, Christi perlustrator lateris,
per illa sancta te rogamus vulnera,
que mundi cuncta diluerunt crimina,
nostros reatus terge tuis precibus.
De sancto Paulo.
Hymnus
Doctor egregie Paule, mores instrue
et mente polum nos transferre satage,
donec perfectum largiatur plenius
euacuato, quod ex parte gerimus.
De sancto Petro apostolo.
Hymnus
Iam, bone pastor Petre, clemens accipe
vota precantum et peccati vincula
resolue tibi potestate tradita,
qua cunctis celum verbo claudis, aperis.
De sancto Matthia.
Hymnus
Mathia iuste, duodeno solio
residens sorte, nos a cunctis nexibus
solue peccati,n236 vere lucis gaudijs
quo perfruamur tuis sanctis precibus.
De sancto Philippo.
Hymnus
Proni rogamus, Philippe, os lampadis,
pias celestis aures pulsa iudicis,
vt que meremur, repellat supplicia
et que precamur, det superna gaudia.
De sancto Iacobo, fratre domini.
Hymnus
Iacobe iuste, Iesu frater domini,
sit tibi pia super nos compassio,
quos reos fecit superba iactantia
atque fedauit mundi petulantia.
De sancto Ioanne apostolo.
Hymnus
Celestis aule contemplatorn237 maxime
et secretorum scrutator celestium,
sancte Ioannes, adiuua suffragijs
nos semper [492] tuis apud summum iudicem.
De sancto Barnaba apostolo.
Hymnus
Preco benigne et decus ecclesie,
Barnaba sancte, cernat vt miserias,
supplica Christum, patimur quas merito,
releua sanctis nosque tuis precibus.
De sancto Iacobo apostolo.
Hymnus
Iacobe, celi luminare maximum,
exaudi tuos te precantes famulos
et posce nobis veniam rogantibus,
quam venit Christus gratis dare miseris.
De sancto Bartholomeo.
Hymnus
Bartholomee, celi sidus aureum,
millies supra solis iubar radians,
erige mentes nostras polo turbidas
egrasque nostras sana conscientias.
De sancto Matheo apostolo.
Hymnus
Mathee sancte, bino pollens munere,
sedulis Iesum interpella questibus,
vt nos in mundi gubernet turbinibus,
ne post eternus sorbeat interitus.
De sanctis apostolis Simone et Iuda.
Hymnus
Beate Simon et Thadee inclite,
cernite nostros gemitus cum fletibus
quique per vos lapsum meruimus baratrum,
per vos celorum mereamur aditum.
Hymnus
Annue, Christe, seculorum domine,
nobis per huius vel horum tibi chara merita,
vt que te coram grauiter deliquimus,
huius vel horum soluantur gloriosis precibus.
Salua, redemptor, plasma tuum nobile
signatum sancto vultus tui lumine
nec lacerari sinas fraude demonum,
propter quos mortis exoluisti precium.
Dole captiuos esse tuos seruulos,
absolue reos, compeditos erige
et quos cruore redemisti proprio,
rex bone, tecum fac gaudere perpetim.
Sit tibi, Iesu, benedicte domine,
gloria, virtus, honor et imperium
vna cum patre sanctoque paracleto,
cum quibus regnas, deus ante secula. Amen.
℣ In omnem terram exiuit sonus eorum Et in fines orbis terre verba eorum.
Ⱥ super Magnificat O gloriosi apostoli, columne ecclesie, veritatis precones, lampades fulgentes, vos igne spiritus sancti fugatis errorum tenebris mundum illuminastis; intercedite pro nobis ad deum, qui vos elegit.
Alia Ⱥ Dum steteritis ante reges et presides, nolite cogitare, qualiter respondeatis; dabitur enim vobis in illa hora, quid loquamini.
Alia Ⱥ Estote fortes in bello et pugnate cum antiquo serpente et accipietis regnum eternum, dicit dominus.

Oratio de vigilia
Concede, quesumus, omnipotens deus, venturam beati N, apostoli tui, sollennitatem congruo preuenire honore et venientem digna [493 | aa.ij.] celebrare deuotione. Per dominum.

De pluribus apostolis
Oratio
Concede, quesumus, omnipotens deus, vt sicut apostolorum tuorum N et N gloriosa natalitia preuenimus, sic ad tua beneficia promerenda maiestatem tuam pro nobis ipsi preueniant. Per dominum.

Ad matutinas
Inuitatorium Regem apostolorum dominum Uenite adoremus.
Psalmus Uenite.

Hymnus
Eterna Christi munera,n238
apostolorum gloria‹m›,
laudes canentes debitas
letis canamus mentibus.
Ecclesiarum príncipes,
belli triumphales duces,
celestis aule milites
et vera mundi lumina.
Deuota sanctorum fides,
inuicta spes credentium,
perfecta Christi charitas
mundi triumphat príncipes.
In his paterna gloria,
in his voluntas spiritus,
exultat in his filius,
celum repletur gaudijs.
Te nunc, redemptor, quesumus,
vt ipsorum consortio
iungas precantes seruulos
in sempiterna secula. Amen.

In primo nocturno
Ⱥ In omnem terram exiuit sonus eorum et in fines orbis terre verba eorum.
Psalmus Celi enarrant a.vj.
Ⱥ Clamauerunt iusti et dominus exaudiuit eos.
Psalmus Benedicamus c.iij.
Ⱥ Constitues eos príncipes super omnem terram, memores erunt nominis tui, domine.
Psalmus Eructauit c.viij.
℣ In omnem terram.

Lectio prima.
Beatos apostolos sermo diuinus sub appellatione commemorat montium pro stabilitate virtutum ac sublimitate meritorum, vt intelligamus quanta eos debemus veneratione extollere, in quibus videmus etiam ecclesiam consistere.
℟ Ecce ego mitto vos sicut oues in medio luporum, dicit dominus, Estote ergo prudentes sicut serpentes et simplices sicut columbe.
℣ Dum lucem habetis, credite in lucem, vt filij lucis sitis, dicit dominus. Estote.

Lectio secunda.n239
Honorantes igitur annuis solennitatibus christiane fidei fundatores, ipsum dominum ac deum nostrum, qui huius est auctor fidei, debita religione veneremur. Apostoli missi namque diuino eloquio dicuntur missi.
℟ Tollite iugum meum super vos, dicit dominus, et discite, quia mitis sum et humilis corde; Iugum enim meum suaue est et onus meum leue.
℣ Et inuenietis requiem animabus vestris. Iugum.

Lectio tertia.
Qui ergo honorant missos, manifestum est eos honorare mittentem. Quoniam dignitas, que defertur ministris, illi sine dubio, cuius sunt ministri, exhibetur, vt ait ipsa veritas ad discipulos suos: Qui vos audit, [494] me audit et qui vos recipit, me recipit.
℟ Dum steteritis ante reges et presides, nolite cogitare quomodo aut quid loquamini; Dabitur enim vobis in illa hora quid loquamini.
℣ Non enim vos estis, qui loquimini, sed spiritus patris vestri, qui loquitur in vobis. Dabitur.

In secundo nocturno
Ⱥ Principes populorum congregati sunt cum deo Abraham.
Psalmus Omnes gentes d.j.
Ⱥ Dedisti hereditatem timentibus nomen tuum, domine.
Psalmus Exaudi, deus, deprecationem d.v.
Ⱥ Annunciauerunt opera dei et facta eius intellexerunt.
Psalmus Exaudi, deus, orationem d.iij.
℣ Constitues eos principes et cetera.
Ⱥ in primo nocturno.

Lectio quarta.
Apostoli igitur principes celi, columne celi, reparatores mundi summo honore et precipua festiuitate extant venerandi, per quos orbis celitus celesti decoratur splendore. Fortissime etenim structure sunt: sicut necessarium est fundamentum immobile, ita et ecclesie fundatores fortissimi erant necessarij, qui sunt apostoli domini.
℟ Uidi coniunctos viros habentes splendidas vestes et angelus domini locutus est ad me dicens : "Isti sunt viri sancti facti amici dei."
℣ Uidi angelum dei volantem per medium celi, voce magna clamantem et dicentem. Isti.

Lectio quinta.
Et sciendum est, quod quotienscunque vnius apostoli celebramus festiuitatem, totiens omnium apostolorum veneramur solennitatem. Omnium, qui in scola regis celestis vna edocti et pares sunt honore effecti, nequaquam in officijs ecclesiasticis sunt disiuncti.
℟ Isti sunt triumphatores et amici dei, qui contemnentes iussa principum meruerunt premia eterna, Modo coronantur et accipiunt palmam.
℣ Isti sunt, qui venerunt ex magna tribulatione et lauerunt stolas suas in sanguine agni. Modo.

Lectio sexta.
Hoc ergo psalmorum modulatio, hoc responsoriorum, hoc hymnorum decantatio, hoc etiam missarum consona pronunciat celebratio. Proinde et lectiones non singulariter de quocunque apostolo sed de omnibus generaliter loquuntur apostolis.
℟ Isti sunt, qui viuentes in carne plantauerunt ecclesiam sanguine suo, non sunt de terris corpora eorum separata, Quorum merita sunt in celis, anime sanctorum coequales.
℣ In omnem terram exiuit sonus eorum et in fines orbis terre verba eorum. Quorum.

In tertio nocturno
Ⱥ Exaltabuntur cornua iusti, alleluya.
Psalmus Confitebimur e.ij.
Ⱥ Lux orta est iusto, alleluya, rectis corde letitia, alleluya.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.
Ⱥ Custodiebantn240 [495 | aa.iij.] testimonia eius et precepta eius, alleluya.
Psalmus Dominus regnauit, irascantur f.iij.

De sancto Mathia apostolo
Ⱥ Exaltabuntur cornua iusti in eternum.
Ⱥ Qui diligitis dominum, letamini in domino et confitemini memorie sanctitatis eius.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.
Ⱥ Custodiebant testimonia eius et precepta eius, que dedit illis.
℣ Dedisti hereditatem.
℟ Timentibus nomen tuum, domine.

Lectio septima. Secundum Ioannem xv.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Hoc est preceptum meum, vt diligatis inuicem, sicut dilexi vos," et reliqua.
Homilia beati Gregorij pape
Cum cuncta sacra eloquia dominicis plena sint preceptis, quid est, quod de dilectione quasi de singulari mandato dominus dicit: Hoc est preceptum meum, et cetera, nisi quia omne preceptum de sola charitate est et omnia vnum, quia quicquid precipitur, in sola caritate solidatur.
℟ Isti sunt viri sancti, quos elegit dominus in charitate non ficta et dedit illis gloriam sempiternam; Quorum doctrina fulget ecclesia vt sol et luna.
℣ Sancti per fidem vicerunt regna, operati sunt iustitiam, adepti sunt reprommissiones. Quorum.

Lectio octaua.
Ut enim multi rami arboris ex vna radice prodeunt, ita multe virtutes ex vna charitate generantur. Nec habet aliquid viriditatis ramus in se boni operis, si non manet in radice charitatis.
℟ Fuerunt sine querela ante dominum et ab inuicem non sunt separati, Calicem domini biberunt et amici dei facti sunt.
℣ Tradiderunt corpora sua propter deum ad supplicia, ideo coronantur et accipiunt palmam. Calicem.

Lectio nona.
Precepta ergo dominica multa sunt et vnum. Multa per diuersitatem operis sed vnum in radice charitatis. Iesus autem iubet et amicos diligi in se et inimicos propter se. Ille veraciter charitatem habet, qui amicum diligit in deum et inimicum propter deum.
℟ Ciues apostolorum et domestici dei aduenerunt hodie Portantes facem et illuminantes patriam dare pacem gentibus et liberare populum domini.
℣ Audite preces supplicum vite eterne poscentes premia, qui ferentes in dextris manipulos iusticie quique gaudentes aduenistis hodie. Portantes.
℣ Annunciauerunt opera dei Et facta eius intellexerunt.

Ad laudes
Ⱥ
Hoc est preceptum meum, vt diligatis inuicem, sicut dilexi vos.
Ⱥ Maiorem charitatem nemo habet, vt animam suam ponat quis pro amicis suis.
Ⱥ Uos amici mei estis, si feceritis que precipio vobis, dicit dominus.
Ⱥ Beati mundo corde, quoniam ipsi deum videbunt.
Ⱥ In pacientia vestra possidebitis [496] animas vestras.
Capitulum Iam non estis vt supra.

Hymnus
Exultet celum laudibus,
resultet terra gaudijs,
apostolorum gloria‹m›
sacra canunt solennia.
Uos, secli iusti iudices
et vera mundi lumina,
votis precamur cordium,
audite preces supplicum.
Qui celum verbo clauditis
serasque eius soluitis,
nos a peccatis omnibus
soluite iussu, quesumus.
Quorum precepto subditur
salus et languor omnium,
sanate egros moribus
nos reddentes virtutibus,
Ut cum iudex aduenerit
Christus in fine seculi,
nos sempiterni gaudij
faciat esse compotes.
Deo patri sit gloria
eiusque soli filio
cum spiritu paracleto
et nunc et in perpetuum. Amen.
℣ Nimis honorati sunt amici tui, deus.
℟ Nimis confortatus est principatus eorum.
In euangelio Ⱥ In regeneratione cum sederit filius hominis in sede maiestatis sue, sedebitis et vos iudicantes duodecim tribus Israel, dicit dominus.
Psalmus Benedictus a.viij.

De vno apostolo
Oratio
Quesumus, omnipotens deus, vt beatus N apostolus tuum pro nobis imploret auxilium, vt a nostris reatibus absoluti a cunctis etiam periculis eruamur. Per dominum.

Plurimorum apostolorum
Oratio
Deus, qui nos annua apostolorum tuorum N et N solennitate letificas, presta, quesumus, vt quorum gaudemus meritis, instruamur exemplis. Per dominum.

Ad horas diurnales antiphone de laudibus.

Ad tertiam
Capitulum Iam non estis.
℟ In omnem terram Exiuit sonus eorum.
℣ Et in fines orbis terre verba eorum. Exiuit. Gloria patri. In omnem.
℣ Constitues eos principes.
Oratio vt supra.

Ad sextam
Capitulum Actuum v.
Per manus autem apostolorum fiebant signa et prodigia multa in plebe et magnificabat eos populus.
℟ Constitues eos principes Super omnem terram.
℣ Memores erunt nobis tui, domine. Super. Gloria. Constitues.
℣ Annunciauerunt.

Ad nonam
Capitulum ibidem.
Ibant apostoli gaudentes a conspectu consilij, quoniam digni habiti sunt pro nomine Iesu contumeliam pati.
℟ Annunciauerunt Opera dei.
℣ Et facti eius intellexerunt. Opera. Gloria. Annunciauerunt.
℣ Nimis honorati vt supra ad Benedictus.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Iurauit dominus et non penitebitn241 eum: tu es sacerdos in eternum.
Psalmus Dixit dominus g.ij.
Ⱥ Collocet eum dominus cum [497 | aa.iiij.] principibus populi sui.
Psalmus Laudate, pueri g.ij.
Ⱥ Dirupisti, domine, vincula mea, tibi sacrificabo hostiam laudis.
Psalmus Credidi, propter g.iij.
Ⱥ Euntes ibant et flebant mittentes semina sua.
Psalmus In conuertendo g.iiij.
Ⱥ Confortatus est principatus eorum et honorati sunt amici tui, deus.
Psalmus Domine, probasti me g.vij.
Capitulum Iam non estis vt supra.
℟ Ciues apostolorum.
Hymnus Exultet celum laudibus.
℣ In omnem terram.
In euangelio Ⱥ Beati eritis, cum vos oderint homines et cum separauerint vos et exprobrauerint et eiecerint nomen vestrum tanquam malum propter filium hominis; gaudete et exultate, ecce enim merces vestra multa est in celis.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

DE EUANGELISTIS
Ad primas vesperas
Super psalmos diei Ⱥ Sapientiam antiquorum exquisierunt sancti euangeliste et prophetarum dictis narrationem suam confirmauerunt.

Capitulum Ecclesiastici xv.
Qui timet deum, faciet bona, et qui continens est iustitie, apprehendet illam et obuiabit illi quasi mater honorificata.
℟ Cum ambularent animalia, ambulabant et rote iuxta ea; Quocunque ibat spiritus, illuc pariter et rote eleuabantur sequentes ea.
℣ Cum eleuarentur animalia de terra, eleuebantur et rote iuxta ea. Quocunque.
Hymnus Annue, Christe aa.j.
℣ In omnem terram.
Ⱥ super Magnificat Conspicit in celis mens prudens Ezechielis quatuor obscuris animalia stare figuris:n242 prima leonina facies, sed deutra bouina, trita hominem ostentat, aquilam tetrarda retentat, ex his theologis celebrantes festa N vel gaudia Luce, Marci Christo dulcisonas resonemus carminis odas, alleluya, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Ⱥ Ecce ego Ioannes vidi ostium apertum in celo et ecce sedes posita erat in eo et in medio sedis et in circuitu eius quatuor animalia plena oculis ante et retro; et dabant gloriam et honorem et benedictionem sedenti super thronum, viventi in secula seculorum.

Oratio
Da, quesumus, omnipotens deus, vt beati N euangeliste veneranda solennitas et deuotionem nobis augeat et salutem. Per dominum.
Inuitatorium Regem euangelistarum dominum Uenite adoremus.
Psalmus Uenite exultemus f.j.
Hymnus Eterna Christi munera, euangelistarum gloria et cetera vt supra aa.ij.

In primo nocturno
Ⱥ Conuocatis Iesus duodecim apostolis misit illos predicare regnum dei; egressi autem euangelizabant et curabant [498] vbique.
Psalmus Celi enarrant a.vj.
Ⱥ Mittens dominus et alios ad predicandum dicebat illis: "Messis quidem multa, operarii pauci."
Psalmus Benedicamus c.iij.
Ⱥ Iesu Christi domini gratia credentibus populis doctores et euangeliste sunt in ministerium fidei missi.
Psalmus Eructauit c.viij.
℣ In omnem terram.
℟ In visione dei vidi et ecce ventus turbinis veniebat ab aquilone nubesque magna et ignis inuoluens splendorque in circuitu eius; Et ex medio eorum similitudo quatuor animalium, et aspectus hominis erat in eis.
℣ De medio autem eius quasi species electri, hoc est, de medio ignis. Et ex.
℟ Quatuor facies vni erant et quatuor penne vni, pedes eorum recti, planta pedis eorum vt vituli, Et scintille quasi aspectus eris candentis.
℣ Sub pennis eorum manus hominis in quatuor partibus. Et.
℟ Similitudo vultus animalium vt carbonum ignis ardentium et velut aspectus lampadarum; facies hominis et facies leonis a dextris ipsorum quatuor, facies vero vituli atque acquile a sinistris ipsorum quatuor, Et facies et penne extente desuper erant.
℣ Due penne singulorum iungebantur et due tegebant eorum corpora. Et facies.

In secundo nocturno
Ⱥ Sapientian243 domini euangelij eruperunt abyssi et annunciantes fecundati rore celesti mundo intonant.
Psalmus Omnes gentes d.j.
Ⱥ Labia eorum salutarem disseminauerunt scientiam, opus sanctum, dignum, benedictione plenum fecerunt et ministerium sibi traditum deuote impleuerunt.
Psalmus Exaudi, deus, deprecationem d.v.
Ⱥ Elegit eos ex omni carne et dedit illis precepta et legem vite et discipline.
Psalmus Exaudi, deus, orationem d.v.
℣ Constitues eos principes vt supra.
℟ Facies et pennas per quatuor partes habebant, Incedentes non reuertebantur sed vnumquodque ibat ante faciem suam.
℣ Pedes eorum pedes recti, planta pedis eorum vt vituli. Incedentes.
℟ Similitudo vultus animalium vt carbonum ignis ardentium et velut aspectus lampadarum; Ubi erat spiritus impetus, illuc gradiebantur, cum ambularent.
℣ Et vnumquodque eorum ambulabat coram facie sua. Ubi.
℟ Quatuor animalia ibant et reuertebantur in similitudinem fulguris choruscantis et erat in medio splendor ignis Et de igne fulgur egrediens.
℣ Erat autem quasi visio discurrens in medio quatuor animalium. Et de.

In tertio nocturno
Ⱥ Electi sunt in Christo ante mundi constitutionem, vt essent sancti et immaculati in conspectu dei, in charitate.
Psalmus Confitebimur e.ij.
Ⱥ Sapientiam eorum narrabunt omnes populi et laudem eorum pronunciat omnis ecclesia sanctorum.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.
[499 | aa.v.] Ⱥ Placentes deo facti dilecti, quoniam gratia et misericordia est in sanctos eius et respectus in electos illius.
Psalmus Dominus regnauit, irascantur f.iij.
℣ Dedisti hereditatem aa.iij.
℟ Cum aspicerem animalia, apparuit rota vna iuxta ea quatuor habens facies, Et vna similitudo ipsarum quatuor.
℣ Aspectus rotarum et opus erat quasi visio discurrens. Et vna similitudo.
℟ Species firmamenti super caput animalium quasi aspectus christalli horribilis, Sub quo erant penne eorum recte alterius ad alterum.
℣ Unumquodque duabus alis velabat corpus suum et alterum similiter velabatur. Sub quo.
℟ Audiebam sonum alarum sicut sonum aquarum multarum, quasi sonum sublimis dei, Nam cum fieret vox super firmamentum, quod imminebat capiti eorum, stabant et submittebant alas suas.
℣ Cum ambularent animalia, vt sonus multitudinis atque castrorum erat, cum vero starent, dimittebantur penne eorum. Nam.
Te deum.
℣ Annunciauerunt aa.iij.

Ad laudes
Ⱥ
Dilecti deo et hominibus sancti euangeliste, qui ornauerunt tempora Christi bono odore vsque ad consummationem vite.
Psalmus Dominus regnauit cum ceteris.
Ⱥ Dederunt in celebrationem operis sancti decus, ideo memoria eorum est in benedictione in seculum seculi.
Ⱥ Ex omni corde laudauerunt nomen sanctum domini, vt amplificarent nomen sanctitatis.
Ⱥ Impleuit eos dominus spiritu sapientie et intellectus, iocunditatem et exultationem thesaurisauit super eos.
Ⱥ Datum est opus eorum in veritate, ideo in terra sua duplicia possidebunt et leticia sempiterna erit eis in Christo.
Capitulum Qui timet deum aa.iiij.
Hymnus Exultet celum aa.iij.
℣ Nimis honorati.
In euangelium Ⱥ In medio et in circuitu sedis dei quatuor animalia senas alas habentia, oculis undique plena, non cessant nocte ac die dicere: Sanctus, sanctus, sanctus dominus deus omnipotens, qui erat et qui est et qui venturus est.
Psalmus Benedictus.
Oratio propria.

Ad horas vero diurnales antiphone de laudibus.

Ad tertiam
Capitulum Qui timet deum.
℟ In omnem terram cum ceteris vt supra de apostolis.

Ad sextam
Capitulum
In medio ecclesie aperuit os eius et impleuit eum dominus spritu sapientie et intellectus, stola glorie induit eum.
℟ Constitues eos.

Ad nonam
Capitulum ibidem
Iocunditatem et exultationem thesaurisauit super eum et nomine eterno hereditabit illum dominus deus noster.
℟ Annunciauerunt.

Ad secundas vesperas
Super psalmos vt supra de apostolis.
Ⱥ Iurauit dominus et cetera.
Capitulum Qui timet deum.
℟ Audiebam sonum.
Hymnus Exultet celum.
℣ In omnem terram.
Super Magnificat Ⱥ Tua sunt hec, Christe, opera, qui sanctos tuos ita glorificas, vt etiam dignitatis gratiam in eis future preire miraculis facias, tu insignes euangelij predicatores animalium celestium [500] ammirabili figura presignasti, his namque celeste munus collatum gloriosis indicijs es dignatus ostendere, hinc laus, hinc gloria tibi resonet in secula.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

IN NATALICIO UNIUS MARTYRIS
Ad primas vesperas
Super psalmos de die Ⱥ Iste cognouit iusticiam et nimis dilexit eam et exorauit altissimum et inuentus est in numero sanctorum.

Capitulum de vno martyre non pontifice. Iacobi j.
Beatus vir, qui suffert tentationem, quoniam cum probatus fuerit, accipiet coronam vite, quam repromisit deus diligentibus se.
℟ Miles christi gloriose N sanctissime, Tuo pio interuentu culpas nostras ablue.
℣ Ut celestis regni sedem valeamus scandere. Tuo pio.

Hymnus
Deus, tuorum militum
sors et corona, premium,
laudes canentes martyris
absolue nexu criminis.
Hic nempe mundi gaudia
et blandimenta noxia
caduca rite deputans
peruenit ad celestia.
Penas cucurrit fortiter
et sustulit viriliter,
per te effundens sanguinem
eterna dona possidet.
Ob hoc precatu supplici
te poscimus pijssime:
in hoc triumpho martyris
dimitte noxam seruulis.
Laus et perennis gloria
deo patri et filio,
sancto simul paracleto
in sempiterna secula. Amen.
℣ Gloria et honore.
Super magnificat Ⱥ Iste sanctus pro lege dei sui certauit vsque ad mortem, a verbis impiorum non timuit, fundatus enim erat supra firmam petram.
Psalmus Magnificat.
Ⱥ Hic est vir, qui non est derelictus a deo in die certaminis sui, et ipse conculcauit caput serpentis antiqui; modo coronatur, quia fideliter vicit in mandatis domini, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Alia Ⱥ Sancti martyris tui N preuenientes festum dominum humiliter exoramus, vt sui martyris meritis adiuti valeamus adipisci eterni premia regni, alleluya, alleluya.
Ⱥ alia Hic est vere martyr, qui pro Christi nomine sanguinem suum fudit, qui minas iudicum non timuit nec terrene dignitatis gloriam quesiuit sed ad celestia regna feliciter peruenit.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt qui beati N, martyris tui, natalicia colimus, intercessione eius in tui nominis amore roboremur. Per dominum.
Inuitatorium Regem sempiternum pronis mentibus adoremus, Qui martyrem suum digne pro meritis coronauit N.
Psalmus Uenite.
Item aliud Iustus florebit in domo domini plantatus, Gaudeamus et exultemus in eius sacra solennitate.
Psalmus Uenite.
Item aliud Regem martyrum dominum Uenite adoremus.
Hymnus Deus, tuorum militum.

In primo nocturno
Ⱥ In lege domini fuit voluntas eius die ac nocte.
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Predicans preceptum domini constitutus est in monte sancto eius.
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Uoce [501 | aa.vj.] mea ad dominum clamaui et exaudiuit me de monte sancto suo.
Psalmus Domine, quid multiplicati.
℣ Gloria et honore.

Lectio prima.
Qui sanctorum merita religiosa charitate miratur quique glorias iustorum frequenti laude loquitur, eorum mores sanctos atque virtutes imitetur. Quoniam quem alicuius sancti delectat meritum, delectare debet circa cultum dei obsequium.
℟ Iste sanctus pro lege dei sui certauit vsque ad mortem et a verbis impiorum non timuit, Fundatus enim erat supra firmam petram.
℣ Munimine regio septus nullatenus est ab aduersarijs superatus. Fundatus.

Lectio secunda.
Gloriosi igitur martyris Christi celebrantes festiuitatem venerari debemus ipsius patientie sanctitatem. Qui, quoniam Christi firmatus erat munimine, superari non potuit in certamine. Corpus suum tradidit carnificibus, animam Iesu Christi commisit manibus.
℟ Iustus germinabit sicut lilium Et florebit ineternum ante dominum.
℣ Plantatus in domo domini, in atrijs domus dei nostri. Et florebit.

Lectio tertia.
Ignis diuinus, qui eum inflammauit intrinsecus, penam vicit seuientem forinsecus. Pugnabat contra martyrem mundi superbia et nichil profecit, quia Christus in eo victoriam perfecit. Plus enim laborabat carnifex quam martyr, quia tortor victus et martyr extitit victor.
℟ Gloria et honore coronasti eum, domine, et constituisti eum super opera manuum tuarum, Omnia subiecisti sub pedibus eius.
℣ Quoniam eleuata est magnificentia tua super celos, deus. Omnia subiecisti.

In secundo nocturno
Ⱥ Filij hominum, scitote, quia dominus sanctum suum mirificauit.
Psalmus Cum inuocarem.
Ⱥ Scuto bone voluntatis tue coronasti eum, domine.
Psalmus Uerba mea a.v.
Ⱥ In vniuersa terra gloria et honore coronasti eum.
Psalmus Domine, dominus noster a.ij.
℣ Posuisti, domine, super caput eius Coronam de lapide precioso.

Lectio quarta.
Dies hodiernus solennis angelico decore nitens effulsit, quem sancti N corona vestiuit, cuius festiuitas veneranda hodie illuxit, quia exultans cunctos hostes vicit et ad regna sibi promissa properauit.
℟ Iste cognouit iusticiam et nimis dilexit eam et exorauit altissimum Et inuentus est in numero sanctorum.
℣ Iste est, qui contempsit vitam mundi et peruenit ad celestia regna. Et inuentus est.

Lectio quinta.
Ibat autem sanctus martyr iste N per angustias atque pressuras proijciens in terram artus fragiles, accepturus [502] a domino eterne remunerationis flores, quia iustus vt palma florebit. Nam qui prius deiectus fuerat ac reprobatus, modo in celestibus feliciter exultat coronatus.
℟ Domine, preuenisti eum in benedictionibus dulcedinis, Posuisti in capite eius coronam de lapide precioso.
℣ Uitam petijt a te et tribuisti ei, domine. Posuisti.

Lectio sexta.
In dei quippe nomine merito triumphat laureatus, quia ante thronum iniuste fuerat condemnatus. Breui quidem pro labore eterno ditatur honore. Frater iste hostem contempsit et mortem et perennem sibi lucratus est vitam.
℟ Sanctissimi martyris N solennitatem recolentes te, Christe, deprecamur, Ut nos semper intercessione illius conseruare digneris.
℣ Tibi iunctus igitur cum triumpho mitem te nobis pius ostendat. Ut.

In tertio nocturno
Ⱥ Iustus dominus et iusticias dilexit, equitatem vidit vultus eius.
Psalmus In domino a.iij.
Ⱥ Habitabit in tabernaculo tuo, requiescet in monte sancto tuo.
Psalmus Domine, quis a.iiij.
Ⱥ Posuisti, domine, super caput eius coronam de lapide precioso.
Psalmus Domine, in virtute a.vj.
℣ Magna est gloria eius in salutari tuo.
℟ Gloriam et magnum decorem imponens super eum.

Secundum Matheum xvj.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Si quis vult post me venire, abneget semetipsum et tollat crucem suam et sequatur me," et reliqua.
Homilia beati Gregorij pape.
Quia dominus et saluator noster nouus homo venit in mundum, noua precepta dedit mundo. Nam sicut arte medicine calida frigidis et frigida calidis curantur, ita dominus noster contraria opposuit medicamenta peccatis, vt lubricis continentiam, tenacibus largitatem, iracundis mansuetudinem, elatis preciperet humilitatem.
℟ Hic est vere martyr, qui pro Christi nomine sanguinem suum fudit, Qui minas iudicum non timuit nec terrene dignitatis gloriam quesiuit sed ad celestia regna peruenit.
℣ Iustum deduxit dominus per vias rectas et ostendit illi regnum dei. Qui.

Lectio octaua.
Quid vero, fratres, in hac lectione dicatur, audiamus. Qui vult venire post me, abneget semetipsum et tollat crucem suam et sequatur me. Alibi dicitur, vt abnegemus nostra. Hic dicitur, vt abnegemus nos. Et fortasse laboriosum est relinquere sua sed valde laboriosum est relinquere semetipsum.
℟ Hic est vir, qui non nest derelictus a deo in die certaminis sui, et ipse conculcauit caput serpentis antiqui; Modo coronatur, quia fideliter vicit in mandatis domini.
℣ Iste sanctus pro lege dei sui certauit vsque ad mortem et a verbis impiorum non timuit. Modo.

Lectio nona.
Minus quippe est abnegare quod [503 | aa.vij.] habet, quam abnegare quod est. Ad se autem nobis venientibus dominus precepit, vt renunciemus nostris, quia qui ad agnitionem fidei venimus, luctamen contra malignos spiritus sumimus. Quid ergo sunt, fratres, terrena omnia, nisi quedam corporis indumenta? Qui ergo contra diabolum ad certamen properat, vestimentum proijciat, ne succumbat.
℟ Miles Christi vt supra ad vesperas.
℟ Stola iocunditatis induit eum dominus Et coronam pulchritudinis posuit super caput eius.
℣ Cibauit illum dominus pane vite et intellectus et aqua sapientie salutaris potauit illum. Et.
℟ Beatus vir, qui suffert tentationem, quoniam cum probatus fuerit, accipiet coronam vite, Quam repromisit deus diligentibus se.
℣ Stola iocunditatis induit eum dominus et coronam pulchritudinis posuit super caput eius. Quam.
℟ Posuisti, domine, super caput eius coronam de lapide precioso; Uitam petijt a te, tribuisti ei in seculum seculi.
℣ Desiderium anime eius tribuisti ei, domine, et voluntate labiorum eius non fraudasti eum. Uitam.
℟ Iustus vt palma florebit, sicut cedrus Libani multiplicabitur Plantatus in domo domini, in atrijs domus dei nostri florebit.
℣ Gloria et diuitie in domo eius et iusticia eius manet in seculum seculi. Plantatus.
℟ Iustum deduxit dominus per vias rectas et ostendit illi regnum dei et dedit illi scientiam sanctorum, Honestauit illum in laboribus suis.
℣ Magnificauit eum in conspectu regum et dedit illi coronam glorie. Honestauit.
℟ Posuit dominus coronam capiti meo et circundedit me muro salutis Ad expugnandas gentes et omnes inimicos.
℣ Iudica, domine, nocentes me, expugna impugnantes me, apprehende arma et scutum et exurge in adiutorium michi. Ad expugnandas.
℣ Corona aurea infra ad horas diurnales.

Ad laudes
Ⱥ
Qui me confessus fuerit coram hominibus, confitebor et ego eum coram patre meo.
Psalmus Dominus regnauit cum ceteris.
Ⱥ Qui sequitur me, non ambulat in tenebris sed habebit lumen vite, dicit dominus.
Ⱥ Qui mihi ministrat, me sequatur, et vbi ego sum, illic erit et minister meus.
Ⱥ Si quis mihi ministrauerit, honorificabit eum pater meus, qui est in celis, dicit dominus.
Ⱥ Uolo, pater, vt vbi ego sum, illic sit et minister meus.
Capitulum Beatus vir, qui suffert vt supra ad vesperas.

Hymnus
Martyr dei, qui vnicum
patris sequendo filium
victis triumphasn244 hostibus,
victor fruens celestibus.
Tui precatus munere
nostrum reatum dilue
arcens mali contagium,
vite remouens tedium.
Soluta sunt iam vincula
tui sacrati corporis;
nos solue vinclis seculi
amore filij dei.
Deo patri sit gloria.
℣ Letabitur iustus in [504] domino et sperauit in eo Et laudabuntur omnes recti corde.
In euangelio Ⱥ Beatus vir, qui suffert tentationem, quoniam cum probatus fuerit, accipiet coronam vite, quam repromisit deus diligentibus se.
Psalmus Benedictus.
Alia Ⱥ Beatus vir, qui inuentus est sine macula, qui post aurum non abijt nec sperauit in thesauris pecunie: quis est hic? Et laudabimus eum, fecit enim mirabilia in vita sua.
Alia Ⱥ Beatus vir N, talentorum domini fidelis dispensator et prudens, post merita laborum sanctorum introiuit in gaudium domini dei sui.
Alia Ⱥ O martyr N, preces tuorum attende et de tua gloria iam securus pro nostra et omnium interueni salute.
Alia Ⱥ Nisi granum frumenti cadens in terram mortuum fuerit, ipsum solum manet.
Alia Ⱥ Hic vir despiciens mundum et terrena, triumphans diuitias celo condidit ore, manu.
Alia Ⱥ Hic est vere martyr, qui pro Christi nomine sanguinem suum fudit, qui minas iudicum non timuit nec terrene dignitatis gloriam quesiuit sed ad celestia regna feliciter peruenit.

Ad horas diurnales antiphone de laudibus.

Ad tertiam
Capitulum ex historia
Iste sanctus pro lege dei sui certauit vsque ad mortem et a verbis impiorum non timuit: fundatus enim erat supra firmam petram.

Ad tertiam
℟ Gloria et honore Coronasti eum, domine.
℣ Et constituisti eum super opera manuum tuarum. Coronasti. Gloria patri. Gloria et.
℣ Posuisti, domine.

Ad sextam
Capitulum ex historia
Iste cognouit iusticiam et vidit mirabilia magna et exorauit altissimum et inuentus est in numero sanctorum.

Ad sextam
℟ Posuisti, domine, Super caput eius.
℣ Coronam de lapide precioso. Super. Gloria patri. Posuisti.
℣ Corona aurea.

Ad nonam
Capitulum Ecclesiastici xv.
Stola iocunditatis induit eum dominus et coronam pulchritudinis posuit super caput eius.

Ad nonam
℟ Corona aurea Super caput eius.
℣ Expressa signo sanctitatis. Super. Gloria. Corona.
℣ Magna est gloria vt supra in tertio nocturno.

Ad secundas vesperas
Antiphone de laudibus
Capitulum Beatus vir, qui suffert vt supra ad primas vesperas.
℟ Miles Christi.
Hymnus Deus, tuorum militum.
℣ Gloria et honore.
Super Magnificat Ⱥ Magni patris N, quem prauorum seuitia martyrizauit et pietas Christi nobiliter decorauit, solennia celebremus, vt eius optentu diuina protectio nobis semper hic et vbique adesse dignetur.
Psalmus Magnificat.
Alia Ⱥ O quam venerabilis es, egregie martyr Christi, qui terrena contempsisti et celi ianuam exultans petisti; modo victor fulges in virtute celesti ideoque supplices exoramus, vt intercedas pro nobis ad dominum Iesum Christum.
Oratio vt supra.

DE UNO MARTYRE [505 | aa.viij.] ET PONTIFICE
Ad vesperas et matutinas omnia vt supra.

Ad vesperas et ad tertiam
Capitulum Hebreorum v.
Omnis pontifex ex hominibus assumptus pro hominibus constituitur in his, que sunt ad deum, vt offerat dona et sacrificia pro peccatis.

Oratio
Letetur ecclesia tua, deus, beati N, martyris tui atque pontificis, confisa suffragijs atque eius precibus gloriosis et deuota permaneat et secura consistat. Per dominum.

Ad sextam
Capitulum Ad Hebreos v.
Nec quisquam sibi sumat honorem sed qui vocatur a deo tanquam Aaron, sicut scriptum est: tu es sacerdos in eternum secundum ordinem Melchisedech.

Ad nonam
Capitulum Sapientie xxiiij.
In ecclesijs altissimi aperiet os suum et in conspectu virtutis illius gloriabitur et in medio populi exultabitur et in plenitudine sancta ammirabitur.

IN NATALI PLURIMORUM MARTYRUM
Ⱥ ad vesperas super psalmos diei Istorum est enim regnum celorum, qui contempserunt vitam mundi et peruenerunt ad premia regni et lauerunt stolas suas in sanguine agni.

Capitulum Sapientie iij.
Si coram hominibus sancti dei tormenta passi sunt, spes illorum immortalitate plena est.
℟ Iustorum anime in manu dei sunt Et non tanget illos tormentum malicie.
℣ Uisi sunt oculis insipientium mori, illi autem sunt in pace. Et.

Hymnus
Sanctorum meritis inclita gaudia
pangamus, socij, gestaque fortia,
nam gliscit animus promere cantibus
victorum genus optimum.
Hi sunt, quos retinens mundus inhorruit,
ipsum nam sterili flore per aridum
spreuere penitus teque secuti sunt,
rex Christe bone, celitus.
Hi pro te furias atque ferocia
calcarunt hominum seuaque verbera,
cessit his lacerans fortiter vngula
nec carpsit penetralia.
Ceduntur gladijs more bidentium,
non murmur resonat, non querimonia
sed corde tacito mens bene conscia
conseruat patientiam.
Que vox, que poterit lingua retexere,
que tu martyribus munera preparas?
Rubri nam fluido sanguine laureis
ditantur bene fulgidis.
Te, summa deitas vnaque, poscimus,
vt culpas abluas, noxia subtrahas,
des pacem famulis, nos quoque gloriam
per cuncta tibi secula. Amen.
℣ Letamini in domino et exultate, iusti, Et gloriamini, omnes recti corde.
In euangelio Ⱥ Gaudent in celis anime sanctorum, qui Christi vestigia sunt secuti, et quia pro eius amore sanguinem suum fuderunt, ideo cum Christo regnabunt in eternum.
Psalmus Magnificat.
Alia Ⱥ [506] Isti sunt sancti, qui pro dei amore minas hominum contempserunt, Christi martyres in regno celorum exultant cum angelis: o quam preciosa est mors sanctorum, qui assidue assistunt ante dominum et ab inuicem non sunt separati.
Ⱥ Fulgebunt iusti et tanquam scintille in arundineto discurrent, iudicabunt nationes et regnabunt ineternum.
Ⱥ Isti sunt viri sancti, quos elegit dominus in charitate non ficta et dedit illis gloriam sempiternam, quorum doctrina fulget ecclesia vt sol et luna, alleluya.
Ⱥ Sanctum est verum lumen et ammirabile ministrans lucem his, qui permanserunt in agone certaminis; recipiunt ab ipso splendorem sempiternum, in quo assidue felices letantur.
Ⱥ Hec est vera fraternitas, que nunquam potuit violari certamine, qui effuso sanguine secuti sunt dominum contemnentes aulam regiam, peruenerunt ad regna celestia.
Psalmus Magnificat.

Oratio propria vel ista:
Deus, qui nos concedis sanctorum martyrum tuorum N et N natalicia colere, da nobis in eterna beatitudine de eorum societate gaudere. Per dominum.

Ad matutinas
Inuitatorium Regem regum dominum Uenite adoremus, Quia ipse est corona sanctorum martyrum.
Psalmus Uenite.
Inuitatorium aliud Mirabilem deum in sanctis suis Uenite adoremus collaudantes.
Psalmus Uenite.
Aliud inuitatorium Uenite adoremus regem regum, Qui beatis martyribus coronam dedit glorie.
Psalmus Uenite.
Aliud inuitatorium Uenite adoremus Regem martyrum dominum.
Psalmus Uenite.
Aliud inuitatorium Regem martyrum dominum Uenite adoremus.

Hymnus
Eterna Christi munera
et martyrum victorias
laudes canentes debitas
letis canamus mentibus.
Terrore victo seculi
penisque spretis corporis
mortis sacre compendio
vitam beatam possident.
Traduntur igni martyres
et bestiarum dentibus,
armata seuit vngulis
tortoris insanin245 manus.
Nudata pendent viscera,
sanguis sacratus funditur
sed permanent immobiles
vite perennis gratia.
Te nunc, redemptor, quesumus,
vt martyrum consortio
iungas precantes seruulos
in sempiterna secula. Amen.

In primo nocturno
Ⱥ Secus decursus aquarum plantauit vineam iustorum sed in lege domini fuit voluntas eorum.
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Predicantes preceptum domini constituti sunt in monte sancto eius.
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Filij hominum, scitote, quia dominus sanctos suos mirificauit.
Psalmus Cum inuocarem.
℣ Letamini in domino vt supra ad vesperas.

Lectio prima.
Quia ergo, fratres, natale sanctorum martyrum celebramus, nequaquam nos a virtute patientie ipsorum existimare extraneos esse debemus. Si enim adiuuante nos domino virtutem patientie illorum seruare contendimus [507 | bb.j.] et si in pace ecclesie viuimus, tamen palmam martyrij non amittimus.
℟ Absterget deus omnem lachrimam ab oculis sanctorum et iam non erit amplius neque luctus neque clamor sed nec vllus dolor, Quoniam priora transierunt.
℣ Non esurient neque sitient amplius et non cadet super illos sol neque vllus estus. Quoniam.

Lectio secunda.
Duo sunt quippe martyrij genera: vnum in mente et aliud simul in corde et in actione. Ita, fratres, martyres esse possumus, etiam si nullo ferro percutientium trucidamur. Mori quippe a persequente martyrium in aperto opere est, ferre vero contumelias, odientem diligere martyrium est in occulta cogitatione.
℟ Uiri sancti gloriosum sanguinem fuderunt pro domino, amauerunt Christum in vita sua, imitati sunt eum in morte sua Et ideo coronas triumphales meruerunt.
℣ Unus spiritus et vna fides erat in eis. Et.

Lectio tertia.
Namque martyrij duo genera esse, vnum in occulto opere, aliud in publico, testatur veritas, que Zebedei filios requirit dicens: "Potestis bibere calicem, quem ego bibiturus sum?" Cui cum protinus responderent: "Possumus," ilico dominus respondit dicens: "Calicem," inquit, "meum bibetis."
℟ Iustorum anime in manu aa.viij.

In secundo nocturno
Ⱥ Scuto bone voluntatis tue coronasti eos.
Psalmus Uerba c.v.
Ⱥ In vniuersa terra gloria et honore coronasti eos.
Psalmus Domine dominus noster a.ij.
Ⱥ Sanctis, qui in terra sunt eius, mirificauit omnes voluntates meas inter illos.
Psalmus Conserua a.iiij.
℣ Exultent iusti infra ad horas diurnales.

Lectio quarta.
Martyres ergo, vt Christum negarent, vrgebantur: alij bestijs et flagellis sunt diutissime cesi, alij flammis exusti, alij in mare mersi, alij bestijs pro Christi nomine sunt deputati, alij viui decoriati, alij plumbatis et fustibus verberati, alij in carceribus sunt fame et horrore necati.
℟ Tradiderunt corpora sua propter deum ad supplicia Et meruerunt habere coronas perpetuas.
℣ Isti sunt, qui venerunt ex magna tribulatione et lauerunt stolas suas in sanguine agni. Et meruerunt.

Lectio quinta.
Quotquot enim penarum et mortis genera hostis excogitare potuit, tot martyribus sine vlla miseratione inflixit. Sed ipsi licet in aperto horrenda paterentur, in occulto tamen ineffabiliter coronabantur. Hi sunt ergo viri misericordie, quorum iusticie obliuionem non acceperunt: cum semine eorum permanent bona, hereditas sancta nepotes eorum. Corpora sanctorum in pace sepulta sunt et nomina eorum viuent in secula.
℟ Hec est vera fraternitas, que nunquam potuit violari [508] certamine; qui effuso sanguine secuti sunt dominum, Contemnentes aulam regiam peruenerunt ad regna celestia.
℣ Ecce quam bonum et quam iocundum habitare, fratres, in vnum. Contemnentes.

Lectio sexta.
Beati martyres Christi N et N, quorum festa celebramus, qui contra fidei inimicos viriliter pugnauerunt et ad coronas feliciter peruenerunt, hi etiam intrepidi ad certamina accesserunt, sicut ab amore huius mundi recesserunt. Quorum propterea in conspectu domini mors est preciosa, quia ad iniuriam Christi fuerunt occisi. Sed hostium nunc irrisio conuertitur in ignominiam, martyrum vero passio in eternam gloriam.
℟ Iusti in perpetuum viuent et apud dominum est merces eorum Et cogitatio eorum apud altissimum.
℣ Ideo accipient regnum decoris et diadema speciei de manu domini. Et.

In tertio nocturno
Ⱥ Hec est generatio querentium dominum, querentium faciem dei Iacob.
Psalmus Domini est terra b.ij.
Ⱥ Letamini in domino et exultate, iusti, et gloriamini, omnes recti corde.
Psalmus Beati, quorum.
Ⱥ Beati, quos elegisti, domine, habitabunt in atrijs tuis, etenim clamabunt et hymnum dicent.
Psalmus Te decet d.vij.
℣ Mirabilis deus in sanctis vt infra ad horas diurnales.

Lectio septima. Secundum Lucam xxj.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Cum audieritis prelia et seditiones, nolite terreri: oportet primum hec fieri sed nondum statim finis," et reliqua.
Homilia beati Gregorij pape de eadem lectione
Dominus ac redemptor noster, fratres karissimi, perituri mundi mala precurrentia denunciat, vt eo minus perturbent venientia, quo ante fuerant prescita. Minus enim iacula feriunt, que ante preuidentur. Et nos tolerabilius mundi mala suscipimus, si contra hec prescientie clipeo munimur.
℟ Uerbera carnificum non timuerunt sancti dei morientes pro Christi nomine, Ut heredes fierent in domo domini.
℣ Immania enim pro Christo in suis corporibus pertulerunt tormenta. Ut heredes.

Lectio octaua.
Cum audieritis prelia et seditiones, nolite terreri: oportet primum hec fieri sed nondum statim finis. Pensanda sunt verba redemptoris nostri, per que nos aliud interius atque aliud exterius passuros denunciat. Bella quippe ad hostes pertinent, seditiones ad ciues.
℟ O veneranda martyrum gloriosa certamina, qui in suis corporibus pro Christo immania pertulerunt tormenta Et ideo percipere meruerunt immarcessibilem eterne glorie coronam.
℣ Despecta namque presentis vite luce contemptoque suorum corporum cruciatu seuientem mundum dei pro amore vicerunt. Et ideo percipere.

Lectio nona.
[509 | bb.ij.] Ut ergo nos indicet interius exteriusque turbari, aliud nos ab hostibus, aliud fatetur a fratribus perpeti. Sed his malis preuenientibus, quia non statim finis sequatur, adiunxit: Surget gens contra gentem et regnum aduersus regnum et terremotus magni erunt per loca et pestilentie et fames terroresque de celo et signa magna erunt.
℟ O constantia martyrum laudabilis, o charitas inextinguibilis, o patientia inuincibilis, que licet inter pressuras persequentium visa sit despicabilis, inuenietur in laudem et gloriam et honorem In tempore retributionis.
℣ Nobis ergo, petimus, pijs subueniant meritis honorificati a patre, qui est in celis. In tempore.
Aliud ℟ Certamen magnum habuerunt sancti dei, transierunt per ignem et aquam et salui facti sunt Et coronas acceperunt a domino deo.
℣ Isti sunt sancti, qui pro testamento dei sua corpora tradiderunt. Et coronas.
Aliud ℟ Sancti tui, domine, mirabile consecuti sunt iter seruientes preceptis tuis, vt inuenirentur illesi in aquis validis; Terra apparuit arida et in mari rubro via sine impedimento.
℣ Quoniam percussit petram et fluxerunt aque et torrentes inundauerunt. Terra.
Aliud ℟ Tanquam aurum in fornace probauit electos dominus et quasi holocausta hostie accepit illos et in tempore erit respectus illorum, Quoniam donum et pax est electis dei.
℣ Qui confidunt in domino, intelligent veritatem et fideles in dilectione acquiescent illi. Quoniam donum.
Aliud ℟ Propter testamentum domini et leges paternas sancti dei perstiterunt in amore fraternitatis, Quia vnus fuit spiritus in eis et vna fides.
℣ Ecce quam bonum et quam iocundum habitare, fratres, in vnum. Quia.
Aliud ℟ Sancti mei, qui in isto seculo certamen habuistis, Mercedem laborum ego reddam vobis.
℣ Uenite, benedicti patris mei. Mercedem.
Aliud ℟ In circuitu tuo, domine, lumen est, quod nunquam deficiet; ibi constituisti lucidissimas mansiones, Ibi requiescunt sanctorum anime.
℣ Magnus dominus et laudabilis nimis in ciuitate dei nostri, in monte sancto eius. Ibi.
Aliud ℟ Fulgebunt iusti et tanquam scintille in arundineto discurrent, Iudicabunt nationes et regnabunt ineternum.
℣ Iusti autem imperpetuum viuent et apud dominum est merces eorum. Iudicabunt.
℣ Iustorum anime in manu dei sunt Et non tanget illos tormentum malicie.

Ad laudes
Ⱥ
Martyres sancti quanta passi sunt tormenta, vt securi peruenirent ad palmam martyrij.
Psalmus Dominus regnauit cum ceteris.
Ⱥ Cum palma ad regna peruenerunt sancti, coronas decoris meruerunt de manu domini.
Ⱥ Corpora sanctorum in pace sepulta sunt et viuent nomina eorum ineternum.
Ⱥ Martyres domini, dominum benedicite ineternum.
Ⱥ Martyrum chorus, laudate dominum in excelsis.
Capitulum Si coram hominibus vt supra ad vesperas.

Hymnus
[510] Rex gloriose martyrum,
corona confitentium,
qui respuentes terrena
perducis ad celestia,
Aurem benignam protinus
appone nostris vocibus,
trophea sacra pangimus,
ignosce, quod deliquimus.
Tu vincis in martyribus
parcendo confessoribus,
tu vince nostra crimina
donando indulgentiam.
Deo patri sit gloria.
℣ Exultabunt sancti in gloria Et letabuntur in cubilibus suis.
In euangelio Ⱥ Absterget deus omnem lachrimam ab oculis sanctorum et iam non erit amplius neque luctus neque clamor sed nec vllus dolor, quoniam priora transierunt, alleluya, alleluya.
Psalmus Benedictus.
Alia Ⱥ Cum audieritis prelia et seditiones, nolite terreri: oportet primum hec fieri sed nondum statim finis; qui autem permanserit in finem, hic saluus erit.
Ⱥ Uestri capilli capitis omnes numerati sunt, nolite timere: multis passeribus meliores estis vos.
Ⱥ Martyres sancti inter acerrimos dolores spe gaudentes in tribulatione orabant dominum et dicebant: "Iudica, domine, iudicium nostrum et libera nos ab homine iniquo et doloso."
Ⱥ O veneranda martyrum gloriosa certamina, qui in suis corporibus pro Christo immania pertulerunt tormenta et ideo percipere meruerunt immarcessibilem eterne glorie coronam.
Oratio vt supra.

Ad horas diurnales antiphone de laudibus.

Ad tertiam
Capitulum Si coram hominibus.
℟ Letamini in domino Et exultate, iusti.
℣ Et gloriamini, omnes recti corde. Et exultate. Gloria patri. Letamini.
℣ Exultent iusti.

Ad sextam
Capitulum Sapientie iij.
In paucis vexati, in multis bene disponentur, quoniam deus tentauit illos et inuenit eos dignos se.
℟ Exultent iusti In conspectu dei.
℣ Et delectentur in leticia. In conspectu. Gloria patri. Exultent.
℣ Mirabilis deus.

Ad nonam
Capitulum Sapientie iij.
Tanquam aurum in fornace probauit electos dominus et quasi holocausta hostie accipiet illos et in tempore erit respectus illorum.
℟ Mirabilis deus In sanctis suis.
℣ Et gloriosus in maiestate sua. In sanctis. Gloria. Mirabilis.
℣ Exultabunt sancti vt supra ad Benedictus.

Ad secundas vesperas
Antiphone de laudibus
Capitulum Si coram hominibus.
℟ O constantia martyrum.
Hymnus Sanctorum meritis vt supra ad primas vesperas.
℣ Letamini in domino.
Ⱥ Insignium virorum solennia supplici voce celebrantes eorum suffragia deposcamus; auete duces celestis aule, angelorum coequales, apostolorum consortes, martyrum conciues; sancti dei martyres, intercedite pro cuncto populo dei, alleluya.
Psalmus Magnificat.

IN NATALICIO UNIUS CONFESSORIS ET EPISCOPI
Ad vesperas
Super psalmos de die Ⱥ Similabo eum viro sapienti, qui edificauit domum suam supra petram.

Capitulum Ecclesiastici xlv.
Ecce sacerdos magnus, [511 | bb.iij.] qui in diebus suis placuit deo et inuentus est iustus et in tempore iracundie factus est reconsiliatio.
℟ Gloriose felicitatis sacerdos N hodie cum sanctis tripudiat in celestibus eorumque sacram adeptus est societatem, Immortalis palme obtinet eternitatem.
℣ Gloriam laudis ei resonemus, vt pro nobis ad deum fiat orator assiduus. Immortalis.

Hymnus
Iste confessor domini sacratus,
festa plebs cuius celebrat per orbem,
hodie letus meruit secreta
scandere celi.
Qui pius, prudens, humilis, pudicus,
sobrius, castus fuit et quietus,
vita dum presens vegetauit eius
corporis artus.
Ad sacrum cuius tumulum frequenter
membra languentum modo sanitati,
quolibet morbo fuerint grauata,
restituuntur.
Unde nunc noster chorus in honore
ipsius hymnum canit hunc libenter,
vt pijs eius meritis iuuemur
omne per euum.
Sit salus illi, decus atque virtus,
qui supra celi residens cacumen
totius mundi machinam gubernat
trinus et vnus. Amen.
℣ Ecce sacerdos magnus, qui in diebus suis Placuit deo et inuentus est iustus.
In euangelio Ⱥ A progenie in progenies fecit misericordiam dominus, qui eduxit Abraham de Ur Chaldeorum et de vltimis finibus terre vocauit sanctum N, qui in hac terra nostra peregrinus erat et aduena, in illa vero patria celesti ciuis sanctorum et domesticus dei; ibi nobis datus a deo patronus iugiter intercedat pro hac sua plebe et vniuersis fidelibus.
Psalmus Magnificat.
Alia Ⱥ O N, o pie, quam pium est gaudere de te, o N, prophetis compar, apostolis consertus, presulum gemma, fide et meritis egregie, pietate, misericordia, charitate ineffabilis, succurre nobis nunc et ante deum.
Alia Ⱥ Confessor domini N, astantem plebem corrobora sancta intercessione, vt qui viciorum pondere premimur, beatitudinis tue gloria subleuemur et te duce eterna premia consequamur.
Alia Ⱥ Iste homo ab adolescentia sua passim meruit infirmos curare; dedit illi dominus claritatem magnam, cecos illuminare et demones effugare.

Oratio propria vel que sequitur
Da, quesumus, omnipotens deus, vt beati N, confessoris tui atque pontificis, veneranda solennitas et deuotionem nobis augeat et salutem. Per dominum.

Oratio
Adesto, domine, supplicationibus nostris, quas in beati N, confessoris tui atque pontificis, solennitate deferimus, vt qui nostre iusticie fiduciam non habemus, eius, qui tibi placuit, meritis adiuuemur. Per dominum.

In translatione sancti.
Oratio
Deus, qui huius diei solennitatem in honore [512] sancti N, confessoris tui atque pontificis vel abbatis, consecrasti, adesto ecclesie tue precibus et da, vt cuius digne memorandam translationem celebramus, eius merito et auxilio subleuemur. Per.
Inuitatorium Unum deum in trinitate fideliter adoremus, Cuius fide deo viuit sanctus presul N.
Aliud Regem confessorum dominum Uenite adoremus.
Psalmus Uenite.
Hymnus Iste confessor.

In primo nocturno
Ⱥ Beatus vir, qui in lege domini meditatur; voluntas eius permanet die ac nocte et omnia, quecumque faciet, semper prosperabuntur.
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Beatus iste sanctus, qui confisus est in domino, predicauit preceptum domini, constitutus est in monte sancto eius.
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Tu es gloria mea, tu es susceptor meus, domine, tu exaltans caput meum et exaudisti me de monte sancto tuo.
Psalmus Domine, quid.
℣ Ecce sacerdos magnus vt supra adn246 vesperas.

Lectio prima.
Ad sancti ac beatissimi istius patris nostri, cuius hodie festa celebramus, laudes addidisse aliquid decerpsisse est, cum siquidem eius virtutum copia non sermonibus exponenda sit sed operibus comprobanda. Cum enim dicat scriptura: gloria patris est filius sapiens, quante huius glorie, qui tantorum sapientia et deuotione letatur, in Christo enim Iesu per euangelium ipse nos genuit.
℟ Euge serue bone et fidelis, quia in pauca fuisti fidelis; supra multa te constituam, Intra in gaudium domini tui.
℣ Domine, quinque talenta tradidisti michi: ecce alia quinque superlucratus sum. Intra.

Lectio secunda.
Quicquid igitur in hac sancta plebe potest esse virtutis et gratie, de hoc, quasi de quodam fonte lucidissimo, hec puritas emanauit. Et quia castitatis et aliarum virtutum pollebat vigore, quia abstinentie gloriabatur angustijs, quia blandimentis erat preditus lenitatis, omnium ciuium in deum prouocabat affectum.
℟ Ecce sacerdos magnus, qui in diebus suis placuit deo; Ideo iureiurando fecit illum dominus crescere in plebem suam.
℣ Benedictionem omnium gentium dedit illi et testamentum suum confirmauit super caput eius. Ideo.

Lectio tertia.
Bene et congrue in hac die, quam nobis exultabilem beati patris nostri, N episcopi, ad paradisum transitus reddit, psalmi versiculum dicimus: In memoria eterna erit iustus. Digne in memoriam vertitur hominum, qui ad gaudium transit angelorum.
℟ Ecce vir prudens, qui edificauit domum suam supra petram, in cuius ore non est inuentus dolus, Quia deus elegit eum in sacerdotem sibi.
℣ Ecce vere Israelita, in quo dolus non est. Quia.

In secundo nocturno
Ⱥ Inuocantem exaudiuit dominus sanctum suum, dominus exaudiuit eum et constituit eum in pace.
Psalmus Cum inuocarem.
Ⱥ Letentur omnes, qui sperant in te, domine, quoniam tu benedixisti [513 | bb.iiij.] iusto, scuto bone voluntatis tue coronasti eum.
Psalmus Uerba c.v.
Ⱥ Domine dominus noster, quam admirabile est nomen tuum in vniuersa terra, quia gloria et honore coronasti sanctum tuum et constituisti eum super opera manuum tuarum.
Psalmus Domine dominus noster a.ij.
℣ Amauit eum dominus infra in horis diurnalibus.

Lectio quarta.
Erat autem sanctus iste pietate amabilis, charitate laudabilis, in sermone verax, in iudicio iustus, in consilio prouidus, in commisso fidelis, in bonitate conspicuus, in vniuersa morum sancta honestate preclarus. Robore erat validus, infirmis medicina, in templo dei fulgens quasi stella matutina.
℟ Iurauit dominus et non penitebit eum: tu es sacerdos in eternum Secundum ordinem Melchisedech.
℣ Dixit dominus domino meo: Sede a dextris meis. Secundum.

Lectio quinta.
Nullus in fide dubitet nec de venie largitione hesitet, quia potens est sanctus iste quicquid pia intentione rogatur obtinere. Omnia namque potest, quia cum illo est, per quem sibi nichil deest, quia in spe fortiter laborauit, feliciter nunc in pace requiescit.
℟ Ecce vere Israelita, in quo dolus non est inuentus, qui probatus repertus est Sacerdos magnus iuxta ordinem Melchisedech.
℣ Statuit ei dominus testamentum sempiternum, qui probatus repertus est. Sacerdos.

Lectio sexta.
Quando confessor iste de hoc mundo egrediebatur, angelis sanctis associatus est. Ibi enim retinet stolam et palmam perennis glorie et coronam eternitatis et iocunditatis eterne.
℟ Gloriose felicitatis sacerdos vt supra ad vesperas.

In tertio nocturno
Ⱥ Domine, iste sanctus habitabit in tabernaculo tuo, operatus est iusticiam, requiescet in monte sancto tuo.
Psalmus Domine, quis a.iiij.
Ⱥ Uitam petijt a te et tribuisti ei, domine, gloriam et magnum decorem imposuisti super eum; posuisti in capite eius coronam de lapide precioso.
Psalmus Domine, in virtute a.vj.
Ⱥ Hic accipiet benedictionem a domino et misericordiam a deo, salutari suo, quia hec est generatio querentium dominum.
Psalmus Domini est terra.
℣ Iustum deduxit dominus vt infra in horis diurnalibus.

Lectio septima. Secundum Matheum xxv.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis parabolam hanc: "Homo quidam peregre proficiscens vocauit seruos suos et tradidit illis bona sua," et reliqua.
Homilia beati Gregorij pape de eadem lectione.
Lectio sancti euangelij, fratres karissimi, sollicite considerare nos ammonet, ne nos, qui plus ceteris in hoc mundo aliquid accepisse cernimur, ab auctore mundi grauius inde iudicemur. Cum enim augentur dona, rationes etiam crescunt donorum.
℟ Gloriosus vir sanctus N relinquens terrena Mercatus est celestia.
℣ [514] O verum et magnum sacerdotem, qui contemnens terrena. Mercatus.

Lectio octaua.
Tanto ergo humilior atque ad seruiendum deo promptior quisque debet esse ex munere, quanto se obligatiorem conspicit in reddenda ratione. Ecce enim homo iste, qui peregre proficiscitur, seruos vocat eisque ad negociandum talenta partitur. Post multum vero temporis positurus rationem redit, bene operantes pro apportato lucro remunerat, seruum vero a bono opere torpentem damnat.
℟ Laudemus dominum in beati antistitis N meritis gloriosum; Ad sepulchrum eius egri veniunt et sanantur.
℣ Uere mirabilis deus, qui assidue beatum N ita miraculis coruscare facit. Ad.

Lectio nona.
Quis itaque homo iste est, qui peregre proficiscitur, nisi redemptor noster, qui in ea carne, quam assumpserat, abijt in celum? Carnis enim locus proprius terra, que quasi ad peregrina ducitur, dum per redemptorem nostrum celo collocatur. Sed homo iste peregre proficiscens seruis bona tradidit, quia fidelibus suis spiritualia dona concessit.
℟ Sancte N, Christi confessor, audi rogantes seruulos Et impetratam celitus tu defer indulgentiam.
℣ O sancte N, sidus aureum, domini gratia seruorum gemitus solita suscipe clementia. Et impetratam.
℟ Celitus electe pastor domini N, Peruigil obserua miseratus ouilia iusta.
℣ Ut grex pastoris valeat mercede beari. Peruigil.
Canticum Te deum.
℣ Iustus germinabit sicut lilium Et florebit ineternum ante dominum.

In laudibus
Ⱥ
Ecce sacerdos magnus, qui in diebus suis placuit deo et inuentus est iustus.
Psalmus Dominus regnauit cum ceteris.
Ⱥ Non est inuentus similis illi, qui conseruaret legem excelsi.
Ⱥ Ideo iureiurando fecit illum dominus crescere in plebem suam.
Ⱥ Sacerdotes dei, benedicite dominum, serui domini, hymnum dicite deo ineternum.
Ⱥ Magnificauit eum in conspectu regum et dedit illi coronam glorie.
Capitulum Ecce sacerdos magnus vt supra ad vesperas.

Hymnus
Iesu, redemptor omnium,
perpes corona presulum,
in hac die clementius
nostris faueto vocibus.
Tui sacri qua nominis
confessor almus claruit,
cuius celebrat annua
deuota plebs solennia.
Qui rite mundi gaudia
huius caduca respuens
cum angelis celestibus
letus potitur premijs.
Huius benigne annue
nobis sequi vestigia,
huius precatu seruulis
dimitte noxam criminis.
Sit, Christe, rex pijssime,
tibi patrique gloria
cum spiritu paracleto
in sempiterna secula. Amen.
℣ Iustus vt palma florebit.
℟ Sicut cedrus Libani multiplicabitur.
In euangelio [515 | bb.v.] Ⱥ Ad te clamantes tuumque in omnibus adiutorium implorantes, noster singularis sancte N patrone, iugiter nos dignare propicius exaudire.
Ⱥ Ecce adest sancti N gloriose consummationis dies veneranda, qua terrena terris commendabat et celestia spiritus celsa conscendens gaudet cum Christo in perpetuum.
Ⱥ Euge serue bone et fidelis, quia supra pauca fuisti fidelis, supra multa te constituam, dicit dominus.
Alia Ⱥ O magne presul N, cui Christus fuit viuere et mori lucrum perenne, dum post mortem viuis vere, signis diuinis inclite, languidos sanas a labe; hoc rogamus pia prece, tu pro nobis intercede.
Alia Ⱥ Cum esset summus pontifex, terrena non metuit sed ad celestia regna gloriosus migrauit.
Psalmus Benedictus.
Oratio vt supra.

Ad tertiam
Capitulum Ecclesiastici xlv.
Cognouit eum dominus in benedictionibus suis, conseruauit illi misericordiam suam et inuenit gratiam coram oculis domini.
℟ Ecce sacerdos magnus, Qui in diebus suis.
℣ Placuit deo et inuentus est iustus. Qui in diebus. Gloria. Ecce sacerdos.
℣ Amauit eum.

Ad sextam
Capitulum ibidem.
Magnificauit eum in conspectu regum et dedit illi coronam glorie.
℟ Amauit eum dominus Et ornauit eum.
℣ Stola glorie induit eum. Et ornauit. Gloria patri. Amauit.
℣ Iustum deduxit.

Ad nonam
Capitulum ibidem.
Statuit illi dominus testamentum sempiternum et dedit illi sacerdotium mag‹n›um et beatificauit illum in gloria.
℟ Iustum deduxit dominus Per vias rectas.
℣ Et ostendit illi regnum dei. Per vias. Gloria. Iustum.
℣ Iustus germinabit vt supra ad laudes.

Ad vesperas
Super psalmos diei Ⱥ Ecce sacerdos magnus supra ad laudes.

Capitulum Ecclesiastici xlv.
Dedit illi dominus fungi sacerdotio et habere laudem in nomine ipsius et offerre illi incensum dignum in odorem suauitatis.
℟ Sancte N, Christi confessor.
Hymnus Iste confessor.
℣ Ecce sacerdos.
Super Magnificat Ⱥ Hodie mundo superna stillauerunt beneficia, hodie sancti N intercessione pia salus hominum est multiplicata, hodie tota celestis curia in eius transitu solenniter est letata, hodie, inquam, celestis gloria eius exequias solenniter est comitata, hinc omnipotenti gloria per seculorum secula.
Psalmus Magnificat.

IN NATALITIO UNIUS CONFESSORIS NON PONTIFICIS
Ad primas vesperas
Ⱥ super psalmos diei Amauit eum dominus et or‹n›auit eum, stola glorie induit eum.

Capitulum Ecclesiastici xxxix.
[516] Iustus cor suum tradet ad vigilandum diluculo ad dominum, qui fecit illum, et in conspectu altissimi deprecabitur.
℟ Iustum deduxit dominus per vias rectas et ostendit illi regnum dei et dedit illi scientiam sanctorum; Honestauit illum in laboribus et compleuit labores illius.
℣ Immortalis est enim memoria illius, quia et apud deum nota est et apud homines. Honestauit.
Hymnus Iste confessor bb.iij.
℣ Amauit eum dominus.
Super Magnificat Ⱥ Iustum deduxit dominus per vias rectas et ostendit illi regnum dei et dedit illi scientiam sanctorum; honestauit illum in laboribus et compleuit labores illius.

Oratio
Deus, qui nos annua beati N, confessoris tui, solennitate letificas, concede propitius, vt cuius natalitia colimus, per eius ad te exempla gradiamur. Per dominum.
Inuitatorium Adoremus Christum, regem confessorum omnium, Qui eterna sanctum N coronauit gloria.
Psalmus Uenite.
Aliud inuitatorium Regem confessorum dominum Uenite adoremus.
Psalmus Uenite.
Hymnus Iste confessor.

Antiphone in nocturno ut supra Beatus vir bb.iij.
℣ Amauit eum dominus.

Lectio prima.
Sancti N, cuius solennia celebramus, nullo percussus gladio occubuit et tamen coronam pacientie, quam in mente tenuit, in egressione percepit. Probamus quotidie verum esse, quod ante nos dictum est, quia sancta ecclesia electorum floribus plena habet in pace lilia, in bello rosas.
℟ Iste sanctus digne in memoriam vertitur hominum, qui ad gaudium transit angelorum,n247 Quoniam in hac peregrinatione solo corpore constitutus cogitatione et auiditate in illa eterna patria conuersatus est.
℣ Uinculis carnis absolutus talentum sibi creditum domino suo duplicatum reportauit. Quoniam.

Lectio secunda.
Sciendum preterea est, quod tribus modis virtus pacientie exerceri solet. Alia namque sunt, que a deo, alia, que ab antiquo aduersario, alia, que a proximo, aduersa sustinemus. A proximo namque persecutiones, damna et contumelias, ab antiquo enim aduersario tentamenta, a deo autem flagella toleramus.
℟ Elegit eum dominus et excelsum fecit illum, statuit ei testamentum eternum, circuncinxit eum zona iustitie Et induit eum coronam glorie.
℣ Glorificauit eum in conspectun248 regum et ostendit illi gloriam suam. Et induit.

Lectio tertia.
Sed in his omnibus tribus modis vigilanti animo semetipsam debet mens circunspicere, ne contra mala proximi pertrahamur ad retributionem, ne contra tentamenta aduersarij diaboli seducatur ad delictum vel consensum delicti, ne contra flagella opificis ad excessum proruat murmurationis.
℟ Agmina sacra angelorum, letamini pro conciue vestro N, de [517 | bb.vj.] quo gaudet Christi ecclesia feliciter et exultat gaudenter.
℣ Omnes virtutes et omnis militia celorum, merito gloriamini cum beato N. De quo.

In secundo nocturno
Antiphone vt supra bb.iij.
℣ Iustum deduxit.

Lectio quarta.
Perfecte enim aduersarius vincitur, quando mens nostra inter tentamenta eius delectatione atque consensu delicti non flectitur et inter contumelias proximi custoditur ab odio et inter flagella dei compescitur a murmuratione.
℟ Iste est, qui ante deum magnas virtutes operatus est et omnis terra doctrina eius repleta est; Ipse intercedat pro peccatis omnium populorum.
℣ Iste est, qui contempsit vitam mundi et peruenit ad celestia regna. Ipse intercedat.

Lectio quinta.
Nec hec agentes retribui nobis presentia bona requiramus, nam pro labore pacientie bona speranda sunt sequentis vite, vt iter nostrum et premium laboris nostri incipiat, quando omnis iam funditus labor cessat. Unde et per psalmistam dicitur: Quoniam non in finem obliuio erit pauperis, pacientia pauperum non peribit in finem.
℟ Magnificauit eum in conspectu regum et dedit illi Coronam glorie.
℣ Domine, preuenisti eum in benedictionibus dulcedinis, posuisti in capite eius Coronam.

Lectio sexta.
Quasi enim perijsse pacientia pauperum cernitur, cum nil pro illa in hac vita humilibus recompensatur. Sed pacientia pauperum in finem non perit, quia tunc eorum gloria percipitur, cum simul laboriosa omnia terminantur. Seruate ergo, fratres, in mente pacientiam atque, cum res exigit, exercete in operatione.
℟ Iustum deduxit vt supra.

In secundo nocturno
Ⱥ Domine, iste sanctus bb.iiij.
℣ Iustus germinabit.

Secundum Mattheum xix.
In illon249 tempore: Dixit Simon Petrus ad Iesum: "Ecce nos reliquimus omnia et secuti sumus te. Quid ergo erit nobis?" et reliqua.
Homilia beati Hieronymi presbiteri. Lectio septima.
Grandis fiducia: Petrus piscator erat, diues non fuerat, cibos manu et arte querebat et tamen confidenter loquitur: 'Reliquimus omnia.' Quia non sufficit tantum reliquere, adiungit, quod perfectum est: 'Et secuti sumus te. Fecimus, quod iussisti, quid igitur dabis nobis premij?'
℟ Ecce homo sine querela, verus dei cultor abstinens se ab omni opere malo Et permanens in innocentia sua.
℣ Ambulans in mandatis domini sine querela. Et permanens.

Lectio octaua.
Iesus autem dixit illis: "Amen dico vobis, quod vos, qui secuti estis me, in regeneratione cum sederit filius hominis in sede maiestatis sue, sedebitis et vos super sedes duodecim iudicantes duodecim tribus Israel, quia vobis credentibus illi credere noluerunt."
℟ Iste homo ab adolescentia [518] sua partim meruit infirmos curare, Dedit illi dominus claritatem magnam, cecos illuminare et demones effugare.
℣ Ecce homo sine querela, verus dei cultor abstinens se ab omni opere malo et permanens in innocentia sua. Dedit.

Lectio nona.
Non dixit: "qui reliquistis omnia," hoc enim et Socrates philosophus fecit et multi alij. Uerum hi, qui propter fidem Christi et predicationem euangelij omnes affectus et diuitias et seculi voluptates contempserunt, isti centuplum accipient et vitam eternam possidebunt.
℟ Sancte N, Christi confessor bb.iiij.
℟ Iste homo perfecit omnia, que locutus est ei deus, et dixit ad eum: "Ingredere in requiem meam, Quia te vidi iustum coram me ex omnibus gentibus."
℣ Euge serue bone et fidelis, intra in gaudium domini tui. Quia te.
Aliud ℟ Iste est de sublimibus celorum prepotentibus: vnus, quem manus domini consecrauit matris in visceribus; Huius nos meritis adiuuari supplices deposcimus.
℣ Iste est N, qui ante deum magnas virtutes operatus est. Huius.
Aliud ℟ Sancte N, confessor Christi, Pro nostra omniumque salute intercede.
℣ Persistens gemma confessorum in conspectu dei. Pro nost‹r›a.
Aliud ℟ Beatus vir N, qui post aurum non abijt nec sperauit in thesauris pecunie, Fecit enim mirabilia in vita sua.
℣ Qui potuit transgredi et non est transgressus, et facere mala et non fecit. Fecit.
Aliud ℟ Amauit eum dominus et ornauit eum, stola glorie induit eum Et ad portas paradisi coronauit eum.
℣ Induit eum dominus lorica fidei et armauit eum. Et ad.
Aliud ℟ Uir Israelita, gaude; coheres Christi, Intercede pro nobis.
℣ Ut precibus tuis a deo veniam speremus, supplices ad te confugimus. Intercede.
Canticum Te deum.
℣ Os iusti meditabitur sapientiam Et lingua eius loquetur iudicium.

In laudibus
Ⱥ
Iustum deduxit dominus per vias rectas et ostendit illi regnum dei.
Psalmi consueti.
Ⱥ Fidelis seruus et prudens, quem constituit dominus super familiam suam.
Ⱥ Beatus ille seruus, quem cum venerit dominus eius et pulsauerit ianuam et inuenerit eum vigilantem.
Ⱥ Serui domini, dominum benedicite in eternum.
Ⱥ Serue bone et fidelis, intra in gaudium domini tui.
Capitulum Iustus cor suum vt supra ad vesperas.

Hymnus
Huius, o Christe, meritis precamur,
arceas iram, tribuas fauorem,
gratiam prestes veniamque nobis
mitis ad omnes.
Prebe, oramus, deus, alme rector,
vt fides nostra vicijs resistat
atque virtutum studijs ministret
pectore puro.
Laudibus [519 | bb.vij.] ciues celebrant superni
te, deus simplex pariterque trine,
supplices et nos veniam precamur
parce redemptis.
Gloria patri resonemus omnes
et tibi, Christe, genite superne,
cum quibus sanctus simul et creator
spiritus regnat. Amen.
℣ Iustus vt palma florebit bb.iiij.
Ⱥ Euge serue bone bb.v.
Oratio vt supra.

Ad tertiam
Capitulum Iustus cor suum tradat.
℟ Amauit eum dominus bb.v.
℣ Iustum deduxit.

Ad sextam
Capitulum Ecclesiastici xxxix.
Si magnus dominus voluerit, spiritu intelligentie replebit illum et ipse tanquam imbres mittet eloquia sapientie sue et in oratione confitebitur domino.
℟ Iustum deduxit dominus bb.v.
℣ Iustus germinabit.

Ad nonam
Capitulum ibidem
Dominus diriget consilium eius et disciplinam et in lege testamenti domini gloriabitur.
℟ Iustus germinabit Sicut lilium.
℣ Et florebit ineternum ante dominum. Sicut. Gloria. Iustus germinabit.
℣ Iustus vt palma florebit.

Ad secundas vesperas
Super psalmos diei Ⱥ Iustum deduxit.

Capitulum Ecclesiastici xxxix.
Collaudabunt multi sapientiam eius et vsque in seculum non delebitur, non recedet memoria eius et nomen eius requiretur a generatione in generationem.
℟ Uir Israelita.
Hymnus Iste confessor bb.iij.
℣ Amauit eum dominus.
Ⱥ super Magnificat Iste est, qui ante deum magnas virtutes operatus est, et omnis terra doctrina eius repleta est; ipse intercedat pro peccatis omnium populorum.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

IN NATALI PLURIMORUM CONFESSORUM
Ad primas vesperas
Super psalmos diei Ⱥ Iusti autem in perpetuum viuent et apud dominum est merces eorum.

Capitulum Ad Hebreos vij.
Plures facti sunt sacerdotes secundum legem, idcirco quod morte prohiberentur permanere. Hic autem, eo quod maneat ineternum, sempiternum habet sacerdotium.
℟ Sint lumbi vestri precincti et lucerne ardentes in manibus vestris Et vos similes hominibus expectantibus dominum suum, quando reuertatur a nuptijs.
℣ Uigilate ergo, quia nescitis qua hora dominus vester venturus sit. Et.
Hymnus Sanctorum meritis inclita aa.viij. cum his versiculis Hi sunt, quos retinens. Te, summa deitas.
℣ Letamini in domino et vel Sacerdotes tui induantur iustitiam Et sancti tui exultent.
Ⱥ Isti sunt viri sancti, quos elegit dominus in charitate non ficta et dedit illis gloriam sempiternam, quorum doctrina fulget ecclesia vt sol et luna, alleluya.
Psalmus Magnificat.
[520] Oratio vt infra post Benedictus.
Inuitatorium Mirabilem vt supra de martyribus.
Aliud Adoremus dominum, Qui in sanctis gloriosus est.
Uenite exultemus.

In primo nocturno
Ⱥ Nouit dominus viam iustorum, qui lege eius meditantur die ac nocte.
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Mirificauit dominus sanctos suos et exaudiuit eos clamantes ad se.
Psalmus Cum inuocarem.
Ⱥ Admirabile est nomen tuum, domine, quia gloria et honore coronasti sanctos tuos et constituisti eos super opera manuum tuarum.
Psalmus Domine dominus noster.
℣ Letamini in domino et exultate, iusti.

Lectio prima.
Sanctorum confessorum N et N veneranda hodie illuxit cunctis festiuitas, qui per vite meritum deo digni habiti sunt, die hodierna ad celi gloriam peruenire merueruntn250 modoque miro inuicta fulgentes fidei virtute mercati sunt eternorum dona premiorum. Qui corda fidelium sanctis irrigabantn251 imbribus, qui talenta sibi tradita non solum reddere sed etiam cum vsura sine fraude amplificare curauerunt.
℟ Absterget deus omnem bb.j.

Lectio secunda.
Iam nunc quid ipsa veritas dicat sanctis doctoribus audiamus: Euntes predicate, dicentes, quia appropinquabit regnum dei. Illo etenim tempore tunc difficillimum fuit, quo tunc regnum celorum predicare inuisibile mittebantur, cum longe lateque omnes cernerent florere regna terrarum, a mundi huius dilectione animum reuocare et ideo subiungit: Infirmos curate, mortuos suscitate, demones eijcite, leprosos mundate, acsi diceret: Noua facite, qui noua predicatis.
℟ Propter testamentum bb.ij.

Lectio tertia.
Ad hoc quippe per sanctos confessores domini N et N frequenter choruscant miracula, vt corda credentium ad fidem inuisibilium pertrahant. Proinde nunc quoque multi sunt in ecclesia, cum christianorum excreuit numerositas, qui vitam virtutum tenent sed signa virtutum non habent, quia frustra foris miraculum ostenditur, si deest, quod intus operetur.
℟ In circuitu tuo, domine bb.ij.

In secundo nocturno
Ⱥ Domine, qui operati sunt iustitiam habitabunt in tabernaculo tuo et requiescent in monte sancto tuo.
Psalmus Domi‹ne›, quis habitabit a.iiij.
Ⱥ Hec est generatio querentium dominum, querentium faciem dei Iacob.
Psalmus Domini est terra b.ij.
Ⱥ Letamini in domino et exultate, iusti, et gloriamini, omnes recti corde.
[521 | bb.viij.] Psalmus Beati, quorum c.ij.
℣ Exultent iusti in conspectu bb.ij.

Lectio quarta.
Sancti igitur isti deo adiuuante virtutem pacientie seruauerunt et in pace ecclesie viuentes martyrij palmam tenuerunt. Duo quippe sunt martyrij genera: vnum in occulto, aliud in publico. Nam etsi persecutio desit exterius, martyrij meritum in oculto est, cum virtus ad passionem prompta fragrat in animo.
℟ Sancti mei, qui in isto seculo bb.ij.

Lectio quinta.
Isti ergo tales tantique viri, qui occulti hostis dolosas insidias suosque in hoc mundo aduersarios diligentes, omnibus carnalibus desiderijs resistentes per hoc, quod se omnipotenti deo in corde mactauerunt, etiam pacis tempore martyres fuerunt.
℟ Tanquam aurum in fornace bb.ij.

Lectio sexta.
Iure enim hi sancti confessores fidelium predicantur laudibus, quos rex supernus eterna ditauit gloria in celestibus. Sicut enim Christus ad hoc istos sanctos ecclesie sue dedit, vt per eos opera misericordie sue vbique dilataret, et eos cum gloria celestis suscepit aula, ita nos eorum precibus diuina misericordia custodiat et ad illa perducat gaudia, que nesciunt finiri.
℟ Iusti in perpetuum viuent bb.ij.

In tertio nocturno
Ⱥ Timete dominum, omnes sancti eius, quoniam nichil deest timentibus eum; ecce oculi domini super iustos et aures eius ad preces illorum.
Psalmus Benedicam dominum c.iij.
Ⱥ Domine, spes sanctorum et turris fortitudinis eorum, dedisti hereditatem timentibus nomen tuum et inhabitabunt in tabernaculo tuo in secula.
Psalmus Exaudi, deus, deprecationem d.v.
Ⱥ Beati, quos elegisti, domine, habitabunt in atrijs tuis; etenim clamabunt et hymnum dicent.
Psalmus Te decet d.vij.
℣ Mirabilis deus.

Lectio septima. Secundum Lucam xij.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Sint lumbi vestri precincti et lucerne ardentes in manibus vestris," et reliqua.
Homilia beati Gregorij pape.
Lumbos enim precingimus, cum carnis luxuriam p‹er› continentiam coartamus. Sed quia minus est mala non agere, nisi etiam quisque studeat bonis operibus insudare, protinus addidit: "et lucerne ardentes in manibus vestris."
℟ Corpora sanctorum in pace sepulta sunt et nomina eorum viuent in generatione et generationem.
℣ Sapientiam sanctorum narrant omnes populi et laudem eorum pronunciat omnis ecclesia. In.

Lectio octaua. Lucernas quippe ardentes in manibus tenemus, cum per bona opera proximis nostris lucis exempla monstramus. De quibus profecto operibus dominus dicit: "Luceat lux vestra coram hominibus, [522] vt videant opera vestra bona et glorificent patrem vestrum, qui in celis est."
℟ Reddet deus mercedem laborum sanctorum suorum et deducet illos in via mirabili, Quoniam dextera sua reget eos et brachio sancto suo defendet illos.
℣ Accipient sancti regnum decoris et diadema speciei de manu domini. Quoniam.

Lectio nona.
Duo autem sunt, que iubentur: et lumbos restringere et lucernas in manibus tenere; et vt munditia sit castitatis in corpore et lumen veritatis in operatione. Redemptori etenim nostro vnum sine altero nequaquam placere potest, si is, qui bona agit, adhuc luxurie inquinamenta non deserit aut is, qui castitate preeminet, necdum se per bona opera exercet.
℟ Sint lumbi vestri vt supra ad vesperas.
℣ Sacerdotes tui induantur vt supra ad vesperas.

In laudibus
Ⱥ
Iustorum anime in manu dei sunt et non tanget illos tormentum mortis; in pace sunt ea, que possident.
Psalmi soliti.
Ⱥ Dabo sanctis meis locum nominatum in regno patris mei, dicit dominus.
Ⱥ In celesti regno sanctorum habitatio est et ineternum requies eorum.
Ⱥ Sacerdotes dei, benedicite dominum; serui domini, hymnum dicite deo ineternum.
Ⱥ Exultabunt sancti in gloria, letabuntur in cubilibus suis.
Capitulum Plures facti sunt vt supra ad vesperas.
Hymnus Rex gloriose presulum, corona confitentium et cetera bb.ij.
℣ Exultabunt sancti in gloria.
In euangelio Ⱥ Sint lumbi vestri precincti et lucerne ardentes in manibus vestris et vos similes hominibus expectantibus dominum suum, quando reu‹e›rtatur a nuptijs.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Deus, qui nos sanctorum confessorum tuorum N et N confessionibus gloriosis circundas et protegis, da nobis et eorum imitatione proficere et intercessione gaudere. Per dominum.

Ad horas diurnales antiphone de laudibus.

Ad tertiam
Capitulum Plures facti sunt.
℟ Letamini in domino cum ceteris responsorijs bb.ij.
℣ Exultent iusti.

Ad sextam
Capitulum ex legenda
Sancti et iusti, in domino gaudete, vos elegit deus in hereditatem sibi.
℟ Exultent iusti in conspectu.
℣ Mirabilis deus.

Ad nonam
Capitulum Sapientie v.
Iusti autem in perpetuum viuent et apud dominum est merces eorum et cogitatio eorum apud altissimum.
℟ Mirabilis deus in.
℣ Exultabunt sancti in gloria.

In secundis vesperis
Antiphone de laudibus
Capitulum Plures facti sunt.
℟ Sint lumbi vestri.
[523 | cc.j.] Hymnus Sanctorum meritis aa.viij. cum his versiculis Hi sunt, quos retinens. Te, summa deitas.
℣ Letamini in domino.
Ⱥ Intercessio nobis, domine, sanctorum confessorum tuorum succurrat atque nos vbique protegat et defendat, vt eorum precibus ab omnibus malis liberemur.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

IN NATALITIO UNIUS UIRGINIS ET MARTYRIS
Ad primas vesperas
Super psalmos diei Ⱥ In honore huius virginis frequentate nobis dulcia cantica dragmatis.

Capitulum Ecclesiastici lj.
Domine deus meus, exaltasti super terram habitationem meam et pro morte defluenti deprecata sum; inuocaui dominum, patrem domini mei, vt non derelinquat me in die tribulationis mee.
℟ Pulchra facie sed pulchrior fide, beata es, virgo respuens mundum, letaberis cum angelis; Intercede pro nobis.
℣ Uirgo dei N rutilans honore perenni. Intercede.

Hymnus
Uirginis proles opifexque matris,
virgo, quem gessit peperitque virgo,
virginis festum canimus tropheum,
accipe votum.
Hec tua virgo duplici beata
sorte, dum gessit fragilem domare
corporis sexum, domuit cruentum
corpore seclum.
Unde nec mortem nec amica mortis
seua penarum genera pauescens
sanguine fuso meruit secreta
scandere celi.
Huius obtentu, deus alme, nostris
parce iam culpis vicia remittens,
quo tibi puri resonemus almum
pectoris hymnum.
Gloria patri geniteque proli
et tibi compar vtriusque semper
spiritus alme, deus vnus omni
tempore secli. Amen.
℣ Diffusa est infra ad horas diurnales.
Ⱥ super Magnificat Ista est virgo sapiens, quam dominus inuenit vigilantem, que accepta lampade sumpsit secum oleum et veniente domino introiuit cum eo ad nuptias.
Psalmus Magnificat.
Alia Ⱥ Prudens et vigilans virgo, qualis es cum sponso illo, qui te elegit de mundo, quam pulchra, quam mirabilis, quanta luce spectabilis inter Syon iuuenculas et Hierusalem filias, thalamo gaudens regio, coniuncta dei filio.
Alia Ⱥ Aue gemma claritatis ad instar carbunculi, aue rosa paradisi more fragrans balsami, N, virgo felix, gloriosa meritis, assistentes tuis festis celi iunge gaudijs.
Ⱥ Accinxit fortitudine lumbos suos et roborauit brachium suum ideoque lucerna eius non extinguetur in sempiternum.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Sancte virginis et martyris tue N, domine, supplicationibus tribue nos foueri, vt cuius venerabilem solennitatem votiuo preuenimus obsequio, eius intercessionibus commendemur et meritis. Per dominum.

Alia oratio
Deus, qui inter cetera potentie tue miracula etiam in sexu fragili victoriam martyrij contulisti, concede propitius, vt cuius natalitia colimus, per eius ad te exempla gradiamur. Per dominum.
Inuitatorium Christum venerantes deum adoremus, regem regum, Qui in celis N palmam hodie dedit eternam.
[524] Inuitatorium Agnum, sponsum virginum, Uenite adoremus dominum Iesum Christum.
Psalmus Uenite.
Inuitatorium Adoremus regem regum, qui beate N hodie contulit coronam glorie.
Inuitatorium Regem virginum dominum venite, adoremus.
Psalmus Uenite.
Hymnus Uirginis proles.

In primo nocturno
Ⱥ Simile est regnum celorum decem virginibus, que accipientes lampades suas exierunt obuiam sponso et sponse.
Psalmus Domine dominus noster a.ij.
Ⱥ Quinque autem ex eis erant fatue et quinque prudentes.
Psalmus Celi enarrant a.vj.
Ⱥ Quinque fatue acceptis lampadibus non sumpserunt oleum secum, prudentes vero virgines acceperunt oleum in vasis suis cum lampadibus.
Psalmus Domini est terra b.ij.
℣ Diffusa est gratia.

Lectio prima.
Immaculatus dominus immaculatam sibi famulam elegit et etiam in hoc corpusculo fragilitatis humane consecrauit. Et bene conuenit, fratres karissimi, vt quia hodie natalis est virginis, integritatem sequamur. Integritas quippe est omnium regina virtutum et fructus salutis perpetue.
℟ Diffusa est gratia in labijs tuis, Propterea benedixit te deus in eternum.
℣ Dilexisti autem iustitiam et odisti iniquitatem. Propterea.

Lectio secunda.
Hec est enim illa, que minas iudicum non timuit nec terrene dignitatis gloriam quesiuit nec amauit sed seipsam deo in laudis sacrificium corde contrito et humiliato in odorem suauitatis immolauit.
℟ Propter veritatem et mansuetudinem et iustitiam, Et deducet te mirabiliter dextera tua.
℣ Audi, filia, et vide et inclina aurem tuam et obliuiscere populum tuum et domum patris tui. Et.

Lectio tertia.
Claruit vita huius beate virginis singulis signis miraculorum et prodigijs, quia diligendo timuit et timendo dominum suum Iesum Christum super omnia dilexit. Hec est virgo sancta, que mundum et mundi scelera et inquinamenta omnia deuitauit. Templum se deo dignum preparauit, dum virginitatem suam celesti sponso, id est Christo, mente et actu et habitu dedicauit.
℟ Pulchra facie vt supra ad vesperas.

In secundo nocturno
Ⱥ "Date nobis de oleo vestro," dixerunt fatue virgines, "quia lampades nostre extinguuntur."
Psalmus Eructauit c.viij.
Ⱥ Responderunt prudentes virgines dicentes: "Ne forte non sufficiat nobis et vobis, ite potius ad vendentes et emite vobis."
Psalmus Deus noster refugium d.j.
Ⱥ Dum autem irent emere, venit sponsus et que parate erant intrauerunt cum eo ad nuptias et clausa est ianua.
Psalmus Fundamenta e.viij.
℣ Specie tua infra in horis diurnalibus.

Lectio quarta.
Hec est enim illa, que semper euangelium Christi in pectore suo gerebat et non diebus neque noctibus a colloquijs diuinis et oratonibus vacabat. Unde cum virginitatis palma floruit et fulget in celis, quia carnis castitatem et castimoniam spiritualem conseruauit viuens in mundo.
℟ Hec est virgo sapiens, quam dominus vigilantem inuenit, que accepta [525 | cc.ij.] lampade sumpsit secum oleum Et veniente domino introiuit cum eo ad nuptias.
℣ Ista est vna de numero prudentum, que aptauit lampadem suam. Et.

Lectio quinta.
Hec est virgo sancta atque gloriosa, quam sibi dominus elegit et in cellarium suum introduxit, in quo ordinante charitate ei inter angelos et archangelos societatem donauit. Hec est virgo prudens, que, quia sponsum recusabat in terris, imperatoris eterni filio desponsari meruit in celis.
℟ Dilexisti iustitiam et odisti iniquitatem, Propterea vnxit te deus, deus tuus, oleo letitie.
℣ Propter veritatem et mansuetudinem et iustitiam. Propterea.

Lectio sexta.
Iure sponsus sponsam protexit, quia honeste sponsus sponsam dilexit. Proinde, fratres karissimi, finito huius vite curriculo per manus sanctorum angelorum intra beatitudinis ianuam recepta in eterna quietis sede cum sanctis virginibus confouetur.
℟ In sanctitate fulgida et plena felicitate compleuit dies suos alma virgo N Hacque die clara suscepit celestia gaudia.
℣ Pulchra facie sed pulchrior fide beata est N. Hacque.

In tertio nocturno
Ⱥ Nouissime veniunt et relique virgines dicentes: "Domine, domine, aperi nobis."
Psalmus Cantate j f.ij.
Ⱥ At ille respondens ait: "Nescio vos." Uigilate itaque, quia nescitis diem neque horam.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.
Ⱥ In celis gaudent virgines et cantant canticum nouum ante dei tronum, quia notum fecit gentibus salutare suum.
Psalmus Cantate ij f.iij.
℣Adiuuabit eam vt infra in horis.

Lectio septima. Secundum Mattheum xiij.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis parabolam hanc: "Simile est regnum celorum thesauro abscondito in agro, quem, qui inuenit, homo abscondit et pre gaudio illius vadit et vendit omnia, que habet, et emit agrum illum," et reliqua.
Homilia beati Gregorij pape de eadem lectione.
Notandum est, quod inuentus thesaurus absconditur, vt seruetur, quia studium celestis desiderij a malignis spiritibus custodire non sufficit, qui hoc ab humanis laudibus non abscondit.
℟ Hec est virgo sancta atque gloriosa, Quia dominus omnium dilexit eam.
℣ Ista est speciosa inter filias Hierusalem. Quia dominus.

Lectio octaua.
In presenti enim vita quasi in via sumus, qua ad patriam pergimus; maligni autem spiritus iter nostrum quasi quidam latrunculi obsident. Depredari ergo desiderat, qui thesaurum publice in via portat.
℟ Non eris inter virgines fatuas, dicit dominus, sed eris inter virgines prudentes accipientes oleum leticie lampadibus suis; Obuiantes obuiauerunt sponso cum palma virginitatis.
[526] ℣ Uenientes autem venient cum exultatione portantes manipulos suos. Obuiantes.

Lectio nona.n252
Thesaurus iste est celeste desiderium, ager vero, in quo thesaurus absconditur, disciplina celestis studij est. Quem profecto agrum venditis omnibus comparat, qui voluptatibus carnis renuncians cuncta terrena desideria per discipline celestis custodiam calcat, vt nil, quod caro blanditur, libeat, nil, quod carnalem vitam trucidat, spiritus perhorrescat.
℟ Regnum mundi et omnem ornatum seculi contempsi propter amorem domini mei Iesu Christi, Quem vidi, quem amaui, in quem credidi, quem dilexi.
℣ Eructauit cor meum verbum bonum, dico ego opera mea regi. Quem.
Aliud ℟ Specie tua et pulchritudine tua Intende, prospere procede et regna.
℣ Propter veritatem et mansuetudinem et iustitiam. Intende.
Aliud ℟ Audi, filia, et vide et inclina aurem tuam et obliuiscere populum tuum et domum patris tui et concupiscet rex decorem tuum, Quoniam ipse est dominus deus tuus.
℣ Induit te dominus vestimento salutis et indumento letitie circundedit te. Quoniam.
Aliud ℟ Fuit sacra virgo circundata varietate bonorum operum; Ideo Christus, filius dei, dilexit eam.
℣ Dilexit iustitiam et odiuit iniquitatem. Ideo Christus.
Canticum Te deum.
℣ Audi, filia, et vide et inclina auremn253 tuam, Quia concupiuit rex speciem tuam.

In laudibus
Ⱥ
Hec est virgo sapiens et vna de numero prudentum.
Psalmus Dominus regnauit cum ceteris.
Ⱥ Ueni, sponsa Christi, accipe coronam, quam tibi dominus preparauit in eternum.
Ⱥ Hec est virgo sapiens, quam dominus vigilantem inuenit.
Ⱥ Media nocte clamor factus est: "Ecce sponsus venit! Exite obuiam ei."
Ⱥ Tunc surrexerunt omnes virgines ille et ornauerunt lampades suas.
Capitulum Domine deus meus vt supra ad vesperas.

Hymnus
Iesu, corona virginum,
quem mater illa concepit,
que sola virgo parturit,
hec vota clemens accipe.
Qui pascis inter lilia
septus choreis virginum
sponsas decorans gloria
sponsisque reddens premia.
Quocunque pergis, virgines
sequuntur atque laudibus
post te canentes cursitant
hymnosque dulces personant.
Te deprecamur, largius
nostris adauge sensibus,
nescire prorsus omnia
corruptionis vulnera.
Deo patri sit gloria.
℣ Elegit eam deus et preelegit eam.
Ⱥ Simile est regnum celorum homini negociatori querenti bonas margaritas: inuenta vna preciosa dedit omnia sua et comparauit eam.
Psalmus Benedictus.
Alia Ⱥ Simile est regnum celorum sagene misse in mare et ex omni genere piscium congreganti, quam, cum impleta esset, educentes et secus littus sedentes elegerunt bonos in va‹sa› sua, malos autem foras miserunt.

Ad tertiam
Capitulum Domine deus meus.
℟ Diffusa est gratia in labijs tuis.
℣ Propterea benedixit te deus in eternum. In labijs. Gloria. Diffusa est.
℣ [527 | cc.iij.] Specie tua et.

Ad sextam
Capitulum Ecclesiastici lj.
Laudabo nomen tuum assidue et collaudabo illud in confessione, et exaudita est oratio mea.
℟ Specie tua Et pulchritudine tua.
℣ Intende, prospere procede et regna. Et. Gloria. Specie.
℣ Adiuuabit eam.

Ad nonam
Capitulum ibidem
Liberasti me de perditione et eripuisti me de tempore iniquo. Propterea confitebor tibi et laudem dicam nomini tuo, domine deus meus.
℟ Adiuuabit eam Deus vultu suo.
℣ Deus in medio eius non commouebitur. Deus. Gloria. Adiuuabit.
℣ Elegit eam deus vt supra ad Benedictus.

Ad secundas vesperasn254
Antiphone de laudibus
Psalmi de die.
Capitulum Domine deus meus.
℟ Regnum mundi.
Hymnus Uirginis proles.
℣ Diffusa est gratia.
In euangelio Ⱥ Uirgo Christo amabilis, in omnibus laudabilis, pietate autem ineffabilis, tu plenum semper manens gaudium omnium in te fideliter sperantium, exaudi nos supplices ad te pie clamantes.
Psalmus Magnificat.

DE UNA UIRGINE NON MARTYRE
Omnia vt supra.

Capitulum ij Corinthiorum x.
Qui gloriatur, in domino glorietur. Non enim qui seipsum commendat, ille probatus est, sed quem deus commendat.
℟ Regnum mundi.
Hymnus Uirginis proles cum his ℣ Huius obtentu. Gloria.

Ad laudes
vt supra.
Capitulum Qui gloriatur, in domino vt supra ad vesperas.

Oratio
Exaudi nos, deus, salutaris noster, vt sicut de beate N, virginis tue, festiuitate gaudemus, ita pie deuotionis erudiamur affectu. Per.

Ad sextam
Capitulum ij. Corinthiorum x.
Emulor enim vos dei emulatione. Despondi enim vos vni viro, virginem castam exhibere Christo.

Ad nonam
Capitulum Sapientie 7.
Sapientia vincit malitiam. Attingit ergo a fine vsque ad finem fortiter et disponit omnia suauiter.

IN NATALI PLURIMARUM UIRGINUM
Ad vesperas
Ⱥ super psalmos diei Uirgines sancte dei, orate pro nobis, vt scelerum veniam per vos accipere mereamur.

Capitulum Sapientie iiij.
O quam pulchra est casta generatio cum claritate! Immortalis est enim memoria illius, quoniam et apud deum nota est et apud homines.
℟ Audiui vocem de celo venientem: "Uenite, omnes virgines sapientissime, Oleum recondite in vasis vestris, dum sponsus aduenerit."
℣ Media nocte clamor factus est: "Ecce sponsus venit!" Oleum.
Hymnus Iesu, corona virginum.
℣ Adducentur regi virgines domino In letitia et exultatione.
Ⱥ Quinque prudentes virgines acceperunt oleum in vasis suis cum lampadibus; media autem nocte [528] clamor factus est: "Ecce sponsus venit! Exite obuiam Christo domino."

Oratio
Deus, qui sanctam nobis solennitatem pro commemoratione sanctarum virginum tuarum gloriosa passione fecisti, adesto familie tue precibus et da, vt quarum hodie festa celebramus, meritis et intercessionibus adiuuemur. Per dominum.
Inuitatorium Uirgines prudentes, aptate lampades vestras, ecce sponsus venit! Exite obuiam ei.
Psalmus Uenite.
Aliud inuitatorium Regem virginum dominum venite, adoremus.
Hymnus Iesu, corona virginum cc.ij.
Ⱥ Simile est regnum celorum et cetera vt supra.
℣ cum istis responsorijs et ℣ Adducentur regi virgines domino In letitia et exultatione.
℟ Innumerabilis virginum chorus spreta liberorum propagine, Dum sponso, qui in celis est, perenni mente, actu et habitu applicari maluit.
℣ Ecce florentem mundum mentis despectu calcauit. Dum sponso.
℟ Feliciter virgines vincunt mundum, Que post victoriam vinci non norunt.
℣ Beate de prelio redeunt, hostem autem victrices moriendo deuincunt. Que.
℟ Media nocte clamor factus est: "Ecce sponsus venit! Exite obuiam ei." Tunc surrexerunt omnes virgines ille et ornatis lampadibus suis Intrauerunt cum eo ad nuptias.
℣ Hora iam noctis media vox intonuit de celo lapsa: "Ecce sponsus venit!" Tunc.

In secundo nocturno
Ⱥ Date nobis de oleo et cetera cc.j.
℣ Prudentes virgines, aptate lampades vestras. Ecce sponsus venit! Exite obuiam ei.
℟ Offerentur regi virgines domino, Proxime eius adducentur tibi In letitia et exultatione.
℣ Adducentur in templum regi domino. In.
℟ Has virgines et fidei et corporis commendat integritas, Has vite sinceritas et meritorum exaltat sublimitas.
℣ Nomen ergo sempiternum dabit eis dominus, quod non peribit. Has vite.
℟ Quinque prudentes virgines acceperunt oleum in vasis suis cum lampadibus; Media autem nocte clamor factus est: "Ecce sponsus venit! Exite obuiam Christo domino."
℣ Tunc surrexerunt omnes virgines ille et ornauerunt lampades suas. Media.

In tertio nocturno
Ⱥ Nouissime veniunt cc.ij.
℣ Exultauerunt filie Iude Propter iudicia tua, domine.

Secundum Matheum xxv.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis parabolam hanc: "Simile est regnum celorum decem virginibus, que accipientes lampades suas exierunt obuiam sponso et sponse," et reliqua.
Homilia beati Gregorij pape. Lectio septima.
Sepe vos ammoneo, fratres charissimi, praua opera fugere, mundi huius inquinamenta deuitare, sed hodierna sancti euangelij lectione compellor dicere, vt et bona, que agitis, cum magna cautela timeatis, ne per hoc, quod a nobis rectum geritur, fauor aut gratia humana requiratur, ne appetitus laudis surripiat et quod foris ostenditur, intus [529 | cc.iiij.] a mercede vacuatur.
℟ Simile est regnum celorum decem virginibus, que accipientes lampades suas exierunt obuiam sponso et sponse.
℣ Prudentes virgines accipientes oleum cum lampadibus. Exierunt.

Lectio octaua.
Ecce enim redemptoris voce decem virginibus regnum celorum simile dicitur, que omnes dicuntur virgines et tamen intra beatitudinis ianuam non sunt omnes recepte, quia earum quedam dum de virginitate sua gloriam expetunt, foris in vasis suis oleum habere noluerunt.
℟ O Christi sponse ter sancte terque beate, Cum prece deuota famulantum sumite vota.
℣ Iam Christo iuncta sponsoque deo sociata.n255 Cum.

Lectio nona.
Quid itaque in hac sententia nisi presens ecclesia regnum celorum dicitur? Et quia ex vtroque sexu multitudo fidelium colligitur, sancta ecclesia Christi decem virginibus similis denunciatur, in qua quia mali cum bonis et reprobi cum electis admixti sunt, recte similis virginibus prudentibus et fatuis esse perhibetur.
℟ Audiui vocem de celo vt supra ad vesperas.
Canticum Te deum.
℣ Offerentur regi virgines domino In letitia et exultatione.

In laudibus
Ⱥ
On256 quam pulchra est casta generatio cum claritate.
Psalmus Dominus regnauit cum ceteris.
Ⱥ Prudentes virgines acceperunt oleum in vasis suis cum lampadibus.
Ⱥ Uirgines prudentes, aptate lampades vestras. Ecce sponsus venit! Exite obuiam ei.
Ⱥ Uirgines domini, dominum benedicite in eternum.
Ⱥ Tunc surrexerunt omnes virgines ille et oranuerunt lampades suas.
Capitulum O quam pulchra est casta vt supra ad vesperas.
Hymnus Rex gloriose virginum, corona bb.ij.
℣ Aurem benignam. Tu vincis in virginibus parcendo continentibus, tu vince. Deo patri.
℣ Prudentes virgines, aptate lampades supra in secundo nocturno.
Ⱥ Simile est regnum celorum decem virginibus, que accipientes lampades suas exierunt obuiam sponso et sponse; quinque erant fatue et quinque prudentes, alleluya, alleluya, alleluya.
Psalmus Benedictus.
Oratio vt supra.

Ad tertiam
Capitulum O quam pulchra est supra ad vesperas.
℟ Adducentur regi virgines.
℣ Post eam proxime eius offerentur tibi.
℣ Exultauerunt filie Iude.

Ad sextam
Capitulum Emulor enim vos vt supra cc.iij.
℟ Exultauerunt filie Iude.
℣ Propter iudicia tua, domine.
℣ Prudentes virgines, aptate.

Ad nonam
Capitulum Sapientia vincit malitiam ibidem.
℟ Prudentes virgines, aptate lampades vestras.
℣ Ecce sponsus venit! Exite obuiam ei.
℣ Offerentur regi virgines domino.

In secundis vesperis
Ⱥ O quam pulchra est supra ad laudes.
Alia omnia supra in primis vesperis.
Capitulum O quam pulchra est.
℟ Audiui vocem.
Hymnus Iesu, corona virginum.
℣ Adducentur regi virgines domino supra.
In euangelio Ⱥ Dum autem irent emere, venit sponsus et que parate erant intrauerunt cum eo ad nuptias et clausa est ianua; nouissime autem veniunt et relique virgines dicentes: "Domine, domine, aperi nobis!" At ille respondens ait: "Amen dico vobis: nescio vos." Uigilate itaque, quia nescitis diem neque horam.
Psalmus Magnificat.

Illustrasjon

[531 | cc.v.] IN COMMEMORATIONE SANCTE CRUCIS
Ad primas vesperas
Ⱥ Ecce crucem domini! Fugite, partes aduerse! Uicit leo de tribu Iuda, radix Dauid, alleluya.
Psalmi feriales.

Capitulum Ad Philippenses secundo.
Christus factus est pro nobis obediens vsque ad mortem, mortem autem crucis. Deo gratias.

Hymnus
Salue crux sancta, salue mundi gloria,
vera spes nostra vera ferens gaudia,
signum salutis, salus in periculis,
vitale lignum vitam portans omnium.
Te adorandam, te crucem viuificam,
in te redempti dulce decus seculi
semper laudamus, semper tibi canimus,
per lignum serui, per te sumus liberi.
Originale crimen necans in cruce
nos prauitatis, Christe, munda maculis,
Humanitatem miseratus fragilem
per crucem sanctam lapsis dona veniam.
Protege, salua, benedic, sanctifica
populum cunctum crucis per signaculum,
morbos auerte corporis et anime,
hoc contra signum nullum stet periculum.
Sit deo patri laus in cruce filij,
sit coequalis laus sancto spiritui,
ciuibus summis gaudium sit angelis,
honor in mundo sit crucis commemoratio. Amen.
℣ Hoc signum crucis erit in celo.
℟ Cum dominus ad iudicandum venerit.
In euangelio Ⱥ Sanctifica nos domine signaculo sancte crucis, vt fiat nobis obstaculum contra sceua iacula inimicorum, defende nos, domine, per lignum sanctum et per precium iusti sanguinis tui, in quo nos redemisti.
Alia in euangelio Ⱥ Crux fidelis inter omnes, arbor vna nobilis, nulla silua talem profert fronde, flore, germine, dulce lignum dulces clauos, dulcia ferens pondera, assis nobis custodia contra inimici iacula, alleluya.
Alia Ⱥ Salue crux sancta, arbor digna, per te queque destruantur partes aduerse; o crux sancta, o crux benedicta, per tua sancta signacula Christus nos benedicat in secula.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui vnigeniti filij tui, domini nostri Iesu Christi, precioso sanguine viuifice crucis vexillum sanctificare voluisti, concede, quesumus, eos, qui eiusdem sancte crucis gaudent honore, tua quoque vbique protectione gaudere. Per eundem.

Ad matutinas
Inuitatorium Uenite adoremus dominum, Qui suspensus est in ligno.
Psalmus Uenite.
Hymnus Salue crux vt supra.

In primo nocturno
Ⱥ super psalmos Crux benedicta nitet, dominus qua carne pependit atque cruore suo vulnera nostra lauit.
Psalmus Domine dominus noster.
Ⱥ Dulce lignum dulces clauos, dulce pondus sustinuit, quod meruit portare precium huius seculi.
Psalmus Celi enarrant.
Ⱥ Lignum vite cruce tua, domine, manifestatum est, mors enim per ipsam damnata est et mundus omnis per illam illuminatus est, omnipotens domine, gloria tibi.
Psalmus Domini est terra.
℣ Adoramus te, Christe, et benedicimus tibi, Quia per sanctam crucem [532] tuam redemisti mundum.

Sequentia responsoria vicissim habeantur cum tribus lectionibus.
℟ Dulce lignum dulces clauos, dulce pondus sustinuit, Quod dignum fuit portare precium huius seculi.
℣ Hoc signum crucis erit in celo, cum dominus ad iudicandum venerit. Quod.
℟ Hoc signum crucis erit in celo, cum dominus ad iudicandum venerit; Tunc manifesta erit abscondita cordis vestri.
℣ Cum sederit filius hominis in sede maiestatis sue et ceperit iudicare seculum per ignem. Tunc.
℟ O crux gloriosa, o crux adoranda, O lignum preciosum et admirabile signum, per quod et diabolus est victus et mundus Christi sanguine redemptus.
℣ O crux admirabilis, euacuatio vulneris, restitutio sanitatis. O lignum.

In secundo nocturno
Ⱥ Per tuam crucem salua nos, Christe saluator, qui mortem nostram moriendo destruxisti et vitam resurgendo reparasti.
Psalmus Deus noster refugium.
Ⱥ Adoramus te, Christe, et benedicimus tibi, quia per sanctam crucem tuam redemisti mundum.
Psalmus Iubilate d.vj.
Ⱥ Salua nos, Christe saluator, per virtutem sancte crucis, qui saluasti Petrum in mari, miserere nobis.
Psalmus Deus iudicium e.j.
℣ Hoc signum crucis.
℟ Per signum crucis de inimicis nostris Libera nos, deus noster.
℣ Salua nos, Christe saluator, per virtutem sancte crucis. Libera.
℟ Tuam crucem adoramus, domine, tuam gloriosam recolimus passionem, Miserere nobis, qui passus es pro nobis.
℣ Adoramus te, Christe, et benedicimus tibi, quia per crucem tuam redemisti mundum. Miserere.
℟ O crux admirabilis, in cuius ramis pependit thesaurus et redemptio captiuorum, Gaudet totus mundus, quia redemptus est sanguine domini sui.
℣ Nos autem gloriari oportet in cruce domini nostri Iesu Christi. Gaudet.

In tertio nocturno
Ⱥ super psalmos Saluator mundi, salua nos, qui per crucem et sanguinem redemisti nos, auxiliare nobis te deprecamur, deus noster.
Psalmus Cantate j.
Ⱥ Tuam crucem adoramus, domine, tuam gloriosam recolimus passionem, Miserere nostri, qui passus es pro nobis.
Psalmus Dominus regnauit j.
Ⱥ Super omnia ligna cedrorum tu sola excelsior, in qua vita mundi pependit, in qua Christus triumphauit et mors mortem superauit.
Psalmus Dominus regnauit ij f.iij.
℣ Nos autem gloriari.
℟ Crux fidelis inter omnes, arbor vna nobilis, nulla silua talem profert fronde, flore, germine, Dulce lignum dulces clauos, dulce pondus sustinet.
℣ Super omnia ligna cedrorum tu sola excelsior. Dulce.
℟ O crux gloriosa, o crux adoranda, o lignum preciosum et admirabile signum, Per quod et diabolus est victus et mundus Christi sanguine redemptus.
℣ Dulce lignum dulces clauos, dulce pondus sustinuit, que digna fuit portare precium huius seculi. Per.
℟ Per tuam crucem salua nos, Christe redemptor, Qui mortem nostram moriendo destruxisti et vitam resurgendo reparasti.
℣ Miserere nostri, Iesu benigne, qui passus es clementer pro nobis. Qui.
Psalmus Te deum.
℣ Omnis terra.

In laudibus
Ⱥ
O magnum pietatis opus! Mors mortua tunc est, quando in ligno mortua vita fuit.
Ⱥ Per signum crucis de inimicis nostris libera nos, deus noster.
Ⱥ O crux admirabilis, euacuatio [533 | cc.vj.] vulneris, restitutio sanitatis.
Ⱥ Nos autem gloriari oportet in cruce domini nostri Iesu Christi.
Ⱥ Crux alma fulget, per quam salus reddita est mundo, crux vincit, crux regnat, crux repellit omne crimen, alleluya.
Capitulum Christus factus.

Hymnus
Signum crucis mirabile
olim per orbem renitet,
in quo pependit innocens
Christus, redemptor omnium.
Hec arbor est sublimior
cedris, habet quas Libanus,
que poma nescit noxia
sed ferre vite premia.
Tu Christe, rex pijssime,
huius crucis signaculo
horis, momentis omnibus
munire nos non abnuas,
Ut ore tibi consono
et corde deuotissimo
possimus omni tempore
laudes referre debitas.
Presta, redemptor omnium,
vt per crucis mysterium
celestis vite gaudijs
fruamur in perpetuum. Amen.
℣ Dicite in nationibus, Quia dominus regnauit in ligno.
Ⱥ O crux splendidior cunctis astris, mundo celebris, hominibus multum amabilis, sanctior vniuersis, que sola fuisti digna portare talentum mundi; dulce lignum dulces clauos, dulcia ferens pondera, salua presentem cateruam in tuis hodie laudibus congregatam.
Alia Ⱥ O crux, viride lignum, quia super te pependit redemptor Israel, o quam dulce lignum quam dulces clauos, quam dulcia ferens pondera, o quam preciosum lignum, quam preciosa gemma, que Christum meruit sustinere, per quam salus mundi facta est, alleluya.
In euangelio Ⱥ O crux benedicta, que sola fuisti digna portare regem celorum et dominum.
Psalmus Benedictus.
Collecta vt supra

Ad horas diurnales antiphone de laudibus.

Ad tertiam
Capitulum Christus factus.
℟ Adoramus te.
℣ Hoc signum.

Ad sextam
Capitulum
Christus peccata nostra pertulit in corpore suo super lignum, vt peccatis mortui iusticie viuamus, cuius liuore sanati sumus.
℟ Hoc signum.
℣ Omnis terra.

Ad nonam
Capitulum
Mihi autem absit gloriari nisi in cruce domini nostri Iesu Christi, per quem michi mundus crucifixus est et ego mundo.
℟ Omnis terra.
℣ Dicite in nationibus.

Lectio prima.
Crux igitur dominica angelis et hominibus veneranda nobis est adoranda, quia iustissimum est, vt signum salutis nostre totis veneremur laudibus glorie. Nam dum sancte crucis insignia recolimus, ad memoriam deducimus, quod pro nobis in ipsa passus est dominus. Per crucem quippe captiuatus est diabolus et mundus liberatus, infernus despoliatus et paradisus iocundatus omnisque per orbem terrarum populus christianus ad regna celestia inuitatus.

Lectio secunda.
Ergo de triumpho sancte crucis celestis exultat patria, gaudet ecclesia, iudaica tabescit perfidia, mors subiugata sancte crucis victoria sua perit despoliata tyrannide nequissima. Ecce crux sancta facta est nobis clauis celi fortisque destructio inferni, que sola predigna fuit portare incomparabile precium huius seculi. Hoc signum salutis nostre tanta abundat bonitate, vt magnitudinem eius nulla sufficiat enarrare lingua perfecte.

Lectio tertia. [534] 
Aptissime vero et dignissime sancta crux corpore domini et sanguine sanctificata ab omnibus orthodoxis honoratur et colitur, quia quotidie munit peccatores, regit sanctos, fouet paruulos, confortat senes, lapsos erigit, iustos dirigit, iniustos corrigit et cultoribus suis omnibus protectionis sue munera et auxilia porrigit. Annuat ergo vnica spes nostra Christus, vita et salus nostra, vt semper per signum sue sancte crucis a cunctis nos protegat inimicis, pacem et salutem nobis tam corporum quam animarum hic et in futuro tribuat, peccata dimittat et ad regna celorum perducat.

Alia legenda. Lectio prima.
Inuidia diaboli mors intrauit in orbem terrarum. Ad mortem a diabolo propinatam non venerat homo vi adductus. Non enim cogendi potentiam diabolus habebat sed suadendi versutiam. Nisi consentires, nichil iniunxerit diabolus. Consensio tua, o homo, te perduxit ad mortem. A mortali mortales, nati a mortalibus mortales facti. Ab Adam omnes homines mortales; Iesus autem, filius dei, verbum dei, per quod facta sunt omnia, vnicus equalis patri mortalis factus est, quia verbum caro factum est et habitauit in nobis. Ergo mortem suscepit et mortem suspendit in cruce et de ipsa morte liberantur mortales.

Lectio secunda.
Quod in figura factum est apud antiquos, commemorauit illud dominus. Et sicut, inquit, Moyses exaltauit serpentem in heremo, ita exaltari oportet filium hominis, vt omnis, qui credit in eum, non pereat sed habeat vitam eternam. Magnum sacramentum! Prosternebatur in heremo populus ille morsibus serpentum, fiebat strages magna multorum in mortem, plaga enim dei erat corripientis et flagellantis, vt erudiret. Demonstratum est ibi magnum sacramentum rei future; ipse dominus testatur in hac lectione, vt nemo possit aliud interpretari, quam quod ipsa veritas de semetipsa dicat. Dictum est enim ad Moysen a domino, vt faceret eneum serpentem et exaltaret in heremo in ligno et admoneret populum Israel, vt quisquis morsus esset a serpente, illum serpentem exaltatum in ligno attenderet.

Lectio tertia.
Factum est, mordebantur homines, intuebantur et sanabantur. Quid sunt serpentes mordentes? Peccata de mortalitate carnis. Quid est serpens exaltatus? Mors domini in cruce. Quia enim a serpente mors, per serpentis effigiem figurata est. Mors serpentium letalis, mors domini vitalis. Attenditur serpens, vt nil valeat [535 | cc.vij.] serpens. Quid est hoc? Attenditur mors, vt nichil valeat mors. Sed cuius mors? Mors vite, si dici potest mors vite; immo quia dici potest, mirabiliter dicitur. Sed nunquid non erit dicendum, quod fuit faciendum? Ego dubitem dicere quod dominus pro me dignatus est facere?

Alia legenda. Lectio prima.
O vere bona et sancta crux Christi, quis te rite totam enarrare potest aut condigne laudare, que celestium archanorum pia es reuelatrix, mysteriorum dei sacra conuersatrix, sacramentorum Christi idonea dispensatrix? In te angeli gaudia sua accumulata conspiciunt. In te homines iura salutis sue cognoscunt. In te inferi iustam retributionem fraudis sue percipiunt. O bona crux, preterita renouas, presentia illustras, futura premonstras, perdita requiris, inuenta custodis, lapsa restituis et in viam pacis dirigis. Tu eterni regis es victoria ac celestis militie et terrigenarum potentia. O bona crux, tu peccatorum remissio, pietatis exhibitio, meritorum augmentatio. Tu infirmorum remedium, laborantium auxilium, lassorum refrigerium. Tu autem.

Lectio secunda.
O bona crux, tu status recte credentium, tu firmitas bene operantium, tu beatitudo rite perseuerantium. Et quicquid de redemptione mundi potest cogitari, quicquid lingua rite loqui, ad laudem tuam decentissime potest adaptari, quia quicquid in te laudatur, crucifixo in te regi Christo deputatur. Salue crux sancta, dei veneranda, que sapientia, lumen et doctrix es orbis terrarum, que et vera laus et amica virtus et clara philosophia apud celicolas terrigenasque indesinenter viges, quam magis decet imperialem vocari thronum quam seruile tormentum, quia imperator et rex noster Christus regnum sibi in te et potestatem in celo et in terra conquisiuit, hostes superauit et mundum deo reconciliauit. Tu autem.

Lectio tertia.
Christiani populi vexillum, framea, qua cum hoste sortimur bellum, te obsecramus, vt pectora infirma benedicas, vt dignis laudibus eterni regis in te triumphum valeamus decantare, quomodo scilicet celestia simul et terrena coniungas, pactum confirmes et mortis vincula dissoluas. Uirtus est animi habitus, nature decus, vite ratio, morum nobilitas et vite moderatio, que cuncta, o sancta crux, religiosis hominibus tradis et cuncta simul bene placita deo et salubria depromis, arbor odoris suauissimi et expansione pulchrarum frondium latissima, hortus deliciarum incomparabilis affluens vbertate largissima, floribus virtutum et folijs verborum iocundissima. Tu autem.

Illustrasjon
[536] Succurre, virgo gloriosa
Io. Reff.

[537 | cc.viij.] Omni sabbato ab octauis corporis Christi vsque ad aduentum domini et ab octauis epiphanie vsque ad dominicam quinquagesime agatur de commemoratione beate Marie virginis festis trium lectionum cum sequentia, et ipsis maioribus et similiter octauis sanctorum non impedientibus.

Ad vesperas
Ⱥ
Stella Maria maris, paris expers nos tuearis.
Psalmi de die.
Ⱥ Nescia virgo maris, paris hinc merito dominaris.
Ⱥ Sis lumen mentis, gentis solamen egentis.
Ⱥ Nos, virgo, munda, munda de criminis vnda.
Ⱥ Nobis propicia, pia sis in morte, Maria.

Capitulum ex historia
Beata es, virgo Maria, que dominum portasti, creatorem mundi; genuisti eum, qui te fecit, et ineternum permanes virgo.
℟ Uirgo parens Christi, paritura deum genuisti, fulgida stella maris, nos protege, nos tuearis, Dum paris et gaudes, cantant celi agmina laudes.
℣ Intercede pia pro nobis, virgo Maria. Dum.

Hymnus
Aue maris stella,
dei mater alma
atque semper virgo,
felix celi porta.
Sumens illud aue
Gabrielis ore
funda nos in pace
mutans nomen Eue.
Solue vincla reis,
profer lumen cecis,
mala nostra pelle,
bona cuncta posce.
Monstra te esse matrem,
sumat per te precem,
qui pro nobis natus
tulit esse tuus.
Uirgo singularis,
inter omnes mitis,
nos culpis solutos
mites fac et castos.
Uitam presta puram,
iter para tutum,
vt videntes Iesum
semper colletemur.
Sit laus deo patri,
summo Christo decus,
spiritui sancto
honor trinus et vnus. Amen.
℣ Diffusa est gratia.
Super Magnificat Ⱥ O fons hortorum, flos florum, gemma polorum, gloria sanctorum, vas morum, spes miserorum, splendor celorum, nos duc ad lumen eorum.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Concede nos, famulos tuos, quesumus, domine deus, perpetua mentis et corporis salute gaudere et gloriosa beate Marie semper virginis intercessione a presenti liberari tristicia et eterna perfrui leticia. Per dominum et cetera. Benedicamus in laudem Marie, celi regine, pie domino. Deo dicamus gratias.
Inuitatorium Uotis voce pie, plebs Christi, psalle Marie.
Psalmus Uenite.

Hymnus
Quem terra, ponthus, ethera
colunt, adorant, predicant
trinam regentem machinam,
claustrum Marie baiulat.
Cui luna, sol et omnia
deseruiunt per tempora,
perfusa celi gratia
gestant puelle viscera.
Beata mater, munere,
cuius supernus artifex
mundum pugillo continens
ventris sub archa clausus est.
Beata celi nuncio
fecunda sancto spiritu,
desideratus gentibus
cuius per aluum fusus est.
[538] Maria, mater gratie,
mater misericordie,
tu nos ab hoste protege
et hora mortis suscipe.
Gloria tibi, domine,
qui natus es de virgine,
cum patre et sancto spiritu
in sempiterna secula. Amen.

In primo nocturno
Ⱥ Nouum vas es veterum manibus allatum, in quo salutiferum fuit sal locatum.
Psalmus Domine dominus noster.
Ⱥ Florens es et eminens hortus voluptatis lignum vite continens, fontem pietatis.
Psalmus Celi enarrant.
Ⱥ Ligno vite refice tibi seruientes, fonte dignas effice mentes sitientes.
Psalmus Domini est terra.
℣ Diffusa est.

Lectio prima.
Sacrosanctam venerabilis dei genitricis Marie memoriam congrue diuinis laudibus catholica frequentat ecclesia, quia eius sine intermissone salutari indiget auxilio. Nam reuerentia, que matri domini defertur, illi etiam, qui eam talem fecit, vt virgo et mater esset, exhibetur. Ideoque totis desiderijs totisque preconijs eius insistamus laudibus, vt et matrem sentiamus nobis pijssimam, filium quoque eius iudicem serenissimum.
℟ Mystice prophetica te signarunt ora, stella non erratica, Iacob prefulgora, De stirpe Dauitica surgis vt aurora.
℣ Te vox angelica commendat, virgo decora. De stirpe.

Lectio secunda.
Opere quippe precium est, vt intentis celebretur laudibus in terris, cui angeli officiosissime famulantur in celis. Hec est sola, cui nulla virgo potest comparari, que tanta est, vt quanta sit non potest enarrari. Hanc sancti expectabant patriarche, hanc preconizabant prophete omnesque, quos spiritussanctus attigerat, optabant videre.
℟ Mundi lux primaria, decor creature, te precessit nuncia per modum figure, O lumen et gloria humane facture.
℣ Nobis irradia dans vitam ducere pure. O lumen.

Lectio tertia.
Hec tanta tamque sancta regia virgo digno exigit venerari preconio, cuius constat mundum saluari suffragio. Hec est, inquam, fenestra celi, aurora solis, eterni ianua paradisi veri et archa propiciatorij. Hec est ergo domina reginarum, decus mulierum, gemma virginum, lux seculorum, congratulatio angelorum, regina celorum, consolatio miserorum, refugium peccatorum omniumque reparatio credentium. Quicquid igitur boni mundus habet, ab illa habet, ex qua salutis nostre initium manat. Hec nobis suis semper subuenire dignetur veneratoribus atque pie sacris precibus nos a vicijs purget omnibus seque considerare et laudare donet in celestibus.
℟ Urna manne mentibus vnde dulcis esus, igneis ardoribus rubus es illesus Monsque sine manibus de quo lapis cesus.
℣ Est ex visceribus castis natus [539 | dd.j.] tibi Iesus. Monsque.

In secundo nocturno
Ⱥ Propiciatorium archam dei velans, fac nobis propicium deum carne celans.
Psalmus Eructauit c.viij.
Ⱥ Salomonis ferculum, Moysi fiscella, sis nobis vehiculum a mundi procella.
Psalmus Deus noster d.j.
Ⱥ Iuxta pium residens throno Salomonem, nostre paci prouidens fac petitionem.
Psalmus Fundamenta e.8.
℣ Specie tua et pulchritudine.

Lectio quarta.
Beata dei genitrix, semper virgo Maria, templum domini, sacrarium spiritussancti, virgo ante partum, virgo in partu, virgo post partum, iure tibi gratiarum et laudum debentur preconia, cum per tua mundum constet saluari suffragia. Accipe itaque exiles et, quamuis meritis tuis impares, gratiarum actiones, et cum susceperis vota, culpas nostras orando excusa. Sit per te excusabile totum, quod deliquimus, sit per te impetrabile, quod fide recta ac mente pura poscimus. Accipe quod offerimus, impetra quod rogamus, excusa quod timemus. Non enim potiorem inuenimus ad placandam iram iudicis quam te, que meruisti mater existere eiusdem redemptoris et iudicis.
℟ Margarita fulgida, rosa sine spina, virgo, virga arida florens vi diuina, Ex te creuit sapida nux amigdalina.
℣ Infirmis placida que nobis sit medicina. Ex te.

Lectio quinta.
Nosti, beatissima virgo Maria, nostre defectum infirmitatis, nosti quam sit lubricus status nostre misere fragilitatis. Ergo si in tuis laudibus non inuenimur idonei male viuendo, veniale tamen sit ad salutem, quod in tua memoria frequentat presumptio nostra. Occurre, mater, occurre filio rogatura pro nobis, quos terret expectatio iudicis in tormentis. Et quem inuenire culpis exigentibus timemus iratum, tu precibus tuis assiduis nobis reddere cura placatum.
℟ Pulchra es vt scinthia et venus scintillans, dulcis in memoria fauus mel distillans, Fiat tua gratia firma mens vacillans.
℣ Ne trahat in vicia nos hostis fraude cauillans. Fiat.

Lectio sexta.n257
O sacratissima virgo Maria, intemerate virginitatis sanctitas et angelice puritatis integritas, iam nunc suscipe vota precantum et admitte intra diuine exauditionis sacrarium. Ad te, domina, faciem mentis, ad te cordis et corporis oculos reducimus, vt precaminum nostrorum euicta suspirijs deum exorare non desinas pro seruorum excessibus. Tu es enim regina celorum, domina angelorum, via errantium, portus naufragantium, consolatio periclitantium, spes et refugium omnium in te credentium et sperantium. Succurre igitur, alma dei genitrix, miseris ad te confugientibus, auxiliare in te confidentibus, sentiant omnes tuum iuuamen, qui deuote frequentauerint gloriose laudis tue commemorationem.
[540] ℟ Coloris saphirei tu es firmamentum, vbi thronus filij tuum ornamentum, Reis vrbs refugij, egrorum fomentum.
℣ Huius in exilij latebris remoue nocumentum. Reis.

In tertio nocturno
Ⱥ Signum magnum femina est amicta sole, sic refulges, domina gloriosa, prole.
Psalmus Cantate j f.ij.
Ⱥ Oliua fructifera, decus castitatis, claudis intra viscera deum maiestatis.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.
Ⱥ Ut Hester propicia, celorum regina, aures ad suspiria tuorum inclina.
Psalmus Cantate ij f.iij.
℣ Adiuuabit eam.

Lectio septima.
Alma virgo Maria, tanto es cunctis angelorum spiritibus in conspectu filij tui, domini nostri, gloriosior, quanto ab ipso fieri meruisti beatior. Obsecramus igitur lachrimosis te suspirijs, vt ad gemitum nostri meroris aures tue inclines magnifice pietatis, quoniam fidem aliquando domino nostro Iesu Christo promisimus sed male viuendo hactenus mentiti sumus. Surge ergo, beata Maria, misericorditer actura pro nobis, surge et amplectere misericordiam redemptoris. Da preces pro nobis, quos cernis offensos ante oculos conditoris. Cecos cordium oculos terge et semitarum iusticie lumen ostende. Orando a nobis subtrahe vicia et virtutum sanctarum plantaria nobis insere. Impetra cursum, quo supernum consequamur brauium.
℟ Paradisi ianua, vite spes et via, tibi seruit cernua celi hierarchia, Te decet assidua laus, regina pia.
℣ Nobis, virgo, tua prece detur gratia dya. Te decet.

Lectio octaua.
O sanctissima virgo Maria, nos, qui hoc credimus, quod virgo et mater dei sis credendo sentiamus, quod pro nobis depreceris et iuxta petentium vota impetrata assequaris. Et qui confitemur te deum peperisse et hominem, gaudeamus per te nobis aduenisse salutem. Et qui te fatemur omnibus esse meliorem, gaudeamus per te perpetuam recepisse felicitatem. Et quotienscunque ad nos processerit diuina miseratio, tua (ne inflemur) assistat tuitio. Et si processerit tribulatio vel tentatio, ne labamur, tua sancta sit presens intercessio.
℟ Miris rex ethereus te ditauit donis, thronus es eburneus celi prestans thronis, Expers flos virgineus fuit lesionis.
℣ Uellere quando deus se vestiuit Gedeonis. Expers.

Lectio nona.
O beata virgo Maria, quis tibi digne valeat iura gratiarum et laudum preconia impendere, que singulari tua benignitate mundo succurristi perdito? Quas tibi laudes generis humani fragilitas persoluet, que sola tuo commercio recuperandi nobis aditum inuenisti? Accipe itaque nostras quascunque laudes et quam‹uis› meritis tuis impares gratiarum actiones. Admitte preces nostras intra tue sacrarium exauditionis et reporta nobis antidotum reconsiliationis. Sit tibi compassio super afflictis, sit pius affectus super celorum peregrinis. Et eum semper te letantem [541 | dd.ij.] aspicis, fletus nostros, quos ad deum ipsa admittis, conuerte, rogamus, in gaudium propriumque pro nobis interpellans filium. Sancta Maria, succurre miseris, iuua pusillanimes, refoue flebiles, ora pro populo, interueni pro clero, intercede pro deuoto femineo sexu; sentiant omnes tuum leuamen, quicunque celebrant tuam commemorationem.
℟ Maria, viuentium puteus aquarum, fons crescens in fluuium, vena veniarum, Riga prata mentium riuis gratiarum.
℣ Uite principium, fons horti deliciarum. Riga.
Te deum.
℣ Benedicta tu in mulieribus, sancta dei genitrix, Et benedictus fructus ventris tui.

In laudibus
Ⱥ
In te, Iacob situla, ros descendit celi, dum fuisti credula misso Gabrieli.
Psalmus Dominus regnauit cum ceteris.
Ⱥ Hortus es aromatum delectans dilectum, dulcis fons charismatum dulcorans affectum.
Ⱥ Austro flante floridus es conclusus hortus, fons signatus, placidus in procellis portus.
Ⱥ Nubes leuis baiula domini fuisti, quem cum carnis nebula in mundum vexisti.
Ⱥ Fons et mater gratie, gratiam propina, que nos hic in acie seruet a ruina.

Capitulum
Te laudant angeli, sancta dei genitrix, que virum non cognouisti et dominum in tuo vtero baiulasti; concepisti per aurem, vt benedicta dicaris inter omnes mulieres.

Hymnus
O gloriosa domina,
excelsa super sidera,
qui te creauit prouide
lactasti sacro vbere.
Quod Eua tristis abstulit,
tu reddis almo germine,
intrent vt astra flebiles,
celi fenestra facta es.
Tu regis alti ianua
et porta lucis fulgida,
vitam datam per virginem,
gentes redempte, plaudite.
Maria, mater gratie,
mater misericordie,
tu nos ab hoste protege
et hora mortis suscipe.
Gloria tibi, domine et cetera vt supra.
Ad matutinas
℣ Elegit eam.
Super Benedictus Ⱥ Uirgo, decus virginum, potens imperatrix, spes et salus hominum, vite restauratrix, sis post luctus terminum mitis consolatrix.
Psalmus Benedictus.

Ad tertiam
Capitulum
Maria virgo, semper letare, que meruisti Christum portare, celi et terre conditorem, quia de vtero tuo protulisti mundi saluatorem.
℟ Sancta dei genitrix, Uirgo semper Maria.
℣ Intercede pro nobis ad dominum nostrum Iesum Christum. Uirgo. Gloria. Sancta dei.
℣ Ora pro nobis.

Ad sextam
Capitulum ex historia.
Per te, dei genitrix, nobis est vita perdita data, que de celo suscepisti prolem et mundi genuisti saluatorem.
℟ Ora pro nobis, Sancta dei genitrix.
℣ Ut digni efficiamur gratia Christi. Sancta dei. Gloria patri. Ora pro nobis.
℣ Speciosa facta es et suauis.

Ad nonam
Capitulum ex historia.
Benedicta et venerabilis es, virgo Maria, que sine tactu pudoris inuenta es mater saluatoris.n258
℟ Speciosa facta es et suauis In delicijs tuis.
℣ Sancta dei genitrix. In delicijs. Gloria. [542] Speciosa.
℣ Elegit eam deus.

Item alie lectiones de nostra domina.
Lectio prima.
Adest nobis, dilectissimi, dies venerabilis beate Marie virgini dedicatus et ideo gaudeat terra nostra tante virgini debitum officium exhibendo. Hec est enim flos campi, de qua ortum est preciosum lilium conuallium, per cuius partum mutatur natura prothoplastorumque deletur culpa. Precisum est in ea illud Eue infelicitatis elogium, de qua dicitur: In dolore parturies filios, quia ista in leticia dominum parturiuit. Eua enim luxit, ista exultauit, Eua lachrimas, Maria gaudium in vtero portauit, quia illa peccatorem, ista edidit innocentem. Impleta est Maria gratia et Eua euacuata est a culpa; maledictio Eue in benedictionem mutatur Marie.

Lectio secunda.
Mater generis nostri penam intulit mundo, genitrix domini nostri salutem attulit mundo. Auctrix peccati Eua, auctrix meriti Maria. Eua occidendo obfuit, Maria viuificando profuit. Percussit illa, sanauit ista. Pro inobedientia enim obedientia commutatur, fides pro perfidia compensatur. Quis ergo, o beata Maria, digne tibi valeat iura gratiarum et laudum preconia impendere, que tuo singulari merito mundo succurristi perdito? Quas tibi laudes fragilitas humani generis persoluat, que solo tuo commercio recuperandi aditum inuenisti? Accipe itaque quascunque exiles et meritis tuis impares gratiarum actiones, et cum susceperis vota, culpas nostras orando excusa.

Lectio tertia.
Admitte, pijssima dei genitrix, preces nostras intra sacrarium tue exauditionis et reporta nobis antidotum reconciliationis. Sit per te excusabile, quod per te ingerimus, fiat impetrabile, quod fida mente poscimus. Accipe quod offerimus, dona quod rogamus et excusa quod timemus. Sancta Maria, succurre miseris, iuua pusillanimes, refoue flebiles. Ora pro populo, interueni pro clero, intercede pro deuoto femineo sexu. Sentiant omnes tuum leuamen, quicunque celebrant tuam commemorationem. Assiste parata votis poscentium et repende omnibus optatum affectum. Sit tibi studium assidue orare pro populo dei, que meruisti benedicta offerre precium mundi.

Lectio quarta.
Si deum, karissimi, ore prophetico in sanctis suis laudare iubemur, multomagis in veneratione beate Marie virginis, matris eius, oportet eum cum hymnis et canticis extollere et dignis deo iubilare preconijs ac mysticis honorare muneribus. Nulli dubium enim, quin totum ad gloriam laudis Christi pertineat quicquid digne genitrici sue impensum fuerit ac solenniter exhibitum.

Lectio quinta.
Timeo autem satis, ne dum eam laudare volo, ipse reprobus efficiar et indignus [543 | dd.iij.] laudator inueniar, profecto cum nec sanctitas nec facundia suppetat, vt beatam et gloriosam virginem laudare queam. Quoniam vt verum fatear quicquid humanis potest dici verbis minus est a laude celi, que diuinis est et angelicis excellentius predicata et laudata preconijs, a prophetis quidem prenunciata, a patriarchis figuris et enigmatibus presignata, ab euangelistis exhibita et monstrata, ab angelo venerabiliter atque officiosissime salutata.

Lectio sexta.
Qualis autem et quanta erat virgo beata diuinitus declaratur, cum angelus ait: 'Aue gratia plena, dominus tecum, benedicta tu in mulieribus.' Talibus namque decebat virginem oppignorari muneribus, vt esset gratia plena, que celis dedit gloriam, terris deum pacemque refudit gentibus, fidem populis, vicijs finem, vite ordinem, moribus disciplinam. Uere gratia plena, per quam largo sanctispiritus imbre superfusa est omnis creatura. Et ideo satis eam deuotissime primum angelus veneratur et salutat.

Lectio septima.
Non, fateor, simplex vel consueta fuit hec salutatio sed omni ammiratione digna. Siquidem venerationis fuit delatio, oblatio muneris, famulatus obsequij, quia et si in sanctis patribus et prophetis gratia fuisse creditur, non tamen eatenus plena. In Mariam vero totius gratie, que in Christo est, plenitudo venit, quamquam aliter. Et ideo inquit: 'Benedicta tu inter mulieres.' Ac per hoc quicquid maledictionis infusum est per Euam, totum abstulit benedictio Marie. Insuper et gratiam refudit Christi ortus, quam non habuit prius omnis mundus.

Lectio octaua.
Igitur quod natura non habuit, vsus nesciuit, ignorauit ratio, mens non capit humana, pauet celum, stupet terra, creatura omnis, etiam celestis, ammiratur. Hoc totum per Gabrielem Marie diuinitus nunciatur et per Christum adimpletur. Qua de causa de tali tantaque loqui indignum me fateor sed et puto, quod nemo presumat, nisi qui quanta sint, que panduntur, ignorat. Tamen et si ad hec nemo idoneus inuenitur, votis omnibus cessare non debet etiam peccator a laudibus, quamuis explere nequeat, quod sentitur.

Lectio nona.
Propterea, karissimi, quia iter salutis nostre in laudibus est saluatoris, hortor vos: nolite cessare a laudibus Marie. Quod si virgo es, gaude, quia meruisti esse et tu quod laudas. Quod si continens, venerare et lauda, quia non aliunde constat, vt possis esse continens, quam ex Christi gratia, que plenissime fuit in Maria, quam laudas. Quod si in coniugio aut peccatis, nichilominus confitere et lauda, quia inde omnibus misericordia profluxit et gratia, vt laudent. Et quamuis non sit speciosa laus in ore peccatoris, nolite cessare, quia inde promittitur tibi venia, vnde et omnibus vt laudes.

Item alie lectiones de sancta Maria.
Lectio prima.
Beata et gloriosa virgo Maria quamuis dudum incomparabilis [544] esset vniuersis, que sub celo sunt, virginibus, vt decenter possit in se suscipere diuinitus admixtionem salua vtraque natura, tamen cum gratia repletur, cum spiritusancto perfunditur, cum virtute altissimi obumbratur, fit preciosior meritis celsis, sublimior fastigijs, pulchrior sanctitate, gloriosior suorum prerogatiuis meritorum, ita vt nullis iam vsibus sit ipsa eademque mancipata nisi diuinis.

Lectio secunda.
Tantam ac talem virginem tamque preclaram venerari multum conuenit et vltra angelicam quodammodo dignitatem, quantum fas est, et cum gaudio laudibus dignissime efferri. Et enim si mirabilis est angelorum virtus et fraternitas perpetuitatis, mirabilior tamen est virtus in Maria, quam obumbrauit virtus altissimi, et vltra omnem virtutem sit angelicam quod factum est in ea et admirabile cunctis seculis sacramentum.

Lectio tertia.
Per hoc igitur etiam angelis exinde prestatur gratia, cum instaurantur omnia ab eo, quem venerantur et adorant super se, Christum regem dominum natum ex eadem virgine. Hinc et Maria cunctis tanto venerabilior, quanto et gloriosior. Et quanto virtute altissimi extollitur ad sublimia, tanto clarior resultat in gloria. Plena siquidem gratia, plena deo, plena virtutibus, quomodo non possideret pleniter gloriam claritatis eterne, quam plenissime accepit, vt mater fieret saluatoris?

Lectio quarta.
Celebrate, anime caste, virginis diem, que celestem nobis vitam in terris ostendit. Amate quam colitis et colite quam amatis. Tunc autem eam vere colitis et amatis, si imitari velitis ex toto corde quam laudatis. Habetis in ea magisteria probitatis expressa, quid primum eligatis, quid respuere, quid sequi debeatis?

Lectio quinta.
Prima Marie virtus est fundamentum omnium virtutum et custos: humilitas ipsa, de qua gloriatur dicens: 'Quia respexit humilitatem ancille sue. Ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes.' Primum discendi incitamentum nobilitas est magistri, deinde merces laboris; merces autem laboris optimi fructus beatitudinis. Quid autem nobilius matre domini, quid splendidius ea, quam splendor elegit paterne glorie? Quid castius ea, que corpus Christi sine contagio corporis generauit? Et tamen in ea solam humilitatem respexisse dominum profitetur.

Lectio sexta.
Ideoque, si placeret talis ac tanta virgo, placeat et opus virtutis eius, cuius vita omnium disciplina est, cuius mores instituta sunt omnium ecclesiarum, que precellit cunctis, supereminet vniuersis. Propterea quecunque anima sibi ab ea optat premium et implorat auxilium, debet imitari exemplum, et vt imaginem reformet integritatis, faciem imprimere debet in sculptura spiritussancti. Quoniam hinc est hortus conclusus, fons signatus, [545 | dd.iiij.] puteus aquarum viuentium, ad quam nulli potuerunt doli irrumpere neque preualuit fraus inimici sed permansit sancta mente ac corpore, multis donorum priuilegijs sublimata.

Lectio septima.
Uirga de radice Iesse procedens virgo dei genitrix est, flos filius eius. Flos vtique virginis filius est, flos candidus et rubicundus, electus ex milibus, flos, in quem prospicere desiderant angeli, flos, ad cuius odorem reuiuiscunt mortui, flos vtique campi et non horti. Campus enim sine omni humano floret amminiculo non seminatus ab aliquo, non defossus sarculo, non impinguatus fimo. Sic omnino, sic floruit virginis aluus, sic inuiolata, integra et casta Marie viscera tanquam pascua eterni viroris florem protulere, cuius pulchritudo non viderat corruptionem, cuius gloria in perpetuum non marcescat. O virgo, virga sublimis, in quam sublime verticem sanctum erigis vsque ad sedentem in throno, vsque ad dominum maiestatis. Neque mirum, si in altum mittis radices humilitatis.

Lectio octaua.
O virgo, vere planta celestis, planta preciosior cunctis, vere sanctior vniuersis. O vere lignum vite, quod solum dignum fuit portare fructum salutis. Uirgo hec regia, karissimi, via est, per quam saluator aduenit procedens ex ipsius vtero tanquam sponsus de thalamo suo. Tenentes igitur ipsam viam esse, per quam ad nos venit saluator, studeamus, dilectissimi, per eam ad ipsum ascendere, qui per ipsam ad nos descendit. Studeamus per ipsam venire in gratiam ipsius, qui per eam in nostram miseriam venit, per te accessum habemus ad filium, o benedicta inuentrix gratie, genitrix vite, mater salutis, vt per te suscipiat nos qui per te datus est nobis.

Lectio nona.
Excuset apud filium tuum, virgo mater, integritas tua culpam nostre corruptionis et humilitas tua deo grata nostre veniam impetret vanitati. Copiosa charitas tua nostrorumn259 cooperiat multitudinem peccatorum et fecunditas gloriosa fecunditatem nobis conferat meritorum. Domina nostra, mediatrix nostra, aduocata nostra, tuo filio nos reconsilia, tuo filio nos commenda, tuo filio nos representa. Fac, o benedicta, per gratiam, quam inuenisti, per misericordiam, quam peperisti, vt qui mediante te fieri dignatus est particeps infirmitatis et miserie nostre, te quoque intercedente particeps nos faciat glorie et beatitudinis sue, Iesus Christus, filius tuus, dominus noster, qui est super omnia deus benedictus in secula. Amen.

Item alie de domina lectiones.
Lectio prima.
Non erat bonum nobis esse hominem solum. Congruum magis erat, vt adesset nostre reparationi sexus vterque, quorum corruptioni neuter defuisset. Fidelis plane et prepotens mediator dei et hominum, homo Christus Iesus, sed in eo diuinam homines reuerentur maiestatem, absorpta videtur in deitatem [546] humanitas, non quod sit mutata substantia sed affectio deificata. Non sola cantatur illi misericordia, cantatur et iudicium, quia et si didicit ex his, que passus est, compassionem, vt misericors fieret, habet tamen et iudiciariam potestatem, denique iudex noster deus ignis consumens est. Quid tunc veretur peccator accedere? Itaque iam non mulier ipsa benedicta videbatur ociosa, inuenitur equidem loco eius in hac reconsiliatione. Opus enim erat mediatrice ad mediatorem istum.

Lectio secunda.
Crudelis mediatrix Eua, per quam serpens antiquus pestiferum et ipsi et viro virus infudit. Sed fidelis Maria, que salutis antidotum viris et mulieribus propinauit. Illa fuit ministra seductionis, hec propiciationis. Illa suggescit preuaricationem, hec ingessit redemptionem. Quid ad Mariam accedere trepidat humana fragilitas? Nichil est austerum in ea, nichil terribile, tota suauis est offerens omnibus lac et lanam. Reuolue diligentius euangelice historie seriem, et si quid increpatorium, si quid durum, si quid denique signum vel tenuis indignationis occurrerit in Maria, de cetero suspectam eam habeas et accedere verearis.

Lectio tertia.
Considera diligenter, et si, vt vere plena sunt omnia pietatis et gratie, plena mansuetudinis et misericordie, que ad Mariam pertinent, inueneris, age gratias ei, qui tibi talem mediatricem beatissima miseratione prouidit, in qua nichil posset esse suspectum. Denique omnibus omnia facta sunt. Sapientibus et insipientibus copiosissima charitate debitricem se fecit, omnibus misericordie sinum aperuit, vt de plenitudine eius accipiant vniuersi, captiuus redemptionem, eger curationem, tristis consolationem, peccator veniam, iustus gratiam, angelus leticiam, denique trinitas gloriam, filij persona carnis humane substantiam, vt non sit, qui se abscondat a calore eius.

Lectio quarta.
Signum magnum apparuit in celo: mulier amicta sole et luna sub pedibus eius. Licet de presenti ecclesia id intelligendum prophetice visionis series ipsa demonstret, tamen non inconuenienter Marie videtur tribuendum. Nimirum ea est, que velut alterum solem induit sibi, vt quemadmodum ille super bonos et malos indifferenter oritur, sic ipsa quoque non discutit merita sed omnibus sese exorabilem omnibus clementissimam prebet. Omnium denique necessitates amplissimo quodam misereretur affectu, nam et defectus omnis sub ea est et quicquid fragilitatis seu corruptionis est, excellentissima quadam sublimitate excedit.

Lectio quinta.
Supergreditur beata virgo creaturas omnes, vt merito sub pedibus eius luna esse dicatur, alioquin nichil magnum dixisse videbimur, vt sit luna sub pedibus eius, quam super [547 | dd.v.] omnes angelorum choros, super cherubin quoque ac seraphin, exaltatam nephas est dubitare, mulier, inquit, amicta sole et luna sub pedibus eius. Amplectemur Marie vestigia, fratres, et deuotissima supplicatione illius pedibus prouoluamur, teneamus eam nec dimittamus, donec benedixerit nobis; potens est enim. Nempe vellus est medium inter rorem et aream, mulier inter solem et lunam, mater inter Christum et ecclesiam constituta.

Lectio sexta.
Iam te, mater misericordie, per ipsum sincerissime tue mentis affectum tuis iacens pedibus prouoluta luna mediatricem apud solem iustitie constitutam deuotis supplicationibus interpellat, vt in lumine tuo videat lumen et solis gratiam tuo mereatur obtentu, quam vere amauit et ornauit pre omnibus stola glorie induens et coronam pulchritudinis ponens in capite tuo; plena est gratiarum, plena rore celesti, innixa super dilectum, delicijs affluens, ciba quotidie pauperes tuos, domina. Ipsi quoque catelli de micis edant nec solum puero Abrahe sed et camelis potum tribuas desuper effluenti hydria tua, quia vere puella es preelecta et preparata altissimo filio tuo, qui est super omnia benedictus in secula. Amen.

Lectio septima.
Sileat misericordiam tuam, virgo beata, si quis est, qui inuocatam in necessitatibus suis sibi meminerit defuisse. Nos quidem, seruuli tui, ceteris in virtutibus tuis congaudemus tibi sed in hac potius nobisipsis. Laudamus virginitatem, humilitatem miramur sed misericordia miseris sapit dulcius, crebrius inuocatur. Hec est enim, que totius mundi reparationem obtinuit, salutem omnium impetrauit. Constat enim pro vniuerso genere humano fuisse sollicitam, cui dictum est: Ne timeas, Maria. Inuenisti gratiam, quam querebas.

Lectio octaua.
Quis ergo misericordie tue, o benedicta, longitudinem et latitudinem, sublimitatem et profundum queat inuestigare? Nam longitudo eius vsque in nouissimum diem inuocantibus eam subuenit vniuersis. Latitudo eius replet orbem terrarum, vt sua quoque misericordia plena sit omnis terra. Sic et sublimitas eius ciuitatis superne inuenit restaurationem et profundum eius sedentibus in tenebris et vmbra mortis obtinuit redemptionem. Per te enim celum repletum est, infernus euacuatus, instaurate ruine celestis Hierusalem, expectantibus miseris vita perdita data. Sic potentissima et pijssima charitas tua affectu compatiendi et subueniendi abundet effectu.n260

Lectio nona.
Properet anima nostra, ad hunc misericordie cumulum tota sollicitudine recurrat miseria nostra. Ecce, quibus potuimus, iam votis prosequimur te a longeuo, virgo benedicta. Sit pietatis tue ipsam, quam apud deum inuenisti, gratiam notam facere mundo, reis veniam, medelam egris, pusillis [548] corde robur, afflictis consolationem, periclitantibus adiutorium et liberationem sanctis precibus tuis obtinendo. In hac quoque die venerationis tue dulcissimum Marie nomen cum laude inuocantibus seruulis per te, regina clemens, gratie sue munera largiatur Iesus Christus, filius tuus, dominus noster, qui est super omnia benedictus in secula. Amen.

Item alie lectiones de domina.
Lectio prima.
Deus, rex noster, ante secula operatus est salutem nostram in medio terre, in vtero videlicet virginis gloriose Marie, que mirabili proprietate terre medium appellatur. Ad illam enim sicut ad medium, sicut ad archanum dei, sicut ad rerum causam, sicut ad negocium seculorum respiciunt et qui in celo habitant et qui in inferno et qui nos precesserunt et nos, qui sumus, et qui sequentur et nati natorum et qui nascentur ab illis. Illi, qui sunt in celo, vt resarciantur, qui in inferno, vt eripiantur, qui precesserunt prophete, vt fideles inueniantur, qui sequuntur, vt glorificentur.

Lectio secunda.
Et beatam te dicent omnes generationes, genitrix dei, domina mundi, celi regina. Omnes, inquam, generationes; sunt enim generationes celi et terre, quibus omnibus vitam et gloriam genuisti. In te enim angeli letitiam, iusti gratiam, peccatores veniam inueniunt ineternum. Merito autem in te respiciunt oculi omnis creature, quia in te et per te et de te benigna manus creatoris quicquid creauerat recreauit.

Lectio tertia.
Hec est nostra mater, que deficiente vino dixit ad Iesum: "Uinumn261 non habent." Compassa est enim eorum verecundie sicut misericors, sicut benignissima. Quid enim de fonte pietatis procederet nisi pietas? Quid enim mirum, si pietatem exhibent pietatis viscera? Nonne qui pomum in manu sua tenuerit die dimidia, reliqua diei parte pomi seruabit odorem? Quantum ergo viscera misericordie mater dei aperit omnibus peccatoribus, testatur scriptura dicens: In me gratia omnis vie et veritatis, in me omnis spes vite et virtutis.

Lectio quarta.
Ergo creatoris matrem omnis creatura magnificet, eius gloriose maiestati se inclinent celum et terra et omnis plenitudo eorum. Exaltent matrem in ecclesia filij dicantque ei, qui redempti sunt a domino. Mentem et oculos pariter cum manibus ad te, regina mundi, attollimus et coram tue celsitudinis gloria genuflectimus, ceruicem inclinamus ac plenas suspirijs ad te preces in celum transmittimus. Tu de altitudine celi beatos oculos tuos, quibus incomprehensibilem illam gloriam lucis eterne cum desiderio intueris, ad nos supplices in hanc mundi sentinam proiectos inclinare non despicias. Ecce coram tremendo iudice assistimus peccatores, cuius maiestas terribilis [549 | dd.vj.] gladium ire sue vibrat super nos; quis auertet eam?

Lectio quinta.
Nemo, domina, tam idoneus, vt gladio dei manum pro nobis obijciat, nisi tu, dei amantissima, per quam primum in terris suscepimus misericordiam de manu domini dei nostri. Aperi itaque tu, mater clementie, benignissimi cordis tui ianuam suspiriosis precatibus filiorum Adam, qui ex omnibus terre finibus ad tue protectionis vmbraculum confugimus a facie formidinis domini. Ad te, domina, stillant oculi nostri teque cum deuotionis clamore valido obsecramus, vt filij tui, domini nostri, iram, quam grauiter peccando succendimus erga nos, mitiges eiusque gratiam, a qua ingrati excidimus, nobis tua prece concilies.

Lectio sexta.
Eius liuore sanati sumus, eius medelam iterum deposcimus, quia putruerunt et corrupte sunt cicatrices nostre et non est in nobis sanitas. Attende, domina, et vide dolores vulnerum anime nostre, quia tibi reuelamus causam nostram cum fiducia. Te enim inestimabilis benignitatis feminam et reuera matrem misericordie esse cognoscimus ex eo, quod tu mundum hunc immundum et lubricum impolluto calle transisti et adhuc inter peccatores degens tanta ante deum sanctitate claruisti, vt sola solio eterni regis immediate approximare merueris. Tamen peccatorem quantumlibet fetidum non abhorres nec despicis, si ad te suspirauerit tuumque interuentum penitenti corde flagitauerit. Tu illum a desperationis baratro pia manu retrahis, spei medicamen aspiras ac toti mundo despectum materno affectu amplecteris et foues, quousque horrendo iudici miserum reconcilies. Nec mirum, o domina, si tam copioson262 misericordie oleo tui cordis perfusum est sanctuarium, cum illud inestimabile opus misericordie, quod predestinauit deus ante secula in redemptionem nostram, primum in te a mundi artifice fabricatum sit. Quando enim complacuit superne gratie, vt habitaret in nobis, a quibus diu elongata fuerat, tu sola digna inuenta es, vt in tua virginali aula rex regum et dominus dominantium a regalibus sedibus veniens primam sibi mansionem inter filios hominum eligeret.

Lectio septima.
Uere beneplacitum erat deo habitare in te, quando ex ipsa illibata carnis tue substantia quasi de lignis Libani ineffabili architectura domum sibi edificauit dei sapientia. Suffulsit eam septem columnis argenteis ac reclinatorium aureum in ea collocauit. Hi sunt septem spiritus dei et hec est vnica illa saluatoris anima, in qua sola quesitam in omnibus requiem inuenit atque in eius sinum omnes thesauros suos absque mensura [550] transfudit. Bene spiritui sancto complacuit in te, o Maria, cum ad tam diuina mysteria vterum tuum consecrare dignatus est. Ipse enim ignis consumens est, qui sanctissimam animam tuam totam seipso inflammauit ac splendore diuine maiestatis impleuit, tuum vterum ineffabili modo impregnauit, fecit vt deum et hominem clausa conciperes, clausa pareres et post partum virgo permaneres.

Lectio octaua.
Iam ergo vterum tuum, domina, velut sacratissimum dei viui templum totus mundus veneretur, quia in eo salus mundi initiata est. Ibi decorem indutus est dei filius ac preelecte sponse sue ecclesie formosus in stola candida exultant‹er› occurrit, desideratum diu osculum porrexit ac preordinatas a seculo nuptias virgo cum virgine in virgine prelibauit. Ibi primum ruptus est paries inimicitiarum, quem inter celum et terram prothoplastorum inobedientian263 construxerat. Ibi confederata sunt terrenis celestian264 et obuiauerunt sibi in osculo pacis, quoniam in vnam eandemque personam concurrerunt diuinitas et humanitas. Factumque est nouum illud super terram, vt esset deus homo et homo deus. Ibi magnus Helizeus in mensuram suscitandi paruuli sese contraxit. Ibi antiquus dierum preelecto filio suo tunicam induit polimitam. Ibi Rebecca futurorum prescia magnificandi filij manibus pelliculas hedorum circundedit et colli nuda protexit.

Lectio nona.
Ibi enim cooperante gratia spiritus sancti filius a deo patre hereditandus in omnibus gentibus diuine maiestatis potentiam similitudine carnis peccati cooperuit et quasi absconditus est vultus eius in infirmitate; vnde nec reputauimus eum. Ibi alti consilij prouidentia inescatus est hamus, qui ad extrahendum serpentem antiquum in hoc mare magnum de celo traiectus est. Inde egressa est armilla aurea, vnde perforaretur maxilla Leuiathan, vt euomeret mortuos suos, quos ab origine mundi secure deglutiuerat. Ortus deliciarum nobis est tuus sacratissimus vterus, o Maria. Tu autem, domine, miserere nostri. Deo gratias. Amen.

SUFFRAGIA AD MATUTINAS
Ⱥ Saluator mundi, salua nos, qui per crucem et sanguinem redemisti nos, auxiliare nobis te deprecamur, deus noster.
℣ Adoramus te, Christe, et benedicimus tibi. Quia.

Oratio
Deus, qui sanctam crucem ascendisti et mundi tenebras illuminasti, tu corda et corpora nostra illuminare et visitare dignare. Qui cum patre et spiritu sancto viuis et regnas, deus per omnia.

Ⱥ Aue Maria, electa regina, gratia plena, virgo serena et dei sponsa, gemma pulcherrima, pro nobis deum ora.
℣ Post partum virgo inuiolata permansisti, Dei genitrix, intercede.

Oratio
Concede, misericors deus, fragilitati nostre presidium, vt qui sancte dei genitricis et virginis Marie memoriam agimus, intercessionis eius auxilio a nostris iniquitatibus [551 | dd.vij.] resurgamus. Per eundem Christum, dominum nostrum.

Ⱥ Michael, preposite paradisi, quem honorificant angelorum ciues, intercede pro nobis ad dominum.
℣ In conspectu angelorum. Adorabo ad.

Oratio
Deus, qui miro ordine angelorum ministeria hominumque dispensas, concede propitius, vt a quibus tibi ministrantibus in celo semper assistitur, ab his in terra vita nostra muniatur. Per Christum dominum.

Ⱥ Inter natos mulierum non surrexit maior Ioanne baptista.
℣ Fuit homo missus a deo, Cui nomen erat Ioannes.

Collecta de sancto Ioanne
Perpetuis nos, domine, sancti Ioannis baptiste, quesumus, tuere presidijs, et quanto fragiliores sumus, tanto magis necessarijs attolle suffragijs. Per Christum.

Ⱥ Uos amici mei estis, si feceritis que precipio vobis, dicit dominus.
℣ Annunciauerunt opera domini.

Oratio
Exaudi nos, deus, salutaris noster, et omnium apostolorum tuorum et euangelistarum tuere presidijs, quorum donasti fideles esse doctrinis. Per Christum, dominum nostrum.

Ⱥ O beate pater Olaue, pium dominum Iesum pro impietatibus nostris deposce.
℣ Ora pro nobis, beate.

Oratio
Propiciare nobis, quesumus, domine, famulis tuis per sancti Olaui, regis et martyris tui, merita gloriosa, vt eius pia intercessione ab omnibus semper protegamur aduersis. Per Christum.

Ⱥ Corpora sanctorum in pace sepulta sunt et viuent nomina eorum ineternum.
℣ Exultabunt sancti in gloria.

Oratio
Concede, quesumus, omnipotens deus, vt omnes sancti tui, quorum reliquie in hac continentur ecclesia, patrocinio nos vbique adiuuent, quatenus hic in illorum presenti suffragio tranquilla pace in tua iugiter laude letemur. Per Christum.

Ⱥ Omnes electi dei, nostri memoramini ante deum, vt vestris precibus adiuti mereamur vobis adiungi.
℣ Letamini in domino Et gloriamini, omnes.
Alia Ⱥ Omnes sancti dei, orate pro nobis semper.

Oratio
Infirmitatem nostram, quesumus, domine, propicius respice et mala omnia, que iuste meremur, sanctissime dei genitricis Marie et omnium sanctorum tuorum intercessione placatus auerte. Per Christum.

Ⱥ Da pacem, domine, in diebus nostris, quia non est alius, qui pugnet pro nobis, nisi tu, deus noster.
℣ Fiat pax in virtute tua Et abundantia.

Oratio
Deus, a quo sancta desideria, recta consilia et iusta sunt opera, da seruis tuis illam, quam mundus dare non potest, pacem, vt et corda nostra mandatis tuis dedita et hostium sublata formidine tempora nostra sint tua protectione tranquilla. Per dominum.

SUFFRAGIA AD UESPERAS
Ⱥ Salua nos, Christe saluator, per virtutem sancte crucis; qui saluasti Petrum in mari, miserere nobis.
℣ Omnis terra adoretn265 te, deus, et psallat tibi, Psalmum dicat nomini tuo, domine.

Oratio
Parce, domine, parce populo et nullis iam patiaris aduersitatibus fatigari, [552] quos precioso filij tui sanguine redemisti. Qui tecum viuit.

Ⱥ Sancta Maria, cui non est similis nata in mundo, in mulieribus florens vt rosa, candens sicut lilium, ora pro nobis ad tuum filium.
℣ Speciosa facta es et suauis In delicijs.

Oratio
Da nobis, quesumus, omnipotens et misericors deus, illius semper commemoratione vegetari, cuius integra virginitate salutis nostre suscepimus auctorem dominum nostrum Iesum Christum, filium tuum.

Ⱥ Michael archangele, veni in adiutorium populo dei.
℣ Stetit angelus iuxta aram templi Habens turribulum aureum in manu sua.

Oratio
Beati archangeli tui Michaelis interuentione suffulti supplices te, domine, deprecamur, vt quod ore prosequimur, contingamus et mente. Per Christum dominum.

Ⱥ Elizabeth Zacharie magnum virum genuit, Ioannem baptistam, precursorem domini.
℣ Inter natos mulierum Non.

Oratio
Beati Ioannis baptiste nos, quesumus, domine, preclara comitetur oratio et quem venturum esse predixit, poscat nobis fore placatum, dominum nostrum.

Ⱥ In pacientia vestra possidebitis animas vestras.
℣ In omnem terram exiuit sonus eorum et in fines.

Oratio
Da, quesumus, domine, fidelibus populis tuis omnium apostolorum tuorum et euangelistarum semper commemoratione letari et eorum perpetua supplicatione muniri. Per Christum.

Ⱥ Sancte Olaue, martyr domini preciose, adesto nostris precibus pius ac propicius.
℣ O beate Olaue, magna est fides tua; Intercede pro nobis ad dominum Iesum Christum.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt qui beati Olaui, regis et martyris tui, memoriam agimus, intercessione eius in tui nominis amore roboremur. Per Christum.

Ⱥ Preciosi sancti dei, quorum reliquie hic continentur, succurrite nobis nunc et ante deum.
℣ Corpora sanctorum in pace sepulta sunt Et viuent nomina eorum ineternum.

Collecta de reliquijs
Quesumus, omnipotens et miserico‹r›s deus, vt eorum nos vbique intercessio protegat, quorum hic sacra gaudemus habere patrocinia. Per Christum.
Ⱥ Sancti dei omnes, qui estis consortes supernorum ciuium, intercedite pro nobis.
℣ Exultabunt sancti in gloria.
Ⱥ Sancti dei omnes, intercedite pro nostra omniumque salute.

Oratio
Auxilium tuum nobis, domine, placatus impende et intercedente beata dei genitrice Maria cum omnibus sanctis tuis fac nos ab omni aduersitate liberari et in eterna leticia gaudere cum illis. Per eundem Christum.

Ⱥ Tua est potentia, tuum regnum, domine, tu es super omnes gentes; da pacem, domine, in diebus nostris.
℣ Fiat pax in virtute tua Et abundantia in turribus tuis.

Oratio
Deus, a quo sancta desideria, recta consilia et iusta sunt opera, da seruis tuis illam, quam mundus dare non potest, pacem, vt et corda nostra mandatis tuis dedita et hostium sublata formidine tempora nostra sint tua protectione tranquilla. Per dominum.

[553 | dd.viij.] INCIPIT PROPRIUM DE SANCTIS
Si duo festa cum pleno officio in vnam diem conuenerint, de vno pleniter agatur, alterius mentio fit cum antiphona et oratione aut in alterum diem, vt festum sancti Pauli, differatur iuxta Romanam ecclesiam et consuetudinem. Nullius sancti trium lectionum mentionem post nonam facimus. In festo autem nouem lectionum omnia usque ad secundas vesperas inclusiue de festo agimus.

IN UIGILIA SANCTI ANDREE APOSTOLI
vespere et matutine cum omnibus alijs vsque ad missam ferialiter celebrentur. Ad vesperas vero et ad matutinas fiat commemoratio de sancto Saturnino cum Ⱥ ad vesperas Hic est vir, qui non est derelictus vt supra aa.v.

Oratio
Deus, qui nos beati Saturnini, martyris tui, concedis natalitio perfrui, eius nos quoque tribue meritis indesinenter adjuvari. Per.

Secundum Ioannem j.
In illo tempore: Stabat Ioannes et ex discipulis eius duo, et reliqua.
Homilia Bede presbiteri.
Stabat enim Ioannes et respexit Iesum, quia in magno iam culmine perfectionis animi gressum fixerat, vnde iure celsitudinem diuine maiestatis mereretur intueri. Stabat, quia illam virtutis arcem conscenderat, a qua illis tentationum posset improbitatibus deijci. Stabant cum illo et discipuli, quia magisterium eius corde sequebantur immobili.

Lectio secunda.
Et respiciens Iesum ambulantem dixit: "Ecce agnus dei." Ambulatio Iesu dispensationem incarnationis, qua ad nos venire ac nobis exempla viuendi prebere dignatus est, insinuat, sicut mansio eius eternitatem diuinitatis, in qua semper patri est equalis, aptissime designat.

Lectio tertia.
Ecce agnus dei: cognouimus, quare Iesum precursor suus agnum dei vocauit. Quia videlicet eum pre [554] ceteris singulariter innocentem, hoc est, ab omni peccato mundum, nouit, quia nos suo sanguine redempturum, quia dona sui velleris sponte largiturum, ex quo nobis vestem nuptialem facere possumus, id est, exempla vivendi nobis relicturum prouidit, quibus in dilectione tales fieri deberemus.

De sancto Saturnino commemoratio
Ⱥ Hic est vere martyr vt supra aa.viij.

Ad vesperas
Super psalmos Omnia laudate Ⱥ Uidit dominus Petrum et Andream et vocauit eos.
Ⱥ Erant enim piscatores beatus Petrus et Andreas et dominus vocauit eos.
Ⱥ Uenite post me, dicit dominus, faciam vos fieri piscatores hominum.
Ⱥ Relictis retibus suis secuti sunt dominum redemptorem.
Ⱥ Unus ex duobus, qui secuti sunt dominum, erat Andreas, frater Symonis Petri, alleluya.

Capitulum Prouerbiorum x.
Benedictio domini super caput iusti. Ideo dedit illi hereditatem et diuisit ei partem in tribubus duodecim et inuenit gratiam in conspectu omnis carnis.
℟ Homo dei ducebatur, vt crucifigeretur, populus autem clamabat voce magna dicens: "Innocens eius sanguis sine causa damnatur!"
℣ Cumque carnifices ducerent eum, vt crucifigeretur, factus est concursus populorum clamantium et dicentium: "Innocens."
Hymnus Andreas pie aa.j.
℣ In omnem terram.
Ⱥ Ambulans Iesus iuxta mare Galilee vidit Petrum et Andream, fratrem eius, et ait illis: "Uenite post me, faciam vos fieri piscatores hominum," at illi relictis retibus et naui secuti sunt eum.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Quesumus, omnipotens deus, vt beatus Andreas apostolus tuum pro nobis imploret auxilium, vt a nostris reatibus absoluti a cunctis etiam periculis eruamur. Per.

Commemoratio de aduentu, si infra aduentum euenerit.

Si hec vigilia in sabbato aduentus domini euenerit, in loco suo agetur sed celebratio festi in secundam feriam differatur. Et cantentur secunde vespere in dominica de sancto Andrea et commemoratio de aduentu fiat.
Inuitatorium Adoremus victoriosissimum regem Christum, Qui victorem per crucis tropheum coronauit beatum Andream apostolum.
Psalmus Uenite.
Hymnus Eterna Christi munera aa.ij.

In primo nocturno
Ⱥ Andreas apostolus dixit ad Egeam: "Tanto deo, regi meo, ero acceptior, quanto pro eius nomine fuero permanens in tormentis confessor."
Psalmus Celi enarrant a.vj.
Ⱥ Ego crucis Christi seruus sum et crucis tropheum optare potius debeo, quam timere.
Psalmus Benedicam c.iij.
Ⱥ Cunque carnifices apostolum ducerent, vt crucifigeretur, concursus factus est populorum [555 | ee.j.] clamantium: "Iustus homo et amicus dei, quid fecit, vt ducatur ad crucem?" At ille rogabat populum, vt non impedirent passionem eius.
Psalmus Eructauit c.viij.
℣ In omnem.

Lectio prima.
Proconsul Egeas Patras ciuitatem ingressus cepit compellere credentes Christo ad sacrificia idolorum. Cui occurrens sanctus Andreas dixit: "Oportebat, vt tu, qui iudex hominum esse meruisti, iudicem tuum, qui est in celo, cognosceres, et agnitum coleres et colendo eum, qui verus deus est, ab his, qui veri dij non sunt, animum revocares."
℟ Dum perambularet dominus iuxta mare secus littus Galilee, vidit Petrum et Andream retia mittentes in mare; vocauit eos dicens: "Uenite post me, faciam vos fieri piscatores hominum."
℣ Erant enim piscatores et ait illis: "Uenite."

Lectio secunda.
Egeas dixit: "Tu es Andreas, qui destruis templa deorum et suades hominibus ad superstitiosam sectam, quam nuper detectam Romani principes exterminari iusserunt." Andreas respondit: "Ego sum, qui predico veritatem et dominum Iesum Christum, vt recedentes homines ab idolis manu factis deum viuum et verum cognoscant, per quem facta sunt omnia, vt a morte eterna liberentur. Qui enim crediderit veritati, ipsa veritas et in auxilium erit."
℟ Mox vt vocem domini predicantis audiuit beatus Andreas, relictis retibus, Quorum vsu actuque viuebat, eterne vite secutus est premia largientem.
℣ Ad vnius iussionis vocem beatus Andreas relictis retibus suis. Quorum.

Lectio tertia.
Egeas dixit: "Quid est veritas?" Andreas respondit: "Ueritas de celo est, vnde oritur lux, que fugat tenebras falsitatis, et vos non videtis lucem, eo quod ligna et lapides deos putatis." Egeas dixit: "Ista supersticiosa et vana verba dum predicaret magister et Iesus vester, Iudei illum crucis patibulo affixerunt." Andreas respondit: "Ad hoc enim, cum esset dominus maiestatis, descendit de celo, formam hominis accepit, qui primus perierat et sponte dignatus est pati, vt eum, quem fecerat, ipse de morte liberaret. Et ideo cruciari pro omnibus voluit solus, vt cruciatus eius peccata tolleret omnium."
℟ Homo dei vt supra ad vesperas.

In secundo nocturno
Ⱥ Cum peruenisset beatus Andreas ad locum, vbi crux parata erat, videns autem eam a longe exclamauit voce magna dicens: "Salue crux, que in corpore Christi dedicata es et ex membris eius tanquam margaritis ornata."
Psalmus Omnes gentes d.j.
Ⱥ Antequam te ascenderet dominus noster, o bona crux, timorem terrenum habuisti; modo vero amorem celestem obtinens pro voto susciperis.
Psalmus Exaudi, deus, deprecationem d.v.
Ⱥ Amator tuus semper fui et desideraui te amplecti, o bona crux.
Psalmus Exaudi, deus, orationem d.v.
℣ Constitues eos principes.

Lectio quarta.
Tunc indignatus Egeas [556] eum cruci affigi precipit mandans hoc questionarijs, vt ligatis manibus et pedibus quasi in eculeo extensus, ne clauis affixus cito deficeret sed cruciatu longo cruciaretur. Et accedentes carnifices leuauerunt eum in cruce extendentes funibus totum corpus eius, et sicut eis iussum fuerat, suspenderunt.
℟ Doctor bonus et amicus dei Andreas ducitur ad crucem, aspiciens a longe vidit crucem; Salue crux, suscipe discipulum eius, qui pependit in te, magister meus Christus.
℣ Cum vero peruenisset ad locum, vbi crux parata erat, videns eam a longe exclamauit dicens: "Salue."

Lectio quinta.
Interea vadit omnis populus cum clamore ad domum Egee et omnis pariter clamantes dicebant: "Que est ista sententia, proconsul? Quid mali commisit? Male iudicasti: crudelem dedisti sententiam, iniqua sunt iudicia tua. Quid enim iniquum fecit homo iste?" Et quia differebat audire eos, interficere eum cogitabant. Tunc Egeas expauescens populum promisit se eum deponere. Sanctus vero Andreas dixit: "Non permittas me, domine Iesu Christe bone, iam secretis tuis inherentem humanis tradi conuersationibus sed suscipe, domine Iesu, magister bone, et iubeas me de ista cruce non deponi, nisi ante spiritum meum susceperis."
℟ O bona crux, que decorem et pulchritudinem de membris domini suscepisti, Accipe me ab hominibus et redde me magistro meo, vt per te me recipiat, qui per te me redemit.
℣ Securus et gaudens venio ad te, ita vt et tu exultans suscipias me. Accipe me.

Lectio sexta.
Et cum hec dixisset, videntibus cunctis splendor nimius sicut fulgur de celo veniens ita circundedit eum, vt penitus pre ipso splendore oculi eum non possent aspicere. Cumque pertransisset splendor fere dimidie hore spatio, abscedente lumine emisit spiritum simul cum ipso lumine pergens ad dominum. Sed quedam Maximilla senatrix diligens pudicitiam et sanctitatem eius cum reuerentia tollens corpusculum conditum aromatibus optimo in loco sepeliuit. Egeas vero arreptus a demonio antequam perueniret ad domum suam, in via in conspectu omnium a demonio vexatus expirauit.
℟ Orauit sanctus Andreas, dum respiceret celos, voce magna clamauit et dixit: "Tu es deus meus, quem vidi; ne me patiaris ab ipso iudice deponi, Quia virtutem sancte crucis agnoui."
℣ Tu es magister meus, Christe, quem dilexi, quem cognoui, quem confessus sum, tantummodo in ista voce me exaudi. Quia.

In tertio nocturno
Ⱥ Accedentes carnifices leuauerunt eum in cruce et extendentes funibus totum corpus eius, sicut eis iussum fuerat, suspenderunt.
Psalmus Confitebimur e.ij.
Ⱥ Omnis interea populus conclamabat dicens virum sanctum, pudicum, ornatum moribus, bonum doctorem, pium, modestum, rationabilem non debere hoc pati sed debere de cruce deponi.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.
[557 | ee.ij.] Ⱥ Tunc sanctus Andreas ait: "Iam regem meum video, iam adoro, iam in eius conspectu consisto."
Psalmus Dominus regnauit, irascantur ij f.iij.
℣ Dedisti hereditatem aa.iij.

Matthei iiij.
In illo tempore: Ambulans Iesus iuxta mare Galilee vidit duos fratres, Simonem, qui vocatur Petrus, et Andream, fratrem eius, et vocauit eos, et reliqua.
Homilia beati Gregorij pape.
In hac re affectum potius pensare debemus, quam censum. Multum reliquit, qui sibi nichil retinuit. Certe nos et habita cum amore possidemus et ea, que minime habemus, ex desiderio querimus.
℟ Dilexit Andream dominus in odorem suauitatis; dum penderet in cruce, dignum sibi dominus computauit martyrem, quem vocauit apostulum, cum esset in mari, Et ideo amicus dei appellatus est.
℣ Uir iste in populo suo mitissimus apparuit, sanctitate autem et gratia plenus. Et.

Lectio octaua.
Multum ergo Petrus et Andreas dimiserunt, quando vterque etiam desideria habendi dereliquerunt. Multum dimisit, qui cum re possessa etiam concupiscentijs renunciauit. A sequentibus ergo tanta dimissa sunt, quanta a non sequentibus concupisci potuerunt. Nemo igitur, etiam cum quisdam conspicit multa reliquisse, apud semetipsum dicat: "Imitator huius esse volo sed quod relinquam non habeo."
℟ Uir iste in populo suo mitissimus apparuit, sanctitate autem et gratia plenus. Hic est, qui assidue orat Pro populo et pro ciuitate ista.
℣ Pro eo, vt me diligerent, detrahebant michi, ego autem orabam. Pro.

Lectio nona.
Multum, fratres, relinquitis, si desiderijs terrenis renunciatis. Exteriora namque nostra domino, quantumlibet parua, sufficiunt. Cor namque et non substantiam pensat. Neque perpendit, quantum in eius sacrificio detur sed ex quanto affectu. Nam si exteriorem substantiam perpendamus, ecce negociatores vestri perpetuam angelorum vitam datis retibus et naui mercati sunt.
℟ Uir perfecte pietatis et dux innocentie, vota plebis tua festa celebrantis suscipe Et astantes laudis tue seruulos officio precibus tuis adiunge sanctorum collegio.
℣ Imitator Iesu Christi sub crucis patibulo, nos, Andrea, fac consortes celi contubernio. Et.
Psalmus Te deum.
℣ Annunciauerunt opera aa.iij.

Ad laudes
Ⱥ
Salue crux preciosa, suscipe discipulum eius, qui pependit in te, magister meus Christus.
Psalmus Dominus regnauit cum ceteris.
Ⱥ Beatus Andreas orabat dicens: "Domine, rex eterne glorie, suscipe me pendentem in patibulo."
Ⱥ Andreas Christi famulus, dignus deo apostolus, germanus Petri et in passione socius.
Ⱥ Non me permittas, domine, famulum tuum a te separari; tempus est, vt commendes terre corpus meum.
Ⱥ Qui prosequebantur iustum, dimersisti eos, domine, in infernum et in ligno crucis dux iusti fuisti.

Capitulum Romanorum x.
[558] Corde creditur ad iustitiam, ore autem confessio fit ad salutem. Dicit autem scriptura: Omnis, qui credit in illum, non confundetur.
Hymnus Exultet aa.iij.
℣ Nimis honorati aa.iij.
Ⱥ Cum peruenisset beatus Andreas ad locum, vbi crux parata erat, exclamauit voce magna et dixit: "O bona crux, diu desiderata et iam concupiscenti animo preparata, securus et gaudens venio ad te, ita et tu exultans suscipe me, discipulum eius, qui pependit in te."

Oratio
Maiestatem tuam, domine, suppliciter exoramus, vt sicut ecclesie tue beatus Andreas apostolus extitit predicator et rector, ita apud te sit ipse pro nobis perpetuus intercessor. Per.

Commemoratio de aduentu, si infra aduentum euenerit.

Ad primam
Psalmi consueti post Carnis resurrectionem, sequatur confessio et ita in omni duplici festo per annum. Qua dicta dicuntur versiculi de sancto, cuius erit festum, similiter ad completorium in hac die In omnem terram. Constitues. Nimis honorati.

Ad tertiam
Capitulum Corde creditur.
℟ In omnem aa.iij.

Ad sextam
Capitulum Ecclesiastici xlv.
Magnificauit eum dominus in timore inimicorum et in verbis suis monstra placauit et inuenit gratiam in conspectu omnis carnis.
℟ Constitues aa.iij.
℣ Annunciauerunt.

Ad nonam
Capitulum Ecclesiastici xlv.
Glorificauit eum dominus in conspectu regum et ostendit illi gloriam suam; in fide et lenitate ipsius sanctum fecit illum et elegit eum ex omni carne.
℟ Annunciauerunt aa.iij.
℣ Nimis honorati.

Ad vesperas
Ⱥ Iurauit dominus cum ceteris aa.iij.

Capitulum ibidem
Statuit ei dominus testamentum sempiternum et circumcinxit eum zona iustitie et induit eum dominus coronam glorie. Deo gratias.
℟ Uir perfecte pietatis.
Hymnus Exultet celum aa.ij.
℣ In omnem terram.
Ⱥ Domine Iesu Christe, magister bone, suscipe spiritum meum in pace, quia iam tempus est, vt veniam desiderans te videre.
Psalmus Magnificat.

Commemoratio de aduentu.

Istud festum si in sabbato aduentus domini occurrerit, in secundis vesperis commemorationem tantum recipiat. Cetera de aduentu plenius agantur. Quando vero subsequentes dies duo siue vnus extra aduentum venerit

Ad matutinas
Inuitatorium Adoremus victoriosissimum.
Hymnus Eterna Christi munera.
Ⱥ Uidit dominus Petrum et Andream et vocauit eos.
Psalmus Celi enarrant a.vi.
Ⱥ Uenite post me, dicit dominus, faciam vos fieri piscatores hominum.
Psalmus Benedicam dominum c.iij.
Ⱥ Relictis retibus suis secuti sunt dominum redemptorem.
Psalmus Eructauit c.viij.
Ⱥ Dignum sibi dominus computauit martyrem, quem vocauit apostolum, cum esset in mari, alleluya.
Psalmus Omnes gentes [559 | ee.iij.] d.j.
Ⱥ Ego si patibulum crucis expauescerem, crucis gloriam non predicarem.
Psalmus Exaudi, deus, deprecationem d.v.
Ⱥ Christus me misit ad istam prouinciam, vbi non paruum populum acquisiui.
Psalmus Exaudi, deus, orationem d.v.
Ⱥ Concede nobis hominem iustum, redde nobis hominem sanctum, ne interficias hominem deo charum, iustum, mansuetum et pium.
Psalmus Confitebimur tibi, deus e.ij.
Ⱥ Biduo viuens pendebat in cruce pro Christi nomine beatus Andreas et docebat populum.
Psalmus Dominus regnauit f.ij.
Ⱥ Maximilla, Christo amabilis, tulit corpus apostoli, optimo loco cum aromatibus sepeliuit.
Psalmus Dominus regnauit f.iij.
℣ In omnem terram.
Lectiones et responsoria de communi suffragio apostolorum legantur.
Canticum Te deum.
℣ Dilexit Andream dominus In odorem suauitatis.

Ad laudes vt in die sancto capitulum, hymnus, versiculus de communi apostolorum cum oratione Maiestatem tuam. Ad secundas vesperas Ⱥ Salue crux, psalmus de die, capitulum et alia de communi apostolorum. Cum autem festum sancti Andree infra aduentum domini occurrerit, singulis diebus infra octauas ad matutinas et ad vesperas commemoratio attribuatur cum oratione Maiestatem festo Nicolai excepto. Ad has commemorationes primo dicantur antiphone, que ad primas vesperas super psalmos in vigilijs prenotantur, deinde que in die sancto ad matutinas super psalmos prescripte sunt cum ℣ Dilexit Andream et oratione Maiestatem.

DE SANCTA BARBARA
Ⱥ Ista est virgo cc.j.

Oratio
Beate Barbare, virginis tue et martyris, nos, domine, quesumus, pia intercessione letifica, quatinus cuius solennia veneramur, eius semper adiuuemur meritis et muniamur suffragijs. Per.

Lectio prima.
Firmam in paganorum pectore sedem diabolus inuenerat, cum pro cultura seruanda deorum nemo carni parceret aut sanguini. Huius iniquitatis magnum argumentum pater est sancte Barbare. Temporibus igitur Maximiani imperatoris erat hic pater satrapa, Dioscorus nomine, diues paganus, cultor idolorum.

Lectio secunda.
Hic habebat filiam vnicam, Barbara nomine. Fecit autem pater eius turrim sublimem ibique reclusit eam, vt non videretur ab hominibus propter eminentem eius pulchritudinem. Locuti sunt vero ei quidam de optimatibus patri eius de ea, vt virum sibi acciperet.

Lectio tertia.
Ipse vero ascendens in turrim persuadebat ei dicens: "Filia mea, quidam de potentatibus commemorati sunt me de te, vt accipiant te in coniugio. Quid ergo velis de hoc ore proprio dicito." Ipsa vero intuita in eum cum ira dixit: "Ne cogites me hoc facturam, pater!"

Lectio quarta.
Qui peregre proficiscens sibi turrim fabricantibus in mandatis dedit in singulis parietibus binas ordinare fenestras, qui tamen ex mandato filie tres disposuerunt. Pater ergo rediens querit [560] causam a filia, et dum ipsa responderet hoc factum in honore sancte trinitatis, statim a patre appetita gladio pariete aperto euasit et montem ascendit.

Lectio quinta.
Insequitur pater querens filiam, de fuga filie duos pastores consulens. Uno celante alter monstrauit digito, quo statim maledictione percusso oues eius verse sunt in locustas, quod adhuc cernitur ad sepulchrum virginis. Inuenta autem filia in quadam cellula eandem datis custodibus clausit et signauit, donec educta traderetur presidi.

Lectio sexta.
Presidi vero presentata in fide perseuerans, caro eius neruis thaurinis laniata cilicij asperitate defricatur et sic tota cruentata recipitur in carcere, vbi noctu a Iesu Christo visitata et confortata et in toto curata corpore sequenti mane presentatur presidi. Dum autem plagas eius curatas preses dijs, ipsa deo deputaret, lampades ad latera suscipit, quarum cum vis deficit, caput percussa malleo nec lesa, mammille abscinduntur et sic nuda per regionem flagellata circumducitur tortoribus cecitate percussis. Patri filia resignata ab eodem est decollata et pater rediens igne consumptus est.

Lectio septima. Secundum Mattheum.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis parabolam hanc: "Simile est regnum celorum decem virginibus," vt supra cc.iij.
In euangelio Ⱥ Simile est regnum celorum decem virginibus vt supra cc.iiij.
Oratio vt supra.

Commemoratio de sancto Andrea

IN NATALI SANCTI NICOLAI
Super psalmos de die antiphone Christe, tui famuli nobis festum Nicolai te petimus presta venerari laude iocunda.
Ⱥ Qui terris positus mitis fuit ac moderatus, consolans miseros, confortans atque pusillos.
Ⱥ Ad celos migrans, celorum culmina ditans, hic releuat multos morborum mole grauatos.
Ⱥ Digne deo miles, qui palmam nomine prebes, pro nobis Christi pugna virtute potenti.
Ⱥ Credimus in thalamis consistere sede supernis, posse salutiferos per te, quia fonte renatos.
Capitulum Ecce sacerdos bb.ij.
℟ Magne pater Nicolae, summo patri proxime, admiranda, qua precellis, apud deum gratia, A commissis nos emunda, ne cadamus, sustine.
℣ Iam per terras et per mare fama celeberrima refouendo tribulatos, releuando naufragos.
Hymnus Iste confessor bb.iij.
℣ Ecce sacerdos.
Ⱥ O pastor eterne, o clemens et bone custos, qui dum deuoti gregis preces attenderes, voce lapsa de celo presuli sanctissimo dignum episcopatu Nicolaum ostendisti, tuum famulum.

Oratio
Deus, qui beatum Nicolaum, pontificem tuum, innumeris decorasti miraculis, tribue nobis, quesumus, vt eius meritis et precibus a Ieenne incendijs liberemur. Per dominum.

Commemoratio fiat de aduentu.

[561 | ee.iiij.] Inuitatorium Adoremus regem seculorum, In quo viuit Nicolaus, honor sacerdotum.
Psalmus Uenite.

In primo nocturno
Ⱥ Nobilissimis siquidem natalibus ortus velut lucifer Nicolaus emicuit.
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Postquam domi puerilem decurrit etatem, cunctis huius mundi spretis oblectationibus Christi se iugo subijciens documentis sanctis suum prebuit auditum.
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Pudore bono repletus dei famulus sumptibus datis stupri nephas prohibuit.
Psalmus Domine, quid multiplicati.
℣ Ecce sacerdos.

Lectio prima.
Beatus Nicolaus ex illustri prosapia ortus ciuis fuit Patere vrbis, in qua parentes eius inter cateruas potentum quanta honorificentia celebrabantur, tanto superne patrie accensi desiderio magis celestis quam terrene dignitatis gloriam appetebant. Reuera etiam cum essent nimis locupletati, nullius honoris insignia nulliusque summe disponere moderamina voluerunt, sed omni studio continentie se lege vincientes celibem vitam actitare satagebant.
℟ Confessor dei Nicolaus nobilis progenie sed nobilior moribus, Ab ipso puerili euo secutus dominum meruit diuina reuelatione ad summum prouehi sacerdotium.
℣ Erat enim valde compatiens et super afflictos pia gestans viscera. Ab ipso.

Lectio secunda.
Et mirum in modum cum primeuo iuuentutis flore hunc solum genuissent filium, cunctis se voluptatibus abdicarunt et inter suas, quas domino fundebant semper, preces hunc solum superstitem non tantum diuitiarum, quantum et morum, flagitabant heredem. Quorum vota deus ex alto prospectans haud petitioni eorum defuit. Nimirum qualis futurus esset puer, in ipso mox, vt ita dicam, primordio natiuitatis eius monstrare dignatus est.
℟ Operibus sanctis Nicolaus humiliter insistens Reuelatione diuina prouectus est ad summum sacerdotij gradum.
℣ Uoce quippe de celo lapsa cuidam insinuatur presuli dignum episcopatu Nicolaum. Reuelatione.

Lectio tertia.
Cum matris adhuc lacte aleretur, bis in hebdomada cepit, videlicet quarta et sexta feria, semel in die bibere mammas. Puerilibus ergo annis simpliciter domi peractis cepit bone indolis adolescens esse et non, sicut illa etas assolet, lasciuiam complexus est mundi sed nunc parentum comitatus vestigia, nunc solus ecclesiarum terebat limina. Et quod ibi de scripturis patulo aduertebat auditu, non immemor armariolo condebat pectoris.
℟ Quadam die tempestate seuissima quassati naute ceperunt sanctum vocare Nicolaum Et statim cessauit tempestas.
℣ Mox illis clamantibus apparuit quídam dicens illis: "Ecce assum, quid vocastis me?" Et.

In secundo nocturno
Ⱥ Auro virginum incestus, auro patris earum inopiam, auro prorsus vtrorumque detestabilem infamiam dei seruus ademit Nicolaus.
Psalmus Cum inuocarem h.ij.
[562] Ⱥ Innocenter puerilia iura transcendens euangelice institutionis discipulus effectus est.
Psalmus Uerba mea c.v.
Ⱥ Gloriam mundi spreuit cum suis oblectationibus et ideo meruit prouehi ad summum sacerdotij gradum.
Psalmus Domine dominus a.ij.
℣ Amauit eum.

Lectio quarta.
Quodam autem tempore, dum Liciam regionem accolarum pro meritis sic perniciosa fames oppressisset, vt seges egra victum omnem negaret, mox vt prouincialibus ruricolis predicto dei famulo pro indigentibus maxime periclitanti triticeis onuste mercibus naues in litore Adriatici portus adesse nunciantur. Quo velox adueniens sanctus Nicolaus nautas visit: "Uos rogaturus accessi, vt huic populo tabe diurne famis laboranti consulentes aliquantulum remedij ex isto impertiri studeatis frumento."
℟ Audiens Christi confessor trium iuuenum innocentum necem precucurrit quantotius ad locum, quo fuerant plectendi, Et liberauit eos.
℣ Statimque solutos a vinculis usque ad pretorium consulis secum adduxit. Et.

Lectio quinta.
Sic sanctus. Et sancto aiunt naute: "Non audemus, pater, tuis obsecundare imperatis, quia publica taxatione angariati Alexandriam perreximus et inde hoc triticum deferimus per ministrorum manus in augustalia stipendia metiendum." Quibus sanctus, "Audite," inquit, "me, et ne hic amplius attenuetur populus, per vnamquamque ratem saltem centum michi prebete modios et ego in domini mei, cui seruio, virtute spondeo, pollicior, promitto, quod nullam minorationem habebitis apud regium exactorem."
℟ Qui cum audissent sancti Nicolai nomen, statim extendunt manus vtrasque in celum Saluatoris laudantes clementiam.
℣ Clara quippe voce coram hominibus dignum referebant illum dei famulum. Qui.

Lectio sexta.
Tandem interuentu presulis conuicti ex singulis puppibus centum numerauere modios. Et confestim vento surgente secundo classes portum relinquunt atque spirantibus auris volucri cursu Bizantiam applicuerunt ad vrbem. Cum autem integram mensuram, quam Alexandrie acceperant, ministris imperatoris numerassent, tantus stupor omnes accepit, vt pre admiratione seriatim cuncta, que facta fuerant, eisdem narrarent ministris; qua relatione perculsi deum omnium rerum auctorem continuata utrique laude magnificabant.
℟ Beatus Nicolaus iam triumpho potitus nouit suis famulis prebere celestia commoda, [563 | ee.v.] qui toto corde eius poscunt largitiones; Illi nimirum tota deuotione nos oportet committere.
℣ Ut apud Christum eius patrocinijs adiuuemur semper. Illi.

In tertio nocturno
Ⱥ Pontifices almi diuina reuelatione letificati Nicolaum presulem deuotissime consecrauerunt.
Psalmus Domine, quis habitabit a.j.
Ⱥ Sanctus quidem triticum, quod a nautis postulauerat, acceptum sagacitate distribuere et augeri precibus impetrauit.
Psalmus Domine, in virtute a.vj.
Ⱥ Muneribus datis neci sunt iuuenes innocenter addicti, quibus domini seruus fuit vite presidium festinanter.
Psalmus Domini est terra.
℣ Iustum deduxit.

Secundum Mattheum xxv.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis parabolam hanc: "Homo quidam peregre proficiscens vocauit seruos suos et tradidit illis bona sua," et reliqua.
Cum igitur his miraculis ac virtutibus beatissimus floreret Nicolaus, decidit in egritudinem, qua ex hac instabili luce subtractus est. Qui cum iaceret in grabato, accessit ad eum quedam mulier lunatica de vico Oleon, cuius nomen erat Eugenia, que eum orabat, vt sibi sanitatis conferret beneficia. Cuius precibus sanctus Nicolaus annuens pro ea orationem fudit ad dominum. Deinde signauit eam sicque sanitatem, quam optabat, adipisci promeruit.
℟ Summe dei confessor Nicolae, te venerantes protege, Namque credimus tuis precibus posse saluari.
℣ Qui tres pueros morti addictos illesos abire fecisti, tuis laudibus insistentem conserua plebem. Namque.

Lectio octaua.
Cernens itaque seruus domini Nicolaus mortis inexcusabile adesse preceptum, quod nemo mortalium preterire valet, cepit orare indesinenter et psallere deprecabaturque dominum attentius, vt sanctos angelos suos ad eum dirigeret, quatinus susciperent, quod ei commendatum fuerat, id est, ipsius animam.
℟ Seruus dei Nicolaus auripondo trium virginum redemit pudorem Earumque patris impij diram remanso auro fugauit inopiam.
℣ Affluens itaque misericordie visceribus metallo duplicato propulsauit earum infamiam. Earumque.

Lectio nona.
Et cum magna intentione mentis perfusus oraret, respexit et vidit gloriosos patronos, sanctos nuncios ad se venientes. Inclinatoque capite signo crucis se armauit ac deinde in terram se prostrauit et tricesimum psalmum incepit dicens: "In te, domine, speraui, non confundar in eternum," vsque ibi: "In manus tuas, domine, commendo spiritum meum, redemisti me, domine deus veritatis." Et cum hoc dixisset, tradidit preciosam et sanctissimam animam in manus sanctorum angelorum, qui ei apparuerant.
℟ Ex eius tumba marmorea sacrum resudat oleum, quo liniti sanantur ceci, Surdis [564] auditus redditur et debilis quisquis sospes regreditur.
℣ Cateruatim ruunt populi cernere cupientes, que per eum fiunt mirabilia. Surdis.
Psalmus Te deum.
℣ Iustus germinabit bb.iiij.

Ad laudes
Antiphone super psalmos consuetos
Beatus Nicolaus adhuc puerulus multo ieiunio macerabat corpus suum.
Ⱥ Ecclesie sancte frequentans limina sacra pectori condebat mandata.
Ⱥ Iuste et sancte viuendo ad honorem sacerdotij meruit promoueri diuinitus.
Ⱥ Amicus dei Nicolaus pontificali decoratus infula omnibus se amabilem exhibuit.
Ⱥ O per omnia laudabilem virum, cuius meritis ab omni clade liberantur, qui ex toto corde querunt illum.
Ⱥ O Christi pietas omni prosequenda laude, qui sui famuli Nicolai merita longe lateque declarat, nam ex eius tumba oleum manat cunctosque languidos sanat.
Psalmus Benedictus.

Commemoratio fiat de aduentu ad horas diurnas.
Antiphone de laudibus.
Cetera omnia vt in suffragio sanctorum de vno confessore et pontifice.

Ad secundas vesperas
Antiphone de laudibus, psalmi de die, Ⱥ ad Magnificat Copiose charitatis Nicolae pontifex, qui cum deo gloriaris in celi palatio, condescende, supplicamus, ad te suspirantibus, vt exutos graui carne pertrahas ad superos.
Psalmus Magnificat.

Commemoratio sancti Andree
Ⱥ Ambulans Iesus.
℣ In omnem terram.

Oratio
Protegat nos, domine, sepius beati Andree, apostoli tui, repetita solennitas, vt cuius patrocinia sine intermissione recolimus, perpetuam defensionem sentiamus. Per dominum.

Commemoratio de aduentu.

Quando autem festum sancti Nicolai in dominica euenerit, in secundam feriam transferatur et in eadem secunda feria sancto Andree commemoratio tantum tribuatur. Sed octaua sancti Andree in sabbato anticipetur cum pleno officio, quod in vltimo die prenotatur, antiphonis tantum exceptis in euangelio prenotatis, que in eadem secunda feria ad commemorationem sancti Andree dicantur, vltimo die scilicet octauarum sancti Andree.

Ad matutinas
Inuitatorium Adoremus dd.8.
Hymnus Eterna Christi munera.

Cum autem festum sancti Andree et duo sequentes dies extra aduentum euenerint, in quibus duobus diebus ad matutinas antiphone super psalmos Uidit dominus Petrum dicantur, tunc in vltimo die octauarum. Eedem antiphone ad matutinas dicantur, que in die sancto prenotantur. Si vero infra aduentum domini enenerint, tunc hac die he antiphone Uidit dominus Petrum et cetere antiphone super psalmos habeantur, ee.ij. et lectio de communi suffragio apostolorum. Responsoria vt hic notantur.
℟ primum Dum perambularet dominus vt supra ee.j.
℟ secundum Uenite post me, faciam vos fieri piscatores hominum; At illi continuo relictis retibus suis secuti sunt Christum redemptorem.
℣ Dum perambularet dominus iuxta mare secus littus Galilee, vidit Petrum et Andream et vocauit eos. At.
℟ tertium Expandi manus meas tota die in cruce ad populum non credentem sed contradicentem michi, Qui ambulat [565 | ee.vj.] vias non bonas sed post peccata sua.
℣ Deus vltionum dominus, deus vltionum libere egit, exaltare, qui iudicas terram, redde retributionem superbis. Qui.
℟ repetatur loco Te deum.
℣ Dilexit Andream.

Ad laudes
Ⱥ Salue crux.
Capitulum, ymnus, versiculus de communi suffragio apostolorum.
Ⱥ Domine Iesu quere in secundis vesperis in die sancto.
Psalmus Benedictus.
Commemoratio de aduentu.
Solita commemoratio dimittatur. Cetera in communi cum oratione Protegat.

IN CONCEPTIONE BEATE MARIE UIRGINIS
Ad primas vesperas
Ⱥ
Gaude, mater ecclesia, noua frequentans gaudia, lux micat de caligine, rosa de spine germine.
Psalmus Omnia laudate.
Ⱥ Hec est illa stella maris, per quam fulsit lux solaris, cuius festum celebremus et iuuamen imploremus.
Ⱥ O Maria, clausus hortus, naufragantis mundi portus, placa nobis, qui te fecit matrem sibi, quam elegit.
Ⱥ Adesto iam supplicibus nostris fauendo precibus, manum benignam porrige vitamque nostram dirige.
Ⱥ Audi, virgo glorifica, post filium spes vnica, clemens et imperiosa, nostra dele criminosa, acceptans nostra cantica impetra gaudia celica.

Capitulum Ecclesiastici xxiiij.
Ego quasi vitis fructificaui suauitatem odoris et flores mei fructus honoris et honestatis.
℟ Cordis ac vocis iubilo pangamus laudes domino, Cuius matris conceptio mundum perfudit gaudio.
℣ Suscipe deuote preconia, Christe, caterue. Cuius.
Hymnus Aue maris stella.
℣ Diffusa.
Ⱥ Aue decus virgineum, aue iubar ethereum, nobis presens solennitas da sit spes iocunditas; tua namque conceptio summis est gratulatio, alleluya.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui beate semper virginis Marie conceptionem parentibus angelico vaticinio predixisti, presta, quesumus, huic familie tue, vt continuis eius presidijs muniatur, cuius sacra conceptionis solennia congrua deuotione veneratur. Per dominum.
In completorio post confessionem.
℣ Aue Maria. Post partum. Speciosa facta.
Inuitatorium Eya, peruigiles domino iubilate, fideles, Conceptumque pie solennizate Marie.
Psalmus Uenite.
Hymnus Quem terra cc.8.

In primo nocturno
Ⱥ Gaude, fidelis concio, adest eius conceptio, que delet Eue maculam vite redonans infulam.
Ⱥ Cui Eua obediuit, hec serpentis caput contriuit, iugum spernens nuptiarum deo vouit celibatum.
Ⱥ A prophetis precinitur et figuris ostenditur, quod mulier procederet, que deum virgo pareret.
℣ Diffusa.

Lectio prima.
Contigit, quod cum rex Danorum audiret mortem Alexandri, regis Anglorum, quem Uilhelmus, dux potentissimus Normannorum, deuicerat, properat venire contra ducem in Angliam, vt eo oppresso illam terram suo dominio subiugaret. Idem dux venerabilem dominum Helsinum nomine abbatem ad partes Dacie destinauit, qui erat dominus prouidus, pacificus et discretus, et quod ipse aduentum regis auerteret et pacem inter eos, prout melius posset, reformaret.
℟ Fulget dies hodierna, digna laude sempiterna, Qua concepta est Maria, per quam patet vite via.
℣ Germine regali nec non et pontificali. Qua concepta.

Lectio secunda.
[566] Ad hoc abbas acceptus deo et gratus hominibus in Daciam profectus in conspectu dicti regis tantam inuenit gratiam, vt ad votum, pro quibus missus fuerat, expediret. Uolens ad propria remeare cum nautis nauem ascendit. Pergendo maris spacia tandem ventus contrarius oritur et in maris periculo constituti ad deum humiliter orantes clamauerunt: "O deus clementissime et pater misericordie, respice nos de sede glorie tue, qui ventis et mari imperas, tranquillum tempus facias!"
℟ O beata progenies, o veneranda series, vnde surgit vt aurora Maria virgo decora, Que produxit mundo solem, veram dei patris prolem.
℣ Hec merito dicta super omnes est benedicta. Que produxit.

Lectio tertia.
Etiam inuocantes maris stellam Mariam dixerunt: "O Maria, dei cella, placa mare, maris stella, tuum natum interpella, ne inuoluat nos procella et tempestas valida." Apparuit eis angelus pontificalibus vestibus adornatus. Ait abbas: "Ad dominum, cum tribularer, clamaui et exaudiuit me." Ait ei angelus: "Ego sum angelus dei, missus ad te, vt annunciem tibi conceptionem virginis benedicte."
℟ Sicut rosa inter spinas illis addit speciem, sic venustat virgo suam Maria progeniem; Germinauit ei florem, que vitalem dat odorem.
℣ Cuius cunctorum laus promitur ore piorum. Germinauit.

In secundo nocturno
Ⱥ Namque rubus incombustus, Moysen qui terruit, hec est virgo, que pudore saluo deum genuit.
Psalmus Eructauit c.viij.
Ⱥ Uirga Aaron fructifera Marie typum gesserat, que nobis fructum attulit, nostram que famem depulit.
Psalmus Deus noster refugium d.j.
Ⱥ Esaias ille diuus, secretorum dei riuus, virge nouans mentionem pandit hanc conceptionem.
Psalmus Fundamenta e.viij.
℣ Specie tua.

Lectio quarta.
Unde, si verbis meis credideris, a presenti periculo liberaberis et ad propria prospere remeabis. Qui statim dei nuncio respondit se completurum quicquid ei iniunxerit et facturum. Ad quem angelus, "Promitte ergo," inquit, "deuotissime conceptionem gloriose virginis annuatim colere et solenniter celebrare."
℟ Uirga Iesse de radice genus duxit inclitum, oraculis prophetarum quod fuerat proditum, Inde virgam egressuram florem Christum parituram.
℣ Uoce prophetie signatur virgo Marie. Inde.

Lectio quinta.
Quesiuit abbas: "Quando celebrabitur istud festum?" Respondit angelus: "Sexto idus Decembris celebrabis et celebrandum alijs nunciabis." Ad quem abbas: "Et quo vtar officio, quod conueniat huic festo?" Et angelus ad eum: "Officium, quod in natiuitate eius dicitur, in conceptione eius dicetur, [567 | ee.vij.] donec ab ecclesia aliter ordinetur. Et vbi natiuitas in eius natiuitate dicitur, conceptio in hac celebritate dicatur."
℟ Prophetalis nubem leuem vox dixit ascendere saluatorem Egiptique tenebras inuisere, Ut in mortis caligine sedentes lustret lumine.
℣ Diffugiunt tenebre, pandunt secreta latebre. Ut in mortis caligine.

Lectio sexta.
Igitur abbas predictus gratias agens deo promisit ac vouit conceptionem beate Marie sexto idus Decembris perpetue colere et solenniter celebrare et celebrandum alijs nunciare. Angelus disparuit, serenitas redijt. Postea abbas prefatus promissum deuotus impleuit, annuatim deuote celebrauit et in monasterio suo perpetuo celebrandum instituit, quamuis ab aliquibus consueuit dubitari, an festum illud celebrari debeat. Sed absit a cordibus fidelium, vt istud vertatur in dubium, cum conceptionis solennitas ad gratiam referatur. Ad laudem dei omnipotentis et genitricis eius benedicte in seculum et vltra. Amen.
℟ Cordis ac vocis vt supra ad vesperas.

In tertio nocturno
Ⱥ Abrahe fit promissio, quod illius successio velut arena cresceret stellisque equalis fieret.
Psalmus Cantate j f.ij.
Ⱥ Hoc promissum est adimpletum caste per Marie fetum, que gignendo granum seuit, de quo seges tanta creuit.
Hymnus Dominus regnauit, exultet.
Ⱥ Gratulare et letare, vrbs optima Nazareth, hodierna fecundaris vbertate gratie, casus mortis, salus orbis, spes datur et venie.
Psalmus Cantate ij f.iij.
℣ Adiuuabit eam.

Initium sancti euangeliij secundum Mattheum j. Lectio prima.
Liber generationis Iesu Christi, filij Dauid, filij Abraam. Abraam genuit Isaac, Isaac autem genuit Iacob, et reliqua.
Homilia beati Hieronymi presbiteri.
In Esaia legimus: Generationem eius quis enarrabit? Non ergo putemus euangelium prophete contrarium, vt quod impossibile dixit affatu, hoc narrare incipiat. Ibi quidem de generatione diuinitatis, hic de incarnatione dictum est. A carnalibus autem incepit, vt per hominem deum discere incipiamus.
℟ Celebris dies colitur, in qua virgo concipitur, que per obedientiam mundo refudit gratiam, Ut quod ruit per feminam, releuetur per feminam.
℣ Ista fuit digna transgressus tergere signa. Ut.

Lectio secunda.
Filij David, filij Abraam, ordo preposterus sed necessario commutatus. Si enim primo posuisset Abraam et postea Dauid, rursus ei repetendus fuerat Abraam, vt generationis series texeretur. Ideo ceteris premissis horum filium nuncupauit, quia ad hos tantum facta est promissio. Ad [568] Abraam inquit: "In semine tuo benedicentur omnes gentes terre," quod est Christus. Ad Dauid autem: "De fructu ventris tui ponam super sedem tuam."
℟ Ecce nouum per prophetam super terram facere se promittit auctor, virum feminam circundare; Ueneranda nouitate prodeunt miracula, nam Marie pregnans aluus dei prolem baiulat.
℣ Sanctus obumbrauit huic spiritus et grauidauit fitque parens et virgo manet. Ueneranda.

Lectio tertia.
Iudas autem genuit Phares et Zaram de Thamar. Notandum in genealogia saluatoris nullam sanctarum assumi mulierem sed eas, quas scriptura reprehendit, vt qui propter peccatores venerat, de peccatoribus nascens omnium peccata deleret. Unde et in sequentibus ponitur Ruth Moabitis et Bersabee vxor Urie.
℟ O Maria, clausa porta, quam nemo aperuit, princeps ille, qui transiuit, deus et homo fuit; Nec ingressu nec egressu violauit clausulam sed quam prius non habebat, sumpsit carnis fibulam, sic togatus tanquam sponsus suo processit thalamo.
℣ Perfudit tota‹m›, sacra virgo, te theotoca‹m› decreuitque deus filius esse tuus. Nec. Gloria. Nec ingressu.
Psalmus Te deum.
℣ Speciosa facta.

Ad laudes
Ⱥ
Conceptus hodiernus Marie semper virginis neuum tergit, nexum soluit vetuste originis, mestis reddit leticiam, dat criminosis veniam.
Psalmus Dominus regnauit cum ceteris.
Ⱥ Gloriosa semper virgo Maria dulcissima, te precamur venerandam, annue pijssima, in offensis ne labamur, a te semper protegamur.
Ⱥ Maria plena gratia, stirpe concepta regia, assistentes tue laudi miserando nos exaudi.
Ⱥ O quam larga te perfudit, virgo, benedictio, qua deletur, quam induxit Eua,n266 maledictio; intende nostris laudibus, beata in mulieribus.
Ⱥ Dignare me laudare te, virgo et puerpera, te laudantes ab erumnis leua super ethera, potes enim vt domina poli pandere limina.
Capitulum vt supra in vesperis.

Hymnus
Fit porta Christi peruia,
referta plena gratia
transitque rex et permanet,
clausa vt fuit per secula.
Genus superni luminis
processit aula virginis,
sponsus, redemptor, conditor,
sue gygas ecclesie.
Honor matris et gaudium,
immensa spes credentium,
per atra mortis pocula
resolue nostra crimina.
Maria, mater gratie.
Gloria tibi, domine,
qui natus es de virgine et cetera vt supra.
℣ Elegit.
Ⱥ Benedicta es, Maria, laus vera, spes et domina, te collaudat, colit, tremit trina mundi machina; in tua conceptione congaudentes confoue, profutura largiendo nocitura dimoue, alleluya.
Psalmus Benedictus.
Oratio vt supra.

Ad horas diurnales antiphone de laudibus cum capitulo et responsorio vt in natiuitate eiusdem.

Ad secundas vesperas
Psalmi Dixit dominus. Confitebor. [569 | ee.viij.] Beatus vir. De profundis. Memento.
Ⱥ Magnifica Christi mater, regina clara celorum, reparatum se letatur per te cetus beatorum; in die tue conceptionis confer opem intercessionis, vt per tua suffragia colletemur in gloria, alleluya.
Psalmus Magnificat.

SEQUITUR DE SANCTA ANNA
Ad primas vesperas
Ⱥ
Felix orbis, felix hora, dum stat inter filias Anna velut lux decora, morum dans premitias.
Psalmi de die.
Ⱥ Genitrici sue digne preparat palacium, Anne corpus dum insigne creat factor omnium.
Ⱥ Quam preclarum et iocundum est Anne corpusculum, in quo deus matri mundum prestat habitaculum.
Ⱥ Ager Anne rosam florum protulit et lilium, rosa florens en decorum profert dei filium.
Ⱥ Mediante nobis Anna mediatrix nascitur, cuius ventre dulce manna mundum sanans oritur.

Capitulum Sapientie iiij.
O quam pulchra est casta generatio cum claritate, immortalis est enim memoria illius, quoniam et apud deum nota est et apud homines.
℟ O laus vt sequitur, nona.

Hymnus
Salue parens Anna,
illuxisti late
celi ferens manna
vite sanctitate.
Electa fuisti,
quod sis matris Christi
mater,n267 mundo tristi
vitam genuisti.
Castitatis testis,
ligni vite fructum
carne sancta vestis
Eue mutans luctum.
O dulcis Maria,
matri meruisti,
quod possit in via
sic sublimis sisti.
Aue maris stella,
trementes conforta,
sub mundi procella
felix celi porta.
Dei mater alma,
da triumphi dona
in virtutum palma
vincentes corona.
Sit laus deo patri,
‹summum Christi decus,›
spirituisancto,
tribus honor vnus. Amen.
℣ Diffusa est gratia in labijs tuis.
Ad Magnificat Ⱥ Quam felici, quam beata sorte carni copulata virginis est anima, nam per eam in materna membra deus dat superna gaudia permaxima, neque verbis explicata sciri iam tunc Anne data summa consolatio, vt pax dei nobis detur, hoc sublimis operetur Anne deprecatio.

Oratio
Deus, qui beate Anne tantam gratiam donare dignatus es, vt beatissimam Mariam, matrem tuam, in suo glorioso vtero portare mereretur, da nobis per intercessionem matris et filie tue propiciationis abundantiam, vt quarum memoriam pio amore complectimur, earum precibus ad celestem patriam peruenire mereamur. Qui viuis.
Inuitatorium Mariam et Annam venerantes venite, iubilemus, Sanctarum festa celebrantes, summum sanctum adoremus.
Psalmus Uenite.

Hymnus
Arbor est alte glorie
florens Anne fecunditas,
quam lux perfudit gratie
virtutumque sublimitas.
[570] In huius culmen arboris
deus nidum reposuit,
Anne venter dum corporis
Marie fructu floruit.
Maria, nidus arboris,
clausitn268 nido virgineo
fortem immensi roboris
celon269 missum empireo.
Anna, Maria pariter
diuinis erant oculis
grate pre cunctis dulciter
eternis semper seculis.
Matris et nate precibus
optamus nos suppliciter
celi coniungi ciuibus,
deo frui feliciter.
Maria, mater gratie.
Gloria tibi, domine.

In primo nocturno
Ⱥ Anne matrimonium vera castitate pre cunctis mortalium precessit beate.
Psalmus Domine dominus noster a.ij.
Ⱥ Florens sanctimonia iam grauis etate plena magna gratia ardet charitate.
Psalmus Celi enarrant a.vj.
Ⱥ Anna plorat et implorat dona sanctispiritus, celum rorat et irrorat gratiam diuinitus.
Psalmus Domini est terra b.ij.
℣ Diffusa.

Lectio prima.
Mulier sancta cum esset in virgulto, plorauit amare oculis ac manibus in celum semper intenta, dominum in orationibus deprecabatur dicens: "Domine deus patrum nostrorum, exaudi me, sicut exaudisti Saram et benedixisti, cum ei filium Isaac dedisti. Heu michi, quis pater me genuit et que mater me peperit, quia maledicta sum inter filias Israel me subsanantes et a templo domini dei mei me expellunt."
℟ Iuste viuens et perfecte arsit Anne cor directe diuinis affectibus; ex hoc fuit preelecta, deo placens et dilecta Pre cunctis coniugibus.
℣ Facta est quasi nauis institoris de longe portans panem suum. Pre.

Lectio secunda.
"Heu michi, domine deus meus, heu michi, cur sum infecunda et inutilis, cur maledictioni dedicata?" Anna autem sic lamentante ecce angelus domini astitit dicens: "Anna, Anna, exaudiuit dominus vocem deprecationis tue. Ecce concipies et paries et in omnem terram exiet sonus seminis tui."
℟ Ciuis missus est supernus, Annam implet sempiternus fructus sapientie, ventris portat in secreto dei patris ex decreto Thesaurum clementie.
℣ Posui illum regnis et sedibus et diuitias nichil esse dixi in comparatione illius. Thesaurum.

Lectio tertia.
Igitur Anna exhilarata dixit: "Uiuit dominus deus, quodcumque genuero, seu masculum seu feminam, offeram ipsum domino deo meo eritque deo seruiens omnibus diebus vite sue." Dixit et ita contigit. Quod etiam, vt beatus Hieronymus refert, angelus domini predixit loquens ad beatam Annam: "Anna, inter nuptas benedicta, annuncio tibi nascituram filiam, que Maria vocata et a natiuitate gratia dei plena super omnes mulieres erit benedicta."
℟ O Maria, maris stella, serua, carnis ne procella nos mergat in vicijs; tue [571 | ff.j.] matris interuentu Angelorum ex concentu letemur et premijs.
℣ Tu est mater pulchre dilectionis et agnitionis et sancte spei. Angelorum.

In secundo nocturno
Ⱥ Felix Anna gustans manna diuine dulcedinis illustratam parit natam summe pulchritudinis.
Psalmus Eructauit c.8.
Ⱥ Quam sit chara, quam preclara casta generatio, nos informat, mundum ornat Anne parturitio.
Psalmus Deus noster refugium d.j.
Ⱥ Anna prudens et maritus in omni iusticia legis sue seruant ritus lucentes in gratia.
Psalmus Fundamenta e.viij.
℣ Specie tua.

Lectio quarta.
Hec post tres oblationis sue annos domini seruitio mancipata a templo vsque ad intelligibiles annos non recedet, ieiunijs et orationibus die ac nocte deo seruiens ab omni immundo se abstinebit, virum nunquam cognoscet sed sola sine exemplo, sine macula, sine corruptione, sine virili commixtione virgo filium, famula dominum, redimenda redemptorem et saluatorem mundi generabit.
℟ Hoc honestum atque rectum, hoc deuotum et perfectum est in matrimonijs castumque seruent amorem, Quod se iungant in honorem diuinis seruitijs.
℣ Castus amor querit prolem, non carnis lasciuiam. Quod.

Lectio quinta.
Itaque surgens ascende Hierusalem, et cum perueneris ad portam, que aurea vocatur, ibi pro signo virum tuum, pro cuius incolumitatis statu sollicita es, habebis obuium. Cum ergo hec ita euenerint, scito, quod ea, que annuncio, sine dubio complenda erunt. Igitur iuxta angelicum preceptum vterque de loco, in quo erant, se promouentes ascenderunt Hierusalem. Et cum venissent ad locum ab angelo assignatum, inuicem sibi obuiauerunt ibidem. Tunc de mutua visione leti et prolis promisse certitudine securi debitas egerunt domino gratias humilium exaltatori.
℟ Nubentes se iuste tenent, si de mundi se refrenent caute desiderijs, Ne superba mens prorumpat vel acerba pacem rumpat in suis malicijs.
℣ Beatus, qui tenebit et allidet paruulos suos ad petram. Ne superba.

Lectio sexta.
Itaque adorato domino domum reuersi promissum expectabant. Concepit Anna et peperit filiam, iuxta angelicum mandatum parentes eius vocabant Mariam. Cum esset trium annorum et ablactationis tempus completum esset, in templum cum oblationibus presentatur. Erant autem circa templum quindecim gradus ascensionis; in imo virginem constituunt. Ipsi vestimenta, que in itinere habebant, exuerunt, vt cultioribus se induerent.n270 Uirgo domini singillatim sine ducentis solamine ita ascendit, vt perfecte etati in hoc nichil deesse [572] putares.
℟ Apud celi ciues erunt grati, si non sibi querunt sed factori gloriam, vt per omnes honoretur, Qui hoc semper meretur per suam clementiam.
℣ Benedicite deum celi et coram omnibus confitemini illi. Qui.

In tertio norturno
Ⱥ Ante deum Anna patet collaudando iugiter, hostis timet, miser latet ipsa stante fortiter.
Psalmus Cantate j f.ij.
Ⱥ Offert foris et in templo precum sacrificia, verbo trahit et exemplo ad dei seruitia.
Psalmus Dominus regnauit j f.ij.
Ⱥ Dei ducit ad honores plurimos ex populis, vt acceptant dignos mores pro eternis seculis.
Psalmus Cantate ij f.iij.
℣ Adiuuabit eam.

Lectio septima. Secundum Mattheum 7.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Omnis arbor bona fructus bonos facit. Mala autem arbor fructus malos facit," et reliqua.
Iam quippe dominus in virginis sue infantia magnum quid operabatur et quanta futura errant, in huius miraculi indicio premonstrabatur. Sacrificio igitur domini secundum consuetudinem legis celebrato et voto suo perfecto virginem intra septa templi cum alijs virginibus educandis dimiserunt. Ipsi autem in domum suam sunt reuersi. Uirgo vero domini quotidie cum etatis processu virtutibus proficiebat. Et quia iuxta psalmistam pater et mater dereliquerunt eam, dominus autem assumpsit eam.
℟ Omnis noscens creaturas, tam presentes, quam futuras, dei prescientia Non inuenit ita gratum nec virtutum comprobatum par inter coniugia.
℣ Non est inuentus similis illis, qui conseruaret legem excelsi. Non inuenit.n271

Lectio octaua.
Quotidie namque ab angelis frequentabatur, quotidie diuina visione fruebatur, que eam a malis omnibus redundare faciebat, et sic vsque ad quartumdecimum annum peruenit, vt non solum mali de ea nichil reprehensione dignum confingere possent, sed et boni omnes, qui eam nouerant, vitam et conuersationem eius admiratione dignam iudicarunt. Pontifex publice nunciauit, vt virgines, que in templo instituebantur et etatis tempus implessent, domum reuerterentur et nuptijs operam darent.
℟ Illos, deus quos presciuit, quos dotauit et vestiuit tanta precellentia, Dignos inter omnes gentes preelegit in parentes et matris obsequia.
℣ Elegit eos ex omni carne et dedit illis cor ad precepta et legem vite. Dignos.

Lectio nona.
Cui mandato cum cetere virgines prone paruissent, sola virgo Maria hoc facere se non posse respondit. Siquidem et parentes suos se dixit seruitio domini mancipasse, insuper et seipsam virginitatem deo vouisse. Pontifex in angustia constitutus, [573 | ff.ij.] cum neque contra scripturam, que dicit: vouete et reddite, votum infringendum putaret, neque morem genti insuetum introducere auderet. Precepit, vt ad festiuitatem, que imminebat, omnes ex Hierosolimis et vicinis locis primores adessent, quorum consilio sciret, quid in tam dubia re faciendum esset. Quod cum fieret, omnibus in commune placuit dominum super hac re consulendum.
℟ O laus grandis Anne matris, nam preclarum dei patris est gazophilacium, in quo clausit summum aurum deitatis Et thesaurum thesaurorum optimum.
℣ Candor est enim lucis eterne et imago bonitatis illius. Et thesaurum. Gloria.
Psalmus Te deum.
℣ Audi, filia.

Ad laudes
Ⱥ
Anna, virens radix Iesse, pullulat vtiliter nos virtutum replens messe per Mariam dulciter.
Psalmus Dominus regnauit cum ceteris.
Ⱥ Annam nupte reuerenter extollant preconijs, eas iuuet vt decenter in suis coniugijs.
Ⱥ Anne preces dum exundant pro nuptarum venia, matres ditant et fecundant nutriendi gratia.
Ⱥ Annam clerus veneretur postulans suffragia, vt Marie per hoc detur magna reuerentia.
Ⱥ Anna, Maria precibus clerum et ecclesiam confortent, vt in omnibus seruent continentiam.
Psalmus Laudate.

Capitulum Prouerbiorum xiij.
Mulierem fortem quis inueniet? Procul et de vltimis finibus precium eius, confidit in ea cor viri sui et spolijs non indigebit. Deo gratias.

Hymnus
Anna matrona maxima
est testamenti veteris,
per mores erat optima,
excelsior pre ceteris.
Cuius Maria filia
throni tenens sublimia
cunctos legis et gratie
longe preit in acie.
Ambe sursum eximie
et preeminentis glorie,
precantes nos respicite
vultu misericordie.
Sacra celorum acie
felix Anna sublimiter
coniuncta tue filie,
pro nobis ora iugiter.
Maria, mater.
Gloria tibi, domine.
℣ Elegit eam.
Ⱥ Nobis erat hoc necesse, quod viuendo radix Iesse virgam introduceret, de qua virga flos prodiret, qui nudatos reuestiret et egros reficeret deuictoque mortis felle, deitatis sacro melle nos sursum erigeret; hoc, Maria, flos decorus, Iesus dulcis et saporus tua prece conferet.
Psalmus Benedictus.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Mundi carnis et demonis astutan272 ne malicia nos conterat in vicijs et trahat ad supplicia, Anna nobis et filia, plene virtutum gratia, saluantes a miseria, grata ferant suffragia.
Psalmus Magnificat.

SANCTORUM UICTORICI ET FUSTIANI
Ⱥ Gaudent in celis vt supra aa.viij.
Collecta.
[574] Deus, qui fidelium tuorum multitudinem annua sanctorum tuorum martyrum Uictorici et Fustiani festiuitate letificas, concede propicius, vt quorum passionem deuote recolimus, eorum tibi meritis commendemur et precibus. Per.

Commemoratio de sancto Damaso, confessore et papa.
Ⱥ Confessor domini bb.iij.
℣ Ecce sacerdos ibidem.

Oratio
Misericordiam tuam, domine, nobis, quesumus, interueniente beato confessore tuo Damaso clementer impende et nobis pectoribus ipsius propiciare suffragijs. Per dominum.

Commemoratio de aduentu, de sancta Maria et de omnibus sanctis.
Inuitatorium Uenite adoremus regem aa. 8.
Cetera in communi.
℣ Letamini in domino.
℟ Sancti tui, domine bb.ij.
℟ Tamquam aurum.
℟ Propter testamentum.
Psalmus Te deum non dicitur.
Ⱥ Absterget deus bb.ij.

Commemoratio de sancto Damaso.
Ⱥ Euge serue bb.v.

Commemoratio de aduentu, de sancta Maria, de omnibus sanctis.

LUCIE UIRGINIS ET MARTYRIS
Ad primas vesperas
Ⱥ Orante sancta Lucia apparuit ei beata Agatha et consolabatur ancillam Christi.
℟ Per ipsam te deprecor, mater, que te suis saluauit precibus, Ne aliquando michi in terris nomines sponsum, nec velis de corporis mei posteritate fructum mortalitatis inquirere.
℣ Que datura eras pro corruptionis mee auctore, da michi eunti ad integritatis mee auctorem Christum.
Capitulum Domine deus meus cc.j.
Hymnus Uirginis proles ibidem.
℣ Diffusa.
Ⱥ In tua patientia possedisti amimam tuam, Lucia, sponsa Christi; odisti, que in mundo sunt, et coruscas cum angelis, sanguine proprio inimicum subisti.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Exaudi nos, deus, salutaris noster, vt sicut de beate Lucie, virginis et martyris tue, festiuitate gaudemus, ita pie deuotionis erudiamur effectu. Per dominum.

Commemoratio de aduentu et de sancto Magno.

Ⱥ Sancti martyris aa.v.
℣ Gloria et honore.
Oratio in communi vnius martyris.
Inuitatorium Agnum, sponsum cc.j.

In primo nocturno
Ⱥ Lucia, virgo venerabilis, Siracusanorum nobilissima, cum matre Euticia ad sepulchrum beate Agathe venerandum conuenerat.
Psalmus Domine dominus noster a.ij.
Ⱥ Crede, mater, Aghaten pro Christi nomine passam hoc meruisse, vt semper eum presentem, pro quo passa est, habeat.
Psalmus Celi enarrant a.vj.
Ⱥ Continge ergo sepulchrum virginis credens et continuo a fluxu sanguinis liberaberis.
Psalmus Domini est terra b.ij.
℣ Diffusa est gratia.

Lectio prima.
Pascasius proconsularis sanctam Luciam ad sacrificia demonum inuitauit. Cui beata Lucia ait: "Sacrificium immaculatum apud patrem hoc est: visitare viduas et orphanos in tribulatione eorum. Ego per istos [575 | ff.iij.] tres annos nichil aliud egi, nisi sacrificaui deo meo. Iam, quia nichil superest, quod sacrificem, meipsam offero deo hostiam viuentem, quod sibi placet de hostia sua faciat."
℟ Lucia virgo, quid a me petis, quod ipsa poteris prestare continuo, nam et matri tue fides tua subueniat et ecce salua est, Quia iocundum deo in tua virginitate habitaculum preparasti.
℣ Sicut per me ciuitas Cathenensium sublimatur a Christo, ita per te ciuitas Siracusana decorabitur. Quia.

Lectio secunda.
Pascasius dixit: "Ista verba cuicumque tibi simili narrare poteris christiano, michi autem, qui principum iussa custodio, ista frustra prosequeris." Lucia dixit: "Tu principum leges attendis, ego leges dei attendo. Tu principes times, ego deum timeo."
℟ Per ipsam te deprecor vt supra ad vesperas.

Lectio tertia.
Tu principes offendere non vis, ego deum offendere caueo. Tu illis placere desideras, ego vt solum Christo placeam, concupisco. Tu ergo fac, quod tibi videtur vtile, et ego hoc ago, quod mihi vtile recognosco.
℟ Si tibi gratum vis esse deum viuens et salutem tui corporis habens, da Christo, que possides; Moriens enim ideo das, quia tecum auferre non preuales.
℣ Non satis deo charus est, qui dat, quo frui non potest, vnde quod michi spoponderas, incipe tradere interea Christo. Moriens.

In secundo nocturno
Ⱥ Fiebat interea prediorum ac gemmarum distractio et quotidie pauperum necessitatibus expendebantur.
Psalmus Eructauit c.viij.
Ⱥ Tandem ad sponsi noticiam peruenitur, proponit litem in indicio sponsam suam christianissimam contra leges viuere augustorum.
Psalmus Deus noster refugium d.j.
Ⱥ Paschasius proconsularis Luciam corripiens cepit ad sacrificia demonum trahere.
Psalmus Fundamenta e.viij.
℣ Specie tua.

Lectio quarta.
Pascasius dixit: "Patrimonium tuum cum corruptoribus tuis extirpasti, ideo quasi meretrix loqueris." Lucia dixit: "Patrimonium meum tuto loco reposui, corruptores autem nec mentis nec corporis aliquando suscepi."
℟ Lucia virgo iudici dixit: "Patrimonium meum tuto loco constitui, Corruptores autem nec corporis nec mentis mee aliquando suscepi."
℣ Hostiam sanctam viuentem deo viuo meipsam offero. Corruptores.

Lectio quinta.
Pascasius dixit: "Qui sunt corruptores mentis et corporis?" Lucia dixit: "Corruptores mentis estis vos, de quibus apostolus ait: Corrumpunt bonos mores colloquia mala. Suadetis enim homines meretricari, vt dimittant suum creatorem et sequantur diabolum in idolis vanis et immundis simulacris. Corruptores corporis sunt, qui delectationibus sempiternis labentem leticiam perpetuis gaudijs anteponunt."
[576] ℟ Pascasius dixit: "Cessabunt verba, cum fuerit ad verbera peruentum." Lucia dixit: "Uerba dei cessare non poterunt. Ancilla dei sum et ideo dixi verba dei."
℣ Non vos, inquit Christus, loquimini in conspectu iudicum, sed spiritussanctus. Ancilla.

Lectio sexta.
Pascasius dixit: "Cessabunt verba, cum peruentum fuerit ad verbera." Lucia dixit: "Uerba dei cessare non poterunt." Pascalius dixit: "Tu ergo deus es." Lucia dixit: "Ancilla dei sum et ideo dixi verba dei, quia ipse dixit: Non vos estis, qui loquimini in conspectu iudicum, sed spiritussanctus ipse loquetur in vobis."
℟ Nunquam inquinatur corpus nisi de consensu mentis, Nam si inuitam me feceris violari, castitas michi duplicabitur ad coronam.
℣ De sensibus enim et voluntatibus iudicat deus. Nam.

In tertio nocturno
Ⱥ Beata Lucia dixit Pascasio: "Sacrificium mundum et immaculatum apud deum et patrem hoc est: visitare viduas et orphanos in tribulatione eorum."
Psalmus Cantate j f.ij.
Ⱥ Ego per istos tres annos nichil aliud egi, nisi deo viuo sacrificaui; iam, quia nichil superest, meipsam offero.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.
Ⱥ Tu principum leges attendis, ego dei leges attendo; tu principes times, ego deum timeo; tu illi placere desideras, ego, vt Christo soli placeam, concupisco.
Psalmus Cantate ij f.iij.
℣ Adiuuabit.

Secundum Mattheum 13.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis parabolam hanc: "Simile est regnum celorum thesauro abscondito in agro," et reliqua.
Tunc consularis iussit venire lenones et tradidit eam dicens: "Inuitate ad castitatem eius populum et facite eam tandiu illudi, quandiu mortua nuncietur." Et vbi eam ceperunt velle trahere ad lupanar, tanto pondere fixit eam spiritussanctus, vt penitus moueri non posset. Accedentes simul multi et officium impendentes, trahentes deficiebant sudore. Et virgo Christi immobilis persistebat.
℟ Iussu impij Pascasij vbi beatam virginem ceperunt trahere velle ad lupanar, tanto pondere eam fixit spiritussanctus, Ut tanquam mons immobilis penitus moueri non posset.
℣ Impellunt plurimi nec mouetur immissis funibus, admotis boum paribus multis ita solo herens manebat. Ut tanquam.

Lectio octaua.
Tunc ignem copiosum circa eam fecit accendi, ita vt picem et resinam et feruens oleum super eam iactarent. Et illa in nomine Iesu stetit immobilis dicens ei: "Ego rogaui dominum meum Iesum Christum, vt iste ignis non dominetur michi, quatenus tibi insultent confidentes in Christo, et ideo petiui inducias martyrij mei, vt credentibus timorem tollerem passionis, et non credentibus vocem exultationis [577 | ff.iiij.] auferrem."
℟ "Que sunt hec maleficia tua," consularis dixit, "vt puella fragilis a mille tracta hominibus non mouearis?" "Ista," inquit, "maleficia mea non sunt sed sunt dei beneficia."
℣ Si alia decem milia adduxeris, audies michi dicentem spiritumsanctum, quod cadent a latere meo mille et decem milia a dextris meis. Ista.

Lectio nona.
Tunc angustiante Pascasio non ferentes amici eius iniuriam gladium in eius viscera mergi fecerunt. Et iam percussa quamdiu voluit, allocuta est turbam circumstantem dicens: "Annuncio vobis pacem datam ecclesie dei, Diocletianum e regno suo eiectum et Maximianum hodie mortuum." Hec loquente famula dei Lucia, vt diximus, visceribus patefactis emisit spiritum.
℟ Lucia, martyr inuictissima, sponsa agni, hostia dei, templum spiritussancti, hoste iam triumphato, visceribus patefactis instantius dominum Iesum diutissime predicabat, Dum Christi sumptis mysterijs vite incorruptibili virgo incorrupta successit.
℣ Iudice confuso et cuncto terrore deuicto, igne superato gladio quoque transuerberata loco omnino non est mota. Dum.
Responsorij loco Te deum repetatur.
℣ Audi, filia.

Ad laudes
Ⱥ
Orante sancta Lucia apparuit ei beata Agatha et consolabatur ancillam Christi.
Psalmi consueti.
Ⱥ Lucia virgo, quid a me petis, quod ipsa poteris prestare continuo matri tue?
Ⱥ Per te, Lucia virgo, ciuitas Siracusana decorabitur a domino Iesu Christo.
Ⱥ Benedico te, pater domini mei Iesu Christi, quia per filium tuum extinctus est ignis a latere meo.
Ⱥ Soror mea Lucia, virgo deo deuota, quid a me petis, quod ipsa poteris prestare continuo matri tue?
Ⱥ Sicut ciuitas Cathanensium habet interuenientem predecessorem meam beatam Agathen, ita me sciatis a domino huic ciuitati datam esse, si voluntatem eius facientes suscipitis fidem.
Psalmus Benedictus.

Commemoratio de aduentu et de sancto Magno
Ⱥ Beatus vir, qui inuentus aa.vij.

Ad magnificat Ⱥ Columna es immobilis, Lucia, martyr Christi, quia omnis plebs te expectat, vt accipias coronam vite, alleluya.
Psalmus Magnificat.

NICASII SOCIORUMQUE EIUS
Ⱥ Fulgebunt iusti.

Oratio
Deus, qui hunc diem sacratissimum beatorum martyrum tuorum Nicasij sociorumque eius passione consecrasti, presta, quesumus, vt eorum apud te suffragia sentiamus in celis, quorum solennia amore pio veneramur in terris. Per.

Commemoratio de aduentu

Ad matutinas
Ⱥ Uestri capilli bb.ij.

IN UIGILIA BEATI THOME APOSTOLI
Omnia de aduentu peragantur.
Ad primas vesperas
Super psalmos de die Ⱥ Tradent enim vos.
Capitulum, [578] responsorium, hymnus, versiculus vt in communi de apostolis.
In euangelio Ⱥ O Thoma Didime, per Christum, quem meruisti tangere, precibus rogamus altissonis: succurre nobis miseris, ne damnemur cum impijs in aduentu iudicis.
Psalmus Magnificat.
Oratio de vigilia.

Commemoratio de aduentu cum antiphona vna de O.
℣ Rorate.

Ad matutinas
Omnia de communi cum his lectionibus:

Lectio prima.
Cum apostolus Thomas, qui Didimus dicitur, venisset Cesaream, apparuit ei dominus Iesus Christus et ait: "Rex Indorum Gundoforus prepositum suum ad Syriam misit querere hominem architectorica arte eruditum. Ueni et mittam te cum eo."

Lectio secunda.
Dixit ei Thomas: "Domine, quo vis mitte me, preter ad Indos." Dicit ei dominus: "Uade, quia ego tecum sum et non te deseram, et cum michi acquisieris Indos, cum corona martyrij venies ad me."

Lectio tertia.
Respondens autem Thomas dixit: "Dominus meus es tu et ego seruus tuus. Fiat voluntas tua." Hec eo dicente ecce prepositus familie regis Indorum nomine Abbanes descendens de naui deambulabat in foro rerum venalium.

Lectio quarta.
Dominus autem accessit ad Abbanem et dixit ei: "Quid comparare vis iuuenis?" At ille ait: "Dominus meus, Indorum rex misit me ad istas partes, vt conducerem ingeniosos artifices aut seruos emerem, qui sciant artem architectoricam et omnia, que ex lignis fiunt aut ex lapidibus, vt Romano opere sibi palacium construant."

Lectio quinta.
Dominus autem ad Abbanem ait: "Habeo seruum idoneum et fidelem michi, quem ad diuersas iam ciuitates misi. Et quicquid laborat michi laborum suorum mercedes apportat. Hunc itaque mittam tecum, vt expletis omnibus ad me eum facias cum honorem reuerti." Quod cum audisset Abbanes, magno repletus est gaudio et gratias agens osculabatur genua eius. Et conuocans Thomam dominus tradidit eum in manum Abbanis et abscessit.

Lectio sexta.
Cum autem ascendisset nauim, dixit ad Thomam Abbanes: "Dic vere michi, si seruus ipsius sis, qui tradidit te michi." Cui Thomas ait: "Ego quidem seruus ipsius sum. Non quod volo facio, sed quod iusserit dominus meus." Cum hec et similia loqueretur Thomas, velificante naui septima die plenis velis ac prosperis ventis tenuerunt ciuitatem Andropolim. Et inde pergentes Abbanes et Thomas venerunt ad regem Indie Gundoforum nomine.

Lectio septima. Secundum Joannem xx.
[579 | ff.v.] In illo tempore: Thomas, vnus de duodecim, qui dicitur Didimus, non erat cum eis, quando venit Iesus, et reliqua.
Rex autem Migdonius cogebat apostolum sacrificare deo soli. Tunc dixit ei apostolus: "Tu putas, rex, quod irascatur contra me dominus meus, cum adorauero deum tuum, sed ita non est, sed magis irascitur deo tuo et euertet eum, mox vt adorauero eum." Dixit ei rex: "Inuictissimum deum solem deus tuus, quem Iudei occiderunt, euertere potest?" Dicit ei apostolus: "Primo ergo adoro eum, et si eum non euerterit deus meus, sacrificabo ei." Dicit ei rex: "Ita fiat."

Lectio octaua.
Cum autem venisset sanctus apostolus ad simulachrum solis, ait voce magna: "Adiuro te, demon, qui in isto simulachro habitas, vt exeas et stes ante me, vt videam te." Egressus autem demon stetit ante eum. Dicit ei apostolus: "Impero tibi, demon, vt hoc simulachrum comminuas et templum istud euertas, mox vt genua mea flexero."

Lectio nona.
Orante autem sancto apostolo quasi cera iuxta ignem posita idolum ipsum liquefactum est. Tunc omnes sacerdotes mugitum leuauerunt, pontifex autem templi eleuans gladium transforabat apostolum dicens: "Ego vindicabo iniurias dei mei." Passus est autem sanctus Thomas duodecimo die kalendarum Ianuarij regnante domino nostro Iesu Christo, cui est honor et gloria in secula seculorum. Amen.
Ⱥ "Thoma, infer digitum tuum huc et mitte in latus meum et noli esse incredulus sed fidelis." Exclamauit Thomas voce magna dicens: "Dominus meus et deus meus."
Psalmus Benedictus dominus.

Oratio
Da nobis, quesumus, domine, beati apostoli Thome solennitatibus gloriari, vt eius semper et beneficijs subleuemur et fidem congrua deuotione sectemur. Per dominum.

Commemoratio de aduentu.
Ⱥ Noli timere, quinta enim die veniet ad nos deus noster.
℣ Uox clamantis.
Hec antiphona per singulos annos in hoc festo ad commemorationem habeatur, prout supra in notula de aduentu prenotatur.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Iurauit cum ceteris.
Ⱥ ad Magnificat O decus apostolicum, Christe redemptor gentium, quem Thomas apostolus tactis cicatricibus deum nouit et dominum, veni, gregem protege, quem redemisti, Christe.

Commemoratio de aduentu cum vna antiphona de O.

IN FESTO SANCTI TORLACI EPISCOPI ET CONFESSORIS
Omnia de communi.
Ad Magnificat Confessor domini bb.iij.

Oratio
Deus, qui populo tuo eterne salutis beatum Torlacum, confessorem tuum atque pontificem, ministrum tribuisti, presta, quesumus, vt quem doctorem vite habuimus in terris, intercessorem semper habere [580] mereamur in in celis. Per dominum.

Lectio prima.
Beatus Torlacus toto, quo in hoc mortali corpore vixit, tempore ita conuersatus est, vt semper de inferiori gradu ad altiora prouehi diuino iudicio promeruerit. In pueritia namque spontaneus sacras litteras didicit. In adolescentia bonis moribus ornatus et literali scientia eruditus dignanter ad presbiteratus ordinem est promotus. Postea Parisius venit nec inde nisi omnibus legis diuine artibus sufficientur edoctus discessit.

Lectio secunda.
In propriam patriam reuersus in perfecta etate canonicorum se regule subdidit et qualis diu in diuinis conspectibus fuerat, cunctis innotuit: primo prior, inde abbas preficitur, suos in regulari obseruantia diligenter instruxit.

Lectio tertia.
Fama sanctitatis eius diuulgata est. Uenerabilis senex Eloningus episcopus sensit sibi vltimum diem appropinquare. Clero et populo consentiente ipsum sui sacerdotij successorem elegit, cui suas vices et omnium rerum ecclesie dispensationem procurandam commisit. Cum monasterio prefuit et cum vices pontificis exequebatur, multas virtutes ad ostendendam eius sanctitatem dominus per eum operatus est.

Lectio quarta.
Omnibus rite ordinatis venerabilis senex in prouincia, que ciuitatis sinus nuncupatur, incidit in infirmitatem, qua ex hac instabili luce subtractusn273 est. Ideo quantocius ad sedem propriam remeare non distulit, lecto tandem decubuit. Continuis tribus mensibus grauiter infirmatus tandem sui obitus diem imminere intrepidus cognouit.

Lectio quinta.
Ante septimum sui transitus diem de suis facultatibus disposuit, vestimenta sua sacerdotibus et clericis dari precepit. Anulum aureum, quem in digito dextre manus pro reuerentia sacerdotalis dignitatis gestauerat, nepoti suo Paulo diacono transmisit. Quod quasi futurorum presagio eum fecisse multi arbitrati sunt, et quia vir per omnia probabilis, post mortem eius a clero et populo ad ordinem episcopatus successor electus est dignissimus.

Lectio sexta.
Ualefecit tandem omnibus congregatis iam iturus ad dominum, oleo infirmorum perunctus exitum suum corporis et sanguinis perceptione muniuit. Postea non nisi necessaria loquebatur, ab oratione non cessabat. Anno domini [581 | ff.vj.] millesimo centesimo octogesimosexto, etatis sue vero anno sexagesimo, feria quinta, decimo die kalendarum Ianuarij aduesperascente, qui est proximus dies ante vigiliam natiuitatis domini, de seculo migrauit ad dominum cum sanctis confessoribus in perpetuum coronandus. Rexit ecclesiam annis quindecim, mensibus quinque, diebus vigintiduobus, regnante deo omnipotente in secula seculorum. Amen.
Pro septima lectione legatur homilia de communi bb.iiij.
Ad Benedictus Ⱥ O magne presul bb.v.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Hodie mundo vt supra ibidem.

DE SANCTO FELICE MARTYRE NON PONTIFICE
Ⱥ Iste sanctus aa.v.
℣ Gloria et honore coronasti.

Oratio
Concede, quesumus, omnipotens deus, vt ad meliorem vitam sancti Felicis exempla nos prouocent, vt cuius solennia colimus, etiam actus vnitemur. Per dominum.
Inuitatorium Iustus florebit aa.v.

Lectio prima.
Beatus Felix presbiter captus et in vinculis astrictus cum ad presidem Dracchum adductus fuisset multumque ante ipsum de portentis deorum, quod nichil essent, disputasset, iussit eum impius iudex fustibus cedi, exilio deportatur et in metallum deputatus est, vbi Probi prefecti filiam ab ydropisi liberauit et ab insania. Quem dum quidam iniquitatis ministri ad consularem vellent rapere, manus eorum subitus dolor inuadit, a quo deum confessi liberantur.
℟ Iste sanctus aa.vj.

Lectio secunda.
Probus autem sui tribunatus expleto tempore Felicem secum Nolam adducit, cui quidam pontifex hactenus diuinationibus inseruiens obuius et pedibus eius prouolutus dicit: "Domine deus meus videns te venientem fugit et de fuga quesitus dixit: 'Uirtutem Felicis, qui cum Probo venit, ferre non possum.' Unde, si deus meus te metuit, iustum est, vt ego te timeam et venerer." Dicit ei Felix: "Deum time et venerare." Credidit ipse et baptizatus est.
℟ Iustus germinabit aa.vj.

Lectio tertia.
Post hec beatus Felix deo Appollini silentium indicens et simulachrum comminuens multasque virtutes operatus ad fidem innumeram conuertit multitudinem. Et oratorium construxit, vbi si quis paganus christiano fuerat iniuriatus, demonio replebatur, fidelis factus liberatur. Post duodecim ergo annos iste Felix carnis solutus, ergastulo prostratus dominica die in pauimento perceptis sacramentis felicia regna ipse vere felix [582] conscendit.
℟ Gloria et honore coronasti aa.vj.
Ⱥ ad Benedictus Beatus vir, qui inuentus aa.vij.
Commemoratio solita.

DE SANCTO MAURO ABBATE
Ⱥ Iustum deduxit bb.v.

Oratio
Deus, qui eterne glorie participem beatum Maurum abbatem fieri concessisti, concede nobis propicius ipso interueniente aditum regni celestis, cuius ad bene viuendum informamur exemplis. Per dominum.
Commemoratio solita.
Inuitatorium Regem confessorum bb.v.

Lectio prima.
Beatus Maurus beato Benedicto nutriendus et erudiendus traditus magistri sui adiutor et miraculorum cooperator cepit existere. Hic sub magna austeritate proprium corpus ieiunijs et vigilijs et nimijs frigoribus edomuit et frequenter in quadragesima aspero tectus cilicio in hebdomada bis tantum magistri sui exemplo refectus est.
℟ Iste sanctus bb.v.

Lectio secunda.
Beatus igitur Maurus a Cenomanensi episcopo Bertigrano abbas postulatus et datus infra viginti sex annos centum quadraginta fratres coadunauerat.
℟ Elegit eum dominus bb.v.

Lectio tertia.
Qui grauatus etate communi fratrum consensu alium eis abbatem surrogat. Huic diabolus nocte quadam ecclesiam volenti ingredi magna stipatus caterua ingressum prohibet sed repulsus ruinam minans concutitur monasterium, vbi sanctus ibi resolutus in lachrimas angelico meruit refoueri solatio. Eodem igitur anno lateris ingrauatus dolore in cilicio lecti sui feliciter migrauit ad dominum.
℟ Agmina sacra bb.v.
Ⱥ Euge serue bb.v.
Commemoratio solita.

DE SANCTO MARCELLO PAPA ET MARTYRE
Ⱥ Hic est vir aa.v.

Collecta
Preces populi tui quesumus, domine, clementer exaudi, vt beati Marcelli, martyris tui atque pontificis, meritis adiuuemur, cuius passione letamur. Per.
Commemoratio solita.
Inuitatorium Iustus florebit aa.v.

Lectio prima.
Mortuo Diocletiano filius eius Maximianus precepit, vt christiani, vbicunque inuenti fuissent, punirentur propter sororem suam, que per Cyriacum diaconum a demonio liberata fuerat et christiana effecta. Precepit, vt in die processionis sue beatus Marcellus nudus ante redam eius traheretur.
℟ Iste cognouit aa.vj.

Lectio secunda.
Quadam autem die processionis sue Marcellus episcopus obtulit se Augusto dicens: "Pietati tue suggero seruos dei, qui orant pro regno tuo et republica, quam trucidas?" Tunc iratus Maximianus [583 | ff.vij.] precepit, vt fustibus cederetur et expelleretur. Eodem tempore Lucina christianissima fecit donationem de facultate sua ecclesie catholice; hec audiens Augustus indignatus proscriptione eam damnauit.
℟ Domine, preuenisti aa.vj.

Lectio tertia.
Ipsa autem sanctum rogauit Marcellum, vt domum eius ecclesiam consecraret. Quod cum magna deuotione fecit et frequenter in eadem ecclesia missas celebrauit. Augustus autem hoc audiens iratus precepit, vt in eadem domo fieret stabulum, et beatum Marcellum ad seruitium animalium ibidem deputauit, vbi post multos annos seruiendo emisit spiritum.
℟ Stolam iocunditatis aa.7.
Ⱥ Hic est vere martyr ibidem.

DE SANCTO ANTHONIO ABBATE
Ⱥ Iustum deduxit bb.v.

Collecta
Sancti Anthonij, confessoris tui atque abbatis, nos, domine, quesumus, persequatur oratio, vt quod petitio nostra non impetret, ipso pro nobis interueniente prestetur.
Commemoratio solita.
Inuitatorium Regem confessorem bb.v.

Lectio prima.
Beatus Anthonius non solum virtutibus et miraculis sed etiam doctrina claruit. Rogatus a fratribus, vt eos instrueret, ait: "Hoc sit cunctis primum mandatum, nullum in arrepti prepositi vigore lassescere sed quasi incipiens semper augere que ceperit."
℟ Iste est, qui ante bb.vj.

Lectio secunda.
Non vos, filioli, tedium defatiget. Nemo cum despexerit mundum, reliquisse se arbitretur ingentia. Nichil eorum cure sit monachis, que secum afferre non possunt. Sed eligamus sapientiam, charitatem, iustitiam, castitatem, virtutem, sensum peruigilem, curam pauperum, fidem robustam, victoriam ire, hospitalitatem, que ducunt ad celum. In omni sede terrarum constituta sunt regna celorum. Iugi custodia tueamur animum, quia exercitatos ad subplantandum habemus inimicos.
℟ Magnificauit bb.vj.

Lectio tertia.
Beatus igitur Anthonius quinque annis centenarium supergrediens, sentiens se resoluendum, confirmans fratres suos circa corpus proprium, exequias fieri prohibens superuacuas, cilicio inuolutus glorioso fine migrauit ad dominum.
℟ Iustum deduxit bb.v.
Ⱥ Euge serue ibidem.
Commemoratio solita.

DE SANCTA PRISCA UIRGINE ET MARTYRE
Ⱥ Ista est cc.j.

Oratio
Da, quesumus, omnipotens deus, vt qui beate Prisce, virginis et martyris tue, natalicia colimus, et annua solennitate letemur et tante fidei proficiamus exemplo. Per.
Commemoratio solita.
Inuitatorium Regem [584] virginum cc.j.

Lectio prima.
Beata Prisca, nobilis Romana, tertiodecimo etatis sue anno iussa est a Claudio imperatore in templo Appollinis sacrificare. Qua orante in templo eodem die terre motus est factus et ciuitas concussa et Appollo cecidit et comminutus est et quarta pars templi ruens oppressit multitudinem paganorum.
℟ Diffusa est gratia cc.j.

Lectio secunda.
Deinde expoliata et cesa et in carcerem clausa per totam noctem hymnum cantabat visitatione angelica confortata. Postea pinguedine adipum feruenti peruncta de hinc bestijs ferocissimis exposita, tandem carnifices tamdiu carnes eius raserunt, donec ad ossa pertingerent. Ipsa vero orante brachia eorum doluerunt et sic a tormentis cessauerunt.
℟ Propter veritatem cc.j.

Lectio tertia.
Tunc imperator iussit eam igni consumi, qui a pluuia magna de celo facta penitus extinctus est. Tunc comam capitis iussit radi, in qua credebant magicam artem consistere. Post hec inclusit eam in templo, vt ibi fame deficeret. Die autem tertio ingressus vidit ancillam Christi, que angelico solatio fuerat releuata, et idolum deiectum et comminutum. Et iratus nimis iussit eam capite truncari.
℟ Pulchra facie cc.j.
Ⱥ Simile est regnum celorum homini cc.ij.

DE SANCTO HENRICO MARTYRE ET PONTIFICE
Ⱥ Hic est vir, qui non aa.v.

Oratio
Omnipotens sempiterne deus, qui beato Henrico, martyri tuo atque pontifici, gloriosi triumphi largitus es palmam, eius, quesumus, meritis et precibus gratiam nobis largiaris et gloriam. Per.

Commemoratio de martyribus.
Ⱥ Sanctum est verum aa.viij.

Oratio
Exaudi, domine, populum tuum cum sanctorum tuorum Marij et Marthe tibi patrocinio supplicantem, vt temporalis nobis vite tribuas pace gaudere et eterne reperire subsidium. Per.

Inuitatorium Regem sempiternum aa.v.
Lectiones de communi suffragio.
Ad Benedictus Ⱥ O martyr Henrice aa.vij.
Commemoratio de martyribus.
Ⱥ Uestri capilli bb.ij.

IN NATALITIO SANCTORUM MARTYRUM FABIANI ET SEBASTIANI
Si festum eorum in dominica Domine, ne in ira occurrerit, in sabbato anticipetur. Si ante festum sancte Agnetis in dominicam illam occurrerit, in crastinum differatur. Et festum sancti [585 | ff.viij.] Uincentij differatur post festum Agnetis.

Ad primas vesperas
Ⱥ super psalmos de die Sebastianus, vir christianissimus, quem occultabat militaris habitus et clamidis obumbrabat aspectus.
℟ In illo loco promissio vera est et peccatorum remissio, splendor et lux perpetua et sine fine leticia, Quam meruit Christi martyr Sebastianus.
℣ Nolite timere, non separabuntur a vobis sed vadunt in celum parare vobis sidereas mansiones. Quam meruit Christi.
Hymnus Sanctorum meritis aa.viij.
℣ Letamini in domino.
Ⱥ Elegit dominus virum de plebe et claritatem visionis eterne dedit illi; celebremus solennitatem Sebastiani martyris, gaudium sit in celo et in terra pax hominibus bone voluntatis, alleluya.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui beatos martyres tuos Fabianum et Sebastianum virtute constantie in passione roborasti, ex eorum nobis imitatione tribue pro amore tuo prospera mundi despicere et nulla eius aduersa formidare. Per dominum.
Inuitatorium Regem regum dominum aa.viij.

In primo nocturno
Ⱥ Sebastianus Mediolanensium partium ciuis, quem perfuderat deus gratia, ab omnibus amabatur.
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Erat enim in sermone verax, in iudicio iustus.
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Christo quotidie sedulum exhibebat officium, erat enim verus dei cultor.
Psalmus Cum inuocarem.
℣ Letamini in domino.

Lectio prima.
Beatus Fabianus,n274 propria natione Romanus, ex patre Fabio, tredecim annis sedit. Qui diaconibus regiones diuisit. Fecitque septem diaconos, qui septem notarijs eminerent, vt gesta martyrum integre et fideliter colligerent. Hic sub persecutore Decio Rome martyrij coronam accepit et in cimiterio Calixti sepultus est.
℟ Sebastianus, Mediolanensium partium ciuis, Quem perfuderat deus gratia, ab omnibus amabatur.
℣ Erat enim in sermone verax, in iudicio iustus, in vniuersa morum honestate preclarus. Quem.

Lectio secunda.
Sebastianus, vir christianissimus, Diocleciano et Maximiano valde charus fuit et a tota eorum curia valde venerabilis. Erat enim vir totius prudentie, in sermone verax, in iudicio iustus, in consilio prouidus, in commisso fidelis, in interuentu strennuus, in vniuersa morum honestate preclarus. Et necesse erat, vt quem deus perfuderat gratia, ab omnibus amaretur.
℟ Erat nanque in sermone verax, in iudicio iustus, in consilio prouidus, in bonitate conspicuous, In [586] vniuersa morum honestate preclarus.
℣ In commisso quoque fidelis, in interuentu strennuus. In.

Lectio tertia.
Sub clamide vero terreni imperij Christi militem habebat absconditum, ad hoc tantum, vt christianorum animas, quas in tormentis videbat deficere, confortaret. Marcellino igitur et Marco in certamine constitutis et ad fletus suorum eos reuocantium emollitis in medium se obijciens dixit: "O fortissimi milites, per diuinam virtutem peruenistis ad palmam et nunc per misera blandimenta coronam deponitis sempiternam."
℟ Christo quotidie sedulum exhibebat officium Et christianorum animas, quas in tormentis videbat deficere, confortabat.
℣ Ad hoc tantum sub clamide terreni imperij Christi militem tegebat absconditum, vt deo redderet animas, quas diabolus conabatur auferre. Et christianorum.

In secundo nocturno
Ⱥ Ad hoc tantum sub clamide Christi militem tegebat absconditum, vt deo redderet animas, quas diabolus conabatur auferre.
Psalmus Uerba c.v.
Ⱥ Multas enim martyrum mentes beatus Sebastianus a timore passionis eripuit et ad coronam perpetue glorie incitauit.
Psalmus Domine dominus noster a.ij.
Ⱥ Clarissimis quotidie viris Marcelliano et Marco suadebat seculi blandimenta respuere et momentanea tormentorum genera non timere.
Psalmus Conserua me a.iiij.
℣ Exultent.

Lectio quarta.
Isti," inquit, "quos plorantes attenditis, putant istam vitam esse solam. Si scirent alteram esse ignaram mortis, tristitie nesciam, in qua immortalitas regnat et gaudia perpetua commorantur, profecto ad illam vobiscum festinarent pertingere istam pro nichilo reputantes. Hec ab origine mundi in se credentes fefellit: fugitiua enim est. Hec per omnia crimina currere cogit amatores suos et postquam omni spurcitia fuerint saginati, seruientes sibi tradit morti perpetue."
℟ Sebastianus, dei cultor, studiose curabat sub absconso clamide sanctorum animas confortare Spem promittens et gloriam consequi sempiternam.
℣ Denique multas martyrum mentes a timore passionis eripuit et ad coronam perpetue glorie incitauit. Spem.

Lectio quinta.
Hec est, o amici, que vos fallit, vt amicos vestros euntes ad vitam perpetuam iniusto iudicio reuocetis. Qui, si dilectioni vestre consensissent, pauco quidem tempore vobiscum esse poterant. Postea vero sic separari habuerant, vt nunquam eos nisi in tormentis [587 | gg.j.] perpetuis videretis, vbi edax flamma incredulorum animas deuorat, que nullo termino finitur, et ad rediuiua incendia iterum qui adustus fuerit reparatur.
℟ Clarissimis viris Marcelliano et Marco per singulos dies suadebat seculi blandimentan275 respuere Et momentanea tormentorum genera non timere.
℣ Ut vidit beatus Sebastianus athletas dei immenso certaminis pondere fatigari, in medio eorum se obijciens suadebat seculi blandimenta respuere. Et.

Lectio sexta.
Hanc ergo penam istos et vos permittite euadere et permittite istos ad coronam pertingere destinatam. Nolite timere: non separabuntur a vobis sed vadunt in celum vobis parare sidereas mansiones, in quibus vna vobiscum et cum filijs vestris in perpetuo gaudio maneatis. O vere degenerem, qui huius vite amore non rapitur, in qua diuitie et delicie et gaudia sic inchoantur, vt finiri non possint, cuius qui amator esse noluerit et istam perdet et illam non inueniet et a morte perpetua capietur.
℟ Nolite timere: non separabuntur a vobis sed vadunt in celum parare vobis Sidereas mansiones.
℣ Quas meruit Christi martyr Sebastianus. Sidereas.

In tertio nocturno
Ⱥ Ut vidit beatus Sebastianus athletas dei immenso certaminis pondere fatigari, dixit: "O fortissimi milites Christi, nolite per misera blandimenta coronas deponere sempiternas."
Psalmus Domini est terra b.ij.
Ⱥ Sebastianus dixit Marcelliano et Marco: "Non vos seducant blandimenta mulierum."
Psalmus Beati, quorum c.ij.
Ⱥ Nolite timere: non separabuntur a vobis sed vadunt in celum parare vobis sidereas mansiones.
Psalmus Te decet d.vij.
℣ Mirabilis.

Lectio septima. Secundum Lucam vj.
In illo tempore: Descendens Iesus de monte stetit in loco campestri, et reliqua.
Nolite, o amici, reuocare quos diligitis a vita ad mortem, a gaudio in luctum, a lumine ad tenebras, ab eterna requie ad penas sempiternas. Magis autem nosmetipsos preparemus ad euadendum penas eternas, vt ad sidereas mansiones plenas delectatione peruenire possumus.
℟ Zoe, vxor Nicostrati, dixit beato Sebastiano: "Beatus es tu et benedictus sermo oris tui Per Iesum Christum dominum nostrum."
℣ Benedicti, qui in omnibus, que loquutus es, credunt. Per.

Lectio octaua.
Cum hec et similia beatus Sebastianus proferret, subito splendore illuminatus est et apparuit iuuenis pallio candido amictus. Dans ei pacem dixit: "Tu semper mecum eris."
℟ Egregie dei martyr Sebastiane, [588] princeps ac propagator sanctissimorum preceptorum, Ecce nomen tuum in libro vite celestis ascriptum est et memoriale tuum non derelinquetur in secula.
℣ Socius enim factus es supernorum virtutum, que et in celum spiritum tuum susceperunt. Ecce nomen tuum in.

Lectio nona.
Zoe vero, vxor Nicostrati, in cuius hec domo agebantur, vidit angelum tenentem librum ante oculos eius, ex cuius lectione loquentis oratio decurrebat his, qui venerant ad decipiendum, et multis alijs conuersis ad Christum, martyrio consummatis ad confortationem beati Sebastiani. Dioclecianus tandem fecit eum quasi ericium impleri sagittis in campo et postea tamdiu in ypodromo sagittari, quousque redderet spiritum.
℟ Elegit eum dominus, virum de plebe, et claritatem visionis eterne dedit illi; celebremus solennitatem Sebastiani martyris, Gaudium sit in celo et in terra pax hominibus bone voluntatis.
℣ Beatus es et bene tibi erit, egregie dei martyr Sebastiane. Gaudium sit.
℣ Iustorum anime in manu dei sunt.
℟ Et non tanget illos tormentum malicie.

Ad laudes
Ⱥ
Sebastianus, dei cultor, studiose curabat sub absconso clamidis sanctorum animas confortare spem promittens et gloriam consequi sempiternam.
Psalmus Dominus regnauit cum ceteris.
Ⱥ Si ego verus seruus dei sum et si vera sunt omnia, que ex ore meo hec mulier audiuit et credidit, aperiat os eius, qui aperuit os Zacharie, prophete domini.
Ⱥ Ad hanc vocem Christi martyris Sebastiani illico apertum est os vxoris Nicostrati.
Ⱥ Zoe, vxor Nicostrati, dixit beato Sebastiano: "Beatus es tu et benedictus sermo oris tui."
Ⱥ Sebastianus dixit ad Nicostratum: "Saluator noster pro peccatoribus dignatus est suam exhibere penitentiam."
Ad Benedictus Ⱥ Beatus es et bene tibi erit, egregie martyr Sebastiane, quia cum sanctis gaudebis et cum angelis exultabis in eternum.
Ad Magnificat Ⱥ Egregie dei martyr Sebastiane, princeps ac propagator sanctissimorum preceptorum, ecce nomen tuum in libro vite celestis ascriptum est et memoriale tuum non derelinquetur in secula.
Psalmus Magnificat.

DE SANCTA AGNETE COMMEMORATIO
Ⱥ Christi virgo nec terrore concutitur nec blandimento seducitur.
℣ Diffusa est gratia in labijs tuis.
℟ Propterea.

Collecta
Omnipotens sempiterne deus, qui infirma mundi eligis, vt fortia queque confundas, concede propicius, [589 | gg.ij.] vt qui beate Agnetis, martyris tue, solennia colimus, eius apud te patrocinia sentiamus. Per dominum.
Inuitatorium Agnum, sponsum cc.j.

In primo nocturno
Ⱥ Zelo Christi succensa beata virgo Agnes corruptorem castitatis aspernabatur dicens: "Discede a me, nutrimentum facinoris, pabulum mortis, discede, quia iam ab alio amatore preuenta sum."
Psalmus Domine dominus noster a.ij.
Ⱥ Anulo suo subarrauit me dominus Iesus Christus et tanquam sponsam decorauit me corona.
Psalmus Celi enarrant a.vj.
Ⱥ Dexteram meam et collum meum cinxit lapidibus preciosis, tradidit auribus meis inestimabiles margaritas.
Psalmus Domini est terra b.ij.
℣ Diffusa est gratia in labijs.

Lectio prima.
Beata Agnes dum etatis sue anno tertiodecimo a scolis reuerteretur, a prefecti vrbis filio adamatur, cuius parentes ceperunt plura dona ei offerre et pluriora promittere, que a beata Agnete sunt refutata.
℟ Diem festum sacratissime virginis celebremus, qualiter passa sit beata Agnes ad memoriam reuocemus: tertiodecimo etatis sue anno mortem pertulit et vitam inuenit, Quia solum vite dilexit auctorem.
℣ Ingressa Agnes turpitudinis locum angelum domini preparatum inuenit. Quia solum vite.

Lectio secunda.
Cum autem preciosissima ornamenta sibi ab eo oblata quasi stercora refutaret et ipse maiora promitteret, taliter respondit: "Discede a me, pabulum mortis, fomes peccati, nutrimentum facinoris, quia iam ab alio amatore preuenta sum, quem cum amauero, casta sum, cum tetigero, munda sum, cum accepero, virgo sum."
℟ Dexteram meam et collum meum cinxit lapidibus preciosis, tradidit auribus meis inestimabiles margaritas Et circundedit me vernantibus atque coruscantibus gemmis.
℣ Induit me dominus ciclade auro texta et immensis monilibus ornauit me. Et circundedit me vernantibus.

Lectio tertia.
Audiens hec insanus iuuenis lecto prosternitur et per alta suspiria amor a medicis reperitur. Fiunt hec nota patri cepitque inquirere, quis esset aut de cuius potestate Agnes se iactaret. Dictum est ei: "Hanc christianam et ita magicis artibus occupatam, vt dicat sponsum suum esse Christum."
℟ Induit me dominus vestimento salutis et indumento leticie circundedit me Et tanquam sponsam decorauit me corona.
℣ Tradidit auribus meis [590] inestimabiles margaritas et circundedit me vernantibus atque coruscantibus gemmis. Et.

In secundo nocturno
Ⱥ Christus circundedit me vernantibus atque coruscantibus gemmis preciosis.
Psalmus Eructauit c.viij.
Ⱥ Posuit signum in faciem meam, vt nullum preter eum amatorem admittam.
Psalmus Deus noster refugium d.j.
Ⱥ Induit me dominus ciclade auro texta et immensis monilibus ornauit me.
Psalmus Fundamenta e.viij.
℣ Specie tua.

Lectio quarta.
Ad hec prefectus eam sibi presentatam primo blandis sermonibus, deinde terroribus pulsat sed ipsa terrentem sicut blandientem deridet. Hoc videns prefectus titulum christianitatis sibi opposuit et nudam iussit ad lupanar duci. Sed statim crine soluto tantam densitatem capillis eius gratia diuina contulit, vt melius quam vestibus tecta videretur. Ingressa Agnes turpitudinis locum angelum domini inuenit circundantem eam tanto lumine, vt nullus eam pre splendore videre posset.
℟ Iam corpus eius corpori meo sociatum est et sanguis eius ornauit genas meas, Cuius mater virgo est, cuius pater feminam nescit.
℣ Ipsi sum desponsata, cui angeli seruiunt, cuius pulchritudinem sol et luna mirantur. Cuius.

Lectio quinta.
Apparuit et ei stola candidissima ad staturam suam, quam induit gratias agens deo. Interea omnis, qui fuisset ingressus, dans honorem immenso lumini mundior egrediebatur, quam ingressus fuerat. Prefecti autem filius cum sodalibus suis venit deridens alios et ingressus videns tantum lumen non dedit laudem deo. Cum eam manu tangeret, cecidit in faciem suam et suffocatus a diabolo expirauit.
℟ Ipsi sum desponsata, cui angeli seruiunt, cuius pulchritudinem sol et luna mirantur, Ipsi soli seruo fidem, ipsi me tota deuotione committo.
℣ Dexteram meam et collum meum cinxit lapidibus preciosis, tradidit auribus meis inestimabiles margaritas. Ipsi.

Lectio sexta.
Ingrediens autem vnus ex iuuenibus viso, quod moram faceret, et mortuum eum intuens exclamauit dicens: "Pijssimi Romani, succurrite! Ista meretrix magicis artibus prefecti filium interfecit." Quo audito dixit prefectus: "Crudelissima feminarum, in filio meo voluisti tuam artem magicam demonstrare."
℟ Amo Christum, in cuius thalamum introiui, cuius mater virgo est, cuius pater feminam nescit, cuius mihi organum modulatis vocibus cantat, Quem cum amauero, casta sum, cum tetigero, munda sum, cum accepero, [591 | gg.iij.] virgo sum.
℣ Mel et lac ex eius ore suscepi et sanguis eius ornauit genas meas.

In tertio nocturno
Ⱥ Ipsi sum desponsata, cui angeli seruiunt, cuius pulchritudinem sol et luna mirantur.
Psalmus Cantate j f.ij.
Ⱥ Cuius pulchritudinem sol et luna mirantur, ipsi soli seruo fidem.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.
Ⱥ Ipsi soli seruo fidem, ipsi me tota deuotione committo.
Psalmus Cantate domino ij f.iij.
℣ Adiuuabit.

Lectio septima. Secundum Mattheum 25.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Simile est regnum celorum decem virginibus," et reliqua.
Beata Agnes dixit: "Ille, cuius voluntatem voluit perficere, in eum potestatem accepit." At ille: "In hoc apparebit, quia non magica arte ista fecisti, si deprecata fueris angelum tuum et restituas michi filium." Cui illa: "Quia tempus est, vt virtus domini mei Iesu Christi manifestetur, egredimini foras."
℟ Mel et lac ex eius ore suscepi Et sanguis eius ornauit genas meas.
℣ Cuius pulchritudinem sol et luna mirantur, ipsi soli seruo fidem. Et.

Lectio octaua.
Precante igitur illa apparuit ei angelus domini et eleuauit eam flentem et iuuenem suscitauit, qui egressus foras clamauit dicens: "Unus est deus in celo et in terra et in mari, dominus Iesus Christus. Ad hanc vocem templorum pontifices valde turbabantur.
℟ Omnipotens adorande, colende, tremende, benedico te, Quia per filium tuum vnigenitum euasi minas hominum impiorum et spurcitias diaboli impolluto calle transiui.
℣ Te confiteor labijs et corde, te totis visceribus concupisco. Quia per.

Lectio nona.
Prefectus hec audiens obstupuit, sed ne videretur contra templorum pontifices agere, vicarium delinquens recessit tristis, quia eam liberare non posset. Tunc vicarius Aspacius copioso igne accenso iussit eam iactari in medio. Quo facto flamma diuisa est in duas partes et incendium ipsam in nullo contingebat sed ministros exurebat. Tunc Aspacius gladium in gutture eius immergi fecit et sic migrauit ad Christum.
℟ Pulchra facie cc.j.
℣ Audi, filia, et vide.

Ad laudes
Ⱥ
Mecum enim habeo custodem corporis mei angelum domini.
Psalmi soliti.
Ⱥ Ingressa Agnes turpitudinis locum angelum domini preparatum inuenit.
Ⱥ Fulgebat enim tota cella illa quasi radians sol in virtute sua.
Ⱥ Benedico te, pater domini mei Iesu Christi, quia per filium tuum ignis extinctus est a latere meo.
Ⱥ Stans beata Agnes in medio flamme expansis manibus [592] orabat: "Te deprecor, adorande, colende, tremende, benedico te et glorifico nomen tuum ineternum."
In euangelio Ⱥ Beata Agnes in medio flammarum expansis manibus orabat: "Te deprecor, adorande, colende, tremende, quia per filium tuum minas euasi sacrilegi tyranni et carnis spurcicias immaculato calle transiui; et ecce venio ad te, quem amaui, quem quesiui, quem semper optaui."
Psalmus Be‹ne›dictus.

Ad secundas vesperas
In euangelio Ⱥ Ecce quod concupiui iam video, quod speraui iam teneo, illi sum iuncta in celo, quem in terris posita tota deuotione dilexi.
Psalmus Magnificat.

COMMEMORATIO DE SANCTO UI‹N›CENTIO
Ⱥ Beatus Uincentius applicatus tormentis, alacri vultu dei presentia roboratus dixit: "Hoc est, quod semper optaui et votis omnibus exquisiui."
℣ Gloria et honore coronasti.

Oratio
Adesto, domine, supplicationibus nostris, vt qui ex iniquitate nostra nos reos esse cognoscimus, beati Uincentij, martyris tui, intercessione liberemur. Per dominum.
Inuitatorium Uincentem mundum adoremus dominum, In quo pressuras mundi martyr vicit Uincentius.
Psalmus Uenite.

In primo nocturno
Ⱥ Sanctus Uincentius, a pueritia studijs literarum traditus, diuina sibi prouidente clementia gemina scientia efficacissime claruit.
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Sanctitate quoque insignis diaconij arce suscepta vices pontificis diligenter exequebatur.
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Ualerius igitur et leuita Uincentius spe fruende victorie diuinitus subnixi in confessione deitatis alacriter cucurrerunt.
Psalmus Domine, quid.
℣ Gloria.

Lectio prima.
Beatus Uincentius, nobilissimus genere, a pueritia literis traditus sub Ualerio episcopo ciuitatis Cesaraugustane claruit. Factus autem ab eo archidiaconus vices eius, quia erat impeditioris lingue et contemplatione vacabat, diligenter exequebatur.
℟ Sanctus Uincentius, Christi martyr, prouidente superna clementia, que sibi eum preuidebat vas electionis futurum, Gemina scientia efficacissime claruit.
℣ Sanctitate quoque insignis diaconij arce suscepta vices pontificis diligenter exequebatur. Gemina scientia.

Lectio secunda.
Cum autem Daciano data esset potestas a Diocleciano seuiendi in christianos, protinus Ualerius episcopus et Uincentius archidiaconus apud Ualenciam carceri sunt deputati. Cum autem producti essent coram eo et multis modis induceret, vt noua religione dimissa antiquam tenerent, et Ualerius, vir mire innocentie, taceret, dixit Uincentius: "Si iubes, pater, dictis iudicem [593 | gg.iiij.] aggrediar."
℟ Ualerius igitur episcopus et leuita Uincentius spe fruende victorie diuinitus subnixi In confessione diuinitatis alacriter cucurrerunt.
℣ Tanto namque feliciores se esse credebant, quanto acriora tyranni supplicia pia longanimitate certassent euincere. In confessione.

Lectio tertia.
At ille: "Dudum, fili karissime, diuini verbi curam tibi commisi et nunc quoque pro fide, qua astamus, responsa committo." Tunc Uincentius conuersus ad Dacianum dixit: "Scito nepharium esse apud christianos deitatis cultum abnegare et ne te longius protraham, confitemur nos christiane religionis cultores ac vnius et veri dei famulos et testes, in cuius nomine contra te pugnaturi spiritualia arma accepimus. Supplicia tua non timemus, quia per ipsa ducimur ad coronam et per mortem ad vitam."
℟ Leuita Uincentius dixit beato Ualerio: "Si iubes, pater sancte, iudicem aggrediar." "Iam tibi, fili charissime, diuini verbi curam commiseram, nunc quoque pro fide, qua astamus, responsa committo."
℣ Tibi enim gemina scientia pollenti ac superni amoris igne feruenti celestis olim doctrine ministerium delegaui. Nunc quoque.

In secundo nocturno
Ⱥ Tanto namque feliciores se esse credebant, quanto acriora tyranni supplicia pia longanimitate certassent euincere.
Psalmus Cum inuocarem.
Ⱥ Leuita Uincentius dixit beato Ualerio: "Si iubes, pater sancte, responsis iudicem aggrediar."
Psalmus Uerba mea c.v.
Ⱥ Iam tibi, fili charissime, diuini verbi curam commiseram, nunc quoque pro fide, qua astamus, responsa committo.
Psalmus Domine dominus noster a.ij.
℣ Posuisti.

Lectio quarta.
Cum autem hec et similia multa diceret, iratus Dacianusn276 dixit: "Istum episcopum amouete et subeat exilium, quoniam contempsit iussa principum. Istum exhibete tormentis, quoniam in contumeliam prorupit." Uincentius autem alacri vultu respondit: "Hoc est, quod semper optaui, hoc est, quod modis omnibus exquisiui. Insurge ergo et toto malignitatis spiritu debachare; virtute dei me videbis plus posse, dum torqueor, quam possis ipse, qui torques."
℟ Ecce iam in sublime agor et omnes principes tuos seculo altior, tyranne, despicio, nolo gloriam meam minuas nec damna inferas laudi; Paratus enim sum ad omnia tormenta pro saluatoris nomine sustinenda.
℣ Insurge ergo et toto malignitatis spiritu debachare; videbis me virtute dei plus posse, quam possis ipse, qui torques. Paratus enim.

Lectio quinta.
Ad hoc adhibetur tormentorum diuersitas: aculeus, vngula, [594] patibulum, questiones, lectus cum costis ferratis super carbonum congeriem, lamine ferreo liquor ferri ardentis decurrens; viscerum interiora nudantur, dependet aruina, sanguis fluit, sed in omnibus immotus permanens et erectis in celum luminibus orans vicit adeo, vt diceret Dacianus: "Uicti sumus." Tu.
℟ Assumptus ex eculeo leuita Uincentius atque ad patibulum raptus, tortores suos pene preueniens Moras carnificum arguendo ad penam alacriter properauit.
℣ Intrepidus itaque dei athleta candentis ferri machinam ultro conscendit. Moras.

Lectio sexta.
Denique ponitur in carcere tenebroso pedibus ligno constrictis, sternuntur fragmenta testarum, vt quocunque se verteret, vulnera ipsa inueniat, priuatur omni consortio humano. Sed assunt angeli, lux refulget, laxantur ligna, testarum asperitas vertitur in florum molliciem. Dantur ergo laudes deo et angelice vocis suauitas procul diffunditur.
℟ Christi miles gloriosus, leuita Uincentius vt tribunal sponte rogum conscendit intrepidus, cuius salis crepitantis per corpus minutien277 sparsim ibant, atque prune vernabantur sanguine.
℣ Inter hec manet immotus ille dei famulus orans Christum in sublimi erectis luminibus.

In tertio nocturno
Ⱥ Beatus Uincentius, cuius iam mens conscia corone, dixit Daciano: "Hactenus ad te sermo de neganda fide perorauit."
Psalmus In domino confido a.iij.
Ⱥ Nos lucis auctorem patrem eiusque Christum filium, qui solus est verus deus, Daciane, confitebimur.
Psalmus Domine, quis habitabit a.iiij.
Ⱥ Profitemur enim religionis christiane nos esse cultores ac vnius veri dei permanentis in secula famulos ac testes.
Psalmus Domine, in virtute a.vj.
℣ Magna est gloria.

Lectio septima.
Euigilantes custodes hec videntes cum multis alijs concurrentibus ad dominum conuertuntur. Referuntur hec Daciano et ille insaniens dixit: "Reponatur in lecti molliciem, vt post renouetur iterum ad tormenta." Quod cum fieret pijs credentium manibus, celo spiritum reddidit.
℟ Beatus dei athleta Uincentius horrendo clausus ergastulo carceris psalmum deo et hymnum angelorum frequentia releuatus letus dicebat, Quorum vallatus caterua venerando fruebatur obsequio et mulcebatur alloquio.
℣ Dantur ergo laudes deo altissimo et resonante organo vocis angelice modulata suauitas procul diffunditur. Quorum.

Lectio octaua.
Quo audito Dacianus fecit corpus proijci in campum a feris et auibus consumendum. Sed affuit [595 | gg.v.] coruus, qui aues cum feris abigebat. Lupum quoque immanem repulit, qui retro respiciens fixo intuitu creditur angelorum custodiam admiratus fuisse. Deinde fecit eum in mari proijci.
℟ Agnosce, o Uincenti inuictissime, pro cuius nomine fideliter decertasti, Ipse tibi coronam preparatam seruat in celis, qui te fecit victorem in penis.
℣ Esto igitur iam securus de premio, quia mox deposito onere carnis nostro eris addendus collegio. Ipse.

Lectio nona.
Festinantibus vero submersoribus hoc nunciare Daciano dei virtute ductus est ad littus quoddam. Et facta super hoc reuelatione cuidam viro fideli et cuidam vidue, concurrentibus illuc fidelibus repertum corpus sepultum est ab eisdem in quadam basilica parua ibi prope. Cessante vero rabie persecutionis deuotio fidelium honorabilius eum extra muros ciuitatis Ualentie sepeliuit.
℟ Gloriosus dei amicus Uincentius Iesu domini confessione fundatus inter tormentorum supplicia stetit imperterritus Ac demum triumphali morte insignis celos petiuit sanguine laureatus.
℣ Felici commercio pro terrenis celestia, pro perituris eterna commutans. Ac.
℣ Corona aurea.

Ad laudes
Ⱥ
Assumptus ex eculeo leuita Christi Uincentius atque ad patibulum raptus moras carnificum arguendo ad penam alacriter properabat.
Ⱥ Intrepidus itaque candentis ferri machinam vltro conscendit ac manens immotus erectis in celum luminibus dominum precabatur.
Ⱥ Hinc horrendo carceris clausus ergastulo dei athleta angelorum venerando fouebatur obsequio et mulcebatur alloquio.
Ⱥ Agnosce, o Uincenti inuictissime, quia pro cuius nomine fideliter decertasti, ipse tibi coronam preparatam seruat in celestibus.
Ⱥ Dantur ergo laudes deo altissimo et resonante organo vocis ancelice modulata suauitas procul diffunditur.
Ad Benedictus Ⱥ Sacram huius diei solennitatem humili celebremus deuotione, qua inuictus Christi martyr Uincentius tyranno deuicto insignem victorie palmam celo gaudens intulit.
Psalmus Benedictus.

Ad secundas vesperas
℟ nonum Gloriosus dei amicus.
Ad Magnificat Ⱥ Egregius dei martyr Uincentius diris tormentorum supplicijs pro Christo alacriter superatis ac felicis pugne agone constanter expleto tandem preciosam resolutus in mortem celo triumphans spiritum reddidit.
Psalmus Magnificat.

BEATI BABILLE EPISCOPI ET MARTYRIS
Ⱥ Sancti martyris tui aa.v.

Oratio
Deus, qui nos annua beati Babille, martyris tui atque pontificis, solennitate letificas, da nobis, famulis tuis, de eius natalicio [596] semper gaudere, vt apud misericordiam tuam et exemplis eius protegamur et meritis. Per.
Inuitatorium Regem martyrum.
Nocturna legatur.

Lectio prima.
Numerianus rex cum immolasset immundis idolis, voluit intrare in domum dei sed sanctus Babillas episcopus prohibebat eum dicens: "Non intrabis in domum domini habens manus coinquinatas." Numerianus erubescens tacuit et iussit episcopum fortiter custodiri. Et altera die sedens in palacio iussit episcopum introduci dixitque ei: "Miser homo, quid pre oculis habens ausus es occurrens prohibere me? An ignoras, quoniam rex tibi loquitur?"
℟ Hic est vere martyr aa.vj.

Lectio secunda.
Beatus Babillas episcopus dixit: "Ego videns lupum introeuntem in gregem domini mei festinaui eripere." Numerianus: "Ego lupus apud te estimatus sum et non rex?" Babillas dixit: "Ego te regem verum non dico, quoniam non cognoscis, quis tibi prestitit hunc honorem. Si ipsum agnosceres, ipsum tantum adorares et non creaturas eius."
℟ Hic est vir, qui non est aa.vj.

Lectio tertia.
Tunc iratus rex Numerianus iussit sanctum episcopum decollari cum tribus paruulis, quos ipse instruxerat et confirmauerat. Beatus Babillas rogauit prius percuti infantes et postea se. Uidens paruulos occisos dixit: "Benedictus deus christianorum, qui fecit secundum suam misericordiam omnia," et ita abscisum est caput eius et positus est cum paruulis cum boijs et compedibus. Qui nos adiuuet, vt gaudijs celestibus perfrui mereamur. Amen. Tu autem.
℟ Miles Christi aa.v.
Ad Benedictus Ⱥ Beatus vir, qui suffert aa.7.

IN CONUERSIONE SANCTI PAULI
Ad primas vesperas
Ⱥ super psalmos diei Uade, Anania, et quere Saulum; ecce enim orat, quia vas electionis est michi, vt portet nomen meum coram gentibus et regibus et filijs Israel.

Capitulum Actuum ix.
Saulus adhuc spirans minarum et cedis in discipulos domini, et cum iter faceret, contigit, vt appropinquaret Damasco, et subito circumfulsit eum lux de celo.
℟ Sancte Paule apostole, predicator veritatis et doctor gentium, Intercede pro nobis ad deum, qui te elegit.
℣ Ut digni efficiamur gratia eius. Intercede.
Hymnus Doctor egregie aa.j. Annue, Christe.
℣ In omnem.
Ad magnificat Ⱥ Elegit dominus virum de plebe et claritatem visionis eterne dedit illi; celebremus conuersionem sancti Pauli apostoli, gaudium sit in celo et in terra pax hominibus bone voluntatis, alleluya.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui vniuersum mundum beati Pauli apostoli predicatione docuisti, [597 | gg.vj.] da nobis, quesumus, vt qui eius hodie conuersionem colimus, per eius ad te exempla gradiamur. Per.

Commemoratio de sancto Preiecto martyre.
Ⱥ Iste sanctus aa.v.
℣ Gloria et honore.

Oratio
Sancti Preiecti, martyris tui, nos, quesumus, domine, interuentio gloriosa commendet, et quod nostris actibus non meremur, eius precibus consequamur. Per dominum.
Inuitatorium Laudemus deum nostrum In conuersione apostoli Pauli.
Psalmus Uenite.
Hymnus Eterna Christi munera aa.ij.

In primo nocturno
Ⱥ Qui operatus est Petro in apostolatum, operatus est et michi inter gentes et cognouerunt gratiam, que data est michi a Christo domino.
℣ Qui me segregauit ab vtero matris mee et vocauit per gratiam suam.
Psalmus Celi enarrant a.vj.
Ⱥ Scio, cui credidi, et certus sum, quia potens est depositum meum seruare in illum diem.
℣ De reliquo reposita est michi corona iusticie.
Psalmus Benedicam dominum c.iij.
Ⱥ Michi viuere Christus est et mori lucrum, gloriari me oportet in cruce domini nostri Iesu Christi.
℣Per quem michi mundus crucifixus est et ego mundo.
Psalmus Eructauit c.viij.
℣ In omnem.

Lectio prima.
Beatus Paulus dicebatur prius Saulus. Qui cum esset sapientissimus, in lege Moysi edoctus a Gamaliele, christianos tanto odio persequebatur, quod quando beatus Stephanus lapidabatur a Iudeis, ipse omnium vestimenta seruabat, vt eum lapidare in manus omnium videretur. Hic etiam pro posse sua destruebat ecclesiam dei ingrediens domos, trahens inde viros ac mulieres et in carcerem ponens. Tu autem.
℟ Qui operatus est Petro in apostolatum, operatus est et michi inter gentes Et cognouerunt gratiam dei, que data est michi.
℣ Gratia dei in me vacua non fuit sed gratia eius semper in me manet. Et cognouerunt.

Lectio secunda.
Sequenti igitur anno a passione domini, anno emergenti non naturali, scilicet mense decimo, impetrauit literas a principibus sacerdotum, vt omnes christianos, quos inueniret, vinctos perduceret Hierusalem. Et cum iter faceret a Hierusalem, appropinquauit Damasco et subito cecidit super eum lux immensa de celo et cadens in terram audiebat vocem dicentem sibi: "Saule, Saule, quid me persequeris? Stultus es, si contra stimulum calcitrare disponis."
℟ Bonum certamen certaui, cursum consummaui, fidem seruaui, Ideoque reposita est michi corona iusticie.
℣ Scio, cui credidi, et certus sum, quia potens est depositum meum seruare. Ideoque.

Lectio tertia.
[598] Respondit Saulus: "Quis es, domine?" Et ille: "Ego sum Iesus Nazarenus, quem tu persequeris." Respondit Saulus: "Domine, quid me vis facere?" Et dominus ad eum: "Surge et ingredere ciuitatem et ibi dicetur tibi, quid te oporteat facere." Uiri autem, qui comitabantur cum eo, stabant stupefacti audientes quidem vocem, neminem autem cum eo loquentem videntes.
℟ Scio, cui credidi, et certus sum, quia potens est depositum meum seruare in illum diem Iustus iudex.
℣ Reposita est michi corona iusticie, quam reddet michi dominus. Iustus.

In secundo nocturno
Ⱥ Tu es vas electionis, sancte Paule apostole, predicator veritatis in vniuerso mundo.
℣ Per quem omnes gentes cognouerunt gratiam dei.
Psalmus Omnes gentes d.j.
Ⱥ Magnus sanctus Paulus, vas electionis, vere digne est glorificandus, qui et meruit thronum duodecimum possidere.
℣ In regeneratione cum sederit filius hominis in sede maiestatis sue.
Psalmus Exaudi, deus, deprecationem d.v.
Ⱥ Bonum certamen certaui, cursum consummaui, fidem seruaui.
℣ De cetero reposita est michi corona iusticie.
Psalmus Exaudi ij d.v.
℣ Constitues.

Lectio quarta.
Surrexit autem Saulus de terra apertisque oculis nichil videbat. Ad manus autem illum trahentes indroduxerunt Damascum et erat ibi tribus diebus et tribus noctibus non videns et non manducauit neque bibit. In quo triduo docuit eum spiritussanctus quicquid postea predicauit.
℟ Reposita est michi corona iusticie, quam reddet michi dominus In illa die, iustus iudex.
℣ Scio, cui credidi, et certus sum, quia potens est depositum meum seruare. In.

Lectio quinta.
Erat autem quidam christianus Damasci nomine Ananias et dixit ad illum in visione dominus, vt iret in vicum illum et quereret in domo Iude Saulum orantem. Qui vidit in visu virum nomine Ananiam introeuntem ad se et imponentem ei manus, vt visum recipiat.
℟ Michi viuere Christus est et mori lucrum, gloriari me oportet in cruce domini mei Iesu Christi.
℣ Michi autem absit gloriari nisi in cruce domini mei. Iesu.

Lectio sexta.
Respondit Ananias: "Domine, audiui de illo quanta mala sanctis tuis fecerit in Hierusalem et hic habet potestatem capere omnes christianos et incarcerare." Dixit ei dominus: "Uade, quia elegi michi eum, vt portet nomen meum coram cunctis gentibus, et ego ostendam ei, quanta oporteat eum pro nomine meo pati."
℟ Elegit dominus virum de plebe et claritatem visionis eterne dedit illi; celebremus conuersionem sancti Pauli apostoli, Gaudium sit in celo et in terra, pax hominibus bone voluntatis.
℣ Beatus es et bene tibi erit, egregie dei doctor. Gaudium.

In tertio nocturno
Ⱥ Saulus, qui et Paulus, [599 | gg.vij.] magnus predicator a deo confortatus conualescebat et confundebat Iudeos.
℣ Ostendens, quia hic est Christus, filius dei.
Psalmus Confitebimur e.ij.
Ⱥ Ne magnitudo reuelationum extollat me, datus est michi stimulus angelus sathane, qui me collaphizet, propter quod ter dominum rogaui, vt discederet a me, et dixit mihi dominus: "Sufficit tibi, Paule, gratia mea."
℣ Nam virtus in infirmitate perficitur.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.
Ⱥ Reposita est michi corona iusticie, quam reddet michi dominus in illa die, iustus iudex.
℣ Cooperante in me gratia spiritussancti.
Psalmus Dominus regnauit, irascantur f.iij.
℣ Dedisti hereditatem.

Lectio septima. Secundum Mattheum xix.
In illo tempore: Dixit Symon Petrus ad Iesum: "Ecce nos reliquimus omnia et secuti sumus te," et reliqua.
Et abijt Ananias et introiuit in domum. Et imponens ei manum dixit: "Saule frater, dominus misit me, qui apparuit tibi in via, qua veniebas, vt videas et implearis spiritusancto." Et confestim ceciderunt ab oculis eius tamquam squamme et visum recepit et surgens baptizatus est et comedit.
℟ Egregie dei Paule doctor gentium, princeps ac propagator diuinorum preceptorum, Ecce nomen tuum in libro vite celestis ascriptum est et memoriale tuum non derelinquetur in secula.
℣ Beatus es, vas electionis, sancte Paule apostole, qui meruisti archana videre. Ecce nomen.

Lectio octaua.
Et statim intrans in synagogas predicauit Christum. Stupebant autem omnes, qui eum audiebant, dicentes: "Nonne hic est, qui hanc legem pridie destruebat?" Cum autem tertio anno a conuersione sua in Damasco predicaret, consilium fecerunt Iudei, vt eum occiderent. Quod cum cognouisset Paulus, christiani accipientes eum nocte per murum dimiserunt eum in sporta.
℟ Sancte Paule apostole, predicator quere in primis vesperis.

Lectio nona.
Tunc voluit Paulus ire in Hierusalem et sociare se apostolis sed omnes timebant eum. Non enim credebant, quod vere esset conuersus. Tunc sanctus Barnabas duxit eum ad apostolum Petrum et Iacobum minorem, episcopum in Hierusalem, qui soli apostoli tunc ibi erant, quia alij per Iudeam dispersi erant ad predicandum. Et narrauit eis, quomodo Paulus conuersus esset.
℟ Magnus sanctus Paulus, vas electionis, vere digne est glorificandus, Qui et meruit thronum duodecimum possidere.
℣ A Christo de celo vocatus et in terram prostratus ex persecutore effectus est vas electionis. Qui.
℣ Annunciauerunt.

Ad laudes
Ⱥ
Ego plantaui, Apollo rigauit, deus autem incrementum dedit, alleluya.
℣ Unusquisque propriam mercedem accipiet [600] secundum suum laborem.
Psalmi consueti.
Ⱥ Libenter gloriabor in infirmitatibus meis, vt inhabitet in me virtus Christi.
℣ Quando enim infirmor, tunc fortior sum et potens.
Ⱥ Sancte Paule apostole, predicator veritatis et doctor gentium, intercede pro nobis ad deum, qui te elegit.
℣ Ut digni efficiamur gratia Christi.
Ⱥ Gratia enim dei in me vacua non fuit sed gratia eius semper in me manet.
℣ Gratia dei sum id, quod sum.
Ⱥ Damasci prepositus gentis Arete regis voluit me comprehendere, a fratribus per murum sum missus in sporta et sic euasi manus eius in nomine domini.
℣ Deus et pater domini nostri Iesu Christi scit, quia non mentior.
Capitulum Saulus adhuc vt supra ad vesperas.
Hymnus Exultet celum aa.iij.
℣ Nimis honorati.
Ad Benedictus Ⱥ Hodie electorum omnium caput et sponsus ecclesie Christus Saulum strauit et Paulum statuit faciens ex inimico amicum, ex persecutore veritatis doctorem.
Psalmus Benedictus.

Commemoratio de sancto Preiecto.
Ⱥ Hic vir despiciens mundum aa.7.
℣ Gloria et honore.
Collecta Sancti Preiecti vt supra in primis vesperis.

Ad tertiam
Capitulum Saulus adhuc spirans quere in primis vesperis.

Ad sextam
Capitulum Actuum ix.
Dixit dominus Ananie: "Surge et vade in vicum, qui vocatur Rectus, et quere ibi in domo Iude Saulum nomine Tarsensem; ecce enim orat.

Ad nonam
Capitulum ibidem.
Cum imposuisset Ananias manus Saulo, confestim ceciderunt ab oculis eius tamquam squamme et visum recepit et surgens baptizatus est.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Iurauit dominus cum ceteris vt supra aa.iij.

Capitulum Actuum ix.
Saulus adhuc multo magis conualescebat et confundebat Iudeos, qui habitabant Damasci, affirmans, quoniam hic est Christus.
℟ nonum Magnus sanctus Paulus.
Hymnus Exultet celum aa.iij.
℣ In omnem.
Ⱥ O gloriosum lumen omnium ecclesiarum sole splendidius! O vere apostolicum sidus altissimum, sancte Paule, qui eterni solis splendorem tenebris gentium infudisti, qui in terris positus celorum secreta petisti, et que non licet homini loqui, preuidisti, illuc supplices tuos post huius carnis terminum perducere dignare, quos fecisti veritatis lumen agnoscere.
Psalmus Magnificat.

COMMEMORATIO DE SANCTO POLICARPO
Ⱥ Iste sanctus aa.v.

Oratio
Sancti Policarpi, martyris tui atque pontificis, fragilitatem nostram, quesumus, domine, tuere presidijs, vt cuius venerandam festiuitatem annua deuotione recolimus, eius meritis et intercessionibus ab omni aduersitate liberemur. Per.
Inuitatorium Regem martyrum.
Nocturna legatur.
Lectio de communi.
℟ Beatus vir, qui suffert. Posuisti, domine. Iustus [601 | gg.viij.] vt palma aa.vij.
Super Benedictus Ⱥ O martyr ibidem.

IN NATIUITATE SANCTE AGNETIS
Ad vesperas
Ⱥ super psalmos de die Ingressa Agnes gg.iij.

Ad Magnificat Ⱥ Christi virgo gg.j.

Oratio
Deus, qui nos annua beate Agnetis, martyris tue, solennitate letificas, da, quesumus, vt quam veneramur officio, etiam pie conuersationis sequamur exemplo. Per.
Inuitatorium Agnum, sponsum.
Ad matutinas et horas diurnas omnia vt in precedenti festo eiusdem cum his lectionibus et responsorijs:

Lectio prima.
Dum parentes sancte Agnetis vigilarent ad tumulum eius, viderunt exercitum virginum pretereuntem cum ingenti lumine, que omnes erant indute cicladibus auro textis. Inter quas viderunt beatam Agnetem et ad dextram eius agnum niue candidiorem. Que stans dixit eis: "Uidete, ne me quasi mortuam lugeatis, sed congaudete mecum, quia cum his omnibus lucida‹s› sedes accepi," et his dictis pertransiuit.
℟ Diem festum sacratissime virginis celebremus, qualiter passa sit beata Agnes ad memoriam reuocemus; Tertiodecimo etatis sue anno mortem perdidit et vitam inuenit, quia solum vite dilexit auctorem.
℣ Infantia quidem computabatur in annis sed erat senectus mentis immensa. Tertiodecimo.

Lectio secunda.
Cum hec visio diuulgata narraretur Constantie virgini, filie Constantini, que plena erat vulneribus, spe recuperande salutis venit ad tumulum martyris et licet pagana fideliter tamen orabat. Repentino igitur somno arrepta vidit beatam Agnetemn278 dicentem sibi: "Constanter age, Constantia." Euigilans autem sanam penitus se inuenit.
℟ Infantia quidem computabatur in annis Sed erat senectus mentis immensa.
℣ Corpore quidem erat beata Agnes iuuencula. Sed.

Lectio tertia.
Reuersa igitur ipsa ad palacium factum est gaudium patri et fratribus et in tota ciuitate. Petijt autem a patre, vt basilica sancte Agneti construeretur, et sibi illic mausoleum collocari precepit. Concurrit hec opinio et quotquot infirmi ad eius tumulum peruenissent, sanabantur. Perseuerauit autem Constantia in virginitate et post eam multe virgines nobiles sacra velamina susceperunt. Et quia fides mortis damna non patitur, vsque in hodiernum diem multe virgines Rome Agnetem beatissimam quasi in corpore manentem aspiciunt ad eius exemplum agentes viriliter et integre perseuerantes, credentes sine dubio, quod perseuerantes pe‹r›petue victorie palmam accquirant ad laudem dei omnipotentis. Amen.
℟ Pulchra facie sed pulchrior cc.j.

[602] IN FESTO SANCTE BRIGIDE UIRGINIS NON MARTYRIS
Ⱥ Ista est virgo sapiens cc.j.

Collecta
Celorum atque terrarum conditor et gubernator, omnipotens deus, precanti populo tua pietate succurre et presta, vt qui in honore sancte Brigide, virginis tue, presentem diei huius solennitatem gerimus, per ipsius suffragia perenni misericordia tua potiamur.
Inuitatorium Regem virginum cc.j.

Lectio prima.
Quadam nocte dum sancta Brigida hospitabatur apud quandam feminam, et ipsa inscidit ligna, in quibus texturam telarum operabatur, in pastumn279 ignis et sue vacce vitulum assauit, hospitantes ex eo refecit. Uerum femina illa, ne de refectione beate Brigide teneret illius rei damnum, mane alterum in eadem forma vitulum cum sua inuenit vacca et telaria similiter in tali forma et quantitate, in qua prius fuerant. Ualedicens habitatoribus pacifice in viam perrexit.
℟ Hec est virgo sapiens cc.j.

Lectio secunda.
Sancta igitur Brigida tribus leprosis munusn280 a se postulantibus vas argenteum largita est. Et ne illis hoc donum causa esset discordie, cum inter se diuiderent, ipsa vas illud percussit ad lapidem et confractum est, vt voluit, in tres equales partes. Pauperes vero infirmi hoc munus accipientes leti ad propria recesserunt. Ad exemplum domini hec sancta virgo oculos ceci nati aperuit.
℟ Audi, filia cc.ij.

Lectio tertia.
Cum autem exitus eius de hoc seculo apropinquasset, alumne sue diem obitus sui predixit. Que pre tristicia cum ea mori voluit, beata vero Brigida dixit ei: "Post obitum meum vno anno feliciter viues et anno transacto in die obitus mei morieris, vt nobis, que simul in seculo viximus, simul recolatur dies anniuersarius," et sic postea euenit. Sancta vero Brigida bono certamine certata de hac vita migrauit ad dominum, qui viuit ac regnat in secula seculorum. Amen.
℟ In sanctitate cc.ij.
Ⱥ Simile est regnum celorum sagene cc. ij.

IN PURIFICATIONE BEATE MARIE SEMPER UIRGINIS
Si infra septuagesimam occurrerit, propter hoc non est dimittendus cantus, qui de natiuitate domini huc est translatus, siue in hymnis siue in canticis siue in secunde vespere psalmis.

Ad primas vesperas
Ⱥ super Omnia laudate O admirabile commercium vt supra in die circumcisionis.

Ad laudes
E.ij. Capitulum Malachie 3.
Ecce ego mitto angelum meum, qui preparabit viam ante faciem tuam, et statim veniet ad templum sanctum tuum dominator, quem vos queritis, et angelus testamenti, quem vos vultis.
℟ Uidete [603 | hh.j.] miraculum matris domini, concepit virgo virilis ignara consortij, Stat onerata nobili onere Maria et matrem se letam cognoscit, que se nescit vxorem.
℣ Hec speciosum forma pre filijs hominum castis concepit visceribus et benedicta ineternum deum nobis protulit et hominem. Stat.

Hymnus
Quod chorus vatum venerandus olim
spiritu sancto cecinit repletus,
in dei factum genitrice constat
esse Maria.
Hec deum celi dominumque terre
virgo concepit peperitque virgo
atque post partum meruit manere
inuiolata.
Quem senex iustus Symeon in vlnis
in domo sumpsit domini gauisus,
ob quod optatum meruit videre
lumine Christum.
Tu libens votis, petimus, precantum,
regis eterni genitrix, faueto
claraque celsi renitens Olympi
regna petisti.
Sit deo nostro decus et potestas,
sit salusn281 perpes, sit honor perennis,
qui poli summa residet in arce,
trinus et vnus. Amen.
℣ Post partum.
Ad Magnificat Ⱥ Homo erat in Hierusalem, cui nomen Symeon, homo ille iustus et timoratus, expectans consolationem Israel, et spiritussanctus erat in eo.
Psalmus Magnificat.

Collecta
Omnipotens sempiterne deus, maiestatem tuam suppliciter exoramus, vt sicut vnigenitus tuus hodierna die cum nostre carnis substantia in templo est presentatus, ita nos facias purificatis tibi mentibus presentari. Per eundem.
Completorium pleniter vt in natiuitate domini dicatur C.3.
Inuitatorium Ecce venit ad templum sanctum suum dominator dominus, Gaude et letare, Syon, occurrens deo tuo.
Psalmus Uenite.
Hymnus Quod chorus.

In primo nocturno
Ⱥ Specialis virgo inter agmina virginum, gaude munere magnifico, que sola regem regum ferre, Maria, digna fuisti casta intra viscera, quo minoratus paululum ab angelis est deitate, qui patri consimilis.
Psalmus Domine dominus noster a.ij.
Ⱥ Celi regina Maria, te iure fatemur, ex cuius thalamo processit iusticie sol.
Psalmus Celi enarrant a.vj.
Ⱥ Uirgo, creatoris celorum mater et orbis, innocuis manibus mundo quoque corde beata rite dei pinguem meruisti scandere montem.
Psalmus Domini est terra b.ij.
℣ Accipiens Symeon puerum in manibus, Gratias agens benedixit dominum.

Lectio prima.
Hodiernus dies magnum nobis contulit gaudium, in quo Christus infans in templo est presentatus. Exultent ergo virgines, virgo Maria peperit Christum. Nichil in ea, quod vouit, putant exterminatum, mansit virgo post partum et illibata post filium.
℟ Adorna thalamum tuum, Syon, et suscipe regem Christum, Quem virgo concepit, virgo peperit, [604] virgo post partum, quem genuit, adorauit.
℣ Accipiens Symeon puerum in manibus, gratias agens benedixit dominum. Quem.

Lectio secunda.
Exultent vidue, infantem Christum vidua Anna cognouit. Exultent coniugate, nasciturum Christum Elizabeth nupta prophetauit. Nullus gradus pretermissus est, de quo non haberet testimonium salus omnium nostrum. Nunquid enim sole virgines ad regnum celorum perueniunt? Perueniunt et vidue.
℟ Symeon iustus et timoratus, expectans redemptionem Israel Et spiritussanctus erat in eo.
℣ Responsum accepit Symeon a spiritusancto non visurum se mortem, nisi videret Christum domini. Et spiritussanctus.

Lectio tertia.
Sancta Anna a virginitate sua septem annis vixerat cum viro suo. Quo defuncto vsque ad senilem etatem peruenerat et senectute sancta octoginta gerens annos expectabat infantiam saluatoris, vt paruum videret annosa, paruum cognosceret annicula, intrantem mundum saluatorem videret itura.
℟ Responsum acceperat Symeon a spiritu sancto non visurum se mortem, nisi videret Christum domini, et benedixit deum et dixit: "Nunc dimittis seruum tuum in pace, quia viderunt oculi mei salutare tuum, domine."
℣ Cum inducerent puerum Iesum parentes eius, accepit eum Symeon in vlnas suas et dixit: "Nunc dimittis."

In secundo nocturno
Ⱥ Gratia celestis, reparatrix totius orbis diffusa est labijs, virgo Maria, tuis, propterea regum te rex benedixit in euum et facit a dextris casta sedere suis, aurea, quam fuluo vestis circundata lumbo ambit et exornat riteque condecorat.
Psalmus Eructauit c.viij.
Ⱥ Sanctificans dominus templum Christus sibi dignum, virgine matre satusn282 descendit ab arce polorum, cuncte tue gentes, terre simul omnia regna, "Gaude, dei genitrix," dicunt etn283 "Kiria, chere."
Psalmus Deus noster refugium d.j.
Ⱥ Aula Maria dei casta titulusque pudoris, porta Syon rutilis semper fundata saphiris, que sola cunctis patuisti clausa tonanti, suscipe seruorum, petimus, pia vota tuorum.
Psalmus Fundamentum e.8.
℣ Symeon iustus et timoratus Expectabat redemptionem Israel.

Lectio quarta.
Et in masculino sexu tria genera commendata sunt. Ipse Christus puer natus est, exultent pueri continentiam vouentes puero. Ipse vero integritatem pueritie consecrauit, qui sue matri fecunditatem attulit et virginitatem non abstulit. Symeon ille senex diu vixerat, cuius etas comparatur Anne, et audierat responsum, quod non esset visurus mortem, nisi videret Christum.
℟ Postquam impleti sunt dies purgationis Marie [605 | hh.ij.] secundum legem Moysi, tulerunt Iesum in Hierusalem, vt sisterent eum domino, Sicut scriptum est in lege domini, quia omne masculinum adaperiens vuluam sanctum domino vocabitur.n284
℣ Obtulerunt pro eo domino par turturum aut duos pullos columbarum. Sicut scriptum.

Lectio quinta.
Intelligite, fratres, quantum desiderium habebant antiqui sancti videre Christum. Sciebant illum esse venturum et omnes, qui pie viuebant, dicebant: "O, si hic me inueniat illa natiuitas, o, si quod credo et vidi in scripturis dei, videam oculis meis."
℟ Cum inducerent puerum Iesum parentes eius, accepit eum Symeon in vlnas suas et benedixit deum et dixit: "Nunc dimittis seruum tuum, domine, secundum verbum tuum in pace."
℣ Suscipiens puerum Symeon in manibus, gratias agens benedixit deum et dixit: "Nunc."

Lectio sexta.
Habetis ergo, pueri, puerum Christum, sancti etiam senes senem Symeonem. Si autem queritis, vt de coniugatis aliquis vir testimonium domino perhibeat, Zachariam considerate. In manus suas Symeon infantem accepit sed maiestatem intus agnouit. Nemo contemnatn285 natum, qui vult esse renatus. Ad illum pertinuit propter nos nasci, ad nos pertineat in illo renasci, qui venit in hunc mundum peccatores saluos facere, Iesus Christus, dominus noster, cum patre et spiritusancto eternaliter benedictus. Amen.
℟ Uidete miraculum vt supra in vesperis.

In tertio nocturno
Ⱥ Psallite cantantes domino noua cantica Christo, omnis et illius nomen benediciton286 tellus mundo virginea,n287 quem florem pertulit aluus.
Psalmus Cantate j f.ij.
Ⱥ Exultet tellus, letentur et insule Christo regnante Dauitico germine, quem virgo sacra puritatis gremio prolatum mundo edidit, castissima virgo Maria, cuius celebrans solennia plebs veneratur vbique fidelium.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.
Ⱥ Aueto theotocos virgo Maria, que trinam mundi regentem machinam filium protulisti, subueni nunc, domina nostra, solue crimina, vt ei per secla leti demus cantica.
Psalmus Cantate ij f.iij.
℣ Responsum accepit Symeon a spiritu sancto.
℟ Non visurum se mortem, nisi videret Christum domini.

Lectio septima. Secundum Lucam ij.
In illo tempore: Postquam completi sunt dies purgationis Marie secundum legem Moysi, tulerunt Iesum parentes eius in Hierusalem, vt sisterent eum domino, et reliqua.
Omilia venerabilis Bede.
Precepit namque lex, fratres karissimi, vt mulier, que suscepto semine peperisset filium, immunda esset septem diebus et in die octauo circumcideret infantulum nomenque aptaret, deinde [606] triginta tres dies ab ingressu templi et a viri thoro abstineret, donec quadragesimo natiuitatis die filium cum hostijs ad templum domini deferret.
℟ Suscipiens Iesum in vlnas suas Symeon exclamauit et dixit: "Tu es vere lumen ad illuminationem gentium et gloriam plebis tue Israel."
℣ Symeon in manibus infirmitatem accepit sed maiestatem intus cognouit et dixit: "Tu es vere."

Lectio octaua.
Intueamur, fratres karissimi, diligentius verba legis, que proposuimus, et videbimus apertissime, quod beata virgo Maria simul cum filio, quem genuit, ab omni fuerit legis subiectione liberrima. Cum enim dicat lex mulierem, que suscepto semine peperisset, immundam decerni, patet illam, que sine virili semine peperit, neque immundam neque per salutares hostias esse mundandam.
℟ Senex puerum portabat, puer autem senem regebat, Quem virgo concepit, virgo peperit, virgo post partum, quem genuit, adorauit.
℣ Accipiens Symeon puerum in manibus, gratias agens benedixit dominum. Quem virgo.

Lectio nona.
Uere sicut dominus ac saluator noster apparens in homine fieri voluit sub lege, vt eos, qui sub lege erant, redimeret, ita etiam beata dei genitrix pro ostendendo humilitatis exemplo legalibus subdi non refugit institutis iuxta illud viri sapientis: Quanto magnus es, humilia te in omnibus.
℟ Gaude, Maria virgo, cunctas hereses sola interemisti, que Gabrielis archangeli dictis credidisti, Dum virgo deum et hominem genuisti et post partum virgo inuiolata permansisti.
℣ Gabrielem archangelum credimus diuinitus te esse affatum, vterum tuum de spiritu sancto credimus impregnatum, erubescat Iudeus infelix, qui dicit Christum ex Ioseph semine esse natum. Dum virgo.
Te deum.
℣ Speciosus forma.

Ad laudes
Ⱥ
Symeon iustus et timoratus expectabat redemptionem Israel et spiritussanctus erat in eo.
Ⱥ Responsum accepit Symeon a spiritusancto non visurum se mortem, nisi videret dominum.
Ⱥ Accipiens Symeon puerum in manibus, gratias agens benedixit dominum.
Ⱥ Nunc dimittis seruum tuum, domine, in pace, quia viderunt oculi mei salutare tuum.
Ⱥ Obtulerunt pro eo domino par turturum aut duos pullos columbarum.
Capitulum Ecce ego mitto quere in primis vesperis.
Hymnus Fit porta Christi peruia quere supra in conceptione eiusdem ad laudem ee.viij.
℣ Post partum.
Ad Benedictus Ⱥ Senex puerum portabat, puer autem senem regebat, quem virgo peperit et post partum virgo permansit, ipsum, quem genuit, adorauit.
Psalmus Benedictus.
Oratio vt supra.

Ad primam
Hymnus Agnoscat [607 | hh.iij.] omne seculum quere supra in die natiuitatis domini C.vj.
Capitulum Populus gentium.
℟ Christe fili.
℣ Benedictus, qui venit.
Post Confiteor ℣ Symeon iustus.
℣ Responsum.
℣ Accipiens cum oratione Omnipotens sempiterne deus, maiestatem, cetera more solito.

Ad tertiam
Hymnus Maria ventre concepit.
Capitulum Ecce ego mitto.
℟ Symeon iustus cum alleluya.
℣ Responsum.

Ad sextam
Hymnus Presepe poni.

Capitulum Malachi iij.
Et sedebit conflans et emundans argentum et purgabit filios Leui et erunt domino offerentes sacrificia in iusticia.
℟ Responsum accepit.
℣ Accipiens Sym‹e›on.

Ad nonam
Hymnus Adam vetus.

Capitulum ibidem
Et placebit domino sacrificium Iuda et Hierusalem sicut dies seculi et sicut anni antiqui, dicit dominus omnipotens.
℟ Accipiens Symeon.
℣ Speciosus forma.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Tecum principium.
Capitulum Ecce ego mitto.
℟ Gaude, Maria.
Hymnus A solis ortus cardine.
℣ Post partum.
Ad Magnificat Ⱥ Hodie beata virgo Maria puerum Iesum presentauit in templo et Symeon repletus spiritusancto accepit eum in vlnas suas et benedixit deum Israel.
Psalmus Magnificat.

COMMEMORATIO DE SANCTO BLASIO
Ⱥ Hic est vir, qui non est aa.v.
℣ Gloria.

Oratio
Omnipotens sempiterne deus, qui beatum Blasium, presulem martyremque tuum, hodierna die eternitatis gloria sublimasti, presta, quesumus, vt apud te pro nobis precipuus sit suffragator, qui tui nominis extitit idoneus predicator. Per dominum.

Si autem hec festiuitas gloriose virginis Marie in dominica septuagesime euenerit, festum pleniter peragatur sed de dominica ad primas vesperas et secundas et matutinas commemoratio fiat cum antiphona, versiculo et oratione et ad missam.

Inuitatorium Regem martyrum dominum.
Nocturna cum antiphona.
℣ Magna est.

Lectio prima.
Beatus Blasius purus, innocens, deum colens, verax, pius et mitis et ab omni opere prauo abstinens fuit. Hoc videntes fideles, qui erant in Sebastea, ciuitate Capadocie, elegerunt eum sibi in episcopum. Ipse vero pergens in montem Argei habitauit ibi in spelunca et concurrebant ad eum qui erant infirmi et per impositionem manus eius sanabantur. Audiens hec preses fecit eum tanquam christianum sibi presentari.
℟ Iustum deduxit aa.vij.

Lectio secunda.
Uidens autem nuncios gauisus est dicens: "Memor est mei dominus hodie. In via conuertebat incredulos faciens multa miracula in hominibus et brutis." Dixit ei preses: "Gaude, Blasi, amice deorum." At ille: [608] "Non dicas deos sed demones." Iratus preses iussit eum fustibus cedi et in carcere retrudi et postea ferreis pectinibus dilaniari et iterum in carcerem mitti et septem mulieres, que de guttis sanguinis eius collectis sumpserant, capite truncari.
℟ Beatus vir aa.vj.

Lectio tertia.
Tertio eductum de carcere iussit mitti in lacum, quo signato ab eo stetit sicut arida et ipse in medio. Cultores vero idolorum venientes ad eum dimersi sunt. Angelus autem domini dixit ei: "Gloriose egredere et suscipe coronam." Ipso autem egresso apparuit lux magna ante faciem eius. Data vero sententia decapitationis eius, cum oraret, dixit dominus ei: "Omnem petitionem tuam implebo." Hoc dicto capite cesus est.
℟ Posuit dominus coronam aa.vij.
Ⱥ Beatus vir Blasius ibidem.

Commemoratio de sancta Maria.
Ⱥ Aue Maria, electa regina dd.vj cum ceteris.

IN NATALICIO BEATE AGATHE
Super psalmos Ⱥ Mens mea solidata est et in Christo fundata.
℟ Dum ingrederetur beata Agatha in carcerem, dixit ad iudicem: "Impie, crudelis et dire tyranne, non es confusus amputare in femina, quod ipse in matre suxisti?"
℣ Ego enim habeo mammillas integras in anima mea, quas ab infantia domino consecraui. Impie.
Ⱥ Agatha, virgo sacra nobili orta genere, gloriosam propter Christum pertulit passionem.
Psalmus Magnificat.
Oratio Deus, qui inter cetera potentie tue quere supra de vna virgine et martyre cc.j.
Inuitatorium Christum venerantes deum adoremus, regem regum, Qui in celis Agathe palmam hodie dedit eternam.

In primo nocturno
Ⱥ Beata Agatha Quintiano interroganti respondit: "Ingenua sum et ex spectabili genere, vt omnis parentela mea testatur."
Psalmus Domine dominus noster a.ij.
Ⱥ Et si ingenua es, cur te ostendis seruilem personam?
Psalmus Celi enarrant a.vj.
Ⱥ Ancilla Christi sum et ideo me ostendo seruilem personam.
Psalmus Domini est terra b.ij.
℣ Diffusa est gratia in labijs tuis.

Lectio prima.
Quintianus, consularis Sicilie, Agatham nobilissimam perquirebat, vt ex hoc sonaret in auribus vulgi, quod tantus esset, quod posset sibi nobiles subiugare, vt libidinosus ad aspectum virginis pulcherrime suam concupiscentiam commouebat et vt auarus ad facultates eius aspirabat; et vt idolatra Christi nomen audire non poterat, fecit eam tradi Affrodisie, que septem filias turpissimas habebat, vt eius animum immutarent.
℟ Agatha letissime et glorianter ibat ad carcerem Et quasi inuitata agonem suum domino precibus [609 | hh.iiij.] commendabat.
℣ Nobilissimis orta natalibus ab ignobili gaudens trahebatur ad carcerem. Et.

Lectio secunda.
Cum autem nihil proficeret Affrodisia, abijt ad eum dicens: "Facilius possunt saxa molliri, quam ab intentione christiana mens istius puelle reuocari." Quintianus dixit: "Cur deorum fata contemnis?" Agatha respondit: "Noli dicere deorum, sed demonum."
℟ Dum ingrederetur beata Agatha vt supra ad vesperas.

Lectio tertia.
Quintianus dixit: "Elige aut diuersas penas incurrere, aut dijs sacrificare." Agatha respondit: "Miror te, virum prudentem, ad tantam stulticiam deuolutum, vt illos dicas deos, quorum vitam nec te nec vxorem tuam velis imitari."
℟ Uidisti, domine, et exspectasti agonem meum, quomodo pugnaui in stadio, sed quia nolui obedire mandatis principum, Iussa sum in mammillis torqueri.
℣ Propter veritatem et mansuetudinem et iusticiam. Iussa.

In secundo nocturno
Ⱥ Summa ingenuitas ista est, in qua seruitus Christi comprobatur.
Psalmus Eructauit c.viij.
Ⱥ Agatha sancta dixit: "Si feras michi promittas, audito Christi nomine mansuescunt."
Psalmus Deus noster refugium d.j.
Ⱥ Agatha letissime et glorianter ibat ad carcerem et quasi ad epulas inuitata agonem suum domino commendabat.
Psalmus Fundamenta e.viij.
℣ Specie tua.

Lectio quarta.
Tunc iussit Quintianus eam in carcerem recipi dicens: "Cogita tecum, vt possis euadere." At illa: "Tu, minister sathane, penitere, vt possis euadere damnationem perpetuam." Sequenti die iussit eam sibi presentari dicens ei: "Quid cogitasti circa salutem tuam?" Agatha respondit: "Salus mea Christus est."
℟ Quis es tu, qui venisti ad me curare vulnera mea? Ego sum apostolus Christi: nichil in me dubites, filia, Ipse me misit ad te, quem dilexisti mente et corde puro.
℣ Nam et ego apostolus eius sum et noui medicinam. Ipse.

Lectio quinta.
Tunc Quintianus iussit eam torqueri in eculeo, postea in mamilla et eam abscindi et iterum incarcerari. Circa mediam noctem senex quidam, quem antecedebat puer luminis portitor, ferens secum diuersa medicamenta, qui se medicum commemorans ait: "Cum te afflixit Quintianus, ibi eram et vidi, quia potes curam suscipere."
℟ Medicinam carnalem corpori meo nunquam exhibui, quia habeo dominum Iesum Christum, Qui solo sermone restaurat vniuersa.
℣ Cuius sermo restaurat vniuersa, hic, si vult, potest me saluam facere. Qui solo.

Lectio sexta.
Agatha respondit: "Medicinam carnalem corpori meo nunquam exhibui [610] sed habeo saluatorem dominum Iesum Christum, qui curat omnia verbo." Tunc subridens senior dixit: "Et ipse me misit ad te, nam et ego apostolus eius sum et in nomine eius scias te esse curatam," et hoc dicto disparuit.
℟ Gratias tibi ago, domine, quia memor es mei Et misisti apostolum tuum curare vulnera mea.
℣ Benedico et glorifico nomen tuum, domine, quia memor es mei. Et.

In tertio nocturno
Ⱥ Nisi diligenter perfeceris corpus meum a carnificibus attrectari, non potest anima mea in paradisum domini cum palma intrare martyrij.
Psalmus Cantate j f.ij.
Ⱥ Uidisti, domine, agonem meum, quomodo pugnaui in stadio, sed quia nolui obedire mandatis principum, iussa sum in mammilla torqueri.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.
Ⱥ Propter fidem castitatis iussa sum suspendi in eculeo; adiuua me, domine deus meus, in tortura mammillarum mearum.
Psalmus Cantate ij f.iij.
℣ Adiuuabit eam.

Lectio septima. Secundum Matheum xxv.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis parabolam hanc: "Simile est regnum celorum decem virginibus," et cetera cc.iij. et reliqua.
Tunc Agatha prostrauit se in oratione et inuenit se omnino sanatam. Per totam autem noctem lux refulsit in carcere et custodes territi fugerunt relicto ostio carceris aperto. Ipsa autem noluit fugere, ne coronam martyrij amitteret et custodes in tribulatione poneret.
℟ Ego autem adiuta a domino perseuerabo in confessione eius, Qui me saluam fecit et consolatus est me.
℣ Gratias tibi ago, domine Iesu Christe, qui misisti ad me apostolum tuum. Qui me.

Lectio octaua.
Post quattuor vero dies, cum Quintianus faceret eam super carbones et acutissimas testes volutari, subito motus est locus et pars parietis corruens oppressit consiliarium iudicis et amicum eius, quorum consilio hec faciebat. Sed omnis ciuitas exagitata est. Sed cum currerent ciuites tumultuantes ad Quintianum, iussit eam poni in carcerem et fugit.
℟ Ipse me coronabit, qui per apostolum Petrum in custodia me confortauit, pro eo, quod iussa sum suspendi in eculeo propter fidem castitatis; Adiuua me, domine deus meus, in tortura mammillarum mearum.
℣ Uidisti, domine, agonem meum, quomodo pugnaui in stadio, sed quia nolui obedire mandatis principum. Adiuua.

Lectio nona.
Sancta vero Agatha cum in carcere rogaret dominum, vt acciperet spiritum eius, sic orando emisit spiritum. Cum autem sepeliretur, ecce quidam iuuenis sericis indutus, quem sequebantur plusquam centum alij pueri ornati et pulchri, quos nemo vnquam viderat, et posuit ad caput eius [611 | hh.v.] tabulam breuem ex marmore, in qua scriptum erat: Mentem sanctam, spontaneam, honorem deo et patrie liberationem. Ex tunc ergo tam Iudei quam gentiles ceperunt eius venerari sepulchrum. Quintinianus ergo post paucos dies in flumine interijt.
℟ Beata Agatha ingressa carcerem expandit manus suas ad deum et dixit: "Domine, qui me fecisti vincere tormenta carnificum, Iube me, domine, ad tuam misericordiam peruenire.
℣ Domine, qui me fecisti et tulisti a me amorem huius seculi, qui corpus meum a pollutione separasti. Iube.
℣ Audi, filia, et vide.

Ad laudes
Ⱥ
Quis es tu, qui venisti ad me curare vulnera mea? Ego sum apostolus dei: nichil in me dubites,n288 filia.
Psalmi soliti.
Ⱥ Medicinam carnalem corpori meo nunquam exhibui sed habeo dominum Iesum Christum, qui solo sermone restaurat vniuersa.
Ⱥ Gratias tibi ago, domine, quia memor es mei et misisti ad me apostolum tuum curare vulnera mea.
Ⱥ Benedico te, pater domini mei Iesu Christi, quia per apostolum tuum mammillam meam meo pectorin289 restituisti.
Ⱥ Qui me dignatus est ab omni plaga curare et mammillam meam meo pectori restiturere, ipsum inuoco deum viuum.
In euangelio Ⱥ Stans beata Agatha in medio carceris expansisn290 manibus tota mente collaudabat dominum: "Domine Iesu Christe, magister bone, gratias tibi ago, qui me fecisti vincere tormenta carnificum; iube me, domine, ad tuam immarcessibilem gloriam feliciter peruenire."
Psalmus Benedictus.
Ad Magnificat Ⱥ Paganorum multitudo fugiens ad sepulchrum virginis tulerunt velum eius contra ignem, vt comprobaret dominus, quod a periculis incendij meritis Agathe, martyris sue, eos liberaret.
Psalmus Magnificat.

DE SANCTA DOROTHEA
Ad Magnificat Ⱥ Aue gemma cc.j.

Oratio
Omnipotens sempiterne deus, in cuius nomine gloriosa virgo et martyr Dorothea multorum genera tormentorum superauit, te suppliciter exoramus, vt eius meritis et precibus cuncta pericula vincamus ipsamque in omnibus necessitatibus nostris celerem adiutricem sentiamus. Per.
Inuitatorium Adoremus vt supra de vna virgine et martyre cc.j.

Lectio prima.
Gloriosa virgo et martyr Dorothea ex patre Doroth et matre Thea progenita est ex nobili sanguine senatorum. Magna persecutio seuit in Roma contra christianos. Beatus Doroth spernens idola Romam reliquit cum possessionibus, agris, vineis, castris ac domibus, transfretauit cum vxore sua et duabusn291 [612] filiabus Cristen et Calisten, perrexit in regnum Capadocie, in ciuitatem Cesaream. Ibique genuit filiam Dorotheam nomine.

Lectio secunda.
Que baptizata occulte a quodam sancto episcopo nomen sibi ab vtroque parente imponitur, videlicet Dorothea, que impleta spiritu sancto et virtutibus et omni disciplina imbuta, formosa valde super omnes puellas illius regionis sed fide pulcherrima.

Lectio tertia.
Quod inuidens castitatis inimicus diabolus Fabricium, prefectum terre illius, in amorem virginis stimulans, quod eam carnali concupiscentia peteret. Qui mittens pro ea spondet thesauros plurimos et vt eam legitime duceret. Audiens hec dulcis virgo, despiciens terrenas diuitias intrepida se Christo desponsatam fatebatur. Quod audiens Fabricius furore succensus in catastam misit eam et in dolium oleo plenum sed adiutorio Christi illesa permanens acsi balsamo vngeretur. Multi pagani hoc videntes ad Christum conuertuntur.

Lectio quarta.
Fabricius putans hoc fieri magicis artibus ipsam in carcere reclusit nouem diebus mittens sine alimentis. Producitur post nouem dies et pulchrior quam ante conspicitur. Cunctique mirabantur, quod tot diebus sine cibo et potu mansit, quia ab angelo victum sumpsit. Fabricius dixit: "Nisi deos in presenti adoraueris, penas eculei non euades." Dorothea respondit: "Deum adorabo et non demonem. Dij enim demones sunt." Et prostrata in terram eleuauit oculos in celum, vt deus maiestatem suam ostendat.

Lectio quinta.
Erexerat autem Fabricius columnam et desuper idolum. Aduenit multitudo angelorum conterens impetu idolum, quod particula non inueniebatur. Audiuit virgo Christi voces demonum per aera clamantium et dicentium: "O Dorothea, cur nos deuastas?" Tunc multa milia paganorum ad fidem conuertuntur, qui omnes palmam martyrij sunt ingressi.

Lectio sexta. Post hec virgo sancta suspensa pedibus in eculeo, ensibus corpus eius laceratur, virgis flagellatur. Deinde ad mammillas virginales facule ardentes applicantur, et semimortua in crastinum vsque includitur. De mane producta nec vlla lesio apparuit, de quo cum preses nimium miraretur, ait ei: "O amena puella, adhuc reuertaris!" Et misit ad eam duas sorores Cristen et Calisten, que metu mortis a Christo recesserant, vt sororem suam Dorotheam, [613 | hh.vj.] si fas esset, a Christo euellerent. Dorothea autem sororibus leniter alloquens, auferens ab eis omnem cecitatem cordis mox ad Christum conuertit. Audiens hoc tyrannus ambas sorores predictas dorso ad dorsum ligari precepit et in ignem proijci et cremari.

Lectio septima.
Dixit Fabricius ad virginem: "Quousque nos malefica protrahis? Aut sacrifica, vt viuas, aut sententia capitali plecteris." Illa leto vultu respondit: "Fac quod vis: parata sum omnia sustinere pro domino meo, in cuius horto deliciarum rosas cum pomis colligam et letabor cum ipso ineternum."

Lectio octaua.
Audiens hec tyrannus infremuit et precepit pulchram faciem eius baculis et fustibus cedere, quousque tortores fatigarentur, et quod nec vestigia faciei apparerent in ipsa, et seruata est in crastinum in carcere. De mane producta et a saluatore nostro curata capitali sententia iudicatur. Cum extra murum duceretur, videns eam Theophilus, prothonotarius illius regni, quasi illusorie rosas sibi mitti plurimum deprecabatur. Quod illa promisit, licet tunc temporis maximum frigus esset. Dum autem venisset ad locum decollationis, rogauit deum pro omnibus, qui ob amorem nominis sui memoriam peragerent, vt ab omnibus necessitatibus corporis et anime liberarentur, et in fine vite remissionem peccatorum obtinerent. Mulieres parientes nomen suum inuocantes celerem sentiant in suis doloribus adiutricem. Uox de celo auditur: "Ueni, electa mea, omnia, que petisti, impetrasti: pro quibus oras, salvi erunt."

Lectio nona.
Tandem virgo Christi inclinata ad ictum spiculatoris, apparuit ei puer purpura indutus, discalciatus, crispo crine, in cuius veste auree stelle sparse sunt, ferens in manu sua sportulam cum rosis et pomis et totidem malis offerens virgini Dorothee. Cui virgo beata dixit: "Obsecro, mi domine, feras eas Theophilo scribe." Et mox ictum gladij suscepit pergens ad Christum anno domini millesimo ducentesimooctogesimo octauo.
Ad Benedictus Ⱥ Simile est regnum celorum sagene.

DE SANCTO UEDASTO ET AMANDO
Ad vesperas
Super Magnificat Ⱥ Isti sunt viri sancti bb.7.
℣ Sacerdotes tui.

Oratio
Adesto, domine, populo tuo cum sanctorum tuorum confessorum atque pontificum Uedasti et Amandi tibi patrocinio supplicanti, vt quod propria fiducia non presumit, intercessorum tibi placentium meritis consequamur.
Inuitatorium Regem confessorum.
℟ Absterget deus bb.j. [614] Propter testamentum bb.ij.
℟ In circuito tuo.
Super Benedictus Ⱥ Sint lumbi vestri precincti bb.viij.
Relique de communi plurimorum confessorum.

Commemoratio de sancta Apollonia.
Ⱥ Ista est cc.j.

Ad matutinas
Ⱥ Simile est regnum celorum homini negociatori.
Oratio communis.

SCOLASTICE UIRGINIS NON MARTYRIS
Ad vesperas
In euangelio Ⱥ Prudens et vigilans cc.j.

Oratio
Deus, qui beate virginis tue Scolastice animam ad ostendendam innocentie viam in columbe specie celum penetrare fecisti, concede nobis eius meritis ita innocenter viuere, vt ad eadem mereamur gaudia peruenire. Per dominum.
Inuitatorium Regem virginum dominum cc.j.

Lectio prima.
Cum sanctus Benedictus sororque eius Scolastica ad mensam sederent et inter sacra eloquia tardior se hora protraheret, eadem sanctimonialis femina rogauit eum dicens: "Queso, vt ista nocte me non deseras, vt vsque mane aliquid de celestis vite gaudijs loquamur." Cui ille respondit: "Quid est, quod loqueris, soror mea? Manere extra cellam nullatenus possum." Tanta vero erat serenitas, vt nulla in aere nubes appararet.
℟ Hec est virgo sancta cc.j.

Lectio secunda.
Sancta vero Scolastica cum verba fratris negantis audisset, insertas digitis manus super mensam posuit et caput in manibus omnipotentem dominum rogatura declinauit. Cumque leuaret de mensa caput, tanta coruscationis et tonitrui virtus tantaque inundatio pluuie erupit, vt neque venerabilis Benedictus neque fratres, qui cum eo aderant, extra loci limen, quo sederant, pedem mouere potuissent.
℟ Non eris inter virgines cc.ij.

Lectio tertia.
Cumque die altero venerabilis femina Scolastica ad cellam propriam recessisset, vir dei Benedictus ad monasterium redijt. Et ecce post triduum in cella consistens eleuatis in aera oculis vidit eiusdem sororis sue animam de corpore eius egressam in columbe specie celi secreta penetrare. Qui tante glorie eius congaudens omnipotenti deo in hymnis et laudibus gratias reddidit eiusquen292 obitum fratribus denunciauit.
℟ Regnum mundi cc.ij.

Ad laudes
Ⱥ
Dilecte mi, noli me deserere, quoadusque mane loquamur de celestibus.
Ⱥ Quid est quod loqueris, soror? Manere extra cellam non valeo, sed valedicens reuertar in domum meam.
Ⱥ Egredere si preuales, Benedicte [615 | hh.vij.] sanctissime, et me dimissa ad monasterium redi.
℟ Rogaui fratrem meum Benedictum, audire me noluit; rogaui dominum meum et audiuit me.
Ⱥ Scolastica, virgo sancta, electa dei, ab infantia in opere atque sermone Christum secuta fuit.
Ad Benedictus Ⱥ In columbe specie celi secreta penetrare vidit sororis animam beatus Benedictus.
Psalmus Benedictus.
Oratio vt supra.
Commemoratio solita.

SANCTI UALENTINI MARTYRIS
Ⱥ Sancti martyris aa.v.
℣ Gloria et honore.

Collecta
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt qui beati Ualentini, martyris tui, natalicia colimus, a cunctis malis imminentibus eius intercessionibus liberemur.
Inuitatorium Iustus florebit aa.v.

Lectio prima.
Claudius imperator dixit Ualentino: "Cur amicitia mea non frueris, vt adores deos nostros et superstitionem tuam abijcies?" Ualentinus respondit: "Si scires gloriam dei, idola respueres et verum dominum, qui in celis est, adorares." Respondit quidam, qui astabat: "Quid vis dicere de altitudine deorum nostrorum?" Ualentinus respondit: "Dico, quod fuerunt homines miserrimi et immundicia pleni."
℟ Iste sanctus aa.vj.

Lectio secunda.
Cum autem hec et similia diceret et Claudius pacienter audiret, dixit prefatus: "Seduxit Ualentinus Claudium et mutatum est cor eius," et tradidit eum prefecto, qui tradidit eum Asterio, vt eum verbis mollibus inclinaret. Qui duxit eum in domum suam, vbi cum esset, orauit dicens: "Iesu Christe, qui es verum lumen, illumina domum istam, vt omnes te cognoscant et credant in te."
℟ Iustus germinauit aa.vj.

Lectio tertia.
Audiens hec Asterius dixit: "Miror te dicentem, quod Christus est lumen. At quidem, si per eum illuminaueris filiam meam diu cecam, quicquid preceperis, faciam." Quod cum fecisset Ualentinus, puella ducta est coram se. Asterius cum vxore sua et tota familia credentes omnia idola fregerunt et baptizati sunt. Imperator vero hec audiens illos diuersis supplicijs interemit. Ualentinum vero fustibus cesum decollari fecit.
℟ Gloria et honore aa.vj.
Ⱥ Hic est vere martyr aa.7.

SANCTI SIGFRIDI EPISCOPI ET CONFESSORIS
Ⱥ Confessor domini bb.iij.
℣ Ecce sacerdos magnus.

Oratio
Omnipotens sempiterne deus, qui semper vbique es presens, vbique gloriosus in sanctis tuis atque mirabilis, meritis beati Sigfridi, confessoris tui atque pontificis, [616] quesumus immensam clementiam tuam, vt sicut ei inenarrabilem gloriam contulisti, sic ad consequendam misericordiam tuam eius nos facias precibus adiuuari. Per dominum.
Inuitatorium Unum deum bb.iij.
Antiphona, lectio de communi vnius episcopi et confessoris. O magne presul bb.v.
Psalmus Benedictus.
Ⱥ Iste est, qui ante deum bb.vij.
Psalmus Magnificat.

DE SANCTA IULIANA UIRGINE ET MARTYRE
Ⱥ Aue gemma cc.j.

Oratio
Omnipotens sempiterne deus, da nobis in festiuitate sancte martyris tue Iuliane congrua deuotione gaudere, vt et potentiam tuam in eius passione laudemus et prouisum nobis percipiamus auxilium.
Inuitatorium Regem virginum cc.j.

Lectio prima.
Beata Iuliana nobilibus orta natalibus a quodam pagano ad maritales inuitatur amplexus sed coniugium respuens coram Maximiano de fide accusata grauibus est afflicta supplicijs, sed cum maiora ei pararentur, carcere recipitur.
℟ Diffusa est.

Lectio secunda.
Interim autem in carcere angelus sathane in angelum lucis transfiguratur, virgini suadet, vt horrificas penas fugiens ad coniugium inclinet assensum. Intelligens in spiritu beata virgo has versutias dicit ei: "Uade retro, sathana, non sapis ea, que sunt dei."
℟ Propter veritatem.

Lectio tertia.
Denique educta de carcere tormenta ferre iussa est maiora sed plura ei a deo adhibita sunt presidia. Nam omnes penas illatas ac si epulas dulcissimas suscepit oblatas. Siquidem flammas ignium et ollam superans feruentem demum capitis decollatione martyrium consummauit.
℟ Pulchra facie cc.j.
Ⱥ Simile est regnum celorum sagene.

IN CATHEDRA SANCTI PETRI
Ad primas vesperas
Ⱥ Similabo eum viro bb.ij.
Capitulum Ecce sacerdos.
℟ "Petre, amas me?" "Tu scis, domine, quia amo te." "Pasce oues meas."
℣ "Simon Ioannis, diligis me plus his?" "Tu scis, domine, quia amo te." "Pasce."
Hymnus Iam, bone. Annue, Christe aa.j.
℣ Ecce sacerdos.
Ad Magnificat Ⱥ Tu es pastor ouium, princeps apostolorum, tibi tradite sunt claues regni celorum.
Psalmus Magnificat.

Collecta
Deus, qui beato Petro, apostolo tuo, collatis clauibus regni celestis animas ligandi atque soluendi pontificium tradidisti, concede, vt intercessionis eius auxilio a peccatorum nexibus liberemur. Per dominum.
Inuitatorium Tu es pastor ouium, princeps [617 | hh.viij.] apostolorum, Tibi tradidit deus claues regni celorum.
Psalmus Uenite exultemus.
Hymnus Iam, bone pastor.

In primo nocturno
Ⱥ Pontificalis apex veneratur iure cathedre, quam primum meritis Petrus conscendit herilis.
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Hic super excelse positus fundamina petre moribus exornat humeris, quos vita reportat.
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Antiochena polis diuini lumine solis irradiata sacrum colit hoc decus omnis et orbis.
Psalmus Domine, quid.
℣ Ecce sacerdos.

Lectio prima.
Cum beatus Petrus pertransiret dei verbum disseminans et appropinquaret Antiochiam, omnes populi ciuitatis audientes eum venire cucurrerunt et omnes maiores et nobiles cineres sparserunt in capite multique cilicio sunt induti nudis pedibus penitentiam agentes, quod contra predicationem eius cum Symone mago consensissent.
℟ Euge serue bb.iij.

Lectio secunda.
Hec autem et similia prosequentes offerunt vexatos languoribus et a demonijs turbatos. Quos videns penitudinem ageren293 gratias referens deo dicebat: "Benedico te, pater predicande, quia promissum filij tui per nos adimplere dignaris." Et iussit ante se poni omnem multitudinem egrotantium.
℟ Ecce sacerdos bb.iij.

Lectio tertia.
Cumque ad predicationem eius omnis multitudo infirmantium clamaret vna voce hunc esse verum deum, quem Petrus annunciat, subito immensum lumen gratie dei apparuit. Et ceperunt paralitici currere sani ad pedes Petri, languentes quoque recepta sanitate gaudere et demonibus pleni liberati sunt.
℟ O clauiger regni celorum, princeps apostolorum, dignare pro nobis pium exorare Iesum Christum dominum, Ut precum votis tuarum diluat sordes culparum tribuatque post obitum paradisi celestis introitum.
℣ Pastorum princeps et athleta deuotissime Petre, ora pro nobis deum et magistrum tuum. Ut precum.

In secundo nocturno
Ⱥ Huius amore, deus, seruorum terge reatus, vt tibi, cui placuit, placidos nos reddere possit.
Psalmus Cum inuocarem h.ij.
Ⱥ Pande tuis celos, quos seruas, magne sacerdos, ne tibi commissos inuadat pestifer agnos.
Psalmus Uerba mea c.v.
Ⱥ Sidera scansurus, terris quoque dona daturus, quos deus elegit, tibi, pastor Petre, subegit.
Psalmus Domine dominus noster a.ij.
℣ Amauit.

Lectio quarta.
Tunc infra septem dies plusquam decem milia hominum baptizati sunt, ita vt auiditatis desiderio Theophilus, [618] qui erat in ciuitate cunctis sublimior, ingentem basilicam nomine ecclesie consecrauit. In qua Petro ab omni populo constituta est cathedra et omnis deinceps multitudo quotidie ad audiendum verbum dei conueniens credebat sane doctrine, quam sanitatum efficacia confirmabat.
℟ Iurauit dominus bb.iiij.

Lectio quinta.
Sedit autem Antiochie septem annis, postea Rome annis viginti quinque sacerdotalem cathedram tenuit. Sciendum, quod consuetudo fuit antiquorum gentilium singulis annis mense Februarij orto die epulas offerre super tumulos parentum suorum, quas de nocte demones consumebant. Ipsi vero credebant de ipsis refici animas circa tumulos vagantes.
℟ Ecce vere Israelita bb.iiij.

Lectio sexta.
Hec autem consuetudo vix potuit a christianis extirpari. Quod attendentes sancti patres ordinauerunt, vt de incathedratione sancti Petri, que fuit Antiochie, fieret festum eodem die, quo talia fiebant, vt virtute festi consuetudo illa destrueretur, a qua etiam adhuc apud aliquos vocatur festum Petri epularum.
℟ O princeps apostolorum, o piscator hominum, quem vocauit Christus Petrum ob magnum mysterium, Solue nexus et cathenas nostrorum peccaminum.
℣ Qui ligandi et soluendi possides imperium. Solue.

In tertio nocturno
Ⱥ Qui regni clauos et curam gestat ouilis, presule quoque pio vite renouatur origo.
Psalmus Domine, quis a.iiij.
Ⱥ Hic celi terreque Petro commisit habenas, vt reserat clausis et soluat vincla ligatis.
Psalmus Domine, in virtute a.vj.
Ⱥ Solue iubente deo terrarum, Petre, cathenas, qui facis, vt pateant celestia regna beatis.
Psalmus Domini est terra b.ij.
℣ Iustum.

Secundum Mattheum xvj.
In illo tempore: Uenit Iesus in partes Cesaree Philippi et interrogauit discipulos suos dicens: "Quem dicunt homines esse filium hominis?" et reliqua.
Homilia Bede presbyteris.
Lectio sancti euangelij tanto intentius est cogitanda, quanto constat, quia magnam nobis fidei perfectionem commendat. Nil enim lucidius eo, quod ait ad Petrum: Tu es Petrus et super hanc petram edificabo ecclesiam meam.
℟ Gloriosus vir hh.iiij.

Lectio octaua.
Rursus si audire delectat, quantum hec fides valeat, nichil apertius eo, quod dominus ait de ecclesia, que super eum edificanda erat: Et porte inferi non preualebunt aduersus eam. Porte inferi doctrine sunt [619 | ii.j.] nequam et tormenta et blandimenta persecutorum sed et praua infidelium opera ineptaque colloquia, que seducendo imprudentes ad inferos trahunt.
℟ Laudemus dominum bb.iiij.

Lectio nona.
Quando autem dominus interrogat: Quem dicunt homines esse filium hominis? Dominus non quasi de opinione vulgi nescius inquirit, sed vt expositis sententijs errantium discipuli probarentur veritatem sue confessionis non de opinione vulgata sed de Christo percepisse dominice reuelationis archana. Sed nos necesse est tanto humilius diuinitatis eius alta venerari, quanto illum meminimus humilius pro nostra exaltatione ad humanitatis infima descendisse.
℟ Quodcunque ligaueris super terram, erit ligatum et in celis, Et quodcunque solueris super terram, erit solutum et in celis.
℣ "Tu es," inquit Petrus, "Christus, filius dei viui." Respondens dominus ait: "Et ego dico tibi, quia tu es Petrus et super hanc petram edificabo ecclesiam meam." Et quodcunque.
Te deum.
℣ Iustus germinabit bb.iiij.

Ad laudes
Ⱥ Ecce sacerdos cum ceteris capitulis et hymno.
℣ Exaltent eum in ecclesia plebis Et in cathedra seniorum laudent eum.
Ⱥ Quodcunque ligaueris super terram, erit ligatum et in celis, et quodcunque solueris super terram, erit solutum et in celis, dicit dominus Symoni Petro.
Psalmus Benedictus.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Ecce sacerdos magnus.
Capitulum Dedit illi dominus bb.v.
℟ Quodcunque.
℣ Exaltent eum.
Ⱥ Beatus Petrus apostolus hodie astat ante dominum et principatus sui gloriam cunctis presta poscentibus veniam, clauiger enim celsus exultat in celestibus; propterea petimus, quod memor sit omnium, qui ad ipsum confugiunt.
Psalmus Magnificat.

Si hec festiuitas in dominica aliqua occurrerit ante quadragesimam, in sabbato anticipetur. Ne enim in secundam feriam differatur, impedit vigilia beati Mathie, in qua ieiunatur. Si autem hec festiuitas in capite ieiunij euenerit, in tertiam feriam anticipetur.

DE SANCTO MATHIA
Omnia in communi de apostolis.
Hymnus Mathia iuste aa.j.
Ⱥ O gloriosi apostoli aa.j.

Si huius festi vigilia post initium ieiunij quadragesimalis euenerit, mentio tantum eius cum oratione vna facienda est. Si autem in aliquo sabbato ante quadragesimam occurrerit, ibi ieiunabimus sed festum in secundam feriam differatur. Idem quoque festum si in capite ieiunij euenerit, in feriam quintam [620] differatur sed vigilia in feria tertia ieiunatur. Quascunque nouem lectionum festiuitates in quadragesima celebramus, omnia de festo die et nocte et missam ad tertiam de ipso festo peragimus. Commemoratio de quadragesima cum antiphona, versiculo et oratione. Missam de quadragesima ad nonam cum genuflexione celebramus.

Lectio prima.
Matthias de tribu Iuda, ciuitate Bethleem parentes habuit diuitijs et nobilitate insignes et morum honestate pollentes. Qui ipsum ab annis puerilibus diuine legis institutionibus manciparunt. Ad pedes namque Symonis, magni sacerdotis in lege doctissimi, omnium in breui legis prophetarumque scientiam comprehendit.

Lectio secunda.
Studebat in etate tenera maiorum imitari studia et annos pueriles morum vincere maturitate. Erat igitur corpore mundissimus, animo prudens, in soluendis sacre scripture questionibus acutissimus, in consilio prouidus, in sermocinatione expeditus. Satagebat, vt quod sensu perceperat, opere compleret. Tu autem, domine, miserere nostri.

Lectio tertia.
Ut igitur lucerna de medio legis ad candelabrum transferretur ecclesie, vocatione Christi dignus habitus, Christum pauperem ipse secutus in consortium septuagintaduorum discipulorum ab ipso domino designatus est. Completo deinde dominice dispensationis mysterio locum Iude proditoris inter apostolos est sortitus. Tu autem, domine.

Lectio quarta.
Cum autem deuenisset in ciuitatem Galilee et in synagoga evangelizaret Christum, Iudei zelo repleti vinxerunt eum et nunciauerunt principi sacerdotum ac senioribus, vt viderent, quid facto opus esset, cum esset peritissimus in lege et genere illustris et acceptus in populo.

Lectio quinta.
Hi vero habita deliberatione et consilio iusserunt, vt adduceretur coram eis in consilium. Quod cum factum fuisset, facta est longa disputatio inter summum pontificem ipsum alloquentem et eum respondentem. Ipse vero per leges et prophetas ostendebat manifeste que de Christo dixerat, protestans se seruum eius et in ipsum credere. Propter quod pontifex tanquam blasphemum protulit in eum sententiam lapidationis. Tu autem.

Lectio sexta.
[621 | ii.ij.] Cunque ductus esset in locum lapidatorium, duo testes, qui testificati fuerunt contra eum, primi duos lapides miserunt in eum, quos petijt sepeliri secum in testimonium illis. Lapidatus est ergo et securi percussus more Romano, vt presidi deferretur. Et extensis in celum manibus reddidit spiritum.

Secundum Matheum xj.
In illo tempore: Respondens Iesus dixit: "Confiteor tibi, domine pater celi et terre, quia abscondisti hec a sapientibus et prudentibus et reuelasti ea paruulis," et reliqua.
Homilia Augustini episcopi.
Sanctum euangelium cum legeretur, audiuimus exultasse dominum Iesum et dicentem: Confiteor tibi, domine pater celi et terre, id est 'laudo te', non 'accuso me'. Confessio enim non semper ad peccati accusationem sed aliquando ad laudis pertinet declarationem sicut in hoc loco. Magna exultantis dei confessio salutis nostre est dispensatio.

Lectio octaua.
Quantum autem pertinet ad ipsius hominis susceptionem tota gratia, singularis gratia, perfecta est. Quid meruit ille homo, qui Christus est, si tollas gratiam, et tantam gratiam, qua vnum oportebat esse Christum et illum, quem nouimus? Tolle istam gratiam, quid Christus nisi homo? Quid nisi quod tu?

Lectio nona.
Suscepit igitur Christus animam, suscepit et corpus, suscepit plenum hominem et coaptauit sibi, vnam facit dominus cum seruo personam. Quanta ista gratia? Christus in celo, Christus in terra, Christus simul e celo et in terra, nec duo Christi sed idem Christus in celo et in terra. Christus apud patrem, Christus in vtero virginis, Christus in cruce, Christus apud inferos subueniens quibusdam. Eo autem ipso die Christus in paradiso cum latrone confitente, quo nos ducat idem Christus, cui cum patre et spiritu sancto sit honor et gloria, laus, gratiarum actio et benedictio per infinita seculorum secula. Amen.

Oratio
Deus, qui beatum Mathiam apostolorum tuorum collegio sociasti, tribue, vt eius interuentione tue circa nos pietatis viscera sentiamus. Per dominum.

DE SANCTO THOMA DE AQUINO
Ⱥ Iustum deduxit dominus per bb.v.
℣ Amauit eum.

Oratio
Deus, qui ecclesiam tuam mira beati Thome, confessoris tui, eruditione clarificas et sancta operatione fecundas, da nobis, quesumus, et que docuit intellecta conspicere et que egit imitatione [622] complere. Per dominum.

Commemoratio de virginibus.
Ⱥ Sanctum est verum lumen require supra de martyribus aa.viij.
℣ Mirabilis deus in sanctis.

Oratio
Da nobis, quesumus, deus noster, sanctarum martyrum Perpetue et Felicitatis palmas incessabili deuotione venerari, vt quas non possumus digne imitari, humilibus saltem frequentemus obsequijs. Per dominum.

Inuitatorium Adoremus Christum.
Cetera de communi.

Lectio prima
Beatus Thomas de Aquino, ordinis predicatorum doctor egregius, ex illustri prosapia comitum Aquinorum in confinibus Campanie et partibus Sicilie originem claram duxit. Eius ortus antequam nasceretur fuit diuinitus premonstratus.

Lectio secunda.
Quidam natus in Campania, re bonus et nomine, heremita spiritu sancto afflatus nunciauit matri eius dicens: "Gaude, domina, quia paries filium, et Thomas vocabitur. Hic erit magnus in toto orbe in scientia et vita eritque frater ordinis predicatorum," et sic postea factum est. Tu autem.

Lectio tertia.
Natus igitur Thomas vocitatur, spreta seculi vanitate ordinem predicatorum ingreditur et postea a fratribus carnalibus rapitur et quasi per biennium custodie mancipatur. Cunque nec minis nec blandicijs posset ab ordinis proposito reuocari, per speciem puelle ad eum introducte subuertere querunt animum innocentis.

Lectio quarta.
Qui mox de igne titionem arripiens suggestricem ignite libidinis extra cameram effugauit et signauit se et dedit se in orationem, cum lachrimis humiliter petijt sibi dari perpetue continentie castitatem. Mox affuerunt duo angeli circa renes stringentes et dicentes: "Ex parte dei te cingimus cingulo castitatis, quod nullatenus de cetero dissoluatur." Ex tunc nullum sensit stimulum veneree voluptatis. Tu autem.

Lectio quinta.
Tandem matre permittente per fratres ordinis ad ordinem est reductus. Cepit non segnitern294 studio intendere velut apis argumentosa spiritualia mella colligens, vt suo tempore mellita effunderet eloquia doctrinarum.

Lectio sexta.
Tanto gaudio in contemplando mens eius replebatur, quod pluries, cum in secreto loco ad orandum totum spiritum collegisset, visus est stare totaliter eleuatus a terra nullo prorsus [623 | ii.iij.] innixus corporeo fulcimento.

Lectio septima.
Quotiens sanctus dei disputare, scribere vel dictare voluit, prius ad orationis secretum accessit et inde surgens inuenit, quod scriberet vel dictaret, quasi in libro aliquo didicisset. Nam vt socio suo fratri Reginaldo secrete reuelauit et secretum, quamdiu vixit, seruari voluit, scientiam suam non tam humano ingenio et studio, quam orationis suffragio diuinitus impetrauit. Dum quadam nocte hic sanctus orationi insisteret, sancti apostoli Petrus et Paulus ipsum de textu dubio scripture prophetice plenissime instruxerunt. O felix doctor, hospes mundi et ciuis celi, qui cum celestibus ciuibus loquitur, dum adhuc peregrinatur in corpore.

Lectio octaua.
Cum apud Neapolim in ecclesia deuotius oraret, quasi duobus cubitis a terra eleuabatur. Frater quidam videns et admirans audiuit vocem a crucifixo, ad quem orabat, dicentem: "Bene de me scripsisti, Thoma, quam ergo recipies pro tuo labore mercedem?" Qui respondit: "Domine, non aliam recipiam mercedem quam teipsum." Per hoc intelligebatur de propinquo labori suo fore terminum imponendum.

Lectio nona.
Cum autem de mandato domini Gregorij pape decimi ad consilium iret generale, transiens per Campaniam la‹n›guere cepit et appetitum perdidit. Declinauit ad monasterium Fosse Noue cisterciensis ordinis. Languor increuit, sanctus a doctrina non destitit et ad instantiam fratrum exposuit eis cantica canticorum. Quedam stella ad modum comete apparuit supra monasterium tribus diebus ante transitum eiusdem. Que cum ignoraretur, quid significaret, cum apparuit, ostendit prefati doctoris transitum, dum cessauit. Nam sancto deficiente stella defecit anno domini millesimo ducentesimo septuagesimo quarto, vite vero sue anno quinquagesimo inchoante.
Super Benedictus Ⱥ Euge serue bone bb.v.

Commemoratio de martyribus.
Ⱥ Uestri capilli bb.ij.
℣n295 Mirabilis.
Oratio vt supra post vesperas.

IN NATALI SANCTI GREGORII PAPE ET CONFESSORIS
Antiphone super psalmos de die Iste sanctus dum pro colligendis animabus satageret, dedit illi dominus, vt totam pariter Anglorum conuerteret gentem.
℟ [624] Electus et dilectus domini Gregorius tandem post triduum inuenitur, Capitur, trahitur, consecratur ac papa vrbis efficitur.
℣ Tertia ieiunij nocte columna lucis super eum emissa inuenitur. Capitur, trahitur.
Hymnus Iste confessor domini bb.iij.
℣ Ecce sacerdos.
Ⱥ Egregio beatitudinis tue preconio triumphat vniuersalis ecclesia per te nobiliter instituta; aue papa insignissime, Romanorum decus, Anglorum gloria, Suesorum leticia; sancte Gregori, interueni, quesumus, pro nostra et omnium salute.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui anime famuli tui Gregorij eterne beatitudinis premia contulisti, concede propitius, vt qui peccatorum nostrorum pondere premimur, eius apud te precibus subleuemur.
Inuitatorium Adoremus Christum regem, confessorum dominum, Qui eterna sanctum Gregorium coronauit gloria.
Psalmus Uenite exultemus.
Hymnus Iste confessor.

In primo nocturno
Ⱥ Gloriosa magnifici voluntas Gregorij fructum reddidit domino tempore continuo.
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Instabat enim precibus diebus ac noctibus constitutus a domino predicator maximus.
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Erat enim ei pro omnibus cura grandis, gentibus orabat, specialius pro Anglis gentilibus.
Psalmus Domine, quid.
℣ Ecce sacerdos magnus.

Lectio prima.
Gregorius ex nobili et religiosa progenie Romanorum quodam presagio vocatus est Gregorius, quod sonat vigilans, nam que recta docturus erat dum adimpleuit, sibimet vigilauit, dum vero que recta faciebat docendo disseruit, vigilauit futuri temporis christianis.
℟ Fulgebat in venerando duplex decus Gregorio: senatoria dignitas secundum genus seculi, voluntaria paupertas Iuxta preceptum domini.
℣ Beatus vir, qui metuit dominum, in mandatis eius cupitn296 nimis. Iuxta.

Lectio secunda.
Gregorius Rome editus patre Gordiano non solum spectabili senatorum prosapia sed et religiosam originem duxit. Nam Felix, eiusdem apostolice sedis antistes, eius attauus fuit. Sed hanc sancte nobilitatis gloriam moribus extulit, probis actibus decorauit.
℟ Propter intollerabiles rerum curas mundanarum recusabat presulatum suscipere Romanorum Sed victus prece populi suscepit iugum domini.
℣ Nec fecit proximo suo malum et obprobrium non accepit aduersus proximos suos. Sed victus prece.

Lectio tertia.
[625 | ii.iiij.] Sic docibilis adolescens in liberalibus sufficienter instructus cepit deo deuotus existere et ad celestem patriam anhelare.
℟ Uidens ergo vir beatus Anglorum casu pueros, "Bene," inquit, "bene Angli vultu nitent vt angeli. Oportet illis manifestare iter salutis eterne."
℣ Quoniam domini est regnum et ipse dominabitur gentium. Oportet.

In secundo nocturno
Ⱥ Exaudiuit ergo deus orantem Gregorium et saluauit per baptismum Anglorum exercitum.
Psalmus Cum inuocarem.
Ⱥ Ecce gens, que prius monstra colebat et idola, nunc orat ad templum dei in timore domini.
Psalmus Uerba mea c.v.
Ⱥ Nunc ergo nomen domini laudemus mirabile, qui direxit vias nostras vltra maris semitas.
Psalmus Domine dominus noster a.ij.
℣ Amauit.

Lectio quarta.
Tandem orbatus patre sex monasteria in Sicilia fabricauit, septimum vero infra vrbem, in quo cum multis socijs intrauit et postea de fratrum concordia prefuit. Quanquam autem infirmato stomaco propter abstinentias et orationes quotidie langueret, nunquam tamen quiescebat, quin aut oraret aut legeret aut scriberet aut dictaret. A matre autem sua ibi crudis leguminibus pascebatur.
℟ Dum oraret in obscuro seruus dei latibulo, lux immensa super eum resplenduit post triduum. Hoc signo cunctis proditus papa vrbis efficitur.
℣ Quia misericordiam et veritatem diligit deus, gratiam et gloriam dabit dominus. Hoc signo.

Lectio quinta.
Denique Benedictus pontifex violenter eum leuitam septimum consecrauit. Nec multum post Constantinopolim a Pelagio papa pro negocijs ecclesie destinatur, vbi vite celestis propositum non intermisit. Post causarum siquidem secularium vertigenes refugiebat ad consortium fratrum suorum, qui multi illuc eum secuti fuerant germana charitate deuicti.
℟ Orante beatissimo ad dominum Gregorio Sanata est plebs Romana a peste inguinaria.
℣ Multum enim valet deprecatio iusti assidua. Sanata est plebs Romana.

Lectio sexta.
Postquam Romam reuersus est papa defuncto, eum licet renitentem clerus et senatus ‹et› populus concorditer elegerunt. Missis autem literis ad imperatorem, compatrem suum, adiuratorie ne consentiret, mutato, vt fertur, habitu cauernarum latibula requisiuit. Sed indicio columne fulgide super eum de celo dependentis inuentus, captus et tractus summus pontifex consecratur.
℟ Uere felicem presulem, vere fidei doctorem, quo petente [626] panis Christi formam accepit digiti Ad confirmandam plebis fidem versus incruentamn297 carnem.
℣ A domino factum est istud et est mirabile in oculis nost‹r›is. Ad confirmandam plebis.

In tertio nocturno
Ⱥ Dominus de summo celo per sanctum Gregorium ditauit fidei dono Anglorum collegium.
Psalmus Domine, quis habitabit a.iiij.
Ⱥ Quoniam non fuit dolus in sancto Gregorio, ideo nunc requescit in pace cum domino.
Psalmus Domine, in virtute a.vj.
Ⱥ Quomodo multiplicasti tuam, deus, gratiam per beatum Gregorium gentem saluans Anglicam, nunc pretende iam fideli hanc misericordiam, vt possit seruare tuam deuotan298 iustitiam.
Psalmus Domini est terra b.ij.
℣ Iustum deduxit.

Secundum Lucam xix.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis parabolam hanc: "Homo quidam nobilis abijt in regionem longinquam accipere sibi regnum et reuerti," et reliqua.
Lectio septima.
Hic primus 'seruus seruorum dei' se scripsit. Quotidie ad mensam peregrinos habebat. Omnibus pauperibus alimenta dabat. Tribus milibus ancillis dei octoginta libras auri annualiter dabat. Per omnem regionem infirmis cocta stipendia mittebat. Uerecundioribus vero de mensa sua scutellam dirigebat. Hierosolimis vero xenodochium constituit et tam ibi quam in monte Sina famulis dei victum et vestitum annualiter misit.
℟ Laudabile miraculum per beatum Gregorium indulsit deus omnium, Traiani quippe animam iam olim penis traditam placatus sancti lachrimis reuocauit ab inferis.
℣ Omnia quecunque dominus voluit, fecit in celo et in terra, in mari et in omnibus abyssis.n299 Traiani quippe.

Lectio octaua.
Quidam heremita rogabat dominum, cum quo haberet premium in celo; audiuit, quod cum sancto Gregorio. Ille comparans suam inopiam eius diuitijs mirabatur. Audiuit secundo: "Cur audes comparare paupertatem tuam diuitijs Gregorij, cum magis diligis cattam tuam, quam habes, quam ille tantas diuitias?"
℟ Hodie preclarissimus deo dignus episcopus et Anglorum apostolus A terrenis separatus coniunctus est celestibus cum gloria Gregorius.
℣ Ecce vere Israelita, in quo dolus non est. A terrenis separatus.

Lectio nona.
Postquam vero ecclesiam annis tredecim, mensibus sex, diebus decem gloriose rexisset, ex hac luce subtractus est. Cum autem quidam inuidi quosdam libros eius combusissent et ad [627 | ii.v.] alios conburendos anhelarent, Petrus diaconus eis obstitit dicens immane sacrilegium esse tanti patris libros conburere, super cuius caput dictantis ipse spiritumsanctum in columbe specie sepissime conspexit. Cum autem ascendisset ambonem idem Petrus, mox vt sanctitati Gregorij testimonium dedit, inter verba spiritum efflauit. Gregorius quoque quandiu vixit, libros suos legi prohibuit.
℟ O quam admirabilis vir iste Gregorius, inter antistites non minimus, qui suis temporibus clarum et futuris prebuit exemplum, Unde feliciter exultat Christi ecclesia.
℣ Laudibus gloriosus es, Gregori, qui letaris cum sanctis. Unde.

Ad laudes
Ⱥ
O admirabile beati Gregorij meritum, quo intercedente ossa dominici corporis pars digiti auricularis sanguine cruentata et ostensa est.
Psalmus Dominus regnauit et cetera.
Ⱥ Ad huius spectat meritum, quod paganissimi Traiani animam orationibus ac lachrimis mercatusn300 ex ipsa infernorum conclaui eripuit.
Ⱥ Eius quoque laudabile preconium est, quod Anglorum ecclesia noua semper sobole fecundetur.
Ⱥ Ipsius quoque glorie ascribitur, quod Suesorum gloria vna cum sanctis hic quiescentibus eius precibus constare videtur.
Ⱥ Laudemus dominum, quia doctrinis beatissimi Gregorij multi per orbem vniuersum de peccato elongati reuertuntur ad Christi clementiam.
Ⱥ Hodie vas electionis et habitaculum spiritussancti, beatissimus Gregorius pontifex, ex hac luce subtractus ad eterni regni sedem est translatus.
Psalmus Benedictus.
Ad Magnificat Ⱥ Gaudeamus, vniuersi ecclesie filij, gaudeat specialius nunc Anglorum populus per beatum Gregorium conuersus ad dominum, cuius vita et meritum fulget in perpetuum.
Psalmus Magnificat.

IN FESTO SANCTE GERTRUDIS UIRGINIS NON MARTYRIS
Ⱥ in euangelio Prudens et vigilans cc.j.

Collecta
Adesto, domine, inuocationibus nostris, omnipotens deus, et intercessione sancte Gertrudis, virginis tue, peccatorum nostrorum vincula solue ac desiderabilia propiciationis tue dona concede. Per.

Commemoratio de sancto Patricio.
Ⱥ A progenie bb.iij.
Oratio de communi.

Inuitatorium Adoremus regem regum cc.j.

Lectio prima.
Sancta Gertrudis preclaris orta parentibus, patre duce Pipino. Etate florescens infantuli presente rege Dagoberto a filio ducis Austrasiorum in sponsam petebatur sed ipsum iurando respuit dicens nullum preter Christum eligere, de cuius prudenti responsione omnes mirati sunt.

Lectio secunda.
In decimoquarto anno patre mortuo mater de salute filie sollicita ad dominum confugit. Nitebantur quidam insidiantes virginem rapere, vt [628] in possessiones et predia introirent. Ipsa autem ad tempus ad Franciam fugit ex consilio matris ibidem edificans insignem ecclesiam ad honorem dei genitricis ob votum tutande virginitatis. Tandem mater Yduburgis nomine proprijs manibus tondendo filiam depilauit et non abhorruit eam deformem reddere, vt decoram domino presentaret. Tu autem, domine.

Lectio tertia.
Postea ad sanam informationem venerabilis episcopi Amandi domum propriam constituit in ecclesiam dedicari, monialium monasterium construi omnia bona sua sustentationi ibidem seruientium deo deputans. Et sic per impositionem presulis sacro velamine suscepto seipsam cum filia sua iugo domini in disciplina monastica mancipauit ancillarum Christi regulam statuens perpetuo duraturam, vbi in bono vitam finiuit.

Lectio quarta.
Gertrudis igitur, famula dei, cum omne onus regiminis super se ad nimiam instantiam sororum suscepisset, vt diuine contemplationi liberius vacaret, fidelibus dispensatoribus foris de fratribus ac infra septa monasterij spiritualibus sororibus curam familiarem commendauit. Seipsam vero vigilijs, orationibus ac ieiunijs exercitans diuinitus ita perlustratur, vt pene omnem bibliotecam sacre legis memorie reconderet et obscure allegorie mysteria spiritu sancto reuelante audientibus lucide reuelaret.

Lectio quinta.
De Romana ecclesia ac de transmarinis regionibus sancta volumina ad humane doctrine directionem, in quibus cum suis iugiter meditationibus inhereret, per propriam sollicitudinem et nuncios acquisiuit. Sanctorum ecclesias et hospitalia ex fundamento edificauit, orphanis, viduis et peregrinis omnia opera misericordie cum strennua alimonia quotidie largiter ministrauit.

Lectio sexta.
Quadam vice cum ante altare beati Sixti orationibus intenderet, descendit super eam spera flammea perlucida et totam basilicam sua claritate tanquam hora meridiei perlustrauit. Que cum paulatim vnde venerat recessisset, super alias sorores similiter apparuit in signum veri luminis visitationis super quemlibet sanctum pro se et suis proximis fideliter orantem celitus irradiantes.

Lectio septima.
Contigit, vt pro vtilitate monasterij quidam nauigio missi tempestas oritur, viderunt a longe beluam marinam mire crudelitatis naui horribiliter appropinquare. [629 | ii.vj.] Et cum vicinius adueniret, pelagus tempestuosis fluctibus turbabatur, tremefactis nautis de subita euersione nauis et tanquam desperatis vnus ex illis clamabat: "Gertrudis, adiuua nos." Quo verbo ipsum tertio repetente subito belua abyssum petiuit nautis cum prosperitate et gaudio eadem nocte portum adeptis optatum.

Lectio octaua.
Post multa virtutum exercitia cum per reuelationem diuinam se migraturam intellexisset, pastoralis cure deposuit sarcinam substituens sibi quandam bone indolis virginem, neptem suam, de antiqua Francorum nobilitate ortam, Uinfedrudem. Tribus tantum in hac vita degens mensibus, postquam deposuit regiminis onus, in quibus carnem afflixit ieiunijs et continuis orationibus et induens cilicium perfunditur fletibus. Petijt, vt in corporis dissolutione nulla alia veste quam solita vestiatur cilicij asperitate et caput vilissimo peplo operiretur. Iussit addi et tertium pannum, scilicet vetustissimum, quo cilicium tegeretur.

Lectio nona.
Mittit igitur ad virum religiosum dominum Ulcanum, vt sibi diem annunciet exitus corporalis. Qui respondit: "Scito pro certo, quod in die crastino sextodecimo kalendas Aprilis spiri‹t›um domino reddet. Nec trepidet, quia statim in exitu suo beatum Patricium cum angelis obuium habebit, quem tanta amicitia in hac vita percoluit." Sancta virgo gaudenter responsionem hanc suscepit, merentium sanctimonialium conuentum sacris consolatur exhortationibus. Docet mundum fallacem spernere, carnis desideria calcare, amarissimam inferni penam timere, eterne glorie beatitudinem desiderare, sponso Christo sincero amore copulari, in lampadibus virginei corporeis oleum ardere indeficientis charitatis. Deinde confitetur et communicauit, sororibus mestis valefecit, totam se domino committens inter sustentantium manus sanctam animam deo reddidit anno etatis sue tricesimotertio. Multis claruit post mortem miraculis ad laudem dei omnipotentis. Amen.
Ad Benedictus Ⱥ Simile est regnum celorum sagene cc.ij.

De sancto Patricio.
Ⱥ Ad te clamantes bb.v.

DE SANCTO [630] CUTHBERTO
Ad primas vesperas
Ⱥ super psalmos de die Alme confessor domini, presul regis eterni Cuthberte, consors sanctorum, conciuis celestium, exaudi preces tuorum, sume vota supplicum et pro nobis regem regum ipsum posce dominum.
℟ In sanctis crescens virtutibus almus vir Cuthbertus despectis huius seculi caduci rebus, venerabilis per cuncta, digne laudabilis, Factus est monachus.
℣ Corpore, mente, habitu factisque probabilibus castris dominicis associatus. Factus.
Ⱥ Oriens sol iusticie dignatus est illustrare per ministros lucis sue cunctos fines orbis terre; ipsi laus, qui dedit Anglis lucernam sue salutis, Cuthbertum, bonum doctorem ac pro his intercessorem.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Omnipotens sempiterne deus, qui in meritis sancti Cuthberti, confessoris atque pontificis, semper es et vbique mirabilis, quesumus immensam clementiam tuam, vt sicut ei eminentem gloriam contulisti, sic ad consequendam misericordiam tuam eius nos facias precibus adiuuari. Per.

Commemoratio de ieiunio.

Inuitatorium Domino, sanctorum presulum regi, iubilemus In hac sacra solennitate pontificis nostri Cuthberti.
Psalmus Uenite.

In primo nocturno
Ⱥ Auctor donorum, spiritus inspirans vera vatibus per trinumn301 fatur infantem Cuthbertum fore presulem.
Psalmus Beatus vir a.j.
Ⱥ Qui Raphaelem archangelum Tohbie dedit medicum, Cuthberti genu languidum suum sanat per angelum.
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Dum iactantur puppes salo, sanctus orans heret solo, mox ventorum vis mutata naues vertit ad littora.
Psalmus Domine, quid.
℣ Ecce sacerdos.

Lectio prima.
Religiosus igitur et pius pater Cuthbertus christianissimis editus parentibus dum octauum etatis sue annum felici auspicio ingrederetur, simplicibus puerorum se sepe immiscuit lusibus. Qui dum quadam die solitis se indulgeret lusibus, puer paruulis acsi triennis iuxta ludentes apparuit et ad eum accurrit et quasi senili constantia hortari eum cepit, ne iocis et ocio indulgeret. Tu autem.
℟ Cuthbertus, puer bone indolis, peruigil nocturnis insistens hymnis Aidani episcopi animam in celum ferri vidit ab angelis.
℣ Cum pastoribus ouium positus, pastor animarum a deo preelectus, mente et vultu supernis intentus. Aidani episcopi.

Lectio secunda.
Sancto autem Cuthberto monita spernente luget puer corruens in terram et faciem lachrimis rigans. Accurrunt consolaturi ceteri sed ille perstat in fletibus. Tandem vero ille puer exclamans consolanti se Cuthberto inquit: "O sanctissime antistes Cuthberte, ludere te inter paruulos non decet, quem dominus pastorem ecclesie consecrauit."
℟ In [631 | ii.vij.] sanctis vt supra ad vesperas.

Lectio tertia.
Audiens hec Cuthbertus mestum infantem pijs blandicijs consolabatur et relictan302 continuo ludendi vanitate domum redijt ac stabiliter iam ex illo tempore existere cepit.
℟ Patriarche nostri Abrahe exemplo beatus pater Cuthbertus hospitalitatis deditus obsequio supernum ciuem gaudens suscepit hospitio, Cui dum terrenum querit ministrare panem, recipere meruit celestem.
℣ Digreditur namque vir dei panem cupiens deferre calentem, sed rediens nequaquam inuenit conuiuam. Cui dum.

In secundo nocturno
Ⱥ Edomans corpus iuuenis in vndis pernoctat maris; ibi deo vota laudis ex affectu reddit cordis.
Psalmus Cum inuocarem.
Ⱥ Mirum dictu hinc egresso et oranti genuflexo membra refouent rigida equoris animalia.
Psalmus Uerba mea c.v.
Ⱥ Adest frater curiosus explorans, quid agat iustus, quem languore et pauore mox correptum sanat prece.
Psalmus Domine dominus noster a.ij.
℣ Amauit eum dominus.

Lectio quarta.
In monasterium igitur se recipiens non solum fratribus in vite sanctitate parificari laborabat sed sub acriori vita singulorum supergredi nitebatur studia. Unde suo abbate Baisilo de medio sublato Cuthbertus idem suscipit officium sed post modum crescente perfectionis studio solitarius factus orationi vacat et ieiunio.
℟ Uir domini Cuthbertus maris tempestate cum socijs preclusus futuri diem sereni certum predixit, Cum quibus etiam cibo sua sibi prece diuinitus dato pasci promeruit.
℣ Positis namque genibus orationem fudit nautasque in domino fidere iussit. Cum.

Lectio quinta.
Sanctus iste quandoque languore correptus est. Nam subito dolore genu illius correptum acri cepit tumore grossescere, vt neruis in poplice contractis pedem primo a terra suspensum claudicans portaret. Dehinc ingrauescente molestia omni priuaretur incessu.
℟ Merito sanctitatis et gradu dignitatis accepto vir dei sacerdotio nomen equabat officio, Prebens cunctis monita salutis et exempla bone actionis.
℣ Quod enim verbo docebat, operibus adimplebat. Prebens.

Lectio sexta.
Qui die quadam deportatus foras a ministris atque subito recumbens vidit repente venientem de longe equitem albis indutum vestimentis et honorabilem vultu. Quique adueniens desilijt equo ac languidum g‹e›nu illius diligentius considerans, "Coque," inquit, "triticeamn303 in lacte farinam et hac confectione calida tumorem superunge et sanaberis," et his dictis ascendens equum abijt.
℟ Igne diuini feruoris domini [632] succensus sanctus sacerdos Cuthbertus ignes noxios sepe repressit Suis sacris precibus.
℣ Fantasticum quidem ignem cum auctore suo effugauit, materialem vero ab edibus, quas vorabat, extinxit. Suis.

In tertio nocturno
Ⱥ Quandam vexatam demone pergit sanctus inuisere sed mox dirus fugit hostis, fit mulier incolumis.
Psalmus Domine, quis habitabit a.iiij.
Ⱥ Multos hic sanauit egros languores depellens seuos, multas effugauit laruas virtute crucis territas.
Psalmus Domine, in virtute a.vj.
Ⱥ Sanctus antistes Cuthbertus, vir perfectus in omnibus virtutibus, erat monachus digne cunctis reuerendus.
Psalmus Domini est terra b.ij.
℣ Iustum deduxit.

Lectio septima. Secundum Lucam xij.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Sint lumbi vestri precincti," bb.8 et reliqua.
Semel etiam peregrinum vt hospitem suscipiens mensam ponit et calidos se panes pollicetur afferre sed rediens tres panes insoliti candoris et gratie et domum mira redolentem odoris fragrantia reperit. Et sepius ex eo tempore et angelis locutus et celesti depastus est cibo.
℟ Ueriloquus vates Cuthbertus ecclesie iussus precibus lachrimisque coactus, vt ipse ante predixerat, Episcopali cathedra sublimatur populisque regendis preficitur.
℣ E secretis extrahitur latebris et perfusus genas lachrimis. Episcopali.

Lectio octaua.
Cepit et hic sanctus spiritu pollere prophetie, vnde semel cum duobus fratribus, vt necessitas petebat, ad terram Pictauorum quasi celerius reuersurus nauigans se per triduam tempestatem dixit retinendum, quod et contigit. Et dum in quadam insula nichil habentes victus detinerentur, de victu spem ministrans socijs ascendit terram et tria frusta delphine carnis inuenit et sic post triduum serenitate reddita ad propria remeauit.
℟ Celestium minister donorum Cuthbertus antistes vxorem cuiusdam comitis aqua benedicta, virginem crismate perunctam, patremfamilias pane a se benedicto Pristine reddidit sanitati.
℣ Iuuenem quoque iam pene moriturum sola oratione puerumque seminecem osculo tantum dato. Pristine reddidit sanitati.

Lectio nona.
Consummatus igitur in virtutibus et miraculis episcopus constituitur et post duos annos in episcopatu transactos sciens transitum suum imminere cure pastoralis abiecto pondere ad heremitice conversationis properauit agonem. [633 | ii.viij.] Ubi cum quinque diebus perstitisset, quesitus a quodam venerabili viro, si quid comedisset, ostendit ei quinque cepas, quarum vna erat minus quam media parte corrosa, et ait: "Hic victus erat his diebus et cum os ardebat siti, hoc recreatum est liquore, sed concertatores mei nunquam michi tentationes intulere maiores." Intelligens autem sue resolutionis tempus instare intentus supernis laudibus animam carne solutam celis intulit ad laudem dei omnipotentis. Amen.
℟ O beatum presulem Cuthbertum, qui gratia diuini muneris vigens multiplicium morborum valitudines depulit, Prophetico spiritu pollens plurimorum ac suipsius obitum et presciuit et prenunciauit.
℣ Admirandus cunctis operibus et verbis diuina sapientia vitam composuit. Prophetico.
℣ Iustus germinabit.

Ad laudes
Ⱥ
Christi fortis hic athleta ac verus anachorita mundi tempsit hec infima, quo celi caperet summa.
Psalmus Dominus regnauit a.vij.
Ⱥ Qui de rupe prompsit aquam, post in vinum vertens eam hoc vtrumque donum suo charo contulit Cuthberto.
Ⱥ In episcopatu suo iam exacto biennio, vt soli vacaret deo dilecto, se reddidit antro.
Ⱥ Hinc tanguntur artus sacri corporis morbo letali, sciens vero se resolui confortat ouile Christi.
Ⱥ Mox pater suos affatur: "Quisque vestrum temnat mundum, amet Christum, colat bonum, sic supernum sumet regnum."
Ⱥ Languor accrescens indies artus vexabat fragiles, ipse sacras fundens preces celicas pregustat laudes; dum terrenus redit dies, eternus Cuthberto dies salutares sumit dapes, sic supernas scandit sedes.
Psalmus Benedictus.

Commemoratio de ieiunio.

Ad magnificat Ⱥ O magne presul Cuthberte, cui Christus fuit viuere, cui mori lucrum perenne, dum post mortem viuis vere, signis diuinis, inclite, sanans a labe, hinc rogamus pia prece: tu pro nobis intercede.
Psalmus Magnificat.

DE SANCTO BENEDICTO
Ⱥ Rex seculorum, quem laudat vniuersa substantia rerum per te creatarum, exaudi te fantes et tui Benedicti festa iubilantes, quos erutos a crimine facias tecum viuere, Christus salus nostra, Christe, finis expectationis nostre.
℣ Amauit eum dominus et ornauit eum.
℟ Stola.

Oratio
Omnipotens sempiterne deus, qui hodierna die carnis eductum ergastulo beatissimum confessorem tuum Benedictum subleuasti ad celum, concede, quesumus, hec festa [634] tuis famulis celebrantibus cunctorum veniam delictorum, vt qui exultantibus animis eius claritati congaudent, ipso apud te interueniente consocientur et meritis. Per.
Commemoratio de ieiunio.
Inuitatorium Confessorum regem adoremus, Qui celestis regni meritum et gloriam contulit sancto suo Benedicto.
Psalmus Uenite.

In primo nocturno
Ⱥ Fuit vir vite venerabilis, gratia benedictus et nomine, a pueritie cor gerens senile.
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Etatem quippe sanctis moribus transiens nulli animum voluptati dedit.
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Sed cum mundo libere vti potuisset, iam quasi aridum mundum cum flore despexit.
Psalmus Domine, quid multiplicati.
℣ Amauit eum dominus.

Lectio prima.
Beatus Benedictus a pueritia cor gerens senile nulli animum voluptati dedit. Cum autem liberalibus studijs Rome traditus multos per abrupta viciorum ire cerneret, despectis studijs et relicto seculo sancte conuersationis habitum quesiuit.
℟ Relicta domo rebusque patris Benedictus Sancte conuersationis habitum quesiuit.
℣ Recedens igitur scienter nescius et sapienter indoctus. Sancte.

Lectio secunda.
Cum autem deserta peteret, nutrix sua secuta est eum. Cum venisset ad locum qui Effide dicitur et ibidem a viris honeste detineretur, oratione sua nutrici flenti reintegratum capisterium reddidit, quod ad purgandum triticum mutuauerat et casu fuerat fractum, et pro admiratione incole in ingressu ecclesie suspenderunt.
℟ Patris commotus lachrimis pro morte nati lugentis Sic sanctus orabat dominum et mox vite puerum redonat mortuum.
℣ "Domine," inquit, "non aspicias peccata mea sed huius hominis, qui rogat resuscitari filium suum." Sic sanctus.

Lectio tertia.
Benedictus vero laudes fugiens nutrice occulte dimissa desertum petijt, cui Sublacus vocabulum est. Quo dum pergeret, monachus quidam Romanus nomine ipsum reperiens et desiderium cognoscens habitum sancte conuersationis tradidit et quemadmodum licuit ministrauit tribusque annis ipsi soli notus ibi mansit.
℟ Compatiens dolori sue nutricis cum lachrimis deo preces effudit Atque post lachrimas capisterium reparauit.
℣ Assumptis secum fracture partibus se Christo Benedictus prostrauit. Atque.

In secundo nocturno
Ⱥ Relicta domo rebusque patris sancte conuersationis habitum quesiuit.
Psalmus Cum inuocarem.
Ⱥ Qui dum heremum pergeret, Romano monacho obuiauit, qui eius et desiderium cognouit et adiutorium impendit.
Psalmus Uerba mea c.v.
Ⱥ Cumque ei per funem submitti panem diabolus conspiceret, iactauit lapidem et tintinabulum fregit.
Psalmus Domine [635 | kk.j.] dominus noster.
℣ Iustum deduxit.

Lectio quarta.
Cuidam autem presbitero, qui refectionem sibi in festiuitate paschali parauerat, dominus apparens per visum dixit: "Tu tibi delicias preparas et seruus meus in illo lacu fame cruciatur." Qui protinus surgens cum alimentis quesiuit eum et reperit in specu. Et cum sedissent, dixit: "Sumamus cibum, quia hodie pascha est." Uir autem dei hoc ignorabat. Sumpto autem cibo presbiter recessit.
℟ Inito consilio venenum vino miscuere, Quo oblato signauit sicque confractum est, ac si pro signo lapidem dedisset.
℣ Intellexit vir dei, quia potum mortis habebat, quod portare non potuit signum vite. Quo.

Lectio quinta.
Eodem tempore in specu latitantem pastores inuenerunt et ex tunc a multis frequentari cepit. Quadam die tentator affuit, nam nigra auis, que a vulgo merula vocatur, vultui eius cepit importune insistere. Et licet ad signum crucis recesserit, tamen mirabilis et inusitata tentatio carnis est secuta. Sed ipse se nudum in spinis et vrticis proijciens per vulnera cutis eduxit vulnera mentis et ex tunc aliquid tale minime sensit.
℟ Frater erat mente captiuus, orationis tempore vagus, Quem sanctus egressum virga percussit et trahentem se nigrum puerum fugauit.
℣ Qui ex illa die nil tale passus est ab hoste sed immobilis permansit in oratione. Quem sanctus.

Lectio sexta.
Cum autem iam celebre haberetur nomen eius, congregatio monasterij cuiusdam ad eum venit petens, vt sibi preesset. Qui licet diu distulisset dicens suos et illorum mores conuenire non posse, tunc victus assensum prebuit. Postmodum intelligens vir dei, quod de morte sua tractarent, allocutus est eos dicens: "Misereatur vestri omnipotens deus. Quare ista facere voluistis? Nunquid non dixi vobis vestros meis moribus non conuenire?" Et recessit ab eis.
℟ Sanctus pater Benedictus prophetico spiritu pollens Cepit ventura predicere, presens absentia nunciare ac per somnium semet exhibere.
℣ Regios euentus pandit, fratres comedentes detexit, dormientibus fabricam ostendit. Cepit.

In tertio nocturno
Ⱥ Per visum dominus cuidam sacerdoti apparuit dicens: "Tu tibi paras delicias et seruus meus Benedictus fame cruciatur."
Psalmus Domine, quis.
Ⱥ Surgens ergo sacerdos Benedictum quesiuit, inuenit, inuentum ad gratias agendum inuitauit.
Psalmus Domine, in virtute.
Ⱥ Exinde cepit a pastoribus frequentari, qui cum ei cibos corporis deferrent, alimenta vite secum referebant.
Psalmus Domini est terra.
℣ Iustus.

Euangelium Dixit Symon Petrus ad Iesum bb.vj. Lectio septima.
[636] Postmodum, cum vir sanctus in solitudine virtutibus succresceret, tot sunt ab eo congregati, vt duodecim monasteria constitueret. Ceperuntque nobiles filios suos ei dare nutriendos omnipotenti deo. Post hec migrans ad castrum, quod Cassinum dicitur, in ipso templo Appollinis oratorium beati Martini fecit et commorantem multitudinem ad fidem vocabat.
℟ Quam pulchra, quam sancta sunt, beate, tua preconia tuis meritis: Rupes manant aquas, aque imitantur rupem, ferrum enatat, auis obedit, emulus perijt.
℣ Quoniam te fideliter subiecisti creatori, ideo mirabiliter tibi seruit creatura. Rupes.

Lectio octaua.
Post hoc antiquus hostis aperta visione se eius oculis ingerebat et vim pati se ab eo conquerebatur. Cumque interdum clamaret: "Benedicte, Benedicte," et non responderet, adiungebat, "Maledicte et non benedicte, cur me persequeris?" Uir quoque dei doctrina fulsit, nam scripsit regulam monachorum discretione precipuam, sermone luculentam.
℟ Mundi contemptor inclitus, celesti virtute magnifice preditus Demonis ab ira binos saluauit et puerum omnibus membris confractum reparauit.
℣ Sic quoque de vacuo vase oleum manare fecit et parci fratris superbiam detersit. Demonis.

Lectio nona.
Tempore vero, quo de hac vita exiturus erat, obitus sui diem annunciauit. Et ante sex dies obitus sui sepulturam suam aperiri iussit et in ipso sexto die portatus ad ecclesiam percepta communione, erectis in celum luminibus inter discipulorum manus orando spiritum efflauit. Uiderunt autem ipso die duo monachi viam ab eius cella in celum tendentem, stratam pallijs et choruscam innumeris lampadibus et vir clarus desuper assistens ait illis: "Hec est via, qua dilectus domini Benedictus in celum ascendit."
℟ O felix Benedicte, iam de tua gloria secure nostris miserijs curam impende, Per Christum excusa mala, que fecimus, et obtine bona, que poscimus.
℣ Ut cruciatus infernorum possimus euadere et de dei conspectu tecum gaudere. Per Christum.
℣ Os iusti.

Ad laudes
Ⱥ
Dei repletus gratia Benedictus ab infantia contempsit huius infima mundi sequens celestia.
Psalmus Dominus regnauit.
Ⱥ Carnis domans superbiam vicit per abstinentiam, purgauit atque pectora sacrata per silentia.
Ⱥ Doctor fuit mirabilis, seuerus ac tractabilis et quod docendo protulit, prudens agendo pretulit.
Ⱥ Redite transgressoribus, inclamitabat sepius, proponit atque regulam vite nouam de formulam.
Ⱥ Beatus hic celestia [637 | kk.ij.] iam nunc colit palacia, habebit in qua gaudia deum videns per secula.
Ⱥ Gloriosus confessor domini Benedictus vitam angelicam gerens in terris speculum bonorum operum factus est mundo et ideo cum Christo iam sine fine gaudet in celis.
Psalmus Benedictus.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Hodie mundo superna bb.v.

Quando festum sancti Cuthberti siue sancti Benedicti in secunda, tertia vel quarta feria post palmas euenerit, aut triduo ante pascha, eisdem diebus precedentis hebdomade anticipabuntur excepto sabbato, in quo annunciatio dominica celebrabitur.

IN ANNUNCIATIONE BEATE MARIE
Ad primas vesperas
Ⱥ
Prophete predicauerunt nasci saluatorem de virgine Maria.
Psalmus Omnia laudate.
Ⱥ Ecce virgo concipies et paries filium et vocabitur nomen eius Emanuel.
Ⱥ Missus est angelus Gabriel ad Mariam virginem desponsatam Ioseph.
Ⱥ Aue Maria gratia plena, dominus tecum, benedicta tu in mulieribus ineternum.
Ⱥ Ne timeas, Maria, inuenisti gratiam apud dominum: ecce concipies et paries filium.

Capitulum Esaie vij.
Ecce virgo concipiet et pariet filium et vocabitur nomen eius Emanuel. Butirum et mel comedet, vt sciat reprobare malum et eligere bonum.
℟ Christi virgo dilectissima, virtutum operatrix, opem fer miseris; Subueni, domina, clamantibus ad te iugiter.
℣ Quoniam peccatorum mole premimur et non est, qui adiuuet. Subueni.
Hymnus Aue maris stella quere in communi eiusdem cc.8.
℣ Aue Maria, gratia plena, Dominus tecum.
Ad Magnificat Ⱥ O gloriosa femina, non solum benedicta inter mulieres sed inter mulieres benedictas maiori benedictione specialiter insignis.
Psalmus Magnificat.

Collecta
Deus, qui de beate Marie virginis vtero verbum tuum angelo annunciante carnem suscipere voluisti, presta supplicibus tuis, vt qui vere eam dei genitricem credimus, eius apud te intercessionibus adiuuemur.
Uersiculos et responsoria ad omnes horas requires dominica prima aduentus domini.
Post confessionem in completorio et in prima.
℣ Egredietur virga de radice Iesse Et flos de radice eius ascendet.
℣ Egredietur dominus de loco sancto suo, Ueniet et saluum faciet populum suum a peccatis eorum.
℣ Aue Maria.
Commemoratio de ieiunio in vesperis et matutinis.
Inuitatorium Aue Maria, gratia plena, Dominus tecum.
Psalmus Uenite.
Hymnus Quem terra.
Alius hymnus O gloriosa vt supra in commemoratione eiusdem dd.ij.

In primo nocturno
Ⱥ Missus est Gabriel angelus a deo in ciuitatem Nazareth ad virginem desponsatam viro, cui nomen Ioseph.
Psalmus Domine dominus noster.
[638] Ⱥ Ing‹r›essus angelus ad Mariam ait: "Aue gratia plena, dominus tecum."
Psalmus Celi enarrant.
Ⱥ Maria turbatur in sermone angeli et cogitabat, qualis esset ista salutatio.
Psalmus Domini est terra b.ij.
℣ Ex Syon species decoris eius.
℟ Deus noster manifeste veniet.

Lectio prima.
Adest nobis, dilectissimi fratres, optatus dies beate et venerabilis semper virginis Marie, ideo cum summa exultatione gaudeat terra nostra tante virginis illustrata annunciatione. Hec est enim flos campi, de qua ortum est preciosum lilium conuallium, per cuius partum natura mutatur prothoplastorum, deletur et culpa. Tu.
℟ Missus est Gabriel angelus ad Mariam virginem desponsatam Ioseph nuncians ei verbum et expauescit virgo de lumine. "Ne timeas, Maria, inuenisti gratiam apud dominum. Ecce concipies et paries filium et vocabitur altissimi filius."
℣ Aue Maria, gratia plena, dominus tecum. Ecce.

Lectio secunda.
Precisum est in ea illud Eue infelicitatis eulogium, 'In tristicia paries filios', quia illa in leticia dominum parturiuit. Eua enim luxit, ista exultauit. Eua lacrimas, Maria gaudium in ventre portauit, quia illa peccatorem, ista edidit innocentem. Uirgo quippe genuit, quia virgo concepit. Inuiolata peperit, quia in conceptu libido non fuit, vtrobique miraculum. Extitit enim et sine corruptione grauida et in partu virgo puerpera.
℟ Ingressus angelus ad Mariam ait: "Aue gratia plena, dominus tecum."
℣ Benedicta tu in mulieribus et benedictus fructus ventris tui. Aue.

Lectio tertia.
"Aue," inquam, angelus ad eam, "gratia plena," dicit. Impleta est Maria gratia et Eua euacuata est culpa. Maledictio Eue in benedictionem mutatur Marie. Aue gratia plena, dominus tecum. Tecum in corde, tecum in ventre, tecum in vtero, tecum in auxilio.
℟ Aue Maria gratia plena, dominus tecum, Spiritus sanctus superueniet in te et virtus altissimi obumbrabit tibi; quod enim ex te nascetur sanctum, vocabitur filius dei.
℣ "Quomodo fiet istud, quoniam virum non cognosco?" Et respondens angelus dixit ei: "Spiritus."

In secundo nocturno
Ⱥ Respondens angelus dixit ad Mariam: "Ne timeas, Maria, inuenisti gratiam apud dominum."
Psalmus Eructauit c.viij.
Ⱥ Ecce concipies et paries filium et vocabitur nomen eius Iesus; hic erit magnus et filius altissimi vocabitur.
Psalmus Deus noster refugium d.j.
Ⱥ Dabit illi deus sedem Dauid, patris sui, et regnabit in domo Iacob ineternum et regni eius non erit finis.
Psalmus Fundamenta e.8.
℣ Egredietur virga.

Lectio quarta.
Gratulare, beata virgo Maria: Christus e celo suo descendit in vterum tuum. Ex sinu patris [639 | kk.iij.] descendere dignatus est in vterum matris. Benedicta tu in mulieribus, que vitam et viris et mulieribus peperisti. Denique post illud benedicibile presagium, dum tacita virgo secum mentis altercatione confligit, qualis esset ista salutatio, nuncius interim celestis exequitur: "Ne timeas, Maria, inuenisti gratiam apud dominum."
℟ Maria vt audiuit, turbata est in sermone angeli Et cogitabat, qualis esset ista salutatio.
℣ Quomodo fiet istud, quoniam virum non cognosco? Et.

Lectio quinta.
Ait autem Maria: "Quomodo fiet istud, quoniam virum non cognosco?" Et angelus ad eam: "Spititussanctus superueniet in te et virtus altissimi obumbrabit tibi. Audisti, quomodo fiet: spiritussanctus superueniet, vt et prolem gignas et virginitatem non perdas, filium proferas et post partum incorrupta permaneas."
℟ Dixit angelus ad Mariam: "Ne timeas, Maria, Inuenisti gratiam apud dominum."
℣ Ecce concipies et paries filium et vocabis nomen eius Iesum. Inuenisti.

Lectio sexta.
O beata virgo Maria, seculum omne captiuum tuum deprecatur assensum. Te, domina, mundus sue fidei obsidem fecit. Noli morari, virgo, nuncion304 festinanter responde verbum et suscipe filium. "Ecce," inquit, "ancilla domini: fiat michi secundum verbum tuum." Nec mora, reuertitur nuncius et virginalem thalamum ingreditur Christus. Efficitur subito pregnans beata dei genitrix et per cuncta secula predicatur hinc felix. Gaudeamus ergo et nos, fratres, in die tante virginis, que dum desponsaretur fabro, celi nupsit architecto, cui est honor et imperium in secula seculorum. Amen.
℟ Ecce concipies et paries filium Et vocabitur nomen eius Iesus.
℣ Hic erit magnus et filius altissimi vocabitur et dabit illi dominus deus sedem Dauid, patris sui. Et vocabitur.

In tertio nocturno
Ⱥ Dixit autem Maria ad angelum: "Quomodo fiet istud, quoniam virum non cognosco?" Et respondens angelus: "Spiritussanctus superueniet in te et virtus altissimi obumbrabit tibi."
Psalmus Cantate j f.ij.
Ⱥ Ideoque et quod nascetur ex te sanctum, vocabitur filius dei.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.
Ⱥ Dixit autem Maria ad angelum: "Ecce ancilla domini: fiat michi secundum verbum tuum."
Psalmus Cantate ij f.iij.
℣ Egreditur dominus vt supra ad completorium.

Lectio septima. Secundum Lucam j.
In illo tempore: Missus est angelus Gabriel a deo in ciuitatem Galilee, cui nomen Nazareth, ad virginem desponsatam viro, cui nomen Ioseph, et nomen virginis Maria, et reliqua.
Homilia venerabilis Bede.
Exordium nostre redemptionis, fratres [640] karissimi, hodierna sancti euangelij lectio commendat, que angelum de celis a deo missum narrat ad virginem, vt nouam in carne natiuitatem filij dei predicaret, per quam nos abiecta vetustate noxia renouari atque inter filios dei computari possumus.
℟ "Quomodo fiet istud," respondens Maria, "quia virum non cognosco?" Angelus ad hec: "Spiritussanctus superueniet in te et virtus altissimi obumbrabit tibi."
℣ Ideoque et quod nascetur ex te sanctum, vocabitur filius dei. Spiritus.

Lectio octaua.
Ut ergo ad promisse salutis mereamur dona pertingere, primordium eius curemus intenta aure percipere. Missus est, inquit, angelus Gabriel. Aptum profecto humane restaurationis principium fuit, vt angelus a deo mitteretur ad virginem partu consecrandam diuino, quia prima humane perditionis fuit causa cum serpens a diabolo mittebatur ad mulierem spiritu superbie decipiendam, immo ipse in serpente diabolus veniebat, qui genus humanum deceptis parentibus primis immortalitatis gloria nudaret.
℟ Dixit autem Maria ad angelum: "Ecce ancilla domini: fiat michi secundum verbum tuum."
℣ Spiritussanctus superueniet in te et virtus altissimi obumbrabit tibi. Ecce.

Lectio nona.
Quia ergo mors intrauit per feminam, apte redit et vita per feminam. Illa a diabolo seducta per serpentem viro gustum necis obtulit. Hec edocta a deo per angelum mundo auctorem salutis edidit. Mater generis nostri penam intulit mundo, genitrix domini nostri salutem attulit mundo. Auctrix peccati Eua, auctrix meriti Maria. Eua occidendo offuit, Maria viuificando profuit, dum dominum nostrum concepit et peperit saluatorem mundi. Sit ipsi honor et imperium in secula seculorum. Amen.
℟ Christi virgo vt supra ad vesperas.
Psalmus Te deum.
℣ Benedicta tu in mulieribus.
℟ Sancta dei genitrix.

Ad laudes
Ⱥ
Ingressus angelus ad Mariam dixit: "Aue Maria gratia plena, dominus tecum."
Ⱥ Ecce concipies in vtero et paries filium et vocabis nomen eius Iesum, Hic erit magnus et filius altissimi vocabitur.
Ⱥ "Quomodo fiet istud, angele dei, quia virum in concipiendo non pertuli?" "Audi, Maria, virgo Christi: spiritussanctus superueniet in te et virtus altissimi obumbrabit tibi."
Ⱥ Spiritussanctus in te descendet, Maria, ne timeas habens in vtero filium dei.
Ⱥ Ecce ancilla domini: fiat michi secundum verbum tuum.

Capitulum Esaie xj.
Egredietur virga de radice Iesse et flos de radice eius ascendet et requiescet super eum spiritus domini.
Hymnus Fit porta Christi quere supra in conceptione eiusdem ee.vij.
℣ Aue Maria.
Ⱥ Hec est dies, quam fecit dominus: hodie dominus afflictionem [641 | kk.iiij.] populi sui respexit et redemptionem misit; hodie mortem, quam femina intulit, femina fugauit; hodie deus homo factus id, quod fuit, permansit, et quod non erat, assumpsit, ergo exordium nostre redemptionis deuote celebremus et exultemus dicentes: "Gloria tibi, domine."
Psalmus Benedictus.

Ad horas diurnales
Hymnus Iam lucis cum ceteris dicatur. Uersiculos et responsoria quere supra in dominica prima aduentus domini.

Ad tertiam
Capitulum Egredietur virga de radice.
℟ Ueni ad liberandum.
℣ Timebunt gentes nomen.

Ad sextam
Capitulum Esaie xj.
Non secundum visionem oculorum iudicabit neque secundum auditum aurium arguet sed iudicabit in iusticia pauperes et arguet in equitate pro mansuetis terre.
℟ Ostende nobis, domine.
℣ Memento.

Ad nonam
Capitulum ibidem.
Et percutiet terram virga oris sui et spiritu labiorum suorum interficiet impium et erit iusticia cingulum lumborum eius et fides cinctorium renum eius.
℟ Super te, Hierusalem.
℣ Domine deus virtutum.

Ad secundas vesperas
Antiphone de laudibus.
Psalmi Dixit dominus. Laudate, pueri. Letatus. Nisi dominus. Lauda, Hierusalem.

Capitulum Esaie xlv.
Rorate, celi, desuper et nubes pluant iustum, aperiatur terra et germinet saluatorem et iustitia oriatur simul; ego dominus creaui eum.
℟ Christi virgo dilectissima.
Hymnus Aue maris stella.
℣ Aue Maria gratia plena.
Ad Magnificat Ⱥ Gaudendum nobis est, quod Christus, mediator dei et hominum, de sanctissima virgine virginum natus nature in sue diuinitatis sublimauerat personam; hunc n305 pre omnibus amemus, laudemus, glorificemus hoc sibi subnectentes. Maria, Maria, totius sanctitatis tu principalis gemma, nos tibi humiliter seruientes ab hostis nequissimi mille millenis fraudibus defendas.
Psalmus Magnificat.

Commemoratio de ieiunio. Hec secunda vespera, si in aliquo sabbato ante passionem domini euenerit, ex integro festo attribuetur imposita antiphona tantum et oratione de ieiunio. Simili modo fiat, si predictum festum in aliqua dominica ante passionem domini euenerit. Si vero in aliquo sabbato dominice passionis euenerit, post Benedicamus antiphonam tantum et orationem recipiat. Item si triduo ante pascha hoc festum occurrerit, in sabbato ante palmas anticipetur. Si autem in hebdomada paschali hec eadem festiuitas ceciderit, in eadem feria ante palmas celebrabitur.

DE SANCTO AMBROSIO
In euangelio Ⱥ Iste homo bb.iij.

Oratio
Deus, qui populo tuo eterne salutis beatum Ambrosium ministrum concessisti, presta, quesumus, vt quem ecclesia tua doctorem vite habuit in terris, intercessorem habere mereatur in celis. Per.
Inuitatorium Unum deum bb.iij.

Lectio prima.
[642] Cum Ambrosius in cunis dormiret aperto ore, examen apum adueniens os eius impleuit. Cum autem adoleuisset et videret Rome matrem et sororem virginem episcoporum manus osculari, ludens offerebat dextram suam dicens et id sibi fieri oportere. Postquamn306 autem edoctus est in liberalibus disciplinis, consularitatis suscepit insignia, vt regeret Liguriam Emiliamque, venit Mediolanum.

Lectio secunda.
Cum autem causa sedande seditionis, que erat in populo in petendo episcopum, perrexit ad ecclesiam; subito fertur vox infantis sonuisse: "Ambrosium episcopum." Quo cognito tormentorum minas adhibuit et publicas meretrices ad se ingredi fecit, vt eos ab hoc proposito reuocaret.

Lectio tertia.
Cumque sic non proficeret, nocte fugit versus Ticinum putans se pergere, sed in mane in porta, que Romana dicitur, inuenitur. Fugit iterum et latuit sed iterum est inuentus. Intelligens autem dei voluntatem fecit se a catholico episcopo baptizari et receptis omnibus ecclesiasticis officijs octauo die episcopus est ordinatus.

Lectio quarta.
Persecutiones ab arrianis plurimas perpessus est. Quidam de ipsis acerrimus disputator vidit angelum dei ad aures Ambrosij in ecclesia tractantis loquentem. Moxque conuersus fidem, quam expugnauerat, cepit ipse defendere.

Lectio quinta.
Occiso Gratiano imperatore a Maximo Cesare ipsum Maximum excommunicauit Ambrosius admonens, vt effusi sanguinis domini sui ageret penitentiam. Quod ille contemnens imperium pariter et vitam amisit. Per idem tempus demonia clamabant se non solum ad Ambrosium sed nec ad fores domus eius appropinquare posse, quoniam ignis insuperabilis omne illud edificium communiret.

Lectio sexta.
Theodosio imperatori denegauit Ambrosius introitum ecclesie, eo quod permisisset perimi innocentes. Cui imperator contra asserebat Dauid adulterium simul et homicidium perpetrasse. Respondit Ambrosius: "Qui secutus es errantem, sequere corrigentem." Quod verbum ita accepit imperator, vt publicani penitentiam non abhorreret. Nec prius se dignum communione iudicauit Ambrosius, quam publicani ageret penitentiam. Tu autem.
Super Benedictus Ⱥ Ecce adest bb.v.

Ad secundas vesperas
In euangelio Ⱥ Iste est, qui ante deum bb.vij.
Oratio Deus, qui populo vt supra.

DE SANCTIS IN COMMUNI INTER PASCHA ET PENTHECOSTEM
Ad primas vesperas
Ⱥ super psalmos diei Sancti tui, domine, florebunt sicut lilium, alleluya, et sicut odor balsami erunt ante te, alleluya.

[643 | kk.v.] Capitulum Sapientie v.
Stabunt iusti in magna constantia aduersus eos, qui se angustiauerunt et qui abstulerunt labores eorum; videntes turbabuntur timore horribili et mirabuntur in subitatione insperate salutis.
℟ Ego sum vitis vera et vos palmites, Qui manet in me, et ego in eo, hic fert fructum multum, alleluya, alleluya.
℣ Manete in dilectione mea, sicut dilexi vos. Qui.
Hymni habendi sunt sicut in alijs temporibus extra pascha.
℣ Preciosa est in conspectu domini, alleluya, Mors sanctorum eius, alleluya.
Ⱥ Filie Hierusalem, venite et videte martyrem cum corona, qua coronauit eum dominus in die solennitatis et leticie, alleluya, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Inuitatorium Exultent in domino sancti, alleluya.
Psalmus Uenite.

In primo nocturno
Ⱥ Tristitia vestra, alleluya, vertetur in gaudium, alleluya.
Psalmi Beatus vir. Quare fremuerunt. Cum inuocarem.
℣ Gaudete, iusti, in domino, alleluya, Rectos decet collaudatio, alleluya.
℟ Beatus vir, qui metuit dominum, alleluya, In mandatis eius cupit nimis, alleluya, alleluya, alleluya.
℣ Potens in terra erit semen eius, generatio rectorum benedicetur. In mandatis.
℟ Letabitur iustus in domino et sperabit in eo et laudabuntur omnes recti corde, alleluya, alleluya.
℣ Letamini in domino et exultate, iusti, et gloriamini. Omnes.
℟ Filie Hierusalem, venite et videte martyrem cum corona, qua coronauit eum dominus In die solennitatis et leticie, alleluya.
℣ Quoniam confortauit seras portarum tuarum, benedixit filijs tuis in te. In die.
Hoc responsorium habeatur tertium, quod nunc sequitur, quando de vno confessore agitur.
℟ Lux perpetua lucebit sanctis tuis, domine, Et eternitas temporum, alleluya, alleluya.
℣ Uox leticie et exultationis in tabernaculis iustorum. Et.

In secundo nocturno
Ⱥ Tristitia vestra.
Psalmus Uerba mea c.v.
Psalmus Domine dominus noster a.ij.
Psalmus Conserua me, domine a.iiij.
℣ Clamauerunt iusti, alleluya, Et dominus exaudiuit eos, alleluya.
In festo plurimorum martyrum.
℟ Tristitia vestra, alleluya, Conuertetur in gaudium, alleluya, alleluya.
℣ Mundus autem gaudebit, vos autem contristabimini sed tristitia vestra Conuertetur.
℟ Confitebuntur celi mirabilia tua, domine, Etenim veritatem tuam in ecclesia sanctorum, alleluya, alleluya, alleluya.
℣ Misericordias tuas, domine, internum cantabo in generatione et generationem. Etenim.
℟ Uidi ciuitatem Hierusalem ornatam et compositam de orationibus sanctorum Et ibi cantant martyres sancti canticum nouum, alleluya.
℣ Magnus dominus [644] et laudabilis nimis in ciuitate dei nostri, in monte sancto eius. Et.

In tertio nocturno
Ⱥ Tristicia vestra.
Psalmus Domini est terra bb.ij.
Psalmus Beati, quorum d.vij.
Psalmus Te decet c.ij.
℣ Confitebuntur.
℟ Preciosa est in conspectu domini mors sanctorum eius, alleluya.
℣ In conspectu omnis populi eius. Mors.
℟ In seruis suis, alleluya, Consolabitur deus, alleluya.
℣ Iudicabit dominus populum sum et in seruis suis. Consolabitur.
℟ Letamini in domino et exultate, iusti, Et gloriamini omnes recti corde, alleluya, alleluya.
℣ Cantate ei canticum nouum, bene psallite ei in vociferatione. Et.
℟ Ego sum vitis vt supra ad vesperas.
Psalmus Te deum.
℣ Preciosa est in conspectu.

Ad laudes
Ⱥ
Sancti tui, domine, florebunt vt supra.
Ⱥ Sancti et iusti, in domino gaudete, alleluya, vos elegit deus in hereditatem sibi, alleluya.
Ⱥ In velamento clamabunt sancti tui, domine, alleluya, alleluya, alleluya.
Ⱥ Spiritus et anime iustorum, hymnum dicite deo nostro, alleluya, alleluya.
Ⱥ In celestibus regnis sanctorum habitatio est, alleluya, et in eternum requies eorum, alleluya.
Capitulum Stabunt iusti vt supra ad vesperas.
℣ Uox leticie.
Ⱥ Lux perpetua lucebit sanctis tuis, domine, alleluya, et eternitas temporum, alleluya, alleluya, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Ad primam omnia peragantur sicut in prima hebdomada post pascha cum antiphonis de laudibus.

Ad tertiam
Capitulum Sapientie x.
Reddet deus mercedem laborum sanctorum suorum et deducet illos in via mirabili et fuit illis in velamento diei et in luce stellarum nocte.
℟ Tristitia vestra, alleluya, alleluya.
℣ Uertetur in gaudium.
℣ Gaudete, iusti.

Ad sextam
Capitulum Sapientie x.
Sancti dei tulerunt spolia impiorum et decantauerunt, domine, nomen sanctum tuum et victricem manum tuam laudauerunt pariter, domine deus noster.
℟ Gaudete, iusti, in domino, alleluya, alleluya.
℣ Rectos decet collaudatio.
℣ Clamauerunt.

Ad nonam
Capitulum Ecclesiastici 44.
Corpora sanctorum in pace sepulta sunt et viuent nomina eorum ineternum; sapientiam eorum narrabunt omnes populi et laudem eorum pronunciat omnis ecclesia sanctorum.
℟ Clamauerunt iusti, alleluya, alleluya.
℣ Et dominus exaudiuit eos.
℣ Confitebuntur celi.

Ad secundas vesperas
Capitulumn307 Apocalipsis xxj.
Absterget deus omnem lachrimam ab oculis sanctorum et iam non erit amplius neque luctus neque clamor sed nec vllus dolor, quoniam priora transierunt.
℟ Ego sum supra in vesperis.
℣ Preciosa.
Ⱥ [645 | kk.vj.] O martyr N, preces aa.vij.

Hoc modo cantandi sunt cursus diurnales de sanctis inter pascha et penthecosten, siue canatur de vno, siue de pluribus.

Sequitur plurimorum martyrum in euangelio Ⱥ Uidi ciuitatem sanctam Hierusalem ornatam et compositam de orationibus sanctorum et ibi cantant martyres sancti canticum nouum, alleluya, alleluya.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Exaudi, domine, populum tuum cum sanctorum martyrum tuorum tibi patrocinio supplicantem, vt et temporalis vite nobis tribuas pace gaudere et eterne reperire subsidium. Per dominum.

SANCTORUM TIBURCII ET UALERIANI
Ⱥ Uidi ciuitatem vel Gaudent in celis aa.viij. si infra quadragesimam venerit.

Collecta
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt qui sanctorum martyrum tuorum Tiburcij et Ualeriani solennia colimus, eorum apud te intercessionibus adiuuemur. Per.
Commemoratio solita vt supra N.vij.

Lectio prima.
Ualerianus et Tiburcius cum preciosas facerent martyrum sepulturas et elemosinis insisterent, accusati sunt apud Almachium prefectum, quod facultates suas in viles personas expenderent et punitos a se pro sceleribus cum gloria sepelirent. Cum ergo longa concertatio fieret inter ipsos et Almachium de fide et idolatria, tandem confusus in omnibus iussit, vt aut sacrificarent statue Iouis aut capite punirentur.
℟ Tristitia vestra.
Responsoria quere in precedenti folio.

Lectio secunda.
Cum autem ducerentur a Maximo, corniculario prefecto, cepit flere super eos videns, quod ad interitum leti ibant. Tunc Tiburcius dixit ei: "Nos nisi pro certo didicissemus esse alteram vitam perpetuam, nunquam nos istam amittere gauderemus." Dixit ei Maximus: "Contemnerem et ego vitam istam, si certum michi esset quod loqueris." Dixit ei Ualerianus: "Si promittis, quod peniteas, faciet te dominus certum de his in hora, qua pro sui nominis confessione tunicas istas corporales deponemus." Tu autem.
℟ Confitebuntur.

Lectio tertia.
Tunc Maximus iurauit se de cetero crediturum, si quod promittebant impleretur. Martyres vero fecerunt venire nocte Ceciliam cum sacerdotibus et baptisatus est Maximus cum tota domo sua. Cum autem suscepissent martyrium, vidit Maximus in ipsa hora angelos dei fulgentes sicut sol et animas eorum egredientes de corporibus quasi virgines ascendentes ad celos.
℟ Uidi ciuitatem.
Ⱥ Lux perpetua.
Commemoratio solita vt supra N.vij. post laudes.

IN NATALI BEATI MAGNI MARTYRIS
In euangelio Ⱥ Filie Hierusalem, venite.

Oratio
Adesto, domine, supplicationibus nostris et intercedente beato Magno, [646] martyre tuo, ab hostium nos defende propiciatus incursu. Per dominum.
Psalmus Beatus vir. Quare fremuerunt. Domine, quid multiplicati.
℣ Gaudete, iusti, in domino.

Lectio prima.
Beatus Magnus apud Orchades insulas oriundus fuit nobilissimus genere et alti sanguinis parentela. Pater eius insularum comes et dominus nominatissimus, mater eius de nobilioribus illius terre duxisse fertur originem. In gestu iocundus et hylaris, in sermone amabilis et affabilis, in incessu modestus extitit et grauis, vt non appareret in eo, quod posset offendere intuentes.
℟ Beatus vir quere folio precedenti cum ceteris.

Lectio secunda.
Sed quia mores formantur ex conuictu, cum ad intelligibilem etatem peruenisset inter tam furialem et feralem gentem constitutus, inter proteruos ad mores ferales, ad ritus, ad fidem impios, ad legem barbaros pronos ad mala, illorum moribus per dies aliquos conformari, maximus predo existere, rapinis et spolijs viuere, cedibus indulgere. Quod tamen magis prauorum instinctu prouocatus, quam propria iniquitate pulsatus creditur actitasse.
℟ Letabitur.

Lectio tertia.
Sed omnipotens deus, cui proprium est misereri et parcere, electum suum a talibus voluit mercimonijs suspendere et ostendere illi, quanta oporteat eum pati pro nomine ip‹si›us, vt qui sanguinem innocentem multotiens fuderat, ipse quandoque spititussancti victima fieret, vt proprium sanguinem Christo libaret. Unde contigit eum de manu violenti regis et predatoris euadere et Cathaniam adire, vbi honorifice susceptus est et in comitem sublimatus, qui postmodum glorioso martyrio coronatus victor migrauit ad dominum.
℟ Ego sum vitis.
Ad Benedictus Ⱥ Lux perpetua.
Psalmus Benedictus dominus.

Ad vesperas
Ⱥ O martyr Magne aa.vij.

SANCTI GEORGII MARTYRIS
Ⱥ Filie Hierusalem, venite et videte supra.

Collecta
Deus, qui nos beati Georgij, martyris tui, meritis et intercessione letificas, concede propitius, vt qui eius beneficia poscimus, dona tue gratie consequamur.
Commemoratio solita N.vij.
Psalmi Cum inuocarem. Uerba mea. Domine dominus noster.
℣ Clamauerunt.

Lectio prima.
Cum Dacianus preses varijs tormentis affligeret christianos, intantum vt quidam deuicti idola adorarent, [647 | kk.vij.] venit quidam miles, qui vidit christianorum angustias; erogatis omnibus et veste militari deposita et indutus veste christiana in medio sacrificantium se iniecit exclamans: "Omnes dij gentium demonia!"
℟ Beatus vir cum ceteris vt supra.

Lectio secunda.
Ad hec Dacianus iratus cum eum ad se inclinare non posset, fecit eum cruciari in eculeo et facibus ardentibus applicatis ad latera et verberibus, plagis sale confricatis et intrudi in carcerem. Post hec e carcere eductus in rota acutis gladijs circunsepta ponitur sed ipsa virtute dei confracta non leditur. Deinde ponitur in sartagine plena feruente plumbo sed facto signo crucis ibi quasi in balneo refouetur. Quibus visis Dacianus eum blandicijs tentare molitur.
℟ Letabitur.

Lectio tertia.
Georgius autem simulans, quod vellet deos adorare, cum adductus esset in templo et adorasset deum, ignis de celo descendens templum cum idolis et multis gentilibus, qui conuenerant, omnino destruxit. Post modum distractus per ciuitatem capitalem sententiam recepit et signo crucis se muniens expirauit. Dacianus autem inde rediens igne celesti subito consumptus est.
℟ Filie Hierusalem.
Ⱥ Lux perpetua.

SANCTI MARCI EUANGELISTE
Ad primas vesperas
Super psalmos de die Ⱥ Sancti tui, domine kk.iiij.
Capitulum Stabunt iusti kk.v.
℟ Candidi facti sunt Nazarei eius, alleluya, splendorem deo dederunt, alleluya, Et sicut lac coagulati sunt, alleluya, alleluya.
℣ In omnem terram exiuit sonus eorum et in fines orbis terre verba eorum. Et.
Hymnus Annue, Christe aa.j.
℣ Preciosa.
Ⱥ Ecce ego Ioannes aa.iiij.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui beatum Marcum, euangelistam tuum, euangelice predicationis gratia sublimasti, tribue, quesumus, eius nos semper eruditione proficere et oratione defendi. Per.
Inuitatorium Exultent kk.v.
Hymnus Eterna Christi munera aa.ij.
Psalmi Celi enarrant a.vj. Benedicam dominum c.iiij. Eructauit cor c.viij.
℣ Gaudete, iusti.

Lectio prima.
Cum sanctus Marcus venisset Romam cum beato Petro et ad preces discipulorum scripsisset euangelium, quod ab ore eius audierat, misit eum beatus Petrus ad Aquileiam, vbi cum gentem innumeram conuertisset, redijt Romam. Beatus Petrus misit eum in Egyptum. Cum autem ibidem et in vicinis nationibus [648] predicando et miracula faciendo fructum inestimabilem fecisset, reuersus Romam missus est in Alexandriam.
℟ Uirtute magna reddebant apostoli Testimonium resurrectionis domini nostri Iesu Christi, alleluya, alleluya.
℣ Repleti quidem spiritu sancto loquebantur cum fiducia. Testimonium.

Lectio secunda.
Mox autem vt ingressus est ciuitatem, cum tradidisset calciamentum cuidam ad reparandum, Aniano nomine, et in operando manum suam grauiter lesit. Facto luto de sputo sanauit eum in nomine Iesu Christi. Quod videns vir ille recepit eum hospitio. Et ad predicationem suam ipse et domus sua et alia multitudo magna ad dominum conuertitur.
℟ Ibant gaudentes a conspectu consilij, quoniam digni habiti sunt pro nomine Iesu contumeliam pati, alleluya, alleluya, alleluya.
℣ Non sunt loquele neque sermones, quorum non audiantur voces eorum. Quoniam digni.

Lectio tertia.
Sancto igitur Marco in carcere recluso apparuit angelus primo die ac secundo, dominus Iesus Christus confortauit eum. Cum autem in crastino eum traherent per ciuitatem, dixit: "In manus tuas, domine, commendo spiritum meum," tradidit spiritum. Cum autem reliquias eius vellent comburere, tanta facta est tempestas, quod fugerent gentiles, et viri religiosi sepelierunt corpus eius, quod post modum Uenetias est translatum.
℟ Ego sum kk.v.
Ⱥ Lux perpetua.

Ad vesperas
Ⱥ Sancti tui, domine.
Psalmus Dixit dominus cum ceteris de apostolis.
Ad Magnificat Ⱥ Conspicit in celis aa.iiij.

DE SANCTO UITALE
In euangelio Ⱥ Filie Hierusalem.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt intercedente sancto Uitale, martyre tuo, et a cunctis aduersitatibus liberemur in corpore et a prauis cogitationibus mundemur in mente.
Commemoratio solita.
Psalmus In domino confido a.iij.
Psalmus Domine, quis a.iiij.
Psalmus Domine, in virtute a.vj.
℣ Confitebuntur.

Lectio prima.
Uitalis miles cum Paulino, iudice suo, ingressus Rauennamn308 vidit christianum quendam, Ursicinum nomine, arte medicum, ductum ad martyrium expauescere; exclamans dixit: "Noli, noli, Ursicine, qui alios curare consueuisti, te eterne mortis iaculo vulnerare." Quo audito genua posuit et agens penitentiam, quod expauisset, martyr effectus est.
℟ Preciosa kk.v. cum ceteris.

Lectio secunda.
Ad hec Paulinus iratus post penam eculei iussit, vt si sacrificare nollet, fieret fouea vsque ad aquam et ibi supinus depositus lapidibus obrueretur. Cum autem sic martyrium consummasset, sacerdos [649 | kk.viij.] Appollinis, qui hoc consilium dederat, ibidem a diabolo arreptus clamare cepit: "Incendis me, martyr Christi!" Et precipitatus a diabolo expirauit.
℟ In seruis suis.

Lectio tertia.
Ualeria autem, coniunx eius, cum reuerteretur ad vrbem Mediolanensium, idolatras sacrificantes Siluano incurrit. Qui cum eam hortarentur secum epulari, dixit: "Christiana sum, non licet michi de Siluani vestri sacrificijs manducare." Tanta eam cede mactauerunt, vt vix seminecem eam sui ad vrbem perducerent, vbi infra triduum migrauit ad Christum.
℟ Ego sum.
Ⱥ Lux perpetua kk.v.

SANCTI PETRI MARTYRIS ORDINIS PREDICATORUM
Ⱥ Filie Hierusalem.

Collecta
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt beati Petri martyris fidem congrua deuotione sectemur, qui pro eiusdem fidei dilatione martyrij palmam meruit optinere. Per.
Commemoratio solita.
Psalmus Beatus vir.
Psalmus Quare fremuerunt.
Psalmus Domine, quid. a.j.

Lectio prima.
Beatus Petrus cum Mediolanum pergeret pro exequenda inquisitione contra hereticos sibi ab apostolica sede commissa, sicut in publica predicatione predixerat, quidam de hereticis prece et precio illorum inductus sacrum caput eius gladio impetens, illum non diuertentem sed protinus hostiam se exhibentem et dicentem: "In manus tuas, domine, commendo spiritum meum," et symbolum fidei subiungentem, dimisit occisum.
Responsoria sicut de sancto Georgio.

Lectio secunda.
Claruit autem miraculis adhuc viuens. Nam quendam nec loqui nec spuere valentem sanauit. Alius quidam nimia torsione grauatus apposita cappa eius super pectus suum vermem quendam habentem duo capita et pilorum densitatem villosum euomuit et liberatus est. Cuidam muto loquelam restituit.

Lectio tertia.
Post mortem vero ad sepulchrum eius lampades frequenter sunt diuinitus accense. Quidam detrahens eius sanctitati a morsello suffocante eum liberatus est. Quedam hydropica facto voto sancto sanata est. Obsesse mulieres a demonibus liberantur et alijs multis miraculis glorificauit dominus sanctum ad laudem nominis sui, quod est benedictum in secula. Amen.

SANCTI PHILIPPI ET IACOBI APOSTOLORUM
Ad vesperas
Ⱥn309 Sancti tui kk.iiij.
Capitulum Stabunt iusti kk.v.
℟ Ego sum.
Hymnus Proni rogamus aa.j.
℣ Iacobe iuste aa.j.
℣ Annue, Christe.
℣ Preciosa.
Ⱥ Non turbetur cor vestrum neque formidet, creditis in deum et in me credite, in domo patris mei mansiones multe sunt, alleluya, alleluya.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui nos apostolorum tuorum Philippi et Iacobi solennitate letificas, [650] presta, quesumus, vt quorum gaudemus meritis, instruamur exemplis. Per.
Inuitatorium Exultent in domino.
Hymnus Eterna Christi aa.ij.
Psalmus Omnes gentes, plaudite d.j.
Psalmus Exaudi, deus, deprecationem d.v.
Psalmus Exaudi, deus, orationem d.v.
℣ Clamauerunt iusti.

Lectio prima.
Philippus per Sythiam viginti annis predicauit, vbi expulso drachone, qui erat sub statua Martis in desertum, et suscitatis mortuis, qui de flatu eius fuerant mortui, confracta statua in loco eius fecit erigi crucem Christi. Et post conuersionem innumerabilium et ordinatas ecclesias ibidem redijt ad Asiam apud Hieropolim. Et destructa ibidem heresi Ebionitarum migrauit ad dominum, postquam per septem episcopos et clericos et populum ad se conuocatos instruxerat et animauerat diligenter.
℟ Uirtute magna kk.vij.

Lectio secunda.
Apostoli videntes, quod essent transituri ad gentes, ordinauerunt Iacobum Alphei primum episcopum fidelibus, qui erant in Hierusalem remansuri. Septimo autem anno episcopatus sui, cum predicasset per dies septem in templo et fere omnes parati essent ad baptismum, quidam insaniens facta seditione precipitauit eum a loco predicationis. Episcopatus autem anno suo tricesimo, cum iterum testimonium Christo perhiberet, de pinnaculo templi precipitatus et orans patrem, vt eis remitteret, pertica fullonis excerebratus est.
℟ Uidi portam ciuitatis ad orientem positam et apostolorum nomina et agni super eam scripta Et super muros eius angelorum custodiam, alleluya.
℣ Uidi ciuitatem sanctam Hierusalem descendentem de celo, ornatam tanquam sponsam viro suo. Et super muros.

Lectio tertia.
Hic est Iacobus, qui secundum euangelium Nazarenorum constrinxerat se non comesturum, donec videret Christum resurgentem. Unde Christus resurgens apparuit ei dicens: "Comede, quia filius hominis surrexit a mortuis." Hic est, qui scripsit epistolam tribubus dispersis. Hic est, cui Egesippus vicinus apostolorum secundum eccelesiasticam historiam perhibet mirabile testimonium sanctitatis, propter quod dictus est iustus. Et secundum Iosephum propter mortem eius subuersa fuit Hierusalem penitus et destructa.
℟ Ego sum kk.v.
℣ Preciosa est.

In laudibus
Ⱥ
Ego sum via, veritas et vita; [651 | ll.j.] nemo venit ad patrem nisi per me, alleluya.
Psalmus Dominus regnauit cum ceteris.
Ⱥ Si cognouissetis me et patrem meum vtique cognouissetis, et amodo cognoscetis eum et vidistis eum, alleluya, alleluya, alleluya.
Ⱥ Domine, ostende nobis patrem et sufficit nobis, alleluya.
Ⱥ Tanto tempore vobiscum sum et non cognouistis me? Philippe, qui videt me, videt et patrem, alleluya, alleluya.
Ⱥ Philippe, qui videt me, videt et patrem meum, alleluya.
Capitulum Stabunt iusti kk. v.
Hymnus Exultet celum aa.iij.
℣ Uox leticie.
Ⱥ Si manseritis in me et verba mea in vobis manserint, quodcunque petieritis, fiet vobis, alleluya, alleluya, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Ad tertiam
Capitulum Ioannis vij.
Si manseritis in me et verba mea in vobis manserint, quodcunque volueritis petetis et fiet vobis, ait Iesus discipulis suis.
℟ Tristitia vestra kk.v. cum ceteris.
℣ Gaudete.

Ad sextam
Capitulum ex historia
Isti sunt viri sancti, quos elegit dominus in charitate non ficta et dedit illis gloriam sempiternam, quorum doctrina fulget ecclesia vt sol et luna.
℟ Gaudete.

Ad nonam
Capitulum ex historia
Isti sunt triumphatores et amici dei, qui contemnentes iussa principum premia eterna percipere meruerunt, modo coronantur et palmam obtinent sempiternam.
℟ Clamauerunt.

Ad vesperas
Antiphone de laudibus cum psalmis de apostolis.

Capitulum ex historia
Isti sunt viri sancti, qui viuentes in carne vitam mundi contempserunt et peruenerunt ad premia regni et lauerunt stolas suas in sanguine agni.
℟ Ego sum.
Hymnus Exultet celum laudibus.
℣ Preciosa.
Ⱥ Isti sunt viri sancti, quos aa.viij vt supra.
Psalmus Magnificat.

IN INUENTIONE SANCTE CRUCIS
Ⱥ super Omnia laudate
Ecce crucem domini, fugite, partes aduerse, vicit leo de tribu Iuda, radix Dauid, alleluya.
Ⱥ Adoramus te, Christe, et benedicimus tibi, quia per crucem tuam redemisti mundum, alleluya.
Ⱥ Salua nos, Christe saluator, per virtutem sancte crucis, qui saluasti Petrum in mari, miserere nobis, alleluya.
Ⱥ Saluator mundi, salua nos, qui per crucem et sanguinem redemisti nos; auxiliare nobis, te deprecamur, deus noster, alleluya.
Ⱥ Tuam crucem adoramus, domine, tuam gloriosam recolimus passionem; miserere nobis, qui passus es pro nobis, alleluya.
Capitulum Christus factus est pro nobis vt supra in commemoratione eiusdem cc.v.
℟ Per tuam crucem salua nos, Christe redemptor, Qui mortem nostram moriendon310 destruxisti et vitam resurgendo reparasti, alleluya.
℣ Miserere nostri, Iesu benigne, qui passus es clementer pro nobis. Qui.
Hymnus Salue crux sancta vt supra in commemoratione eiusdem cc.v.
[652] ℣ Hoc signum crucis erit in celo, alleluya, Cum dominus.
Ⱥ O crux splendidior cunctis astris, mundo celebris, hominibus multum amabilis, sanctior vniuersis, que sola fuisti digna portare talentum mundi; dulce lignum dulces clauos, dulcia ferens pondera, salua presentem cateruam in tuis laudibus hodie congregatam, alleluya, alleluya, alleluya, alleluya.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui preclara salutifere crucis inuentione passionis tue miracula suscitasti, concede, vt vitalis ligni precio eterne vite suffragia consequamur. Qui viuis.
Ad completorium post confessionem.
℣ Adoramus te, Christe et cetera cum Alleluya. Hoc signum crucis. Dicite in nationibus.
Hec autem vespera, si in secunda dominice vespera occurrerit, post Benedicamus antiphona dominicalis cum collecta subiungatur. Quod si in secunda ascensionis domini vespera euenerit, post Benedicamus antiphona de sancta cruce cum collecta sequatur.
Inuitatorium Alleluya, salue crux sancta, salue, Alleluya.
Psalmus Uenite.
Hymnus Salue crux sancta cc.v.
Ⱥ Crux benedicta nitet, dominus qua carne pependit atque cruore suo vulnera nostra lauit, alleluya.
Psalmus Cantate f.ij.
Ⱥ Dulce lignum dulces clauos, dulce pondus sustinuit, quod meruit portare precium huius seculi, alleluya.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.
Ⱥ Lignum vite cruce tua, domine, manifestatum est, mors enim per ipsam damnata est et mundus omnis per illam illuminatus est, omnipotens domine, gloria tibi, alleluya.
Psalmus Dominus regnauit, irascantur f.iij.
℣ Adoramus te, Christe, et benedicimus tibi, alleluya, Quia per sanctam crucem tuam.

Lectio prima. Secundum Ioannem iij.
In illo tempore: Erat homo ex phariseis, Nicodemus nomine, princeps Iudeorum, et reliqua.
Helena, Constantini mater, diuinis ammonita visionibus Hierosolymam petit atque ibi locum, in quo sacrosanctum corpus Christi patibulo affixum pependerat, ab incolis perquirit. Qui idcirco ad inueniendum difficilis erat, quia ab antiquis persecutoribus simulacrum Ueneris in eo fuerat defixum, vt si quis christianorum in illo loco Christum adorare voluisset, Uenerem videretur adorare, et ob hoc pene obliuioni datus fuerat locus.
℟ Dulce lignum dulces clauos, dulce pondus sustinuit, Quod dignum fuit portare precium huius seculi, alleluya.
℣ Hoc signum crucis erit in celo, cum dominus ad iudicandum venerit. Quod.

Lectio secunda.
Uocati ergo a regina peritiores Iudeorum, qui erant Hierosolimis, et sciscitati, cum nichil verum vellent dicere, [653 | ll.ij.] iussi sunt omnes in ignem tradi. Qui cum timuissent, tradiderunt ei Iudam dicentes: "Hic est vir iusti prophete filius, qui nouit legem cum actibus." Quem vocans Helena dixit: "Elige, quod vis: vitam an mortem. Si vis viuere in terra et in celis, dic michi, vbi est absconditum lignum dominice crucis." "Locum non noui," inquit Iudas, "quia nec ibi eram, quando crucifixusn311 est." Beata Helena dixit: "Per crucifixum fame te interficiam, nisi dixeris veritatem." Iussit ergo eum mitti in lacum siccum per septem dies. Quibus transactis clamauit Iudas de lacu dicens: "Obsecro vos, educite me et ego ostendam vobis crucem Christi." Cunque eduxissent eum, perrexit ad locum, vbi iacebat sancta crux, et accipiens fossorium precinxit se et cepit fodere viriliter.
℟ Hoc signum crucis erit in celo, cum dominus ad iudicandum venerit, Tunc manifesta erunt abscondita cordis vestri, alleluya, alleluya.
℣ Cum sederit filius hominis in sede maiestatis sue et ceperit iudicare seculum per ignem. Tunc manifesta.

Lectio tertia.
Cunque fodisset passus viginti, inuenit tres cruces absconditas, quas attulit in ciuitatem. Interrogabat Helena, que esset crux Christi; sciebat enim alias esse latronum, qui cum eo fuerant crucifixi. Ponens igitur eas in media ciuitate expectabat gloriam dei. Et circa horam nonam ferebatur mort‹u›us iuuenis in grabato, Iudas autem gaudio repletus posuit duas cruces super eum et non surrexit. Imposita autem tertia cruce dominica statim surrexit omnesque, qui aderant, glorificabant deum. Tunc regina voti sui compos effecta templum mirificum in eo loco, in quo crucem reperierat, regia ambitione construxit.
℟ Per tuam crucem vt supra ad vesperas.
Psalmus Te deum.
℣ Omnis terra adoret te, deus, et psallat tibi, alleluya.

Ad laudes
Ⱥ
Helena, Constantini mater, Hierosolymam petijt, alleluya.
Psalmus Dominus regnauit.
Ⱥ Tunc precepit eos omnes igne cremari at illi timentes tradiderunt Iudam, alleluya.
Ⱥ Cunque ascendisset Iudas de lacu, perrexit ad locum, vbi iacebat sancta crux, alleluya.
Ⱥ Orabat Iudas: "Deus, deus meus, ostende michi lignum sancte crucis," alleluya.
Ⱥ Cum orasset Iudas, commotus est locus ille, in quo iacebat sancta crux, alleluya.

Capitulum Ad Galatas vj.
Michi autem absit gloriari, nisi in cruce domini nostri Iesu Christi, per quem michi mundus crucifixus est et ego mundo.
Hymnus Signum crucis vt supra cc.vj.
℣ Dicite in nationibus, alleluya.
Super Benedictus Ⱥ Helena sancta dixit ad Iudam: "Comple desiderium meum et viue super terram, vt ostendas [654] michi, qui dicitur caluarie locus, vbi absconditum est preciosum lignum dominicum, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Ad tertiam
Capitulum j Petri ij.
Christus peccata nostra pertulit in corpore suo super lignum, vt peccatis mortui iustitie viuamus, cuius liuore sanati sumus.
℟ Adoramus te, Christe, et benedicimus tibi, alleluya, alleluya et sic de alijs responsorijs.
℣ Hoc signum crucis cc.v.

Ad sextam
Capitulum Collocensium j.
Reconciliauit nos Christus in corpore carnis sue per mortem crucis exhibere nos sanctos et immaculatos et irreprehensibiles coram Christo.
℟ Hoc signum crucis.
℣ Omnis terra.

Ad nonam
Capitulum Romanorum v.
Christus pro nobis mortuus est: multo magis iustificati nunc in sanguine ipsius salui erimus ab ira per ipsum.
℟ Omnis terra.
℣ Dicite in nationibus.

Ad secundas vesperas
Ⱥ de laudibus.
Psalmi Dixit dominus. Confitebor. Beatus vir. Laudate, pueri. Laudate dominum, omnes gentes.

Capitulum Collocensium ij.
Conuiuificauit nos Christus donans nobis omnia delicta et seme‹t›ipsum tulit de medio affigens cruci, expolians principatus et potestates, traduxit confidenter palam triumphans illos in semetipso.
℟ Per tuam crucem vt supra ad vesperas.
Hymnus Salue crux cc.v.
℣ Hoc signum.
Ⱥ super Magnificat Crux fidelis inter omnes, arbor vna nobilis; nulla silua talem profert fronde, flore, germine, dulce lignum dulces clauos, dulcia ferens pondera, assis nobis custodia contra inimici iacula, alleluya.
Psalmus Magnificat.

MEMORIA DE SANCTIS
Ⱥ Uidi ciuitatem kk.vj.
℣ Preciosa.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt qui sanctorum martyrum tuorum Allexandri, Euentij et Theodoli natalicia colimus, a cunctis malis imminentibus eorum intercessionibus liberemur. Per.

Lectio prima.
Sanctus Alexander a beato Petro quintus senatorum maximam partem et ipsum Hermetem prefectum cum vxore et filijs et mille ducentis quinquaginta seruis et eorum familijs baptizauit. Unde Aurelio a Troiano datur edictum, vt omnes christianos interficiat. Unde cum diuisim in vinculis tenerentur Hermes et Alexander, dicit tribunus Hermeti: "Ibo et super Alexandrum triplicabo vincula, et si tunc per virtutem dei tui ad te venerit, credam." Dixit et facta sunt et noctu Alexander Hermetem visitat.
℟ Tristitia vestra kk.v.

Lectio secunda.
Cumque tribunus triplicasset [655 | ll.iij.] vincula, custodes etiam et claustra sancto Alexandro, nocturno tempore quinquennis puer apparuit et cum facula ardente perduxit eum ad Hermetem in domum Quirini clauso cubiculo. Postea vero Quirinus veniens aperuit ostium et vidit eos simul orantes et faculam ardentemn312 et dixit ad eos: "Saluam facite filiam meam, quia struma illius collum circundat, et sic in Christum credam."
℟ Letamini in domino.

Lectio tertia.
Tribunus vero Quirinus per sanitatem filie eius christianissimus effectus est. Eduxitque sanctos presbiteros Euentium et Theodolum ad Alexandrum. Post hec vero tribunus Quirinus, quia Christum confitebatur, iussit Aurelianus linguam eius abscidi et postea in eculeo torqueri ac manibus eius et pedibus abscisis ad vltimum decollari. Sanctus vero Hermes post diuersa supplicia gladio cesus martyrium adeptus est, sanctos vero Alexandrum, Euentium et Theodolum iussit Aurelianus in eculio leuari et vngulis atque lapidibus attrectari, martyrium compleuerunt.
℟ Uidi ciuitatem.
Commemoratio solita.

IN FESTO SANCTI IOANNIS ANTE PORTAM LATINAM
Capitulum Apocalipsis ij.
Uincenti dabo de fonte aque viue gratis, qui vicerit possidebit hec et ero illi deus et ipse erit michi populus.
℟ Ego sum kk.v.
Hymnus Celestis aule aa.j. Annue, Christe aa.j.
℣ Preciosa in conspectu.
Ⱥ In feruentis olei dolium missus Ioannis apostolus diuina se protegente gratia illesus exiuit, alleluya, alleluya.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui conspicis, quia nos vndique mala nostra perturbant, presta, quesumus, vt beati Ioannis, apostoli tui et euangeliste, intercessio gloriosa nos protegat. Per.
Inuitatorium Exultent in domino kk.v.
Hymnus Eterna Christi aa.ij.
Psalmi Confitebimur e.ij. Dominus regnauit, exultent f.ij. Dominus regnauit, irascantur f.iij.
℣ Confitebuntur celi.

Lectio prima.
Hodie, fratres charissimi, sancti Ioannis euangeliste gaudentes illam celebramus natalem, quando,n313 sicut ecclesiastica narrat historia, ab Epheso iussu Domiciani Romam perductus et presente senatu ante portam Latinam in olei feruentis dolium missus est, ex quo tamen diuina se protegente gratia tam liber exijt a dolore corporis, quam alienus erat a corruptione carnis. Hic est enim Ioannes apostolus et euangelista, filius Zebedei, frater Iacobi, virgo electus a domino atque inter [656] ceteros magis dilectus.
℟ Ioannes apostolus et euangelista in dolio feruentis olei missus erat, Diuina se protegente gratia illesus exiuit, alleluya.
℣ Ecclesiastica narrat historia, quod a Domiciano Cesare raptus fuerat. Diuina.

Lectio secunda.
Huius igitur Ioannis inter alias virtutes magnitudo signorum hec fuit: mutauit in aurum siluestrium frondium virgas litorisque saxa in gemmas et gemmarum fragmenta in propriam reformauit naturam. Uiduamque prece populi suscitauit et rediuiuum iuuenis corpus remeante anima reparauit.
℟ Hic est beatissimus D.ij. et est secundum in secundo nocturno in festo eiusdem.

Lectio tertia.
Beatus autem Ioannes apostolus et euangelista anno sexagesimo septimo post passionem domini saluatoris sub Traiano principe longo vetustatis senio fessus in tantum, vt discipulorum manibus sustentatus vix ad ecclesiam pergeret. Sciens diem mortis sue imminere iussit sibi preparare sepulchrum et dominica die post celebrationem missarum viuens tumulum intrauit et quasi in lectulo, ita in sepulchro se collegit tam extraneus a dolore corporis, quam alienus fuerat a corruptione carnis.
℟ Uox tonitrui D.iij.
Psalmus Te deum.
℣ Preciosa est.

Ad laudes
Ⱥ Sancti tui, domine kk.iiij.

Capitulum Apocalipsis j.
Qui vicerit et custodierit vsque in finem opera mea, dabo illi potestatem super gentes, sicut ego accepi a patre meo, et dabo illi stellam matutinam.
Hymnus Exultet celum laudibus aa.iij.
℣ Uox leticie.
Ⱥ super Benedictus Iste est Ioannes D.iij.

Ad sextam
Capitulum Apocalipsis iij.
Si quis audierit vocem meam et aperuerit michi ianuam, introibo ad illum et cenabo cum illo et ipse mecum.

Ad nonam
Capitulum Apocalipsis iij.
Qui vicerit, dabo illi sedere mecum in throno meo, sicut et ego vici et sedeo cum patre meo in throno eius.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Sancti tui, domine vt supra ad laudes.
Psalmi de apostolis.
Capitulum Qui vicerit et custodierit.
℟ Uox tonitrui tui.
Hymnus Exultet celum.
℣ Preciosa est.
Ⱥ Conspicit in celis mens aa.iiij.

SANCTI IOANNIS EPISCOPI ET CONFESSORIS
Ⱥ Singularem a deo accepisti, beate Ioannes, gratiam: sanantur quicunque tangunt tuam fimbriam, tempestatibus obijcias, cecos illuminas, mortuos resuscitas, claudos consolidas; hostes, quesumus, repelle, patriam tuere supplicibus tuis, adesto sine fine, alleluya.
℣ Gaudete, iusti.

Oratio
Deus, qui presentem diem nobis in celesti natiuitate beati Ioannis episcopi et confessoris solennem esse fecisti, presta, quesumus, vt qui depositionis illius sacratissime celebramus festiuitatem, eius in celis perennem consequamur societatem. Per dominum.
Inuitatorium Exultent in domino kk.v.
[657 | ll.iiij.] Hymnus Iste confessor bb.iij.
℟ Tristicia vestra.
Psalmi Beatus vir. Quare fremuerunt. Domine, quid.
℣ Gaudete, iusti.

Lectio prima.
Beatus igitur Ioannes archiepiscopus intra confinia Anglorum editus cum puerili adhuc pubesceret euo, Theodoro Cantuariensi commissus est archiepiscopo, quique illum probitatis more instruxit atque sanctarum scripturarum prudentiam docuit. Postquam ergo archiepiscopus cursum humane vite compleuit, deo disponente ac rege inclito Ealfrido annuente presulatus suscepit honorem beatus Ioannes in loco, qui Helstedelcham vocatur.
℟ Beatus vir kk.v. cum ceteris.

Lectio secunda.
Dictus etiam Ioannes habebat quendam magne sanctitatis diaconum nomine Brithunum, quem in monasterio suo, quod Beuerlech dicitur, abbatem sanctimonialis vite constituit ipseque episcopus omnes ad se venientes ad viam veritatis assiduis monitis conuertit et pro grege sibi commisso atque omni populo christiano iugiter orauit.
℟ Letabitur iustus.

Lectio tertia.
Quodam etiam tempore, dum sanctus vir Beuerlic petijt vas quoddam vino plenum, de pariete, vbi pendebat, cecidit et a summo vsque ad deorsum medium crepuit et vinum, quod intus erat, per sancti antistitis meritum permansit illesum, quique de illo postea vino sumpsit potum. Multa quidem et alia signa per eum dominus operatus est.
℟ Lux perpetua.
Ad Benedictus Ⱥ Inclite doctor, aue preceptor idonee, salue tu lumen cecis, tu das vestigia claudis, solamen mestis, precibus pia vota rependis; O presul pie Ioannes, nobis miserere, alleluya.
Psalmus Benedictus.
Commemoratio solita.

SANCTORUM GORDIANI ET EPIMACHIn314 MARTYRUM
Ⱥ Sancti tui kk.iiij.
Capitulum Stabunt iusti kk.v.
Hymnus Sanctorum meritis aa.viij.
℣ Preciosa.
Ⱥ Uidi ciuitatem kk.vj.

Oratio
Da, quesumus, omnipotens deus, vt qui beatorum martyrum tuorum Gordiani et Epimachi solennia colimus, eorum apud te intercessionibus adiuuemur. Per.
Commemoratio solita.
Inuitatorium Exultent in domino kk.v.
Hymnus Eterna Christi aa.vij.
Psalmi Domini est terra. Beati, quorum. Te decet.
℣ Confitebuntur celi.

Lectio prima.
Cum Iulianus imperator persequeretur christianos, Gordianus, vicariusn315 eius, ad predicationem sancti Ianuari‹j›, quem volebat ad sacrificandum compellere, conuersus perrexit flens ad vxorem suam Marinam et simul venientes ad Ianuarium prostrati veniam et baptismum petebant. Ianuarius respondit: "Uidete, si bene creditis, et ne quid in abscondito teneatis."
℟ Preciosa kk.v.

Lectio secunda.
[658] Marina respondit: "Unam imaginem Iouis habemus." Ductus igitur Ianuarius in thalamum simulachrum apprehendit et in igne conflatum in cloacam proiecit et ita baptizauit Gordianum cum vxore et alijs quinquaginta tribus. Quod cum factum fuisset, Terencianus tribunus hoc sciens denunciauit Iuliano.
℟ In seruis suis.

Lectio tertia.
Ad hoc imperator iratus iussit Ianuarium exilio condemnari. Gordianum vero nolentem sacrificare decollari fecit. Decollatus igitur quinque diebus ad canes proijcitur sed inuentus et custoditus ab eis non est lesus. A familia sua nocte sepelitur in cripta, vbi pridem sepelierunt sanctum Epimachum, que distat ab vrbe miliario fere vno.
℟ Ego sum.

NEREI, ACHILLEI ET PANCRACII MARTYRUM
Oratio
Semper nos, domine, martyrum tuorum Nerei et Achillei atque Pancracij foueat, quesumus, beata confessio et tuo dignos reddat obsequio. Per.
Commemoratio solita.
Psalmi Beatus vir. Quare fremuerunt. Cum inuocarem.
℣ Gaudete, iusti.

Lectio prima.
Domicilla, neptis Domiciani, desponsata Aureliano, filio consularis, habuit cubicularios eunuchos Nereum et Achilleum baptisatos a beato Petro. Isti dum viderent dominam suam gemmis et purpureis et auratis vestibus ornari, docuerunt eam gloriam mundi contemnere et a beato Clemente, successore beati Petri, veniente ad eam in Christi virginem consecrari.
℟ Tristitia vestra kk.v.

Lectio secunda.
Aurelianus vero impetrauit a Domiciano, vt si sacrificare nollet, cum Nereo et Achilleio exilium insule Ponciane subiret. Quod cum factum esset et ipse secutus eos duceret martyres, vt virgini persuaderent, et ipsi potius eam in sancto proposito confortarent, traditi consulari cum afflicti eculeo, verberibus et flammis sacrificare nollent, capite cesi sunt.
℟ Confitebuntur.

Lectio tertia.
Pancracius, nobilissimus iuuenis, mortuis parentibus, qui eum religiose instruxerant, facultates suas pro nomine crucifixi quotidie expendebat. Cum autem super his et super blasphemijs deorum acusatus coram Diocletiano nec minis nec promissis a Christo posset euelli sed potius, licet puer quatuordecim annorum, imperatorem confunderet, iussus est duci ad locum mortis. Ipse vero sicut agnus gaudens ductus ad victimam consignans se signaculo Christi gladio consummatus est.
℟ Uidi ciuitatem.

HALUARDI MARTYRIS
Ⱥ Sancti tui.
Capitulum Stabunt.
℟ Ego sum.
Ⱥ Filie Hierusalem.

Oratio
[659 | ll.v.] Sanctus martyr tuus Haluardus, quesumus, domine, nos vbique letificet, vt dum eius merita in presenti festiuitate recolimus, patrocinium in augmentum virtutum sentiamus. Per.
Psalmi Beatus vir. Quare fremuerunt. Domine, quid.
℣ Gaudete, iusti.

Lectio prima.
Sanctus Haluardus ex nobilioribus ortus natalibus, cuius pater Uebiorn, mater vero Thorni dicebatur. Mater vero Thorni fuit filia Gudbrandi comitis, qui Gudbrandus genuit etiam Ostam, sancti Olaui matrem. Erat corpore castus, honestate prepollens, iusticie cultor. Factus adolescens cepit in re familiari procurandan316 patris adiutor existere. Duo pondera sibi fecerat, ne fraudem faceret, sibi minus, fratri vero maius pensabat.
℟ Letabitur kk.v.

Lectio secunda.
Instante verno tempore partes vicinas visitauit, venit ad stagnum Dram nomine, per quod iturus erat; extraxit modicam lintrem de alga et ascendit eam. Et subito aduenit mulier pregnans, rogabat, vt eam secum ferret. Iussa sedit in puppi et sic iter arripuit. Et subito vidit tres viros itinere, quo mulier venerat, ad littus accurrentes. Qui statim aliam cimbam arripientes post eos velocius nauigabant.n317
℟ Confitebuntur.

Lectio tertia.
Tunc sanctus Haluardus mulieri ait: "Agnoscis hos?" Ait: "Agnosco." "Ut video, te querunt: quid fecisti?" Ait: "Imponunt super me causam furti." "Potes te purgare?" Ait: "Possum, si michi parcere velint." Uenientes viri predicti dixerunt: "Cur te, Haluarde, talis adolescens tam malam mulierem tuendam suscepisti, que digna est morte?" Sanctus pro ea multis modis respondit. Inter alia dixit: "Redemptionem pro ea dabo, tantum impregnantem et infantem in vtero habentem ne occidatis." Illi vero contra eum furentes vnus eorum arcum arripiens tetendit et sagitta fortiter emissa pectori martyris infigitur. Etiam mulierem occiderunt et in littore sepelierunt.n318 Ad collum sancti saxum ligauerunt et in profundum submerserunt sed per diuinam gratiam et merita martyris corpus eius longe post cum saxo super mare natans repertum est.
℟ Ego sum vt supra kk.v.

Ad secundas vesperas
Capitulum Absterget.
In euangelio Ⱥ O martyr N aa.vij.

ERICI REGIS ET MARTYRIS
Ⱥ super psalmos de die Assunt Erici regis solennia, laude regem multiplici collaudans, Suecia, gaude, alleluya.
Ⱥ Gaudeat eximijs Upsalia magnificata martyris exuuijs et signis glorificata, alleluya.
Ⱥ Hic insignitus sceptri regalis honore dulciter ignitus Christi feruebat amore, [660] alleluya.
Ⱥ Dulcis amice dei, per quem rex magnificatus es, clementer ei pro nobis funde precatus, alleluya.
Ⱥ Da, deus, vt mitis regis, cuius veneramur festa, pijs meritis sanctis iungi mereamur, alleluya.
Capitulum Stabunt iusti kk.v.
℟ O miles Christi, qui martyrio meruisti sanctis coniungi, iunctus diademate fungi, victor regali Fidei merito speciali.
℣ Perueniant, qui te laudant, ad gaudia vite. Fidei. Gloria.

Hymnus
Adest dies leticie,
fulget Erici gloria,
rex et patronus Suecie
celi petit palacia.
Quem vernantem virtutibus
sublimat sceptro regio
plebs leta cum principibus
concordi desiderio.
Maceratur ieiunijs
sacrum sancti corpusculum
velaturque cilicijs
hoc Christi tabernaculum.
Ministros rex magnificus
cultus dei multiplicat
vt Salomon pacificus
et templa reedificat.
Scuto munitus fidei,
tela repellens hostium
ad regnum dei prouehi
meretur per martyrium.
Per huius sancti merita,
Iesu, redemptor omnium,
dimitte nobis debita
et da perenne gaudium. Amen.
℣ Preciosa est.
Super Magnificat Ⱥ Aue martyr preciose, miles Christi gloriose, aue regum gloria, o Erice, rex Sueuorum, posce nobis peccatorum veniam et gaudia, alleluya.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui beato Erico, regi et martyri, victorie palmam viteque coronam et celestis regni gloriam contulisti, fac nos, quesumus, eius meritis et interuentione cuncta nobis aduersantia vincere et coronam glorie in celis feliciter obtinere. Per.
Inuitatorium Christum suppliciter laudemus ei iubilantes, Erici pariter solennia concelebrantes, alleluya.
Psalmus Uenite.

Hymnus
Hymnum noue leticie
noua deposcunt gaudia,
martyr Ericus hodie
noua potitur gloria.
Hic vt Helias impiam
exponens se certamini
expugnat idolatriam
zelans pro lege domini.
Ecclesiam catholicam
dilatat, gentem Finnonum
rex ad fidem dominicam
trahens a cultu demonum.
Agnellus innocentie
dum sustinet martyrium,
deo placentis hostie
consummat sacrificium.
Sancti sacrato sanguine
sua contingens lumina,
diu priuatan319 lumine
illuminatur femina.
Per huius sancti merita.

In nocturno
Ⱥ Rex erat Ericus humilis, deuotus, honestus, prudens, munificus, patiens, pius atque modestus, alleluya.
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Correxit Suecie leges, seruire coegit Christo perfidie gentes, quas ense subegit, alleluya.
Psalmus Domine, in virtute a.vj.
Ⱥ Digne promeruit sanctis moriens sociari, qui domino studuit viuens vere famulari, alleluya.
Psalmus Deus iudicium.
℣ Gaudete, iusti.

Lectio prima.
[661 | ll.vj.] Gloriosus Ericus extitit tam regali prosapian320 quam nobilium Suecie procerum oriundus. Hic regno vacante propter innatam sibi clementiam et vite bonitatem conspicuam dilectus a principibus terre et omni populo in regem vnanimiter eligitur ac in regni solio apud Upsaliam honorifice sublimatur.
℟ Pax patrie, decus ecclesie, vicijs inimicus, Rex Suecie celos hodie conscendit Ericus, alleluya.
℣ Pro fidei feruore dei dilectus amicus. Rex.

Lectio secunda.
In regali igitur fastigio constitutus cultor trinitatis omne tempus non tam collate potestatis, quam assumpte sollicitudinis tribus distinxit ordinibus ornans et implens dies suos vsque ad consummationem vite per illustre martyrium. Imitatus namque sanctorum veteris testamenti regum exempla primo ad edificationem ecclesiarum et diuini cultus reparationem ac ampliationem, deinde ad populi regimen et legum iusticie promulgationem se totum conuertens manum misit ad fortia.
℟ Amens omnino letali vulnere quino se vir transfixit quasi mortuus, Ille reuixit, alleluya, alleluya, alleluya.
℣ Regis mirifici meritis sanatus Erici. Ille.

Lectio tertia.
Nam Upsalensem ecclesiam ab antiquis regibus, suisn321 scilicet progenitoribus, fundatam primo et pre ceteris aggrediens ac ministros diuini cultus inibi ponens opere pregrandi et laborioso sollicite studuit consummare. Deinde regnum suum circuiens ac populum visitans vniuersum, via regia incedens nec ad dexteram declinans fauore vel precio nec ad sinistram deflectens timore vel odio tramite recto, qui ducit ad patriam, inflexibiliter gradiebatur.
℟ O miles Christi vt supra ad vesperas.
℣ Preciosa est.

Ad laudes
Ⱥ
Hostia grata deo mactata petens paradisum cece purpureo reparauit sanguine visum, alleluya.
Psalmus Dominus regnauit.
Ⱥ Infanti genito sine vita regis Erici vita datur merito pariterque salus genitrici, alleluya.
Ⱥ Martyr presbitero lingue soluendo ligamen dat cum sincero vocis modulamine famen, alleluya.
Ⱥ Ferro transecuit proprium vir guttur eique sanctus promeruit vitam venerandus vbique, alleluya.
Ⱥ O rex insignis, cui seruit nostra caterua prefulgens, signis nos protege, dirige, serua, alleluya.
Capitulum Stabuntn322 iusti.

Hymnus
Laudes ad laudes iungite
nec desit laus in laudibus
pro nouo Christi milite
celi coniuncto ciuibus.
Obsidetur ab hostibus
ascensionis tempore
sanctus Ericus laudibus
dei [662] vacans summopere.
Crucem sibi dominicam
rex imprimens salubriter
vadit contra maleficamn323
cateruam magnanimiter.
Nouus Dauid viriliter
agens, dum mundo moritur,
sanctam Syon feliciter
regnaturus ingreditur.
Uictor regnans in ethere,
magnis fulgens miraculis
miro virtutum munere
multis succurrit populis.
Per huius sancti.
℣ Uox leticie.
Ⱥ Corona fulgens aurea flos dignitatis regie, sanctus Ericus ignea vicit tela malicie; sit victor vernans laurea rex et patronus Suecie, felix de domo lutea transit ad regnum glorie, alleluya.
Psalmus Benedictus.
Ⱥ Miles regis glorie, tutor innocentium, malleus perfidie, rex Erice, brauium apprehendens in agone, ense cesus hostium, nobis placa, martyr bone, Iesum dei filium, alleluya.

DUNSTANI EPISCOPI ET CONFESSORIS
Ⱥ Egregie dei antistes Dunstane, offer pro nobis hostias placationum et thimiamata precum, vt his expiati te leti sequamur ad sancta sanctorum, vbi Christus pontifex introiuit et te pontificali gloria coronauit, alleluya.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui beatum Dunstanum pontificem ad regna transtulisti celestia, concede nobis per eius gloriosa merita ad gaudia transire perennia. Per.

Ad matutinas
Psalmi Cum inuocarem. Uerba mea. Domine dominus noster.
℣ Clamauerunt iusti.

Lectio prima.
Beatum Dunstanum, antequam mundum ingrederetur, a deo fuisse preelectum signorum probat euidentia. Semel enim de puero Iesu in templo presentato dies illuxit celebris, mater eius lucernam in manu et ipsum gestabat in vtero. Et ecce dum de lampadibus et singulorum lucernis extinctis stupor teneret singulos, matris eius lucerna celitus reaccensa ceteras illuminat, vt hoc signo puer ex ea nasciturus et veri luminis minister affuturus et a deo significaretur electus.
℟ Preciosa est kk.5.

Lectio secunda.
Hac igitur signorum pregustata dulcedine puer natus meritis crescit et gratia. Unde in episcopum postulatus et renuens ad episcopatum suscipiendum hac visione compellitur: Romam petens ad montem Iouis Petrum et Andream habere obuios ipsos et gladios tenentes in manibus et cum nominibus apostolorum hoc inscriptum: 'Tollite iugum meum super vos.' Unde et ei dicitur hoc habere commonitorium de non recusando deinceps iugo domini.
℟ In seruis suis.

Lectio tertia.
Post hoc sublimatus in episcopum plurimis claruit miraculis. Qui noctu orans diabolum, vt eum terreret, in specie vrsi tentatorem habuit, qui ab eo fugatus, [663 | ll.vij.] dum sanctus diceret: "Exurgat deus et dissipentur inimici eius," euanuit. Hic nonnunquam angelico fouebatur alloquio. Huius etiam cithara nullo hominis attracta artificio sepe tonaliter kyrieleyson et hanc antiphonam: Gaudent in celis anime sanctorum, dulci resonabat sono, quorum et ipse consortium glorioso fine sortitus est.
℟ Ego sum.
Ⱥ Dilectus deo et angelis sanctus Dunstanus hodie carnis nexibus absolutus, celestia gaudens conscendit, alleluya, vbi sicut sol ex claritate dei resplendet et diem eternum eternaliter possidet, alleluya, alleluya, alleluya.
Psalmus Benedictus.
Solita commemoratio.

URBANI PAPE ET MARTYRIS
Ⱥ Filie Hierusalem.

Oratio
Da, quesumus, omnipotens deus, vt qui beati Urbani, martyris tui atque pontificis, solennia colimus, eius apud te intercessionibus adiuuemur. Per.
Solita commemoratio.
Psalmi Cum inuocarem. Uerba mea. Domine dominus noster.
℣ Clamauerunt iusti.

Lectio prima.
Beatus Urbanus episcopus natione Romanus ex nobili prosapia ortus fuit. Hic post beatum Petrum octauusdecimus vicarius extitit. Sedit autem annis octo, mensibus vndecim, diebus duodecim. Igitur pontificatus eius tempore Materni imperatoris et filiorum eius persecutio fore cepit et a tempore Alexandri vsque permansit.
℟ Beatus vir kk.v.

Lectio secunda.
Beato Calixto per martyrium consummato tempore prefati Materni beatus Urbanus Romane vrbis cathedram suscepit. Qui multis calamitatibus et tribulationibus huius mundi pro Christi nomine affectus est. Nullis vsus est pro suis sed aduersa omnia ob Christi portauit amorem. Hic ante episcopatum probabilis fuit confessor et in episcopatu multas sustinuit penas.
℟ Letabitur iustus.

Lectio tertia.
Sanctus etiam Urbanus vasa plurima sacrata sacris altaribus apta fecit, mysterium sacrum solerti industria sanxiuit. Suaque predicatione multos ad fidem et baptismum Christi conuertit. Ualerianum etiam, inclytum virum, beate Cecilie sponsum, et fratrem eius Tiburtium vsque ad martyrij palmam incitauit. Necnon et alij multi post eius salutifera monita martyrio coronati sunt. Et ipse post hoc glorioso fine per martyrium migrauit ad Christum.
℟ Filie Hierusalem.
Si extra paschale tempus euenerit, responsoria Iste sanctus aa.vj. Iustus germinabit. Gloria et honore.
Ⱥ Beatus vir, qui inuentus est aa.vj.

AUGUSTINI, ANGLORUM APOSTOLI, EPISCOPI ET CONFESSORIS
Ⱥ Augustinus a beato electus Gregorio iuncto secum venerando sanctorum collegio, vt ferret fructum domino ex [664] Anglorum populo, nunc fulget vt sol in celo lucro centuplicato, alleluya.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui beatum Augustinum primum doctorem et pontificem populo concessisti Anglorum, eius nobis interuentu veniam tribue peccatorum et cum ipso celestium gaudia premiorum. Per.
Commemoratio solita.
Psalmi Domine, quis habitabit a.iiij. Domine, in virtute a.vj. Domini est terra b.ij.
℣ Confitebuntur celi.

Lectio prima.
Gregorius papa inclitus diuinitus ammonitus sanctum Augustinum delegauit, vt Anglis verbum ministraret fidei. Qui in itinere positus pre timore pedem retrahit et postulatus a socijs ad beatum Gregorium reuertitur petens, vt hec debeat cessare legatio. Sed ab eodem roboratus iter aggreditur et perficit.
℟ Tristicia vestra bb.iij. vel Euge serue kk.v.

Lectio secunda.
Erat autem eo tempore rex in Anglia Ethelbertus paganus vxorem habens christianam de genere Francorum, que sub ea conditione regi nupserat, vt ei ritum fidei seruare liceret. Cum igitur placuit regi cum sancto habere colloquium, veniens ad insulam, que Teneland dicitur, sancto viro non in domo sed sub diuo loquitur veteri vsus augurione, si quid artis haberet malefice, ipsum sorte deciperet aut carmine.
℟ Letamini vel Ecce sacerdos.

Lectio tertia.
Dum autem regi verbum ministratur fidei, graue iudicatn324 pro nouis ritibus veteres abijcere sed victum et hospicium et queque necessaria ei tribuit et predicandi licentiam. Qua et ipse cum socijs suis, quos fere quadraginta habuit, libere vsus vbique verbum dei disseminans gentem Anglorum et ipsum regem sociat numero angelorum ipso cooperante, qui viuit et regnat, deus in secula seculorum. Amen.
℟ Confitebuntur vel Celitus electe.
Ⱥ Exultet in hac die fidelium ecclesia, in qua Anglis est leticia, alleluya, consonet plebs Anglica; Augustinus en transiuit et cum Christo semper viuit, alleluya, consonet plebs Anglica; iam beatus audit: "Euge, super pauca fidelissime," alleluya, consonet plebs Anglica; aue nostrum, aue dulce desiderium, pro seruis tuis ora dominum, alleluya, consonet plebs Anglica, alleluya.
Psalmus Benedictus.

DE SANCTO GERMANO EPISCOPO ET CONFESSORE
Ⱥ Confessor domini bb.iij.
Psalmus Magnificat vel Filie Hierusalem kk.v.

Oratio
Deus, qui hunc diem in beati Germani, confessoris tui atque pontificis, depositione consecrasti, da ecclesie tue de eius natalicio semper gaudere, vt apud misericordiam tuam exemplis eius protegamur et meritis. Per.
Inuitatorium Exultent kk.v.
Psalmi Beatus vir. Quare fremuerunt. Domine, quid.
[665 | ll.viij.] ℣ Gaudete.

Lectio prima.
Beatus igitur Germanus, Parrhisiorum pontifex, territorij Augustudunensis indigena, patre Eleuterio, matre quoque Eusebia, honoratisque parentibus procreatus fuit. Cuius genitrix pro eo, quod hunc post alterum intra breue spacium concepisset in vtero, pudore mota muliebri cupiebat ante partum infantem extinguere.
℟ Confitebuntur.

Lectio secunda.
Et accepta potione, vt abortiuum proijceret, dum nocere non posset, incubabat in ventre, vt pondere prefocaret, quoniam venena ledere non valebant. Sed ad sancti preconium quanta laudatio hec est, vt ineffabiliter multa et stupenda sub momento fierent.
℟ In seruis suis.

Lectio tertia.
Ceterum elemosinis quantum fuerit prodigus explicari verbis non poterit, nec si totius populi vox in vno se glutinet.n325 Qui frequenter contentus vna casula vel tunica quicquid erat residui nudus pauperem vestiebat, vt inops calefaceret largitorem algentem. Quanta etiam fuit redemptionis effusio nullatenus explicabitur nec loco nec numero.
℟ Lux perpetua.

IN FESTIUITATE SANCTE PETRONILLE UIRGINIS NON MARTYRIS
Ⱥ Ista est virgo sapiens cc.j.

Oratio
Omnipotens sempiterne deus, auctor virtutis et amator virginitatis, fac nos, quesumus, sancte Petronille virginis placitis tibi meritis commendari, cuius vita merito castitatis tibi complacuit. Per.
Inuitatorium Regem virginum cc.j.
Hymnus Uirginis proles cc.j.
Nocturna dicatur.

Lectio prima.
De conuersatione beate Petronille et de eiusdem exitu. Confessor Christi Marcellus a symoniaci erroris nigromantia per beatum Petrum reuocatus inter quedam, que Nereo et Achilleo de laude Petri delegauerat, hec interserit: Petronillam bene nostis voluntate Petri apostoli clinicam factam, de qua nobis presentibus, cum reficeremur, Titus ait apostolo: "Cum vniuersi per te saluentur, quare Petronillam non saluas?" Apostolus ait: "Sic expedit ei."
℟ Diffusa est gratia cc.j.

Lectio secunda.
Uerum vt beati Petri virtus claresceret, cunctis audientibus ait ei Petrus: "Surge, Petronilla, et ministra nobis." Que statim sana surrexit. Ministerio autem expleto iussit eam iterum redire ad grabatum. Uerum vbi ipsa in dei timore cepit esse perfecta, ipsa non solum salua facta est, verumetiam et plurimos restituit sanitati.
℟ Propter veritatem.

Lectio tertia.
Quoniam hec virgo speciosa erat nimis, Flaccus comes eam [666] concupiscens vxorem ducere volebat. Cui ipsa dixit, vt post triduum matronas nobiles et virgines pro ea mittat. Ipsa autem interim cum sancta Felicula, collactanea sua, ieiunijs vacans et orationibus tertia die a beato Nicomede inter mysteria Christi communicata post sacramentum acceptum declinans se in lectulum emisit spiritum. Et misse matrone et virgines exequias celebrabant, non nuptias.
℟ Pulchra facie cc.j.
Ⱥ Simile est regnum celorum homini cc.ij.

MARCELLINI ET PETRI MARTYRUM
Ⱥ Uidi ciuitatem vel Fulgebunt iusti.

Oratio
Deus, qui nos annua beatorum martyrum tuorum Marcellini et Petri solennitate letificas, presta, quesumus, vt quorum gaudemus meritis, prouocemur exemplis. Per.
Inuitatorium Exultent vel Mirabilem deum.
Psalmi Uerba mea c.v. Domine dominus noster a.ij. Conserua a.iiij.
℣ Clamauerunt iusti.
℟ Preciosa. In seruis. Ego sum.
Extra tempus paschale.
℟ Absterget. Uiri sancti. Iustorum anime.
Ⱥ Cum audieritis bb.iiij.

DE SANCTO ERASMO EPISCOPO ET MARTYRE
Ⱥ Iste sanctus.
℣ Gloria et honore.

Oratio
Deus, qui beatum Erasmum, martyrem tuum atque pontificem, tormentis ereptum angelico pane satiasti, presta supplicibus tuis, vt eius meritis et precibus ab omnibus hostibus anime et corporis triumphare valeamus et eterna dulcedine perfrui mereamur. Per.

In matutinis
Ⱥ Beatus vir Erasmus, talentorum aa.7.

DE SANCTO BONIFACIO EPISCOPO ET MARTYRE
In euangelio Ⱥ Filie Hierusalem kk.v. vel Sancti martyres aa.v.

Oratio
Deus, qui multitudinem populorum beati Bonifacij, martyris tui atque pontificis, instantia ad agnitionem tui sancti nominis vocare dignatus es, concede propicius, vt cuius solennia colimus, etiam patrocinia sentiamus. Per.

In matutinis
Inuitatorium Exultent vel Iustus florebit.
Psalmi In domino confido a.iij. Domine, quis habitabit a.iiij. Domine, in virtute a.vj.
℣ Confitebuntur.

Lectio prima.
Sanctus Bonifacius antiquorum Saxonum prosapia ortus cum in Anglia pueritie et adolescentie annos inter cenobitas peregisset, iam iuuenis factus mare transiuit et in Frisia verbum domini predicauit. Sed cum infructuosus ibi labor existeret, reuersus in patriam cenobio, vbi prius fuerat, hyemauit.
℟ Preciosa kk.v. vel Iste cognouit aa.vij.

Lectio secunda.
Anno vero altero Romam iuit et sancte memorie Gregorium papam adijt et ostensis sibi commendatorijs litteris, quas a suo episcopo ceperat, colloquium cum eo de fide habere cepit. Deinde ab [667 | mm.j.] eo auctoritate data trans Alpes reuersus in Turingia verbum domini predicauit. Cumque ibi per eum maxima multitudo credidisset, audita morte Rodboderi, Frisonum regis, illuc iterum nauigio rediens multa milia hominum baptizauit.
℟ In seruis suis vel Domine, preuenisti.

Lectio tertia.
Sed cum dies, quo eis differret manus imponere, quia vnum omnibus presignauit, illuxisset, tunc versa vice pro amicis inimici adueniunt et sanctum Bonifacium cum suis gladijs perimendo Christi martyrem efficiunt. Corpus vero beati pontificis ac sociorum eius translatum est ad vrbem, que dicitur Trecht, ibique sepultum, donec a Maguncia fratres venientes, quos Lullo episcopus miserat, illud ad monasterium Fulde deduxerunt, quod diuino nutu ammoniti post paucos dies Magunciam transtulerunt ibique cum summo honore die tricesimo martyrij sui sepulture tradiderunt.
℟ Ego sum vel Sanctissimi martyris.
Ⱥ Lux perpetua vel Beatus vir N, talentorum.

MEDARDI ET GILDARDI EPISCOPORUM
Ⱥ Isti sunt viri sancti bb.vij.

Oratio
Deus, qui sanctam nobis huius solennitatem in honore sanctorum confessorum tuorum atque pontificum Medardi et Gildardi consecrasti, adesto familie tue precibus et dona, vt quorum festa celebramus, eorum meritis et auxilijs subleuemur. Per.
Inuitatorium Regem confessorum.
Hymnus Eterna Christi munera aa.vij.
Lectiones in communi cum his responsorijs Sancti mei, qui bb.ij. Tanquam aurum bb.ij. Iusti in perpetuum bb.j.
Ⱥ Sint lumbi vestri bb.viij.

PRIMI ET FELICIANI MARTYRUM
Ⱥ Gaudent in celis aa.vij.

Oratio
Fac nos, quesumus, domine, sanctorum martyrum tuorum Primi ‹et› Feliciani semper festa sectari, quorum suffragijs protectionis tue dona sentiamus. Per.
Inuitatorium Mirabilem deum.

Lectio prima.
Temporibus Diocletiani et Maximiani Primus et Felicianus accusati apud eos a pontificibus templorum in carcere detruduntur sed statim ab angelo confortati sunt et soluti. Presentati vero presidi cum superari non possent, ab inuicem separantur. Cum autem Felicianus molliri non posset, iussit clauos in manibus et pedibus eius figi et sic triduo pendenti in stipite nichil penitus ministrari et post in carcerem est retrusus.
℟ Tradiderunt corpora bb.j.

Lectio secunda.
Sequenti die iussit Primum adduci et dixit ei: "Ecce tuus frater consentiens imperatoribus magnus est in palatio ipsorum; vide, quod socius eius sis." [668] Respondit Primus: "Dicente ad me angelo noui, quid de Feliciano fecisti. Utinam merear ei iungi." Tunc iratus preses iussit post multa supplicia plumbum bulliens in os eius infundi astante Feliciano, vt terreretur.
℟ Hec est vera fraternitas.

Lectio tertia.
Post hec iussit eos in theatrum simul duci et duos leones immitti. Qui statim ad pedes eorum corruentes eis ceperunt blandiri. Ad hoc spectaculum plusquam duodecim milia hominum conuenerunt, quorum quingenti cum suis omnibus crediderunt. Tunc videns preses se eos non posse deuincere iussit eos extra amphiteatrum decollari.
℟ Iusti in perpetuum.
Ⱥ Absterget bb.ij.

BARNABE APOSTOLI
Ad primas vesperas
Ⱥ Tradent enim aa.j. cum ceteris.
Capitulum Iam non estis.
℟ Qui sunt isti.
Hymnus Preco benigne.
Hymnus Annue, Christe.
℣ In omnem terram.
Ⱥ Dum steteritis.

Oratio
Ecclesiam tuam, domine, quesumus, in omni prosperitate custodi et beati Barnabe, apostoli tui, suffultam patrocinijs supernis dignam exhibe gaudijs. Per.

Ad matutinas
Omnia de communi.

Lectio prima.
Sanctus Barnabas Ciprius genere, vnus de septuaginta Christi discipulis, sanctum Paulum nouiter conuersum duxit ad apostolos et narrauit eis, quomodo conuersus fuerat. Tantam autem habuit gratiam Christi, quod a spiritu sancto electus apostolus cum beato Paulo gentibus predicauit et multa miracula fecit.

Lectio secunda.
Cum autem esset in Iconio ciuitate, visu apparuit dominus Ioanni, discipulo et consobrino eius, dicens: "Constans esto, Ioannes, quia ammodo non Ioannes sed Marcus, id est 'excelsus', vocaberis." Quod cum euigilans sancto Barnabe indicasset, respondit ei: "Caue, ne alicui dicas, quod vidisti. Nam et michi apparuit dominus hac nocte dicens: 'Constans esto, Barnaba, quia premia eterna percipies, eo quod gentem tuam reliquisti et animam tuam pro meo nomine tradidisti.'"

Lectio tertia.
Cum ergo sanctus Barnabas cum Paulo in Antiochia predicasset et ad partes occidentis cum Paulo causa predicationis ire disponeret, rogabat Paulum sanctus Barnabas, vt prius irent Cyprum ad visitandum parentes suos et postea in Hierusalem simul irent.

Lectio quarta.
Inter ea angelus apparuit sancto Paulo dicens: "Ne tardes venire in Hierusalem, quia quidam fratres te ibi expectant." Quod cum sanctus Paulus beato Barnabe dixisset, respondit: "Fiat voluntas dei. Nunc autem Cyprum vado et ibi vitam finiens [669 | mm.ij.] te amplius non videbo. Tamen ora pro me ad dominum, vt amplius placeat ei ministerium meum."

Lectio quinta.
Cum autem flens ad pedes eius se volutaret, compatiens ei Paulus dixit: "Noli flere, frater, quia sic est voluntas dei. Nam et michi apparuit dominus hac nocte dicens: 'Ne prohibeas Barnabam ire Cyprum, quia multos illuminabit ibi et martyrium consummabit.'" Et cum sic ab inuicem discessissent, beatus Barnabas et Ioannes, discipulus eius, properantes in Ciprum multos in itinere conuerterunt. Secum autem ferens euangelium beati Matthei super egros illud ponebat et continuo sanabantur.

Lectio sexta.
De Cypro autem exeuntes inuenerunt Barieu maleficum, quem Paulus dudum ad tempus lumine priuauerat sed precibus Sergij proconsulis sanauerat, et ab eo prohibiti intrare Paphum venerunt ad locum, vbi gentiles viri et femine nudi ludendo currebant. Unde indignatus sanctus Barnabas maledixit templum et statim pars templi cecidit et occidit plurimos paganorum.

Lectio septima. Secundum Lucam xxij.
In illo tempore: Facta est contentio inter discipulos Iesu, quis eorum videretur esse maior, et reliqua.
Cum ergo inde exissent, venerunt in Salaminam ciuitatem et cepit apostolus synagogam Iudeorum per euangelium sancti Mathei ad Christi gratiam introducere. Dum autem predicando ibi multos conuertissent, comperiens hoc Barieu seditionem excitauit et comprehensum eum multis iniurijs afflictum querebat tradere iudici ciuitatis.

Lectio octaua.
Cognito autem, quod Eusebius, vir magnus et prepotens de genere Neronis imperatoris, qui illuc aduenerat, eriperet eum de manibus eorum, ligantes funem in collo eius dilaceratum penis a synagoga in ypodromum traxerunt et deinde foris portam et ibi eum circundantes crudeliter combusserunt.

Lectio nona.
Impij autem Iudei non sic satiati de nece eius tulerunt ossa eius et in scrinio plumbeo ponentes in mare precipitare volebant. Interim Ioannes, discipulus eius, cum duobus alijs nocte rapuerunt ea et sepelierunt in eadem cripta et ibi latuerunt vsque ad tempus Neronis imperatoris et Gelasij pape, vsque ad annos domini quingentos, et tunc ipso reuelante reperta sunt.

COMMEMORATIO DE MARTYRIBUS BASILIDO ET CIRINO ET CETERIS
Ⱥ Fulgebunt iusti aa.viij.
℣ Letamini.

Oratio
[670] Sanctorum martyrum tuorum Basilidis, Cirini, Naboris et Nazarij, quesumus, domine, natalicia nobis votiua resplendeant, et quod illis contulit excellentia sempiterna, fructibus nostre deuotionis accrescat. Per.
Inuitatorium Uenite adoremus Regem martyrum dominum.
Psalmus Uenite.

Lectio prima.
Sub rabie persequutionis, que per Neronem exercitata est, Anolinus beatum Nazarium diu afflictum in carcere apud Mediolanum, et cum ipso Celsum puerum, quem idem nutrierat, gladio feriri iussit. Quorum corpora christiani furati kalendis Augusti sepelierunt foras portam, que dicitur Romana, in proprijs hortis. Latuerunt vero vsque ad tempus Archadij et Honorij imperatorum.
℟ Tradiderunt cum ceteris bb.j.

Lectio secunda.
Beatus autem Ambrosius domino reuelante ipsos reperit. Patefacto vero sepulchro sancti Nazarij viderunt sanguinem ita recentem, quasi ipsa die esset effusus, caput etiam ipsius, quod abscisum fuerat, integrum et incorruptum cum capillis et barba. Tanto etiam odore repleti sunt, vt omnium iste odor aromatum vinceret suauitatem.
℟ Hec est vera fraternitas.

Lectio tertia.
Leuato igitur beato Nazareno perrexit sanctus episcopus ad martyrem Celsum, qui in eodem horto erat, et vtrosque transtulit ad basilicam apostolorum, que est in Roma. Inuenti autem et translati sunt pridie idus Iunij; festiuitas vero de martyrio agitur quinto kalendas Augusti. Hodie quoque apud Mediolanum natale beatorum martyrum Basilidis, Cirini et Naboris celebratur.
℟ Iusti in perpetuum.
Ⱥ Absterget deus.

BEATI BASILII EPISCOPI ET CONFESSORIS
Ⱥ Confessor domini bb.iij.

Oratio
Deus, qui perennem gloriam sanctissimi Basilij, confessoris atque pontificis, anime contulisti, tribue, quesumus, eius nos apud te patrocinijs sublimari, vt cum eo vitam possideamus eternam. Per.
Solita commemoratio.
Inuitatorium Unum deum in trinitate bb.iij.

Lectio prima.
Beati Basilij hec fuerunt sanctitatis exordia, quod super eum baptizatum in Iordane a Maximino episcopo spiritussanctus in columbe specie visus est. Transeunte vero tempore in Cesarea ordinatus est episcopus. Cuius temporibus Iulianus apostata ad Persas pergens tribus panibus ordeaceis ab eo acceptis minas remittit, quod a Persis rediens ciuitatem suam deuastaret.
℟ Euge serue bb.iij cum ceteris.

Lectio secunda.
Indicto igitur triduano ieiunio vidit episcopus in somnis [671 | mm.iij.] multitudinem celestis militie et beatam Mariam virginem dicentem: "Uocate michi Mercurium, vt interficiat Iulianum." Euigilans igitur episcopus arma explorat martyris nec inuenit. Unde certior factus de miraculo mortem Iuliani omni retulit populo. Et reuersus in ecclesiam lanceam martyris inuenit infectam sanguine.
℟ Ecce sacerdos.

Lectio tertia.
Sanctitatem autem beati Basilij audiens sanctus Effrem abbas in Siria a deo sibi reuelari postulat, qualis esset magnus Basil‹i›us. Et visa est ei columna ignis celum vsque pertingens et desuper vocem ‹audiuit› dicentem: "Effrem, Effrem, talis est magnus Basilius." Et respondens dixit: "Uere magnus est Basilius, in cuius ore loquitur spiritussanctus," cui laus et gloria in seculorum secula. Amen.
℟ Ecce vir prudens.
Ⱥ Ecce adest bb.v.
Solita commemoratio.

SANCTORUM UITI ET MODESTI
Ⱥ Sanctum est verum lumen aa.viij.

Oratio
Deus, qui beatum Uitum in puerili adhuc etate triumphantem coronasti et Modestum et Crescentiam eius meritis coequasti, concede propicius, vt quorum solennia veneranda colimus, eorum etiam pia consolatione respiremus. Per.
Solita commemoratio.
Inuitatorium Regem martyrum.

Lectio prima.
Beatus Uitus in puerili etate virtutibus maturus primum a patre suo sacrilego Hyla, vt a cultura dei discederet, tentatus est. Sed in fide permanens a Ualerio iudice ceditur. Inde redditus patri cum penis illum affligere meditaretur. Monitu angeli nauem conscendit comitantibus secum Modesto et Crescentia nutritoribus; ad Tangritarium territorium peruenit. Inde propter filiam Diocletiani a demone vexatam quesitus et inuentus ipsam eius filiam oratione curat.
℟ Uerbera carnificum bb.j. cum ceteris.

Lectio secunda.
Preponuntur ergo dona et promittuntur plurima, vt fidem abneget, sed in fide permanens cum Modesto et Crescentia primo carceri includitur, deinde in ollam pice et resina plenam, post autem in plumbum bulliens cum socijs proiectus hymnum trium puerorum decantat.
℟ O veneranda.

Lectio tertia.
Hinc igitur sanctis martyribus egressis illesis leo dimittitur, qui dum prestat obsequium, multi fidem suscipiunt. Indignatus Diocletianus catastam parat et cesos martyres desuper extendit. Ubi dum ipsi reddunt spiritum, facto tonitruo atque terre motu templa deorum corruerunt et multitudo [672] deprimitur. Corpora vero sanctorum Florentia, nobilissima femina, collegit et aromatibus condita sepeliuit.
℟ O constantia martyrum.n326
Ⱥ O veneranda martyrum.
Solita commemoratio.

BEATI BOTULPHI ABBATIS ET CONFESSORIS
Ⱥ A progenie.

Oratio
Deus, omnium gubernator regnorum, qui famulis tuis annuam beati Botulphi abbatis festiuitatem celebrare largiris, nostrorum, quesumus, dele cicatrices vulnerum patrieque celestis donis refice sempiternis. Per.
Inuitatorium Adoremus Christum regem.
Cetera in communi vnius confessoris non pontificis bb.v.

Lectio prima.
Beatus Botulphus in transmarinis partibus monachus factus dum ad fidem ampliandam repatriare deliberat, regi Ethelmundo a duabus sororibus eius transmare in religione commorantibus pro antiquo loco religioni apto sibi donando mandatum defert precatorium.

Lectio secunda.
Hanc autem petitionem cum sancto Botulpho rex Achelerus et Athelwoldus, regis Ethelmundi propinqui, et prosequuntur et obtinent. Dum igitur sancto patri de loco postulato libera datur electio, nullum de predijs volens amouere paternis quendam heremum a christicolis derelictam et a demonibus possessam eligit.

Lectio tertia.
Cum igitur vir sanctus heremum ingreditur, ante faciem eius fumus exalat teterrimus et turba demonum horridis personat clamoribus: "Locum hunc, Botulphe, longo incoluimus tempore et in sempiternum putauimus incolere. Cur nos alium non habentes his depellis sedibus? Inhumane agis, qui nos miseros ab hac perturbas solitudine."

Lectio quarta.
Beatus vero Botulphus constanter inanem compescit turbam, edito crucis signo in fugam compulit. Ibidem aulam diuini incolatus construens congregat ibidem viros religiosos et in vinea domini excolenda fortis instat operarius.

Lectio quinta.
Relatum est sepius ab his, qui eius instituti sunt discipuli, qui eius, dum viueret, vsi sunt presentia, quantis miraculorum signis, quanto prophetie spiritu veridicus vates claruit, vt interdum futura, ac si iam preterita, a deo edoctus enunciauerit, quanta etiam infirmitate pressus in gratiarum actione cum beato Iob patientissimus perstiterit.

Lectio sexta.
Appropinquante autem vite sue termino longa detentus [673 | mm.iiij.] valitudine senex gloriosus carnis solutus est ergastulo discipulis eius egressum celestibus exequijs et dignis lamentis prosequentibus. Sepultus est igitur in eodem, quod construxerat, monasterio quintodecimo kalendas Iulij ad laudem et gloriam omnipotentis dei, qui viuit in secula seculorum. Amen.
Euangelium Dixit Symon Petrus ad Iesum et cetera bb.vj.
Ⱥ Ad te clamantes bb.v.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Iste est, qui ante bb.vij.

COMMEMORATIO DE MARTYRIBUS
Ⱥ Isti sunt sancti, qui pro aa.viij.
℣ Exultent iusti.

Oratio
Sanctorum martyrum tuorum nos, domine, Marci et Marcelliani natalicia tueantur, quia tanto fiducialius tuo nomini supplicamus, quanto frequentius martyrum benedictionibus confouemur. Per.
Solita commemoratio.
Inuitatorium Mirabilem deum.

Lectio prima.
Marcelliano et Marco, geminis fratribus, capitali sententia damnatis impetrauerunt amici triginta dierum inducias, vt eos interim ad sacrificandum idolis emollirent. Accedentes igitur mater et pater et coniuges cum filijs nitebantur eos modis, quibus poterant, emollire. Uerum ipsi confortati verbis beati Sebastiani non solum non acquierunt ipsis sed et, cum liberati a Nicostrato possent fugere, noluerunt.
℟ Sancti tui, domine cum ceteris bb.ij.

Lectio secunda.
Tandem ambo fratres ligati ad stipitem in manibus acutos acceperunt clauos. Et dicebat Fabianus prefectus: "Tandiu stabitis fixis plantis, quousque dijs reddatis debitum officium." Tunc ambo in vno ligno confixi psallebant dicentes: "Ecce quam bonum et quam iocundum habitare, fratres, in vnum," et dixerunt Fabiano: "Nunquam tam bene epulati sumus; modo enim cepimus esse fixi in amore dei."
℟ Tanquam aurum.

Lectio tertia.
Et iterum dixerunt: "Utinam nos sic esse permittas, quandiu corporis huius tegimur indumento." Cunque transisset vna dies et vna nox et illi in hymnis et psalmis perseuerarent, iussit eos lanceis per latera transuerberari. Sepulti autem sunt secundo miliario ab vrbe, vbi omnes laudis titulos et sanctorum triumphos, qui in Christo gloriati sunt, matutinis horis qui affuerunt, audierunt.
℟ Propter testamentum.
Ⱥ Cum audieritis.
Solita commemoratio.

GERUASII ET PROTHASII MARTYRUM
Ⱥ Hec est vera fraternitas aa.8.

Oratio
Deus, qui nos annua sanctorum martyrum tuorum Geruasij [674] et Prothasij solennitate letificas, concede propicius, vt quorum gaudemus meritis, accendamur exemplis. Per.
Solita commemoratio.

Lectio prima.
Geruasius et Prothasius filij fuerunt gemelli sanctorum Uitalis et Ualerie, quibus succedentes domum propriam et res vniuersas parentum vendentes precium dederunt pauperibus et familie sue, quam etiam ingenuam fecerunt. In vno cenaculo se concluserunt per decem annos lectionibus, orationibus et ieiunijs vacantes.
℟ Sancti mei, qui in bb.ij. cum ceteris.

Lectio secunda.
Audiens autem Nero famam eorum iussit eos inquiri. Inuenti vero adducti sunt et in carcerem reclusi. Uolente autem Nerone post triduum eos producere venit ad eos angelus domini dicens: "Nolite timere, per vos enim confundetur Nero."
℟ In circuitu tuo, domine.

Lectio tertia.
Cum autem post triduum adducti essent coram Nerone, tenebre facte sunt super faciem eius et sanctorum facies vise sunt sicut sol. Admirantes autem ministri dixerunt: "Dij nostri obscurauerunt Cesarem et lux christianorum illuminauit eos." Nero vero repletus ira dixit: "Malefici, propter vos patior tempestatem a dijs meis." Cum enim nec blandicijs nec terroribus nec promiss‹ib›us flecti possent, ab Anolino preside Prothasius cesus est plumbatis, Geruasius vero primo fustibus cesus, inde decollatus est.
℟ Fulgebunt.
Ⱥ Absterget deus.
Solita commemoratio.

LEOFREDI ABBATIS
Ⱥ Iustum deduxit.

Oratio
Deus, qui de diuersis nationum populis preclaros vere fidei constituisti ministros, concede, quesumus, vt omnes, qui ad sanctissimi confessoris tui atque abbatis Leofredi festa conuenerunt, presentis gaudium prosperitatis et future consequantur. Per.
Solita commemoratio.
Inuitatorium Regem confessorum.
Nocturna cum suis dicatur antiphonis.

Lectio prima.
Quadam nocte dum quidam e fratribus surgunt, vt orent, secretius adest immundus spiritus sancti Leofredi abbatis sedem occupans velut eius indutus effigie. Quod dum narratur abbati, fenestras et ostia signo crucis muniens hostem flagellis afficit.
℟ Iste homo perfecit bb.6.

Lectio secunda.
Fugam igitur querit hostis sed vbique crucem reperit, donec cuiusdam campane fune innixus funem comburit et campanam defert, quam quodam demersam aggere per spiritum reuelatam sanctus ad templum reuehit.
℟ Iste est de sublimibus.

Lectio tertia.
Quodam etiam tempore dum spinas et tribulos euellit cum fratribus, [675 | mm.v.] cuiusdam fratris ferrum euolat de manibus et prosiliens amne dimergitur sed vir domini ligno porrecto ferrum reuocat et fratri resignat. Hec facta sunt Leofredo adhuc in carne viuente, in cuius transitu cecus quidam recepto gaudet lumine et ceca quedam ad sepulchrum eius illuminata est, que candelam offerebat, et plurimi demoniaci per ipsum a demone liberati sunt ad laudem dei omnipotentis.
℟ Sancte N, confessor.
Ⱥ Euge serue bone bb.v.
Commemoratio solita.

SANCTI ALBANI MARTYRIS
Ⱥ Iste sanctus aa.v. cum ceteris.

Oratio
Deus, qui hunc diem beati Albani martyrio consecrasti, tribue, quesumus, vt cuius annuo gratulamur officio, eius continuo foueamur auxilio. Per.
Commemoratio solita.
Inuitatorium Regem martyrum.

Lectio prima.
Sanctus Albanus paganus adhuc, cum perfidorum principum mandata aduersum christianos seuirent, clericum persecutores fugientem hospitio recepit. Qui cum aliquot diebus apud Albanum hospitaretur, ad aures peruenit iudicis, qui ira succensus est nimia dixitque Albano: "Quecunque illi debentur supplicia, tu soluere habes, si dijs magnis sacrificare nolueris." At vbi iudex illum tormentis superare non posse persensit, capite eum plecti iussit.
℟ Hic est vere martyr.

Lectio secunda.
Cum autem beatus Albanus duceretur ad mortem, carnifex, qui eum percussurus erat, diuino admonitusn327 instinctu proiecto ense, quem manu tenuerat, pedibus eius aduolutus, desiderans, vt cum martyre vel pro martyre, quem percutere iubebatur, ipse potius mereretur percuti. Cum ergo carnifex ille factus esset ex persecutore collega veritatis et fidei, sanctus Albanus montem ascendit darique sibi a deo aquam rogauit statimque ante pedes eius fons perennis exortus est, vt omnes agnoscerent etiam torrentem martyri obsequium detulisse.
℟ Hic est vir.

Lectio tertia.
Decollatus itaque martyr ille fortissimus ibidem accepit coronam vite, quam repromisit deus diligentibus se. Sed ille, qui pijs ceruicibus impias manus intulit, gaudere super mortuo non est permissus. Oculi namque eius in terram vna cum beati martyris capite deciderunt. Decollatus est etiam cum sancto Albano miles ille, qui eum antea superno nutu [676] correptus ferire recusauit.
℟ Miles Christi.
Ⱥ Beatus vir, qui suffert.

IN UIGILIA SANCTI IOANNIS BAPTISTE
matutine cum horis diurnalibus ferialiter agantur cum homilia subsequenti et oratione de vigilia, nisi fuerit dominica. Ad tertiam vero et sextam oratio dominicalis habeatur.

Lectio prima. Secundum Lucam j.
Fuit in diebus Herodis, regis Iudee, sacerdos quidam nomine Zacharias de vice Abia, et vxor illius de filiabus Aaron et nomen eius Elizabeth, et reliqua.
Homilia venerabilis Bede presbiteri.
Uenturus in carne dominus et redemptor noster multos dispensationis sue testes premisit et nuncios, qui diuersis temporibus diuersis Israelitice plebis patribus orti non diuersa fide sed vno eodemque per omnia sensu incarnationis eius mysterium prophetando precinerent.

Lectio secunda.
Horum vltimus et quasi limes quidam legis et euangelij, figure et veritatis Ioannes apparuit domino astante, qui ait: "Lex et prophete vsque ad Ioannem; ex eo regnum dei euangelizatur." Unde etiam plusquam propheta dictus est, quia quem ceteri a longe prophetando solum predixerant, ille et primo venturum prophetando signauit et mox venientem ostendendo monstrauit.

Lectio tertia.
Qui certe gratia dispensationis non solum iustus sed et de pontificali stirpe ortus parentibus natus asseritur. De sacerdotali prosapia ortus est, vt eo potentius imitationem sacerdotij preconaretur, quo ipsum ad sacerdotale genus pertinere claresceret.

Ad primas vesperas
Ⱥ super psalmos Omnia laudate.
Descendit angelus domini ad Zachariam dicens: "Accipe puerum in senectute tua et habebit nomen Ioannes baptista."
Psalmus Laudate, pueri, dominum.
Ⱥ Nazareus vocabitur puer iste, vinum et siceram non bibet et omne immundum non manducabit ex vtero matris sue.
Ⱥ Ipse preibit ante illum in spiritu et virtute Helie parare domino plebem perfectam.
Ⱥ Pro eo, quod non credidisti verbis meis, eris tacens et non poteris loqui vsque in diem natiuitatis eius.
Ⱥ Tu, puer, propheta altissimi vocaberis; preibis ante dominum parare vias eius.

Capitulum Hieremie j.
Priusquam te formarem ex vtero, noui te, et antequam exires de vulua, sanctificaui te et prophetam in gentibus dedi te.
℟ Inter natos mulierum non surrexit maior Ioanne baptista, Qui viam domino preparauit in heremo.
℣ Fuit homo missus a deo, cui nomen Ioannes erat. Qui viam.

Hymnus
Ut queant laxis resonare fibris
mira gestorum famuli tuorum,
solue polluti labij reatum,
sancte Ioannes.
Nuncius celso veniens Olimpo
te patri magnum fore nasciturum,
nomen et vite seriem gerende
ordine promit.
Ille promissi dubius superni
[677 | mm.vj.] perdidit prompte modulos loquele
sed reformasti genitus perempte
organa vocis.
Uentris obstruso positus cubili
senseras regem thalamo manentem;
hinc parens nati meritis vterque
abdita pandit.n328
Laudibus ciues celebrant superni
te, deus simplex pariterque trine,
supplices et nos veniam precamur,
parce redemptis.
Gloriam patri resonemus omnes
et tibi, Christe, genite superne,
cum quibus sanctus simul et creator
spiritus regnat. Amen.
℣ Gloria et honore.
Ⱥ Ingresso Zacharia templum domini apparuit ei Gabriel angelus stans a dextris altaris incensi.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt familia tua per viam salutis incedat et beati Ioannis precursoris hortamenta sectando ad eum, quem predixit, secura perueniat dominum.
Completorium more solito peragatur post confessionem his versibus adiunctis.
℣ Gloria et honore. Posuisti, domine. Corona aurea.

Ad matutinas
Inuitatorium Regem precursoris dominum Uenite adoremus.
Psalmus Uenite.

Hymnus
Antra deserti teneris sub annis
ciuium turmas fugiens petisti,
ne leui saltem maculare vitam
famine posses.
Prebuit hirtum tegimen camelus
artubus sacris, stropheum bidentes,
cui latex haustum, sociata pastum
mella locustis.
Ceteri tantum cecinere vatum
corde presago iubar affuturum;
tu quidem mundi scelus auferentem
indice prodis.
Non fuit vasti spacium per orbis
sanctior quisquam genitus Ioanne,
qui nephas secli meruit lauantem
tingere limphis.
Laudibus ciues.
Gloriam laudis.

In primo nocturno
Ⱥ Priusquam te formarem in vtero, noui te et antequam exires, sanctificaui te.
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Ad omnia, que mittam te, dicit dominus, ibis, ne timeas, et que mandauero tibi, loqueris ad eos.
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Ne timeas a facie eorum, quia ego tecum sum, dicit dominus.
Psalmus Domine, quid.
℣ Gloria et honore coronasti.

Lectio prima.
Beatus baptista Ioannes, cuius nunc festiuitate letamur, sterili ab vtero hodie natus gaudium mundo inuexit. In tantum autem specialis in eo Christi prefulsit electio, vt ante mereretur annunciare dominum, quam nascendi initium vel linguam, que nunciare posset, acciperet.
℟ Descendit angelus domini ad Zachariam dicens: "Accipe puerum in senectute tua Et habebit nomen Ioannes baptista."
℣ Ne timeas, Zacharia, quoniam exaudita est oratio tua et Elizabeth, vxor tua, pariet tibi filium. Et habebit.

Lectio secunda.
[678] Uerum hic omnium beatissimus paruulorum, qui intra adhuc viscera materna conclusus adesse saluatorem mundi, quod necdum sermone poterat, prophetico gaudio reuelauit. Nullus ignorat, charissimi, omnem paruulum materno ab vtero prodeuntem inter ipsa lucis exordia mestis concrepare gemitibus; solus tamen baptista domini vltra legem nascentium natiuitatem suam letitia preuenit.
℟ Gabriel angelus apparuit Zacharie dicens: "Nascetur tibi filius, nomen eius Ioannem vocabis Et multi in natiuitate eius gaudebunt."
℣ Erit enim magnus coram domino, vinum et siceram non bibet. Et.

Lectio tertia.
Et hoc decuit, fratres, vt de matre sterili nasceretur, qui fecunditatem virginis reuelaret, quatenus mirabilem partum mirabiliter natus ostenderet. Denique Elizabeth illa vetus mulier et noua mater, que ante partum suum de futuri filij sui letabatur officio, venienti ad se beate Marie in ipso salutationis occursu ait: "Ex quo facta est vox salutationis tue in auribus meis, exultauit in gaudio infans in vtero meo."
℟ Ipse preibit ante illum in spiritu et virtute Helie, Ut conuertat corda patrum in filios et incredulos ad prudentiam iustorum, parare domino plebem perfectam.
℣ Erit enim magnus coram domino et spiritu sancto replebitur. Ut.

In secundo nocturno
Ⱥ Misit dominus manum suam et tetigit os meum et prophetam in gentibus dedit me dominus.
Psalmus Cum inuocarem.
Ⱥ Ecce dedi verba mea in ore tuo, ecce constitui te super gentes et regna.
Psalmus Uerba mea c.v.
Ⱥ Dominus ab vtero vocauit me, de ventre matris mee recordatus est nominis mei.
Psalmus Domine dominus noster.
℣ Posuisti.

Lectio quarta.
Istud etiam quam stupendum, quam magnificum, quod Zacharias sacerdos, pater futuri prophete, quia hoc ipsum, quod gerebatur, angelo loquenti non credidit, vsum loquendi amisit, donec promissione completa natiuitas noui hominis paterne lingue vincula reseraret. Ecce quid hac, fratres, religione gloriosius? Quid hac insignius fide, in qua sterilis concepit, virgo parturit, mutus loquitur et in secreto maternorum viscerum paruuli totius mundi gaudia futura preludunt?
℟ Fuit homo missus a deo, cui nomen Ioannes erat; hic venit, vt testimonium perhiberet de lumine Et parare domino plebem perfectam.
℣ Erat Ioannes in deserto predicans [679 | mm.vij.] baptismum penitentie. Et.

Lectio quinta.
Nec poterat veteri sub lege ordinem suum mortalis seruare natura‹m›, quando per nouamn329 diuinitatis gratiam nouum salutis omnium mysterium parabatur. Hic ergo est Ioannes, de quo prophetauit Esaias dicens: "Uox clamantis in deserto: 'Parate vias domini, rectas facite semitas dei nostri.'" "Uox," inquit, "clamantis." Quam bene vox dicitur, qui venientem de celestibus in carne hominis vnigenitum dei pleno letus ore clamabat.
℟ Elizabeth Zacharie magnum virum genuit, Ioannem baptistam, precursorem domini, Qui viam domini preparauit in heremo.
℣ Fuit homo missus a deo, cui nomen Ioannes erat. Qui viam.

Lectio sexta.
Recte Ioannes vox dicitur, cuius intonante preconio sacramentum redemptionis humane surda dudum cepit audire mortalitas. Ut enim venerandus baptista muto patri aperuit linguam, ita aures hominum salutaris gratie innouauit auditum. Nascitur enim Ioannes, quia instat iam natiuitas Christi, surrexit nouus lucifer, quia iubar iam vere lucis erupit, dat vocem preco, quia adest iudex. Clamat tuba, quia rex venit et quia processurus est deus, angelus iam precedebat. Uere quia quod supra hominem est referre homo non sufficit, virtutem nascentis angeli angelus loquebatur.
℟ Innuebant patri eius, quem vellet vocari eum, et postulans pugillarem scripsit dicens: "Ioannes est nomen eius."
℣ Apertum est os Zacharie et prophetauit dicens: "Ioannes est."

In tertio nocturno
Ⱥ Posuit os meum dominus quasi gladium acutum, in vmbra manus sue protexit me.
Psalmus Domine, quis a.iiij.
Ⱥ Formans me ab vtero seruum sibi dominus in lucem gentium, vt sim salus eius ab extremis terre.
Psalmus Domine, in virtute a.vj.
Ⱥ Reges videbunt et consurgent principes et adorabunt dominum deum tuum, qui elegit te.
Psalmus Bonum est confiteri f.viij.
℣ Magna est gloria.

Secundum Lucam j.
In illo tempore: Elizabeth impletum est tempus pariendi et peperit filium, et reliqua.
Precursoris domini natiuitas, ‹sicut› sacratissima lectionis euangelice prodit historia, multa miraculorum sublimitate refulget, quia nimirum decebat, vt ille, quo maior inter natos mulierum nemo surrexit, pre ceteris sanctis in ipso mox ortu virtutum iubare claresceret.
℟ Hic est precursor directus et lucerna lucens ante dominum; ipse est enim Ioannes, [680] qui viam domino preparauit in heremo Sed et agnum dei demonstrauit et illuminauit mentes hominum.
℣ Fuit Ioannes in deserto predicans baptismum penitentie in remissionem peccatorum. Sed.

Lectio octaua.
Senes ac diu infecundi parentes dono nobilissime prolis exultant. Ipsi patri, quem incredulitas mutum reddiderat, ad salutandum nouum preconem gratie os et lingua reseratur. Nec solum facultas deum benedicendi restituitur sed de eo etiam prophetandi virtus augetur. Excitati fama facti omnes vicini ammiratione ac metu percelluntur; omnium, qui audiere, circunquaque ad aduentum noui prophete corda preparantur.
℟ Precursor domini venit, de quo ipse testatur: "Nullus maior inter natos mulierum Ioanne baptista."
℣ Hic etenim propheta et plusquam propheta, de quo idem ait: "Nullus."

Lectio nona.
Unde merito etiam sancta per orbem ecclesia, que tot beatorum martyrum victorias, quibus ingressum regni celestis meruere, frequentat, huius tantummodo post dominicum etiam natiuitatis diem celebrare consueuit. Quod nullatenus sine euangelica auctoritate et consuetudine venisse credendum est sed attentius animo recondendum, quia, sicut nato domino pastoribus apparens angelus ait: "Ecce euangeliso vobis gaudium magnum, quod erit omni populo, quia natus est hodie saluator, qui est Christus dominus," ita etiam angelus nasciturum Zacharie predicens Ioannem, "Et erit," inquit, "gaudium tibi et exultatio et multi in natiuitate eius gaudebunt; erit enim magnus coram domino."
℟ Inter natos vt supra ad vesperas.
℣ Corona aurea.

In laudibus
Ⱥ
Elizabeth Zacharie magnum virum genuit, Ioannem baptistam, precursorem domini.
Ⱥ Innuebant patri eius, quem vellet vocari eum, et scripsit dicens: "Ioannes est nomen eius."
Ⱥ Ioannes vocabitur nomen eius et in natiuitate eius multi gaudebunt.
Ⱥ Ioannes est nomen eius, vinum et siceram non bibet et multi in natiuitate eius gaudebunt.
Ⱥ Iste puer magnus coram domino, nam et manus eius cum ipso est.

Capitulum Hieremie j.
Audite, insule, et attendite, populi, de longe: dominus ab vtero vocauit me, de ventre matris mee recordatus est nominis mei.

Hymnus
O nimis felix meritisque celsi,
nesciens labem niuei pudoris,
prepotens martyr heremique cultor,
maxime vatum.
Serta ter denis alios coronant
aucta crementis, duplicata quosdam,
trina centeno cumulata [681 | mm.viij.] fructu
te, sacer, ornant.
Nunc potens nostri meritis opimis
pectoris duros lapides repelle
asperum planans iter et reflexos
dirige calles.
Ut pius mundi sator et redemptor
mentibus pulsa liuione puris
riten330 dignetur veniens sacratos
ponere gressus.
Laudibus ciues.
Gloria patri.
℣ Letabitur iustus.
Ⱥ Apertum est os Zacharie et prophetauit dicens: "Benedictus deus Israel."
Psalmus Benedictus.

Oratio
Deus, qui presentem diem honorabilem nobis in beati Ioannis baptiste natiuitate fecisti, da populis tuis spiritualium gratiam gaudiorum et omnium fidelium mentes dirige in viam salutis eterne. Per.

Ad tertiam
Capitulum Hieremie j.
Ad omnia, que mittam te, ibis et vniuersa, que mandauero tibi, loqueris; ne timeas a facie eorum, quia ego tecum sum et eruam te, dicit dominus.
℟ Gloria et honore.
℣ Posuisti.

Ad sextam
Capitulum ibidem.
Ecce dedi verba mea in ore tuo, ecce constitui te hodie super gentes et super regna, vt euellas et destruas et dissipes et edifices et plantes, dicit dominus omnipotens.
℟ Posuisti.
℣ Corona aurea.

Ad nonam
Capitulum Hieremie j.
Misit dominus manum suam et tetigit os meum et prophetam in gentibus dedit me.
℟ Corona aurea.
℣ Magna est gloria.

Ad secundas vesperas
Antiphone de laudibus cum psalmis Dixit. Confitebor. Beatus vir. Laudate, pueri. Laudate dominum, omnes gentes.

Capitulum Esaie xlix.
Hec dicit dominus formans me ex vtero seruum sibi: Dedi te in lucem gentium, vt sis salus mea vsque ad extremum terre.
℟ Inter natos.
Hymnus Ut queant laxis.
℣ Gloria et honore.
Ⱥ Hodie veri solis ortum precurrens lucifer ortus est mundo, hodie angelus domini Sabaoth, vox precedens verbum prodijt in mundum, hodie legis summa gratie preco Ioannes baptista de sterili matre genitus patris muti linguam resoluit in prophetia; hinc per orbem solennis ecclesia deo leta canit, alleluya, alleluya.
Psalmus Magnificat.

Cum autem dominica infra octauas occurrerit, loco suo cum pleno officio reseruetur et memoria de sancto Ioanne habeatur.

In crastino autem post festum
Ad matutinas
Inuitatorium Regem precursoris.
Hymnus Antra deserti.
Ⱥ Priusquam te.
Psalmus Beatus vir cum ceteris.
℣ Gloria et honore.

Lectio prima.
Illustrem natiuitatem beatissimi Ioannis, cum sanctum euangelium legeretur, audiuimus. Hinc attendat charitas vestra, quam magna sit Ioannis natiuitas. Nam tales dies carnis nulli patriarcharum, nulli prophetarum, nemini apostolorum celebrauit ecclesia: solos duos natales celebrat, huius et Christi. Tempora ipsa, quibus nati sunt ambo, magnum mysterium prefigurant. Ioannes magnus erat homo, sed homo. Tam magnus autem erat homo, vt quicquid plus illo esset, deus esset.
℟ Priusquam te formarem in vtero, [682] noui te, et antequam exires de ventre, sanctificaui te Et prophetam in gentibus dedi te.
℣ Ad omnia, que mittam te, ibis, et que mandauero tibi, loqueris. Et.

Lectio secunda.
Qui post me venit, maior me est. Si maior te est, quid est ipsum maiorem te esse? Audiamus dicentem: "In natis mulierum non surrexit maior Ioanne baptista." Si nemo hominum est maior, quid est ille, qui te maior est? Quid sit, vis audire? In principio erat verbum et verbum erat apud deum et deus erat verbum.
℟ Ecce constitui te hodie super gentes et super regna, dicit dominus, Ut euellas et destruas et edifices et plantes in nomine domini.
℣ Antequam exires de ventre, sanctificaui te et prophetam in gentibus dedi te. Ut.

Lectio tertia.
Et quomodo verbum dei est deus, per quod facta sunt omnia, quod natum est sine initio temporis, per quod facta sunt tempora, natalem inuenit in tempore? Quomodo, inquam, verbum, per quod facta sunt tempora, diem natalem inuenit in tempore? Queris quomodo? Audi ipsum euangelium: Et verbum caro factum est et habitauit in nobis. Natalis Christi natalis est carnis, non verbi. Sed ideo natalis est verbi, quia verbum caro factum est. Natum est verbum sed in carne natum est, non in se. In se autem natum est quidem a patre sed diem natalem non habet in tempore.
℟ Ioannes vocabitur nomen eius, vinum et siceram non bibet Et multi in natiuitate eius gaudebunt.
℣ Ipse preibit ante illum in spiritu et virtute Helye. Et multi.
Ⱥ Et posuerunt omnes, qui audierant, in corde suo dicentes: "Quis, putas, puer iste erit?" Etenim manus domini erat cum illo et Zacharias, pater eius, repletus est spiritu sancto et prophetauit dicens: "Benedictus deus Israel, quia visitauit et fecit redemptionem plebis sue."
Psalmus Benedictus.

Oratio
Concede, quesumus, omnipotens deus, vt qui beati Ioannis baptiste solennia colimus, eius apud te intercessionibus adiuuemur. Per.
Hec oratio quotidie infra octauas dicenda est ad omnes horas. Hore vero diurnales sicut in die sancto habeantur.

IN NATALITIO SANCTORUM MARTYRUM IOANNIS ET PAULI
Ⱥ Isti sunt due oliue et duo candelabra lucentia ante dominum; habent potestatem claudere celum nubibus et aperire portas eius, quia lingue eorum claues celi facte sunt.
Psalmus Magnificat.
Oratio
Quesumus, omnipotens deus, vt nos geminata letitia hodierne festiuitatis [683 | nn.j.] excipiat, que de beatorum Ioannis et Pauli glorificatione procedit, quos eadem fides et passio vere fecit esse germanos. Per.

Commemoratio de sancto Ioanne.
Ⱥ Ex vtero senectutis et sterili Ioannes natus est precursor domini.
℣ Inter natos.
Oratio Concede, quesumus, omnipotens deus.

Inuitatorium Mirabilem deum aa.vij.

Lectio prima.
Iulianus factus imperator, audiens quod Paulus et Ioannes, corpore et spiritu fratres, ex opibus, quas Constantia reliquerat, pauperes recrearent, mandauit eis, vt sicut Constantino et Constantio,n331 sic sibi adhererent. Qui responderunt: "Quia reliquisti religionem virtutibus plenam, ab imperij tui societate nos omnino subtraximus, quia veri christiani sumus."
℟ Isti sunt duo viri misericordie, qui assistunt ante dominum Dominatorem vniuersi terre.
℣ Isti sunt due oliue et duo candelabra lucentia ante dominum. Dominatorem.

Lectio secunda.
Iulianus vero dixit eis: "Ego clericatum in ecclesia obtinui sed considerans vanum esse inertiam sectari bellicis rebus anumum dedi. Uos igitur in aula regia nutriti, venite, vt vos primos habeam in meo palacio. Quod si contemnitis, agam, vt non contemnatis. Undecima die aut amicos vos habeam aut vt hostes puniam." Cui sancti: "Quod tunc facturus es, hodie perfice."
℟ Paulus et Ioannes dixerunt ad Terencianum: "Si tuus dominus est Iulianus, habeto partem cum illo; nobis alius non est nisi dominus Iesus Christus."
℣ Semel enim a facie dei proiectus vult et alios secum in interitum deuenire. Si.

Lectio tertia.
Cum ergo sacrificare nollent, tertia noctis hora transacta Terentianus, vt iuxta placitum Iuliani sine strepitu puniret eos, foueam intra domum eorum fieri fecit ibique decollatos abscondit diuulgans, quod iussu Cesaris in exilium missi fuissent. Nec multo post Iulianus in bello interficitur. Terentianus autem, cuius filius ad corpora sanctorum mundatus est, ad fidem conuertitur, a quo etiam descripta est hec passio sanctorum.
℟ Beati martyres Christi Ioannes et Paulus dixerunt Iuliano: "Nobis autem alius non est nisi vnus deus, Pater et filius et spiritus sanctus."
℣ Una fides, vnum baptisma erat in eis. Pater.

In laudibus
Ⱥ
Paulus et Ioannes dixerunt ad Iulianum: "Nos vnum deum colimus, qui fecit celum et terram."
Psalmus Dominus regnauit.
Ⱥ Paulus et Ioannes dixerunt ad Terentianum: "Si tuus est dominus Iulianus, habeto partem cum illo; nobis alius non est [684] nisi dominus Iesus Christus."
Ⱥ Ioannes et Paulus cognoscentes tyrannidem Iuliani facultates suas pauperibus erogare ceperunt.
Ⱥ Sancti spiritus et anime iustorum, hymnum dicite deo ineternum.
Ⱥ Ioannes et Paulus dixerunt ad Gallicanum: "Fac votum deo celi et eris victor melior quam fuisti."
Ⱥ Astiterunt iusti ante dominum et ab inuicem non sunt separati, calicem domini biberunt et amici dei appellati sunt.
Psalmus Benedictus.

Commemoratio de sancto Ioanne.
Ⱥ Elizabeth Zacharie.
℣ Fuit homo missus.
Oratio Concede.

Ad vesperas
Ⱥ Elizabeth.
Psalmi de die.
Capitulum, quod in die sancto dicebatur.

Ad secundas vesperas
Hymnus Ut queant.
℣ Gloria et honore.
Ⱥ Puer, qui natus est nobis, plusquam propheta est; hic est enim, de quo saluator ait: "Inter natos mulierum non surrexit maior Ioanne baptista."
Psalmus Magnificat.

Ad matutinas
Inuitatorium, hymni, antiphone cum psalmis et laudes et hore diurnales sicut in crastino post diem sanctum notatum est.
℣ Posuisti, domine.

Lectio prima.
In natis enim mulierum nemo exurrexit maior Ioanne baptista. Solus ei prelatus est, per quem creatus est. Mira quippe res facta est, vt eum nascendo precederet, sine cuius opere omnino nasci non potuit. Merito iste vox, ille verbum. Nam iste dixit: Ego vox clamantis in deserto. De illo autem dictum est: In principio erat verbum. Ille in principio verbum ante mundum, iste in vltimo vox ante verbum. Uerbum promitur post intellectum, vox post silentium.
℟ Fuit homo.

Lectio secunda.
Itaque Maria Christum pariendo credit, Zacharias Ioannem generaturus obmutuit. Denique ille natus est de iuuencula florente, iste de senecta deficiente. Illum oportet crescere, me autem minui. Nam omnis legalis et prophetica pronunciatio ante Christum emissa tanquam vox ante verbum vsque ad Ioannem fuit, in quo vltime figure cessauerunt.
℟ Elizabeth Zacharie.

Lectio tertia.
Quicquid est humane iusticie, quousque homo possit proficere, consummatum fuerat in Ioanne. Isto ergo amplior nemo posset esse homo. Uerum quia in gratia christiana id precipue commendatur, id discitur, vt nemo glorietur in homine, sed qui gloriatur in domino glorietur, homo de deo, seruus de domino. Deus quidem in seipso nec minuitur nec augetur. Sed in hominibus quanto magis magisque vera pietate proficimus, crescit diuina gratia, minuitur humana potentia, donec ad illam perfectionem perducatur templum dei, quod est in membris omnibus Christi, vt euacuato omni principatu et potestate et virtute sit deus omnia in omnibus, qui est benedictus in omnibus seculis. Amen.
℟ Innuebant patri eius, quem vellet vocari eum, Et postulans pugillarem scripsit dicens: "Ioannes [685 | nn.ij.] est nomen eius."
℣ Uicini quoque et cognati eius venerunt circuncidere puerum et sciscitati sunt eum, quo nomine vocaretur. Et.
Ⱥ Nazareus vocabitur puer iste, vinum et siceram non bibet et omne immundum non manducabit ex vtero matris sue.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Omnia ferialiter habeantur propter vigiliam sequentis diei.
Post Benedicamus commemoratio de sancto Leone confessore et episcopo.
Hymnus.
Ⱥ Confessor domini bb.iij.

Oratio
Deus, qui beatum Leonem pontificem sanctorum tuorum meritis coequasti, concede propitius, vt qui commemorationis eius festa percolimus, vite quoque imitemur exempla. Per.

Postea de Ioanne.
Ⱥ Inter natos mulierum nemo sacratissimo maior natus est Ioanne, celi regis preuio, cuius ope delictorum condonetur venia et perennis vite summa capiamus premia.
℣ Fuit homo.
Postea solite commemorationes.
Matutine ferialiter cantentur cum horis diurnalibus cum homilia sequenti.

Lectio septima. Secundum Ioannem xxj.
In illo tempore: Dixit Iesus Symoni Petro: "Symon Ioannis, diligis me plus his?" Dicit ei: "Etiam, domine, tu scis, quia amo te," et reliqua.
Homilia venerabilis Bede presbiteris.
Uirtutem nobis perfecte dilectionis presens sancti euangelij lectio commendat. Perfecta etenim dilectio est, qua deum ex toto corde, tota anima, tota virtute, proximum autem tanquam nosmetipsos diligere iubemur. Et neutra harum dilectionum sine altera valet esse perfecta, quia nec deus vere sine proximo nec sine deo vere potest proximus amari.

Lectio octaua.
Unde totiens dominus interrogato Petro, an se diligeret, et ille respondente, quod eum ipso teste diligeret, adiungebat per singula ita concludens: "Pasce oues meas," siue, "pasce agnos meos," acsi aperte diceret: Hec sola et vera est probatio integri in dominum amoris, si erga fratresn332 studueris curam solliciti exercere laboris.

Lectio nona.
Quicunque ergo fratri opus pietatis, quod valet, impendere negligit, minus se conditorem diligere ostendit, cuius mandatum in sustentanda proximi necessitate contemnit.n333 Que profecto charitas, quoniam sine diuine gratie inspiratione minime possit haberi, tacite quodammodo dominus insinuat, qui Petrum de illa interrogans Symonem eum Ioannis, quod nunquam alias, cognominat. "Symon," inquit, "Ioannis, diligis me plus his?" Qui ergo ceteris fragrantius dominum amare probatur, filius Ioannis cognominatur, quia nimirum virtus eiusdem [686] amoris non nisi per gratiam spiritus concipitur.

Commemoratio de sancto Leone.
Ⱥ Ecce adest.

Et de sancto Ioanne.
Ⱥ Innuebant.
℣ Inter natos.
Oratio Concede.
Et commemorationes solite.
Nona de futuro habeatur festo.
Si hec vigilia in dominica euenerit, officij eius penitus nulla mentio agatur.

DE SANCTO PETRO
Ad primas vesperas
Antiphone super Omnia laudate
Petrus ad se reuersus dixit: "Nunc scio vere, quia misit dominus angelum suum et eripuit me de manu Herodis et de omni expectatione plebis Iudeorum."
Psalmus Laudate, pueri.
Ⱥ Cunque vidisset ventum validum venientem, timuit, et cum cepisset mergi, clamauit dicens: "Domine, saluum me fac."
Ⱥ "Domine, si tu es, iube me venire ad te super aquas." Et extendens Iesus manum apprehendit eum et dixit Iesus: "Modice fidei, quare dubitasti?"
Ⱥ "Quem dicunt homines esse filium hominis?" dixit Iesus discipulis suis. Respondens Petrus dixit: "Tu es Christus, filius dei viui." "Et ego dico tibi, quia tu es Petrus et super hanc petram edificabo ecclesiam meam."
Ⱥ Solue iubente deo terrarum, Petre, cathenas, qui facis, vt pateant celestia regna beatis.

Capitulum Apocalipsis xj.
Isti sunt due oliue et duo candelabra lucentia ante dominum; habent potestatem claudere celum nubibus et aperire portas eius, quia lingue eorum claues celi facte sunt.
℟ Cornelius centurio, vir religiosus ac timens deum, vidit manifeste angelum dei dicentem sibi: "Corneli, mitte et accersi Symonem, qui cognominatur Petrus: hic dicet tibi, quid te oporteat facere."
℣ Cum orasset Cornelius nondum in Christo renatus, apparuit ei angelus dicens: "Corneli."

Hymnus
Felix per omnes festum mundi cardines
apostolorum prepollet alacriter
Petri beati, Pauli sacratissimi,
quos Christus almo consecrauit sanguine,
ecclesiarum deputauit principes.
Hij sunt oliue due coram domino
et candelabra luce radiantia,
preclara celi duo luminaria,
fortia soluunt peccatorum vincula,
portas Olimpi reserant fidelibus.
Habent supernas potestatem claudere
sermone sedes, pandere splendentia
lumina poli super alta sidera,
lingue eorum claues celi facte sunt,
laruas repellunt vltra mundi limitem.
Petrus beatus cathenarum laqueos
Christo iubente rupit mirabiliter,
custos ouilis et doctor ecclesie
pastorque gregis, conseruator omnium
arcens luporum truculentam rabiem.
Quodcunque vinclis super terram strinxerit,
erit in astris religatum fortiter,
et quod resoluit in terris arbitrio,
erit solutum super celi radium,
in fine mundi iudex erit seculi.
Non impar [687 | nn.iij.] Paulus huic, doctor gentium,
electionis templum sacratissimum
in morte compar, in corona particeps,
ambo lucerne et decus ecclesie
in orbe claro choruscant vibramine.
O Roma felix, que tantorum principum
es purpurata precioso sanguine,
excellis omnem mundi pulchritudinem
non laude tua sed sanctorum meritis,
quos cruentatis iugulasti gladijs.
Uos ergo modo, gloriosi martyres,
Petre beate, Paule mundi lilium,
celestis aule triumphales milites,
precibus almis vestris nos ab omnibus
munite malis, ferte super sidera.
Gloria deo per immensa secula,
sit tibi, nate, decus et imperium,
honor, potestas sanctoque spiritui,
sit trinitati salus indiuidua
per infinita seculorum secula. Amen.
℣ In omnem terram.
Ⱥ Cum esset Petrus in cruce, orabat dominum dicens: "Gratias ago tibi, pastor bone, qui me ad hanc gloriam perducere dignatus es; peto ergo, vt oues, quas tradidisti michi, participentur mecum de gratia tua in sempiternum."
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui nobis beatorum apostolorum Petri et Pauli natalitia gloriosa preire concedis, tribue, quesumus, eorum nos semper beneficijs preueniri et orationibus adiuuari. Per.
Inuitatorium Tu es pastor ouium, princeps apostolorum; Tibi tradidit deus claues regni celorum.
Psalmus Uenite.
Hymnus Felix per omnes.

In primo nocturno
Ⱥ In plateis ponebantur infirmi in lectulis, vt veniente Petro saltem vmbra illius obumbraret quemquam illorum et liberarentur ab infirmitatibus suis.
Psalmus Celi enarrant a.vj.
Ⱥ Ait Petrus principibus sacerdotum: "Iesum, quem vos interemistis suspendentes in ligno, hunc deus suscitauit et principem ac saluatorem exaltauit ad dandam penitentiam in remissionem peccatorum.
Psalmus Benedicamus c.iij.
Ⱥ Petrus apostolus dixit paralitico: "Enea, sanet te dominus Iesus Christus: surge et sterne tibi," qui continuo surrexit et omnes, qui viderunt, conuersi sunt ad dominum.
Psalmus Eructauit c.8.
℣ In omnem terram.

Lectio prima.
Simon Petrus, filius Ioannis, prouincie Galilee, vico Bethsaida, frater Andree apostoli et princeps apostolorum, post episcopatum Anthiocensis ecclesie et predicationem dispersionis eorum, qui de circuncisione crediderant, in Ponto, Galacia, Capadocia, Asya, Bithinia, secundo Claudij anno ad expugnandum Symonem magum Romam venit.
℟ Symon Petre, antequam de naui vocarem te, [688] noui te et super plebem meam principem constitui te Et claues regni celorum tradidi tibi.
℣ Quodcunque ligaueris super terram, erit ligatum et in celis, et quodcunque solueris super terram, erit solutum et in celis. Et claues.

Lectio secunda.
Ibi quoque viginti annis cathedram sacerdotalem tenuit vsque ad vltimum annum Neronis, id est quartumdecimum. Et affixus cruci martyrio coronatus est capite ad terram verso et in sublime pedibus eleuatis asserens indignum se, quod sic crucifigeretur, vt dominus suus.
℟ "Si diligis me, Symon Petre, pasce oues meas." "Domine, tu nosti, quia amo te Et animam meam pono pro te."
℣ Et si oportuerit me mori tecum, non te negabo. Et animam meam.

Lectio tertia.
Scripsit autem duas epistolas, que canonice nominantur, quarum secunda a plerisque eius negatur propter stili cum priore distantiam. Sed et euangelium eius iuxta Marcum, qui auditor eius et interpres fuit, huius dicitur. Sepultus autem est Rome in Uaticano iuxta viam triumphalem et totius orbis veneratione celebratur.
℟ Petre, amas me quere supra in cathedra Petri hh.vij.

In secundo nocturno
Ⱥ Factum est, vt quedam discipula nomine Thabita, plena operibus bonis et elemosinis, infirmata moreretur; miserunt autem apostoli ad Petrum rogantes: "Ne pigriteris venire vsque ad nos."
Psalmus Om‹n›es gentes d.j.
Ⱥ Adueniente Petro circunsteterunt illum omnes vidue flentes et ostendentes tunicas et vestes, quas faciebat illis Dorchas.
Psalmus Exaudi, deus, deprecationem d.v.
Ⱥ Ponens Petrus genua sua orabat et conuersus ad corpus dixit: "Tabita, surge," at illa aperuit oculos et viso Petro resedit, dansque illi manum erexit eam et sanctis ac viduis assignauit viuam.
Psalmus Exaudi, deus, orationem meam d.v.
℣ Constitues.

Lectio quarta.
Porro Linus papa describens eius passionem dicit: Qui cum ad preces eius Symon magus simulans se velle volare precipitatus expirasset, Nero, qui familiaris mago fuerat, dedit preceptum de morte eius. Cum autem ad preces fidelium vrbem egrederetur, occurrit ei dominus, quem adorans ait: "Domine, quo vadis?" Cui dominus: "Uenio Romam iterum crucifigi."
℟ "Quem dicunt homines esse filium hominis?" dixit Iesus discipulis suis. Respondens Petrus dixit: "Tu es Christus, filius dei viui." "Et ego dico tibi, quia tu es Petrus et super hanc petram edificabo ecclesiam meam."
℣ Beatus es, [689 | nn.iiij.] Symon Bariona, quia caro ‹et› sanguis non reuelauit tibi sed pater meus, qui in celis est. Et ego.

Lectio quinta.
Intelligens autem Petrus, quod esset voluntas dei, vt in Roma crucifigeretur, reuersus narrauit hec fratribus. Superuenientes vero quatuor apparitores statuerunt eum coram Agrippa prefecto, vbi facies eius facta est sicut sol. Cum autem positus fuisset in cruce versis pedibus sursum et capite deorsum, vt ipse rogauit, cepit de cruce populum consolari. Et viderunt qui legerunt angelos stantes cum coronis de floribus et Petrum erectum accipientem librum a Christo et inde que loquebatur legentem.
℟ Tu es Petrus et super hanc petram edificabo ecclesiam meam et porte inferi non preualebunt aduersus eam Et tibi dabo claues regni celorum.
℣ Quodcunque ligauerisn334 super terram, erit ligatum et in celis, et quodcunque solueris super terram, erit solutum et in celis. Et tibi.

Lectio sexta.
Uidens autem, quod demonstrata esset gloria sua fidelibus, gratias egit deo et commendans ei gregem suum oratione deuota, cum omnes respondissent:n335 "Amen," migrauit ad Christum. Mox autem apparuerunt viri sancti nimio splendore amicti, quos nemo vnquam viderat, qui dixerunt ad populum: "Gaudete, quia intercessorem magnum et continuum meruistis habere apud Christum." Et cum Marcello sepelierunt eum.
℟ Quodcunque ligauerisn336 quere supra in cathedra ii.j.

In tertio nocturno
Ⱥ Cornelius centurio, vir religiosus ac timens deum, vidit manifeste angelum dei dicentem sibi: "Corneli, mitte et accersi Symonem, qui cognominatur Petrus; hic dicet tibi quid te oporteat facere."
Psalmus Confitebimur e.ij.
Ⱥ Aperiens Petrus os suum dixit: "In veritate comperi, quoniam non est personarum acceptor deus, sed in omni gente qui timet deum et operatur iustitiam acceptus est illi.
Psalmus Dominus regnauit, exultet.
Ⱥ Adhuc loquente Petro cecidit spiritus sanctus super omnes, qui audiebant verbum, et erant loquentes linguis et magnificantes deum; tunc Petrus iussit eos baptizari in nomine domini Iesu Christi.
Psalmus Dominus regnauit, irascantur f.iij.
℣ Dedisti hereditatem.

Lectio septima.
In illo tempore: Uenit Iesus in partes Cesaree Philippi hh.viij.
℟ "Domine, si tu es, iube me venire ad te super aquas," et extendens manum apprehendit eum Et dixit Iesus: "Modice fidei, quare dubitasti?"
℣ Cunque vidisset ventum validum venientem, timuit, [690] et cum cepisset mergi, clamauit dicens: "Domine, saluum me fac!" Et dixit.
℟ Tu es pastor ouium, princeps apostolorum, tibi tradidit deus omnia regna mundi Et ideo tradite sunt tibi claues regni celorum.
℣ Tibi enim a domino collata est potestas ligandi atque soluendi. Et.
℟ Cornelius centurio supra ad vesperas.
Te deum.
℣ Annunciauerunt opera dei.

In laudibus
Ⱥ
Petrus et Ioannes ascendebant in templum ad horam orationis nonam.
Ⱥ Argentum et aurum non est michi; quod autem habeo, hoc tibi do.
Ⱥ Dixit angelus ad Petrum: "Circunda tibi vestimentum tuum et sequere me."
Ⱥ Misit dominus angelum suum et liberauit me de manu Herodis, alleluya.
Ⱥ Solue iubente deo terrarum, Petre, catenas, qui facis, vt pateant celestia regna beatis.
Capitulum Actuum xij.
Petrus quidem seruabatur in carcere. Oratio autem fiebat sine intermissione ab ecclesia ad deum pro eo.

Hymnus
Aurea luce et decore roseo,
lux lucis, omne perfudisti seculum
decorans celos inclito martyrio
hac sacra die, quen337 dat reis veniam.
Ianitor celi, doctor orbis pariter,
iudices secli, vera mundi lumina,
per crucem alter, alter ense triumphans
vite senatum laureati possident.
Iam bone pastor, Petre clemens, accipe
vota precantum et peccati vincula
resolue tibi potestate tradita,
qua cunctis celum verbo claudis, aperis.
Doctor egregie, Paule, mores instrue
et mente polum nos transferre satage,
donec perfectum largiatur plenus
euacuato, quod ex parte gerimus.
Oliue bine pietatis vnice,
fide deuotos, spe robustos maxime,
fonte repletos charitatis gemine
post mortem carnis impetrate viuere.
Sit trinitati sempiterna gloria,
honor, potestas atque iubilatio
in vnitate, cui manet imperium
ex tunc et modo per eterna secula. Amen.
℣ Nimis honorati.
Ⱥ Hodie illuxit nobis letus dies, in quo summi regis senatores, apostolorum principes Petrus et Paulus, ad supernam angelorum curiam, alter cruce, alter gladio, peruenere, quapropter leto ore dicamus omnes alleluya.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Deus, qui hodiernam diem apostolorum tuorum Petri et Pauli martyrio consecrasti, da ecclesie tue eorum in omnibus sequi preceptum, per quos religionis sumpsit exordium. Per dominum.

Ad tertiam
Capitulum Actuum xij.
Angelus domini astitit et lumen refulsit in habitaculo carceris percussoque latere [691 | nn.v.] Petri excitauit eum dicens: "Surge velociter," et ceciderunt catene de manibus eius.
℟ In omnem terram vt supra de apostolis.
℣ Constitues.

Ad sextam
Capitulum Actuum xij.
Exiens Petrus sequebatur eum et nesciebat, quia verum est, quod fiebat per angelum.
℟ Constitues.
℣ Annunciauerunt.

Ad nonam
Capitulum ibidem.
Transeuntes autem primam et secundam custodiam venerunt ad portam ferream, que ducit ad ciuitatem, que vltro aperta est eis.
℟ Annunciauerunt.
℣ Nimis honorati.

Ad secundas vesperas
Ⱥ super psalmos Iurauit dominus vt supra aa.iij. cum ceteris.

Capitulum Zacharie iiij.
Uidi candelabrum aureum totum et lampas eius super caput ipsius et due oliue super illud, vna a dextris et vna a sinistris eius.
℟ Cornelius centurio.
Hymnus Felix per omnes.
℣ In omnem terram.
Ⱥ Hodie Symon Petrus ascendit crucis patibulum, hodie clauicularius regni gaudens migrauit ad Christum, hodie Paulus apostolus, luminare orbis terre, inclinato capite martyrio coronatus est, alleluya.
Psalmus Magnificat.

In crastino.
Inuitatorium Laudemus deum nostrum In solennitate apostoli Pauli.
Psalmus Uenite.
Hymnus Eterna Christi aa.ij.
Antiphone cum psalmis et versiculis, responsoria cum laudibus habeantur vt in die conuersionis eiusdem vt supra gg.vj.

Lectio prima.
Cum Paulus venisset Romam, conduxit hospicium extra vrbem, vbi cum Luca et Tyto, quos ibidem eum expectantes letus inuenit, et cum alijs fratribus tractabat de verbo dei. Fama vero eius insignijs et doctrina, que iam in toto orbe sonuerat, per vrbem et regionem vicinam diffundebatur et ad predicationem eius multitudo maxima adiungebatur fidei, philosophos reuincebat. Institutor etiam Neronis factus est ei amicus, quamuis se mutuo videre non auderent.

Lectio secunda.
Tandem cum Patroclus, pincerna regis, quem cadentem de fenestra, cum eius predicationem audiret, mortuum resuscitauerat Paulus, et alij quidam de ministris eius coram Cesare recognoscerent se esse de militibus Christi regis inuicti, iratus rex fecit huiusmodi milites inquiri. Inter quos Paulus catenatus, dux eorum et aliorum, adductus est. Cum autem Nero diceret ei, quomodo ausus esset de regno suo milites alij regi colligere, respondit Paulus: "Non solum in tuo angulo sed de toto orbe colligimus milites eterno regi." Hac ergo occasione innumerabiles christiani sunt interempti et ipse tanquam reus maiestatis sententiam decollationis accepit.

Lectio tertia.
[692] Porro de passione eius scribit Dionysius ad Timotheum in hunc modum: Saluto te, diuinum discipulum et filium spiritualis patris, qui fuit pater patrum, doctor doctorum et pastor pastorum, abyssum sapientie, fistulam altissonam, predicatorem veritatis infatigabilem, Paulum, dico, nobilissimum apostolum, qui ecclesias illuminauit, confirmauit christianos, confregit portas peccati, deiecit idolorum templa, aras deiecit et humiliauit habitacula demonum et cessare fecit solennitates eorum.

Lectio quarta.
In hora autem illa tristicie, frater mi dilecte, dicente carnifice Paulo: "Collum para," suspexit in celum muniens frontem et pectus signo crucis et dixit: "Domine mi Iesu Christe, in manus tuas commendo spiritum meum." Et tunc extendit collum et suscepit coronam. Ue michi, quoniam in illa hora intuitus sum corpus sanctum sanguine innocenti cruentatum. Heu michi, pater mi spiritualis et magister, quo ibo te querere, gloria christianorum? O lux veritatis, quid dicam discipulis tuis aut quis eorum vtilis erit tibi, et mittam eum ad te sed de cetero nemine indiges. Nam introisti ad deum tuum, quem toto corde desiderasti.

Lectio quinta.
Sit tibi notum insuper, quod cum Paulum decollauerunt, caput separauerunt de corpore proijcientes in vallem. Post multum autem tempus, cum mundaretur fossa, proiectum est caput sancti Pauli cum alijs purgamentis. Quidam autem pastor iuxta locum iter faciens leuauit illud in virga sua et fixit iuxta caulas ouium suarum. Uidit autem in eadem nocte super caput illud lucem et gloriam ineffabilem et hoc per tres noctes continuas. Et ingressus vrbem significauit domino suo, quod viderat.

Lectio sexta.
Egressus autem dominus suus vidit, vt pastor viderat, et nunciauit Fabellio, patriarche Romano, et omnibus presbiteris et principibus populi. Et egressi portauerunt illud super mensam auream et posuerunt caput ad pedes corporis petentes misericordiam domini, vt, si caput hoc abscisum est ab hoc corpore, conuertatur corpus et iungatur capiti, et firmata est sententia hec ad arbitrium patriarche; et dum orarent, versum est corpus et caput coniunctum est in iunctura colli in locum suum. Et omnes, qui viderant, admirati sunt dantes gloriam altissimo.

Lectio septima. Secundum Matheum xix.
In illo tempore: Dixit Symon Petrus ad Iesum: "Ecce nos reliquimus omnia et secuti sumus te," vt supra bb.vj.

[693 | nn.vj.] Ad laudes
Capitulum Galatarum j.
Fratres, notum facio vobis euangelium, quod euangelizatum est a me, quia non est secundum hominem neque ego ab homine accepi illud neque didici sed per reuelationem Iesu Christi.
Hymnus Exultet celum.
℣ Nimis honorati.
Ⱥ Ego enim iam delibor et tempus mee resolutionis instat; bonum certamen certaui, cursum consummaui, fidem seruaui, reposita est mihi corona iusticie, quam reddet michi dominus in illa die, iustus iudex.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui multitudinem gentium beati Pauli apostoli predicatione docuisti, da nobis, quesumus, vt cuius natalicia colimus, eius patrocinia sentiamus. Per.

Commemoratio de sancto Petro.
Ⱥ Beatus Petrus apostolus vidit sibi Christum occurrere; adorans eum ait: "Domine, quo vadis?" "Uenio Romam iterum crucifigi."
℣ Tu es Petrus.
Oratio vt in cathedra habeatur, vt supra hh.vij.

Ad tertiam
Capitulum Galatarum ij.
Qui operatus est Petro in apostolatum, operatus est et michi inter gentes et cognouerunt gratiam, que data est michi a Christo domino.
℟ In omnem terram.
℣ Constitues eos.

Ad sextam
Capitulum ij Thimotei j.
Scio, cui credidi, et certus sum, quia potens est depositum meum seruare in illum diem iustus iudex.
℟ Constitues.
℣ Annunciauerunt.

Ad nonam
Capitulum Galatarum vij.
Michi Christus viuere est et mori lucrum, gloriari me oportet in cruce domini nostri Iesu Christi, per quem michi mundus crucifixus est et ego mundo.
℟ Annunciauerunt.
℣ Nimis.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Iurauit cum ceteris.
Capitulum Fratres, notum facio.
℟ Magnus sanctus Paulus gg.vij.
Hymnus Exultet aa.iij.
℣ In omnem.
Ⱥ O gloriosum lumen.

Commemoratio de sancto Ioanne.
Ⱥ Ingresso Zacharia aa.8.
℣ Fuit homo.
Oratio Deus, qui presentem.

Postea de sancto Petro.
Ⱥ Tu es pastor hh.7.
℣ Tu es Petrus.
Oratio Deus, qui beato Petro hh.7.

IN CRASTINO
Ad matutinas
inuitatorium, hymnus, antiphone super psalmos cum ipsis psalmis et versiculis et alia omnia vsque ad fine‹m› matutinarum peragantur cum horis diurnalibus vt in die sancto cum tribus lectionibus et his responsorijs:
℟ Hic est precursor mm.7.
℟ Precursor.
℟ Inter natos.
Ⱥ Factum est in die octauo, venerunt circuncidere puerum et vocauit eum nomine patris sui Zachariam; et respondens mater eius dixit: "Nequaquam, sed vocabitur Ioannes."
Psalmus Benedictus.
Oratio Deus, qui presentem.

Commemoratio de apostolis.
Ⱥ Gloriosi principes terre, quomodo in vita sua dilexerunt se, ita et in morte non sunt separati.
℣ Nimis honorati.
Oratio Deus, qui hodiernam.
Quando autem hec festiuitas in dominica occurrit, matutine cum horis diurnalibus cum ceteris de sancto Ioanne pleniter peragantur cum nouem lectionibus sicut in die sancto.

Lectio prima.
[694] Ad illuminandum humanum genus, quod per inuidiam diaboli perierat, scire et intelligere debemus, dilectissimi fratres, quia dominus et saluator noster multas lucernas accendere dignatus est in mundo: primum patriarchas, deinde prophetas. Inter quos maxime sanctus Ioannes sicut sol inter omnia sidera clarior lucescit in celo et ita maior spiritu prophetie apparuit in mundo.

Lectio secunda.
Qui primus baptista fuit in mundo et precursor domini, qui natus est transactis annis ab origine mundi quinque milia et centum viginti octo et mensibus sex Octauiano imperium mundi tenente, qui secundus imperator de Romanis fuit. Regnauerat enim ante eum Iulius Cesar, qui primum abstulerat regnum a Grecis. Inde igitur acceperunt Romani imperium mundi. Et ille Octauianus omnes partes terre primus scire voluit et prouincias et linguas et ciuitates et postea ponere habitatores in eis et censum.

Lectio tertia.
In huius quidem diebus natus est Ioannes baptista, qui antequam in vtero conciperetur, predictus quidem fuerat parentibus suis ab angelo nunciante ad Zachariam, patrem eius, in templo, sicut euangelista explanat dicens: Ingressus est Zacharias in templum domini, vt incensum poneret, id est adoraret, circa altaria dei. Et ecce angelus domini apparuit illi stans a dextris altaris incensi et dicebat ei: "Ecce euangelizo tibi, quia filium habebis et vocabis nomen eius Ioannem. Et erit tibi gaudium magnum et exultatio et multi in natiuitate eius gaudebunt."

Lectio quarta.
Solius domini et Marie et beati Ioannis dies natiuitas in vniuerso mundo celebratur et colitur. Magnus est igitur vir, fratres karissimi, cuius dies natiuitatis, sicut natalis domini et beate Marie, ab omni ecclesia colitur, quod nulli patriarcharum, nulli prophetarum, nulli apostolorum, nulli sanctorum meminimus esse attributum. Magnus est ergo sanctus Ioannes et egregius, de cuius magnitudine et excellentia saluator testimonium dulcedinis perhibet dicens: "Non surrexit inter natos mulierum maior Ioanne baptista."

Lectio quinta.
Antecedit enim prophetas, supergreditur patriarchas, eminet vniuersis, precellit cunctos et quicunque de muliere nascitur, inferior est Ioanne. Sed fortasse aliquis dicit: "Si inter natos mulierum maior est Ioannes, maior est saluatore." Absit hoc credi a fidelibus. Ioannes enim natus est mulieris, Christus autem [695 | nn.vij.] virginis. De cuius excellentia idem Ioannes testimonium perhibuit dicens: "Me oportet minui, illum autem crescere," et iterum: "Qui post me venit, ante me factus est, cuius non sum dignus corrigiam calciamenti soluere."

DE UISITATIONE MARIE
Ad primas vesperas
Antiphone de laudibus.
Psalmus Laudate per omnia.

Capitulum Ecclesiastici xxiiij.
Ego quasi therebintus extendi ramos meos et rami mei honoris et gratie; ego quasi vitis fructificaui suauitatem odoris et flores mei fructus honoris et honestatis.
℟ Beatam me dicent vt infra, responsorium nonum.
Hymnus Aue maris stella cc.viij.
℣ Diffusa.
Ⱥ Hodie Ioannes spiritu sancto repletus dominum, quem verbis laudare non potuit, corporis obsequio recognouit; beata Elizabeth, quam mater domini visitauit, vt Ioannes in vtero suo spiritum sanctificationis accipiens precursoris officium inchoaret.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, cuius vnigenitus vtero adhuc virginis clausus Ioannem baptistam Maria salutante spiritusancto, priusquam nasceretur, impleuit, da ecclesie tue, vt quos spirituali regeneratione concepit, purificatos tibi filios pariat adoptionis. Per eundem et eiusdem. Completorium solito more fiat de beata virgine cum versiculis post confessionem:
℣ Aue Maria.
℣ Post partum.
℣ Speciosa.

Ad matutinas
Inuitatorium Hodie beatus Ioannes vtero parentis inclusus Christi euangelizauit aduentum, Uenite adoramus dominum.
Psalmus Uenite.
Hymnus Quem terra cc.viij.

In primo nocturno
Ⱥ Repletus spiritusancto Ioannes nondum seipsum sentiens virginis matris presensit aduentum.
Psalmus Domine dominus.
Ⱥ Adueniente, que Christum gestabat in vtero, Ioannes exiliens in occursum eius gestiuit erumpere.
Psalmus Celi enarrant a.vj.
Ⱥ In ipso salutationis occursu infans in vtero virtutem venientis expertus gaudio et exultatione repletur.
Psalmus Domini est terra b.ij.
℣ Diffusa.

Lectio prima.
Hodierne festiuitatis ratio atque causa, dilectissimi, deuotionem vestram latere non potest. Quippe quam euangelicus sermo singulis vertentibus annis tam luculenter ‹et› aperte percenset, vt ignorare fas non sit, quod totiens fuerit in omnium auribus claris ecclesie vocibus repetitum. Uerum quoniam res diuinis mysterijs plena est et multis ac magnis fecunda sacramentis, audebo equidem de diuina largitate confisus aliquid loqui, vt quod pro fidei pietate factum esse credidistis, eterno dei consilio non ab re sic fuisse faciendum admiremini, et in communi gaudio tanto sit huius diei pietas religiosior, quanto [696] amplius fuerit singulis solennitas intellecta.
℟ Ut audiuit Elizabeth salutationem Marie, exultauit infans in vtero eius, Et audiens verba domini per os virginis pertonantis in occursum eius gestiuit erumpere.
℣ Uadam et videbo visionem hanc magnam, quare rubus non comburatur et ardeat. Et.

Lectio secunda.
Unigenitus igitur dei filius quamprimum in vtero intemerate virginis mortalitatis nostre dignatus est inire consortium, renouationis humane cepit sacramenta contexere. Nam licet intra maternorum viscerum lateret angustias, potentiam tamen, quam habet cum patre communem, neque assumpte carnis infirmitas neque parentis vteri potuit artitudo perstringere, quin salutis nostre iam tum fundamenta disponens clausum quoque parentis vtero materna Ioannem visitatione delegit, qui sui aduentus factus precursor et preco noui testamenti populum antecederet atque, vt tanquam strennuus dux exercitus domini aduersus visibiles et inuisibiles hostes christianitatis vexilla deferret intrepidus, intra viscera adhuc parentis inclusum armis hunc insuperabilibus insigniuit.
℟ In ipso salutationis occursu infans in vtero gaudio et exultatione repletur et Elizabeth voce magna clamauit: "Unde hoc michi, vt veniat mater domini mei ad me?"
℣ Tu gloria Hierusalem, tu leticia Israel, tu honorificentia populi nostri. Unde hoc.

Lectio tertia.
Decebat enim illum, qui primus omnium in clientela Christi accitus est et tam noua tamque insolita ratione insertus corpori eius, cunctis mortalibus non modo sanctitate verumetiam officio ac dignitate prestare, vt ex eo iam tempore credamus eum singularem illam prerogatiuam consecutum, que non cuiuslibet sed dei atque hominis testimonio omnibus meruit hominibus anteferri Christo ipso dicente: "Inter natos mulierum non surrexit maior Ioanne baptista."
℟ Unde hoc michi, vt veniat mater domini ad me, Que dum me verbo salutat, virtute sanctificat?
℣ Que est ista, que ascendit quasi aurora consurgens, pulchra vt luna, electa vt sol, terribilis vt castrorum acies ordinata? Que dum. Gloria. Que.

In secundo nocturno
Ⱥ Ut salutantis vox salutate pulsauit auditum, spiritus latens ventris interiora penetrauit.
Psalmus Eructauit c.viij.
Ⱥ Reclusus ventre miles cognouit regem suum et in vtero parentis exiliens domini prophetauit aduentum.
Psalmus Deus noster d.j.
Ⱥ Quia verbis salutantem se resalutare non potuit, spiritu exultante recognouit.
Psalmus Fundamenta e.viij.
℣ [697 | nn.viij.] Specie tua.

Lectio quarta.
Facta autem sunt hec visitante Maria Elizabeth. Nam in ipso salutationis occursu, quemadmodum euangelica patefacit historia, infans in vtero virtutem venientis expertus gaudio et exultatione repletur. Magnum sane stupendumque miraculum et quod omnia firme nostre salutis sacramenta complectitur. Ergo huic apostolica sedes non ab re festa celebranda constituit, vt vno eodemque religionis officio tametsi ratione diuerso visitanti et visitate ac vtriusque pignoribus digni hodie a fidelibus deferantur honores.
℟ Felix Marie vox, Que dum corporis tetigit aures, intus spiritum sanctificationis immisit.
℣ Sonet vox tua in auribus meis, vox enim tua dulcis. Que.

Lectio quinta.
Uerum imminente tunc in ecclesia dei magna quadam scissura, que Christi membra varijs sub pontificibus et longo quidem tempore vehementer afflixit, non ab omnibus vniuersim suscepta festiuitas est. Nec potuit in noticiam singularum ecclesiarum tam sancta atque salubris institutio peruenire neque officium fuit psallendum in ecclesijs ordinatum, quod, vt par erat, tante festiuitatis mysteria rationibus congruis et verbis sufficientibus explicaret. Quas ob res Sixtus, huius nominis quartus Romanus pontifex, cui ea vel maxime deuotio cordi est, inuiolate virginis festa sacris condecorare muneribus pietatemque fidelium ad ea celebranda indulgentiarum elargitione prouocare ad exornandam festiuitatem istam pietate religionis accensus sedulo conuertit affectum.
℟ A cuius matre Ioannes audiuit et vidit, Et quem verbis salutare non potuit, prophetico gaudio recognouit.
℣ Insinuauit illi gratia, que natura nequiuit attingere. Et quem.

Lectio sexta.
Hec itaque Sixtus pontifex maximus sedulo animaduertens omnium beate virginis festiuitatum hanc vnam merito precipuam existimauit, que pro ratione mysterij et significatione sacramenti ad implorandum eius auxilium imminentibus ecclesie necessitatibus pre alijs conueniret. Quamobrem pie ac religiose de communi filiorum salute sollicitus auctoritate apostolica vniuersis eam ecclesijs statuit inserendam. Et omnibus, qui illam cum deuotione suscipient et quotannis christiana pietate celebrauerint [698] atque coluerint, si tamen primum lachrimis ac penitentia salutari errata diluerint, de illius misericordia et largitate confisus, cuius vices in terris gerit singulis interessentibus vtriusque vesperis, matutinis et misse die solenni pro singulis predictarum horarum quinque annos et totidem quadragenos, centum vero dies pro vnaquaque reliquarum horarum de vera indulgentia et peccatorum remissione concessit. Et ne octaue fructu spiritualis commercij fraudarentur, dimidium earum indulgentiarum, quas in die concesserat, in singulis etiam octauarum diebus vberioris gratie largitatis distribuit.
℟ Reclusus ventre miles cognouit regem suum Et in vtero parentis exiliens domini euangelizauit aduentum.
℣ Uix enim erat illi spiritus vite et iam inerat spiritus gratie. Et.

In tertio nocturno
Ⱥ Elizabeth autem repleta spiritusancto miraculum sentiens, mysterium recognoscens magna voce clamauit.
Psalmus Cantate j f.ij.
Ⱥ Benedicta tu inter mulieres et benedictus fructus ventris tui.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.
Ⱥ Sub vmbra illius, quam desiderabam, sedi et fructus eius dulcis gutturi meo.
Psalmus Cantate ij f.iij.
℣ Adiuuabit eam.

Lectio septima. Secundum Lucam j.
In illo tempore: Exurgens autem Maria abijt in montana cum festinatione, in ciuitatem Iude et intrauit in domum Zacharie et salutauit Elizabeth, et reliqua.
Homilia beati Ambrosij episcopi de eadem lectione.
Morale est omnibus, vt qui fidem exigunt, fidem astruant et ideo angelus cum abscondita nunciaret, vt fides astrueretur exemplo senioris femine sterilisque, conceptum virgini Marie nunciauit, vt deo possibile omne, quod placuerit, ei assereret. Ubi audiuit hoc Maria, non quasi incredula de oraculo nec quasi incerta de nuncio nec quasi dubitans de exemplo sed quasi leta pro voto, religiosa pro officio, festina pro gaudio in montana perrexit. Quo cum iam deo plena, nisi ad superiora cum festinatione conscenderet? Nescit tarda molimina spiritussancti gratia.
℟ Duplici miraculo, licet honore diuerso prophetant matres spiritu paruulorum Et alter gratiam infudit in alterum, alter infusam ab altero recognouit.
℣ Ex ore infantium et lactentium perfecisti laudem propter inimicos tuos. Et alter.

Lectio octaua.
Discite et vos, sancte mulieres, sedulitatem, quam pregnantibus debeatis exhibere cognatis. Mariam, que ante sola in intimis penetralibus versabatur, non a publico virginitatis pudor, non a studio asperitas montium, non ab officio prolixitas itineris retardauit. In [699 | oo.j.] montana virgo cum festinatione, virgo officij memor, iniurie immemor, affectu vigens, non sexu relicta perrexit domo. Discite, virgines, non circuncursitare per alienas edes, non demorari in plateis, non aliquos in publico miscere sermones. Maria in domo sera, festina in publico mansit apud cognatam suam tribus mensibus.
℟ Ueteri sub lege ordinem suum non potuit seruare natura, Quoniam per nouam diuinitatis gratiam nouum saluti omnium mysterium parabatur.
℣ Ultra legem nascentium baptista domini natiuitatem suam gaudio et exultatione preuenit. Quoniam.

Lectio nona.
Etenim que propter officium venerat, inherebat officio. Mansit tribus mensibus, non quod domus eam delectaret aliena sed quia frequentius videri in publico displicebat. Didicistis, virgines, pudorem Marie: discite humilitatem. Uenit propinqua ad proximam, iunior ad seniorem; nec solum venit sed etiam prior salutauit. Decet enim, vt quanto castior virgo, tanto humilior. Nouerit deferre honorem senioribus. Sit magistran338 humilitatis, in qua est professio castitatis, est et causa pietatis, est etiam et causa doctrine.
℟ Beata me dicent omnes generationes, Quia fecit michi magna, qui potens est, et sanctum nomen eius.
℣ Et misericordia eius a progenie et in progenies timentibus eum. Quia fecit. Gloria. Quia.
Psalmus Te deum.
℣ Benedicta tu in mulieribus, sancta dei genitrix, Et benedictus fructus ventris tui.

Ad laudes
Ⱥ
Ut vox Marie Elizabeth pulsauit auditum, vltra legem nascentium baptista domini natiuitatem suam gaudio et exultatione preuenit.
Psalmus Dominus regnauit cum ceteris a.vij.
Ⱥ Natiuitatem suam prophetando preuenit presentia domini sanctificatus antequam natus.
Ⱥ Nondum senserat spiritum vite et loquente Maria datus est illi spiritus gratie.
Ⱥ Insinuauit illi gratia, que natura nequiuit attingere, et latentem in vtero regem parentis euangelizauit eloquio.
Ⱥ Ex secreto maternorum viscerum duo paruuli totius mundi gaudia futura preludunt.
Capitulum Ego quasi terebintus.
Hymnus Fit porta quere supra in conceptione eiusdem, ad laudes ee.vij.
℣ Elegit eam.
Ⱥ Surge, propera, amica mea, columba mea, formosa mea, et veni; sonet vox tua in auribus meis, vox enim tua dulcis, que dum aures mei corporis tetigit, latenti intra viscera puero spiritum sanctificationis infudit.
Psalmus Benedictus.
Oratio vt supra.

Ad tertiam
Capitulum Ego quasi terebintus.
℟ Diffusa est gratia.
℣ Specie [700] tua.

Ad sextam
Capitulum Ecclesiastici xxiiij.
In me gratia omnis vie et veritatis, in me omnis spes vite et virtutis; transite ad me, omnes, qui concupiscitis me, et a generationibus meis implemini.
℟ Specie tua.
℣ Adiuuabit eam.

Ad nonam
Capitulum ibidem
Spiritus enim meus super mel dulcis et hereditas mea super mel et fauum, memoria mea in generatione seculorum.
℟ Adiuuabit.
℣ Elegit eam.

In secundis vesperis
Antiphone de laudibus.
Psalmi Dixit dominus. Confitebor. Beatus vir. De profundis. Memento.
Hymnus Aue maris stella.
Ⱥ Beata sterilis, que precursorem domini senio ingrauescente concepit, beatior virgo, que deum atque hominem genuit; vtraque miraculum sentit, mysterium recognoscit sed Elizabeth suum vertit in preconia visitantis, Maria vtrumque refert in gloriam conditoris.
Psalmus Magnificat.

Fiet commemoratio Processi et Martiniani.
Ⱥ Isti sunt viri sancti, quos elegit.
℣ Exultent iusti.

Oratio
Deus, qui nos sanctorum tuorum Processi et Martiniani confessonibus gloriosis circundas et protegis, da nobis et eorum imitatione proficere et intercessione gaudere. Per.

Commemoratio de apostolis.
Ⱥ Petrus apostolus et Paulus, doctor gentium, ipsi nos docuerunt legem tuam, domine.
℣ In omnem terram.
Oratio Deus, qui hodiernam nn.4.

SECUNDA DIE OCTAUARUM LEGENDA
Lectio prima.
Porro pretereundum esse non arbitror in hac festiuitate quatuor singulares personas, matres videlicet duas, suo vtramque cum pignore, vna sub celebritate venerari. Et quamuis inter eas diuersa ratio fuerit variaque proportio, nam pro diuersitate mensure gratiarum atque virtutum iura quoque in eis variantur honorum, in his tamen omne decus ecclesie, ornamentum omne ac velut in summa vniuersum specimen sanctitatis inspicitur.

Lectio secunda.
Quippe hic saluator est et primitie saluandorum. Et tu quidem, si puritatem innocentum queris, habeto Ioannem. Si candorem virgineum, mater domini adest. Si denique iuuat mansuetudinem, continentiam atque modestiam consectari, Elizabeth respice, in qua patriarcharum quoque pietas et religio commendatur. Uis postremo prophetarum spiritum cernere et admirari lumen, quo diuinarum abdita rerum et ipsi pertingere et nobis patefacere potuerunt, Ioannem animaduertito etiam in vtero prophetantem, cui neque apostolici ordinis decus neque euangelistarum gloria defuit, confessorque almus [701 | oo.ij.] et annunciator futurus veritatis, immaculatam vitam impijssimi regis seuo mucrone finiturus.

Lectio tertia.
Quid plura? Sane hic noui ac veteris testamenti sacramenta si perscrutari libet, cum maxime liceat, inuenire perfacile est. Nam et vmbram illius et veritatem istius vt amborum vtique limes vna existens festiuitas ista complectitur. Quippe ad sacrum diuinitatis archanum siue per fidem, quamdiu peregrinamur a domino, siue per speciem, quando peregrinatione consumata tandem reducti in patriam veniemus, nusquam nobis nisi per Mariam aditus patet. Quando igitur ratio tota atque causa festiuitatis huius ab eius ineffabili salutatione proficiscitur, Mariam inuocantes in humilitate fundati et radicati ab ipsa et a salutante angelo dicenti principium faciamus.

Post Benedicamus de martyribus.
Ⱥ Absterget deus bb.ij.

De apostolis.
Ⱥ Gloriosi principes nn.vj.

Ad vesperas
fiet commemoratio de translatione sancti Martini.
Ⱥ O Martine, o pie bb.3.

Oratio
Deus, qui populo tuo eterne salutis beatum Martinum ministrum concessisti, presta, quesumus, vt quem doctorem vite habuimus in terris, intercessorem semper habere mereamur in celis. Per.

Commemoratio de apostolis.
Ⱥ Inseparabilis fides passioque germana laudabiles eos perpetuam transmisit ad vitam, quoniam doctrinam suam morte fortissima consecrarunt.
℣ In omnem terram.

TERTIA DIE OCTAUARUM
Lectio prima
Igitur celestis ille paranimphus Gabriel, qui e toto celorum exercitu pro sui nominis atque virtutis prerogatiua electus est, qui diuine incarnationis sacramenta per omnes temporum vices sub vtroque testamento reuelaret, ille, inquit, fortissimus angelorum, archangelorum vertex et vniuerse militie celestis vel ex hoc muneren339 facile princeps, cum ad virginem destinatus legationis paterne officio fungeretur, oraculum cernens mentis virginis superare ad humiliora sermonem declinans fidem dictorum studuit ex sensibilibus persuadere.

Lectio secunda.
Potuit enim meminisse, scire potuit ille Rebecce vel denique Rachelis aut postremo Anne illius, que lachrimis sterilitate superata offerendum domino genuerit Samuelem. Uerum hec antiqua admodum erat et que nisi mens credat, ratio non demonstrat. Que enim assunt et quorum perfacile periculum facere in nostra potestate constitutum vehementius mouent, et quoniam negare nequeunt, facillime possunt astruere de alijs pocioribus fidem et mentem firmiter stabilire credentium.

Lectio tertia.
[702] Eapropter ad roborandam credentis fidem angelus Elizabeth concepisse denunciat. Cui tamen nature vicium et intempesta etas spem prorsus procreandorum ademerat filiorum et vtrum impedimentum angelus ingerit, quod senio videlicet confecta esset et sterilis haberetur, vt alterum ex altero ostendat difficilius, et non exigua hec sed vberi munerum coaceruata congestu diuina beneficia persuadeat.

Post Benedicamus commemoratio de sancto Martino.
Ⱥ O beatum pontificem, qui totis visceribus diligebat Christum regem et non formidabat imperij principatum, o Martine, dulcedo, medicamentum et medice, o sanctissima anima, quam etsi gladius persecutoris non abstulit, palmam tamen martyrij non amisit.

De apostolis.
Ⱥ Gloriosi principes nn.vj.

Ad vesperas
Ⱥ O gloriosi apostoli aa.j.

QUARTA DIE
Lectio prima.
Audiens autem Maria cognatam grauidam leta quidem pro voto sed multo letior pro miraculo continuo de illius obsequio cogitauit. Subijt enim mentem eius cognate anus arescentibus pro etate membris exhausta virtus subiere languoresn340 crebri, quos vteri onus solet afferre pregnantibus, et quamquam vegeto calentique animo esset, vt proprij corporis morbos fouere vtrumque posset. Quoniam tamen in fluctibus aliene maius semper remigium queritur et optatur pietatis, debitum censuit leuamina consolationis pregnanti exhibere cognate.

Lectio secunda.
Cumque ferueret in ea gratia dei, flagraret charitas et obsequendi auiditas emineret, ad propinquam proxima, ad anum iuuencula, ad ventris onere pregrauatam que nulla sensit fastidia ventris cum festinatione perrexit. Sed secretiori virtute ab eo citato ferebatur cursu, quem ventris armario deferebat. Festinabat quippe dominus in vtero constitutum sanctificare Ioannem replereque spiritusancto, vt a ventris parentis exorsus precursoris officium inchoaret atque in hoc Maria officium exhiberet. Et plena deo foras odorem videretur spirare celestem virtutemque simul cum voce depromere, ad proximam cum festinatione concessit, vt dextram contingeret dextra et viuas possent sibi mutuo edere et reddere voces.

Lectio tertia.
Hinc vero Mariam neque asperitas neque itineris longiusculi discrimina retardare ab instituto potuerunt, quippe agebatur spiritusancto, [703 | oo.iij.] et quando indefessi amoris igne succensa ad cor altum accedens humane vite consuetudinem videbatur excedere, nimirum si corpore spiritum consequente facile concaua vallium et montium iuga abruptaque transcenderet. Uadit ergo, Hierusalem petit, Zacharie domum subit. Cognatam querit et licet more maiorum potiores ab inferioribus salutari deberent, nichilominus mater ipsa dei puri hominis matrem ac subinde ancillam domina humilitate preueniens in domino salutauit.

De apostolis.
Ⱥ In regeneratione aa.iij.

ULTIMO DIE APOSTOLORUM
Ad vesperas
Super psalmos de die Ⱥ Hoc est preceptum aa.iij.

Capitulum.
Hi sunt ecclesiarum columne, quos vita sanctissima venerabilem duxit ad mortem, et gloriosus occasus fecit illos esse perpetuos.
Hymnus Felix per omnes nn.ij.
℣ In omnem terram.
Ⱥ Isti sunt due oliue vt supra Ioannis et Pauli mm.8.

Oratio
Deus, cuius dextera beatum Petrum apostolum ambulantem in fluctibus, ne mergeretur, erexit et coapostolum eius Paulum tertio naufragantem de profundo pelagi liberauit, exaudi nos propicius et concede, vt amborum meritis eternitatis gloriam consequamur. Per.

Commemoratio de visitatione
Ⱥ Adueniente nn.7.

Ad matutinas
Hymnus Felix per omnes.
Cetera vt in communi suffragio apostolorum habeantur cum homilia infrascripta.

Lectio prima.
Adueniente autem terribili tempore consummationis sanctorum apostolorum Petri et Pauli, cum separarentur ab inuicem, ligauerunt columnas mundi non vtique absque fratrum gemitu et ploratu.

Lectio secunda.
Tunc inquit Paulus Petro: "Pax tecum, fundamentum ecclesiarum et pastor ouium et agnorum Christi." Petrus autem ad Paulum, "Uade," inquit, "in pace, predicator beatorum et mediator et dux salutis iustorum."

Lectio tertia.
Cum autem elongassent eos ab inuicem, sequutus sum magistrum meum. Non enim in eodem vico occiderunt eos. Ue michi, ammodo cessauit concursus discipulorum vestrorum Romam venientium et querentium vos.

Lectio quarta.
Iam nemo dicturus est: "Eamus et videamus doctores nostros et interrogemus, qualiter nos regere oporteat ecclesias nobis commissas, et interpretabuntur nobis precepta domini nostri Iesu Christi et eloquia prophetarum."

Lectio quinta.
[704] Hierusalem et Roma praua amicicia equales facte sunt in malo. Hierusalem crucifixit dominum nostrum Iesum Christum. Roma vero eius apostolos interemit. Hierusalem seruit ei, quem crucifixit. Roma autem solennizando glorificat, quos interemit.

Lectio sexta.
Attende miraculum, vide prodigium, frater, dilecte dei, victimationes eorum. Nam presto fui in tempore separationis eorum. Et post mortem illorum vidi eos inuicem manu ad manum introeuntes portas vrbis indutos vestes luminis et coronis claritatis et lucis ornatos.

Lectio septima. Secundum Matheum xiiij.
In illo tempore: Iussit Iesus discipulos suos ascendere in nauiculam et precedere eum trans fretum,n341 donec dimitteret turbas, et reliqua.
Homilia beati Augustini episcopi.
Cum sanctum euangelium legeretur, audiuimus nauiculam periclitantem, Christum periclitantibus subuenientem, Petrum venienti Christo occurrentem, in quibus omnibus miraculum expectamus, mysterium requiramus.
℟ Isti sunt duo viri require Ioannis et Pauli nn.j.

Lectio octaua.
Ascendit ergo dominus noster Iesus Christus in montem solus orare. Mons altitudo est. Quidnam in hoc mundo altius celo? Quis vero in celum ascendit, optime nouit fides nostra. Cur autem solus ascendit? Quia nemo ascendit in celum, nisi qui descendit de celo, filius hominis, qui est in celo. Nam et in fine, cum venerit et suos secum in celum leuauerit, etiam tunc solus ascendit, quia caput cum corpore suo vnus est Christus.
℟ Isti sunt due oliue et duo candelabra lucentia ante dominum; habent potestatem claudere celum nubibus et aperire portas eius, Quia lingue eorum claues celi facte sunt.
℣ In omnem terram exiuit sonus eorum et in fines orbis terre verba eorum. Quia.

Lectio nona.
Nunc autem solum caput ascendit mediator dei et hominum, Christus Iesus ipse ascendit solus orare, quia ipse ad patrem pro nobis interpellat. Uerumtamen, karissimi, cum ipse orat in excelso, nauicula turbatur fluctibus in profundo. Nauicellam istam, fratres, ecclesiam cogitate, turbulentum mare hoc seculum, quia surgente fluctu potest hec nauicula turbari, sed quia Christus orat, non potest submergi. A qua submersione ipse eam ineternum liberet, qui viuit et regnat in secula seculorum. Amen.
℟ Ciues apostolorum aa.iij.
Psalmus Te deum.
℣ Annunciauerunt.

Ad laudes
Ⱥ Hoc est preceptum meum aa.iij.
Capitulum Hi sunt ecclesiarum.
Hymnus Aurea luce nn.iiij.
℣ Nimis honorati.
Ⱥ Isti sunt viri sancti aa.viij.

Ad tertiam
Capitulum Ecclesiastici xliiij.
[705 | oo.iiij.] Hi sunt viri misericordie, quorum iusticie obliuionem non acceperunt, cum semine eorum permanent bona, hereditas sancta nepotes eorum.

Ad sextam
Ibidem
Corpora sanctorum in pace sepulta sunt et nomina eorum viuent in secula.

Ad nonam
Ibidem
Sapientiam eorum narrabunt omnes populi et laudem eorum pronunciat omnis ecclesia sanctorum.

Quando vero hec dies in dominica occurrerit, vespertinum officium cum nocturnali necnon et diurnali pleniter cum nouem lectionibus agatur de eisdem apostolis, quemadmodum in suffragio apostolorum notantur, istis tamen adiunctis, que in vltimo die octauarum describuntur.

Cum dominica fuerit infra octauas visitationis.

Lectio prima.
At vero vt salutantis vox salutate pulsauit auditum, res dictu mirabilis, mirabilis item cogitatu, spiritualis virtus in cor audientis illapsa est. Ille quidem ignis, qui pauloante a summa celi arce demissus per os Gabrielis aurem virginis penetrauerat, rursus virginis ore Elizabeth precordijs infunditur atque ad paruulum vsque perueniens matrem ac sobolem amore aduenientis accendit. Tunc autem repletus est spiritusancto Ioannes. Non enim fuerat ante repletus, non emundatus a labe, que omnes filios Ade vna eademque lege tenet obnoxios, donec assisteret, que Christum gerebat in vtero.

Lectio secunda.
Nec mora quidem aduentus Marie et domini presentie mysteria reserantur, nam vt vox salutantis insonuit, exultauit infans in vtero salutate. Siquidem salutantis verba prior Elizabeth audiuit sed gratie munus exhausit prior ipse Ioannes. Precessit illa ordine temporis, ordine perfectionis iste preuenit, quoniam illa Marie tantum, iste autem et matris et filij sensit aduentum. Acutius parente propheta intuetur sublimiusque audit prophetatumque mirabilius consalutat. Uerum quoniam verbis refundere nequit, saltat in vtero et, quod maximum est, exultat in gaudio.

Lectio tertia.
Quis, queso, nouit vnquamn342 tripudium natiuitate antiqui‹u›s? Nempe insinuauit illi tunc gratia que nature ignota erant, vt inclusus ventre miles dominum ac regem suum non oculis corporis sed spiritu recognosceret. Audiuit namque verba domini per os virginis pertonantis et in vtero matris exiliens in occursum eius gestiuit erumpere. Elizabeth autem, mulier quidem senex sed mater noua, spiritusancto repleta est. Etenim de plenitudine filij in parentem plenitudo manauit. Donaque celestia intra cordis archanum [706] continere non valens spiritu feruentissimo magnam erupit in vocem: "Benedicta tu inter mulieres et benedictus fructus ventris tui."

Lectio quarta.
Eadem enim voce Maria ab Elizabeth atque ab angelo benedicitur, vt angelis simul et hominibus veneranda monstretur. Et vere sola inter mulieres benedicta perhibetur, que omnibus sub maledicto natis ac nascituris benedictionem atque salutem erat viris ac mulieribus paritura. Nulla enim pura creatura tante particeps gratie fuit nec futura est, quandoquidem ceteris per partes sed huic vni tot sese infudit gratie plenitudo. Cui enim aliquando non iam hominum dixerim, sed etiam angelorum dictum legimus: "Aue gratia plena, dominus tecum," et rursum: "Spiritussanctus superueniet in te et virtus altissimi obumbrabit tibi."

Lectio quinta.
Nempe conditor celi terreque hanc solam elegit, quam in terris iure posset appellare parentem, huic se subditum prestitit filium coniunxque facta est patris eterni communem cum eo habens vnicum natum. Nam quem genuit ille in eternitate sine matre, ista in tempore sine patre concepit. Mater ergo dei est, genitrix verbi vtero illum gestans, qui vniuersa palmo complectitur. Et alie quidem mulieres filios gignunt peccato infectos, ire obnoxios. Hinc dicitur: Et benedictus fructus ventris tui, quoniam sine ardore concupiscentie genitus, absque labe conceptus, inuiolato claustri pudore nasciturus erat.

Lectio sexta.
Porro aliarum mulierum soboles cum suscepto semine generentur, manibus tribuuntur. Iste solus fructus materni ventris dici merito potuit, quem sine semine de spiritusancto mater sola virgoque concepit. Hic, inquam, fructus ille est, in quo gentibus omnibus longe ante fuerat repromissa benedictio, et de quo propheta in psalmo preloquitur: Ecce hereditas domini: filij, merces, fructus ventris. Hunc ergo fructum nondum tamen excisum ab arbore, priusquam legeretur, e virga, que de radice Iesse preclaram traxit originem, Elizabeth spiritu erudiente recognouit et ait: "Unde hoc michi, vt veniat mater domini mei ad me?"

De sancto Thoma.
Ⱥ Hic est vir, qui non est aa.v.

Ad matutinas
‹Ⱥ› Beatus vir N, talentorum aa.vj.

Oratio
Deus, qui nobis translationem beati Thome, martyris tui atque pontificis, celebrare [707 | oo.v.] concedis, te supplices exoramus, vt eius precibus et meritis a vicijs ad virtutes et a carcere transferamur ad regnum. Per.

SANCTORUM IN SELIO
Ad primas vesperas
Ⱥ Gaude, felix Hybernia, tue regine gloria mundi regnum spernentis, qua patrona Noruegie freta cum turma socia nutu dei viuentis.
Psalmi de die.
Ⱥ Ex Hybernis proscriberis, dum pro fide catholica tu cum tuis zelaris, fac nos fermenti veteris extorres, deo supplica, que tot auxiliaris.
Ⱥ Cum sis profecta peregre, fide mereris patriam repromissam, renatis iunge nos, deus, integre per vite sanctimoniam monte martyrizatis.
Ⱥ In hac sancta familia tu princeps, virgo regia, Bergensium patrona, que domans in ieiunio carnem mundo, demonio victis fulges corona.
Ⱥ Spirituales nuptie Christi martyrum hodie in celis celebrantur, licet nobis sint annue tibi, Iesu, continue duc nos, vbi letantur.
Capitulum Si coram hominibus aa.viij.
℟ O summe mira constantia, quam non mouet regnandi gloria nec horrenda frangunt exilia, Spaciosa nec terrent maria.
℣ Hanc immensa sequens familia nulla flecti valet iniuria. Spaciosa. Gloria. Spaciosa.

Hymnus
Eterna Christi munera
lauda, mater ecclesia,
qui martyrum per vulnera
te stola vestit regia.
Regum descendens stipite
celi scandit ad atria
sacro stipata milite
Sunniua, regis filia.
Carnem domant cilicio
quondam vestiti mollibus,
delitias exilio
crebrisque risum fletibus.
In his rosa cum lilio
nupta felici copula
sacro rubet martyrio
ruga carens et macula.
Trino deo et simplici
laus, honor, virtus, gloria,
qui martyres multiplici
glorificat victoria. Amen.
℣ Letamini.
Ⱥ Adest dies immensi gaudij, quo cum turma miri martyrij reginarum decus et gloria regum regis intrat palacia.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Supplicationibus nostris, domine, aures tue pietatis inclina, vt qui beate Sunniue, virginis et martyris, sociorumque eius merita recolimus, eorum tueamur precibus et ab omnibus liberemur aduersis. Per.
Inuitatorium Ad Seliensium sacra solennia Plaudat fidelium mater ecclesia.
Psalmus Uenite.

In primo nocturno
Ⱥ Secus decursus fluminum plantat iustorum vineam, qui martyrum et virginum aptat agoni lauream.
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Sors felix huius populi migrantis monte Selio, qui spreuit plausum seculi, plaudit in dei filio.
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Uiperarum genimina oderunt sanctos [708] dei, quos virtus intermina eterne requiei.
Psalmus Cum inuocarem h.ij.
℣ Letamini.

Lectio prima.
Tempore magnifici imperatoris Ottonis primi erat in partibus Hybernie regali stirpe progenita beatissima Sunniua, que patre mortuo regnum iure hereditario regendum suscepit. Hec studio boni patris in fide Christi instructa populum sibi subiectum vigilanter retrahebat a noxis sanctitate quoque vite et morum honestate ad exercitia bonorum operum inuitabat. Erat ei erga cultum religionis catholice ecclesiarumque subsidium affectio maxima, erga oppressos et pauperes mira compassio. Et deuotionem, quam in iunioribus annis sub patris potestate mens Christo sacrata conceperat, iam ad annos maturiores perueniens suique iuris effecta sanctis exemplis et pijs operibus monstraret dignam reputans, quod sicut alijs honore prestabat, ita et virtutum exercitijs et misericordie operibus quasi lux preuia anteiret.
℟ Manum virgo mittit ad fortia, spernit opes, spreuit imperia Sed et thori spreuit consortia cum turma socia.
℣ Pollens virtutibus et pellens vicia paternis vrbibus prefert exilia. Sed.

Lectio secunda.
Sanctitatis eius et generis, forme quoque et rerum fama late diffusa ad cuiusdam tyranni notitiam peruenit. Hic a maligno instigatus terram virginis hostiliter inuadens, violenter etiam opprimens iure nephario deuastabat. Tandem promittit varia et blandis persuasiuisque sermonibus eam alloquitur, vt ei, qui sic potens et strennuusn343 erat, thori consortium non negaret. Minabatur quippe se totam terram cum indigenis, si sue voluntati non acquiesceret, ad vltimum exterminium deducturum. Illa vero diuino amore succensa, non illecta blandicijs nec minis perterrita, considerans etiam periculum diuitiarum labentium magis elegit exilium, quam viro sacrilego copulari.
℟ Freta dei consilio cum suis virgo regia dum tristem locum Selio post transitum per maria intrat pro patris solio Sub vita solitaria.
℣ Frigus, estus, sitis, ieiunia sanctos probant in patientia. Sub vita.

Lectio tertia.
Illa vero cum suis consilio inito requirit quid e duobus eligerent: aut causa seruande sacre fidei ‹et› continentie secum patriam relinquere aut ibi viuentes perniciter sub maligni tyranni dominio permanere. Cum [709 | oo.vj.] ergo multi dono dei preuenti famule dei, domine sue, tam morum imitationis quam comitatus itineris, elegerint prebere solatia, ipsa cum socijs sue tribulationis, quampluribus viris, mulieribus et paruulis, vitans huius seculi fluctus fluctuum maris se committens discrimini, cum tribus nauiculis versus partes aquilonares tendens inter vndas iter arripuit. Uoluntati diuine se suaque committens sine remis et alijs nauis vtensilibus mare simul et exilium confidenter ingreditur. Ceterum mirabilis deus, in altis dominus, cui venti et mare obediunt, in se confidentes ab inanin344 periculo et a mirabilibus elationibus maris illesos et incolumes reseruauit.
℟ O summe supra ad vesperas.

In secundo nocturno
Ⱥ Hi orthodoxi latria, scuto benignitatis fulgent fidei gratia, spei et charitatis.
Psalmus Uerba mea c.v.
Ⱥ Hi montibus sub insule sunt sancti comminuti sed supra montem specule congaudent constituti.
Psalmus Domine dominus noster a.ij.
Ⱥ Cedunt in fine finibus vt Abraham de paternis, pro mundanis affectibus gratulantur eternis.
Psalmus Conserua me, domine a.iiij.
℣ Exultent iusti.

Lectio quarta.
Tandem cum post transacta longa maris spacia ad partem illam Noruegie, que a vulgo Ferdorum prouincia nuncupatur, gloriosa illa comitiua domino ducente peruenit. Huius prouincie incole, rationis alieni, cultu siluestres, moribus incompositi, videntes sanctos dei finibus suis appropinquare continuo congregato exercitu tanquam ad latrones cum gladijs et fustibus exeuntes cum eos comprehendere non possent, procul a terra cum sagittis et lapidibus expulerunt. Erant enim gentilitatis errore excecati et lumen veritatis infirmis oculis aspicere non valebant. Iterato igitur sancti dei pelagi coguntur inire discrimina, tempestate exorta corporali presentia separantur, qui mente et spiritun345 separari non norunt.
℟ Huius sacri palacij patrona imploraris, ad preces gregis anxij libens sollicitaris, Ne manus hostis impij nos turbet, tuearis.
℣ Nec reos nos iudicij, consilij, incendij sis via salutaris. Nec manus hostis impij.

Lectio quinta.
Beata igitur Sunniua fluctuum turbatione sedata cum maiorum parte sociorum ad insulam, cui nomen Selio, applicuit ibique mansiunculam [710] faciens in speluncis et cauernis terre pre timore gentium habitauit. Reliqui vero socij ad aliam insulam applicantes, que Kyn a vulgo nomen accepit, simili modo manserunt ex captione piscium vite sibi necessaria acquirentes. Eo tempore comes Haquinus de Ladum, omni tyranno crudelior, in populum sibi subiectum deseuiens sceptra regni Noruegie violenter adeptus est. Sub hoc principe tempus non modicum in predictis insulis sancti dei commorantes domino Iesu Christo in multa abstinentia et paupertate, castitate et vite sanctitate seruiebant. In his insulis nondum indigenarum habitatio erat, sed qui in terra adiacenti degebant, pecora sua in pascuis ibi habuerunt. Contigit autem sepe pecora non omnia a possessoribus inueniri, furtiue a sanctis frustra suspicantur ablata, multas iniurias eis intulerunt. Et venientes ad predictum comitem rogabant, vt superueniens cum exercitu famulos dei trucidaret.
℟ Olim vestita mollibus Sunniua cum familia post hec ciliciata, In quam iactis lapidibus ex inaudita furia gens seuit insensata.
℣ Uirgo degit sub rupibus in fame voluntaria et carne macerata. In.

Lectio sexta.
Malignus igitur comes, filius iniquitatis, membrum diaboli, ad flagitia velox, iniquis petitionibus acquiescens, cum armato exercitu ad prefatam insulam properabat, vt sanctos dei, si inuenire posset, extingueret. Sancti hec videntes specus suos intrabant orantes cum lachrimis dominum, vt animabus suis requiem eternam daret, sepulturam vero corporibus sub scopulis super eos cadentibus angelico preberet officio. Sicque factum est. Scopuli martyres oppresserunt et sanctorum animas malefactorum subtractas iniurijs celo reddiderunt.n346 Sicque regis filia et eius comites, qui fuerunt socij tribulationis, consortes effecti gaudij de cauernis petrarum adducuntur ad palatium regis sempiterni. Predictus tyrannus cum multitudine paganorum explorata diligenter insula sanctos non inuenientes obstupefacti cum ammiratione non minima recesserunt.
℟ Innocentes deuote viuere captant, querunt desertum propere, Quos infestant coloni temere, credunt lupos sub agni vellere.
℣ Saluat verbum incarnatum hos agentes celibatum. Quos.

In tertio nocturno
Ⱥ [711 | oo.vij.] Caput sub luce proditum preter vires nature prodit locum incognitum sanctorum sepulture.
Psalmus Domini est terra b.ij.
Ⱥ His ex viuis palmitibus dat fructus gratiosos vitis tollens fidelibus excessus scelerosos.
Psalmus Beati, quorum c.ij.
Ⱥ Te decet, rex, hymnidicisn347 laudibus adorari, qui sanctos de te reficis calice salutari.
Psalmus Te decet.
℣ Mirabilis.

Lectio septima. Secundum Mattheum x.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Nichil opertum est, quod ‹non› reuelabitur, et occultum, quod non scietur," et reliqua.
Prefatus comes transacto tempore a seruo suo miserabiliter interimitur accipiens a summo iudice dignam meritis suis sententiam. Regnum regendum Noruegie post hoc suscepit christianissimus rex Olauus filius Tryggonis regis, cuius industria gens Noruegie abiecta idolorum seruitute per venerabilem virum Siguardum episcopum christiane fidei sacramenta percepit. Accidit eo tempore, cum quidam mercatores circa predictam insulamn348 Selio nauigarent, viderunt in litore maris quasi columnam clare lucis vsque ad celum porrectam fulgere. Admirantur appropinquantes columne lucis, caput humanum sub ipsa luce choruscare inueniunt, de quo mire fragrantie odorem sentiunt redolere.
℟ Turbare turbam virginum comes Haquinus nititur, feralia libidinum edicta amplectitur, Membrum mortis, vir sanguinum frustratus spe confunditur.
℣ Dum hec preces ad dominum fudit, virgo protegitur spe, fide, sponso virginum sponsa cum suis iungitur. Membrum.

Lectio octaua.
Ceperunt mercatores thesaurum tam venerabilem omnibus mercimonijs suis incomparabilem sacrum caput. Et cum timore et reuerentia inde nauigantes versus Trondemiam regem gloriosissimum inuenerunt. Erant autem pagani mercatores predicti sed dulcis verbis dei ammonitionibus per regem se libenter obedire vouebant. Instructi in fide baptizabantur per prefatum pontificem et in presentia venerabilis antistitis christianissimo regi de columna lucis, quam viderant, et de capite, quod inuenerant, fideliter narrauerunt. Iussu regis caput allatum est, quod reuerendus pontifex sacris manibus deuote suscipiens in magna veneratione cum sanctorum reliquijs recondebat.
℟ Ne fedet furor gentium concentum innocentium, [712] ad montem properatur, subit vltro martyrium, Uirgo sub mole montium cum suis victimatur.
℣ Post cursum presens stadium celeste per obsequium Sunniua laureatur. Uirgo.

Lectio nona.
Fiunt plures martyrum Christi testes iamque sue sanctitatis inter preces dignantur habere, quos antea persecutores infestissimos habuerunt. Plures enim de eadem insula venientes ad regem id, quod priores viderant, se quoque vidisse sepius asserebant. Hortatu igitur beati pontificis rex deuotus ad memoratam insulam cum multitudine fidelium nauigio deueniens inuenit montem in occidentali plaga non modicum ante corruisse. Hunc locum rex et episcopus perscrutantes inter saxa boni odoris ossa reperiunt. Constructa ibi ecclesia ac consecrata signa ac virtutes operatur deus per merita sanctorum suorum vsque in presentem diem. Christiani vero cum sedule ossa sanctorum, qua reperiri poterant, congregarent, inueniunt integrum corpus beate Sunniue, virginis et martyris, quod tandem cum magno honore in scrinio collocatum est anno gratie nongentesimo nonagesimo sexto. Transacto multo tempore venerabilis memorie Paulus, Bergensis episcopus, reliquias sancte Sunniue de insula Selio ad ciuitatem Bergensem transtulit anno domini millesimo centesimo septuagesimo. Et in cathedrali ecclesia eiusdem ciuitatis septimo idus Septembris collocate sunt ad laudem dei omnipotentis.
℟ Hi sancti tabernaculum sunt dei cum hominibus, quod Iesus consecrauit, Per quod nobis piaculum deletur debitoribus et hostis exulauit.
℣ O sublime spectaculum, quam libenter in talibus rex Iesus triumphauit. Per quod. Gloria patri.
Psalmus Te deum.
℣ Iustorum anime.

In laudibus
Ⱥ
Per murum matris gremio cadens extinctus cernitur, parenti puer Selio per sanctos viuus redditur.
Psalmus Dominus regnauit.
Ⱥ In Sunniue basilica pernoctans ceca nata, gaudens luce mirifica virgo redit sanata.
Ⱥ Uir turris cono corruit, sancti saluant cadentem, muro turbo reposuit fenestras facientem.
Ⱥ Matrona paralitica ad hos sanctos accessit, domum ope dominica incolumis recessit.
Ⱥ Carybdi nauis leditur, Sunniua imploratur, onusta manat, mergitur, dum hec euacuatur.
Capitulum Si coram hominibus.

Hymnus
Deuotum fide populum
[713 | oo.viij.] educauit Hibernia,
qui Seliensem scopulum
petit pro domo regia.
Uolens subit exilia
intrando solitudinem,
vt sit nobis lux preuia,
dat eternam dulcedinem.
Per hos fame, vigilijs
libertas carnis teritur
et sedulis suspirijs
mens in superna rapitur.
Hos de tyranni manibus
ruina montis eripit
et iubilans in laudibus
celestis aula suscipit.
Trino deo et simplici
laus, honor, virtus, gloria,
qui martyris multiplici
glorificat victoria. Amen.
℣ Exultabunt sancti.
Ⱥ Ponte cadens virgo colliditur, vt curetur a sanctis petitur, recidiuat dum votum frangitur, voto sospes grato regreditur.
Psalmus Benedictus.
Ⱥ Ex Hybernis superna bonitas sanctos misit per maris semitas, vnde nobis fidei veritas crescit, cessat erroris cecitas.
Psalmus Magnificat.

IN OCTAUA UISITATIONIS BEATE MARIE
Lectio prima.
Non ignorabat Elizabeth operationem esse spiritussancti, quod eam mater domini visitaret. Uerum hoc non sui meriti sed diuini muneris esse cognoscens, "Unde," inquit, "hoc michi?" Hoc est: qua iustitia, quibus meritis? Miraculum sentio, mysterium recognosco, sacrarium trinitatis aduenit, templum spiritussancti adest. Presto est spectaculum angelorum, spes vnica mundi refulget, cuius me incredibiliter consolatur aspectus, obtutus recreat, verba reficiunt. Nam vt facta est vox salutationis eius in auribus meis, exultauit in gaudio infans in vtero meo.

Lectio secunda.
Quid enim hoc miraculi, fratres? Que tanta nouitas gaudiorum? Nemo in hoc mundo nascitur ridens. Nemo limen vite nisi cum lachrimis auspicatur et quasi malorum primitias lachrymis degustamus. Inter ipsa quoque cunabula nascentis infantie et in ipso vite vestibulo quid, queso, nobis de mundo nisi fletus occurrit? Et tamen baptista domini vltra legem nascentium natiuitatem suam gaudio et exultatione preuenit. Quis vidit vnquam tale aut quis audiuit huic simile?

Lectio tertia.
Uerum sensus iste totum pene detrahit quicquid dignitatis atque ammirationis habet diuini operis magnitudo. Cum tamen exultationem istam inusitatam fuisse ac nouam et admirabilem nemo non videat, quandoquidem in vtero facta est et in eius aduentu, que omnium saluatorem fuerat paritura. Quocirca veram [714] exultationem fuisse et tanquam matri domini redditam resalutationem proculdubio fatendum. Sed an sacra fuerit diuinitus in infante vel humanitus ab infante maximo illi ac prope diuino viro Augustino diffinire non placuit, tametsi vtrumque possibile et inter diuina miracula censeat computandum.

Lectio quarta.
Sed hic ordinem suum veteri sub lege non potuit natura seruare, quoniam per nouam diuinitatis gratiam nouum saluti omnium mysterium parabatur. Quamobrem refellenda prorsus eorum sententia est, qui exultationem hanc infantis in vtero talem arbitrati sunt, qualem non paruulis modo verumetiam in pecoribus euenire sepe videmus, que neque ex fide neque ex religione aut quauis rationabili conditione proficiscitur, ad quem sensum detorquere contendunt, quod Elizabeth non inquit, "exultauit in fide" vel "religione," sed "exultauit in gaudio infans in vtero meo."

Lectio quinta.
At vero quoniam per temporum incrementa pleraque nobis ecclesie auctoritate patuerunt, quorum veritas non satis fuerat superioribus temporibus explorata. Iam nunc incunctanter vtrumque teneamus, et quod puer ille diuinitus motus sit et quod ipse diuinum in se motum fuerit etiam humanitus consecutus. Aperuit enim illi dominus autem, vt propheta inquit: et ipse non contradixit, retrorsum non abijt, quin ventris sub tentorio licet occlusus, credendo et confitendo non verbo sed re in vtero virignis Christum recubantem dominum recognouit. Hic, si ratio queritur, nichil est admirabile, si exemplum poscitur, nichil est singulare, fateamur deum, qui de nichilo condidit hominem, accelerare potuisset rationis et voluntatis vsum in homine, vt prius deo quam sibi viuens vel ad breuissimum temporis morulam cognoscere, credere, confiteri dominum posset euenire.

Lectio sexta.
Atque vt Gabrielis archangeli ad Mariam loquentis exemplum imitemur, qui credentis fidem preeuntis attestatione miraculi confirmauit. Nos quoque huius miraculi fidem ex alijs miraculis astruamus. Et primum quidem meminisse iuuat nichil minus habere miraculi, si homo vita iam defunctus rursum vite restituatur humane, quam si vsu accelerato rationis ante diuinum spiritum ceperit, [715 | pp.j.] quam editus vtero vitales hauserit auras. Et tamen illud Helisei ossa sua fecere contactu, vt sacra libri regum historia refert. Quis ergo non videat multo amplius hoc presentiam facere potuisse Marie, que verbo feta, deo plena virtutem in voce latentis diuinitatis obduxit.

Lectio septima. Secundum Lucam j.
In illo tempore: Exurgens autem Maria nn.8.
Ut in die cum homilia sequente lectionis eiusdem.
Magnificat anima Marie dominum et exultauit spiritus eius in deo, eo quod et anima et spiritu patri filioque deuota vnum deum, ex quo omnia, et vnum deum, per quem omnia, pio veneretur affectu. Nec ociosum videtur, quod et ante Ioannem Elizabeth prophetat et Maria ante domini generationem. Serpunt enim iam tentamenta salutis humane. Nam sicut peccatum a mulieribus cepit, ita etiam bona a mulieribus inchoantur, vt feminen349 quoque muliebria opera deponentes infirmitati renuncient et anima, que non habet sexum, vt Maria, que nescit errorem, religioso imitetur studio castitatem.

Lectio octaua.
Mansit autem Maria cum illa quasi mensibus tribus et reuersa est in domum suam. Bene inducitur Maria sancta et exhibuisse officium et mysticum numerum custodisse. Non enim sola familiaritatis est causa, quod diu mansit, sed etiam tanti vatis profectus. Nam si primo ingressu tantus processus extitit, vt ad salutationem Marie exultaret infans in vtero, repletur spiritu sancto mater infantis, quantum eis vsu tanti temporis sancte Marie addidisse presentiam. Mansit autem Maria cum illa mensibus tribus. Ungebatur itaque et quasi bonus athleta exercebatur, vngebatur in vtero matris propheta, amplissimo virtus eius certamini parabatur.

Lectio nona.
Denique tamdiu mansit Maria, quamdiu Elizabeth pariendi tempus impleret. Quod si diligenter aduertas, inuenies hoc nusquam positum nisi in generationibus iustorum. Denique impleti sunt dies, vt pareret Maria, impletum tempus, vt pareret Elizabeth, impletum est tempus vite, cum sancti viri ex hoc vite curriculo demigrarent. Plenitudinem vite iusti habent, inanes autem dies sunt impiorum.

SEPTEM FRATRUM
Ad vesperas
In euangelio Ⱥ Hec est vera fraternitas aa.viij.

Oratio
Fraterna nos, domine, martyrum corona letificet, vt et fidei nostre prebeat incitamenta [716] virtutum et multiplici nos suffragio consoletur. Per.
Solita fiat commemoratio.
Inuitatorium Uenite adoremus.

Lectio prima.
Beata Felicitas septem filios habuit, quos sic post se timuit viuos relinquere in carne, sicut carnales parentes solent metuere, ne mortuos premittant. In persecutionis enim labore deprehensa filiorum corda in amorem superne patrie predicando roborauit et parturiuit spiritu, quos carne pepererat mundo.
℟ Hec est vera fraternitas bb.j. cum ceteris.

Lectio secunda.
Timuit viuentibus, gauisa est morientibus, optauit nullum post se relinquere, ne si quem superstitem haberet, non posset habere consortem. Filios non poterat sine dolore videre morientes sed erat vis amoris interior, que dolorem vinceret carnis, et pro amore celestis patrie mori coram se voluit, quos amauit.
℟ Propter testamentum.

Lectio tertia.
Fuerunt autem isti septem fratres Ianuarius, Felix, Philippus, Siluanus, Alexander, Uictor et Marcialis, sub prefecto vrbis Publio, tempore Antonini principis primum auditi, deinde per varios iudices varijs supplicijs laniati. Ex quibus Ianuarius post verbera virgarum et carcerem plumbatis occisus.
℟ O veneranda martyrum.
Ⱥ Isti sunt angelica solidati charitate martyres incliti,n350 sancti septem fratres, quorum germanitas a Christo inter immania fuit fulcita tormenta; omnes ergo precamur, vt eorum intercessionibus ad dominum subleuemur.
Commemoratio solita.

TRANSLATIO SANCTI BENEDICTI
Ⱥ Confessor domini bb.iij.

Oratio
Intercessio nos, quesumus, domine, beati Benedicti abbatis tibi commendet, vt quod nostris meritis non valemus, eius patrocinio assequamur. Per.
Inuitatorium Regem confessorum.
℟ Iste est, qui ante deum bb.vj. Magnificauit. Iustum deduxit.
Ⱥ Euge serue bone bb.v.

Lectio prima.
Abbas Fioriacensis monasterij, nomine Nummolus, reperit in libro beati pape Gregorij, quomodo sanctus pater Benedictus in Beneuentana prouincia cursum vite feliciter consummauit. Et quia idem venerabilis pater predixerat ipsum monasterium funditus esse euertendum, cupiens itaque opere implere, que sibi in spiritu premonstrata fuere, misit vnum ex commilitonibus suis, nomine Aguilfum, ad supradictum locum, vt inde transferret [717 | pp.ij.] corpus patris Benedicti. Fuit itaque ipse Aguilfus vir venerabilis ac deo in omnibus deseruiens.

Lectio secunda.
Igitur Aguilfus venerabilis patris preceptis obtemperans peruenit ad locum, qui vocatur Cassinum. Ibique prouidente diuina clementia nocteque data celitus indicio mane inuenire meruit, quod quesiuit. Pre foribus autem petre superposite prefixa nomina inuenit, quorum exequie intus latebant. Interea illis celeriter repedantibus eadem hora papam Romanum per visum quidam taliter affatur: "Cur tu, piger, somno pressus custodiam tue negligis habere prouincie? Nam scias te carere patrocinijs eximiorum sancti Benedicti atque Scolastice, quorum corpora quidam a Gallijs venientes illic humanda ferunt." Quo audito antistes Romanus iunctis socijs persequitur fugientes sed mox eos tetra nubis inuoluit, ita vt facultatem eos inueniendi auferret. Famulus ergo domini Aguilfus ceptum carpebat iter sicque demum peruenit ad prediolum nomine Benodium, vbi quidam cecus ab vtero matris lumen recepit et quidam debilis proprium statum.

Lectio tertia.
Post hoc ergo peruenit ad aliud prediolum, Noua Uilla cognomine. Ibique alio ceco illuminato occurrerunt ei agmina monachorum cum populo Aurelianensi in vico, qui dicitur Floriacus, et illic cum maximo honore exceperunt corpora sancti Benedicti atque Scolastice et solennitatem susceptionis peregerunt in laudem dei. Tactuque sanctorum corporum iacentium mortuorum corpora pristinam receperunt vitam. Post hec vir dei Nummolus cum Aguilfo reliquias sancti Benedicti in basilica sancti Petri apostoli ad custodiendum deposuerunt. Conferebant tandem mutuo, quo loco humarent. Uidit prefatus Nummolus intempeste noctis silentio lucem celitus emissam ante sancte dei genitricis basilicam in modum facis ardentis et ibidem cum ingenti honore sepeliuit, vbi multa patrata sunt miracula ad laudem dei omnipotentis, cui est honor et gloria in secula seculorum. Amen.

IN DIUISIONE APOSTOLORUM
Super psalmos de die Ⱥ Conuocatis aa.iiij.
Capitulum de apostolis.
℟ Qui sunt isti aa.j.
Hymnus Annue, Christe aa.j.
℣ In omnem terram.
Ⱥ Dum steteritis.

Oratio
Sacrosancta, domine, beatorum apostolorum tuorum solennia celebrantes clementiam tuam deprecamur, omnipotens deus, vt eorum interuentu scelerum nostrorum [718] enormitas deleatur, quorum scientia et doctrina a nocte perfidie totus mundus illuminatur. Per. Inuitatorium Regem apostolorum.
Hymnus Eterna Christi.
Antiphone super psalmos Conuocatis Iesus cum ceteris de euangelistis.
℣ In omnem.

Lectio prima.
Ecce ego mitto vos sicut oues in medio luporum. Contraria sunt ista animalia, ita vt alia ab alijs deuorentur, sed bonus pastor lupos gregi suo timere non nouit. Et ideo isti discipuli non in predam sed ad gratiam diriguntur.
Responsoria de apostolis.

Lectio secunda.
Sollicitudo quidem boni pastoris efficit, vt lupi in agnos nichil audere possint, quia vacantem et a bono opere torpentem occupatum deglutiunt contra cautum et prudentem nichil habentes virium.

Lectio tertia.
Lupi quid significare videntur, debemus aduertere: bestie nanque sunt, que insidiantur ouibus, circa pastorales versantur caulas, habitacula pastorum intrare non audent, solum canum absentiam aut desidiam pastoris explorant.

Lectio quarta.
Lupi fere rapaces idemque natura rigidiores, vt ad se facile non possunt inflecti. Impetu quodam suo feruntur et ideo sepe leduntur. Propterea, si quem viderint priores, vocem eius quadam nature vi feruntur eripere.

Lectio quinta.
Si autem homo prius eos vidit exagitari, memorantur, et ideo cauendum michi est, ne, si in hodierno tractatu spiritualium mysteriorum gratia potuit refulgere, lupi me prius vidisse credantur et solenne vocis extorsisse suffragium.

Lectio sexta.
Nonne lupi isti hereticis comparandi sunt, qui insidiantur ouilibus Christi, fremunt circa caulas nocturno magis tempore, quam diurno? Semper enim perfidis nox est, qui lucem Christi sue nebulis interpretationis obducere et, quantum in ipsis est, fuscare conantur. Uersantur ergo circa caulas, stabula tamen Christi intrare non audent. Nam ipse ouile protegit, qui ouem ad ouile reportauit, Iesus Christus, dominus noster cum patre et spiritusancton351 in secula seculorum. Amen.
Homilia Conuocatis Iesus quere in quinta feria penthecostes Q.j.

Ad laudes
Ⱥ Hoc est preceptum de apostolis.
In euangelio Ⱥ Conuocatis Q.j. cetera vt in communi de apostolis.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Iurauit cum ceteris antiphonis. Egressi [719 | pp.iij.] ibidem, pentechostes.

COMMEMORATIO DE TRANSLATIONE SANCTI SUITHUNI EPISCOPI ET CONFESSORIS
Ⱥ Confessor domini.

Oratio
Deus, qui hunc diem sanctissimi confessoris tui Suithuni translatione decorasti, fac nos eius meritis in sanctorum tuorum societatem transferri. Per.
Inuitatorium Unum deum.
Cetera in communi.

In tertio nocturno
℟ Iste homo perfecit. Iste est de prepotentibus. Sancte N.
In euangelio Ⱥ Beatus N, talentorum.

Lectio prima.
Ut auditores in amorem catholice religionis maior desiderij feruor accendat, beati Suithuni miracula veniant in medium. Post transitum eius de mundo ad patrem, antequam de terra corpus leuaretur, quidam cecus quinque annis Rome visum postulans nec impetrans post vnius noctis vigilias ad eius corpus illuminatus est.

Lectio secunda.
Quidam etiam innocens de latrocin‹i›o accusatus et damnatusn352 lumine priuatur, manus truncantur et naribus abscisis et auulsis auribus tantum ei cum pedibus vita relinquitur, et sic oculis reductis in orbem miseros dies duxit ab epiphania domini vsque ad letaniam maiorem neque videns neque audiens, quoniam fenestras auditus sanguinis affluentia repleuerat. Hic in beati presulis basilica pernoctans visum et auditum percepit.

Lectio tertia.
Prepositus etiam Albadunensis monasterij, nomine Birferdus, effectus est cecus per interuallum quindecim annorum. Qui audiens, quanta mirabilia dominus per suum famulum dignatus est prebere languentibus, Uintoniam nudis veniens vestigijs ad sancti pontificis corpus accessit cum precibus assiduis et eadem nocte lucem conspicere meruit atque sospes domum rediens omnipotentem dominum in sancto suo benedixit.

Lectio quarta.
Oua nonnulla vt ad forum vendenda deferret, pater puero commiserat. Sed casu labitur puer, oua quassantur. Timens iuuenis verbera patris sanctum inuocat et oua recipit integra, quorum precium simul cum euentu refert ad patrem.

Lectio quinta.
Erat cuiusdam nobilis quidam iuuenis dilectissimus, qui dominum suum comitatus ad conuiuium et elapsus ab equo crure confracto et brachio ab omnibus desperatus est. Ruit igitur in lachrimas nobilis ille et sanctum inuocat et in breui puer ille sanitate recepta [720] equum ascendit et dominum sequitur ita plene saluti restitutus, acsi nichil mali perpessus fuisset.

Lectio sexta.
Quedam a natiuitate vsque ad senectutem ceca mutam quandam ductricem habuit et in breui post celebratas vigilias ceca vidit et muta loquitur. Diffunditur autem ex frequentia miraculorum fama huius sancti presulis per multa climata. Unde simul ex diuersis Anglorum Saxonumque finibus centum viginti quatuor multiplicibus constricti languoribus in duarum reuolutione hebdomadarum vigilijs expletis et ieiunijs sani redeunt deum in sancto suo glorificantes, cuius nomen benedictum ineternum maneat et vltra. Amen.

In secundis vesperis
In euangelio Ⱥ Iste est, qui ante.

ALEXIS CONFESSORIS NON PONTIFICIS
Ⱥ Iustum deduxit quere omnia in communi bb.v.

Oratio
Deus, qui nos annua beati Alexis, confessoris tui, festiuitate letificas, da nobis eius interuenientibus meritis et perpetua protectione muniri et salutari gaudere profectu. Per.
Commemoratio solita.
Inuitatorium Regem confessorum.

Lectio prima.
Temporibus Honorij et Archadij imperatorum beatus Alexis Rome a preclaris parentibus editus, cuius pater Eufemianus, mater vero Aglaes dicta est. Puer autem tenellus annis infantie maturus erat morum probitate et docilis intelligentie. Porro diabolus totius boni inuidus eum per opera vasalorum suorum impugnare non cessabat.
℟ Beatus vir N, qui post.

Lectio secunda.
Quidam enim clientum in silentio noctis viro dei illudebant: alij alapas illi dabant, nonnulli in faciem eius spuebant, multi crines capitis eius vellebant, quamplurimi aquam de lauandis catinis defluentem super illum iaciebant. At beatus Alexis, cuius conuersatio erat in celis, hec omnia patientissime tolerabat et pro infestantibus dominum exorabat.
℟ Amauit eum dominus.

Lectio tertia.
Cum autem intellexisset beatus Allexis finem laboris sui imminere, a ministro sibi deputato pugillari postulato cursum vite sue scripsit ex ordine: qualiter scilicet Romam reliquerit, que in mari et terris passus fuerit, quomodo annulum aureum et balteo palliolo purpureo inuoluto sponse dederit. Quibus peractis disponente deo corpus eius sepultum est in ecclesia beati Bonifacij martyris cum veneratione digna quintodecimo die mensis Iulij ad [721 | pp.iiij.] laudem dei omnipotentis, cui honor et gloria in secula seculorum. Amen.
℟ Uir Israelita, gaude.
Ⱥ Euge serue bone.

MARGARETE UIRGINIS ET MARTYRIS
Ⱥ Prudens et vigilans cc.j.

Oratio
Deus, qui beatam virginem tuam Margaretam hodierna die ad celos per martyrij palmam venire fecisti, concede nobis, quesumus, vt eius exempla sequentes ad te peruenire mereamur. Per.
Inuitatorium Adoremus regem cetera in communi cc.j.

Lectio prima.
Beata Margareta Antiochie ex gentilibus et nobilibus orta tradita est nutrici, apud quam christiana effecta est et virginitatis concepit amorem. Cunque pater illam exosam haberet propter christianitatem, mortua matre in domum nutricis se contulit et oues eius pascebat. Accidit autem, vt Olibrius prefectus iter faciens raptus eius pulchritudine eam sibi sisti iuberet.

Lectio secunda.
Tunc dixit ei prefectus: "Dic nobis nomen tuum et genus et religionem." Illa respondit: "Margareta vocor, genere sum nobilis, religione christiana." Preses dixit: "Duo prima conuenientia sunt sed tertium absurditas est." Cum autem eum in responsis suis confunderet, iussit eam in carcere recludi, vt de se melius consilium haberet.

Lectio tertia.
Altera die presidi presentatur. Ad quam preses ait: "Aut sacrifica dijs et digna eris thalamis nostris aut diris cruciatibus consumeris." Illa respondit: "Fac, quod potes, quia quod vis, ego non faciam." Ad hec exuitur, suspenditur, verberatur virgis acerrimis, sanguinis riui fluunt nec suspirat illa.

Lectio quarta.
Tunc preses ait: "Miserere pulchritudinis tue." At illa respondit: "Misereor pulchritudinis anime mee, ne decorem perdam imaginis diuine." Tunc preses irridens ait: "Adhibeatur vngula, que carnem scindat, ossa denudet, viscera pandet, vna ne nos puella superabit." Dixit et facta sunt omnia. Flent circumstantes miserantes tenere cruciatum puelle.

Lectio quinta.
Cum autem illa nec suspiraret, traditur iterum in carcere tenebroso sed lux diuina sole clarior statim ibi refulget. Antiquus vero hostis in specie draconis quasi deuoraturus eam aggreditur sed signo crucis opposito euanescit. Deinde in forma hominis carcerem ingreditur. At virgo intelligens demonem crinem eius apprehendens deiecit eum ad terram pede sancto caput impium calcans.

Lectio sexta.
Tunc demon eiulans, "Per [722] mitte me," ait, "Margareta, discedere nunquam vltra tibi appropinquaturum." Uirgo dixit: "Fatere prius, ad quid venisti." At ille ait: "Ueneram, vt quasi consulens saluti tue persuaderem tibi parere voluntati presidis. Iam nunc iube, vt habeam, quia satis lusisti de me." Tunc virgo pedem leuans, "Fuge," inquit, "miser." At ille velut fumus euanuit.
Euangelium Simile est regnum celorum thesauro cc.ij.

Lectio septima.
Sequenti die adducitur coram preside, qui dixit illi: "Magna est circa te deorum patientia." At illa ait: "Tanta est eorum patientia, vt nullus sit in eis dolor vel sensus." Ad hec ad clamorem presidis exuitur, apponitur ignis, ardentes lampades iunguntur ad latera. Quod cum fieret, dicebat: "Non sunt condigne passiones huius temporis ad futuram gloriam."

Lectio octaua.
Deinde ponitur in dolio aque pleno ligatis manibus et pedibus. Sed ecce terre motus illico factus est magnus, vincula eius rumpuntur ipsaque nichil lesa egreditur laudans Christum. Quod videntes populi crediderunt in Christum fere duodecim milia, quos varijs mortibus preses transmisit ad celum.

Lectio nona.
Demum iussa gladio feriri spiculatore iubente eam ceruicem parare, impetrato spacio orandi cor et manum dirigens ad deum dixit: "Gratias tibi ago, domine Iesu Christe, qui certamen meum ad victoriam perduxisti. Conserua, queso, credentes in te et nondum credentes conuerte. Eorumque, qui me persequuntur, miserere et eos, qui per me fuerint deprecati, exaudi propicius et iam spiritum meum in pace suscipe." Et hoc dicto genua flexit, ceruicem exerit et lictor vno ictu caput amputauit.
Ⱥ Simile est regnum celorum homini.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Uirgo Christo amabilis cc.iij.

COMMEMORATIO DE SANCTA PRAXEDE UIRGINE NON MARTYRE
Ⱥ Ista est virgo sapiens cum ceteris in communi cc.j.
℣ Adiuuabit eam.

Oratio
Assit plebi tue, omnipotens deus, beate virginis tue Praxedis supplicatio, vt quicunque eius gaudent honore, tuo protegantur auxilio. Per.
Inuitatorium Regem virginum dominum.

Lectio prima.
Uirgo venerabilis Praxedis rogauit beatum Pium episcopum, vt in termis Nouati, qui erat locus spaciosus, edificaret ecclesiam. Quod placuit episcopo et in nomine eiusdem virginis edificata est. Postea facta est persecutio magna christianorum. Ipsa vero feruens [723 | pp.v.] spiritu multos occultauit in eodem titulo, quos cibo pascebat et verbo sancti spiritus.
℟ Propter veritatem.

Lectio secunda.
Tunc diuulgatum est Antonio imperatori, quod conuentus fieret in titulo Praxedis. Qui mittens tenuit multos et sine interrogatione puniri gladio precepit in eodem titulo. Horum vero corpora beata Praxedis collegit et sepeliuit in cimiterio Priscille. Et in afflixione constricta orauit, vt transiret ex hoc mundo.
℟ Dilexisti iusticiam.

Lectio tertia.
Huius vero orationes et lachrime ad dominum peruenerunt. Peractis igitur trigintaquatuor diebus post necem sanctorum supradictorum migrauit ad dominum duodecimo kalendas Augusti. Cuius corpus ego pastor, presbiter sepeliui iuxtan353 patrem suum in cimiterio Priscille Uia Salaria, vbi hodie florent orationes sanctorum.
℟ Non eris.
Ⱥ Simile est regnum celorum decem virginibus.
Solita commemoratio.

BEATE MARIE MAGDALENE
Ad primas vesperas
Super psalmos de die Ⱥ Maria ergo vnxit pedes Iesu et extersit capillis suis et domus impleta est ex odore vnguenti.
Capitulum O quam pulchra est casta vt supra de sancta Anna ee.viij.
℟ Ualde mane die dominice resurrectionis Maria Magdalene perrexit ad sepulchrum redemptoris portans secum vnguentum, Quo refoueret corpus Christi positum in monumento.
℣ Quem dilexerat viuentem, requirebat mortuum in sepulchro iacentem. Quo.
Hymnus Magno salutis gaudio.
℣ Sex ante.
℣ Nardi Maria.
℣ Honor, decus require supra, dominica palmarum ad vesperas.
℣ Diffusa.
Ⱥ Eterni regis immensam collaudemus pietatem, que Marie Magdalene contulit felicitatis eternitatem et eternitatis felicem iocunditatem.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Largire nobis, clementissime pater, quo sicut beata Maria Magdalena dominum nostrum Iesum Christum super omnia diligendo suorum obtinuit veniam peccaminum, ita nobis apud misericordiam tuam sempiternam impetret beatitudinem. Per.

Commemoratio de sancto Wandregisillo.
Ⱥ Iustum deduxit bb.v.
℣ Amauit eum dominus.

Oratio
Largire nobis, quesumus, domine, beati Wandregisilli, confessoris tui atque abbatis, precibus stipendia eterne salutis, vt casta semper pectora baiulantes clementie tue laudes humiliter referamus letantes. Per.

Inuitatorium Adoremus conditorem cunctorum, Qui Mariam Magdalenam ditauit honore polorum.
Psalmus Uenite.
Hymnus Magno salutis.

In primo nocturno
Ⱥ Adest preclara Marie festiuitas Magdalene, que dominum multum diligendo et ab eo diligi et suorum criminum veniam obtinere promeruit.
Psalmus Domine dominus.
Ⱥ Hec mulier sancta Christi domini [724] pedes lachrimis rigauit, capillis tersit et vnguento perunxit.
Psalmus Celi enarrant.
Ⱥ Alabastrum vnguenti Maria super pedes domini effudit, hanc dominus gratia sancti spiritus perfudit.
Psalmus Domini est terra.
℣ Diffusa est.

Lectio prima.
Beata Maria Magdalena et Martha et Lazarus ex nobili et regali progenie, Syro patre et Eucharia matre, nati a beato Maximino, discipulo domini, baptizati fuerunt. Et Magdalum castrum, quod est secundo miliario a Genezareth, et Bethania, que est iuxta Hierusalem, et magnam Hierosolimorum partem possidentes ista sibi inuicem diuiserunt, quod Maria Magdalum, a quo et Magdalena nuncupata est, et Lazarus partem vrbis Hierusalem et Martha Bethaniam possiderent.
℟ Gloriosa es, Maria Magdalene, que Christum mundi redemptorem studiose quesisti Ideoque videre prima resurgentem meruisti.
℣ Sancti immensitas amoris exaggerabat studium pie inquisitionis. Ideoque.

Lectio secunda.
Cum autem Maria delicijs corporis se totam exponeret et Lazarus militie plus vacaret, Martha prudens partes fratris et sororis sue suo sensu et probitate gubernans militibus et famulis suis copiose necessaria ministrabat. Et dominum cum discipulis et alios pauperes sustentauit et post ascensionem domini residuum ante pedes apostolorum in commune diuisit.
℟ O magni meriti Maria, o magne venie forma imitanda et pia, Exora pro nobis Christum, dilectum tuum, deum et dominum nostrum et tuum.
℣ Ut a peccatis cunctis absoluti mereamur possidere gaudia lucis. Exora pro nobis.

Lectio tertia.
Illo vero tempore, quo dominus predicabat, Maria sic erat exposita corporee voluptati, quod iam non solum nomen sed etiam cognomen suum perdiderat et peccatrix consueuerat appellari. Cum vero post missionem spiritus paracleti crescente numero fidelium cresceret infidelis crudelitas Iudeorum, intantum vt eos multis modis affligerent et a terra per mare sine velis et remis et ceteris alimentis expellerent, beatus Maximinus cum Lazaro et sororibus eius et multis alijs transfretantes regente domino Marsiliam deuenerunt.
℟ Perfecto corde Maria retinens dei omnipotentis amorem Exteriorem penitus relinquebat actionem.
℣ Ut ad videndam faciem sui creatoris tota posset assurgere. Exteriorem.

In secundo nocturno
Ⱥ Contemplatiue vite magna contemplatrix, condescende et nos emunda peccatis.
Psalmus Eructauit c.viij.
Ⱥ Exemplum venie Mariam imitemur, vt pro nostris offensis veniam impetremus.
Psalmus Deus noster d.j.
Ⱥ Hanc ergo toto corde deprecemur, [725 | pp.vj.] vt nobis apud dominum semper auxilio esse dignetur.
Psalmus Fundamenta e.8.
℣ Specie tua.

Lectio quarta.
Postmodum, cum Aquensem ciuitatem cum adiacenti prouincia verbis et miraculis conuertissent, beata Maria Magdalena soli deo vacare cupiens in quadam rupe excelsa quatuordecim fere miliaribus a Marsilia plusquam triginta duobus annis hominibus ignota permansit. Horis vero septem canonicis quotidie ibi manibus angelicis in ethera ferebatur et sic post angelicas melodias dei laudibus plenissime satiata ad locum illum ab angelis reportabatur.
℟ Dixit dominus Marie Magdalene: "Fides tua saluam te fecit; vade in pace."
℣ O quam dulcem vocem suam, quam suauem Maria audire promeruit. Fides.

Lectio quinta.
Tunc temporis cum quidam heremita penitentie datus iuxta rupem predictam cellulam collocasset, vidit angelos ad rupem illam descendentes et beatam Magdalenam in altum leuatam post hore spacium referentes. Cum autem illuc admirans accessisset, inuenit eam. Ipsa autem quenam esset eidem indicans rogauit eum, vt narraret beato Maximino et rogaret, vt sequenti dominica hora matutinarum ecclesiam suam solus intraret et ibi eam inueniret subuectam manibus angelorum.
℟ Relinquens Maria actiuam vitam, que multis probatur intenta, Contemplatiue vite dulcedine pasci cupiebat, que vno et summo bono videtur contenta.
℣ Optimam partem, que non valet auferri, Maria eligens. Contemplatiue.

Lectio sexta.
Ueniens ille narrauit omnia beato Maximino. Ille mirans et gaudens hora predicta ingreditur ecclesiam et beatam Magdalenam a terra duobus cubitis eleuatam inter angelos intuetur. Cum autem accedere trepidaret, iussu eius alios conuocauit; accipiens sacram communionem ab episcopo, ante altare orans cum lachrimis cunctis videntibus expirauit.
℟ Maria Magdalene vt cognouit Christum dominum in domo Symonis leprosi sedentem, Mox properauit, domum intrauit, ad Christi pedes se prostrauit, lachrimis rigauit, capillis siccauit.
℣ Optans suorum Maria lauare maculas delictorum. Mox properauit.

In tertio nocturno
Ⱥ Lauit Maria lachrimis pedes domini, lauit dominus illius maculas cordis et corporis.
Psalmus Cantate j f.ij.
Ⱥ Solennitatem Magdalene celebri deuotione veneremur, vt illius obtentu a peccatis absoluamur et summo regi coniungi mereamur.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.iij.
Ⱥ Magdalenam sua crimina confitentem [726] Christus dominus suscepit et emundatam in pace abire precepit.
Psalmus Cantate ij f.iij.
℣ Adiuuabit.

Lectio septima. Secundum Lucam.
In illo tempore: Rogabat Iesum quidam phariseus require feria sexta quatuor temporum in autumno U.viij.
℟ Pectore sincero, Maria, Christum dilexisti, supra cuius pedes vnguentum fudisti, Oscula sancta impressisti, veniam peccaminum obtinuisti.
℣ Quem te petimus pro nobis deprecari, vt et nos per eum mereamur saluari. Oscula.
℟ O mulier sancta, lachrimarum fonte decorata, funde pro nobis pios affectus, Ut nos miserorum valeamus carere eterno fletu.
℣ Mole peccatorum grauati petimus releuari precibus tuis sanctis. Ut.
℟ O diligens Christum et a Christo dilecta Maria, tua festa celebrantibus adesto mente benigna, Ut qui peccatorum mole grauamur, tuis auxilijs releuari valeamus.
℣ Compatiens nobis pietatis affectu offer pro nobis Christo sancta libamina precum. Ut.
℣ Dimissa sunt ei peccata multa.
℟ Quoniam dilexit multum.

Ad laudes
Ⱥ
Intrauit Maria in domum Symonis ibique se prostrauit ad pedes domini.
Ⱥ Dixit dominus Symoni: "Aquam manibus meis non dedisti, hec autem lachrimis lauit pedes meos."
Ⱥ Michi osculum non dedisti, mulier hec, ex quo intraui huc, non cessauit osculari pedes meos.
Ⱥ Oleo caput meum non vnxisti, Magdalena vnguento vnxit caput meum.
Ⱥ Ideoque dico tibi: remittuntur ei peccata multa, quoniam dilexit multum.
Capitulum Mulierem fortem vt supra de sancta Anna ff.ij.

Hymnus
Eterne deus, omnium
spes et vita fidelium,
per Magdalene merita
nostra solue peccamina.
Hec tibi soli cognita
dum ferret adoramina,
in cena tui filij
pedes rigauit lachrymis.
Huius effusis crinibus
laxatis culpis omnibus
nos eius munda meritis
in his sacris solennijs.
Que cum dilexit nimium,
dilecta tulit premium,
exemplum mundo prebuit,
ne desperarent miseri.
Sit laus patri cum filio,
sancto simul paracleto,
qui Mariam propicius
sacris iunxit virginibus. Amen.
℣ Elegit eam.
Ⱥ In diebus illis mulier, que erat in ciuitate peccatrix, vt cognouit, quod Iesus accubuisset in domo Symonis leprosi, attulit alabastrum vnguenti et stans retro secus pedes domini Iesu lachrymis cepit rigare pedes eius et capillis capitis sui tergebat et osculabatur pedes eius et vnguento vngebat.
Psalmus Benedictus.
Ⱥ Euge serue bone bb.v.
℣ Iustus vt palma.
Oratio vt supra.

Ad tertiam
Capitulum Prouerbiorum xiij.
Accinxit fortitudine lumbos suos et roborauit brachium suum; gustauit et vidit, [727 | pp.vij.] quia bona est negociatio eius, non extinguetur in nocte lucerna eius.
℟ Diffusa est.

Ad sextam
Capitulum ibidem.
Manum suam misit ad fortia et digiti eius apprehenderunt fusum, manum suam aperuit inopi et palmas suas extendit ad pauperes.

Ad nonam
Capitulum ibidem.
Fortitudo et decor indumentum eius et ridebit in die nouissimo, os suum aperuit sapientie et lex clementie in lingua eius.

Ad secundas vesperas
Capitulum ibidem.
Fallax gratia et vana est pulchritudo, mulier timens deum ipsa laudabitur.
Ⱥ O Maria, mater pia, venie exemplum, sancti amoris preclarum documentum, tibi persoluimus festum, tu nobis esto firmum adiumentum ad regnum obtinendum eternum.
Psalmus Magnificat.

COMMEMORATIO DE SANCTO APPOLLINARE EPISCOPO ET MARTYRE
Ⱥ Iste sanctus quere omnia vt supra de vno martyre aa.v.
℣ Gloria et honore.

Oratio
Clementiam tuam quesumus, omnipotens deus, vt intercedente pro nobis beato Appollinare, martyre tuo atque pontifice, veniam omnium consequamur peccatorum et vitam capere valeamus eternam. Per.
Inuitatorium Regem martyrum.

Lectio prima.
Appollinaris, discipulus beati Petri apostoli, iussu eius venit Rauennam, vbi verbis et miraculis refulgens tribunum cum magna eius familia baptizauit. Propter quod dux patrie fecit eum duci ad templum Iouis, vbi, cum dixisset argentum et aurum illic appensum ante demones melius esse dari pauperibus, eijcitur extra vrbem et semiuiuus relictus a discipulis in domo cuiusdam vidue sex mensibus refouetur.
℟ Iste sanctus.

Lectio secunda.
Postmodum vero, cum multos conuertisset, in quadam ciuitate fustibus cesus est et nudis pedibus stare supra laminam ardentem et post inde eiectus est. Cum autem filiam Rufi patricij Rauenne resuscitasset, ipsa cum matre et familia magna baptizata virgo permansit. Deinde post multa tormenta catenatus missus est in carcerem, vbi, cum nihil sibi ministraretur, angelus eum confortauit.
℟ Iustus germinabit.

Lectio tertia.
Quo comprehenso missus est in exilium per nauem. Orta vero tempestate alijs pereuntibus ipse solus euasit cum duobus militibus, quos etiam baptizauit. Regressus vero Rauennam de exilio post tres annos ductus est a paganis ad templum. Quod ipso orante corruit, propter quod accusatus est apud Uespasianum a pontificibus et tandem a paganis cesus vsque ad mortem et septem diebus superuixit ad monendum fideles [728] et sic migrauit ad dominum.
℟ Gloria et honore.
Ⱥ Hic est vere martyr.
Commemoratio solita.

IN UIGILIA BEATI IACOBI APOSTOLI
Uespere et matutine cum horis diurnalibus ferialiter cantentur habita commemoratione de beata virgine et martyre Christina ad vesperas cum hac Ⱥ Accinxit fortitudine cc.j.
℣ Diffusa.

Oratio
Quesumus, omnipotens deus, vt nostrorum habitacula cordium delictis euacuata sanctitatis luce resplendeant et intercessio beate Christine, quam virginitas coronat et passio, celestis aule nos faciat esse participes. Per.

Ad matutinas
Ⱥ Simile est regnum celorum homini cc.iiij.

Nona de futuro festo.

Ad primas vesperas
Omnia de communi apostolorum.
In euangelio Ⱥ Estote fortes aa.j.
Oratio de vigilia.

Lectio prima.
Iacobus apostolus cum predicasset per Iudeam et Samariam, predicationem suam vsque ad Galaciam extendit et ibi nouiter discipulos eligens, cum paucissimos conuertisset, duos ibi causa predicandi reliquit et septem alios secum adducens Iudeam redijt, vbi cum predicaret, Hermogenes magus misit ad eum Philetum, discipulum suum, vt ipse Philetus coram Iudeis assereret, quod Iacobi predicatio falsa esset. Sed cum a Iacobo per omnia vinceretur, redijt ad magistrum suum Iacobi doctrinam et miracula predicans et discipulum eius se velle esse contestans.

Lectio secunda.
Tunc iratus Hermogenes ligauit Philetum dicens: "Nunc videbis, si Iacobus te soluerit." Iacobus autem misit ei sudarium suum, ad cuius tactum statim eius vincula sunt soluta et ad Iacobum perrexit. Unde iratus Hermogenes arte sua demones excitauit iubens eis, vt Iacobum cum Phileto ad se perducerent. Uenientes autem demones ad Iacobum vlulare in aere ceperunt. Quibus ait Iacobus: "Ut quid aduenistis?"

Lectio tertia.
Dixerunt demones: "Hermogenes misit nos ad te, vt te cum Phileto duceremus ad eum, sed mox vt ad te venimus, ab angelis catenis igneis ligati cruciamur." Dixit eis Iacobus: "Nunc ad eum redite et eum vinctum ad me sed illesum perducite." Qui abeuntes ligatis manibus ad tergum duxerunt eum ad Iacobum. Quem cum Iacobus increparet et demones eius et suam vltionem expeterent, ait eis Iacobus: "Ecce Philetus ante vos stat. Cur eum non tenetis?"

Lectio quarta.
Demones dixerunt: "Nos non possumus nec formicam contingere, que in cubiculo tuo est." Et ait Iacobus ad Philetum: "Hermogenes te ligauit; tu eum solue, quia docuit nos dominus, vt pro malis [729 | pp.viij.] bona reddamus." Solutus Hermogenes confusus stetit et dixit ei Iacobus: "Uade liber vbi volueris; non enim vult dominus, vt inuitus aliquis conuertatur." Cum autem timeret Hermogenes demonum maliciam, dedit ei Iacobus suum baculum ob securitatem et abiens in domum suam libros artis sue magice cum zabernis ad Iacobum detulit et consilio eius in mare proiecit et ita cepit esse in dei timore perfectus, vt etiam virtutes plurime per eum fierent.

Lectio quinta.
Uisa ergo conuersione Hermogenis et aliorum multorum Abiathar pontifex seditionem in populo excitauit et fune misso in collo apostoli fecit eum duci ad palacium Herodis Agrippe. Cumque iussu eius duceretur ad decollationem, paraliticum quendam ad se venientem sanauit in via. Quod videns Iosias scriba, qui funem in collo miserat, procidens ad pedes eius veniam postulabat. Abiathar autem hoc videns missa relatione impetrauit ab Herode, vt simul cum Iacobo decollaretur.

Lectio sexta.
Cum autem venisset ad locum decollationis, lagenam aque petijt, et cum Iosiam baptizasset, cum eo protinus decollatur. Primus inter apostolos martyrium compleuit ipsa die et hora, qua dominus passus est, scilicet octauo kalendas Aprilis, vt dicit Calixtus papa, qui libellum composuit de miraculis eius. Discipuli vero eius nocte corpus eius in nauem posuerunt, quod voluntate dei delatum est in Hispaniam, ad locum quendam prope Compostellam, vbi primo sepultum, deinde translatum est apud Compostellam die hodierna cum gaudio et veneratione, propter quod festum eius hodie agitur ad laudem dei omnipotentis. Amen.

Lectio septima. Secundum Matheum xx.
In illo tempore: Accessit ad Iesum mater filiorum Zebedei cum filijs suis adorans et petens aliquid ab eo, et reliqua.
Homilia beati Hieronymi presbiteri.
Unde opinionem regni habebat mater filiorum Zebedei, vt cum dominus dixit: "Filius hominis tradetur principibus sacerdotum et scribis et condemnabunt eum morte et tradent eum gentibus ad illudendum et flagellandum et crucifigendum," et ignominiam passionis timentibus discipulis nunciauerit, illa gloriam postulat triumphantis.

Lectio octaua.
Hac, vt reor, causa, quia in fine dixerat dominus, "et tertia die resurget." Putauit enim mulier post resurrectionem illico regnaturum et quod in secundo aduentu promittitur primo esse complendum et auiditate feminea presentia cupit immemor futurorum.

Lectio nona.
Postulat autem mater filiorum Zebedei muliebri et pietatis affectu nesciens quid peteret. Nec mirum, si ista arguatur imperitie, cum de Petro dicatur, quando tria vult facere tabernacula, 'nesciens [730] quid diceret'. Respondens autem Iesus dixit eis: "Nescitis quid petatis." Mater postulat sed dominus discipulis loquitur intelligens preces eius ex filiorum descendere voluntate.

Oratio
Esto, domine, plebi tue sanctificator et custos, vt apostoli tui Iacobi munita presidijs et conuersatione tibi placeat et secura deseruiat. Per.

Ad secundas vesperas
Omnia de communi.

COMMEMORATIO DE MARTYRIBUS CHRISTOFORO ET CUCUFATE
Ⱥ Gaudent in celis aa.viij.
℣ Letamini in domino.

Oratio
Sanctorum martyrum tuorum, domine, Christofori et Cucufatis natalicia celebrantes supplices te rogamus, vt quos in celesti gloria sublimasti, tuis concedas adesse fidelibus. Per.
Inuitatorium Regem martyrum quere in communi de martyribus ibidem.

Lectio prima.
Sanctus Cucufas voce publica Christum confitens coram Maximiano in craticula comburendus ponitur, aceto et sinapi perfunditur. Sed cum nec sic a fide mutatur, cardis ceditur. Inter hec Maximianus currum ascendens ab ipso delapsus vitam exalat et idola corruunt et populi credunt. Unde quidam Rufinus Cucufatem et per ipsum conuersos capitali sententia damnat.
℟ Uerbera carnificum.

Lectio secunda.
Beato Christoforo adhuc pagano permanente ostensum est, vt ipse baptismum percipiens multos ad fidem conuerteret. Baptizatus ergo gentes hactenus in fide reddidit fructiferas. Quo audito rex Dagnus ad eum tenendum ducentos mittit milites, qui eo viso perterriti dum nil agentes redeunt, adduntur et alij ducenti, quos ipse dum vsque ad regem sequitur, ipsi arma proijciunt deum confitentes, quem Christoforus predicat, qui etiam statim martyrio coronati sunt.
℟ O veneranda martyrum.

Lectio tertia.
De hinc Christoforus virgis ceditur igneis et galeam ignitam suscipit in capite et caminum sustinet in corpore. Que dum omnia sibi sunt quasi refrigerium, ligatus ad stipitem sagittis impetitur, que in aere suspense dum ipsum non lederent, vna retro conuersa oculum eruit iudicis. Cui sanctus ait: "Cras coronam suscipiam martyrij et tu veniens luto et sanguine meo oculum tuum liniens in oculo et anima saluaberis." Et verbum effectus sequitur: nam in crastino et sanctus martyrium et iudex fidem suscepit et oculum.
℟ O constantia.
Ⱥ Cum audieritis.
Solita commemoratio.

SANCTORUM SEPTEM DORMIENTIUM
Ⱥ Fulgebunt iusti in communi de martyribus quere omnia aa.8.

Oratio Deus, qui gloriosos resurrectionis [731 | qq.j.] eterne precones septem dormientes magnifice coronasti, presta, quesumus, vt eorum precibus sanctam resurrectionem, que in eis mirabiliter preostensa est, consequamur. Per.
Solita commemoratio.
Inuitatorium Mirabilem deum.
Nocturna dicatur.

Lectio prima.
Temporibus Decij deprehenduntur in fide Malchus, Maximianus, Dionysius, Constantinus, Ioannes, Serapion et Martinianus. Unde a facie Decij recedentes, in monte Celij latentes Malchum ministrum constituunt. Quo comperto spelunca lapidibus obstruitur et martyrium eorum a Theodoro et Rufino in spelunca secreto deponitur. Ipsis vero sopor immittitur.
℟ Sancti tui, domine, mirabile.

Lectio secunda.
Interim possessor montis Celij casu speluncam aperit. Deus autem quos soporauerat, excitat et Malchus, vt panes emat, emittitur. Qui nomen dei audiens et ciuitatem signo crucis munitam intuens pro panibus emendis dum stupens nummisma porrigit, de thesauro reperto accusatur. Demum episcopo presentatus et proconsuli, qui per ipsos examinatus dum querit, vbi sit Decius, et responsum accepit, quod hodie non sit in terra Decius, narrat, quomodo ipse et socij eius a facie Decij fugerint.
℟ Tanquam aurum.

Lectio tertia.
Adeunt igitur ad speluncam cum ciuitatis vniuersitate proconsul et episcopus et socios eius et martyrium eorum in lamina plumbea inuenientes insculptum deum glorificant imperatorin354 mandatum mittentes, vt veniat. Deposito ergo veste lugubri imperator a Constantinopoli descendit Ephesum. Cui sancti martyres occurrunt et dicunt: "Imperium tuum in pace maneat et scias nos ante diem magnum suscitatos, vt credas, quia est resurrectio mortuorum." Et inter hec Christo reddunt animas, quorum corpora imperator veste texit purpurea.
℟ Propter testamentum.
Ⱥ Absterget deus.
Solita commemoratio.

IN UIGILIA SANCTI OLAUI
teneatur ferialiter cum nocturno et videas rubricam post secundas vesperas in die sancto.
Habeasque commemorationem de martyribus Simplicio, Faustino et ceteris et de beato Panthaleone.

Ad vesperas
Ⱥ Sanctum est verum lumen aa.viij.
℣ Letamini in domino.

Oratio
Presta, quesumus, domine, vt sicut populus christianus martyrum tuorum Felicis, Simplicij et Faustini et Beatricis atque Panthaleonis temporali solennitate congaudet, ita perfruatur eterna, et quod votis celebrat, comprehendat effectum. Per.

Commemoratio de martyribus.
Ⱥ Sint lumbi vestri bb.viij.
℣ Exultabunt.

Illustrasjon

[733 | qq.ij.] IN NATALICIO SANCTI OLAUI REGIS ET MARTYRIS
Ad primas vesperas
Ⱥ
Sancte martyr domini Olaue, pro nobis, quesumus, apud deum intercede, vt concedat nobis delictorum veniam et vite eterne largiatur premia.
Psalmus Laudate, pueri.
Ⱥ Sancte martyr Olaue, tua deo placita prece nos semper et vbique protege.
Psalmus Laudate dominum.
Ⱥ Sancte martyr Olaue, te humiliter deprecamur, vt a peccatorum nostrorum colluuionibus tuis sacris nos expurges orationibus.
Psalmus Lauda, anima mea, dominum.
Ⱥ Sancte Olaue, martyr domini preciose, adesto nostris precibus pius et propicius.
Psalmus Laudate dominum, omnes.
Ⱥ O beate pater Olaue, pium dominum Iesum pro impietatibus nostris deposce.
Psalmus Lauda, Hierusalem.
Capitulum vnius martyris non episcopi aa.v.
℟ O quantus fidei feruor inuictissimi martyris pectus accenderat, qui in medio gentium efferarum constitutus Non cessabat tamen salutis verbum cunctis predicare.
℣ Multos habebat aduersarios, qui vias domini rectas conabantur euertere. Non cessabat.

Hymnus
Rex Olauus gloriosus,
sanctus martyr domini,
agonista preciosus
dat honorem numini,
spe constanti copiosus
offertur certamini.
Lumen vite dat paganis,
sulcat agros cordium,
seminatur vite panis
in sulcis gentilium,
extirpatis cunctis vanis
spes crescit fidelium.
Omne malum aquilonis
aufertur de medio,
gentem dure regionis
mollit predicatio,
trinum laudat in personis
gentilis confessio.
Christi fidem confitentes
in fonte baptismatis,
late credunt Christo gentes
dono sancti pneumatis,
quos confortat rex credentes
nouitate dogmatis.
Tu confirmes spem tuorum
fidei constantia,
vim feramus tormentorum
pari patientia,
vt speremus angelorum
sempiterna gaudia.
Sit laus, honor patri deo
dilectoque filio,
sancto flamini cum eo
et eius imperio
super martyris tropheo
letetur hec concio. Amen.
℣ Gloria et honore.
Ⱥ Adest dies leticie, laudis adest materia, resultet vox ecclesie, pulset hymnis celestia, martyr insignis hodie palme ferens insignia, feliciter ex acie traductus in palacia, per coronam victorie vera migrans ad gaudia stolam suscepit glorie Olauus, regum gloria.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui es regum omnium corona et martyrum victoria, annue nos beati Olaui, regis et martyris, pia apud te experiri patrocinia, vt per tuam, quam in eius glorificamus passione, magnificentiam coronam vite diligentibus te percipiamus repromissam. Per dominum.
Inuitatorium Magnus dominus et laudabilis valde, Qui regis Olaui industria in lateribus aquilonis fundauit ciuitatem suam.
Psalmus Uenite.
Aliud inuitatorium per annum Regis mirifici Olaui ad gloriam Laude multiplici pangamus memoriam.

Hymnus
[734] Tardi quidem ad credendum
noua iura fidei
Christum negant confitendum
suntque corde saxei,
sic conspirant ad perdendum
plantatorem fidei.
Multitudo adunatur
et bellum indicitur,
iniquitas dominatur,
in regem erigitur,
leo fortis victimatur
et iustus conteritur.
Christiani mox ceduntur,
rex truncatur gladio,
quorum anime creduntur
clariores radio,
sede sacra disponuntur
victores in stadio.
Cecus lapsus casu bono
aqua tangit pupillam,
visum capit aque dono,
visus perdit maculam,
Christum laudat dulci sono
lucis videns faculam.
Lingua cuidam amputatur
et mutus efficitur,
opem sancti deprecatur,
martyr prece flectitur,
vsus lingue reformatur,
adolescens loquitur.
Sacerdotis detruncati
membris truncus vehitur
regis aram ad beati
et ibidem ponitur,
restauratur sanitati
et sospes regreditur.
Sit laus, honor patri deo
dilectoque.

In primo nocturno
Ⱥ Regnante illustrissimo rege Olauo apud Noruegiam venerunt illic precones verbi dei.
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Rex autem ille, licet gentilis, natura benignus erat et ad honesta queque sequenda quadam mentis ingenuitate promptissimus.
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Hic euangelice veritatis sinceritate comperta ad baptismi gratiam deuota alacritate conuolauit.
Psalmus Domine, quid.
℣ Gloria et honore.

Lectio prima.
Gloriosus rex Olauus euangelice veritatis sinceritate in Anglia comperta fidem admisit toto pectore et ad baptismi gratiam in vrbe Rothomago deuota animi alacritate conuolauit. Purificatus igitur lauachro salutari repente mutatus est in alium virum, in anteriora se extendens et nouo rerum ordine rex apostoli vicem gerens, ipse dux verbi Christi gratiam passim omnibus predicabat. Plurimum profecit in breui et innumerabilem domino multitudinem acquisiuit.
℟ In regali fastigio constitutus spiritu pauper erat rex Olauus Ac licet regni negocijs implicatus, mentis deuote libera contemplatione meditabatur celestia.
℣ Sordebat ei omnis vana spes et terreni regni gloria ac voluptas vilescebat. Ac licet.

Lectio secunda.
Confluebant ad baptisma certatim populi et numerus credentium augebatur indies: effringebantur statue, succindebatur luci, euertebantur delubra, ordinabantur sacerdotes, fabricabantur ecclesie, offerebant donaria populi cum deuotione et alacritate. Erubescebant idolorum cultores, confundebantur, qui confisi erant in sculptili, et in multis regionis illius partibus infidelium depressa multitudine mutire non audens omnis iniquitas opilabat os suum.
[735 | qq.iij.] ℟ O quantus fidei feruor vt supra ad vesperas.

Lectio tertia.
Non cessabat autem indefessus euangelij predicator nunc obstinatos euincere, nunc instruere rudes, nunc in fide teneros confortare. Nichil regij fastus, nichil tyrannidis in suos exercebat subditos, immo omnibus exempla prebebat magne humilitatis et mansuetudinis. In futuro etenim prouincijs, quibus preerat, prouidens, ne nobiliores quique et potentiores per potentiam humiliores opprimerent, leges diuinas et humanas multa plenas sapientia et mira compositas discretione scripsit et promulgauit.
℟ Iustus vero vt leo confidens absque terrore erat et iuxta exemplum sancti Iob Non expauescebat ad multitudinem nimiam nec despectio propinquorum terrebat eum.
℣ Offerebat se sponte periculis martyrium suscipere non recusans. Non.

In secundo nocturno
Ⱥ Purificatus igitur lauacro salutari repente mutatus est in alium virum.
Psalmus Cum inuocarem.
Ⱥ Consepultus Christo per baptismum in mortem in nouitate vite religionis, quam susceperat, perfectissimus obseruator ambulabat.
Psalmus Uerba mea.
Ⱥ Cauebat vehementer, quicquid fieri lex vetat diuina; quicquid autem precipit, ardentissimo complectebatur affectu.
Psalmus Domine dominus noster.
℣ Posuisti, domine, super.

Lectio quarta.
In dictis namque legibus suum cuique conditioni ius assignauit: in illis etiam, quantum liceret prelatis in subditos et quantam subiecti reuerentiam erga prelatos exhiberent, rectis limitibus discreuit. Ibi modestissimus et equissimus arbiter sapienter considerans plerumque reges potestate sibi concessa superbe abuti in subditos legum rigore regalem coercuit et refrenauit licentiam. In illis legibus claret, quam deuotus erga deum, quam benignus erga proximum rex gloriosus extiterit.
℟ Itaque deuotissime perficiens officium euangeliste, indutus lorica fidei et galea salutis Circuibat ciuitates, vicos et villas salutarem doctrinam vbique disseminans.
℣ Iesu bone, quantos labores sustinuit, antequam populum incredulum conuertere posset. Circuibat.

Lectio quinta.
Explicari minime vero potest, quanta beneficia beatus martyr populis contulit, quantum profuit, dum prefuit. Sed vite contraria perpessus est, tribulationes multas et malas a quibusdam, donec illorum multitudini resistere non valens secessit in Tusciam, donec voluntati ac proposito tempus idoneum dominus conferre dignaretur. Ubi a Gerzellauo, eiusdem prouincie rege magnifico, gloriose susceptus est, amplissimo quoque honore, quandiu ibi moram egit, habitus est. Ubi non paruo tempore demoratus honestam vite formam, etiam sue religionis celebre monimentum [736] incolis reliquit.
℟ Confluebant ad baptisma certatim populi et in multis Noruegie partibus Propter fidelium multitudinem omnis iniquitas opilabat os suum.
℣ Confusi erant confidentes in sculptili et numerus credentium augebatur indies. Propter fidelium.

Lectio sexta.
Denique decoctus igne persecutionis, diuino inspiratus instinctu per Suecie fines ad propria remeauit. Indutus igitur lorica fidei et armatus galea salutis obijciebat se sponte periculis martyrium, si deo placuisset, suscipere non recusans. Quo comperto veritatis hostes conuocauerunt consilium iniquitatis et conuenerunt in vnum aduersus dominum et aduersus Christum eius. Erat namque eius doctrina operibus eorum valde contraria.
℟ Florebat fides et vbertim germinabat verbi dei noua plantatio; Fabricandis ecclesijs offerebant dona populi deuoti et alacres.
℣ Exultabat rex plusquam credi potest, iam laboris sui suauissimos fructus pregustans. Fabricandis.

In tertio nocturno
Ⱥ Nec propria salute contentus populos, quibus preerat, ad fidem conuertere vigilanti nitebatur instantia.
Psalmus In domino confido a.iij.
Ⱥ Nouo rerum ordine rex apostoli vicem gerens, ipse dux verbi Christi gratiam passim omnibus predicabat.
Psalmus Domine, quis habitabit a.iiij.
Ⱥ Predicationis gratia, que diffusa erat in labijs eius, plurimos a demonum nephandis cultibus ad veri dei cultum reuocabat.
Psalmus Domine, in virtute a.vj.
℣ Magna est gloria.

Lectio septima. Secundum Lucam ix.
In illo tempore: Dicebat Iesus ad omnes: "Si quis vult post me venire, abneget semetipsum et tollat crucem suam quo‹ti›die et sequatur me," et reliua.
In odium igitur fidei et beati martyris quidam aduersarij eius cuiusdam Chanuti muneribus corrupti, quidam vero malicie sue instinctu nouam religionem, paternis scilicet legibus contrariam, recusantes exercitu ordinato bello regem excipiunt. Uerum illustrissimus martyr totus suspensus in celestia pro fide et iusticia pugnaturus exercitu, quantum in breui potuit, collecto obuiat inimicis ibidem feliciter occumbens quarto kalendas Augusti, feria quarta, millesimo vicesimo octauo anno ab incarnatione domini de castris ad regni regis palacia, de bello migrauit ad pacem, que exuperat omnem sensum.
℟ Deuenerat martyr Christi in locum, vbi corpus eius sanctissimum modo requiescit; huius loci incole obstinati in malicia Ueritatis hostes erant inexorabiles.
℣ Hi [737 | qq.iiij.] ergo collecto exercitu conuenerunt in vnum aduersus dominum et aduersus Christum eius. Ueritatis hostes erant.

Lectio octaua.
Nocte vero precedente diem, qua martyr inclitus passus est, apparuit illi dominus Iesus verbis consolatorijs demulcens illum, dicens: "Accede," inquit, "ad me, dilecte mi, vt laborum tuorum fructus dulcissimos carpas in sempiterna leticia nostro fruens consortio." Qua visione admodum confortatus passioni se letus obtulit iam diuinitus scalam sperans, quam in somnis nuper ad celos erectam viderat, per quam ad dulcedinem, quam gustauerat, feliciter erat ascensurus.
℟ Egregius martyr Olauus nocte precedente diem sue passionis splendore amictum contemplatur Iesum astantem sibi ac dicentem: "Ueni, chare meus, tempus est, vt laborum tuorum dulcissimos percipias fructus."
℣ In admiratione aspectus illius attonitus celeste percepit oraculum. Ueni, chare meus.

Lectio nona.
Euoluto itaque passionis illius tempore cum corpus eius regales lauissent ministri, proiecta est ante ostium aqua mixta sanguine, qui de vulneribus beati martyris fluxerat. Transiens itaque ante ostium quidam cecus casu prolapsus ad locum, qui adhuc aqua infecta sanguine madebat, cumque digitos madefactos eadem aqua ad oculos suos reduxisset, illico detersa caligine lumen pristinum recepit. Qui certius explorans miraculum se per beati martyris Olaui meritum visum recepisse cognoscit, vnde cum ipso omnes audientes miraculum diuinam pietatem et martyris meritum dignis extulere preconijs.
℟ Rex inclytus Olauus, martyr domini preciosus, claritate confortatus diuine visionis, exultans accessit ad locum passionis Et per effusionem sanguinis peruenit ad palmam eterne iocunditatis.
℣ Felici commertio pro celesti regnum commutans terrenum regem rex videt in decore suo et in salutari regis magna gloria regis. Et per effusionem.
Psalmus Te deum.
℣ Corona aurea.

Ad laudes
Ⱥ
Post mortem martyris aqua mixta sanguine, qui de vulneribus fluxerat, lauans cecus oculos lumen recepit.
Ⱥ Implorata ope martyris dux Guttormus cum parua manu ingentem fudit exercitum.
Ⱥ Ad sepulchrum sancti pernoctans enormiter contracta mulier integre reddita sanitati leto vultu et alacri animon355 [738] ad propria remeauit.
Ⱥ Adolescens, qui lingua precisa loquendi officium amiserat, ad sepulchrum martyris veniens recepto lingue vsu recessit cum gaudio.
Ⱥ Quidam sacerdos truncatis membris exanimis implorauit opem gloriosi martyris moxque sanctus in somnis ei apparuit et subito plene sospitati restituit.
Capitulum vnius martyris.

Hymnus
Grecus Cesar constitutus
in arto certamine
poscit opem sancti tutus
non tardo laudamine,
barbarorum sic adiutus
victor redit agmine.
Ergo Christum imploremus
opem ferre miseris,
vt tyrannum superemus
et ministrum sceleris
et in celis conregnemus
reducti ab inferis.
Sit laus, honor patri deo.
℣ Letabitur iustus.
Ⱥ Imperator Grecus oppressus in prelio et attritus ab exercitu barbarorum deposcit opem martyris gloriosi, cum repente sanctus christianis apparet atque illos precedens insignis signifer hostilem profudit exercitum.
Psalmus Benedictus.
Oratio Deus, qui es regum.

Ad horas diurnales antiphone de laudibus, capitula vnius martyris non pontificis.

Ad secundas vesperas
Antiphone de laudibus.
Psalmi Dixit dominus. Confitebor. Beatus vir. Laudate, pueri, dominum. Laudate dominum, omnes gentes.
Capitulum Beatus vir, qui suffert aa.v.
℟ Rex inclitus.
Hymnus Rex Olauus gloriosus.
℣ Gloria et honore.
Ⱥ Hodie preciosus martyr Olauus ab inimicis veritatis occisus pro iusticia de castris victor ad aulam regis eterni de bello migrauit ad pacem, que exuperat omnem sensum.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

Fiat memoria de martyribus.
Ⱥ Isti sunt martyres Abdon et Sennes, qui monita dei credentes respuerunt predia et diuitias et secuti sunt Iesu Christi pia vestigia.
℣ Letamini.

Oratio
Deus, qui sanctis tuis Abdon et Senni ad hanc gloriam veniendi copiosum munus gratie contulisti, da famulis tuis suorum veniam delictorum, vt sanctorum tuorum intercedentibus meritis ab omnibus mereamur aduersitatibus liberari. Per dominum.

Synodaliter statutum est, quod in dominica infra octauas beati Olaui, in qua noua hystoria deberet inchoari, scilicet In principio, beato Olauo plenum officium cum nouem lectionibus tribuatur sed historia predicta imponitur in vigilia Olaui cum homilia dominicali. Festo beati Petri excepto omnia vt in die sancto peragantur cum lectionibus et antiphonis infra notatis.

SECUNDA DIE
Ad matutinas
Inuitatorium Magnus dominus.
Hymnus Deus, tuorum militum aa.v.
℣ Gloria et honore.

Lectio prima.
[739 | qq.v.] Opere precium est de multis miraculis, que ad commendanda merita gloriosi martyris Olaui dominus operari dignatus est pauca perstringere, quatinus in laudem et reuerentiam diuine pietatis audientium excitentur animi, et quantam gratiam et gloriam dominus sancto suo dederit, fidelibus innotescat. Erat in Hybernia dux quidam Guttormusn356 nomine, natione Noricus, nepos beati martyris, vir genere preclarus et armis potens. Hic cum rege Margodo federatus et quadam familiari societate coniuratus erat.
℟ In regali vt heri.

Lectio secunda.
Contigit autem, vt ambo in expedi‹ti›onem cum innumerosa classe profecti et inde multis opibus et nauibus copiosis locupletati reuertere‹n›tur. Quadam ergo die cum spolia inter se diuisuri conuenissent, videns rex prefatus predam innumerabilem amore cupiditatis excecatus est et mutue societatis et alterni sacramenti contemptor proponit duci, vt eligat vnum, quod vellet, e duobus. "Aut michi," inquit, "omnia relinque cum nauibus spolia aut a me bellum tibi illatum sustinebis." Inter has positus dux Guttormusn357 angustias, quo se verteret, nesciebat. Relinquere predam nauibus turpe sibi et indecorum nimis videbatur, bellum autem suscipere periculosum admodum erat. Erat enim inter exercitus grandis distantia, nam rex predictus quindecim naues habuisse dicitur, dux vero tantum quinque. Dux itaque anxius biduanas petijt inducias, si forte tyrannum a nequitia excogitata possit deflectere, nam eodem die erat vigilia beati martyris Olaui.
℟ O quantus.

Lectio tertia.
Postquam vero animum barbari nullis potuit precibus emollire, elegit honeste potius mori, quam cum dedecore tanto et infamia sui generis spolia sua cum nauibus relinquere tyranno. Quia tamen humanum deerat, diuinum implorat auxilium et beatum martyrem Olauum, vt sibi succurrat, deuote precatur et crucem argenteam promisit se facturum in ecclesia martyris. Quid multa? Ordinato exercitu inimicis occurrit agminibus et fortissime dimicans ope Christi et gloriosissimi martyris interuentu totam barbarorum multitudinem prosternit. Inopinata ergo potitus victoria crucem fecit argenteam mire magnitudinis longe humani corporis [740] modum excedentem et posuit eam in ecclesia beati martyris ad corpus eius in diuini triumphi et inopinate victorie, quam per merita eius obtinuerat, monimentum.
℟ Iustus.

Ad laudes
vt in die sancto.
Ⱥ super Benedictus Egregie dei martyr, rex Olaue, quanto laudum preconio extollendus es, qui presentia sanctissimi tui corporis ostendis, quantum valeas in celis: nam egris sospitas redditur, priuatus lingua loquitur, pluraque beneficia meritorum declarantur.

Oratio
Omnipotens sempiterne deus, maiestatem tuam suppliciter exoramus, vt sicut beatus Olauus tua prouidentia rex in terris extitit catholicus, ita apud tuam in celis misericordiam pro nobis intercessor sit ipse perpetuus.

De martyribus.
Ⱥ O veneranda martyrum bb.ij.
℣ Exultabunt sancti.

Hore diurnales vt in die sancto sine precibus. Sequentes antiphone diuidantur ad Benedictus per octauas.
Ⱥ Uisitauit nos dominus per viscera misericordie sue et dedit nobis scientiam salutis per os sancti martyris Olaui, benedictus dominus deus Israel.
Ⱥ Sit semper summa laus deo patri, per quem triumphantn358 sancti, quique ordines angelicos victorioso hodie cumulauit colono et mortales glorioso fouit patrono, cuius nunc membra felix amplectitur Noruegia, animam habet celestis regia, in qua cum Christo nunc regnat; pro nobis, precamur, semper intercedat.
Ⱥ Magni patris Olaui, quem prauorum seuitia martyrizauit et Christi pietas nobiliter decorauit, solennia celebremus, vt eius obtentu diuina protectio nobis semper hic et vbique adesse dignetur.
Ⱥ Inclita martyrij recolentes iure trophea laudes, Christe, tibi pangimus assidui, qui pietate tui festum solenne dedisti Olaui meritis, martyris egregij, qui proprij pro te perfusus sanguinis vnda fulget in angelica perspicuus patria.
Ⱥ Letabunda dies anno currente reluxit, gaudia festiua, solennia leta reduxit, dum domini seruus Olauus ad astra vocatur, ad superas sedes mundi de valle leuatur.
Ⱥ O martyr Olaue, preces tuorum attende et de tua gloria iam securus pro nostra omniumque interueni salute.

Ad vesperas
Ⱥ Post mortem martyris.
Psalmus Dixit dominus vt in die sancto.
Capitulum vnius martyris.
Ⱥ Exultet spiritus omnium fidelium regem regum et sanctum Olauum collaudantium, quia Christo seruire est regnare; ipse autem nobis subueniat in terris, qui sanctos suos superata tyrannide coronat in celis.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

Fiat commemoratio de sancto Germano.
Ⱥ Confessor domini bb.iij.
℣ Ecce sacerdos magnus.

Oratio
[741 | qq.vj.] Maiestatem tuam, domine, quesumus, sanctus Germanus, confessor tuus atque pontifex, cuius hodie depositionem celebramus, pro nobis exoret, vt quod nostris meritis non valemus, eius precibus assequamur. Per dominum.

Sequentes antiphone diuidantur ad Magnificat.
Ⱥ Gloriosissime rex et martyr Olaue, gloria regum, decus procerum, lux Noruegie gemmaque totius patrie, tua sanctissima prece pro nobis peccatoribus propicius intercede.
Ⱥ Beatus vir Olauus, talentorum vt supra aa.viij.
Ⱥ Corde et ore laudemus pariter sanctorum sanctificatorem dominum, qui in sanctis suis semper est mirabilis quique sanctum regem Olauum, martyrem venerandum, gloria et honore coronatum his terris transtulit per martyrium ad celestis regni palacium, cuius anima virtuosissima in celis sublimiter coronata nobis solita, quesumus, amplificet suffragia.
Ⱥ Nos pariter cuncti deuoto pectore iuncti tribus personis laudem resonemus in hymnis, in tam preclara festiui temporis hora, quam meritis diuus summe virtutis Olauus, hic martyr domini sanctus, sub honore perenni extulit egregio victrici laude triumpho, dum per tormenta celi conscendit ad alta, quo nunc cum Christo dominatur iure beato, criminibus soluas, sed ob hoc te poscimus omnes, o vir sancte dei, miles fortissime Christi, vt sis patronus noster sine fine benignus fundens vota precum pro nobis nunc et in euum.
Ⱥ Hodie gloriosus pater Olauus dissoluta huius habitationis domo domum non manufactam accepit in celis, quam sibi cooperante dei gratia manu, lingua fabrefecit in terris, vbi quod iam sitiuit internum, gustat eternum decoratus vna stola, securus de reliqua.
Ⱥ Exultemus omnes in deo, salutari nostro, qui recordatus misericordie sue suscepit sanctum suum regem Olauum in collegio martyrum, quem rogemus omnes, vt pro nobis ipsum regem regum semper exoret Iesum Christum.

TERTIA DIE
Ad matutinas
Inuitatorium Magnus dominus.
℣ Posuisti.

Lectio prima.
Pueri cuiusdam falso impetiti crimine, vt sepe fert iustus crimen iniqui, lingua abscisa est. Hic fama miraculorum, que per sancti Olaui merita fieri frequenter audiuerat, excitatus ad memoriam martyris venit, sanctum multis afflagitat lachrimis, altis exorat gemitibus, vt loquendi officium, quod iniuste perdiderat, suo sibi restituat interuentu. Factum est, vt qui ad sepulchrum sancti merens et elinguis venerat, libere loquens ad sua cum gaudio remeauit.
℟ Itaque.

Lectio secunda.
Alter quidam Aslaius captus abscisa lingua forte elapsus est. Hic ad memoriam martyris veniens, et vt lingue sue pristina redderetur sanitas, cum intima cordis contritione postulans vsum [742] loquendi, quem amiserat, recepit seque in eadem perenni obsequio martyris mancipauit.
℟ Confluebant.

Lectio tertia.
Mulier quedam adeo deformiter contracta, vt pedes eius clunibus adhererent, ad sepulchrum martyris allata est. Ubi cum in lachrimis et obsecratione peruigili perseuerasset diutius, integre sospitati reddita extensis neruis, erectis tibijs, confortatis pedibus et singulis membris officio suo et forme redditis ad propria repedauit.
℟ Florebat fides.
Ⱥ Uisitauit nos dominus vt supra.
Psalmus Benedictus.

De sancto Germano.
Ⱥ Euge serue bone bb.v.
℣ Iustus vt palma.

IN SOLENNITATE SANCTI PETRI AD UINCULA
Ad primas vesperas
Super psalmos de die Ⱥ Petrus ad se reuersus dixit: "Nunc scio vere, quia misit dominus angelum suum et liberauit me de manu Herodis et de omni expectatione plebis Iudeorum."

Capitulum Actuum xij.
Misit Herodes rex manus, vt affligeret quosdam de ecclesia, occidit autem Iacobum, fratrem Ioannis, gladio. Uidens autem, quia placeret Iudeis, apposuit apprehendere et Petrum.
℟ Solue iubente deo terrarum, Petre, cathenas, qui facis, vt pateant celestia regna beatis.
℣ Fac, vt amor Christi et fratrum regat intima nostra spesque fidesque pio virtutum flores perornent. Qui facis.
Hymnus Petrus beatus cathenarum laqueos supra in hymno Felix per omnes nn.ij. Quodcunque vinclis super terram. Gloria deo per immensa secula.
℣ In omnem terram.
Ⱥ Angelus domini astitit et lumen refulsit in habitaculo carceris percussoque latere Petri excitauit eum dicens: "Surge velociter," et ceciderunt catene de manibus eius.
Psalmus Magnificat.
Oratio
Deus, qui beatum Petrum apostolum a vinculis absolutum illesum abire fecisti, nost‹r›orum, quesumus, solue vincula peccatorum et omnia mala a nobis propiciatus exclude. Per dominum.

De sancto Olauo.
Ⱥ Gloriosissime rex vt supra.

De martyribus.
Ⱥ Hec est vera fraternitas aa.viij.
℣ Ecce quam bonum.

Oratio
Fraterna nos, domine, martyrum tuorum corona letificet, que et fidei nostre prebeat incitamenta virtutum et multiplici nos suffragio consoletur. Per dominum.

Inuitatorium Pastori summo iubilemus corde iocundo, Qui claues Petro celorum contulit almo.
Psalmus Uenite.
Hymnus Petrus beatus. Quodcunque. Gloria [743 | qq.vij.] deo.

In primo nocturno
Ⱥ Misit Herodes rex manus, vt affligeret quosdam de ecclesia, occidit autem Iacobum, fratrem Ioannis, gladio.
Psalmus Celi enarrant a.vj.
Ⱥ Uidens autem, quia placeret Iudeis, apposuit apprehendere et Petrum.
Psalmus Benedicam dominum c.iij.
Ⱥ Petrus quidem seruabatur in carcere et oratio fiebat sine intermissione ab ecclesia ad deum pro eo.
Psalmus Eructauit c.viij.
℣ In omnem terram.

Lectio prima.
Notandum est, fratres charissimi, qua de causa celebratur festiuitas sancti Petri apostoli ad vincula kalendis Augusti, cuius causa hec asseritur. Dux quidam Romanorum nomine Quirinus habebat filiam gutturnosam nomine Balbinam. Habebat autem ipse dux beatum Alexandrum papam in carcere clausum. Puella vero sepissime pergens ad carcerem deosculabatur cathenas, quibus vinctus tenebatur sanctus.
℟ Misit impius Herodes rex manus, vt affligeret quosdam de ecclesia, Occidit autem Iacobum, fratrem Ioannis, gladio.
℣ Uidens autem, quia placeret Iudeis, apposuit apprehendere et Petrum. Occidit.

Lectio secunda.
Beatus vero Alexander puelle dicebat: "Noli, filia mea, osculari has cathenas sed quere boyas sancti Petri apostoli et osculare eas et recipies sanitatem." Mittit ergo pater puelle pro cathenis; osculatur filia et sanatur. Unde sanctus Alexandern359 solutus hanc solennitatem celebrandam constituit et in beati Petri nomine ecclesiam dedicat, que dicitur Ad Uincula, in qua et apostoli cathene deosculantur a populo.
℟ Uidens autem callidus hostis, quia placeret Iudeis, Apposuit apprehendere et Petrum.
℣ Misit impius rex Herodes manus, vt affligeret quosdam de ecclesia. Apposuit apprehendere.

Lectio tertia.
Mancipatur igitur carceri beatus Petrus spectaculum et ludibrium Iudeis post pascha futurus. Sed qui hoc intendit, nichil proficit, cui totus perit conatus: nam grex pastore destitutus pro eius ereptione laborat, oratio namque fiebat sine intermissione ab ecclesia ad deum pro eo.
℟ Cunque tyrannus immitis apprehendisset Petrum apostolum, misit eum in carcerem volens post pascha producere eum populo.
℣ Uidens autem, quia placeret Iudeis, apposuit apprehendere et Petrum. Uolens.

In secundo nocturno
Ⱥ Erat Petrus inter duos milites vinctus catenis duabus.
[744] Psalmus Omnes gentes d.j.
Ⱥ Cunque producturus eum esset Herodes, ecce angelus domini astitit et lumen refulsit in habitaculo carceris percussoque latere Petri excitauit eum dicens: "Surge velociter."
Psalmus Exaudi, deus, deprecationem d.v.
Ⱥ Exiens Petrus sequebatur eum et nesciebat, quia verum est, quod fiebat per angelum.
Psalmus Exaudi, deus, orationem d.v.
℣ Constitues eos principes.

Lectio quarta.
Oratio, inquit, fiebat sine intermissione ab ecclesia ad deum pro eo, quia iugis oratio hostis est humiliatio. Quis enim iustus salutem petijt et non impetrauit? Orauit Daniel et somnium regis aperuit et ora leonum obturauit. Oratio puerorum caminum extinxit et Susannam lapidandam liberauit et hec eadem Petro vincula resoluit.
℟ Petrus quidem apostolus seruabatur in carcere, Oratio autem fiebat sine intermissione ab ecclesia ad deum pro eo.
℣ Erat Petrus dormiens inter duos milites, vinctus catenis duabus. Oratio.

Lectio quinta.
Nocte autem, qua in crastinum producturus erat Herodes Petrum, dormiebat apostolus inter duos milites vinctus catenis duabus et custodes ante ostium. Sic et Pilatus corpori dominico custodes disponens nil preualuit. Sic Sanson Christi figuram preferrens nocte surrexit, portas tulit et verticem montis subijt, quia Christus resurgens a mortuis custodes cecauit, portas inferni confregit, vt non diffidat Petrus magistri exemplo se vinculis non posse teneri.
℟ Cumque producturus eum esset Herodes, in ipsa nocte erat Petrus dormiens Inter duos milites, vinctus catenis duabus.
℣ Et custodes ante ostium custodiebant carcerem, vbi erat Petrus apostolus. Inter.

Lectio sexta.
In habitaculo autem carceris angelus astitit et lumen refulsit dicens Petro: "Surge velociter." Ecce quomodo angelus domini astitit et fallacie somnijs custodes oppressit, sicut et in resurrectione magistri super eius monumenti lapidem angelus sedisse commemoratur, vt hinc et inde et resurrectionis dominice et liberationis apostolice etiam testes fierent inuiti ipso hoc operante, qui viuit et regnat in secula seculorum. Amen.
℟ Ecce angelus domini astitit et lumen refulsit in habitaculo carceris percussoque latere Petri excitauit eum dicens: "Surge, surge, surge velociter."
℣ Et continuo ceciderunt catene de manibus eius angelo dicente: "Surge, surge."

In tertio nocturno
[745 | qq.viij.] Ⱥ Transeuntes primam et secundam custodiam venerunt ad portam ferream, que ducit ad ciuitatem, que vltro aperta est eis.
Psalmus Confitebimur tibi e.ij.
Ⱥ Exeuntes processerunt vicum vnum et continuo discessit angelus ab eo.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.
Ⱥ Petrus ad se reuersus dixit: "Nunc scio" vt supra ad vesperas.
Psalmus Dominus regnauit, irascantur f.iij.
℣ Dedisti hereditatem.

Lectio septima. Secundum Matheum xiiij.
In illo tempore: Iussit Iesus discipulos suos ascendere in nauiculam cum expositione sua require in octauis apostolorum Petri et Pauli vt supra oo.iij.
℟ Surge, Petre, et indue te vestimentis tuis, accipe fortitudinem ad saluandas gentes, Quia ceciderunt catene de manibus tuis.
℣ Angelus domini astitit et lumen refulsit in habitaculo carceris percussoque latere Petri excitauit eum dicens: "Surge velociter." Quia.
℟ Dixit angelus ad Petrum: "Circunda tibi vestimentum tuum et sequere me," Et egrediens sequebatur eum.
℣ Transeuntes autem primam et secundam custodiam venerunt ad portam ferream, que ducit ad ciuitatem, que vltro aperta est eis. Et.
℟ Quodcunque ligaueris super terram require in cathedera sancti Petri ii.j.
Psalmus Te deum.
℣ Tu es Petrus.

Ad laudes
Ⱥ
"Symon Ioannis, diligis me plus his?" "Tu scis, domine, quia amo te."
Ⱥ Si diligis me, Symon Petre, pasce oues meas, dicit dominus.
Ⱥ "Petre, amas me? Pasce oues meas." "Tu scis, domine, quia amo te."
Ⱥ Domine, tu omnia nosti, tu scis, quia amo te.
Ⱥ Ego pro te rogaui, Petre, vt non deficiat fides tua, et tu aliquando conuersus confirma fratres tuos.
Capitulum Misit Herodes rex manus.
Hymnus Iam, bone pastor aa.j. Annue, Christe.
℣ Nimis honorati.
Ⱥ Quodcunque ligaueris super terram, erit ligatum et in celis, et quodcunque solueris super terram, erit solutum et in celis, dicit dominus Symoni Petro.
Psalmus Benedictus.
Post Benedicamus domino

De sancto Olauo.
Ⱥ Sit semper summa laus vt supra.

De martyribus.
Ⱥ Isti sunt angelica solidati require de septem fratribus pp.j.
℣ Exultabunt sancti.
Oratio Fraterna nos domine ibidem.

Ad horas diurnales.
Antiphone de laudibus.

Ad tertiam
Capitulum Petrus quidem seruabatur require supra in die passionis eius cum sequentibus nn.iiij.

Ad sextam
Capitulum Angelus domini.

Ad nonam
Capitulum Exiens Petrus.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Iurauit dominus.
Psalmus Dixit dominus cum ceteris.
Capitulum Transeuntes autem primam nn.v.
℟ Quodcunque ligaueris ii.j.
Hymnus Petrus beatus cathenarum supra in primis vesperis.
℣ In omnem terram.
Ⱥ Symon [746] Bariona, tu vocaberis Cephas, quod interpretatur Petrus; ianitor celi, pulsantibus aperi, supra modum peccauimus omnes, dimitte septuagies septies, parce tuis ouibus, quos vexat raptor iniquus.
Psalmus Magnificat.

Fiat commemoratio de sancto Olauo cum hac Ⱥ Beatus vir Olauus, talentorum vt in communi suffragio.
℣ Gloria et honore.
Oratio Omnipotens qq.v.

De sancto Stephano, papa et martyre, commemoratio.
Ⱥ Iste sanctus pro lege aa.v.
℣ Posuisti, domine.

Oratio
Deus, qui nos annua beati Stephani, martyris tui atque pontificis, solennitate letificas, concede propicius, vt cuius natalitia colimus, de eiusdem etiam protectione gaudeamus. Per dominum.

QUINTA DIE INFRA OCTAUAS BEATI OLAUI
Ad matutinas
Inuitatorium et cetera omnia necnon et hore diurnales pleniter peragantur, quemadmodum prima die post festum eius prenotantur, cum his lectionibus:

Lectio prima.
Erant duo viri fratres et hi genere preclari, abundantes in seculo optinuerunt diuitias. Illis erat soror secundum carnis superficiem pulchra sed, vt rei probauit exitus, ad prauorum detractiones numen circunspecta. Hec cum quodam sacerdote Anglico, qui in domo fratrum eiusdem mulieris manebat, deuotam habens familiaritatem honesto zelo multa eidem contulerat beneficia. Accidit autem, vt de muliere illa sinistra suspitio oriretur, sed quia sermo malus mentem audientium faciliter solet inficere, propter assidua colloquia insonti sacerdoti culpa indicitur. Fratres autem eius ob magnam familiaritatem, qua sacerdoti coniuncta fuerat, quasi de re certi supra modum indignati sunt et furore nimio succensi dolorem suum dissimulando suppresserunt.
℟ Deuenerat martyr supra in dei sancto.

Lectio secunda.
Quadam vero die sacerdotem nichil mali suspicantem euocant et assumpto quodam cliente suo iniquitatis, quam conceperant, conscio quasi cuiusdam rei gerende gratia secum abducunt. Cumque remote et longe a domo sua in loca secretiora deuenissent, arripientes presbiterum nichil tale formidantem, frangunt ei tybias, abscindunt linguam, a capite oculos eruunt. Denique cum ille dolore anxius lingue residuum mouens balbutire videretur, inuadentes eum, partem lingue, quam [747 | rr.j.] reliquerant, forcipibus extrahentes iterum abscidunt et eodem semiuiuon360 relicto in domo cuiusdam paupercule mulieris ab ipsa susceptus defertur.
℟ Egregius martyr Olauus.

Lectio tertia.
Porro ille tantam expertus crudelitatem hominum de diuina clementia non diffidit, ore tacens deuoto corde efficacius loquitur. Quo infirmior, eo fortior et potens ad gloriosum martyrem Olauum, de cuius meritis tam magna audierat, totis conuersus precordijs illum sibi in tanta necessitate non deesse. Quo miserior, eo miserabilior; quo magis anxius, eo obnixius eum deposcit. Sit in oratione et gemitu et contritione cordis persistens, opem martyris implorare non cessat miser miseratione dignus; postero tandem die soporis quiete resoluitur. Et ecce apparuit ei sanctus martyr dicens se esse Olauum, quem tam deuote et obnixe inuocauerat. Deinde oculos eius et tybias et queque loca saucia blanda manu pertractans, tandem vt ad linguam eius manum suam misit, radices tanto extraxit conamine, vt nimio dolore coactus clamorem maximum sacerdos emitteret. Ilico post salutarem tactum martyris tam grauiter leso tanta diuine pietatis vbertas affuit, vt nichil omnino passus videretur: lingua reddita, tibie sanate, oculi restituti et loca, si qua fuerant vulnerata vel lesa, integerrimam recepere sospitatem. In argumentum tamen, quod oculi fuerant eruti, remansit in palpebris cicatrix candida.
℟ Rex inclitus Olauus.
Ⱥ Magnis patris Olaui supra qq.v.
Psalmus Benedictus.

De sancto Stephano.
Ⱥ Beatus vir, qui inuentus est aa.vij.
℣ Posuisti, domine.

IN TRANSLATIONE SANCTI OLAUI
Ad primas vesperas
Omnia plene vt in priori festo eius peragantur.

Post Benedicamus domino fiat memoria de martyribus.
Ⱥ Ostendit sanctus Gamaliel per visum Luciano sacerdoti tres calatos aureos rosis refertos et quartum argenteum croco plenum et dixit: "Hi sunt nostri loculi et nostre reliquie: hic autem sanguineas habens rosas loculus est sancti Stephani, qui solus ex nobis martyrio meruit coronari."
℣ Letamini in domino.

Oratio
Deus, qui es sanctorum tuorum splendor mirabilis quique hodierna die beatorum martyrum tuorum Stephani, Nicodemi, Gamalielis atque Abibon inuentionem gloriosam reuelasti, da nobis in eterna leticia de eorum societate gaudere. Per dominum.

[748] Inuitatorium Magnus dominus.
Hymnus Deus, tuorum.

In primo nocturno
Antiphone et psalmi vt in die sancto.
℣ Gloria et honore.

Lectio prima.
Contigit sancto adhuc viuente in carne, quod quadam die dominica gloriosus rex Olauus virgulam forte vbi residebat inuentam cultello, quem manu tenebat, dolaret immemor, quod dominica dies esset. Obseruabant enim in Noruegia cum magna diligentia dies festos nec vllus aliquid operis magni vel parui facere presumebat. Unus igitur ex eis, qui assistebat regi, videns, quia rex dominica die dolaret, nec tamen aperte ausus est dicere, quod dominica dies esset, hac illum voce commonuit: "Domine," inquit, "rex, cras erit secunda feria." Qua commonitione rex ad se conuersus et quia virgam dolauerat dominica die vehementius dolens omnes dolaturas virge collegit et collecta super manum suam igne adhibito combussit; quibus combustis manus illius illesa apparuit.
℟ In regali.

Lectio secunda.
Anno, quo beati martyris Olaui ecclesia nouo principatus et pallij vestitur honore, inter crebras populorum confluentias assunt ex longinquo tres debiles varia corporum egritudine laborantes. Qui pariter ad ecclesiam beati martyris venientes sperabant se ea die gratiam sospitatis potissimum impetrare, qua idem martyr carnis iura pro Christo soluens gaudium suscepit eternaliter permansurum.
℟ O quantus.

Lectio tertia.
Erat namque inter eos quidam cecus, qui in ipsa martyris vigilia visionis leticia meruit consolari. Die vero sequenti, cum processionis officia solenniter agerentur et in cimiterio feretrum more solito deponeretur, mutus quidam locutionis gratiam recepit et diu detente lingue officium in laudem saluatoris gaudens laxauit.
℟ Iustus vero vt leo.

In secundo nocturno
Ⱥ Uir dei Gamaliel ait Luciano: "Non solum mei causa sollicitus sum sed potius pro illis, qui mecum sunt."
Psalmus Uerba mea c.v.
Ⱥ Isti etenim maximo digni sunt honore venerari in terris, quos in celo rex regum immensa cumulauit gloria.
Psalmus Domine dominus noster.
Ⱥ Cum ergo sint apud deum meritis excelsi, apud homines loco tenentur humili.
Psalmus Conserua a.iiij.
℣ Exultent.

Lectio quarta.
Lucianus misericordia dei indigens et omnium hominum minimus, presbiter ecclesie dei, que est in villa Caphargamala in territorio Hierosolimorum, sancte ecclesie et omnibus sanctis, qui sunt in Christo Iesu in vniuerso mundo, in domino salutem. [749 | rr.ij.] Que apparuit mee pusillanimitati de reuelatione reliquiarum beati prothomartyris Christi Stephani et Nicodemi, qui in euangelio scriptus est, et Gamalielis atque Abibon visio necessarium duxi vestre in Christo dilectioni omnem indicare veritatem. Sexta feria dormiente me in loco baptisterij hora noctis tertia quasi in extasi factus sum.
℟ Lucianus presbiter dixit: "Domine, tu quis es et qui sunt tecum?" At ille: "Ego sum Gamaliel, Pauli quondam doctor apostoli, qui autem iuxta me quiescit, Ipse est dominus Stephanus."
℣ Qui a Iudeis Hierosolimis lapidatus, ad lacerandum bestijs et auibus expositus per dei prouidentiam permansit intactus. Ipse est dominus.

Lectio quinta.
Semiuigilans vero vidi virum senem, canum, prolixam barbam habentem, alba stola indutum, cui inerant gemmule auree habentes intrinsecus signum sancte crucis. Qui et virgam auream in manu gestabat, cum qua me pulsans dicit: "Luciane, Luciane, Luciane, surge et vade atque dic Ioanni episcopo Hierosolimitano, vt corpus beati Stephani prothomartyris et Nicodemi, qui nocte venit ad Iesum, corpusque meum, Gamalielis scilicet, qui nutriui Paulum apostolum, et Abibon, filij mei, qui mecum credens mansit virgo per euum, in possessione mea, que Caphargamala dicitur, inuenta leuet et transferat."
℟ Cum scirem ego Gamaliel sanctitatem Christi athlete Stephani et fidem eius ac deuotionem, credens me in resurrectione partem habiturum cum eo feci eum sepeliri In monumento meo nouo.
℣ Auditor domini Nicodemus ibidem sepultus est et Abibas, filius meus, mecum est repositus; ibi iacet beatus Stephanus. In monumento.

Lectio sexta.
Confero igitur mecum, quod si sana sit hec visio, non semel veniens sed sepius iterata placebit, et sicut ego deliberaui, redijt visio et trinam vocationem trina sequitur visitatio et de loco et corporibus inueniendis signa dantur notissima. Securior ergo redditus et certior effectus episcopo reuelata reuelo, qui libens audit, accedit, querit et inuenit, et sic cum socijs princeps leuatur martyrum, ibidem septuaginta tribus, qui diuersis tenebantur languoribus, plenam salutem obtinentibus et sic ecclesia decorem induit, vniuersis leticia affuit et sanctis in populo laus accreuit et gloria maior per eum, qui viuit et regnat in secula [750] seculorum. Amen.
℟ Sanctus Ioannes episcopus lachrymatus pre gaudio benedixit deum et dixit ad Lucianum presbiterum: "Oportet me inde transferre beatum prothomartyrem Stephanum, Qui tanquam angelus apparuit positus in concione hominum."
℣ Qui primus apud Iudeos dominica bella peregit et dominum Iesum Christum a dextris virtutis dei stantem videre promeruit. Qui tanquam.

In tertio nocturno
Antiphone et psalmi vt in tertio nocturno in die sancto.
℣ Magna est gloria eius.n361

Lectio septima. Secundum Lucam ix.
In illo tempore: Dicebat Iesus ad omnes: "Si quis vult post me venire, abneget semetipsum et tollat crucem suam quotidie et sequatur me," et reliqua.
Mulier quedam a Sueuorum finibus longe profecta ad limina sancti martyris orationum causa decreuit proficisci, que licet in itinere tam causa cecitatis quam laboris multa pateretur incommoda, fide tamen robusta et spe confortata iter compleuit aggressum. Que cum natalis illius die gloriosam ingrederetur basilicam et sacrosancta missarum celebrarentur officia, visionis optate leticiam, quam ab annis iam tredecim amiserat, meruit recipere.
℟ Deuenerat martyr Christi quere ibidem.

Lectio octaua.
In ciuitate quadam Ruscie, que Holmogarder appellatur, contigit tale incendium subito deuenisse, vt totius vrbis vastatio videretur imminere, cuius habitatores nimirum timore resoluti ad quendam sacerdotem Latinum nomine Stephanum, qui in ecclesia beati Olaui ibidem ministrabat, cateruatim confluunt, vt in tanta necessitate experiantur beati martyris ‹merita› et certis probent indicijs, que de ipso fama referente didicerant.
℟ Egregius martyr Christi.

Lectio nona.
Sacerdos autem haud segnis eorum fauet voluntati, imaginem eius arripit brachijs suis, ignibus opposuit sed nec ignis vlterius transgreditur et pars relicta ciuitatis ab incendio liberatur.
℟ Rex inclitus.

Ad laudes
Capitula, versiculi et antiphone cum oratione vt in priori festo habeantur.
Post Benedicamus domino fiat commemoratio de inuentione sancti Stephani et aliorum.

Ⱥ Ex odoris mira fragrantia sanitas egrotis emanauit maxima; septuaginta nanque et tres tunc a varijs languoribus curati sunt homines in inuentione corporis Stephani, dilecti sui martyris, deum benedicentes.
℣ Exultabunt sancti.
Oratio vt supra.

Ad secundas vesperas
Antiphone de laudibus [751 | rr.iij.] vt in die sancto cum ceteris.
Psalmi vero Dixit dominus cum ceteris.
Capitulum Beatus vir, qui suffert.
℟ Rex inclitus.
Hymnus Deus, tuorum aa.v.
℣ Gloria et honore.
Ⱥ Hodie gloriosus martyr Olauus.
Psalmus Magnificat.
Oratio Deus, qui es regum.

Fiat commemoratio de inuentione sanctorum.
Ⱥ Hodie sanctus Ioannes pontifex cum maximo cleri plebisque tripudio preciosas prothomartyris Stephani reliquias in sanctam transtulit ecclesiam Syon, vbi quondam archidiaconi functus est officio, cuius pia apud deum sit pro nobis, quesumus, intercessio.
℣ Letamini.
Oratio Deus, qui es sanctorum.

SEPTIMA DIE INFRA OCTAUAS BEATI OLAUI
Ad matutinas et horas diurnales omnia habeantur, sicut in prima die post festum prenotantur, exceptis his, que sequuntur.

Lectio prima.
Uaringus quidam in Ruscia seruum emerat, bone indolis iuuenem sed mutum, qui cum nichil de seipso profiteri posset, cuius gentis esset ignorabatur. Ars tamen, qua erat instructus, inter varingos eum conuersatum fuisse prodebat, nam arma, quibus illi vtuntur, fabricare nouerat.
℟ Itaque deuotissime.

Lectio secunda.
Hic cum tamdiu ex venditione dominia diuersa probasset, ad mercatorem quendam postmodum deuenit, qui ei pietatis intuitu iugum laxauit seruile. Hic optata libertate potitus in ciuitatem deuenit, que Holmegarder appellatur; in domo cuiusdam religiose matrone hospitalitatis gratia suscipitur, mansit per dies aliquot. Mulier autem in beati martyris Olaui honore existens sedula ad omnes horas in eius ecclesia orationibus procumbebat.
℟ Confluebant.

Lectio tertia.
Nocturni igitur temporis hora visus est a se videri beatus martyr Olauus precipiens sibi, vt prefatum secum puerum ad ecclesiam deducat, quod statim ad matutinales horas properans exequitur. Cumque in ecclesiam simul venirent, puer haud diu moratus sopore resoluitur, et qui mulieri prius apparens curandum ad ecclesiam adduci precepit, vultu et habitu probatur postmodum idem diuina fauente gratia curationem puero apparens contulisse.
℟ Florebat fides.
Ⱥ Hodie gloriosus pater Olauus qq.6. vt supra.
Psalmus Benedictus.

ULTIMO DIE OCTAUARUM
Ad primas vesperas
Ⱥ Sancte martyr domini Olaue cum ceteris antiphonis vt in primis vesperis et psalmis Dixit dominus. Confitebor et cetera vt in die.
℟ O quantus.
Hymnus [752] Deus, tuorum.
℣ Gloria et honore.
Ⱥ Adest dies.
Oratio Deus, qui es regum.

Fiat commemoratio de sancto Osualdo cum hac Ⱥ Iste sanctus pro lege aa.v.
℣ Posuisti, domine.

Oratio
Omnipotens sempiterne deus, qui beato regi Osualdo terrene potestatis gloriam in amorem diuinum dedisti conuertere, da nobis, quesumus, eius quoque intercessione in tui nominis amore iugiter permanere. Per.
Matutine cum horis diurnalibus peragantur vt in die sancto passionis eius.

Lectio prima.
Contigit etiam in loco, qui Stychalstad dicitur, eo anno, quo beati martyris Olaui basilica nouo principatus et pallij vestiretur honore, quod mulier quedam visum recepit, cuius pupilla ab alio infante in pueritia cultelli puncto violata est et ex illius dolore vterque oculus ad cecitatem grauatus est sed martyris interuentu detersa cecitate pristinum lumen se recepisse gaudet.

Lectio secunda.
Apud regiam vrbem Constantinopolim celebris est sancti Olaui regis et martyris memoria et in ciuitate eadem in honore eius ecclesia fabricata est. Accidit quadam tempestate, vt prefate vrbis imperator exercitu collecto aduersus quendam paganorum regem preliaturus procederet. Ordinata vtrimque acie et studio militari disposita bellum iniuit. Inuadunt christianos acerrime barbari et in primo congressu victores existunt, occumbit pars maxima Grecorum et christiani exercitus robur elanguet.

Lectio tertia.
Restabat acies non grandis, que nichil aliud prestolabatur quam mortem. Desolatus imperator et fere corde dissolutus ad diuinum se conuertit auxilium et beati martyris Olaui opem profusis pariter implorat lachrimis, quem pro iustitia pugnantibus frequenter adesse fama referente didicerant; vouent se sub nomine martyris et in honore sancte Marie virginis in vrbe regia fabricaturos ecclesiam, si eius interuentu victores remearent.

Lectio quarta.
O preclarum et insigne miraculum! Apparet martyr quibusdam de exercitu et christianam aciem signifer insignis precedit. Horror inuadit hostilem exercitum et metu diuino perculsi omnes vertuntur in fugam. Immanes barbaros, quibus pauloante multus et fortis resistere non valebat exercitus, auxilio [753 | rr.iiij.] martyris munita persequitur acies non grandis. Fit paganorum strages innumera et multis onusti spolijs victores christiani reuertuntur.

Lectio quinta.
Imperator igitur Constantinopolim regressus voti, quo se apud deum et beatum martyrem obligauerat, non immemor in honorem sancte Marie virginis ecclesiam construxit, ad cuius opus fabrice tam deuota fuit et prompta populi victoris oblatio, quatinus perfecta ecclesia ingenti et peractis omnibus, que ad eius ornatum erant necessaria, adhuc de pecunia oblata multum superesset. Et quam in his et alijs multis beneficiorum insignijs omnium animus in beati martyris obsequio deuotus extiterit multarum preciosarum et inde missarum rerum splendore hec, in qua ipse requiescit, testatur ecclesia.

Lectio sexta.
Contigit quodam tempore ciuitatem, in qua sanctus martyr requiescit, vehementer accendi, vnde ad muniendam ipsam ecclesiam corpus martyris pro muro ignibus opponunt. Accessit autem quidam satis temerarius et scrinium martyris cepit verberare minas inferendo quod totum simul incendio relinquendum esset, nisi solitum monstraret beneficium et ecclesiam cum domibus adhuc illesis suis orationibus custodiret. Ecclesia autem intacta permansit sed vir ille nocte sequenti graui oculorum dolore correptus tandem in ecclesia sancti martyris precibus salutem recepit.

Lectio septima.
Rusticus quidam, vir simplex et innocens, a quibusdam potentibus prouincie illius, in qua manebat, non iusticie sed odij causa falso latrocinij crimine impetitur et postposita discussione negans trahitur et inimicorum preiudicio suspendio addicitur. Cumque anxius et miserabilis in gente peruersa nullum, cum oraret, iustitie locum videret, de humano prorsus desperat auxilio. Unde ad dei misericordiam toto se vertebat pectore et beatum martyrem Olauum obnixius deprecatur, vt innocenti sibi apud deum precibus pro iusticia subueniat, qui nocentes multotiens misericorditer a debita pena suis precibus liberat. Quid plura? Ex adipe prodijt iniquitas eorum, absque mora transijt in effectum, suspendunt insontem suspendio digni.

Lectio octaua.
Uerum legis scrutator sanctus Olauus miseretur miserabili, affuit clamanti [754] pro innocentia iustitiam postulanti. Continuo itaque vt a terra leuatus est, quasi in visione visus est sibi sanctus martyr Olauus pedibus suis asserem supposuisse, cui innixus per nouem ferme horas illesus permansit, donec vxor sua et filij a quodam nobili reuerterentur impetrata licentia, vt corpus deponerent et sepulture commendarent.

Lectio nona.
Cunque vt eum sustollerent, filius eius ascendit arborem, cui suspensus adherebat, que ex quodam promontorio alte fixa manebat, cuius summitatem cum predictus iuuenis serpendo attingeret, vibrato ictu ligamen, quo sustentabatur, precidit. Quod dum fieret, corpus miserabile in tale precipitium tendit, vt magis membratim crederetur comminui quam etiam viuenti salus posse sperari. Sed nec casus asperitas nec eminentia scopuli poterat inferre grauamen, cui pro iustitia martyris meritum prestitit iuuamen. Qui statim quasi resolutus sopore resedit visionem velut somnium recolens; cum autem discedente algore vigor membris accresceret et resumpto spiritu paulatim conualesceret, ad sancti martyris limina propere tendit et rem penes se gestam et multorum testimonio approbatam ad laudem dei ex ordine eius loci archiepiscopo et fratribus exposuit.

Post Benedicamus domino de sancto Osualdo.
Ⱥ Nisi granum frumenti aa.vij.

Secunde vespere pleniter vt in die sancto peragantur habita commemoratione de festo subsequente cum hac Ⱥ Uisionem, quam vidistis, nemini dixeritis, donec filius hominis resurgat a mortuis.
℣ Celi aperti sunt super eum Et vox patris audita est.

Oratio
Deus, qui hodierna die vnigenitum tuum mirabiliter transformatum celitus vtriusque testamenti patribus reuelasti, concede nobis, quesumus, actibus tibi beneplacitis ad eius semper contemplandam pertingere gloriam, in qua paternitati tue optime complacuisse testatus es. Qui tecum.

Deinde de martyribus.
Ⱥ Gaudent in celis aa.viij.
℣ Letamini.

Oratio
Deus, qui nos concedis sanctorum martyrum tuorum Sixti felicissimi et Agapiti natalitia colere, da nobis in eterna beatitudine de eorum societate gaudere. Per Christum.

Postea de sancto Dominico.
Ⱥ Iustum deduxit bb.v.
℣ Amauit eum dominus.

Oratio
Deus, qui ecclesiam tuam beati Dominici, confessoris tui, [755 | rr.v.] illuminare dignatus es meritis et exemplis, concede propicius, vt intercessione eius temporalibus non destituatur auxilijs et spiritualibus semper proficiat incrementis. Per.

Inuitatorium Christum regem regum hodie transfiguratum Uenite adoremus dominum.
Psalmus Uenite.

Hymnus
O nata lux de lumine,
Iesu, redemptor seculi,
dignare clemens supplicum
laudes precesque sumere.
Qui carne quondam contegi
dignatus es pro perditis,
nos membra confer effici
tui beati corporis.
Pre sole vultu flammeus,
vt nix amictu candidus
in monte dignis testibus
apparuisti conditor.
Uates alumnis abditos
tuis vetustos conferens
vtrisque te diuinitus
deum dedisti credere.
Te vox paterna celitus
suum vocauit filium,
quem nos fidei pectore
regem fatemur glorie.
Concede nobis, quesumus,
almis micare moribus,
vt ad polorum gaudia
bonis vehamur actibus.
Laudes tibi nunc pangimus,
eterne rex regum deus,
qui trinus extas et vnus
per cuncta secula deus. Amen.

In primo nocturno
Ⱥ Assumpsit Iesus discipulos suos et ascendit in montem et transfiguratus est ante eos.
Psalmus Domini est terra b.ij.
Ⱥ Hodie dominus Iesus Christus facie vt sol in monte resplenduit ac vestimentis tanquam nix candidus apparuit.
Psalmus Afferte domino c.j.
Ⱥ Ecce nubes lucida obumbrauit eos, paterna vox audita est: "Hic est filius meus."
Psalmus Deus noster refugium d.j.
℣ Celi aperti sunt super eum Et vox patris audita est.

Lectio prima.
Ostensurus dominus discipulis sue gloriam maiestatis in montem eos ducit excelsum, vt discant per hoc singuli eius gloriam non in infimis huius seculi voluptatibus sed in regno beatitudinis esse querendam. Unde bene additur seorsum, quia iusti nunc prauorum vicinitate pressi a prauitate animo separati in futuro funditus a malis separabuntur, cum dominus proteget eos in tabernaculo suo a contradictione linguarum.
℟ Assumptis hodie dominus Iesus tribus discipulis montem, vt oraret, subijt excelsum solusque orans coram eis transfiguratus est faciesque eius vt sol resplenduit Ac vestimenta eius vt nix facta sunt candida.
℣ Ut autem testimonium haberet a lege et prophetis, hinc inde cum eo Moyses et Helyas visi sunt in maiestate. Ac.

Lectio secunda.
Sequitur: Et transfiguratus est ante eos et resplenduit facies eius sicut sol, vestimenta autem eius facta sunt alba sicut nix. Sic dominus ante discipulos transfiguratus et sui corporis gloriam, qua post resurrectionem erat illustrandum significat et electorum [756] omnium quante claritatis post resurrectionem corpora sunt futura manifestat. Unde scribitur: Tunc iusti fulgebunt sicut sol in regno patris eorum, cum induent stolas binas quicumque prius meruere singulas simul in corpore beatificari et spiritu.
℟ Coram tribus discipulis transfiguratus est dominus, Moyse et Helya hincinde secum loquentibus ostendit se in maiestate.
℣ Ut in ore duorum vel trium testium staret omne verbum. Moyse.

Lectio tertia.
Sequitur: Et ecce apparuerunt illis Moyses et Helyas cum eo loquentes. Quales apparuerunt et quid locuti sunt, Lucas manifestius describit dicens: "Erant autem Moyses et Helyas visi in maiestate et dicebant excessum eius, quem completurus erat in Hierusalem. Moyses ergo et Helyas, qui locuti sunt cum domino in monte et passionem eius ac resurrectionem dicebant, oracula legis et prophetie designant, que in domino completa, et nunc doctis quibusque patent et electis omnibus in futuro manifestius patebunt.
℟ Confirmandis et ad veri cultus scientiam prouehendis discipulis Moyses et Helyas cum domino loquentes apparuerunt.
℣ Quoniam Christi euangelium a lege et prophetis testimonium constat habere. Moyses.

In secundo nocturno
Ⱥ Petrus et qui cum illo erant presentes Christo letificati viderunt gloriam dei.
Psalmus Omnes gentes d.j.
Ⱥ Respondens Petrus ait ad Iesum: "Domine, si vis, faciamus hic tria tabernacula."
Psalmus Exaudi, deus, deprecationem d.v.
Ⱥ Accedentes discipuli ad dominum Iesum, patris vocem timentes ceciderunt in facies suas.
Psalmus Iubilate d.vj.
℣ Adorate dominum In aula sancta eius.

Lectio quarta.
In Moyse etiam et Helya omnes, qui in domino regnaturi sunt, apte possunt intelligi: in Moyse, qui mortuus est et sepultus, hi, qui resuscitandi sunt in iudicio a morte; in Helya vero, qui nondum debitum mortis soluerat, hi, qui in aduentu iudicis viui inueniendi sunt in carne, qui vtrique rapti obuiam domino in aera mox peracto iudicio ad vitam recipientur eternam.
℟ Primogenitus prodij ex ore patris, feci, vt oriretur lumen in terris; Ego in altissimis habitaui et thronus meus in columna nubis.
℣ Priusquam montes fierent aut formaretur orbis terre, a seculo et in seculum. Ego.

Lectio quinta.
Uerum quia quanto amplius quis vite celestis dulcedinem degustat, eo amplius ea fastidit, que placebant in infimis. Merito Petrus visa maiestate domini oblitus ea, que retro sunt, et in anteriora se extendens solis his, [757 | rr.vj.] que vidit in ethere, accensus dicit: "Domine, bonum est nos hic esse."
℟ Claruit magnitudo dei et virtus apparuit discipulis, Quoniam sic voluit transfigurari excelsus dominus, vt in ipsa claritate ostenderet maiestatem.
℣ Assumpsit Iesus tres discipulos suos in montem et facta est coram eis facies eius sicut sol et vestimenta eius sicut nix. Quoniam.

Lectio sexta.
Si autem beatus Petrus glorificatam maiestatem contemplatus tanto afficitur gaudio, vt etiam ab intuitu non velit secerni, quid putamus, fratres, de his, qui diuinitatis eius altitudinem videre meruerunt? Que vox, que poterit lingua retexere, quanta erunt gaudia, cum ciuitas dei intrabitur et cum angelis erit communicatio, communis erit dei viuentis inspectio, quia tunc non per speculum sicut nunc in enigmate sed facie ad faciem videbitur? Ad quam faciem eternaliter contemplendam nos ipse perducat, qui viuit et regnat in secula seculorum. Amen.
℟ Hodie in monte transfigurato domino aperti sunt celi et nubes preclara super eum descendit et vox patris intonuit: "Hic est filius meus dilectus, in quo michi bene complacui."
℣ Intonuit de celo dominus et altissimus dedit super attonitos discipulos vocem suam in nube tonantem. Hic est filius.

In tertio nocturno
Ⱥ Ante duos vates tresque discipulos apparuit Iesus Christus dominus, vt in ore duorum vel trium testium staret omne verbum.
Psalmus Quam dilecta e.vij.
Ⱥ Celi aperti sunt super eum et vox patris audita est: "Hic est filius meus dilectus, hunc audite."
Psalmus Domine refugium b.v.
Ⱥ Quam discipuli vocem audierunt, audientes valde timuerunt et timentes in faciem ceciderunt.
Psalmus Cantate ij f.iij.
℣ Intonuit de celo dominus Et altissimus dedit vocem suam.

Lectio septima. Secundum Matheum xvij.
In illo tempore: Assumpsit Iesus Petrum, Iacobum et Ioannem, fratrem eius, et duxit illos in montem excelsum seorsum et transfiguratus est ante eos, et reliqua.
Homilia beati Leonis pape.
Saluator enim humani generis deus et conditor, Christus condens eam fidem, que impios ad iusticiam et mortuos ad vitam reuocat; ad hoc discipulos suos doctrine monitis et operum miraculis imbuebat, vt idem vnigenitus dei et filius hominis crederetur.
℟ Discipuli Christi nubis lucide splendore obumbrati voceque dei patris de nube clamantis perturbati In faciem cecidere.
℣ Tante tamquam reuerende visionis nouitatem non ferentes. In faciem.

Lectio octaua.
Assumpsit Iesus Petrum et Iacobum et Ioannem, fratrem eius, et conscenso cum eis monte precelso claritatem [758] illis glorie sue demonstrauit, quia licet intellexissent in eo maiestatem dei, ipsius corporis, quo diuinitas tegebatur, potentiam nesciebant, et ideo proprie signanterque promiserat quibusdam astantibus discipulis non prius gustare mortem, quam viderent filium hominis venientem in regno suo, id est in regia maiestate, quam specialiter ad naturam suscepti hominis pertinentem his tribus viris voluit esse conspicuam.
℟ Hodie pater de celis testificatus est filium, quo audito discipuli timuerunt valde prostratique sunt ad vocem dicentem: "Hic est filius meus, in quo michi bene complacui."
℣ Celi aperti sunt super eum et vox patris audita est. Hic est filius.

Lectio nona.
Aperit ergo dominus coram electis testibus gloriam suam et communem illam speciem cum ceteris formis corporis tanto splendore clarificat, vt et facies eius solis fulgori et vestitus candori niueo similis esset.
℟ Sicut vnius dei trinitas per patris vocem, per columbe descensum, per baptizatum in Iordane filium declarata est, Sic eodem hodie transfigurato filio a patre clamatum est: "Hic est filius meus dilectus, in quo michi bene complacui."
℣ Moyses et Helyas prophete glorificati affuerunt glorioso domino dicentes excessum eius, quem completurus erat in Hierusalem. Sic eodem.
Psalmus Te deum.
℣ Magnus dominus noster et magna virtus eius.

Ad laudes
Ⱥ
Accessit Iesus et diuine vocis pauore prostratos tetigit discipulos suos dicens: "Surgite et nolite timere."
Ⱥ Ut testimonium haberet a lege et prophetis, in medio Moysi et Helye transfiguratus apparuit Iesus.
Ⱥ Lex per Moysen signata est et prophetia per Helyam, qui in maiestate visi sunt cum domino fulgentes in monte et loquentes.
Ⱥ Descendentibus illis de monte precepit Iesus dicens: "Neminin362 dixeritis visionem, donec filius hominis a mortuis resurgat."
Ⱥ Celi aperti sunt super eum et vox facta est de celo dicens: "Hic est filius meus dilectus, in quo michi bene complacui."

Capitulum Matheum xvij.
In illo tempore: Assumpsit Iesus discipulos suos, Petrum videlicet et Iacobum et Ioannem, fratrem eius, et duxit illos in montem excelsum seorsum et transfiguratus est ante eos et resplenduit facies eius sicut sol, vestimenta autem eius facta sunt alba sicut nix.

Hymnus
O sator rerum, reparator eui,
Christe rex regum, metuende sensor,
ad preces nostras pariterque laudes
aspice gratis.
Noctis in cursu tibi vota laudum
pangimus, presta tibi sint et accepta
nosque concentu refoue perenni,n363
luminis auctor.
Inter Helyam Moysenque vates
vt iubar solis facie refulgens
[759 | rr.vij.] candida veste niuisque instar alme
tu micuisti.
Tu dei patris patren364 teste proles,
cum sis sanctorum decus angelorum,
tu salus mundi, via, vita, virtus
crederis esse.
Gloria, virtus tibi sit, creator,
cuncta qui solus retinens gubernas
in throno regni sine fine regnans,
trinus et vnus. Amen.
℣ Benedicamus patrem et filium.
Ⱥ Benedictus es, domine deus misericordiarum, et benedictum est nomen tuum sanctum et honorabile in omnia secula.
Psalmus Benedictus.
Oratio vt supra.

Fiat commemoratio de martyribus.
Ⱥ Cum audieritis prelia bb.ij.
℣ Exultabunt sancti.
Oratio vt supra.

De sancto Dominico confessore.
Ⱥ Euge serue bb.v.

Ad horas diurnales antiphone de laudibus.

Ad tertiam
Capitulum ex historia.
Hodie transfigurato in monte domino aperti sunt celi et nubes preclara super eum descendit et vox patris intonuit: "Hic est filius meus dilectus, in quo michi bene complacui."
℟ Sit nomen domini benedictum.
℣ Magnus dominus noster.

Ad sextam
Capitulum ex historia.
Discipuli autem Christi lucide nubis splendore obumbrati et voce patris de nube clamantis perturbati in faciem cecidere tante tamque reuerende visionis nouitatem non ferentes.
℟ Magnus dominus noster Et magna virtus eius.
℣ Benedicamus patrem et filium.

Ad nonam
Capitulum ex historia.
Hodie pater de celis filium suum testificatus est, quo audito discipuli nimio timore timuerunt et timentes prostrati sunt ad vocem dicentem: "Hic est filius meus dilectissimus, in quo michi bene complacui: ipsum audite."
℟ Benedicamus patrem et filium Cum sancto spiritu.
℣ Benedictus es, domine, in firmamento celi.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Accessit Iesus.
Psalmi Dixit dominus. Confitebor. Beatus vir. Laudate, pueri. Laudate dominum, omnes gentes.

Capitulum Mathei xvij.
Cum autem descendissent discipuli de monte, precepit illis Iesus, ne cuiquam que vidissent narrarent, nisi cum filius hominis a mortuis resurrexerit. Et verbum dei continuerunt apud se conquirendo, quid esset 'a mortuis resurrexerit'.
℟ Sicut vnius dei.
Hymnus O nata lux.
℣ Benedicamus patrem.
Ⱥ Hodie ad patris vocem transfigurato domino Moyses et Helyas affuerunt splendidi excessum eius, quem completurus erat, loquentes.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

FIAT COMMEMORATIO DE SANCTO DONATO
Ⱥ Iste sanctus aa.v.
℣ Gloria et honore coronasti.

Oratio
Deus, qui es tuorum gloria sacerdotum, presta, quesumus, vt sancti martyris tui et episcopi Donati, cuius festa gerimus, sentiamus auxilium. Per.

Ad matutinas
Inuitatorium Regem martyrum aa.viij.
Hymnus Deus, [760] tuorum.
Nocturna cum suis dicantur.
℣ Posuisti, domine.
Legenda de communi suffragio et cetera vt notantur etiam ex communi.
℟ Iste cognouit. Domine, preuenisti. Sanctissimi martyris.
Ⱥ Beatus vir Donatus, talentorum.
Psalmus Benedictus.
Post Benedicamus domino soliat fiat commemoratio.

IN NATALI SANCTORUM MARTYRUM CIRIACI SOCIORUMQUE EIUS
Ⱥ Fulgebunt iusti aa.viij.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui nos annua beati Ciriaci sociorumque eius solennitate letificas, concede propicius, vt quorum natalicia colimus, virtutem quoque passionis imitemur. Per.
Solita sequatur commemoratio.

Ad matutinas
Inuitatorium Uenite adoremus regem martyrum dominum.
Lectiones de communi suffragio.
℟ Absterget deus omnem lachrimam. Uiri sancti gloriosum sanguinem. Iustorum anime in manu dei sunt.
Ⱥ Absterget deus.
Psalmus Benedictus.
Commemoratio solita.

IN UIGILIA BEATI LAURENTII
vespere et matutine cum horis diurnalibus ferialiter habeantur sed nona de futuro festo dicatur, si post missam differtur.

Ad primas vesperas
Ⱥ Sanctus Laurentius ab Hispanijs oriundus Rome sacris a primeuo imbutus est litteris.
Psalmus de die.
Ⱥ Hic a presule sedis apostolice ad archidiaconium scientia ac merito sanctitatis est promotus.
Ⱥ Orta autem persecutionis turbine sub Decio Cesare Sixtus papa subito raptus ad tormenta pertrahitur.
Ⱥ Quem leuita Laurentius ita euntem prosequitur: "Quo, pater, sine filio festinas? Quo, sacerdos sancte, sine ministro properas?"
Ⱥ Cui papa Sixtus dixit: "Desiste, fili, flere; post triduum enim me sequeris ac gloriosus de tyranno triumphabis."

Capitulum Ecclesiastici lj.
Confitebor tibi, domine rex, et collaudabo te, deum saluatorem meum, quoniam adiutor et protector factus es michi et liberasti corpus meum a perditione.
℟ Gloriosus dei martyr, leuita Laurentius, super ferri craticulam atque prunasn365 positus oraut dicens: "Domine, tibi ago gratias, quia tuas introire promerui ianuas."
℣ Decursis omnibus penis cunctisque supplicijs tandem victor preciosam ait efflans animam: "Domine, tibi."
Hymnus Deus, tuorum aa.v.
℣ Gloria et honore.
Ⱥ Beatus vir Laurentius dixit ad sanctum Sixtum episcopum: "Abraham filium obtulit, Petrus Stephanum premisit, et tu, pater, ostende in filio virtutem tuam et offer, quem erudisti, vt securus iudicij tui comitatun366 celestem peruenias ad coronam."
Psalmus Magnificat.

Oratio
Adesto, domine, supplicationibus nostris et intercessione beati Laurentij, martyris tui, perpetuam nobis misericordiam benignus impende. Per. [761 | rr.viij.] 
Inuitatorium Regem sempiternum aa.v.
Hymnus Deus, tuorum militum.

In primo nocturno
Ⱥ Quo progrederis sine filio, pater? Quo, sacerdos sancte, sine ministro properas?
℣ Beatus Laurentius dixit.
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Noli me derelinquere, pater sancte, quia thesauros tuos iam expendi, quos tradidisti michi.
℣ Quid in me ergo displicuit paternitati tue?
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Non ego te desero, fili, neque derelinquo sed maiora tibi debentur pro fide Christi certamina.
℣ Beatus Sixtus dixit.
Psalmus Domine, quid multiplicati.
℣ Gloria et honore.

Lectio prima.
Post passionem sancti Sixti pape tentus est beatus Laurentius et Decio presentatus, traditus Ualeriano prefecto, vt ab eo thesauros ecclesie diligenter exquireret et, si nollet sacrificare, diuersis eum tormentis occideret. Ualerianus autem tradidit eum Ipolito carcerario.
℟ Quo progrederis sine filio, pater? Quo, sacerdos sancte, sine diacono properas? Tu nunquam sine ministro sacrificium offerre consueueras.
℣ Quid in me ergo displicuit paternitati tue? Nunquid degenerem probasti? Experire certe, vtrum idoneum ministrum elegeris, cui commisisti dominici corporis et sanguinis consecrationem. Tu nunquam sine ministro.

Lectio secunda.
Erat autem in carcere gentilis quidam, qui plorando cecus factus fuerat. Cui cum Laurentius promisisset, quod videret, si baptizatus in Christum crederet, credentem baptizauit et vidit. Uidens autem Ipolitus, quod non solum ille videret sed etiam multis alijs beatus Laurentius visum restitueret, ait illi: "Ostende michi thesauros ecclesie."
℟ "Noli me derelinquere, pater sancte, quia thesauros tuos iam expendi." "Non ego te desero, fili, neque derelinquo sed maiora tibi debentur pro fide Christi certamina."
℣ Nos quasi senes leuioris pungne cursum suscipimus; te autem quasi iuuenem manet gloriosior de tyranno triumphus, post triduum me sequeris sacerdotem leuita. Non ego.

Lectio tertia.
Dixit ei Laurentius: "O Ipolite, si credideris in Christum, et thesauros tibi ostendam et vitam eternam promitto." Cui Ipolitus: "Si dictis facta compensas, faciam, quod hortaris," et statim baptizatus Ipolitus ait: "Uideo animas innocentium letas gaudere," et protinus baptizata est tota familia eius.
℟ Leuita Laurentius bonum opus operatus est, qui per signum crucis [762] cecos illuminauit Et thesauros ecclesie dedit pauperibus.
℣ Cum apud sedem gloriosissimi Petri archidicaconatus fungeretur officio, puritate innocentis vite fortissimeque mortis triumpho apostolico se consortio copulauit. Et thesauros.

In secundo nocturno
Ⱥ Beatus Laurentius orabat dicens: "Domine Iesu Christe, deus de deo, miserere mei, seruo tuo.
℣ Quia accusatus non negaui nomen sanctum tuum, interrogatus te, Christum, confessus sum.
Psalmus Cum inuocarem.
Ⱥ Dixit Romanus ad beatum Laurentium: "Uideo ante te iuuenem pulcherrimum; festina me baptizare."
℣ Afferens autem vrceum cum aqua misit se ad pedes eius.
Psalmus Uerba mea c.v.
Ⱥ Beatus Laurentius dixit: "Mea nox obscurum non habet sed omnia in luce clarescunt."
℣ Quia ipse dominus nouit, quia accusatus non negaui nomen sanctum eius.
Psalmus Domine dominus noster a.ij.
℣ Posuisti, domine.

Lectio quarta.
Post hec mandauit Ualerianus Ipolito, vt Laurentium adduceret. Qui sponte veniens cum astaret et Ualerianus thesauros exquireret, petijt triduanas indutias, vt eos ostenderet. Et abiens collegit pauperes et duxit ad palacium dicens: "Ecce thesauri eterni, qui nunquam deficiunt."
℟ Puer meus, noli timere, quia ego sum tecum, dicit dominus; cum transieris per ignem, flamma te non nocebit Et ardor ignis non erit in te.
℣ Liberabo te de manu pessimorum et eruam te de manu fortium. Et.

Lectio quinta.
Cum ergo interrogatus deos blasphemaret, iratus Decius iussit eum scorpionibus cedi et ante eum omne genus tormentorum afferri. Quem cum sacrificare iuberet, vt tormenta euaderet, dixit: "Infelix has epulas ego semper desideraui."
℟ O Ipolite, si credideris in dominum Iesum Christum, Et thesauros tibi ostendo et vitam eternam promitto.
℣ "Si dictis facta compensas, faciam, quod hortaris." Cui beatus Laurentius dixit: "Tu michi tantummodo prebe assensum." Et.

Lectio sexta.
Decius dixit: "Ergo, si in hoc gloriaris, dic nobis, vbi tui sunt similes absconditi, vt simul epulemini." Respondit Laurentius: "Non es dignus eorum aspectibus presentari." Tunc Decius iussit eum plumbatis diutissime cedi et orauit Laurentius dicens: "Domine, accipe spiritum meum." Statim vox de celo venit ipso Decio audiente: "Adhuc tibi multa certamina debentur."
℟ Beatus Laurentius clamauit et dixit: "Deum meum colo et illi soli seruio Et ideo non timeo tormenta tua."
℣ Mea nox obscurum non habet sed omnia in luce clarescunt. Et ideo.

In tertio nocturno
Ⱥ Strinxerunt corporis membra posita super craticulam, ministrantibus prunas exultat leuita Christi.
℣ [763 | ss.j.] Carnifices vero vrgentes ministrabant carbones subter cratem ferream.
Psalmus In domino confido a.iij.
Ⱥ Igne me examinasti et non est inuenta in me iniquitas.
℣ Probasti, domine, cor meum et visitasti nocte.
Psalmus Exaudi, domine, iusticiam a.iiij.
Ⱥ Interrogatus te dominum confessus sum, assatus gratias ago.
℣ Gratias tibi ago, domine Iesu Christe, quia ianuas tuas ingredi merui.
Psalmus Domine, in virtute a.vj.
℣ Magna est gloria.

Lectio septima. Secundum Ioannem xij.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Amen, amen dico vobis: nisi granum frumenti cadens in terram mortuum fuerit, ipsum solum manet," et reliqua. Tunc Decius furore plenus dixit: "Extendite eum et cum scorpionibus affligentes cedite." Tunc vnus ex militibus nomine Romanus credidit in Christum et clamauit ad beatum Laurentium dicens: "Uideo ante te iuuenem pulcherrimum stantem et linteo tergentem membra tua, vnde adiuro te per deum, qui misit tibi angelum suum, ne me derelinquas."
℟ Strinxerunt corporis membra posita super craticulam, subijcientibus prunas exultat leuita Christi. Beate Laurenti, martyr Christi, intercede pro nobis.
℣ Carnifices vero vrgentes ministrabant carbones subter cratem ferream. Beate Laurenti.

Lectio octaua.
Tunc anxiatus Decius iussit eum in palacio recipi et tunc veniens Romanus baptizatus est ab eo, qui voce magna clamare cepit: "Christianus sum!" et statim iussu Decij decollatus est. Eadem nocte adductus est beatus Laurentius ad Decium et Ualerianum.
℟ Gaudeo plane, quia hostia Christi effici merui; accusatus non negaui nomen sanctum tuum, Interrogatus te, Christum, confessus sum, assatus gratias ago.
℣ Ego me obtuli sacrificium deo in odorem suauitatis. Interrogatus.

Lectio nona.
Dixit ei Decius: "Sacrifica dijs. Sin autem nox ista in tuis expendetur supplicijs." Cumque nollet, ministri exutum super cratem ferream extenderunt et prunis subpositis eum cum furcis ferreis compresserunt. Cumque ibi diutius assaretur, vultu letissimo respexit ad imperatorem et dixit: "Ecce miser assasti vnam partem: gira aliam et manduca, quia iam video, quod diu desideraui." Et sic gratias agens emisit spiritum.
℟ Laurea Laurenti preclara, digna triumphi, nomine, quo resonas, iam te super astra perornas. Salue chare dei, nos et conquire saluti.
℣ Uictrici tota celi plaudente chorea cum palma diuum letus adis solium. Salue.
[764] Psalmus Te deum.
℣ Corona aurea super caput eius.

In laudibus
Ⱥ
Laurentius ingressus est martyr et confessus est nomen domini Iesu Christi.
Ⱥ Laurentius bonum opus operatus est, qui per signum crucis cecos illuminauit.
Ⱥ Adhesit anima mea post te, quia caro mea igne cremata est pro te, deus meus.
Ⱥ Misit dominus angelum suum et liberauit me de medio ignis et non sum estuatus.
Ⱥ Beatus Laurentius orabat dicens: "Gratias tibi ago, domine, quia ianuas tuas ingredi merui."

Capitulum ij Chorinthiorum ix.
Qui parce seminat, parce et metet, et qui seminat in benedictionibus, de benedictionibus et metet.
Hymnus Martyr dei, qui vnicum aa.vij.
℣ Letabitur iustus.
Ⱥ In craticula te deum non negaui et ad ignem applicatus te, Christum, confessus sum; probasti cor meum et visitasti nocte, igne me examinasti et non est inuenta in me iniquitas.
Psalmus Benedictus.

Oratio ad omnes horas
Da nobis, quesumus, omnipotens deus, vitiorum nostrorum flammas extinguere, qui beato Laurentio tribuisti tormentorum suorum incendia superare. Per.

Ad horas diurnales antiphone de laudibus, responsoria vero de vno martyre cum oratione propria.

Ad tertiam
Capitulum ij Chorinthiorum ix.
Potens est autem dominus omnem gratiam abundare facere in vobis, vt in omnibus semper omnem sufficientiam habentes abundetis in omne opus bonum, sicut scriptum est: dispersit, dedit pauperibus, iusticia eius manet ineternum.

Ad sextam
Capitulum ibidem.
Qui autem amministrat semen seminanti et panem ad manducandum prestabit et augebit incrementa frugum iusticie vestre.

Ad nonam
Capitulum ex historia.
Leuita Laurentius bonum opus operatus est, qui per signum crucis cecos illuminauit et thesauros ecclesie dedit pauperibus.

Ad secundas vesperas
Super psalmos de die Ⱥ Laurentius ingressus est et cetera.
Capitulum Qui parce seminat.
℟ Laurea Laurenti.
Hymnus Deus, tuorum.
℣ Gloria et honore.
Ⱥ Beatus Laurentius dum in craticula suprapositus vreretur, ad impijssimum tyrannum dixit: "Assatum est, iam versa et manduca; nam facultates ecclesie, quas requiris, in celestes thesauros manus pauperum deportauerunt."
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

Post Benedicamus domino fiat commemoratio de sancto Tiburtio martyre cum hac Ⱥ Inclitus martyr Tiburtius cum nudatis plantis super prunas ardentes incederet, Fabiano prefecto dixit: "Uidetur michi, quod super roseos flores incedam in nomine domini mei Iesu Christi."
℣ Corona aurea.

Oratio
[765 | ss.ij.] Beati Tiburtij, martyris tui, nos, domine, foueant continuata presidia, quia non desinis propitius intueri, quos talibus auxilijs concesseris adiuuari. Per dominum.
Si festum Tiburtij cadit in dominicam, memoriam tantum recipit et non differtur in feriam secundam.

Ad matutinas
Inuitatorium Iustus florebit vt supra aa.iiij. de vno maryre cum ceteris.

Lectio prima.
Fabianus, vrbis Rome prefectus, iussit ante pedes beati Tiburtij carbones ardentes effundi et ait ad eum: "Elige tibi vnum e duobus: aut thura in istis carbonibus adijce aut pedibus nudis super eos incede." Tunc sanctus Tiburtius faciens signum crucis constanter super eos nuda ingressus est planta et cepit prefecto dicere: "Michi videtur in nomine domini nostri Iesu Christi, quod super roseos flores gradiar, quia creatura ipsa creatoris sui famulatur imperio."
℟ Hic est vere martyr aa.vj.

Lectio secunda.
Fabianus dixit: "Quis ignorat magicam vos docuisse artem Christum vestrum?" Tiburtius dixit: "Obmutesse, infelix, et noli hanc iniuriam facere, vt audiam rapido ore te latrantem mellifluum nomen eius nominare."
℟ Hic est vir, qui non est derelictus.

Lectio tertia.
Tunc iratus Fabianus capitalem iussit sanctum subire sententiam. Ductus est itaque in via Lauicana tertio miliario ab vrbe et effundens orationem ad dominum vno ictu gladij verberatus perrexit ad Christum, cui est honor et gloria in secula seculorum. Amen.
℟ Miles Christi gloriose.
Ⱥ Beatus vir, qui inuentus est.
Psalmus Benedictus.
Oratio vt supra.

De sancto Laurentio.
Ⱥ Laurentius ingressus est.
℣ Dispersit, dedit pauperibus.
Oratio Da nobis, quesumus.

Ad vesperas
Super psalmos de die Ⱥ Laurentius ingressus est.
Capitulum Qui parce seminat.
Hymnus Deus, tuorum.
℣ Gloria et honore.
Ⱥ Aue martyr gloriose, salue leuita inclite Laurenti, qui per tormenta passionis grauia meruisti vite clara coronari laurea; apud dei clementiam posce nobis veniam.
Psalmus Magnificat.
Oratio vt supra.

Ad matutinas
Inuitatorium Beatus Laurentius, Christi martyr, Triumphat coronatus in celo.
Psalmus Uenite.
Hymnus Deus, tuorum.
Antiphone super psalmos Quo progrederis sine.
Ⱥ Noli timere cum ceteris sine versiculo vt in die sancto.
℣ Gloria et honore.

Lectio prima.
Inuictissimum dei athletam et gloriosissimum Christi martyrem Laurentium incumbentium penarum tormenta et seuissimi persecutoris superare flamma non potuit, quia longe ardentius veritatis radijs mens eius accensa feruebat. [766] De hoc validissimo Christi milite illud credendum est esse dictum, quod ante multorum annorum milia prenunciatum est per prophetam dicentem: "Et si transieris per ignem, flamma te non comburet."
℟ Beatus Laurentius dixit: "Ego me obtuli sacrificium deo In odorem suauitatis."
℣ Gaudeo plane, quia hostia Christi effici merui. In odorem.

Lectio secunda.
Ecce enim beatus Laurentius transiuit per ignem, qui non adustus inhorruit sed illuminatus effulsit. Transiuit per ignem momentaneum atque terrenum sed flammam Geenne perpetue exurentis euasit. Inter laurilegos confessores, quos ad celos prouexit perennis gloria triumphorum, sanctus Laurentius variato fulgoris decore choruscat, quoniam et leuiticam candidam et martyrij triumphalem sortitus est in passione coronam.
℟ Meruit esse hostia Christi leuita Laurentius, qui dum assaretur, non negauit dominum Et ideo inuentus est sacrificium laudis.
℣ In craticula positus deum non negauit et ad ignem applicatus te, Christum, confessus est. Et ideo.

Lectio tertia.
Quosdam igitur sanguis roseus cruentauit, alios flamma tanquam in fornace succendit. In his rutilus, in istis purpureus color effulsit. Inter omnes beatus Laurentius tanquam palmis diuersis coloribus radiat. Calcauit mundum frementem, spreuit blandientem et in vtroque vicit diabolum seuientem et persequentem. Qua enim gloria et quanta virtutum multitudine quasi florum varietate distincta Laurentij martyris sit corona, vniuersa est testis Roma.
℟ Beatus Laurentius clamauit et dixit: "Domine Iesu Christe, pastor bone, suscipe spiritum meum."
℣ Transiens autem per ignem momentaneum atque terrenum, Geenne perpetue exurentes flammas euadens dixit: "Domine Iesu."

Laudes vt in die sancto.
Ⱥ Leuita Laurentius Ualeriano dixit: "Deus, pater domini Iesu Christi, qui vniuersa creauit, debet adorari; ipsi soli inclinamur omnes christiani."
Psalmus Benedictus.
Oratio vt supra.

Quando autem dies dominica infra octauas beati Laurentij et ante diem assumptionis beate Marie euenerit, de dominica totum officium habeatur et memoria beato Laurentio ad vtrasque vesperas ad matutinas et ad missam tribuatur.

DE SANCTO IPOLITO CUM SUIS SOCIIS
Ad vesperas
Super psalmos de die Ⱥ Decius Cesar vocauit Ipolitum et interrogauit, corpora sanctorum vt quid sepelisset.
Capitulum Si coram hominibus aa.viij.
Hymnus Sanctorum meritis.
[767 | ss.iij.] ℣ Letamini in domino.
Ⱥ O Ipolite, si credideris in dominum Iesum Christum, et thesauros tibi ostendo et vitam eternam promitto.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Da, quesumus, omnipotens deus, vt beati Ipoliti, martyris tui, sociorumque eius veneranda solennitas et deuotionem nobis augeat et salutem. Per dominum.

Fiat commemoratio de sancto Laurentio.
Ⱥ Leuita Laurentius bonum opus operatus est, qui per signum crucis cecos illuminauit et thesauros ecclesie dedit pauperibus.
℣ Dispersit.
Oratio vt supra.

Ad matutinas
Inuitatorium Mirabilem deum aa.viij.
℣ Exultent iusti.

Lectio prima.
Post tertium diem passionis sancti Laurentij, cum redisset Ipolitus domum, priusquam mensa posita cibum caperet, tentus a militibus ductus est ad Decium. Cui Decius: "Nunquid et tu magus effectus es, quia corpus Laurentij abstulisti?" Respondit Ipolitus: "Hoc feci non vt magus sed vt christianus."
℟ Beatissimus Christi martyr Laurentius dum pro Christi nomine teneretur In domo Ipoliti, ponebat manus suas super oculos cecorum et sanabantur.
℣ Baptizato autem beato Ipolito omnes famuli eius credentes baptizabantur. In domo.

Lectio secunda.
Tunc Decius furore repletus iussit eum expoliari veste christiana et fustibus cesum pectinibus ferreis laniari. At ille magis clamabat se esse christianum. Indutus autem veste militari et monitus, vt militiam et amicitiam Decij retineret, respondit se velle in bona militia sequi Christum. Tunc Decius tradidit eum Ualeriano prefecto, vt facultates eius acciperet et ipsum diris supplicijs flagellaret et interficeret.
℟ Requisitus a Decio sanctus Ipol‹i›tus de corpore beati Laurentij, vt quid sepelisset, respondens dixit: "Christianus sum ego et Christi martyrem diligenter sepeliui."
℣ Mirum michi valde est, vt quid ore polluto Christi martyrem nominasti. Christianus.

Lectio tertia.
Adducta est tota illa familia Ipoliti christiana cum nutrice eius nomine Concordia. Quos cum prefectus moneret, ne perirent, respondit pro omnibus Concordia, quod nullomodo consentiret, vnde eam presente et gaudente Ipolito vsque ad mortem fustibus cedi precepit; et sic spiritum emisit. Alijs vero decollatis Ipolitum ligatum per pedes ad colla indomitorum equorum per spinas et tribulos trahi iussit. Sicque gratias agens Ipolitus exspirauit. Quorum corpora Iustinus presbiter rapuit et iuxta corpus sancti Laurentij sepeliuit.
℟ Iussit Decius militibus dicens: "Exuite Ipolitum [768] veste et fustibus cedite," et dum cederetur, dixit: "Miles Christi ego sum et verba tua non vereor."
℣ Ipolitus autem clamabat voce magna dicens: "Miles."
Psalmus Te deum.
℣ Iustorum anime.

Ad laudes
Ⱥ
Dixit Cesar ad Ipolitum: "Nunc magus effectus es." Respondens Ipolitus dixit ad Decium: "Non sum magus sed sum seruus domini mei Iesu Christi."
Ⱥ Cesar dixit ad Ipolitum: "Factus es insipiens, vt nuditatem tuam non erubescas."
Ⱥ Dixit Ipolitus ad Decium: "Non me expoliasti sed magis vestisti."
Ⱥ Exemplum merear fieri Laurentij, beatissimi martyris.
Ⱥ Tunc Ualerianus in conspectu Ipoliti famulos illius martyrizari precepit.
Ad Benedictus Ⱥ Orauit sanctus Ipolitus voce magna et dixit: "Gratias tibi ago, domine Iesu Christe, quia famulos meos in conspectu meo pati video."
Psalmus Benedictus.
Oratio vt supra.

Commemoratio de sancto Laurentio fiat.
Ⱥ Laurentius collecta pauperum manu voce clara dixit: "Ecce isti sunt thesauri, qui nunquam minuuntur neque decrescunt."
℣ Dispersit,n367 dedit.
Oratio vt supra.

IN UIGILIA ASSUMPTIONIS BEATE MARIE
vespere et matutine cum horis diurnalibus ferialiter habeantur vsque ad nonam habita commemoratione de sancto Eusebio presbitero cum hac Ⱥ Amauit eum dominus bb.v.
℣ Iustus germinabit.

Oratio
Deus, qui nos annua beati Eusebij, confessoris tui, solennitate letificas, concede propitius, vt cuius natalicia colimus, per eius ad te exempla gradiamur. Per Christum.

Postea de sancto Laurentio.
Ⱥ Ualerianus ait: "Laurenti, quid per diuersa distraheris, depone iam pertinaciam christianitatis et sacrifica dijs."
℣ Dispersit, dedit pauperibus.
Oratio vt supra.
Deinde sequuntur solite commemorationes.

Lectio prima. Secundum Lucam xj.
In illo tempore: Loquente Iesu ad turbas extollens vocem quedam mulier de turba dixit illi: "Beatus venter, qui te portauit, et vbera, que suxisti," et reliqua.
Homilia Bede.
Unigenitus dei, charissimi, ante assumptam de intemerata virgine nostre mortalitatis substantiam locutus est ad turbas per prophetas suos; locutus est per semetipsum in aduentu suo; et post gloriosissimam in celum ascensionem locutus est per discipulos suos. Factum est igitur in aduentu suo, cum ad turbas visibilis loqueretur, quedam mulier ventrem esse beatum, qui eum portauerat, et vbera, que eum lactauerant, beata predicauit. Tu autem.

Lectio secunda.
At ille dixit: "Quinimo, beati, qui audiunt verbum dei et custodiunt illud." Hoc in loco beate [769 | ss.iiij.] dei genitricis Marie excellentia commendatur, quia in tanta speculationis custodia domino famulabatur, quod ipsius humilitati et sanctitati nullus sanctorum comparatur. Beatam igitur suam esse matrem saluator noster predicauit, que verbum dei audiuit et super omnes huius vite mortales custodiuit.

Lectio tertia.
O veneranda domina electa et preelecta, que mater est et virgo esse non desinit. O admiranda puella, que saluo virginitatis pudore suum genuit genitorem. O felix ancilla, que creatorem et gubernatorem genuit vniuersorum et virgo permansit ineternum.

De sancto Eusebio.
Ⱥ Euge serue bone bb.v.
℣ Iustus vt palma florebit.
Oratio vt supra.

De sancto Laurentio.
Ⱥ Leuita Laurentius respondit: "Deus, pater domini Iesu Christi, qui vniuersa creauit, debet adorari; ipsi soli inclinamur omnes christiani."
℣ Dispersit, dedit pauperibus.
Oratio vt supra.

Nona de futuro festo canatur. Cum autem hec vigilia in dominica euenerit, ad missam tantum orationem recipiat.

Ad primas vesperas
Ⱥ
Felix valde es, sacra virgo Maria, que et genitricis dignitatem obtinuisti et virginalem pudicitiam non amisisti.
Psalmus Laudate, pueri g.ij.
Ⱥ Uirgo prudentissima, quo progrederis quasi aurora valde rutilans, filia Syon, tota formosa et suauis es, pulchra vt luna, electa vt sol.
Psalmus Laudate dominum, omnes g.iij.
Ⱥ Anima mea liquefacta est, vt dilectus locutus est; quesiui et non inueni illum, vocaui et non respondit michi, inuenerunt me custodes ciuitatis, percusserunt me et vulnerauerunt me, tulerunt pallium meum custodes murorum; filie Hierusalem, nunciate dilecto, quia amore langueo.
Psalmus Lauda, anima mea h.j.
Ⱥ Tota pulchra es, amica mea, et macula non est in te; fauus distillans labia tua, mel et lac sub lingua tua, odor vnguentorum tuorum super omnia aromata; iam enim hyems transijt, imber abijt et recessit, flores apparuerunt, vinee florentes odorem dederunt et vox turturis audita est in terra nostra; surge, propera, amica mea, veni de Libano, veni, coronaberis.
Psalmus Laudate dominum, quoniam bonus h.j.
Ⱥ Rogamus te, virgo virginum, rogamus te, dignissima superni regis porta, rogamus te, mundi regina, que sola meruisti esse ianua Christi, vt proprium pro nobis intercedas filium, alleluya.
Psalmus Lauda, Hierusalem h.j.

Capitulum Ecclesiastici xxiiij.
Ab initio et ante secula creata sum et vsque ad futurum seculum non desinam et [770] in habitatione sancta coram ipso ministraui.
℟ Candida virginitas paradisi chara colonis, hortus conclusus florenti cespite vernans, Cui merito mundus celebrat preconia totus.
℣ Que meruit dominum progenerare suum, ipsa suo nato nos reddat florida virgo. Cui. Gloria. Cui.

Hymnus
O quam glorifica luce coruscas,
stirpis Dauiticen368 regia proles,
sublimis residens virgo Maria,
supra celigenas etheris omnes.
Tu cum virgineo mater honore
angelorum domino pectoris aulam
sacris visceribus casta parasti,
natus hinc deus est corpore Christus.
Quem cunctus venerans orbis adorat,
cui nunc rite genu flectitur omne,
a quo nos petimus te veniente
abiectis tenebris gaudia lucis.
Hoc largire, pater luminis omnis,
natum per proprium flamine sacro,
qui tecum nitida viuit in ethra
regnans ac moderans secula cuncta. Amen.
℣ Assumpta est Maria in celum.
Ⱥ Ascendit Christus super celos et preparauit sue castissime matri immortalitatis locum et hec est illa preclara festiuitas, omnium sanctorum festiuitatibus incomparabilis, in qua gloriosa et felix mirantibus celestis curie ordinibus ad ethereum peruenit thalamum, quo pia sui memorum immemor nequaquam existat.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui virginalem aulam beate Marie, in qua vt habitares, eligere dignatus es, da, quesumus, vt sua nos defensione munitos iocundos faciat sue interesse festiuitati. Qui viuis et regnas.

Ad completorium
Super Nunc dimittis Ⱥ Glorificamus te, dei genitrix, quia ex te natus est Christus, salua omnes, qui te glorificant.
Dicta confessione subiungantur hi versiculi Exaltata est sancta dei genitrix. Post partum. Speciosa facta cum oratione Illumina, quesumus.

Ad matutinas
Inuitatorium Uenite adoremus regem regum, Cuius hodie ad ethereum mater virgo assumpta est celum. Psalmus Uenite.
Hymnus O quam glorifica.

In primo nocturno
Ⱥ Ecce tu pulchra es, amica mea, ecce tu pulchra, oculi tu‹i› columbarum.
Psalmus Domine dominus noster a.ij.
Ⱥ Sicut lilium inter spinas, sic amica mea inter filias.
Psalmus Celi enarrant a.vj.
Ⱥ Fauus distillans labia tua, sponsa, et odor vestimentorum tuorum sicut odor thuris.
Psalmus Domini est terra b.ij.
℣ Diffusa est gratia.

Lectio prima.
Hodie gloriosa semper virgo Maria celos ascendit, rogo: gaudete, quia, vt ita fatear, ineffabiliter sublimata cum Christo regnat ineternum, regina mundi hodie de terris et de presenti [771 | ss.v.] seculo nequam eripitur; iterum dico: gaudete, quia secura de sua immarcessibili gloria ad celi iam peruenit palatium.
℟ Uidi speciosam quasi columbam descendentem desuper riuos aquarum, cuius inestimabilis odor erat nimis in vestimentis eius Et sicut dies verni circundabant eam flores rosarum et lilia conuallium.
℣ Que est ista, que ascendit per desertum sicut virgula fumi ex aromatibus mirrhe et thuris. Et sicut.

Lectio secunda.
Exultate, inquam, ac gaudete et letetur omnis orbis, quia hodie nobis omnibus eius interuenientibus meritis salus aucta est. Uobisn369 quoque diligentibus eam honor et virtus vna cum reliquis virginibus sacris amplior prestatur et gratia. Idcirco, dilectissimi, letamini et gaudete, quia si d‹e›um in sanctis suis ore prophetico laudare iubemur, multo magis eum in hac celebritate beate virginis matris oportet cum hymnis et canticis diligenter extollere et dignis iubilare deo preconijs ac mysticis honorare muneribus.
℟ Sicut cedrus exaltata sum in Libano et sicut cipressus in monte Syon, quasi mirrha electa Dedi suauitatem odoris.
℣ Et sicut cynamomum et balsamum aromatizans. Dedi suauitatem odoris.

Lectio tertia.
Nulli dubium, quin totum ad gloriam laudis eius pertineat quicquid digne genitrici sue impensum fuerit ac solenniter exhibitum. Ex quo satis timeo et valde pertimesco, dum vestris cupio parere profectibus, ne forte sicut improbus, ita et indignus inueniar, profecto cum nec sanctitas nec facundia suppetat, vt beatam et gloriosam virginem laudare queam.
℟ Felix valde es, sacra virgo Maria, et omni laude dignissima, quia ex te ortus est sol iusticie Christus, deus noster.
℣ Ora pro populo, interueni pro clero, intercede pro deuoto femineo sexu, sentiant omnes tuum leuamen, quicunque celebrant tuam assumptionem. Quia.

In secundo nocturno
Ⱥ Emissiones tue paradisus malorum punicorum cum pomorum fructibus.
Psalmus Eructauit c.viij.
Ⱥ Fons hortorum, puteus aquarum viuentium, que fluunt impetu de Libano.
Psalmus Deus noster d.j.
Ⱥ Ueniat dilectus meus in hortum meum, vt comedat fructum pomorum suorum.
Psalmus Fundamenta e.viij.
℣ Specie tua.

Lectio quarta.
Qui vt verum fatear, quicquid humanis dici potest verbis, minus est eius laude, que diuinis est excellentius predicata et laudata preconijs. [772] A prophetis quidem est prenunciata, a patriarchis figuris et enigmatibus presignata, ab euangelistis exhibita et monstrata, ab angelo est officiosissime salutata. Preterea qualis et quanta esset, ab eodem diuinitus declaratur cum ait: "Aue Maria gratia plena, dominus tecum, benedicta tu in mulieribus."
℟ Que est ista, que processit sicut sol et formosa tanquam Hierusalem? Uiderunt eam filie Syon et beatam dixerunt et regine laudauerunt eam.
℣ Sicut dies verni circundabant eam flores rosarum et lilia conuallium. Uiderunt.

Lectio quinta.
Tamen etsi ad hec nemo idoneus inuenitur, votis omnibus cessare non debet quilibet etiam peccator a laudibus, quamuis explere non queat quod sentitur. Unde sermo diuinus cum de peccatore ageret in psalmis, Sacrificium, inquit, laudis honorificabit me et illic iter, quo ostendam illi salutare dei. Ac si patenter dicat: illic iter est laudis ad eternam lucem sine fine permansuram sed nemo apprehendit illud, nisi ego monstrauero.
℟ Ornatam monilibusn370 filiam Hierusalem dominus concupiuit et videntes eam filie Syon beatissimam predicauerunt dicentes: "Unguentum effusum nomen tuum."
℣ Omnis gloria eius filien371 regis ab intus, in fimbrijs aureis, circumamicta varietate. Et videntes eam filie.

Lectio sexta.
Propterea, charissimi, quia iter salutis nostre in laudibus est saluatoris, hortor vos et commoneo in hac sacra solennitate genitricis dei Marie, nolite cessare a laudibus. Quod si virgo es, gaude, quia meruisti esse et tu quod laudas, tantum cura, vt sis, que digne laudare possis. Quod si continens et casta, venerare et lauda, quia non aliunde constat, vt possis esse casta, quam ex gratia dei, que fuit plenissime in Maria, quam laudas. Quod si coniugata certe aut peccatrix, nichilominus confitere et lauda, quoniam inde misericordia omnibus profluxit et gratia, vt laudent.
℟ O decus virginitatis virgo Maria, sola mater innupta, virgo ante partum, virgo in partu, virgo post partum, Mater Christi, templum dei, domini sponsa, mundi domina et celi regina.
℣ Salue stella maris, memorare, quibus memoraris. Mater Christi.

In tertio nocturno
Ⱥ Ueni in hortum meum, soror mea sponsa, messui myrrham meam cum aromatibus meis.
Psalmus Cantate j f.ij.
Ⱥ Comedi fauum cum melle meo, bibi vinum meum cum lacte meo.
Psalmus Dominus [773 | ss.vj.] regnauit, exultet f.ij.
Ⱥ Descendi in hortum meum, vt viderem poma conuallium et inspicerem, si floruissent vinee et germinassent mala punica; reuertere, reuertere, Sunamitis, reuertere, reuertere, vt intueamur te.
Psalmus Cantate ij f.iij.
℣ Adiuuabit eam deus.

Secundum Lucam x.
In illo tempore: Intrauit Iesus in quoddam castellum et mulier quedam Martha nomine excepit illum in domum suam et huic erat soror nomine Maria, et reliqua.
Homilia venerabilis Bede presbiteri.
Due iste domino dilecte sorores, duas vitas spirituales, que in presenti sancta ecclesia exercentur, designant. Martha quidem actiuam, qua proximo in charitate sociamur, Maria vero contemplatiuam, qua in dei amore suspiramus.
℟ Super salutem et omnem pulchritudinem dilecta es a domino et regina celorum vocari digna es; Gaudent chori angelorum, consortes et conciues tui.
℣ Sola namque sine exemplo placuisti femina Christo. Gaudent.

Lectio octaua.
Actiua enim vita est panem esurienti tribuere, verba sapientie nescientem docere, errantem corrigere, ad humilitatis viam superbientem proximum reuocare, infirmantis curam gerere, que singulis quibusque expediant dispensare et commissis nobis, qualiter subsistere valeant, prouidere.
℟ Beata es, virgo Maria, dei genitrix, que credidisti domino; perfecta sunt in te, que dicta sunt tibi, ecce exaltata es super choros angelorum, Intercede pro nobis ad dominum Iesum Christum.
℣ Benedicta et venerabilis virgo Maria, cuius viscera meruerunt portare dominum. Intercede pro nobis.

Lectio nona.
Contemplatiua vero vita est charitatem quidem dei et proximi mente retinere sed ab exteriori actione quiescere, soli desiderio inherere, vt nil iam agere libeat sed calcatis omnibus curis ad videndum faciem sui creatoris animus inardescat, ita vt iam nouerit carnis corruptibilis pondus cum merore portare totisque desiderijs appetere, illis hymnidicis angelorum choris interesse, admisceri ciuibus celestibus, de eterna in conspectu dei incorruptione gaudere.
℟ Candida virginitas.
Canticum Te deum.
℣ Exaltata es sancta dei genitrix. Super.

Ad laudes
Ⱥ
Assumpta est Maria in celum, gaudent angeli, laudentes benedicunt dominum.
Ⱥ Maria virgo assumpta est ad ethereum thalamum, in quo rex regum stellato sedet solio.
Ⱥ In odore vnguentorum tuorum currimus, adolescentule dilexerunt te nimis.
Ⱥ Benedicta filia tu a domino, quia per te fructum vite communicauimus.
[774] Ⱥ Pulchra es et decora, filia Hierusalem, terribilis vt castrorum acies ordinata.

Capitulum Ecclesiastici xxiiij.
In omnibus requiem quesiui et in hereditate domini morabor, tunc precepit et dixit michi creator omnium, et qui creauit me, requieuit in tabernaculo meo.
Hymnus Fit porta Christi quere supra in conceptione eius ee.vij.
℣ Elegit eam.
Ⱥ Que est ista, que ascendit sicut aurora consurgens, pulchra vt luna, electa vt sol, terribilis vt castrorum acies ordinata.

Oratio
Ueneranda nobis, domine, huius diei festiuitas opem conferat salutarem, in qua sancta dei genitrix mortem subijt temporalem nec tamen mortis nexibus deprimi potuit, que filium tuum, dominum nostrum, de se genuit incarnatum. Qui tecum.

Ad horas diurnales antiphone de laudibus.

Ad tertiam
Capitulum Ecclesiastici xxiiij.
Et radicaui in populo honorificato et in parten372 dei mei hereditas illius et in plenitudine sanctorum detentio mea.
℟ Sancta dei genitrix vt supra in commemoratione eiusdem dd.ij.
℣ Ora pro nobis, sancta dei genitrix.

Ad sextam
Capitulum ibidem.
Sicut cedrus exaltata sum in Libano et quasi cypressus in monte Syon, quasi palma exaltata sum in Cades et quasi plantatio rose in Hierico.
℟ Ora pro nobis, sancta dei genitrix.
℣ Speciosa facta.

Ad nonam
Capitulum ibidem.
Sicut cynamomum et balsamum aromatizans odorem dedi, quasi myrrha electa dedi suauitatem odoris.
℟ Speciosa facta es.
℣ Exaltata es.

Ad secundas vesperas
Antiphone de laudibus.
Psalmi Dixit dominus. Confitebor. Beatus vir. De profundis. Memento.
Capitulum In omnibus requiem.
℟ Candida virginitas.
Hymnus O quam glorifica.
℣ Exaltata es, sancta.
Super Magnificat Ⱥ Speciosa facta es et suauis in delitijs virginitatis, sancta dei genitrix, quam videntes filie Syon vernantem in floribus rosarum et lilijs conuallium, beatissimam predicauerunt et regine laudauerunt eam.

Si dominica infra octauas euenerit:

Ad primas vesperas
Ⱥ Assumpta.
Psalmus Dixit cum ceteris vt in die sancto.
Capitulum Ab initio.
℟ O decus.
Hymnus O quam glorifica.
℣ Exaltata.
Ⱥ Salue regina misericordie, vite dulcedo et spes nostra salue, ad te clamamus exules filij Eue, ad te suspiramus gementes et flentes in hac lachrimarum valle; eya, ergo, aduocata nostra, illos tuos misericordes oculos ad nos conuerte et Iesum, benedictum fructum ventris tui [775 | ss.vij.] nobis post hoc exilium ostende, o clemens, o pia, o dulcis Maria, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio Ueneranda.
Commemoratio de dominica.

Ad matutinas
Omnia vt in die sancto.

Lectio prima.
Hodierna die, charissimi, nobis refulsit insignis solennitas, in qua beata virgo Maria ad ethereum thalamum assumpta est, in quo rex regum ineffabili sedet solio, vbi milia milium angelorum ministrant et decies centena milia assistunt, quorum cum laudibus et obsequijs suscepta est in celo. Hec quidem solennitas ante mundi constitutionem ordinata est sed hodierna die expleta nobis est annua sed supernis ciuibus perpetua est et continua.
℟ Uidi speciosam.

Lectio secunda.
Hec est dies, in qua gloriosa dei genitrix inter filias Hierusalem speciosa resplenduit, in qua quasi aurora processit et vadit post agnum gloriosior quocunque ille pergit. In qua clarior sole refulsit in throno claritatis. Quoniam etsi duodecim throni legantur apostolorum, non desunt tamen alij quamplurimi throni, in quibus viginti quatuor seniores sedere dicuntur. Unde constat, quod thronus beatissime virginis Marie hodie celsior glorificatur et veneratur ab angelis.
℟ Sicut cedrus.

Lectio tertia.
Glorificemus igitur virginem, quam hodie paradisus excepit gaudens, quam angeli cum laudibus prosequuntur, quam apostolorum chorus veneratur, quam martyres candidati beatificant, quam sanctorum confessorum stolatus concelebrat numerus. Cui hodie sanctarum virginum cum suis palmis victricibus exultans occurrit exercitus. Quoniam hec est, per quam omnis maledictio soluta est et celestis benedictio in totum mundum venit. Hec est, in cuius vtero ecclesia dei coniuncta est federe sempiterno.
℟ Felix namque es.

Lectio quarta.
Uirgo hec refulget inter virgines clarissima, candidior inter martyres. Iure enim plusquam martyr est, que nimio amore vulnerata testis extitit saluatoris et pro merore in animo cruciatum sustinuit passionis. Quia igitur ineffabilibus est donis impresentiarum munerata et priuilegijs sublimata diuinis, credere oportet, quod hodie omnimoda celesti curia illustratur gloria, vt nullus digne possit in terris eam laudibus venerari.
℟ Que est ista, que processit.

Lectio quinta.
Et quidem sunt nonnullan373 sine auctoris nomine de eius assumptione [776] conscripta, que ita cauentur,n374 vt ad confirmandam rei veritatem legi minime permittantur. Hinc sane pulsantur nonnulli, quia vero corpus eius in terra non inuenitur nec assumptio eius cum carne, vt in apocripha legitur, in katholican375 historia reperitur.
℟ Ornata monilibus.

Lectio sexta.
Dicendum est istis, quia si Moysi corpus ab homine non inuenitur in terris, cum quo locutus est deus facie ad faciem, illius querere dementia est, per quam maiestatis deus incarnatus effulsit in terris. Neque enim dignum est de corporis eius notitia sollicitum quempiam esse, quam non dubitat super angelos eleuatam cum Christo regnare. Sufficere debet tantum nature humane hanc vere fateri reginam celorum pro eo, quod peperit regem et dominum angelorum.
℟ Sancta Maria, clemens et pia, que seruasti castitatis pudorem et genuisti saluatorem, Tuis succurre famulis, quos intentio debilitat carnalis ac fragilis.
℣ Ut tuo nos interuentu muniti celesti palacio mereamur ascribi. Tuis.
Homilia Intrauit Iesus.
℟ Super salutem. Beata es, virgo. O decus.
Ⱥ Beata dei genitrix Maria, virgo perpetua, templum domini, sacrarium spiritus sancti, tu sola sine exemplo placuisti, femina, Iesu Christo; ora pro populo, interueni pro clero, intercede pro deuoto femineo sexu.
Psalmus Benedictus.
Oratio Ueneranda.

Commemoratio de dominica.
Ad Magnificat Ⱥ Aue virgo specialis, stella maris certa nautis, per quem rerum viget ordo pudico claudis vtero, illibata gignis partum, illibata profers natum, illibata et post partum, presentis caterue cantica suscipe, benignissima, alleluya, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Oratio Ueneranda.
Commemoratio de dominica.
In crastino post festum, si non est dominica dies.
Inuitatorium In honore beatissime Marie virginis Iubilemus domino.
Psalmus Uenite.
Hymnus O quam glorifica.

In primo nocturno
Ⱥ Exaltata est sancta dei genitrix super choros angelorum ad celestia regna.
Psalmus Domine dominus noster.
Ⱥ Paradisi porte per te nobis aperte sunt, quas hodie gloriosa cum angelis triumphas.
Psalmus Celi enarrant.
Ⱥ Speciosa facta es et suauis in delicijs tuis, sancta dei genitrix.
Psalmus Domini est terra b.ij.
Ⱥ Specie tua et pulchritudine tua intende, prospere procede et regna.
Psalmus Eructauit c.viij.A
Ⱥ Adiuuabit eam deus vultu suo, deus in medio eius non commouebitur.
Psalmus Deus noster d.j.
Ⱥ Sicut letantium omnium nostrum habitatio est in te, sancta dei genitrix.
Psalmus Fundamenta e.viij.
[777 | ss.viij.] Ⱥ Gaude, Maria virgo, cunctas hereses sola interemisti in vniuerso mundo.
Psalmus Cantate domino j f.ij.
Ⱥ Dignare me laudare te, virgo sacrata, da michi virtutem contra hostes tuos.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.
Ⱥ Post partum virgo inuiolata permansisti, dei genitrix, intercede pro nobis.
Psalmus Cantate ij f.iij.
℣ Diffusa est gratia in labijs.

Lectio prima.
Quamuis ergo non sit speciosa laus in ore peccatoris, tamen noli cessare, quia inde tibi promittitur venia, vnde et omnibus, vt laudes. Alioquin nisi iuxta modum ingenij nostri deum laudare in sanctis suis studeamus, quomodo eum, secundum quod canimus, iuxta multitudinem magnitudinis eius laudare poterimus.
℟ Ista est speciosa inter filias Hierusalem, sicut vidistis eam plenam caritate et dilectione In cubilibus et in hortis aromatum.
℣ Ista est, que ascendit de deserto delicijs affluens.

Lectio secunda.
Omnino pretermittendum non est, quod quandoque impleturi sumus, secundum quod dicitur: Beati, qui habitant in domo tua, domine, in secula seculorum laudabunt te. Interdum quia immensus est, quod voce non possumus nec facundia valemus, exequamur votis et medullis cordis, quia magnus et bonus est ac immensus, tantus ac talis, quantum et qualem ipse se nouit, ore et spiritu confite‹a›mur ad iustitiam et salutem.
℟ Beatam me dicent omnes generationes, Quia fecit michi dominus magna, qui potens est et sanctum nomen eius.
℣ Magnificat anima mea dominum et exultauit spiritus meus in deo, salutari meo. Quia fecit.

Lectio tertia.
Hinc, rogo, omnes pariter festiuitatem gloriosissime semper virginis Marie deuotissime celebremus, quia hec est dies preclara, in qua meruit exaltari super choros angelorum et peruenire vltra quam nostre fragilitatis est natura. Ubi non substantia tollitur sed glorie magnitudo monstratur, cum eleuatur in dextra patris, vbi Christus pontifex ineternum factus introiuit ad celi palacium.
℟ Sancta Maria, clemens et pia.
Cetera vt in die sancto.
Ⱥ Ad thronum maiestatis dominice virgo et mater hodie processit atque in regni solio sublimata post Christum gloriosa resedit.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Concede, quesumus, omnipotens deus, ad beate Marie semper virginis gaudia nos eterna pertingere, de cuius veneranda assumptione tribuis annua [778] solennitate gaudere. Per.

Commemoratio de sancto Laurentio.
Ⱥ Beatus Laurentius orabat dicens: "Gaudeo plane, quia hostia Christi effici merui."
℣ Dispersit.
Oratio Da nobis, quesumus ss.j.

IN OCTAUA BEATI LAURENTII
Ad primas vesperas
Super psalmos de die Ⱥ Laurentius ingressus est.
Capitulum Qui parce ss.j.
Hymnus Deus, tuorum aa.v.
℣ Gloria et honore.
In euangelio Ⱥ Gloriosus dei Laurentius pro nobis intercessor sit pius quique sua membra pro Christi nomine gloriosa igni iraque Daciana prebebat concremari, nos quoque intercedendo semper pio commendet domino.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Beati Laurentij nos faciat, domine, passio veneranda letantes, et vt eam sufficienter recolamus, efficiat promptiores. Per.

Commemoratio de sancta Maria.
Ⱥ Aue regina celorum, aue domina angelorum, salue radix sancta, ex qua mundo lux est orta, aue gloriosa, super omnes speciosa, vale valde decora et pro nobis semper Christum exora.
℣ Exaltata est.
Oratio Concede, quesumus.

Ad matutinas
Inuitatorium, hymnus, antiphona sine versibus, psalmi, versiculus et omnia cum horis diurnalibus peragantur vt in die sancto.

Lectio prima.
Beatissimi Laurentij, fratres charissimi, iterata festiuitas ecclesiam dei iugiter in gaudia leticie spiritualis accendit, ammonens vniuersitatem credentium, vt sicut ille perfecte deuotionis ardore furentibus non cedebat flammis. Ita nos diuersarum tribulationum ignis et malorum secularium flamma a Christi societate non moueat. Non enim potest illud arduum iter debilis animus aut fides clauda conscendere.
℟ Quo progrederis.

Lectio secunda.
Fortissimum igitur dei martyrem seuissimi persecutoris flamma superare non potuit, quia longe ardentius veritatis radijs mens eius accensa feruebat. Excogitatur itaque in Laurentium ferale tormentum, vt qui metu mortis non mouebatur, acerbitate supplicij confringeretur. Sed quem suarum confortabat multitudo virtutum, ‹non› poterat vincere magnitudo penarum.
℟ Noli me derelinquere.

Lectio tertia.
Ubi ergo cor ardet, necesse est, vt vincatur incendium, et vbi spiritus dei feruet, frigida fit flamma mortalium. Et hinc est, charissimi, quod triumphum beati Laurentij totus vbique mundus consona hodie deuotione celebrat. Hinc est, quod insuperabilem eius fidem Roma miratur, quia radijs eterni solis accensus ignem seculi patienter sustinuit et confidenter [779 | tt.j.] euasit ipso adiuuante, qui viuit et regnat, deus in secula seculorum. Amen.
℟ Gloriosus dei martyr require supra ad primas vesperas eiusdem rr.vij.
Ad Benedictus Ⱥ In craticula te deum ss.j.
Oratio Beati Laurentij.

Commemoratio de sancta Maria.
Ⱥ Gaude, virgo Maria, gaude et letare, ecce rex regum in throno patris sui te regni diademate coronauit et secundam post se regnare concessit.
℣ Assumpta est Maria.
Oratio Concede, quesumus.

Quando autem octaua sancti Laurentij in dominica euenerit, totum officium de sancto Laurentio cum nouem lectionibus vt in die sancto peragatur, adiunctis his, que in vltima die octauarum eius scripta sunt. Singulis diebus infra octauas assumptionis ad vesperas sola Ⱥ Assumpta est dicatur super psalmos.
Psalmus Dixit vt in die sancto.
Capitulum In omnibus requiem.
Hymnus O quam glorifica.
℣ Exaltata est.
Ⱥ Alma redemptoris mater, que peruia celi porta manens et stella maris, succurre cadenti surgere, qui curat populo, tu, que genuisti natura mirante tuum sanctum genitorem, virgo prius ac posterius, Gabrielis ab ore sumens illud aue, peccatorum miserere.
Psalmus Magnificat.
Oratio Concede, quesumus que quotidie infra octauas dicatur.

QUARTA DIE INFRA OCTAUAS
Ad matutinas
Inuitatorium In honore.
Cetera vt prius.

Lectio prima.
Hec est dies, in qua vsque ad celi celsitudinem intemerata virgo et mater processit atque in regni solio sublimata post Christum gloriosa resedit. Sic itaque vbique confidenter sancta dei canit ecclesia, quod de nullo sanctorum alio fas est credere, vt vltra angelorum vel archangelorum merita transcenderit, quia quod similimodo repromittitur sanctis, non negetur.
℟ Uidi speciosam quasi.

Lectio secunda.
Hoc quippe priuilegium non nature est sed gratie beate virginis, de qua natus est idem deus et homo. Idcirco et ipsa plus est meritis, quam virgo et homo. Unde et si cetere virgines imitantur illam vsque ad conceptum partus et Gabrielis noue salutationis obsequium, deinceps totum diuinum est, quod operatur in ea, teste angelo: Quia spiritu sancto et virtute altissimi obumbratur.
℟ Sicut cedrus.

Lectio tertia.
Ante hoc ipsum sane vterus virginis, quamuis mundus, quamuis impollutus et alienus a contagione peccati, quamuis sanctus, tamen adhuc vilitate humanitatis induitur, vt ita dicam, acsi lana candidissima suique coloris dealbata. Ad quam sane cum accessit spiritus sanctus, quasi ipsa eademque lana, cum inficitur sanguine conchilij [780] vel muricis, vertitur in purpuram, versa est et ipsa sine peccato in matrem, vt non sit iam admodum quod fuerat, sed purpura verissima, ad indumentum et gloriam summi regis diuinitus aptissime dedicata, vt nulli deinceps ea vti vsu femineo licuerit nisi deo.
℟ Felix nanque.
In euangelio Ⱥ Occurrit pijssime genitrici sue festiuus dominus Iesus Christus atque eam semper secum regnaturam in throno suo cum gaudio collocauit.
Psalmus Benedictus.
Oratio Concede, quesumus.

Ad vesperas
In euangelio Ⱥ Sexaginta sunt regine et octoginta concubine et adolescentularum non est numerus, vna est columba mea, perfecta mea, vna matris sue,n376 electa genitricis sue.
Psalmus Magnificat.

QUINTA DIE
Lectio prima.
Quippe, vt ita loquor, beata et gloriosa virgo Maria eo modo, quamuis dudum incomparabilis esset vniuersis, que sub celo sunt, virginibus, vt decenter posset in se suscipere diuinitatis admixtionem, salua vtraque natura tamen cum gratia repletur, cum spiritu sancto perfunditur, cum virtute altissimi obumbratur, fit preciosior meritis celsis, sublimior fastigijs, pulchrior sanctitate, gloriosior suorum prerogatiuis meritorum, ita vt nullis iam vsibus sit ipsa eademque mancipanda nisi diuinis.
℟ Que est ista.

Lectio secunda.
Unde, o sanctissime virgines, etsi imitari oportet tantam ac talem virginem, tamque preclaram venerari etiam conuenit multum et vltra angelicam quodammodo dignitatem, quantum fas est, cum gaudio laudibus dignissimis efferri. Que, vt dixi, non temere Christi per gratiam super choros angelorum exaltata deuotissime hodie predicatur, quia precessit eam dominus et saluator noster ex ea vera fide genitus ad celestia, vt prepar‹ar›et ei, sicut ipse suis promisit discipulis, in ethereis mansionibus locum.
℟ Ornatam.

Lectio tertia
Dauid propheta olim gratulandus precinit: A summo celo egressio eius et occursus eius vsque ad summum eius. Ascendit ergo eandem gloriam resumpturus, licet non amiserit, quam prius habuerat, antequam mundus fieret. Ascendit et preparauit huic sanctissime ac gloriosissime virgini locum immortalitatis, vt cum eo regnare posset in perpetuum.
℟ O decus.
In euangelio Ⱥ Obuiam procedunt cherubin et seraphin cum thronis et dominationibus [781 | tt.ij.] et assumptam super se reginam splendidis honorant obsequijs.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperasn377
In euangelio Ⱥ Aue virgo specialis require in dominica infra octauas ss.vij.

SEXTA DIE
Lectio prima.
Hec est presentis diei festiuitas, in qua gloriosa et felix virgo Maria ad ethereum peruenit thalamum. Que profecto festiuitas, sicut et virgo incomparabilis e‹s›t ceteris virginibus, ita incomparabilis est omnium sanctorum festiuitatibus et admiranda etiam virtutibus angelicis, propter quod et de persona supernorum ciuium in eius ascensione ammirans spiritussanctus ait in canticis: Que est ista, que ascendit per desertum quasi virgula fumi ex aromatibus.
℟ Super salutem et omnem pulcritudinem ss.vj.

Lectio secunda.
Bene quasi virgula fumi beata Maria dicitur, quia qracilis et delicata, diuinis extenuata disciplinis et concremata intus in holocaustum incendio pij amoris et desiderio charitatis. Ut virgula, inquit, fumi ex aromatibus. Nimirum quia multis erat repleta virtutum odoribus, manans ex ea fragrabat suauissimus odor etiam spiritibus angelicis.
℟ Beata es virgo, Maria.

Lectio tertia.
Ascendebat autem de deserto presentis seculi virga de radice Iesse olim exorta, sed mirabantur pre gaudio electorum anime, quenam esset, que etiam meritorum virtutibus angelorum vinceret dignitatem. De qua rursus spiritus sanctus in eisdem canticis ait: Que est, inquam, que ascendit quasi aurora consurgens, pulchra vt luna, electa vt sol, terribilis vt castrorum acies ordinata.
℟ Candida virginitas paradisi chara colonis ss.iiij.
Uersus diuidatur.
In euangelio Ⱥ Hanc ergo saluator ad celestia precessit, vt dignam ei in domo patris sui mansionem prepararet, in qua eam vt filius matrem cum gloria hodierna die suscepit.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
In euangelio Ⱥ Mundi domina, celi regina, virgo et mater Christi Maria, audi clamantes, iuua te rogantes et pro quibus tuus filius fudit sanguinem, tu pro illis funde incessanter thimiamata precum, alleluya.
Psalmus Magnificat.

SEPTIMA DIE
Lectio prima.
Admiratur spiritus sanctus, quia omnes de ascensu huius virginis ammirantes facit, quod quasi noui [782] aurora diluculi rutilans ascensu suo resplendeat multis freta et vallata sanctorum agminibus. Unde dicitur terribilis vt castrorum acies ordinata, siquidem terribilis suis facta virtutibus, vt castrorum acies ad modum ordinata, hincinde sanctorum angelorum fulta presidijs.
℟ Ista est speciosa ss.viij.

Lectio secunda.
Pulchra vt luna, immo pulchrior quam luna, quia iam sine defectu sui choruscat, celestibus irradiata fulgoribus. Electa vt sol, scilicet fulgore virtutum, quia ipse eam elegit, vt nasceretur ex ea sol iustitie.
℟ Beatam me dicent ss.viij.

Lectio tertia.
Ad cuius profecto exequias, quantum fas est credere, famulabantur angeli et vniuerse celorum congratulabanturn378 curie. Nec mirum, quia honor maternus est eius, qui natus est ex ea, quem omnis celorum ordo veneratur et adorat super se eleuatum cum patre in sede maiestatis domini.
℟ Sancta Maria ss.vij.
In euangelio Ⱥ Sub tuum presidium confugimus, dei genitrix, nostras deprecationes ne despicias in necessitatibus, sed a periculis libera nos semper, virgo benedicta.
Psalmus Benedictus.

ULTIMO DIE OCTAUARUM
Ⱥ ad vesperas super psalmos Assumpta est.
Psalmus Dixit dominus cum ceteris vt supra.

Capitulum Ecclesiastici xxiiij.
Uidi speciosam sicut columbam descendentem desuper riuos aquarum, cuius inestimabilis odor erat nimis in vestimentis eius et sicut dies verni circundabant eam flores rosarum et lilia conuallium.
℟ Candida.
Uersus diuidatur.
Hymnus O quam glorifica.
℣ Exaltata est.
In euangelio Ⱥ Ascendit Christus.
Oratio Ueneranda.

Commemoratio de martyribus cum Ⱥ Gaudent in celis aa.viij.
℣ Letamini.

Oratio
Auxilium tuum nobis, domine, quesumus, placatus impende et intercedentibus sanctis martyribus tuis Timotheo et Symphoriano super nos gratiam tue protectionis extende. Per.

Ad matutinas
Omnia vt in die sancto.

Lectio prima.
Legimus quam sepe ad funera et ad sepulturas quorumlibet sanctorum angelos aduenisse et ad exequias eorum obsequia prestitisse necnon et animas electorum vsque ad celos detulisse cum hymnis et laudibus, vbi et vtriusque sexus chori commemorantur frequenter auditi [783 | tt.iij.] laudes cecinisse, interea, quod perspicacius est, multo nonnunquam lumine eosdem resplenduisse. Et insuper adhuc in carne viuentes ibidem miri odoris fragrantiam diutius persensisse.

Lectio secunda.
Quod si ad recreandam spem, dilectissimi, et ad roborandam fidem interdum astantium saluator noster Christus, ob merita sanctorum suorum amplius comprobanda, tanta et talia dignatus est exhibere per suos celi ministros circa defunctos, quanto magis credendum est hodierna die militiam celorum cum suis agminibus festiue obuiam aduenisse genitrici dei eamque ingenti lumine circunfulsisse et vsque ad thronum olim sibi etiam ante mundi constitutionem preparatum cum laudibus et canticis spiritualibus perduxisse.

Lectio tertia.
Nulli dubium omnem iam celestem tunc exultasse Hierusalem ineffabili leticia, tunc iocundatam esse inestimabili cantico tuncque cum omni gratulatione iubilasse, quoniam festiuitas hec, que nobis hodie reuoluitur annua, illis omnibus facta est continua. Nec immerito: creditur enim, quod saluator omnium ipse, quantum datur intelligi, per se totus festiuus occurrerit et cum gaudio eam secum in throno collocauerit.

Lectio quarta.
Quod si gaudium sit in celo de quolibet peccatore conuerso, multo magis putandum pro tante virginis exaltatione et gloria, quod fit in supernis, cuius nimirum festiuitas omnium supernorum ciuium est gratulatio presertimque eius celebritas laus et fauor est saluatoris. Nec immerito igitur omnis illa celestis ciuitas congratulatur et veneratur matrem, cuius super se filium regem adorat, ante quem tremunt potestates et omne curuatur genu.

Lectio quinta.
De huius nimirum ascensione ad celos multo admirans intuitu secretorum scrutator in canticis, Uidi, inquit, speciosam ascendentem quasi columbam descendentem desuper riuos aquarum. Et vere speciosa quasi columba, quia illius speciem ac simplicitatem columbe premonstrabat, que super dominum venit et docuit Ioannem, quod hic est qui baptizat in spiritu sancto.

Lectio sexta.
Et bene desuper riuos aquarum, quia super aquas refectionis educauerat eam dominus et nutrierat, ex qua multi riui deducti omnem [784] irrigant terram deliciarum et infundunt hortum voluptatis, ex quibus quotidie lota et perfusa beata dei genitrix ascendit hodierna die valde admirabilis. Cuius odor inestimabilis erat nimis et ideo ineffabilis.
Homilia sicut in die.
Capitulum ad laudes Uidi speciosam vt supra in vesperis.

Commemoratio de martyribus cum Ⱥ Uestri capilli bb.ij.
Cetera vt in die sancto.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Assumpta est.
Capitulum In omnibus requiem.
℟ Candida virginitas vsque in finem dicatur.
Hymnus O quam glorifica.
℣ Exaltata est.
Ⱥ Speciosa facta es ss.ij.

Cum hec dies in dominica acciderit, omnia cantentur vt prenotantur habita memoria de dominica et postea de martyribus.

IN UIGILIA BEATI BARTHOLOMEI
omnia ferialiter cantentur.
Nona de futuro festo.

Ad vesperas
Omnia de communi.
Ⱥ Dum steteritis aa.j.

Lectio prima.
Cum beatus Bartholomeus ingressus esset Indiam et maneret in templo Astaroth, quod erat plenum languentibus, quasi peregrinus, Astaroth nulla responsa dabat. Perrexerunt igitur in aliam ciuitatem, vbi colebatur idolum Berith et quesierunt huius rei causam; respondit Berith: "Deus vester religatus catenis igneis sic tenetur, vt non suspirare audeat, ex quo dei apostolus Bartholomeus illuc ingressus est."

Lectio secunda.
Dicunt illi: "Quis est iste Bartholomeus, vel que signa eius?" Respondit demon: "Amicus est dei omnipotentis. Induitur pallio albo, viginti sex anni sunt, quod nunquam sordidantur venstimenta eius, nec sandalia eius veterascunt.n379 Centies flexis genibus orat per diem et centies per noctem. Uox eius quasi tuba, semper in eodem vultu hylaris permanet, omnem linguam loquitur, angeli dei famulantur ei et nunciant ei omnia."

Lectio tertia.
Cum autem reuertentes per duos dies quesissent eum nec inuenissent, factum est vt quidam plenus demonio clamaret dicens: "Apostole dei, Bartholomee, incendunt me orationes tue." Cui apostolus ait: "Obmutesce et exi ab eo," et statim liberatus est. Quod cum audisset Polimius, rex prouincie illius, misit pro eo rogans vt liberaret filiam suam, que a demonio vexabatur, quod et fecit.

Lectio quarta.
Tunc rex onerauit camelos [785 | tt.iiij.] argento et auro et gemmis et vestibus et misit post eum sed ipso non inuento reportata sunt omnia. In aurora autem diei futuri apparuit ei clauso ostio et dixit: "Ut quid me quesisti cum argento et auro? Ego nichil terrenum desidero sed scire te volo, quia filius dei de virgine natus misit in omnes prouincias, vt homines, qui colunt demones, de potestate diaboli auferamus. Facit enim arte sua homines egrotare et suadet eos idolis credere et cum ea adorauerint, cessat eos ledere."

Lectio quinta.
"Si vero vis probare ita esse, iubeo diabolo et egredietur statuam et faciam eum confiteri ita hoc ipsum esse." Dixit ei rex: "Crastina die veniam, vt videam hoc mirabile." Altero ergo die sacrificantibus pontificibus cepit clamare demon: "Cessate, miseri, sacrificare michi, ne peiora patiamini quam ego, qui cathenis igneis religatus sum ab angelis Iesu Christi."

Lectio sexta.
Tunc apostolus dixit ad plebem: "Ecce quem deum putabatis et curare vos, audite nunc, et si vultis, vt omnes hi infirmi sanitatem recipiant, deponite hoc idolum et confringite et hoc templum Christi nomine consecrabo." Quod cum tentassent facere de iussu regis et non potuissent, dixit apostolus ad demonem: "Exi de simulacro et confringe illud." At ille statim egrediens comminuit simulachrum illud et omnia alia, que erant in templo.

Lectio septima. Secundum Lucam xxij.
In illo tempore: Facta est contentio inter discipulos Iesu, quis eorum videretur esse maior, et reliqua.
Tunc clamare ceperunt omnes: "Unus est deus omnipotens, quem predicat Bartholomeus." Tunc apostolus omnes sanauit et templum Christo dedicauit. Apparuit autem angelus domini splendidus, qui per quatuor angulos templi circunuolans digito in saxis sculpens signum crucis dixit: "Hec dicit dominus: Sicut omnes vos mundaui ab infirmitate vestra, ita mundaui templum hoc ab omni sorde et habitatore eius."

Lectio octaua.
Tunc ostendit eis angelus ingentem Ethiopem, et cum soluisset eum, ille vlulatum emittens euanuit. Angelus autem domini euolauit in celum. Tunc rex cum uxore et filijs ac omni populo baptizatus est et deposito diademate cepit apostolum non deserere. Cum autem a [786] pontificibus templi apud Astrigem, fratrem Polimij, accusatus fuisset, iussu eius vinctus perductus est ad eum.

Lectio nona.
Cum autem Astriges comminaretur ei, quod sicut fratrem suum deum suum relinquere fecerat, ita faceret eum relinquere deum suum. Nunciatum est ei, quod deus suus Ualdach cecidisset minutatim. Tunc rex fecit apostolum fustibus cedi et cesum ad modum follis excoriari ac demum decollari. Populi autem, qui per eum crediderant, construxerunt ei basilicam et posuerunt in ea corpus eius. Astriges autem et pontifices arrepti a demonio venerunt ad tumulum eius, confitentes apostolatum eius sic mortui sunt, Polimius autem acclamante populo episcopus est ordinatus.

Oratio
Omnipotens sempiterne deus, qui huius diei venerandam sanctamque leticiam in beati Bartholomei, apostoli tui, festiuitate tribuisti, da ecclesie tue et amare quod credidit, et predicare quod docuit. Per.

Ad secundas vesperas
Commemoratio de sancto Audoeno cum Ⱥ O quam venerandus es, Audoene, presul Christi, qui terrena contempsisti et celi ianuam exultans petisti; modo fulges in virtute celesti, ideo te supplices exoramus, vt intercedas pro nobis ad dominum Iesum Christum.
℣ Ecce sacerdos magnus.

Oratio
Deus, qui perennem gloriam sanctissimi confessoris tui atque pontificis Audoeni anime contulisti, tribue, quesumus, eius apud te precibus sublimari, vt cum eo vitam possideamus eternam. Per dominum.
Inuitatorium Regem confessorum quere supra in communi bb.v.
Lectiones ibidem cum responsorijs Iste homo perfecit bb.vj. Iste est de sublimibus. Sancte Audoene, confessor Christi.
Ad Benedictus Ⱥ Ecce adest sancti Audoeni bb.v.

HERMETIS MARTYRIS
Ⱥ Iste sanctus aa.v.

Oratio
Deus, qui beatum Hermetem, martyrem tuum, virtute constancie in passione roborasti ex eius imitatione, tribue nobis pro amore tuo prospera mundi despicere et nulla eius aduersa formidare. Per.
Commemoratio solita.
Inuitatorium Iustus florebit.

Lectio prima.
Quinto loco a beato Petro apostolo Romane vrbis ecclesie cathedram sedit Alexander papa sanctitate incomparabilis, iuuenis quidem etate sed senior fide. Hic prefectum vrbis, [787 | tt.v.] Hermetem nomine, cum uxore sua et sorore et filijs baptizauit cum mille ducentis quinquaginta seruis suis cum vxoribus filijsque, quibus etiam multa cum ingenuos faceret, dona concessit.
℟ Hic est vere martyr.

Lectio secunda.
Cum autem hec eius opera diuulgarentur, orta est seditio populi Romani grauissima. Alij clamabant, viuus ardeat Alexander, et alij dicebant: "Hermes debet viuus incendi, quia tot milia a deorum cultura auertit fecitque eos et templa derelinquere et deos claros in suis sedibus vnumquemque confringere."
℟ Hic est vir, qui non est.

Lectio tertia.
Cum Hermes haberetur in vinculis apud Quirinum tribunum, dicit ei Quirinus: "Miror te, prudentem virum, ad tantam fatuitatem perductum, vt credas extra istam vitam te aliquod inuenturum, cum cineres humani corporis ita redigantur ad nichilum, vt nec ipsa ossa subsistant." Hermes dixit: "Et ego ante istos duos annos deridebam istam assertionem sed dei fretus auxilio ad hoc perueni, vt probarem istam carnalem vitam esse vanissimam."
℟ Miles Christi.
Ⱥ Beatus vir, qui inuentus est.
Solita commemoratio.

AUGUSTINI EPISCOPI ET CONFESSORIS
In euangelio Ⱥ In diebus Augustini obsessa est ciuitas Iponensis ab exercitu barbarorum, inter que mala fuerunt Augustino lachrime sue panes die ac nocte atque sub hoc euentu ad extremam horam veniens obdormiuit in pace.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui beatum Augustinum ecclesie tue in exponendis scripture sacre mysterijs doctorem optimum et electum antistitem prouidisti, da nobis eius semper et doctrinis instrui et oratione fulciri. Per.
Inuitatorium Unum deum bb.iij.

Lectio prima.
Augustinus ex parentibus honestis progenitus, in studijs liberalibus plenissime instructus et eruditus per nouem annos Manicheorum errore detentus est. Anno vero vite sue quasi tricesimo per merita et orationes matris sue et per predicationem sancti Ambrosij ab illa heresi purgatus, ab ipso baptizatus ‹est› et protinus spem omnem, quam habuit in seculo, dereliquit et scolas etiam, quas regebat.

Lectio secunda.
Cum autem in ieiun‹i›js et orationibus triennium transegisset, a sancto Ualerio, licet inuitus, est in presbiterum ordinatus. Mox autem monasterium clericorum instituit et cepit viuere secundum regulam sub sanctis apostolis constitutam. Sanctus autem Ualerius gaudens sibi datum hominem a deo, qui edificaret ecclesiam [788] suam, et videns eum idoneum contra vsum ecclesie orientalis, faciebat eum coram se predicare in ecclesia non curans linguas detrahentium, dummodo per Augustinum fieret, quod a se minus plene posse fieri reputabat.

Lectio tertia.
Timens quoque, ne sue ecclesie auferretur, procurauit ab archiepiscopo sue ecclesie, vt preficeretur in pastorem. Quod et factum est, licet modis omnibus reluctaretur. Quo facto adeo hereticos libris et epostolis et disputationibus debellabat, quod ipsi eidem persecutiones grauissimas inferebant. Proinde viam eius aliquando insidijs obseruauerunt sed itineris errore seductum inuenire non potuerunt.

Lectio quarta.
Porro vestes et calciamenta et lectisternia eius erant moderata, quod nec nimis erant nitida nec plurimum abiecta. Fertur quoque dixisse: "Fateor de preciosa veste erubesco et ideo, cum datur michi, vendo eam, vt quia vestis communis esse non potest, precium sit commune." Mensa frugali et parca vsus est et inter olera et legumina carnes propter infirmos etiam et hospites habebat.

Lectio quinta.
In mensa quoque lectionem aut disputationem semper diligens contra pestem detractionis in ea ita scripsit: Quisquis amat dictis absentum rodere vitam, hanc mensam vetitam nouerit esse sibi. Unde si forte detractio incidisset, aliquando dicebat, vt vel tacerent vel versus illos deleret aut de mensa recederet.

Lectio sexta.
Erga pauperes vero tam pius erat, vt cum pecunia ad dandum sibi deficeret, hoc ipsum populo nunciabat. Uasa quoque dominica propter indigentes frangi et conflari iubebat et dari.

Lectio septima. Secundum Matheum v.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Uos estis sal terre," et reliqua.
Feminarum vero nulla in domino eius mansit nec etiam germana nec filie fratris, que deo pariter seruierunt. Dicebat enim, quod et si de eis oriri non posset suspicio, tamen de alijs, que ad ipsas aduentarent posset oriri.

Lectio octaua.
Si vero forte aliqua feminarum eum ad se videndum vrgeret, nunquam solus cum sola loquebatur, nisi secretum aliquod interesset. Tanta etiam scripsit, vt numerus librorum eius, tractatuum et epistolarum plusquam mille triginta fuisse dicuntur.

Lectio nona.
Tandem anno domini quadringentesimo quadragesimo Wandali vniuersam prouinciam Affrice deuastantes rapinis, cede, incendijs nulli sexui vel ordini vel etati parcebant. Sanctus vero Augustinus ad extremam [789 | tt.vj.] peregrinationis sue huius exilij veniens horam membris omnibus sui corporis incolumis, integer aspectu atque auditu anno sue etatis septuagesimosexto, episcopatus autem sui quadragesimo, coram positis fratribus et orantibus migrauit ad dominum.
In euangelio Ⱥ Adest dies celebris, quo solutus nexu carnis Augustinus, sanctus presul, assumptus est cum angelis, vbi gaudet cum prophetis, letatur cum apostolis, quorum plenus spiritu que predixerunt mystica, fecit nobis peruia, post quos secunda dispensandi verbi dei primus refulsit gratia.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Ⱥ Hodie gloriosus pater Augustinus dissoluta huius habitationis domo domum non manufactam accepit in celis, quam sibi cooperante dei gratia manu, lingua fabrefecit in terris, vbi quod iam sitiuit internum, gustat eternum decoratus vna stola, securus de reliqua.
Psalmus Magnificat.

COMMEMORATIO DE DECOLLATIONE SANCTI IOANNIS BAPTISTE
Ⱥ Precursoris summi regis constanter preconium attollamus, qui eundem regem multipliciter prophetando, predicando, baptizando extulit inde, quia veritatem reticere noluit, capitis abscisione martyr celos subijt.
℣ Gloria et honore.

Oratio
Sancti Ioannis, baptiste et martyris tui, quesumus, domine, veneranda solennitas salutaris auxilij nobis prestet augmentum. Per.

Commemoratio de sancta Sabina, virgine et martyre.
Ⱥ Accinxit fortitudine cc.j.
℣ Diffusa.
Oratio Deus, qui inter cetera ibidem.

Inuitatorium Regem precursoris dominum Uenite adoremus.
Psalmus Uenite.
Hymnus Deus, tuorum aa.v.

In primo nocturno
Ⱥ Interrogatus Ioannes ab Herode dixit: "Illicitum est fratris coniugem accipere."
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Ioannes baptista arguebat Herodem propter Herodiadem.
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Arguebat Herodem Ioannes propter Herodiadem, quam tulerat fratri suo Philippo vxorem.
Psalmus Domine, quid multiplicati.
℣ Gloria et honore.

Lectio prima.
Decollato Ioanne apud Macherontam Herode iubente Herodias non est passa caput eius cum reliquo corpore sepeliri metuens, ne caput eius existens cum corpore facilius posset resurgere.
℟ Misit Herodes rex manus ac tenuit Ioannem et vinxit eum in carcerem, quia metuebat eum propter Herodiadem, Quam tulerat fratri suo Philippo vxorem.
℣ Arguebat Herodem Ioannes propter Herodiadem. Quam.

Lectio secunda.
Corpus siquidem eius apud Sebasten, Palestine vrbem, humatum legitur et a barbaris intactum vsque ad apostatam Iulianum, huius siquidem apostate tempore ad suggestionem eius pagani sepu‹l›chrum eius inuadunt, ossa Ioannis dispergunt et rursum collecta et cremata latius dispergunt furore cum insani‹a›.
[790] ℟ Ioannes baptista arguebat Herodem Propter Herodiadem, quam tulerat fratri suo Philippo vxorem.
℣ Herodes enim tenuit et alligauit eum et posuit in carcerem. Propter.

Lectio tertia.
Sed fuerunt quidam ex Hierosolimis monachi, qui mixti colligentibus quecumque potuerunt colligere ad Philippum, Hierosolimorum episcopum, pertulerunt. Ille vero tantum thesaurum se non posse seruare supra se estimans, misit illum ad pontificem Alexandrie Athanasium.
℟ Metuebat Herodes Ioannem Sciens eum virum iustum et sanctum et custodiebat eum.
℣ Et audito eo multa faciebat et libenter eum audiebat. Sciens.

In secundo nocturno
Ⱥ Dicebat enim regi Ioannes baptista: "Non licet tibi habere vxorem fratris tui."
Psalmus Cum inuocarem.
Ⱥ Herodes enim metuebat Ioannem sciens eum virum iustum et sanctum et custodiebat eum.
Psalmus Uerba mea c.v.
Ⱥ Audito eo multa faciebat et libenter eum audiebat.
Psalmus Domine dominus noster a.ij.
℣ Posuisti, domine.

Lectio quarta.
Regnante vero Theodosio, qui quintus fuit post Iulianum, destructa sunt ex eius mandato Alexandrie delubra idolorum. Et edificata ecclesia mire magnitudinis in honore Ioannis baptiste et ibidem cum honore maximo reposite sunt reliquie supradicte. Tunc temporis caput precursoris adhuc repositum ‹erat› in parte palacij, in qua Herodias illud infoderat.
℟ Puelle saltanti imperauit mater: "Nichil aliud petas nisi caput Ioannis baptiste," et contristatus est rex propter iusiurandum et propter simul discumbentes.
℣ Ait puella matri sue: "Quid petam?" At illa dixit: "Nichil."

Lectio quinta.
Tempore vero Marciani et Ualentiani, qui quarto loco post Theodosium imperarunt, venerunt quidam monachi Hierosolimam loca veneranda conspicere cupientes. Hi reuelatione sancti Ioannis certa et multiplici sibi facta properantes ad predictum palacium caput ipsius inuenerunt sacris cilicinis inuolutum, vestibus, vt estimo, quibus in deserto fuerat obuolutus.
℟ Contristatus est rex Herodes propter iusiurandum et propter simul discumbentes, noluit eam contristari sed misso spiculatore precepit amputari Caput Ioannis baptiste.
℣ Herodes funestus precepit interficere et amputare iussit. Caput.

Lectio sexta.
Cum autem capite accepto ad propria properarent, quidam Emissene ciuitatis figulus paupertatem fingens eis se exhibuit comitem. Hic dum peram sibi traditam cum sacro capite portaret, ammonitus nocte a sancto Ioanne ipsos fugiens Emissenam vrbem cum sancto capite ingressus est. Ibique, [791 | tt.vij.] quamdiu vixit, in quodam specu sanctum caput venerans prosperitatem adeptus est paupertate fugata.
℟ Petijt puella caput Ioannis baptiste, Quo accepto dedit matri sue.
℣ Puelle saltanti imperauit mater: "Nichil aliud petas nisi caput Ioannis." Quo.

In tertio nocturno
Ⱥ Cumque introisset filia Herodiadis et saltasset et placuisset Herodi, ait illi: "Pete a me, quid vis, et dabo tibi."
Psalmus In domino confido a.iij.
Ⱥ Iurauit Herodes puelle: "Quicquid enim petieris, dabo tibi, licet dimidium regni mei."
Psalmus Domine, quis habitabit a.iiij.
Ⱥ Ait puella matri sue: "Quid petam?" At illa dixit: "Caput Ioannis baptiste."
Psalmus Domine, in virtute a.vj.
℣ Magna est gloria.

Lectio septima. Secundum Marcum 6.
In illo tempore: Misit Herodes ac tenuit Ioannem ac vinxit eum in carcerem, et reliqua.
Homilia lectionis eiusdem.
Ioannes baptista, qui venit in spiritu et virtute Helye, eadem auctoritate, qua ille corripuerat Achab et Iezabel, arguit Herodem et Herodiadem, quod illicitas nuptias fecerint et non liceat fratre viuente germano illius vxorem ducere, malens periclitari apud regem, quam propter adulationem esse immemor preceptorum dei.
℟ Misso Herodes spiculatore precepit amputari caput Ioannis in carcere, Quo audito venerunt discipuli eius et tulerunt corpus et posuerunt illud in monumento.
℣ Misit rex incredulus ministrum detestabilem et amputare iussit caput Ioannis in carcere. Quo audito.

Lectio octaua.
Et cum oportunus dies accidisset, Herodes natalis sui cenam fecit principibus et tribunis et primis Galilee. Soli mortalium Herodes et pharao leguntur diem natalis sui gaudijs festiuis celebrasse. Sed vterque rex infausto auspicio festiuitatem suam humano fedauit sanguine.
℟ Accedentes discipuli sancti Ioannis baptiste Tulerunt corpus eius et sepelierunt illud.
℣ Iussu Herodis amputatum est caput Ioannis baptiste, quo audito discipuli eius. Tulerunt.

Lectio nona.
Ex vtriusque igitur exemplo probatur vtilius nobis esse diem mortis future timendo et caste agendo sepius in memoriam reuocare, quam natiuitatis luxuriando celebrare. Homo enim ad laborem nascitur in mundo et electi ad requiem per mortem transeunt de mundo.
℟ Miles Christi aa.v.
Psalmus Te deum.
℣ Corona aurea.

Ad laudes
Ⱥ
Herodes enim tenuit et ligauit Ioannem et posuit in carcerem propter Herodiadem.
Psalmus Dominus regnauit a.vij.
Ⱥ Puelle saltanti imperauit mater: "Nichil aliud petas nisi caput Ioannis."
Ⱥ Domine mi rex, da michi [792] in disco caput Ioannis baptiste.
Ⱥ "Da michi in disco caput Ioannis baptiste," et contristatus est rex propter iusiurandum.
Ⱥ Misit rex incredulus ministrum detestabilem et amputari iussit caput Ioannis in carcere.

Capitulum Sapientie x.
Expectatio iustorum leticia, spes impiorum peribit.
Hymnus Martyr dei aa.vij.
℣ Letabitur iustus.
Ⱥ Misso Herodes spiculatore precepit amputare caput Ioannis in carcere, quo audito discipuli eius venerunt et tulerunt corpus eius et posuerunt illud in monumento.
Psalmus Benedictus.

Commemoratio de sancta Sabina.
Ⱥ Simile est regnum celorum homini negociatori cc.ij.

Ad tertiam
Capitulum Expectatio.
℟ Gloria et honore.

Ad sextam
Capitulum Sapientie x.
Fortitudo simplicis via domini et pauor his, qui operantur malum, iustus ineternum non commouebitur, impij autem non inhabitabunt super terram.

Ad nonam
Capitulum ibidem
Labia iusti considerant placita et os impiorum peruersa, simplicitas iustorum diriget illos et supplan‹ta›tio peruersorum vastabit eos.

Ad vesperas
Capitulum ibidem
Iustus de angustia liberatus est et tradetur impius pro eo, simulator ore decipit amicum suum, iusti autem liberabuntur a morte.
Ⱥ Perpetuis nos domine, sancti Ioannis baptiste tuere presidijs et quanto fragiliores sumus, tanto magis necessarijs attolle suffragijs.
Psalmus Magnificat.

COMMEMORATIO DE MARTYRIBUS
Ⱥ Gaudent in celis aa.viij.

Oratio
Maiestatem tuam, domine, supplices exoramus, vt sicut nos iugiter sanctorum tuorum Felicis et Adaucti commemoratione letificas, ita semper supplicatione defendas. Per.
Inuitatorium Mirabilem deum.

Lectio prima.
Cum feruor et furor Diocletiani sanctis dei penas inferret et mortem in eos conuertens quicquid tormentorum excogitari poterat, Felicem presbiterum in fide probatum ad Draccum, vrbis prefecti filium, mittit aut necandum aut fidem abnegaturum. Qui vt demonibus thurificaret, non deo, ad statuam Serapis ductus in faciem eius sufflat et idolum corruit. Inde ad statuam Mercurij et ad simulachrum Diane ductus vtrumque simulachrum in dei nomine confudit et prosternit spiramine.
℟ Tradiderunt.

Lectio secunda.
Erat autem non longe ab hoc loco arbor excelsa, magnitudine prestans, tempore sacrificij ab incolis errantibus frequentata, eo celebratior, quo ibi deorum vis et virtus videbatur ingentior. Hec arbor igitur iussu sancti radicitus est euersa et ipsa ruente ruunt et idola in minutas particulas.
℟ Hec est vera fraternitas.

Lectio tertia.
[793 | tt.viij.] Consulitur super his Draccus, qui Felicem remandat gladio feriendum. Uerum cum sanctus ad martyrium ducitur, obuium habuit quendam, qui tortores arguens cum Felice fidem profitetur eandem et palmam martyrij sitiens, ipsam cum Felice feliciter suscipiens. Qui propter nomen incognitum Adaucti sortitus est vocabulum, quorum corpora christiani terre committunt tertio kalendas Septembris.
℟ Iusti autem imperpetuum.
Ⱥ Cum audieritis.

DE SANCTO EGIDIO ABBATE
Ⱥ A progenie.

Oratio
Pretenden380 nobis, domine, misericordiam tuam et beati Egidij abbatis intercessio, cuius nos dedisti patrocinijs adiuuari, tribue, vt maiestatem tuam exoret pro nobis. Per.

Commemoratio de sancto Prisco martyre.
Ⱥ Hic est vir, qui.
Oratio de communi aa.v.

Inuitatorium Adoremus Christum regem bb.v.

Lectio prima.
Sanctus Egidius regia stirpe progenitus, fide suscepta iam totus diuino feruens amore cuiusdam miseri nuditati compatiens parentum non considerato timore propriam largitus est tunicam, pro quo a parentibus velut eis vnicus facilem consequitur veniam. Quibus in proximo defunctis patrimonij sui Christum fecit heredem.

Lectio secunda.
Interea quendam grauiter a serpente percussum et morti proximum saluti restituit. Demoniacum etiam quendam ad sensum et ad cor reuocauit. Uerum, vbi sancti virtus pre magnitudine sua latere non potuit, confluebant ad eum plurimi corporis et anime remedia postulantes. Nec vbi dator hylaris et quod daretur abunde aderat, spei sue munere frustrabantur.

Lectio tertia.
Timens ergo sanctus Egidius ex miraculi rumoribus suum mutilari meritum, heremum petijt. Cui ibidem ad solatium cerua diuinitus conceditur certis tempor‹i›bus lactis prebens alimoniam.

Lectio quarta.
Sed nec sanctus sic latere potuit: venatum enim pergens regis Flauij familia ceruam conspectam canibus insequitur nec proficit. Nam sanctus ceruam videns territam prece liberat. Cum igitur die secunda similis conatus fine finiretur simili, tertia die rex cum ministris egreditur.

Lectio quinta.
Dimittuntur igitur canes et falluntur, currunt ministri cum iaculis nichil proficientes, volant missilia sed frustra. Dirigitur itaque sagitta, que nemoris densitatem habens preuiam sancto vulnus infligit, quem in proximo rex cum suis reperit et repertum veneratur et orat plurima offerens donaria, a quorum tamen receptu sanctus manum cohibet.

Lectio sexta.
[794] Uerum iterum et iterum sanctum visitans hortatur, vt plurium studens saluti se ministrante diuitias cenobium construat. Quod et sanctus gratanter amplectitur, si rex collecti gregis patrem et protectorem se spondeat. Ad cenobium igitur locandum signatur area et cenobio circumquaque quinque conferuntur miliaria.

Lectio septima.
Euangelium Dixit Symon Petrus ad Iesum et cetera bb.vj.
Struitur igitur ecclesia, grex colligitur, religio crescit et fides conualescit. Nec hoc imperatorem Karolum latuit. Unde, vt ad se declinet dei famulum, prece sollicitat et nuncijs. Qui regem nolens offendere simulque eius saluti sperans se posse consulere, iter libenter arripit et consummat prospere.

Lectio octaua.
Consulit rex hunc venientem de salute anime et sancti precibus se commendat sollicite. Peccatum autem fecerat, quod nemini nec ipsi sancto ausus est confiteri. Quod tamen proxima dominica sanctus in canone domino pro rege deprecans per cedulam ab angelo delatam et perpetratum didicit et cognitum delet. Unde a rege plurimis ditatus donarijs ad monasterium reuertitur.

Lectio nona.
Ubi apud Nemausiamn381 urbem hospitatus filium principis, qui tunc obierat, a morte suscitauit. Post hec pro ecclesia sua confirmanda limina visitans apostolica a summo pontifice honorifice susceptus, que petijt, obtinet priuilegian382 et quedam ostia mire sculpture a domino papa postulata et collata Tiberi committit et domi suscipit.
In euangelio Ⱥ Ad te clamantes bb.v.
Ⱥ de sancto Prisco Hic vir despiciens aa.vij.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Hodie mundo superna bb.v.

IN TRANSLATIONE SANCTI CUTHBERTI EPISCOPI
In euangelio Ⱥ Oriens sol iusticie quere in festo eiusdem ii.vj.

Oratio
Deus, qui sacerdotis tui excellentissimi Cuthberti vitam omni gloria apostolica decorasti, presta, quesumus, vt qui glorifice translationis sue festa celebramus, per ipsius suffragia tua semper consequamur beneficia. Per.
Inuitatorium Unum deum bb.iij.

Lectio prima.
Aperientes itaque sepulchrum sancti Cuthberti inuenerunt corpus totum, quasi adhuc viueret, integrum et flexibilibus artuum compaginibus multum dormienti quam mortuo similius. Sed et vestimenta omnia, quibus indutum erat, non solum intemerata, verumetiam prisca nouitate et claritudine miranda patebant.
℟ Iurauit dominus bb.4.

Lectio secunda.
Quod videntes nimio mox timore sunt et tremore perculsi, adeo vt vix aliquid loqui, [795 | vv.j.] vix auderent intueri miraculum, quod patebat, vix ipsi, quid agerent, noscent.
℟ Ecce vere Israelita.

Lectio tertia.
Attulerunt autem antistiti partem indumentorum, que sanctum corpus ambierant. Que cum ille munera gratanter acciperet miraculaque libenter audiret, nam et ipsa indumenta quasi patris adhuc corpori circundata miro deosculabatur affectu, "Noua," inquit, "indumenta pro his, que tulistis, circundate et sic reponite in techam, quam parastis."
℟ Gloriose felicitatis.
Ⱥ O magne presul Cuthberte bb.v.

DE SANCTO BERTINO ABBATE
Ⱥ Iustum deduxit bb.v.

Oratio
Deus, qui beatum Bertinum, confessorem tuum atque abbatem, in terris vita laudabili decorasti et in celis eterna gloria hodierna die sublimasti, eius, quesumus, meritis intercedentibus vita nostra apud te commendetur. Per.
Solita commemoratio.
Inuitatorium Regem confessorum bb.v.

Lectio prima
Egregius Bertinus abbas post beati Audomari obitum multis vixerat annis turbamque monachorum sub districto sancte regule iugo custodiebat. Quadam ergo die venerabilis quidam comes ad ecclesiam venit et ibidem orationem complens ad beatum Bertinum venire neglexit.
℟ Beatus vir, qui post aurum.

Lectio secunda.
Eodem die nuncius ad beatum Bertinum venit dicens: "Domine mi, beniuolus amicus tuus postquam hac die de basilica sancti Audomari perrexerat, medio vie spacio de suo cecidit equo et multis collisis membris femoreque confracto penitus sibi subitam mortem adesse putat, nisi eum per vestras orationes pietas liberet diuina." Tunc vir sanctus ei suam benedictionem misit et eadem hora sanatus est.
℟ Amauit eum dominus.

Lectio tertia.
Tres igitur viri nocte dominica ad piscationem ibant et tantam multitudinem piscium capiebant, quantam nunquam antea vna prendiderant nocte. Post piscationem vero leti nauigabant ad portum sed de nauicula se mouere non potuerunt, vltio enim diuina super eos venit propter noctis dominice transgressionem. Ille vero, qui auditum et ambulandi amisit vsum, ad sancti Bertini sepulchrum pristinam recepit sanitatem. Etiam et alij duo ibi sunt sanati.
℟ Uir Israelita, gaude.
Ⱥ Euge serue bone bb.v.
Solita commemoratio.

SANCTI ADRIANI MARTYRIS
In euangelio Ⱥ Hic est vir, qui non aa.v.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt qui beati Adriani, martyris tui, natalicia colimus, a cunctis malis imminentibus eius intercessione liberemur. [796] Per.
Solita commemoratio.
Inuitatorium Regem martyrum aa.v.
Nocturna legantur.

Lectio prima.
Sanctus Adrianus cernens christianos in tormentis dixit ad eos: "Adiuro vos per deum viuum, pro quo hec patimini, dicite michi in veritate, que remuneratio vestra, quam expectatis pro his tormentis?" Cui viginti tres martyres dixerunt: "Expectamus, quod nec oculus vidit nec auris audiuit nec in cor hominis ascendit, inenarrabile bonum, quod preparauit deus his, qui diligunt eum."
℟ Iste cognouit.

Lectio secunda.
Audiens Adrianus hec statim exiliens stetit in medio eorum et dicebat his, qui gerebant preceptoris officium: "Annotate confessionem meam cum sanctis athletis dei, quia ego christianus sum." Quod audiens Maximianus furore repletus iussit eum ferro vinctum cum reliquis sanctis martyribus ad carcerem protrahi.
℟ Domine, preuenisti.

Lectio tertia.
Sed cum sanctus Christi immobilis in fide Christi persisteret, iubente eodem Maximiano imperatore diutissime pro fide Christi afflictus est. Ad vltimum confractis cruribus et prescisis pedibus necnon et manu orans et gratias deo agens cum alijs vigintitribus socijs beatum reddidit spiritum.
℟ Stola iocunditatis.
Ⱥ Beatus vir, qui suffert.
Commemoratio solita.

IN NATIUITATE BEATE MARIE UIRGINIS
Ad primas vesperas
Ⱥ Felix valde es cum ceteris antiphonis et psalmis vt in eius assumptione vt supra ss.iiij.
Capitulum Ego quasi vitis vt supra in conceptione eiusdem ee.vj.
℟ Ad nutum domini nostrum ditantis honorem Sicut spina rosam genuit Iudea Mariam.
℣ Ut vicium virtus operiret gratia culpam. Sicut.
Hymnus Aue maris stella quere supra in commemoratione eiusdem cc.8.
℣ Diffusa est gratia.
In euangelio Ⱥ Natiuitas tua, dei genitrix virgo, gaudium annunciauit vniuerso mundo, ex te enim ortus est sol iusticie, Christus deus noster, qui soluens maledictionem dedit benedictionem et confundens mortem donauit nobis vitam sempiternam.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Supplicationem seruorum tuorum, deus miserator, exaudi, vt qui in natiuitate dei genitricis et virginis Marie congregamur, eius intercessionibus a te de instantibus periculis eruamur. Per.

Ad completorium
Post confessionem.
℣ Aue Maria.
℣ Post partum.
℣ Speciosa facta es.
Inuitatorium Corde et voce simul Christum regem veneremur, Uirginis et matris iubiletur nobilis ortus.
Psalmus Uenite.
Hymnus Quem terra vt supra cc.8.

In primo nocturno
Ⱥ Hodie nata est beata virgo Maria ex progenie Dauid, per quam salus mundi credentibus apparuit.
Psalmus Domine dominus noster.
Ⱥ Beatissime virginis Marie natiuitatem deuotissime celebremus, [797 | vv.ij.] vt ipsa pro nobis intercedat ad dominum deum nostrum.
Psalmus Celi enarrant a.vj.
Ⱥ Quando nata est virgo sacratissima, tunc illuminatus est mundus, stirps beata, radix sancta et benedictus fructus ventris eius.
Psalmus Domini est terra b.ij.
℣ Diffusa.

Lectio prima.
Approbate consuetudinis est apud christianos inter omnes sanctos memoriam beatissime virginis eo frequentius agere atque festiuius, quo maiorem gratiam apud deum creditur inuenisse. Unde post alia quedam ipsius antiquiora solennia non est contenta deuotio fidelium, quin natiuitatis solenne superadderet diem hodiernum.
℟ Hodie nata est beata virgo Maria ex progenie Dauid, per quam salus mundi credentibus apparuit, Cuius vita gloriosa lucem dedit seculo.
℣ Beatissime virginis Marie natiuitatem deuotissime celebremus. Cuius.

Lectio secunda.
Hac vtique die peculiariter in ecclesia recitandus esse videatur liber iste, qui de ortu beate Marie virginis atque vita scriptus inueniebatur, si non iudicassent eum patres inter apocripha numerandum. Et quoniam magnis ac sapientibus viris ita visum est, nos alia quedam sed non aliena legentes ecclesiasticum ordinem debitis officijs exequamur.
℟ Beatissime virginis Marie natiuitatem deuotissime celebremus, Ut ipsa pro nobis intercedat ad dominum Iesum Christum.
℣ Gloriose virginis Marie ortum dignissimum recolamus. Ut.

Lectio tertia.
Beata ergo mater domini nostri Iesu Christi et perpetua virgo Maria priusquam nasceretur, oraculis est prenunciata et designata miraculis. Nata vero progenie diuinitus ordinata priuilegio virtutum insignijs enituit, saluatorem edidit, a qua glorificata in celo nunquam terrigenis patrocinari desistit.
℟ Ad nutum domini vt supra in vesperis.

In secundo nocturno
Ⱥ Hodie nata est virgo Maria ex semine Abrahe, letantur archangeli, exultant omnes sancti, congaudet omnis mundus.
Psalmus Eructauit c.viij.
Ⱥ Dignum namque est, vt ei cum summa deuotione famulemur, per quam nobis virginitatis insignia pullularunt.
Psalmus Deus noster refugium.
Ⱥ Benedicta et venerabilis sancta Maria virgo, dei genitrix, cuius natiuitatem celebramus, vt intercessio illius sit pro nobis ad dominum.
Psalmus Fundamenta e.viij.
℣ Specie tua.

Lectio quarta.
Iamque referamus vnum de pretaxatis oraculis. Dixit eternus ad veterem, dominus ad serpentem: "Inimicitias ponam inter te et mulierem et semen tuum et semen illius. Ipsa conteret caput tuum."
℟ Gloriose virginis Marie ortum dignissimum recolamus, Cuius dominus humilitatem respiciens angelo narrante concepit redemptorem mundi.
℣ Cum iocunditate natiuitatem beate Marie celebremus. Cuius dominus.

Lectio quinta.
[798] Quid est, fratres, in loco hoc serpentis caput terere, nisi principalem diaboli suggestionem, id est concupiscentiam, resistendo superare? Si ergo queritur quenam mulier huiusmodi victoriam operata est, profecto non inuenitur in linea generationis humane, donec perueniatur ad illam, de qua nunc agitur, que est sancta sanctorum. Et si interrogetur: "In quo serpentis caput ipsa conterit?" Nimirum in eo, quia virginitatem simul et humilitatem sacrificauit deo.
℟ Regali ex progenie Maria exortan383 refulget, Cuius precibus nos adiuuari mente et spiritu deuotissime poscimus.
℣ Hodie nata est beata virgo Maria ex progenie Dauid. Cuius.

Lectio sexta.
Uirginitate namque seruata probatur extinxisse concupiscentiam carnis, humilitate, que facit pauperem spiritu, concupiscentiam mentis. Sicque principali suggestione diaboli victa viciorum caput virtutis pede calcauit. Non tamen hoc solo sed eo quam maxime triumphauit, quod de sua mundissima carne corporata sapientia vicit vsquequaque maliciam attingens a fine vsque ad finem fortiter et disponens omnia suauiter.
℟ Solem iusticie, regem paritura supremum Stella Maria maris hodie processit ad ortum.
℣ Cernere diuinum lumen gaudete, fideles. Stella.

In tertio nocturno
Ⱥ Natiuitas est hodie sancte Marie virginis, cuius pulchritudinem respexit deus et visitauit humilitatem eius.
Psalmus Cantate j f.ij.
Ⱥ Ista est speciosa, electa a domino, cuius natiuitatem celebremus, vt ipsa intercedat pro nobis ad dominum Iesum Christum.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.
Ⱥ Hec est regina virginum, que genuit regem, velut rosa decora virgo dei genitrix, per quam reperimus deum et hominem, alma virgo, intercede pro nobis omnibus.
Psalmus Cantate ij f.iij.
℣ Adiuuabit eam.

Initium sancti euangelij secundum Matheum j.
Liber generationis Iesu Christi, filij Dauid quere supra in conceptione beate Marie virginis ee.vij.
℟ Corde et animo Christo canamus gloriam In his sacris solennijs precelse genitricis dei Marie.
℣ Omnes in vnum congregati collaudemus dominum Iesum Christum. In. Felix valde ss.v.
℟ Stirps Iesse virgam produxit virgaque florem Et super hunc florem reguiescit spiritus almus.
℣ Uirgo dei genitrix virga est, flos filius eius. Et.
Psalmus Te deum.
℣ Speciosa facta es.

Ad laudes
Ⱥ
Natiuitas gloriose virginis Marie ex semine Abrahe orta, de tribu Iuda, clara ex stirpe Dauid.
Psalmus Dominus regnauit.
Ⱥ Natiuitas est hodie sancte Marie virginis, cuius vita inclita cunctas illustrat ecclesias.
Ⱥ Regali ex progenie Maria exorta refulget, cuius precibus nos adiuuari, mente et [799 | vv.iij.] spiritu deuotissime poscimus.
Ⱥ Corde et animo Christo canamus gloriam in his sacris solennijs precelse genitricis dei Marie.
Ⱥ Cum iocunditate natiuitatem beate Marie celebremus, vt ipsa pro nobis intercedat ad dominum deum nostrum.
Capitulum Ego quasi vitis.
Hymnus Fit porta quere supra ee.vij.
℣ Elegit eam deus.
In euangelio Ⱥ Natiuitatem hodiernam perpetue virginis genitricis dei Marie solenniter celebremus, qua celsitudo throni processit, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Ad tertiam
Capitulum Ecclesiastici xxiiij.
Ego mater pulchre dilectionis et timoris et agnitionis et sancte spei, in me omnis gratia vie et veritatis, in me omnis spes vite et virtutis.
℟ Diffusa est gratia.

Ad sextam
Capitulum ibidem
Transite ad me, omnes, qui concupiscitis me et a generationibus meis implemini, spiritus enim meus super mel dulcis et hereditas mea super mel et fauum.

Ad nonam
Capitulum ibidem
Qui audit me, non confundetur, et qui operantur in me, non peccabunt, et qui elucidant me, vitam eternam possidebunt.

Ad secundas vesperas
Antiphone de laudibus.
Psalmi Dixit dominus. Confitebor. Beatus vir. De profundis. Memento.

Capitulum ex historia
Hodie nata est beata virgo Maria ex progenie Dauid, per quam salus mundi credentibus apparuit.
℟ Stirps Iesse.
Hymnus Aue maris stella.
℣ Diffusa.
Ⱥ Gloriose virginis Marie ortum dignissimum recolamus, que et genitricis dignitatem obtinuit et virginalem pudiciciam non amisit.
Psalmus Magnificat.

Commemoratio de sancto Gorgonio.
Ⱥ Iste sanctus.
℣ Gloria et honore.

Oratio
Sanctus martyr tuus Gorgonius, quesumus, domine, sua nos intercessione letificet et pia faciat solennitate gaudere. Per.

Ad matutinas
Ⱥ Hic est vere martyr.
Teneri debent octaue natiuitatis beate virginis sicut assumptionis.
Inuitatorium In honore.
Hymnus Quem terra.
Ⱥ Benedicta tu in mulieribus et cetera. Sicut myrrha. Speciosa facta et cetera vt supra ss.vij. infra octauas assumptionis Marie.
Ad Benedictus et Magnificat antiphone de nocturnis.

Lectio prima.
Sancte dei genitricis natiuitas ignorabatur in ecclesia, sic reuelata est: Solitarius quidam sancte vite singulis annis armoniam in celo audiuit nocte natiuitatis eius. Qui cum miraretur, quod hoc alio tempore non audiret, rogauit deum, vt sibi ostenderet, quid hoc significaret.

Lectio secunda.
Cui angelus apparens dixit: "Uirgo perpetua, que deum genuit, hac nocte nata fuit, quod licet ab hominibus ignoratur, ab angelis autem solenniter peragitur." Qua reuelatione diuulgata eius natiuitas celebrari ab ecclesia instituta est.

Lectio tertia.
Hec est beata virgo Maria, angelorum [800] et hominum omni laude dignissima mater prophetali vaticinio preconizata, angelico ore salutata, virtute sancti spiritus obumbrata, redemptorem celi et terre mirabiliter atque medicinaliter enixa est.

Commemoratio de sancto Audomario cum Ⱥ Confessor domini bb.3.
℣ Ecce sacerdos.
Oratio de communi suffragio vnius episcopi ‹et› confessoris

DIE TERTIA
Lectio prima.
Hec est virgo, que prime matris Eue maledictionem humano generi abstulit et generando legislatorem antiquam captiuitatem ipsius benedictione paradiso restituit. Hec est gloriosissima virgo, que de intemerato vteri cellario celestem panem protulit mundo ac deinceps virgo permanens minime caruit castitatis sigillo. Que, vt ait quidam, ventre beato gaudia matris habens cum virginitatis honore nec primam similem visa est nec habere sequentem.

Lectio secunda.
Hec est, que genuit solem iusticie, largitorem eterne vite, dominum videlicet Iesum Christum, reparatorem hominum, gaudium angelorum, splendorem prophetarum ac patriarcharum, ornamentum apostolorum, coronam martyrum, gemmam confessorum, pulchritudinem virginum, fundamentum iustorum, spem peccatorum, fontem vite eterne sitientium, salutem omnium in se fideliter credentium.

Lectio tertia.
Hec est pijssima interuentrix hominum, exemplum et decus virginum, que illam imitantes vitam student tenere angelorum, quorum consortio pariter cum ipsa perfruentur in regno celorum. Uirginitas enim angelica est vita, quia sicut angeli absque vlla corruptionis macula domino famulantur in celis, ita virginitas immaculato corde et corpore, quantum fragilitas sinit humana, domino famulari satagit in terris.

Commemoratio de sancto Audomaro.
Ⱥ Beatus vir Audomarus, talentorum aa.vij.
℣ Iustus vt palma.

Ad vesperas
Commemoratio de martyribus Protho et Iacincto.
Ⱥ Fulgebunt iusti aa.8.
℣ Letamini.

Oratio
Beatorum martyrum tuorum Prothi et Iacincti nos, domine, foueat preciosa confessio et pia iugiter intercessio tueatur. Per.

QUARTA DIE
Lectio prima.
Quanto igitur beatissimam dei genitricem, mundi reginam cunctis seculis predicandam laudare cupimus, tanto magnitudine laudis ipsius deficimus. Et quo amplius fluctus tam profundi pelagi aggredi cupimus, eo altitudine preconiorum velut altis gurgitibus vnda quoque exiguarum virium obruti, vt naufragium passi obmutescimus.

Lectio secunda.
Sed quamuis digne laudare non sufficiat nostra paruitas, vtinam benignissimam adiutricem mereatur habere humana fragilitas. Assit nobis propicia, que illum generare meruit, qui totius mundi tulit crimina.

Lectio tertia.
Dignetur opem ferre miseris sua pietate genitrix illius, [801 | vv.iiij.] qui totum orbem mundat a sua iniquitate. Suscipiat igitur gemitus pauperum, clamores peregrinorum, suspiria iuuenum, vota virginum, lamenta viduarum, preces omnium sua sancta suffragia deposcentium, que cunctis seculis lumen effudit verum dominum nostrum Iesum Christum.

Commemoratio de martyribus.
Ⱥ Absterget bb.2.

QUINTA DIE INFRA OCTAUAS
Ad primas vesperas
Commemoratio de martyribus.
Ⱥ Isti sunt sancti dei aa.8.
℣ Letamini in domino.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt sicut deuotissime populus christianus ad sanctorum sacerdotum tuorum Cornelij et Cypriani temporalem festiuitatem decurrit, ita perfruatur eterna et quod votis celebrat, comprehendat effectu. Per.

Ad matutinas
Ⱥ O veneranda martyrum bb. 2.

SEXTA DIE UEL IN DOMINICA INFRA OCTAUAS NATIUITATIS BEATE UIRGINIS
Lectio prima.
Merito beatissima virgo Maria singulari preconio a nobis extollitur, que singulare commercium mundo prebuit, denique tantum se ad celi fastigia subleuauit, vt verbum, quod erat in principio apud deum, de superna celi arce susciperet.

Lectio secunda.
O felix Maria et omni laude dignissima, o genitrix gloriosa, o puerpera sublimis, cuius visceribus auctor celi terreque committitur, o felicia oscula lactentis labijs impressa. Hec est immaculata virgo, fecunda in partu, virgo lactans angelorum et hominum cibum ac nutriens.

Lectio tertia.
Cum inter crebra indicia reptantis infantie, vtpote verus ex te filius tibi matri alluderet, cum verus deus dei genitus tibi imperaret. Nam auctorem tuum ipsa concipiens edidisti in tempore puberem habens ante tempora conditorem.

Lectio quarta.
Auctor mortis diabolus, cuius inuidia mors introiuit in orbem terrarum, omne genus humanum in primo parente veneno nequitie sue potauit et quasi arborem in radice, antequam proles propagines prodiret, viciauit.

Lectio quinta.
Inde est ergo, quod radix viciata quotidie indesinenter frondet,n384 frondesque eius indesinenter per mortem marcescunt. Et sepe contingit, quod aurum fulgens reperiatur in luto et ex pungente spina rubens rosa oriatur.

Lectio sexta.
Hec enim operante prouidentia diuina ex radice viciata sine vicio prodijt, vbi intelligitur beatissima virgo Maria attestante Esaia, qui ait: "Egredietur virga de radice Iesse et flos de radice eius ascendet."

Lectio septima.
Huius enim gloriose virginis, id est sancte Marie, figuram tenuit virga illa, que in ministerio Aaron sacerdotis iubente autem sancto Moyse in tabernaculo posita atque altera die dei sola virtute fronduit, nuces protulit, quia proculdubio virgo Maria est, que sola dominum peperit et post partum virgo permansit.

Lectio octaua.
Per hanc ergo auctor vite auctorem mortis potenter damnauit, dum per virginis filium damnauit mulieris peccatum. Scriptum est enim: "Initium peccati a [802] muliere incipit et nos per illam omnes morimur." Et iterum: "Adam non est seductus, mulier autem seducta est."

Lectio nona.
Contrario autem cepit a virgine reparatio vite, per cuius filium dominum nostrum Iesum Christum omnes resurgimus. Sicut scriptum est: "Sicut in Adam omnes moriuntur, ita et in Christo omnes viuificabuntur." Ipsi gloria et imperium in secula seculorum. Amen.

IN EXALTATIONE SANCTE CRUCIS
Ad primas vesperas
Super psalmos Ⱥ Ecce crucem domini, fugite, partes aduerse, vicit leo de tribu Iuda, radix Dauid, alleluya.
Psalmus Omnia laudate
Ⱥ O crux benedicta, que sola fuisti digna portare regem celorum et dominum.
Ⱥ O crux benedicta, quia in te pependit saluator mundi et in te triumphauit rex angelorum, alleluya.
Ⱥ Crux fidelis, inter omnes arbor vna nobilis, nulla silua talem profert fronde, flore, germine, dulce lignum dulces clauos, dulce pondus sustinet.
Ⱥ O crux benedicta, que sola fuisti digna portare regem celorum et dominum.
Capitulum Christus factus est.
℟ O crux gloriosa, o crux adoranda, o lignum preciosum et admirabile signum, Per quod et diabolus est victus et mundus Christi sanguine redemptus.
℣ O crux admirabilis, euacuatio vulneris, restitutio sanitatis. Per.
Hymnus Salue crux sancta cc.v.
℣ Hoc signum crucis.
Super Magnificat Ⱥ Sanctifica nos.

Oratio
Deus, qui vnigeniti filij tui, domini nostri Iesu Christi precioso sanguine humanum genus redimere dignatus es, concede propicius, vt qui ad adorandam crucem conueniunt, a peccatorum nexibus liberentur. Per eundem.
Inuitatorium Adoremus crucem Iesu Christi, Cuius hodie celebramus exaltationem.
Psalmus Uenite.
Hymnus Salue crux sancta.

In primo nocturno et ceteris antiphone, versiculi et responsoria omnia vt supra in commemoratione sancte crucis cc.v.

Lectio prima.
Exaltatio sancte crucis solenniter ab ecclesia celebratur, quia in ea fides quam plurimum exaltata fuit. Anno enim domini sexcentesimo decimoquinto, permittente domino flagellari populum suum per seuitiam paganorum, Cosdroe, rex Persarum, omnia regna terrarum suo imperio subiugauit. Hierusalem autem veniens a sepulchro domini territus redijt sed tamen partem sancte crucis, quam sancta Helena ibidem reliquerat, asportauit. Uolens autem ab omnibus coli vt deus turrim ex auro et argento [803 | vv.v.] et interlucentibus gemmis fecit et ibidem solis et lune et stellarum imagines collocauit atque per occultas fistulas aque meatus adduxerat, vt quasi deus pluuiam desuper videretur infundere et in subterraneo specu equi quadrigas trahentes in circuitu ibant, vt quasi turrim mouerent et tonitruum simularent. Tu autem, domine.

Lectio secunda.
Filio igitur suo regno tradito in tali phano prophanus resedit et iuxta se crucem domini collocans appellari se ab omnibus deum iubet. Tunc Eraclius imperator exercitum copiosum collegit et contra filium Cosdroe iuxta Danubium dimicaturus aduenit. Tandem vtrisque principibus placuit, vt ipsi soli in medio fluminis ponte confligerent et qui victor euaderet, sine damno vtriusque exercitus imperium vsurparet. Decretum etiam exijt, vt quicunque principem suum iuuare presumeret, cruribus abscisis et brachijs ob hoc continuo in flumine mergeretur. At Eraclius totum se deo obtulit et sancte cruci deuotione, qua potuit, commendauit. Ambobus itaque in conflictu durantibus Eraclio victoriam dominus contulit et contrarium exercitum suo imperio subiugauit adeo, quod vniuersus populus Cosdroe fidei christiane se subdidit et sacrum baptisma suscepit. Tu autem.

Lectio tertia.
Cosdroe autem ignorabat exitum belli, quia cum ab omnibus odiretur, sibi a nemine intimatur. Eraclius autem ad eum peruenit et in trono aureo eum sedere reperiens eidem dixit: "Quia lignum sancte crucis secundum tuum modulum honorasti, si baptismum et fidem Christi susceperis, adhuc vitam et regnum paucis a te acceptis obsidibus obtinebis. Si autem hoc implere contempseris, gladio meo te feriam at caput tuum prescindam." Cum igitur ille acquiescere nollet, extracto gladio eum protinus decollauit et quia rex fuerat, sepeliri precepit. Filium vero suum decem annorum, quem cum eo reperit, baptizari fecit et de sacro fonte ipsum suscipiens regnum paternum ei dimisit.

Lectio quarta.
Turrim vero illam destruens argentum in predam sui exercitus tribuit, aurum vero et gemmas ad reparandum ecclesias, quas tyrannus destruxerat, reseruauit. Sacram igitur crucem suscipiens Hierosolimam repedauit. Cunque de monte Oliueti descenderet [804] et per portam, quam dominus passurus intrauerat, in equo regio et ornamento imperiali ingredi vellet, repente lapides porte descenderunt et inuicem quasi murus vel vnus paries se clauserunt. Super quo cunctis stupentibus angelus domini signum crucis in manibus tenens super portam apparuit dicens: "Cum rex celorum ad passionem per hanc portam intraret, non cultu regio sed humili asello ingrediens humilitatis exemplum suis cultoribus dereliquit." Et his dictis angelus abscessit. Tunc imperator lachrimis perfusus seipsum discalciauit et vestimenta vsque ad camisiam exuit crucemque domini accipiens vsque ad portam humiliter baiulauit. Moxque duritia lapidum celeste persensit imperium statimque porta se suberigens liberum intrantibus patefecit ingressum. Odor autem suauissimus, qui eodem die eodemque momento, quo de turri Cosdroe sacra crux fuit ablata, Hierosolimis de Persarum prouincia per tam longa terrarum spacia fuerat illapsus, tunc redijt omnesque mirabili suauitate refecit.

Lectio sexta.n385
Rex autem deuotissimus in has crucis laudes prorupit: "O crux, splendidior cunctis astris, mundo celebris, hominibus multum amabilis, sanctior vniuersis, que sola fuisti digna portare talentum mundi. Dulce lignum, dulces claui, dulcis mucro, dulcis hasta, dulcia ferens pondera, salua presentem cateruam in tuis hodie laudibus congregatam et tuo vexillo signatam." Sicque preciosa crux suo loco restituitur et antiqua miracula renouantur. Mortui quidam vite restituuntur, paralitici quatuor curantur, leprosi decem mundantur, ceci quindecim illuminantur, demones effugantur et a varijs languoribus plurimi liberantur. Et sic imperator ecclesias reparans et regijs muneribus cumulans ad propria remeauit. Tu autem.

Secundum Ioannem xij.
In illo tempore: Dixit Iesus turbis Iudeorum: "Nunc iudicium est mundi," et reliqua.
Homilia beati Augustini episcopi.
Multa sunt iudicia dei, vnde dicitur in psalmo: Iudicia dei abyssus multa. Dicit enim apostolus: O altitudo diuitiarum sapientie et scientie dei, quam inscrutabilia sunt iudicia eius. Ex quibus iudicijs hoc est, quod hic ait dominus: Nunc iudicium est mundi, seruato illo iudicio in fine, vbi nouissime viui et mortui iudicandi sunt.

Lectio octaua.
Possidebat [805 | vv.vj.] ergo diabolus genus humanum et reos suppliciorum tenebat cyrographo peccatorum. Dominabatur in cordibus infidelium ad creaturam colendam, deserto creatore deceptos captiuosque detrahebat.

Lectio nona.
Per Christi autem mortem et resurrectionem fides firmata est, per eius sanguinem, qui in remissionem peccatorum fusus est, milia credentium et amplius a dominatu diaboli liberantur, Christi corpori copulantur et sub vno tantum capite eius fidelia membra vegetantur.
Psalmus Te deum.
℣ Omnis terra adoret te.

In laudibus
O magnum pietatis cum ceteris vt supra cc.v.
Capitulum Michi autem cc.v.
Hymnus Signum crucis cc.v.
℣ Dicite in nationibus.
Ⱥ O crux splendidior cc.vj.

Oratio
Deus, qui nos hodierna die exaltationis sancte crucis annua solennitate letificas, presta, quesumus, vt cuius mysterium in terra cognouimus, eius redemptionis premia in celo consequamur. Per.
Capitula et responsoria sine alleluya ad horas diurnales sicut in inuentione eiusdem habeantur ll.ij.

Ad secundas vesperas
Antiphone de laudibus.
Capitulum Conuiuificauit nos ll.ij.
℟ Per tuam crucem cc.v.
Hymnus Salue crux.
℣ Hoc signum crucis.
Ⱥ Crux fidelis inter omnes cc.v. sine alleluya.
Psalmus Magnificat.

Commemoratio de sancta Maria.
Ⱥ Natiuitas tua vv.j.

Commemoratio de sancto Nicomede.
Ⱥ Iste sanctus aa.v.
℣ Gloria et honore.
Oratio communis de vno martyre non pontifice ibidem.

ULTIMO DIE OCTAUARUM NATIUITATIS MARIE
Omnia vt in die sancto cum his lectionibus:
Lectio prima.
Beata Maria, virgo regia, honorum titulis cumulata, proculdubio sancta fuit antequam nata. Ego puto, quod gloriosior et copiosior sanctificationis benedictio quam in alijs sanctis ab vtero sanctificatis in eam sanctam descenderit, que non solum ipsius sanctificaret ortum sed et vitam eius ab omni peccato deinceps immunem conseruaret, quod alteri nemini in natis mulierum creditur esse donatum.

Lectio secunda.
Decuit nimirum reginam virginum, vt singulari priuilegio vitam absque omni peccato duceret, que dum peccati mortisque peremptorem pareret, vite iusticieque munus obtineret.

Lectio tertia.
Excepta ergo sancta virgine Maria si omnes sancti et sancte, cum hic viuerent, interrogati fuissent, vtrum sine peccato essent, omnes vna voce clamassent: "Si enim dixerimus, quia peccatum non habemus, nosipsos seducimus et veritas in nobis non est."

Lectio quarta.
Excepta, inquam, hac sancta virgine, de qua propter honorem domini, cum de peccatis agitur, nullam prorsus [806] habere volo questionem. Scimus enim, quod ei plus gratie collatum fuerit ad peccatum ex omni parte vincendum, que illum concipere et parere meruit, quem constat nullum habuisse peccatum.

Lectio quinta.
Beata nempe Maria lana mundissima fuit et virginitate clarissima, que sola digna esset in se filij dei recipere dignitatem, sicut lana conchilij sanguinem, vt ex eadem fieret purpura imperiali maiestati tantummodo digna, quam nullus esset dignus induere nisi augusta preditus dignitate.

Lectio sexta.
Unde quippe scimus pro certo, quod omnis Marie vita et actio semper intenta fuerit domino. Ipsa siquidem optimam partem elegit ideoque promeruit, quod ex ea dei filius angelo annunciante corpus redemptionis nostre suscepit.

Lectio septima.
Proinde factor omnium vt homo nasciturus de homine talem sibi debuit matrem eligere, quin potius concedere, quam de se sciebat et sibi placituram nouerat. Uoluit ergo esse virginem, de qua immaculata immaculatus procederet omnium maculas purgaturus.

Lectio octaua.
Uoluit et humilem, de qua mitis et humilis corde prodiret harum in se virtutum hominibus exemplum saluberrimum ostensurus. Maria, que interpretatur domina siue illuminatrix, clara stirps Dauid, virga Iesse, hortus conclusus, fons signatus, mater domini, templum dei, sacrarium spiritus sancti, virgo sancta, virgo fecunda, virgo ante partum, virgo in partu, virgo post partum.

Lectio nona.
Salutationem ab angelo accepit et mysterium conceptionis agnouit partus quantitatem requirens et contra legem nature obsequij fidem non rennuit. Hanc dominus ipse in cruce positus per sanguinis testamentum virgini commendauit discipulo, vt ipsum mater haberet vite comitem, quem filius nouerat integritatis esse custodem.

COMMEMORATIO DE SANCTA EUFEMIA
Ⱥ Ista est virgo sapiens cc.j.

Oratio
Omnipotens sempiterne deus, qui infirma mundi eligis, vt fortia queque confundas, concede propitius, vt qui beate Eufemie, virginis et martyris tue, solennia colimus, eius apud te patrocinia sentiamus. Per.
Commemoratio solita.
Inuitatorium Regem virginum.
Lectiones de communi.
℟ Hec est virgo sancta. Fuit virgo. Regnum mundi.
Ⱥ [807 | vv.vij.] Simile est regnum celorum homini negociatori.
Commemoratio solita.

DE SANCTO LAMBERTO EPISCOPO ET MARTYRE.
Ⱥ Hic est vir, qui non est derelictus aa.v.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt beatum Lambertum, quem ecclesie tue pontificem concessisti et martyrem, suffragatorem nos facias habere perennem et ad beatitudinis sue consortia pium introductorem. Per.
Commemoratio solita.
Inuitatorium Regem martyrum aa.viij.

Lectio prima.
Beatus Lambertus iam a primeua etate igne spiritus sancti penetraliter inflammatus iuxta psalmi vocem ibat quotidie de virtute in virtutem quasi a deo ad hoc informatus. Mente igitur recolligens illud dominicum: Date elemosinam et omnia munda sunt vobis, quod habere poterat, pauperibus erogabat.
℟ Iste sanctus.

Lectio secunda.
Huius autem sanctissimi viri talis erat vita et tale erat martyrium: A Theodardo enim episcopo Traiectensi edoctus et educatus fuit. Ipso per martyrium consumato cum in episcopatu successiset inuitus, late diffusa est eius sanctitatis opinio. Qui regi Francie Hilderico familiarissimus extitit et in consilio aduocatissimus.
℟ Iustus germinabit.

Lectio tertia.
Rege autem illo interfecto sanctus Lambertus ab episcopatu deijcitur et quadam nocte, dum inter suos somno intenderet, domus super eum infringitur et duobus nepotibus eius ad arma currentibus sanctus vir ensem accepit sed in proximo mutata sententia tam se quam ipsos super hoc corripit et proiectis armis in se inimicorum arma suscipiens deo spiritum reddidit.
℟ Gloria et honore.
Ⱥ Beatus vir Lambertus talenter.

IN UIGILIA BEATI MATHEI EUANGELISTE
Omnia ferialiter cum homilia.

Secundum Lucam v.
In illo tempore: Uidit Iesus publicanum nomine Leui sedentem ad theloneum et ait illi: "Sequere me," et reliqua.
Homilia venerabilis Bede presbiteri.
Ad theloneum et ad curam dispensationemque vectigalium dicit. Thelos enim Grece vectigal vocatur. Idem autem Leui, qui et Matheus est sed Lucas Marcusque propter verecundiam et honorem euangeliste nomen ponere noluerunt vulgatum.

Lectio secunda.
Ipse enim Matheus iuxta quod scriptum est: Iustus in principio accusator sui est, in principio sermonis Matheum se et publicanum nominat, vt ostendatn386 [808] legentibus nullum conuersum de salute diffidere, cum ipse de publicano in apostolum, de theloneario in euangelistam sit repente mutatus.

Lectio tertia.
Et relictis omnibus sequutus est eum. Intelligens igitur Matheus, quid sit veraciter dominum sequi, qui relictis omnibus sequitur, sequi enim imitari est. Ideoque vt pauperem Christum non tam gressu quam affectu sequi potuisset, reliquit propria, qui rapere solebat aliena.

Nona de futuro festo.

Ad vesperas
Omnia in communi de euangelistis.

Lectio prima.
Cum duo magi Zaroen et Arfaxat Ethiopiam deuentarent, in tantam superbiam proruperunt, quod se ab omnibus quasi deos adorari fecerunt. Beatus itaque Matheus vrbem, in qua erant, ingressus et apud eunuchum Candacis regine, quem Philippus baptizauerat, hospitatus.

Lectio secunda.
Ita magorum prestigia detegebat, quod quicquid illi in perniciem hominum faciebant, ipse ad salutem omnium destinabat. Plurimis autem ibidem baptizatis, die quadam cum de gloria dei populo loqueretur, ecce subito tumultus exortus est, in quo filius regis mortuus plangebatur.

Lectio tertia.
Qui cum a magis astantibus non posset suscitari, suadebant regi, quod deificato filio eius templum construi et fabricari simulachrum oporteret. Predictus autem eunuchus magos faciens custodiri iubente rege sanctum Matheum cum honore adduxit.

Lectio quarta.
Prosternente autem se enim regina pro filio apostolus facta oratione continuo suscitauit. Cum autem ex iussu regis omnes ad eum quasi ad deum adorandum confluerent populi, ille ignorantiam sic corripuit et eorum animas sic conuertit, vt de auro et argento, quod ei attulerant, ecclesiam, vbi conuenirent, infra triginta dierum spacium consummarent. Baptizatus autem est rex et regina et sui.

Lectio quinta.
Cum autem sanctus Matheus in eadem ecclesia annis vigintitribus sedisset et totam Ethiopiam ad fidem domini baptizatis omnibus conuertisset, Hirtacus rex succedens regi predicto Ephigeniam, filiam eius, quam apostolus iam Christo dicatam plusquam ducentis virginibus prefecerat, habere concupiuit in vxorem et promisit apostolo dimidium regni sui, si eam sibi faceret in matrimonium copulari.

Lectio sexta.
Cum autem apostolus congregatis virginibus presente rege et Ephigenia diu de bono matrimonij loqueretur, putabat rex hoc [809 | vv.viij.] dicere, vt Ephigeniam ad coniugium inclinaret, sed ille facto silentio sic subiunxit: "Cum bonum sit matrimonium, bene scitis astantes, quod si sponsam regis aliquis vsurpare presumit, non solum regis offensam sed mortem mereretur, non quia vxorem duxit sed quia vxorem domini accipiens matrimonium eius temere violauit."

Secundum Mattheum ix.
In illo tempore: Cum transiret Iesus, vidit hominem sedentem ad theloneum Mattheum nomine et ait illi: "Sequere me," et reliqua.
Ex lectione euangelij audiuimus, quod sedentem in theloneo Mattheum et temporalibus curis intentum repente dominus miseratus vocauit et de publicano iustum, de theloneario discipulum fecit. Quem etiam proficientibus eiusdem gratie crementis de communi discipulorum numero ad apostolatus gradum promouit.

Lectio octaua.
Nec solum predicandi verumetiam scribendi euangelium illi ministerium commisit, vt qui terrestrium curam omiserat, celestium esse talentorum dispensator inciperet. Quod ob id itaque prouidentia diuina fieri disposuit, vt nullum enormitas peccatorum, nullum innumerum scelerum numerositas a speranda venia reuocaret, cum hunc tantis mundi nexibus absolutum tam celestem conspiceret, vt communicato cum angelicis spiritibus vocabulo euangelista nominaretur et esset.

Lectio nona.
Uidit, inquit, Iesus hominem sedentem in theloneo Mattheum nomine. Uidit autem non tam corporeo intuitu quam interne miserationis aspectibus, quibus et Petrum negantem, vt reatum suum agnoscere ac deflere posset, aspicere dignatus est, quibus populum suum Egiptiaca seruitute depressum vt eriperet, respexit, dicens ad Moysen: "Uidens vidi afflicionem populi mei, qui est in Egipto, et gemitum eorum audiui et descendi liberare eum."

Oratio
Beati Matthei, apostoli tui et euangeliste, domine, precibus adiuuemur, vt quod nostra possibilitas non obtinet, eius nobis intercessione donetur. Per.

In secundis vesperis
Commemoratio de martyribus.
Ⱥ Isti sunt sancti, qui aa.vij.
℣ Letamini in domino.

Oratio
Annue, quesumus, omnipotens deus, vt nos sanctorum martyrum tuorum Mauricij, Exuperij, Candidi, Uictoris et Innocentij ac Uitalis sociorumque eorundem letificet festiua solennitas, vt quorum suffragijs nitimur, natalicijs gloriemur. Per.
Inuitatorium Regem regum dominum.

Lectio prima.
Diocletianus imperator audiens multas gentes [810] Romano imperio rebellantes ad consortium imperialis laboris Herculum Maximianum olim commilitonem suum Cesarem fecit, eumque contra Gallias destinauit.

Lectio secunda.
Cum quo ad supplementum exercitus legionem Thebeam ex orientalibus militibus ire iussit, que legio sex milia sexcentos sexagintasex milites habebat. Fuerunt autem Thebee, vna in Grecia, altera in Egipto.

Lectio tertia.
Hec Egipti ciuitas nobilissima et opulentissima centum portas habuit et super Nilum fluuium sita fuit. Ab hac ciuitate milites illi dicti Thebei christianitatem orientali more susceperant a sancto Sabda, Hierosolimitano episcopo, et apud sanctum Marcellum papam Rome ita confirmati sunt, vt gladijs interiri mallent quam Christi fidem violare.

Lectio quarta.
Hi ergo cum Maximiano montes Alpium transmeantes in quadam grata planicie sederunt et audientes Cesarem precepisse, vt omnes suis idolis immolantes fidem eius militie contra hostes et contra christianos precipue custodirent.

Lectio quinta.
Nolentes tanto sceleri obedire octo milia ab Octodoro, vbi erat exercitus, secesserunt. Maximianus hoc audiens legionem ad iuramentum et sacrificium aduocari precepit sed legio vtpote christiana hoc facere se non posse respondit.

Lectio sexta.
Tunc Cesar ira succensus, suam et deorum suorum iniuriam vindicaturus, missis militibus decimum quemque illorum imperat decollari. Sancti vero quodam litigio concertabant, vt alter ante alterum mori posset. Tunc sanctus Mauricius residentes confortans alloquitur et vt constanter quod ceperant consummarent, exemplo sociorumque et deuotione fidei adhortatur.

Lectio septima. Secundum Mattheum v.
In illo tempore: Uidens turbas Iesus ascendit in montem, et reliqua.
Horum autem firmam sententiam cum imperatori milites nunciassent, ille continuo remandauit, vt iterato decimum quemque trucidarent. Quo facto Exuperius signifer cum duce Mauricio exhortationem replicat et validissime confortatis remissi milites proiectis armis nuda corpora offerentes, omnes vna sententia trucidant.

Lectio octaua.
Omnibus autem sic occisis carnifices predam diuidunt et ad epulandum victores resident. Uidentes autem quendam [811 | xx.j.] senem nomine Uictorem per illum locum fortuitu transeuntem causa pietatis ad epulandum inuitant. Ille vero requirere cepit, quomodo in tantis stragibus occisorum possent cum gaudio epulari.

Lectio nona.
Et audiuit a quodam, quod essent cesi christiani, eo quod deorum cerimonijs et Romanorum imperio contrairent. Ad hec suspirans ingemuit et se tamdiu vixisse conquestus, si in illorum consortio tunc esse se fore beatissimum iudicauit. Unde eum, quod christianus esset, profitentem occidunt.
Ⱥ Absterget deus.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Insignium virorum bb.ij.

COMMEMORATIO BEATI FIRMINI
Ⱥ Sancti martyris tui aa.v.
Oratio communis vnius martyris pontificis.

Commemoratio solita.
Inuitatorium Regem martyrum.
Lectiones de communi.
℟ Iste cognouit. Domine, preuenisti. Sanctissimi martyris.
Ⱥ Hic vir despiciens.

COSME ET DAMIANI MARTYRUM
Ⱥ Sanctum est verum lumen aa.vij.

Oratio
Magnificet te, domine, sanctorum martyrum tuorum Cosme et Damiani beata solennitas, quan387 et illis gloriam sempiternam et opem nobis ineffabili prouidentia contulisti. Per.
Commemoratio solita.
Inuitatorium Mirabilem deum.

Lectio prima.
Sub Diocleciano et Maximiano in Egea ciuitate Licie sancta Theodora duos geminos Cosmam et Damianum genuit et sacris litteris erudiuit. Ipsi autem tantam a spiritu sancto gratiam curationum habebant, quod omnem egritudinem etiam a iumentis sicut ab humanis corporibus expellebant. Et a nemine quicquam accipientes, sicut donum dei accipiebant, gratis dabant.
℟ Absterget deus.

Lectio secunda.
Prefectus igitur Lisias audiens vitam et actus eorum, iussit eos ad se festinanter adduci. Et videns eos christianos iussit, vt immolarent. Cum autem omnino immolare contemnerent, vinctis manibus et pedibus torquentur. Et adhuc immobiles in mare mittuntur sed statim ab angelo soluti et de mare eiecti illesi ante presidem statuuntur.
℟ Uiri sancti.

Lectio tertia.
Tunc preses iussit eos a quatuor militibus sagittari sed reuolantibus sagittis gentilium plurimi sunt occisi. Unde preses videns se in omnibus confusum iussit eos velocius decollari. Memores vero christiani verbi, quod dixerat sanctus Cosmas, ne in vnum sepelirentur, cogitabant quomodo vel vbi sancti martyres vellent sepeliri. Subito ergo camelus aduenit et voce humana proclamans [812] in vno loco sepeliri precepit.
℟ Iustorum anime.
Ⱥ Cum audieritis.
Commemoratio solita.

IN FESTIUITATE SANCTI MICHAELIS ARCHANGELI
Ad primas vesperas
Ⱥ Excelsi regis filium collaudant ciues celici, quem cherubin et seraphin sanctum proclamant seduli.
Psalmus Laudate, pueri g.ij.
Ⱥ Cui sol, luna deseruiunt per tempora, qui resides super astra et iudicas equitatem, assis nostris precibus pius ac propicius.
Psalmus Laudate dominum, omnes gentes g.iij.
Ⱥ Prepositus paradisi ianue cetusque angelicus ac patriarcharum cuneus cum ceteris ciuibus supernis nobis precentur veniam a domino.
Psalmus Lauda, anima h.j.
Ⱥ Summa laus, dulcis melodia te condecet per orbita, quo centri chorus resultat gaudens; tali socio arua plaudunt et reboant leta tanto nuncio; o Michael, polorum preposite, nostra preces suscipe.
Psalmus Laudate dominum, quoniam h.j.
Ⱥ Te, deus omnipotens, rogamus, vt intercessione Michaelis archangeli dare digneris nobis vitam perpetuam.
Psalmus Lauda, Hierusalem h.j.

Capitulum Apocalipsis xij.
Factum est prelium in celo, Michael et angeli eius preliabantur cum dracone et draco pugnabat et angeli eius et non preualuerunt neque locus eorum inuentus est in celo.
℟ Te sanctum dominum in excelsis laudant omnes angeli dicentes: "Te decet laus et honor, domine."
℣ Cherubin quoque et seraphin sanctus proclamant et omnis celicus ordo dicentes: "Te."

Hymnus
Tibi, Christe, splendor patris,
vita ac virtus cordium,
in conspectu angelorum
votis, voce psallimus,
alternantesn388 concrepando
melos damus vocibus.
Collaudemus venerantes
omnes celi milites
sed precipue primatem
celestis exercitus,
Michaelem in virtute
conterentem Zabulon.
Quo custode procul pelle,
rex Christe pijssime,
omne nephas inimici
mundo corde et corpore,
paradiso redde tuo
nos sola clementia.
Gloriam patri melodis
resonemus vocibus,
gloriam Christo canamus,
gloriam paraclito,
qui trinus et vnus deus
extat ante secula. Amen.
℣ Stetit angelus iuxta aram templi Habens thuribulum aureum in manu sua.
Ⱥ Dum sacrum mysterium cerneret Ioannes, archangelus Michael tuba cecinit: "Ignosce, domine deus noster, qui aperis librum et soluis signacula eius, alleluya."
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui miro ordine angelorum ministeria hominumque dispensas, concede propicius, vt a quibus tibi ministrantibus in celo semper assistitur, ab his in terra vita nostra muniatur. Per.

[813 | xx.ij.] Ad completorium
Post confessionem
℣ Stetit angelus vt infra.
℣ Ascendit fumus aromatum.
℟ In conspectu domini de manu angeli.
℣ In conspectu angelorum.
Inuitatorium Cuncta agmina angelorum adorant regem celorum et inter eos egregius Michael archangelus, venite, adoremus.
Psalmus Uenite.
Hymnus Tibi, Christe.

In primo nocturno
Ⱥ Stetit angelus iuxta aram templi habens thuribulum aureum in manu sua.
Psalmus Domine dominus.
Ⱥ Ascendit fumus aromatum in conspectu domini de manu angeli.
Psalmus In domino confido a.iij.
Ⱥ Michael archangele, veni in adiutorium populo dei.
Psalmus Domine, quis habitabit s.iiij.
℣ Stetit angelus.

Lectio prima.
Est locus in Campanie finibus, vbi et inter sinum Adriaticum et montem Garganum ciuitas Sepontina posita est, qui in supremo cacumine beati Michaelis archangeli gestat ecclesiam, hanc mortalibus hoc modo cognitam libellus in eadem ecclesia positus indicat.
℟ Factum est silentium in celo, dum committeret bellum dracho cum Michaele archangelo, audita est vox milia milium dicentium: "Salus, honor et virtus omnipotenti deo."
℣ Et proiectus est dracho ille magnus, qui seducebat vniuersum orbem, et facte sunt voces magne in celo dicentes: "Salus, honor et virtus."

Lectio secunda.
Erat in illa ciuitate quidam prediues nomine Garganus. Huius dum pecora per deuia montis latera pascerentur, contigit thaurum gregis consortia spernentem singulariter incedere et ad vltimum redeuntibus pecudibus domum non esse regressum.
℟ Stetit angelus iuxta aram templi habens thuribulum aureum in manu sua et data sunt ei incensa multa Et ascendit fumus aromatum de manu angeli in conspectu domini.
℣ Factum est silentium in celo et accepit angelus thuribulum et impleuit illud de igne altaris. Et ascendit fumus.

Lectio tertia.
Cum igitur dominus cum multitudine seruorum hunc requireret, inuenit tandem in vertice montis in foribus cuiusdam spelunce. Itaque ira permotus arrepto arcu appetit illum sagitta toxicata, que velut scilicet venti flamine retorta eum mox reuersa percussit.
℟ In conspectu gentium nolite metuere, vos enim in cordibus vestris adorate et timete dominum; Angelus enim dei vobiscum est.
℣ Preparate corda vestra domino et seruite illi soli. Angelus enim dei vobiscum.

In secundo nocturno
Ⱥ Michael, [814] preposite paradisi, quem honorificant angelorum ciues, intercede pro nobis ad dominum.
Psalmus Domini est terra b.ij.
Ⱥ Gloriosus apparuisti in conspectu domini, propterea decorem induit te dominus.
Psalmus Benedicam dominum c.iij.
Ⱥ Angelus archangelus Michael, dei nuncius pro animabus iustis suscipiendis.
Psalmus Qui habitat h.ij.
℣ Ascendit fumus aromatum.

Lectio quarta.
Turbati super hoc ciues consulunt episcopum, qui indicto ieiunio triduano quidnam esset nouit esse a deo querendum. Peracto igitur ieiunio archangelus Michael episcopum per visionem alloquitur dicens: "Scias hoc mea gestum voluntate."
℟ In conspectu angelorum psallam tibi et adorabo ad templum sanctum tuum Et confitebor nomini tuo, domine.
℣ Deus meus es tu et confitebor tibi, deus meus es tu et exaltabo te. Et confitebor.

Lectio quinta.
Ego enim sum Michael, qui locum hunc in terris incolere instituens hoc volui probare indicio me loci esse custodem. Hanc consuetudinem fecerunt ciues hic dominum precibus sanctumque deposcere Michaelem. Sed nec intra criptam intrare ausi pre foribus quotidie orationi vacabant.
℟ Hic est Michael archangelus, princeps militie angelorum, Cuius honor prestat beneficia populis et oratio perducit ad regna celorum.
℣ Archangele Christi, per gratiam, quam meruisti, deprecamur, vt per vnigenitum dominum nostrum eruas nos a laqueo mortis. Cuius honor.

Lectio sexta.
Interea pagani Sepontinos bello lacescere tentant, qui antistitis monitis triduo petunt inducias, vt triduano ieiunio liceret sancti Michaelis presidium implorare. Ecce autem ipsa nocte, que belli precesserat diem, adest Michael, antistitis preces dicit exauditas.
℟ Uenit Michael archangelus cum multidudine angelorum, cui tradidit deus animas sanctorum, Ut perducat eas in paradisum exultationis.
℣ Data est potestas archangelo Michaeli super animas iustorum. Ut perducat.

In tertio nocturno
Ⱥ Concussum est mare et contremuit terra, vbi archangelus Michael descendebat de celo.
Psalmus Cantate j f.ij.
Ⱥ Data sunt ei incensa multa, vt adoleret ea super altare aureum, quod est ante oculos domini.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.
Ⱥ Laudemus dominum, quem laudant angeli, cui cherubin et seraphin: "Sanctus, sanctus, sanctus," proclamant.
Psalmus [815 | xx.iij.] Benedic, anima j f.iiij.
℣ Michael, preposite.

Lectio septima. Secundum Mattheum 18.
In illo tempore: Accesserunt ad Iesum discipuli dicentes: "Quis, putas, maior est in regno celorum?" et reliqua.
Homilia beati Gregorij pape.
Percunctantibus discipulis, quis maior esset in regno celorum, statuto coram omnibus paruulo dominus ait: "Quicumque humiliauerit se sicut paruulus iste, hic maior est in regno celorum." Unde intelligimus, quod humilitate peruenitur ad regnum, simplicitate penetratur celum.
℟ Fidelis sermo et omni acceptione dignus Michael archangelus pugnauit cum diabolo, Gratia dei ille victor in celis resedit et ille hostis antiquus passus est ruinam magnam.
℣ Omnes fideles Christi, ad hanc solennitatem beati Michaelis deuoti concurrite. Gratia dei ille victor.

Lectio octaua.
Possumus etiam hic paruulum dominum nostrum Iesum accipere, qui cum sit magnus et laudabilis nimis et magnitudinis eius non est finis, vt nos excelsos faceret, paruulus natus est nobis.
℟ In tempore illo consurget Michael archangelus, qui stat pro filijs vestris, Et veniet tempus, quale non fuit ex eo, ex quo gentes esse ceperunt vsque ad tempus illud.
℣ Et in tempore illo saluabitur populus meus omnis, qui inuentus fuerit scriptus in libro vite. Et veniet tempus.

Lectio nona.
Nisi mei exemplo vos humiliaueritis, quia non veni ministrari sed ministrare, regnum celorum, quod humilibus est preparatum, introire non potestis. Si simplicitern389 quemlibet paruulum intelligamus, facile patet,n390 quia non solum ad humilitatem sed etiam ad simplicitatem seruandam hoc exemplo hortatur.
℟ Te sanctum dominum.
Psalmus Te deum.
℣ Adorate eum, omnes angeli eius. Audiuit.

In laudibus
Ⱥ
Dum preliaretur Michael archangelus cum dracone, audita est vox dicentium: "Salus deo nostro, alleluya."
Psalmus Dominus regnauit.
Ⱥ Dum committeret bellum draco cum Michaele archangelo, audita est vox milia milium dicentium: "Salus deo nostro."
Ⱥ Archangele Michael, constitui te principem super omnes animas suscipiendas.
Ⱥ Angeli domini, dominum benedicite ineternum.
Ⱥ Angeli, archangeli, throni et dominationes, principatus et potestates, virtutes celorum, laudate dominum de celis, alleluya.

Capitulum Apocalipsis j.
Significauit deus, que [816] oportet fieri cito, loquens per angelum seruo suo Ioanni, qui testimonium perhibuit verbo dei et testimonium Iesu Christi quecunque vidit.

Hymnus
Christe, sanctorum decus angelorum,
rector humani generis et rector,
nobis eternum tribue benignus
scandere celum.
Angelum pacis, Michael ad istam
celitus mitti rogitamus aulam,
nobis vt crebro veniente crescant
prospera cuncta.
Angelus fortis Gabriel, vt hostem
pellat antiquum, volitet ab alto,
sepius templum veniat ad istud
visere nostrum.
Angelum nobis medicum salutis
mitte de celis Raphael, vt omnes
sanet egrotos pariterque nostros
dirigat actus.
Hinc dei nostri genitrix Maria,
totus et nobis chorus angelorum
semper assistat, simul et beata
concio tota.
Prestet hoc nobis deitas beata
patris ac nati pariterque sancti
spiritus, cuius reboat in omni
gloria mundo. Amen.
℣ In conspectu angelorum.
Ⱥ Factum est silentium in celo, dum draco committeret bellum et Michael pugnauit cum eo et fecit victoriam, alleluya.
Psalmus Benedictus.

Ad tertiam
Capitulum Significauit.
℟ Stetit angelus Iuxta aram templi.
℣ Habens thuribulum aureum in manu sua. Iuxta.
℣ Ascendit fumus.

Ad sextam
Capitulum Apocalipsis xj.
Nunc facta est salus et virtus et regnum deo nostro et potestas Christi eius, quia proiectus est accusator fratrum nostrorum, qui accusabat illos ante conspectum dei nostri die ac nocte.
℟ Ascendit fumus aromatum In conspectu dei.
℣ De manu angeli. In.
℣ In conspectu.

Ad nonam
Capitulum Apocalipsis xij.
Proiectus est draco ille magnus, serpens antiquus, qui dicitur diabolus et sathanas, qui seducit vniuersum orbem et proiectus est in terram, et angeli eius cum eo in terram missi sunt.
℟ In conspectu angelorum Psallam tibi, deus meus.
℣ Adorabo ad templum sanctum tuum et confitebor nomini tuo. Psallam tibi.
℣ Michael archangele.

Ad secundas vesperas
Antiphone de laudibus
Psalmi Credidi. Letatus. Nisi dominus. Confitebor ij. Lauda, Hierusalem.
Capitulum Nunc facta est.
℟ Te sanctum dominum.
Hymnus Tibi, Christe.
℣ Stetit angelus.
Ⱥ Domine, deus Sabaoth, omnium dignitatum dispensator atque largitor, da nobis, famulis tuis, beati Michaelis [817 | xx.iiij.] archangeli omniumque sanctarum celestium virtutum semper tueri presidijs et eorum gloriam ad laudem tui sancti nominis venerantes, eorum gaudij fac esse participes.
Psalmus Magnificat.

COMMEMORATIO DE SANCTO HIERONYMO
Ⱥ Confessor domini b.iij.
℣ Amauit eum dominus.

Oratio
Deus, qui nobis per beatum Hieronymum, confessorem sacerdotemque tuum, scripture sancte veritatem et mystica sacramenta reuelare dignatus es, presta, quesumus, vt cuius natalicia colimus, eius semper et erudiamur doctrinis et meritis adiuuemur. Per.
Inuitatorium Adoremus Christum regem confessorum bb.v.

Lectio prima.
Hieronymus, Eusebij filius, Rome puer baptizatus, litteris Grecis ac Latinis et Hebraicis plenissime primum sub magisterio Donati eruditus monachorum vitam et habitum diu tenuit et semper virgo permanens in puritate mentis, in abstinentia corporis, omnibus post futuris eximia sanctitatis exempla reliquit.

Lectio secunda.
Quodam vero tempore, dum diligenter philosophorum gentilium libros legeret eique sermo incultus in libris propheticis non placeret, tanto subito correptus est febre, vt vitalis calor toto frigescente corpore tantum pectore palpitaret.

Lectio tertia.
Dum ergo eius exequie pararentur, subito ad tribunal raptus iudicis interrogatus, cuius conditionis esset, christianum se esse confitetur. At iudex, "Mentiris," inquit, "ciceronianus es, non christianus. Ubi enim est thesaurus tuus, ibi est cor tuum." Tunc Hieronymus obmutuit.

Lectio quarta.
Cum a ministris grauissime cesus inter verbera veniam precaretur, sancti angeli pro ipso ante iudicem prouoluti ei veniam impetrauerunt, vt si de cetero libros gentilium legeret, grauissime puniretur.

Lectio quinta.
In hoc ergo articulo deprehensus, dum se adhuc sub sacramento constringeret, repente reuixit lachrymis perfusus, liuentes scapule eius sunt inuente ex plagis, quas ante tribunal senserat. Porro libros gentilium de cetero nunquam legebat.

Lectio sexta.
Sanctus vero Hieronymus cronicam ab Eusebio, Cesariensi episcopo, compositam describens predicti magistri sui Donati meminit, ita dicens: "Uictorinus philosophus et Donatus grammaticus, preceptor meus, Rome insignes habentur."

Lectio septima. Secundum Lucam xj.
In illo tempore: Dicit Iesus discipulis suis: "Nemo accendit lucernam et in abscondito ponit," et reliqua.
Hic Donatus temporibus Constantini eiusdem principibus arcem [818] tenuisse sed beatus Hieronymus, felix eius discipulus, mutans magistrum feliciter a Donato transiuit ad Christum.

Lectio octaua.
A Christo igitur celesti sophia illustratus et multarum linguarum scientia sublimatus mundane sapientie figmenta deseruit et Bethleem Iude, vbi dominus natus est, vtilissimus dei ecclesie interpres incoluit.

Lectio nona.
Nam ibidem totam veteris ac noui testamenti seriem, sicut hactenus in ecclesia habetur, in Latinum sermonem transtulisse cognoscitur. Et ad beatum Damasum, vrbis Rome episcopum, atque ad religiosas virgines Paulam et Eustochium transtulisse legitur.
In euangelio Ⱥ Ad te clamantes.

Ad secundas vesperas
Super Magnificat Ⱥ Iste est, qui ante deum bb.vij.

COMMEMORATIO DE SANCTO REMIGIO CUM SOCIIS
Ⱥ Isti sunt viri sancti aa.viij.
℣ Letamini.

Oratio
Exaudi, quesumus, domine, populum tuum et sanctorum confessorum tuorum, Germani, Remigij, Uedasti antistitum solennia celebrantem et temporalis vite tribue pace gaudere et eternum reperire subsidium. Per.
Commemoratio solita.
Inuitatorium Adoremus dominum bb.7.
Hymnus Eterna Christi munera aa.viij.

Lectio prima.
Cum Wandali totam Franciam fere deuastassent, cuidam ceco oranti pro pace et obdormienti dictum est, quod matrona quedam Cilina nomine filium pareret Remigium nomine, qui gentem suam liberaret.
℟ Corpora sanctorum cum ceteris bb.viij.

Lectio secunda.
Quod cum euigilans nunciasset matrone predicte et illa non speraret se posse concipere propter senectutem viri et suam, dixit: "Cum ablactaueris puerum, perunges oculos meos de lacte tuo et recipiam visum, quo careo."
℟ Reddet deus ibidem.

Lectio tertia.
Puer igitur quam cito potuit reclusorium intrauit et post factus est archiepiscopus Remensis. Huius tempore Clodoueus, rex Francorum, ad fidem conuerti non potuit, donec cum Alemannis congressus voto fidei suscipiente se obligans hostes vicit. Cum autem ad baptismum venisset nec adesset, qui crisma deferret, subito columba de celo ampullam cum crismate rostro detulit.
℟ Sint lumbi vestri.
Ⱥ Sint lumbi.
Solita commemoratio.

DE SANCTO LEODEGARIO EPISCOPO ET MARTYRE
Ⱥ Iste sanctus aa.v.

Oratio
Sancti Leodegarij, martyris tui, domine, atque pontificis, nos tibi commendet oratio et sicut hunc diem eius gloriosa decorat passio, ita nos ipsius semper [819 | xx.v.] muniamur suffragio. Per.
Solita commemoratio.
Inuitatorium Regem martyrum.
Nocturna habeantur.

Lectio prima.
Cum enim sanctus Leodegarius episcopus et Hildericus, rex Francorum, die pasche ad missarum solennia celebranda conuenirent et malum seminarium odij simul haberent absconditum, instigator malorum accedens pontifici dixit.
℟ Hic est vere martyr aa.vj.

Lectio secunda.
"Obserua te," inquit, "sancte pontifex, quia transacta celebritate missarum a rege te scias interficiendum, quoniam semen nequam, quod in corde olim est seminatum, in hac nocte consummari est decretum."
℟ Hic est vir, qui non est.

Lectio tertia.
Quod audiens Leodegarius dissimulando distulit et se totum letum ostendit non pro magno ducens. Apparuit etiam vultu clarus et solennia missarum, que ceperat, honestissime consummauit. Sed communionem sanctam cum ipse rex accepisset, rex ad palacium abijt pransurus. Pontifex vero cum suis tractare cepit, quid in conflictu hoc debere agere. Qui tandem post multa tormenta et afflictiones capite truncatur et circa sepulturam eius medela prestatur languidis et indulgentia peccatorum.
℟ Miles Christi.
Ⱥ Nisi granum aa.vij.
Solita commemoratio.

DE SANCTO FRANCISCO
Ⱥ Iustum deduxit bb.v.

Oratio
Deus, qui ecclesiam tuam beati Francisci meritis, fetu noue prolis amplificas, tribue nobis, quesumus, ex eius imitatione terrena despicere et celestium donorum semper participatione gaudere. Per.
Inuitatorium Adoremus Christum regem.

Lectio prima.
Beatus Franciscus gratia dei preuentus non solum de mundialibus tenebris eductus est in lucem sed et perfectus in virtutibus. Necnon et pre‹c›lara crucis mysteria sibi sunt ostensa. Hic nimirum de vallis Spolitane partibus, ciuitate Assisij trahens originem primumque Ioannes vocatus a matre, dehinc Franciscus a patre, nominationis quidem paterne vocabulum tenuit sed rem materni nominis non reliquit.

Lectio secunda.
Licet enim inter vanos fuerit hominum filios iuuenili etate nutritus in vanis et post aliqualem noticiam litterarum lucratiuis mercationum deputatus negocijs, superno tamen sibi assistente presidio nec inter lasciuos iuuenes post carnis petulantiam abijt nec inter cupidos mercatores sperauit in pecunie thesauris.

Lectio tertia.
Egressus itaque semel ad meditandumn391 in agro, cum deambularet iuxta quandam ecclesiam [820] sancti Damiani, que minabatur pre nimia vetustate ruinam, eandem causa orationis ingreditur prostratusque ante imaginem crucifixi non modica in orando consolationis suauitate fuit repletus.

Lectio quarta.
Cumque lachrimosis oculis intenderet in dominicam crucem, vocem de ipsa ad se audit ter dicentem: "Francisce, vade, repara domum meam, que vt cernis, tota destruitur." Ad hanc primo perterritus, de hinc gaudio repletus ad perficiendum mandatum perrexit.

Lectio quinta.
Mox cunctis, vt potuit, pro Christi amore distractis ecclesie prefate sacerdoti pauperculo ad ipsius reparationem et pauperum vsum pecuniam obtulit et quod eum ad tempus secum morari permitteret, suppliciter requisiuit. Acqiescente autem illo de mora sed timore parentum recusante pecuniam contemptor in quandam fenestram pondus metalli proijciens abiectum velut puluerem vilipendit.

Lectio sexta.
Sentiens autem ex hoc aduersum se patris concitatum esse furorem, vt ire locum daret, aliquibus diebus in quadam occulta fouea ieiunans, orans et lachrymans latuit. Tandemque spirituali quadam repletus leticia ciuitatem constanter intrauit. Quem iuuenes cernentes facie squallidum, putantes a sensu alienatum luto platearum velut stulto insultant. Famulus autem domini nulla fractus iniuria vt surdus in omnibus pertransibat. Tandem omnibus resignatis nudum Christum ipse nudus sequitur.
Euangelium Confitebor tibi, pater et domine vt supra de sancto Mathia ii.ij.
Ⱥ Euge serue bone.

Ad secundas vesperas
Ⱥ Hodie mundo.

SANCTE FIDIS UIRGINIS ET MARTYRIS
Ⱥ Prudens et vigilans cc.j.

Oratio
Deus, qui beatam Fidem fidei virtute roborasti et virginitatis decore exornasti, tribue, quesumus, vt eius interuentu et a vicijs omnibus emundemur et a tua numquam dilectione separemur. Per.

Commemoratio de sancto Eskillo, episcopo et martyre.

Ad vesperas
Ⱥ Hic est vir, qui non est aa.v.
℣ Gloria et honore.

Oratio
Deus, qui beatum Eskillum, pontificem tuum, pro fidei dilatatione martyrium subire voluisti, presta, quesumus, vt omnes, qui eius implorant auxilium, petitionis sue celerem consequantur effectum. Per.
Solita commemoratio.

Inuitatorium Regem virginum.
Nocturna legantur.

Lectio prima.
Ciuitati Agennensi catholice fidei magistra sancta virgo Fides diuinitus est concessa, a cunabulis fide instructa est ab annis discretionis deum diligens et eundem publice predicans. Hec deo virginitatem consecrans et permanens in fidei constantia multis martyribus et fidelibus forma fuit et exemplum.
℟ Diffusa est.

Lectio secunda.
[821 | xx.vj.] Refertur itaque eius fides ad fidei persequutorem Diocletianum et suadetur ei, nisi vindicta sumatur, dijs offensis ex facili rem posse deperiri publicam. Sanius etiam esse, vt ipsa moriatur pro populo quam tota gens pereat eius sequens vestigia.
℟ Specie tua.

Lectio tertia.
Mittitur itaque ad eam comprehendendam immitis Dacianus, qui dei famulam diuersis tormentis afflictam tandem, vt igne consumatur et in craticula vexatur, in quatuor partes extenditur et sic satellitibus ministrantibus prunas hac illac in crate giratur ac voluitur et sic inter tormenta migrat ad dominum.
℟ Pulchra facie.
Ⱥ Accinxit fortitudine cc.j.
Solita commemoratio.

Commemoratio de sancto Eskillo.
Ⱥ Beatus vir N, talentorum aa.vij.

IN FESTO SANCTE BIRGITTE SPONSE CHRISTI
Ad primas vesperas
Ⱥ Rosa rorans bonitatem, stella stillans claritatem, Birgitta, vas gratie, rora celi pietatem, stilla vite puritatem in valle miserie.
Ⱥ Christus ductor, dulcis doctor, te dilexit, te direxit in etate tenera tuque mitis, virens vitis, profecisti et creuisti florens supra sidera.
Ⱥ Mentem mundans, fidem fundans amor cinxit et te vinxit in sancto proposito, tota decens, tota recens Christum amas, Christum clamas toto vite stadio.
Ⱥ Mundi fruens opibus, orta de nobilibus mundum contempsisti, viuens in coniugio pio morum studio pergis viam Christi.
Ⱥ Uiro tecum conuiuente sursum scandis tota mente et carnem mortificas, virum docens iter rectum et inducens ad profectum deo gaudens dedicas.

Capitulum Sapientie 7.
Optaui et datus est michi sensus et inuocaui et venit in me spiritus sapientie et preposui illam regnis et sedibus et diuitias, nichil esse dixi in comparatione illius.
℟ Regnum mundi cc.ij.

Hymnus
Ruine celi ciuium
festinat restauratio,
dum vocat ad co‹n›uiuium,
Iesus nostra redemptio.
Cum gratiarum copia
datur in cibum charitas,
qua iustis sacra studia
prestet beata trinitas.
Orant, laborant iugiter
ad summe pacis federa,
scandunt, pregustant dulciter
eterna Christi munera.
Sancta ferunt suspiria,
languent amore patrie,
dat vires contra vicia
magne deus clementie.
Doctrinis sacris resonant
et predicant celestia,
voces diuersas intonant,
fantur dei magnalia.
Huius Birgitta floruit
conuiuij virtutibus,
Christo coniungi meruit,
exultet celum laudibus.
Tu esto nostrum gaudium
per Birgitte suffragia,
qui es futurus premium
per cuncta semper secula. Amen.
℣ Diffusa est gratia in labijs.
Ⱥ [822] Ministrans pauperibus, nudis et debilibus Christum induisti, quem timendo iugiter et amando dulciter sponsum concupisti, iam sinu sponsi frueris, opem deposce miseris, dulcis sponsa Christi.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui ecclesiam tuam per beatam Birgittam sacris illuminare dignatus es consilijs et doctrinis, concede propicius eius intercessione, vt que pro nostris purgandis excessibus clementer reuelasti, deuotis mentibus exequamur. Per.

Commemoratio de sancto Marco.
Ⱥ A progenie bb.3.

Oratio
Exaudi, quesumus, domine, preces nostras et interueniente beato Marco, confessore tuo atque pontifice, supplicationes nostras placatus intende. Per.

Commemoratio de martyribus
Ⱥ Gaudent in celis aa.8.

Oratio
Sanctorum tuorum nos, quesumus, domine, Marcelli et Appulei beata merita prosequantur et tuo semper faciant amore feruentes. Per.

Inuitatorium Deum patrem veneremur pro Birgitte gloria, Ut cum Christo coronemur per eius suffragia.
Psalmus Uenite.

Hymnus
Signum magnum apparuit,
amicta sole femina,
solem, quo sponsa claruit,
celi sequuntur agmina.
Nam Christum solem induit
per pietatis opera,
mens, cuius pura placuit
fide, transcendens sidera.
Calore solis floruit
in spiritus dulcedine
et radijs resplenduit
virtutum stans in culmine.
Ipsam decor operuit
par solis pulchritudini,
per quam Christus aperuit
dogma salutis homini.
Celesti luce radiat
scribens Christi mysteria,
vt populus peniteat,
est verbi dei nuncia.
Tu esto.

In primo nocturno
Ⱥ Docetur velut filia per Christum perque virginem, cum qua vite decentia sponse gerat imaginem.
Psalmus Domine dominus noster.
Ⱥ In virginali thalamo, qui se carne precinxit, in huius sponse calamo mysteria depinxit.
Psalmus Celi enarrant.
Ⱥ Dei suauis spiritus, dum celitus inundat, ex ore sponse veritas et bonitas redundat.
Psalmus Domini est terra.
℣ Diffusa est gratia.

Lectio prima.
Beata Birgitta nobilis genere sed nobilior moribus potentes et secundum seculi dignitatem progenitores excelsos habens in iustificationibus domini feruentes et peregrinos labores ad terram sanctam et alia loca sanctorum deuota animi alacritate et deo magnam reuerentiam suis temporibus exhibentes in huius mundi tenebras velut quedam celestis aurora processit ex sanctorum regum progenie.
℟ Hec sursum rapta spiritu vidit mentis intuitu Iesum cum sanctis stantem, qui mundi scelus aperit Et se contemptum asserit de suis exulantem.
℣ Lux venit in mundum et dilexerunt homines magis [823 | xx.vij.] tenebras quam lucem. Et se.

Lectio secunda.
Cum matris vtero gestaretur in naufragio multis submersis, ipsa diuinitus preseruatur. Nocte sequente audit vocem dicentem: "Saluata es propter bonum, quod in vtero gestas. Ideo nutri illud cum charitate dei, quia tibi a deo donatum est."
℟ Astans dei iudicijs vidit quantis supplicijs impij mactantur; Quam grauis est purgatio, quam horrens est dannatio, tormenta testantur.
℣ Cum exarserit in breui ira eius, beati omnes, qui confidunt in ea. Quam.

Lectio tertia.
Sacerdos quidam parrochialis vite beate vicinus domui parentum eius inter orationes suas ipsa nocte natiuitatis eius vidit nubem lucidam et in nube sedentem virginem habentem librum in manu sua. Cui admiranti vox diuinitus dixit: "Nata est Birgero filia, cuius vox audietur per mundum."
℟ Ardenti desiderio pro populi suffragio peccantis dum anhelat, Quam grauia sunt vicia, quam grata dat remedia, Christus ei reuelat.
℣ Loquetur pacem in plebem suam et in eos, qui conuertuntur ad cor. Quam.

In secundo nocturno
Ⱥ Maria sponse reserat, quod in matre perfecta sine peccato fuerat originis concepta.
Psalmus Eructauit c.viij.
Ⱥ Pandit, que delectatio matrem Annam replebat, sue felix infusio dum anime fiebat.
Psalmus Deus noster refugium d.j.
Ⱥ Nunquam sensit contagium Maria sed sublimium virtutum gessit lilium pre ceteris mortalium.
Psalmus Fundamenta e.viij.
℣ Specie tua.

Lectio quarta.
Profecit ab infantia etate et gratia deo prouidente. In septimo anno vidit in spiritu circa lectum altare et dominam fulgidam super illud sedentem, habentem in manu coronam et sibi dicentem: "Birgitta, veni." Cui accurrenti domina dixit: "Uisne habere coronam istam," et imposuit capiti eius, ita quod sensit quasi circulum corone tangentis caput suum, et sic disparuit sed nunquam a memoria recessit.
℟ Maria, virgo paruula, Christum nasci de virgine per prophetas instructa tota mentis dulcedine Eius optauit famula, quod fieret innupta.
℣ Desiderium anime eius tribuisti ei, domine, in benedictionibus dulcedinis. Eius.

Lectio quinta.
In decimo anno audiuit de passione predicantem et pia mentis auiditate degustans. Nocte sequente vidit Christum quasi eadem hora crucifixum et dicentem: "Taliter plagatus sum." Respondit: "O domine, quis fecit tibi istud?" "Illi, qui me contemnunt et negligunt charitatem meam." Ex hoc tam ardenter affecta fuit ad passionem Christi, vt raro sine lachrymis penarum eius recordari posset.
℟ Ancille ministerium grato feruore spiritus dum humilis affectat, [824] Illuxit ei celitus et dei patris filium in vtero receptat.
℣ Cibauit eam dominus pane, vite et intellectus. Illuxit.

Lectio sexta.
Nocte quadam honorabilis domina matertera eius, sub cuius cura iam matre defuncta degebat, ingressa latenter cubiculum virginum inuenit Birgittam nudam flexis genibus stantem ante lectum suum cum lachrimis orantem. Que suspicata leuitatem virginis iussit afferri virgam. Quam cum extendisset super dorsum eius, comminuta est in paruas particulas, ita quod valde miraretur.
℟ In excessiuo gaudio iam nato dulci filio virgo mater exultat, Dum videt membra tenera, per que transibunt vulnera, dolor cordi resultat.
℣ Abscondisti hec a sapientibus et prudentibus et reuelasti ea paruulis. Dum.

In tertio nocturno
Ⱥ Ut doctrix euangelij de nouo mater dei suam totamque filij vitam demonstrat ei.
Psalmus Cantate j f.ij.
Ⱥ Ad finem a principio Christus penas expressit et consumato prelio quam debilis decessit.
Psalmus Dominus regnauit, exultet.
Ⱥ Quam forti vehementia dolor eam transfixit, dum mortem et obprobria Christi vidit, edixit.
Psalmus Cantate ij f.iij.
℣ Adiuuabit eam.

Lectio septima. Secundum Lucam ix.
In illo tempore: Exultauit Iesus in spiritu sancto, et reliqua.
Dixit matertera eius ad eam: "Quid fecisti? Numquid docuerunt te mulieres aliquas fallaces orationes." Respondit cum lachrymis: "Non, domina mea, sed surrexi de lecto, vt laudarem eum, qui michi in adiutorium semper presto est." Et interrogata, quis esset, "Ille," inquit, "crucifixus, quem vidi." Ex illa die cepit eam matertera feruentius diligere et venerari.
℟ Uicissim sanctis loquitur et colloquens assequitur mellifluam doctrinam, peruersos mores arguunt Et christianis consulit virtutum medicinam.
℣ Nequando irascatur dominus et pereant de via iusta. Et.

Lectio octaua.
Desponsabatur per parentes cuidam nobili Ulfoni iuueni, filio principis Nericie, ipse decem octo annorum, ipsa autem tredecim. Concordi autem voluntate annum continuum et vltra a concubitu abstinuerunt. Ipsaque, quam a primis infantie cunabulis gratia dei perfuderat, diuine dilectionis calore succensa sursum totis desiderijs ferebatur ad deum et feruentissime cepit celestia meditari.
℟ Pro dogmate fidelium tam frequens reuelatio est mentibus legentium stupor et ammiratio, sponse decus eximium Fameque diuulgatio.
℣ Immortalis est enim memoria illius, quia et apud deum nota est et apud homines. Fameque.

Lectio nona.
[825 | xx.viij.] Maritus autem eius cum esset strennuus et potens in consilio regis precipuus, videns tante mulieris sibi date diuinitus virtutum excellentiam ammirans delectabatur in operibus ipsius beatis et spretis mundanis honoribus a curia regis se penitus abstraxit. Et ab ipsa vxore beata horas beatissime virginis Marie legere didicit.
℟ Regnum mundi cc.ij.
℣ Audi, filia.

Ad laudes
Ⱥ
Post mortem viri penitus sponso Christo subiecta hec Romam iuxta spiritus preceptum est profecta.
Psalmus Dominus regnauit.
Ⱥ Illic sue sublimiter vite virtus ascendit odorque fame dulciter se populis extendit.
Ⱥ Loca sanctorum adijt quam plurima dum vixit, iter totum, quod transijt, Christus ei predixit.
Ⱥ Feruens amore fortiter etati non pepercit, Hierusalem hilariter et Bethleem perrexit.
Ⱥ Marie partus seriem cum Bethleem venisset, sponsa vidit per ordinem tunc velut peperisset.
Capitulum Optaui.

Hymnus
Ocelebre conuiuium,
in cuius refectorijs
electi desiderium
implent et sunt in solijs.
Gaudent et laudant pariter
cum optimis spiritibus,
fulgent, astant solenniter
in regijs honoribus.
Illic diuina visio
in maiestatis gloria
sanctorum est refectio
perfectaque leticia.
In huius regni gaudio
Birgitta nunc feliciter
coniuncta dei filio
triumphat eternaliter.
Tu esto nostrum.
℣ Elegit eam.
Ⱥ In sancte vite studio mundi decurso stadio languens sponsum desiderat, sponsus iocundus properat blando placans sermone: "Ueni, predulcis filia, gratia virtutum lilia portans in sponsi gremium gustabis dulce premium, perpetue corone."
Psalmus Benedictus.

Commemoratio de sancto Marco.
Ⱥ Cum esset summus bb.v.

Commemoratio de martyribus.
Ⱥ Martyres sancti bb.ij.
Capitula ad horas vt in festo sancte Marie Magdalene pp.vj. et vij.
Ⱥ O deum ineffabilem, qui sponse vitam humilem arris ditauit optimis et nunc in celo maximis honoribus delectat, ipsam magnis miraculis exaltans hic in populis de mundi nos turbinibus ereptos celi ciuibus eius prece connectat.
Psalmus Magnificat.

Commemoratio de sancto Demetrio.
Ⱥ Iste sanctus aa.v.

Oratio
Deus, qui nos beati Demetrij, martyris tui, meritis et intercessione letificas, concede propicius, vt qui eius beneficia poscimus, dono tue gratie consequamur. Per.
Solita commemoratio.
Inuitatorium Regem martyrum.

Lectio de communi.
℟ Iustus vt palma. Iustum deduxit. Posuit dominus.
In euangelio Ⱥ Beatus vir, qui inuentus aa.7.
Psalmus Benedictus.

DE SANCTO DIONYSIO ET SOCIIS EIUS
Ad primas vesperas
Super psalmos diei Ⱥ Sanctus Dionysius qui tradente beato Clemente, Petri apostoli successore, verbi diuini [826] semina gentibus eroganda susceperat.
℟ Hi sancti viri a beati Dionysij nunquam sustinuerunt abesse presentia, quos in vnum interrogatio percussoris inuenit, Interrogati verum et vnum in trinitate dominum confitentur.
℣ Terrore subiuncto multisque afflicti iniurijs et supplicijs macerati. Interrogati.
Hymnus Sanctorum meritis aa.8.
℣ Letamini.
Ⱥ Insigne preconium alme tue nobilitatis consona voce collaudantes, verbo supplici prosequamur: "Aue inclite martyr, angelorum consors, apostolorum socius, prophetarum conciuis et martyrum coheres, sancte Dionysi cum socijs tuis, intercede pro nostra omniumque salute."

Oratio
Deus, qui hodiernam diem martyrum tuorum Dionysij, Rustici et Eleutherij passione decorasti, presta, quesumus, vt eorum suffragia apud te sentiamus in celis, quorum solennia veneramur in terris. Per.
Inuitatorium Regem regum dominum venite, adoremus, Quia ipse est corona sanctorum martyrum.
Psalmus Uenite.

In primo nocturno
Ⱥ Sanctus Dionysius tradente beato Clemente, Petri apostoli successore, verbi diuini semina gentibus eroganda suscepit.
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Quo amplius gentilitatis feruere cognouit errorem, illuc intrepidus et calore fidei armatus accessit et Parisius domino ducente peruenit.
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Non veritus incredule gentis expetere feritatem, quia virtutem suam preteritarum penarum recordatio roborabat.
Psalmus Cum inuocarem.
℣ Letamini.

Lectio prima.
Cum Paulus apostolus apud Athenas predicaret et singula deorum altaria perlustraret, inter cetera reperit vnum altare, cui erat titulus superscriptus Ignoto deo. Et ait ad Dionysium Ariopagitam: "Quis est iste deus ignotus?" Ad quem Dionysius: "Adhuc," inquit, "non est demonstratus inter deos sed est incognitus nobis et seculo venturus futuro."
℟ Post passionem domini vniuersis gentibus predicatio profutura successit, Ita vt fide crescente multi mererentur fieri confessores, quos catholica postmodum gaudet ecclesia promeruisse martyres.
℣ Qui cum imminere suas cernerent passiones, que domino Iesu Christo docenten392 didicerant, repleti spiritus sancti gratia docuerunt. Ita vt fide.

Lectio secunda.
Ipse enim est deus, qui regnaturus est in celo et in terra, et regni eius non erit finis. Tunc ait Paulus: "Quid vobis videtur? Homo erit an spiritus?" Dionysius respondit: "Uerus deus et verus homo et ipse renouaturus est mundum." Et ait Paulus: "Illum deum predico vobis, quem incognitum appellatis."
℟ Gratias tibi, domine, qui infestantis inimici iacula prestitisti [827 | yy.j.] probationem fidelium tuorum esse et non vulnera sed talem tuis martyribus tribuis pro labore mercedem, Ut nullum tuorum fuisse gaudeat hostis imbellem.
℣ Quinimmo perpetuum eis largiris triumphum, vt ecclesie tue semper sint in exemplum. Ut nullum.

Lectio tertia.
Et sic cepit eis predicare de incarnatione et passione ac resurrectione domini. Tunc Dionysius videns hominem prius cecum, quem Paulus illuminauerat, statim cum vxore sua et domo baptizari se fecit.
℟ Beatissimus Dionysius, Christi martyr, tradente beato Clemente eroganda gentibus semina diuina suscepit Et quo amplius gentilitatis errorem feruere congnouit, illuc intrepidus et calore fidei armatus accessit.
℣ Et Parisius domino ducente peruenit non veritus incredule gentis expetere feritatem. Et quo.

In secundo nocturno
Ⱥ Ecclesia illisque nondum in locis erat et populus ille nouam construxit ac officio seruientium clericorum ex more constituit probatasque personas honore secundi ordinis ampliauit.
Psalmus Uerba mea c.v.
Ⱥ Cinctus ergo fide et misericordiam anteponens paulatim sociabat deo, quos diabolo subtrahebat.
Psalmus Domine dominus noster a.ij.
Ⱥ Tantas per illum dominus dignabatur exercere virtutes, vt rebellium corda non minus miraculis quam predicationibus obtineret.
Psalmus Conserua a.4.
℣ Exultent iusti.

Lectio quarta.
A Paulo autem per triennium instructus Atheniensis episcopus ordinatus ipsam ciuitatem et maximam partem patrie ad Christum conuertit. Ueniens autem Romam post passionem apostolorum a sancto Clemente directus in Franciam cum Rustico presbitero et Eleutherio diacono ad vrbem Parisiensem, vbi potissimum colebatur idolum, properabant.
℟ Tantas per illum dominus dignabatur exercere virtutes, Ut rebellium corda non minus miraculis quam predicationibus obtineret.
℣ In quo lux celestis gratie ineffabiliter radiabat. Ut rebellium.

Lectio quinta.
Post multorum itaque conuersionem fabricata est ecclesia. Tanta in eo celestis gratia emicuit, quod cum sepissime ad procurationem pontificum idolorum plebs cum armis ad perdendum eum congregatim confluxerant, mox illo viso aut omni feritate deposita se prosternebant aut nimio pauore soluti ab eius presentia fugiebant.
℟ Dum sacrum mysterium sanctus Dionysius celebraret in carcere, apparuit ei dominus Iesus Christus cum multitudine angelorum Dansque illi sancta dixit: "Accipe hoc, chare meus, quod mox complebo tibi vna cum patre meo."
℣ Mecum enim est maxima merces tua et his, qui audierint te salus in regno meo. Dansque illi.

Lectio sexta.
[828] Diabolus vero hoc videns Domicianum ad hoc commouit, vt vbicumque christianus aliquis reperiretur, aut sacrificaret idolis aut exquisitis supplicijs interiret. Prefectus igitur Fescenninus Parisius contra christianos directus beatum Dionysium populo predicantem inuenit statimque captum, colaphizatum, consputum, derisum et loris durissimis ligatum cum sanctis Rustico et Eleutherio sibi presentari precepit.
℟ Mecum enim est maxima merces tua et his, qui audierunt te, salus in regno meo; Nunc facies fortiter et erit nomen tuum in laude.
℣ Dilectio et benignitas, quam habes, semper pro quibuscumque petieris, impetrabis. Nunc.

In tertio nocturno
Ⱥ Dum sacrum mysterium beatus Dionysius celebraret in carcere, apparuit ei cum multitudine angelorum dominus Iesus Christus.
Psalmus Domini est terra b.ij.
Ⱥ Dansque illi sancta dixit: "Accipe hoc, chare meus, quod mox complebo tibi vna cum patre meo."
Psalmus Beati, quorum c.ij.
Ⱥ Ad hanc vocem Christi martyres Dionysius, Rusticus et Eleutherius in agonia roborati post nimia tormenta gloriosum martyrium compleuerunt.
Psalmus Te decet d.vij.
℣ Mirabilis deus.

Lectio septima. Secundum Matheum x.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Ecce ego mitto vos sicut oues in medio luporum," et reliqua.
Cunque ad turpissima Fescennini conuicia innocenter et pie sanctus Dionysius cum socijs responderet: "Ecce quedam matrona nobilis virum suum a magis illis seductum improbe querebatur."
℟ Adest namque beati Dionysij sacratissima dies, in qua triumphans agonem expleuit Et coronam victorie accipere meruit de manu domini.
℣ Quem dominus post apostolos sic honorauit, vt omnem Galliam eius apostolatu insigniret, quique eam suo sanguine consecrauit. Et coronam.

Lectio octaua.
Qui statim quesitus et adductus ad primam fidei confessionem occisus est. Sancti vero grauissime flagellati in carcere detruduntur. Die vero sequente post multa tormenta superata Dionysius cum socijs suis et multis fidelibus carceri mancipatur.
℟ Beatus Dionysius, Rusticus et Eleutherius in hac ergo fidei constantia permanentesm, Reddentes terre corpora beatas celo animas cum gaudio intulerunt.
℣ Beatorum anime sanctorum Dionysij, Rustici et Eleutherij relictis glebis sequuti sunt redemptorem. Reddentes.

Lectio nona.
Ubi post multam populi exhortationem dum ipse missam ad communicandum populum celebraret, apparuit ei dominus cum immenso lumine et accipiens panem sanctum dedit ei dicens: "Accipe hoc, chare meus, quia [829 | yy.ij.] mecum est maxima merces tua."
℟ Uir inclitus Dionysius, martyr domini preciosus, succensus igne diuini amoris constanter sustinuit supplicia passionis Et per immanitatem tormentorum peruenit ad societatem angelorum.
℣ Cuius intercessio nobis obtineat veniam, qui per tormenta passionis eternam meruit palmam et sempiternam coronam. Et per.
Psalmus Te deum.
℣ Iustorum anime.

Ad laudes
Ⱥ
Hi sancti viri a beati Dionysij nunquam sustinuerunt abesse presentia, quos in vnum interrogatio percussoris inuenit.
Psalmus Dominus regnauit.
Ⱥ In hac fidei ergo constantia permanentes, reddentes terre corpora beatas celo animas intulerunt.
Ⱥ Tali nanque ad dominum meruerunt professione migrare, vt amputatis capitibus adhuc putaretur lingua palpitans dominum confiteri.
Ⱥ Beata nimium et deo nostro grata societas, inter quos nec primus alter esse potuit nec tertius sed trinitatem confitentes trino meruerunt decorari martyrio.
Ⱥ Et facta est comes multitudo celestis exercitus exanimi corporis beati Dionysij caput proprium deportantis, laudans deum et dicens: "Gloria tibi, domine."
Ⱥ Adest nanque beati Dionysij sacratissima dies, in qua triumphans agonem expleuit et coronam victorie accipere meruit de manu domini.
Psalmus Benedictus.

Ad vesperas
Ⱥ O beate Dionysi, magna est fides tua, intercede pro nobis ad dominum deum nostrum, vt qui qualitate tibi sumus dissimiles, sua gratia largiente faciat esse consortes.
Psalmus Magnificat.

COMMEMORATIO DE MARTYRIBUS
Ⱥ Isti sunt sancti aa.8.
℣ Exultent iusti in conspectu.

Oratio
Deus, qui hodiernam diem beatorum martyrum tuorum Gereonis, Uictoris, Mallusij, Cassij atque Florentij sociorumque eorum passione fidelibus tuis venerabilem prebuisti, presta, quesumus, vt sicut eos per triumphum martyrij ad superna celorum gaudia transtulisti, ita et nobis premia largiaris eterna. Per.
Commemoratio solita.
Inuitatorium Regem martyrum.

Lectio prima.
Thebeorum martyrum sanctissimam legionem iustum est festiuis extollere laudibus, quos a fide Christi nec persequutio separauit nec gladius. Maximiano enim in Galliam profecto in eius auxilium hec inuitatur legio, vocantur et veniut.
℟ Tradiderunt corpora.

Lectio secunda.
Sed dant dextras, vt pro republica arcius decertent contra hostes, edictis obsequuntur imperatorijs, contra religionis edictum nullum agnoscunt imperatorem, pro imperatore ferro, pro deo fide decertent.
℟ Hec est vera fraternitas.

Lectio tertia.
[830] Exijt edictum a Cesare pro felici impetrando successu dijs impendi debere libamina. Ad quod dum celebris indicitur festiuitas et Mauricius cum suisn393 sacrificia despicit, litare ipse nolens ipse cum Gereone et socijs litatur.
℟ Iusti in perpetuum.
Ⱥ Absterget.

IN FESTO RELIQUIARUM
Ad primas vesperas
Ⱥ Istorum est enim regnum celorum, qui contempserunt vitam mundi et peruenerunt ad premia regni et lauerunt stolas suas in sanguine agni.
Psalmus Omnia laudate.
Ⱥ Sanctum est verum lumen et admirabile ministrans lucem his, qui permanserunt in agone certaminis, recipiunt ab ipso splendorem sempiternum, in quo assidue felices letantur.
Ⱥ Fulgebunt iusti et tanquam scintille in arundineto discurrent, iudicabunt nationes et regnabunt ineternum.
Ⱥ Isti sunt viri sancti, quos elegit dominus in charitate non ficta et dedit illis gloriam sempiternam, quorum doctrina fulget ecclesia vt sol et luna, alleluya.
Ⱥ Estote fortes in bello et pugnate cum antiquo serpente et accipietis regnum eternum, dicit dominus.

Capitulum Sapientie v.
Iusti autem in perpetuum viuent et apud dominum est merces eorum et cogitatio eorum apud altissimum.
℟ Iusti in perpetuum bb.j.
Hymnus Sanctorum meritis aa.viij.
℣ Hi sunt, quos.
℣ Te, summa deitas.
℣ Letamini in domino.
Ⱥ Preciosi sancti dei, quorum reliquie hic continentur, succurrite nobis nunc et ante deum.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Propiciare nobis, quesumus, domine, famulis tuis per sancti Olaui regis et martyris tui et aliorum omnium, quorum reliquie hic et in vniuersali continentur ecclesia, merita gloriosa, vt eorum pia intercessione ab omnibus semper protegamur aduersis. Per.
Inuitatorium Mirabilem deum aa.8.
Hymnus Eterna Christi munera atque sanctorum gloria vt supra de apostolis aa.ij.

In primo nocturno
Ⱥ Secus decursus et cetera Predicantes et cetera.
Ⱥ Filij hominum.
℣ Letamini quere supra de martyribus aa.viij.

Lectio prima.
Hodie, dilectissimi, festiuitatem reliquiarum omnium sanctorum in hac sancta basilica requiescentium sub vna solennitatis leticia celebramus, quam venerabilis pater Siguardus,n394 octauus huius ecclesie archiepiscopus, sinodaliter constituit, vt tertio idus Octobris cum duplici festo celebriter teneatur. Quorum patrocinijs terra letatur, quorum triumphis ecclesia sancta coronatur, quorum confessio quanto in passione fortior, tanto est ditior in honore. Contumelias, crucem et mortem non timuerunt sed exemplo capitis domini Iesu non resistere sed perferre optauerunt.
℟ Absterget deus bb.j.

Lectio secunda.
[831 | yy.iij.] O, vere beata mater ecclesia, quam sic honor diuine dignationis illuminat, quam Uincentium gloriosus martyrum sanguis exornat, quam inuiolate confessionis candida induit virginitas, quod floribus eius nec rose nec lilia desunt. Certent nunc, karissimi, singuli vtriusque honoris amplissimam accipere dignitatem.
℟ Corpora sanctorum bb.8.

Lectio tertia.
Coronas vel de virginitate candidas vel de passione purpureas. In celestibus castris pax et acies habent flores suos, quibus milites Christi gloriantur. Dei enim ineffabilis et inmensa bonitas etiam hoc prouidit, vt labores hic cito finirentur, meritorum vero premia sine fine durarent. Non sunt enim secundum apostolum condigne passiones huius temporis ad futuram gloriam, que reuelabitur in nobis.
℟ Iusti in perpetuum bb.j.

In secundo nocturno
Ⱥ Domine, qui operati sunt iustitiam, habitabunt in tabernaculo tuo, requiescent in monte sancto tuo.
Psalmus Domine, quis.
Ⱥ Sanctis, qui in terra sunt eius, mirificauit omnes voluntates meas inter illos.
Psalmus Conserua.
Ⱥ Hec est generatio querentium dominum, querentium faciem dei Iacob.
Psalmus Domini est terra.
℣ Exultent iusti.

Lectio quarta.
Ergo agite nunc, fratres, aggrediamur iter vite, reuertamur ad ciuitatem celestem, in qua scripti sumus et ciues decreti. Non simus hospites et aduene, sed ciues sanctorum et domestici dei, etiam illius heredes, coheredes autem Christi. Huius vrbis ianuas aperiat fortitudo et fiducia latum prebebit ingressum. Dicitur enim de ea, quod aufugiet ibi dolor et tristicia et gemitus.
℟ Sancti mei, qui in isto bb.ij.

Lectio quinta.
Quid hac vita beatius, vbi non est paupertatis metus, non egritudinis imbecillitas? Nemo ibi leditur, irascitur nemo, inuidet nemo. Cupiditas nulla exardescit, nulla honoris pulsation395 aut potestatis ambitio. Nullus est diaboli ibi metus, insidie demonum nulle, terror Geenne procul. Ibi mors neque corporis erit, neque anime sed immortalitatis munere vita iocunda.
℟ Propter testamentum bb.ij.

Lectio sexta.
Nulla erit tunc discordia sed cuncta consona, cuncta conuenientia, quia omnium sanctorum erit vna concordia. Pacem et leticiam continet, tranquilla sunt omnia et quieta, iugis splendor non iste, qui nunc est, sed tanto clarior, quanto felicior. Quia ciuitas illa, vt legitur, non eget lumine solis sed deus omnipotens illuminabit eam et lucerna eius est agnus. Ubi sancti fulgebunt vt stelle in perpetuas eternitates et sicut splendor firmamenti, qui ad iusticiam erudiunt multos.
℟ Iustorum anime aa.viij.

[832] In tertio nocturno
Ⱥ Absterget deus omnem lachrimam ab oculis sanctorum et iam non erit amplius neque luctus neque clamor sed nec vllus dolor, quoniam priora transierunt, alleluya.
Psalmus Benedicam c.iij.
Ⱥ Uestri capilli capitis omnes numerati sunt, nolite timere, multis passeribus meliores estis vos.
Psalmus Exaudi, deus, deprecationem d.v.
Ⱥ Beati, quos elegisti, domine, habitabunt in atrijs tuis, etenim clamabunt et hymnum dicent.
Psalmus Te decet d.vij.
℣ Mirabilis deus.

Lectio septima.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Sint lumbi vestri," et cetera quere in communi bb.8.
℟ Isti sunt viri sancti, quos elegit bb.ij.
℟ Fulgebunt iusti aa.3.
℟ Sint lumbi bb.7.
Psalmus Te deum.
℣ Iusti autem in perpetuum.

Ad laudes
Ⱥ
Iustorum anime in manu dei sunt et non tanget illos tormentum mortis, in pace sunt ea, que possident.
Ⱥ Dabo sanctis meis locum nominatum in regno patris mei, dicit dominus.
Ⱥ In celesti regno sanctorum habitatio est et in eternum requies eorum.
Ⱥ Sancti spiritus et anime iustorum, hymnum dicite deo ineternum.
Ⱥ Corpora sanctorum in pace sepulta sunt et viuent nomina eorum ineternum.
Capitulum Iusti autem vt supra in vesperis.
Hymnus Rex gloriose bb.2.
℣ Exultabunt.
In euangelio Ⱥ Sint lumbi vestri bb.8.

Ad horas diurnales antiphone de laudibus.

Ad tertiam
Capitulum Iusti autem in perpetuum bb.8.
℟ Letamini.
℣ Exultent iusti.

Ad sextam
Capitulum Romanorum viij.
Scimus, quoniam diligentibus deum omnia cooperantur in bonum, his, qui secundum propositum vocati sunt sancti in Christo Iesu, domino nostro.

Ad nonam
Capitulum
Sapientiam sanctorum narrant omnes populi et laudem eorum pronunciat omnis ecclesia sanctorum.

Ad vesperas
Antiphone de laudibus.
Psalmi Dixit dominus. Beatus vir. Laudate. In conuertendo. Sepe expugnauerunt g.v.
Capitulum Iusti autem.
℟ Sint lumbi.
℣ Letamini.
Ⱥ Insignium virorum bb.2.

IN FESTO SANCTI CALIXTI EPISCOPI ET MARTYRIS
Ⱥ Hic est vir, qui non est aa.v.

Oratio
Deus, qui conspicis nos ex nostra infirmitate deficere, ad amorem tuum per sanctorum tuorum exempla misericorditer restaura. Per.
Commemoratio solita.
Inuitatorium Iustus florebit.
Lectio de communi.
℟ primum Hic est vere martyr.
℟ secundum Hic est vir, qui non est.
℟ tertium Miles Christi aa.v.
Ⱥ Hic est vir, qui inuentus est.

SANCTE MARTHE HOSPITE CHRISTI, UIRGINIS NON MARTYRIS
Ⱥ Prudens et vigilans cc.j. cum oratione Exaudi nos, deus cc.iij.
Inuitatorium Regem regum dominum et cetera. Ipse est corona sanctarum virginum aa.8.

Lectio prima.
Uenerabili hospite saluatoris post diuturnos labores sepultura insignis parabatur ad propriam eius, quam pontifices dedicauerunt, basilicam. Die dominico hora tertia congregati omnes, vt corpus sanctum congruo loco reconderent, pridie kalendas Augusti. Apparuit Christus sancto Frontino episcopo dicens: "Ueni, fili, imple, quod promisisti, exequijs Marthe hospite mee te affut‹u›rum." Christus capiti, presul [833 | yy.iiij.] pedibus astantes. Sequitur eos vnus de clericis querens a domino, qui essent. Cui dominus nichil respondit. Sed codicem, quem tenebat, dedit illi moxque euanuit.
℟ Diffusa.

Lectio secunda.
Clericus codicem cunctis ostendit, in quo scriptum erat: "In memoria eterna erit Martha, hospita Christi ab auditione mala non timebit." Dixit autem beatus Frontinus ad suos: "Mittite, qui annulum nostrum et cirothecas criseas referat, quas in manu sacriste posui, dum corpus sanctum in mausoleo cum saluatore composuimus." Et omnia cum ammiratione magna recepit.
℟ Specie tua.

Lectio tertia.
In basilica vero Marthe beatissime a die dormitionis eius miracula sine numero contigerunt, cecis, mutis, claudis, paraliticis, aridis, leprosis, demoniacis varijsque passionibus fatigatis sanitates omnimode prouenerunt ad laudem dei omnipotentis.
℟ Pulchra facie cc.j.
Ad Benedictus Ⱥ Simile est regnum celorum homini negotiatori.

SANCTI LUCE EUANGELISTE
Ⱥ Conspicit in celis aa.4.

Collecta
Interueniat pro nobis, quesumus, domine, sanctus tuus Lucas euangelista, qui crucis mortificationem iugiter in suo corpore pro tui nominis honore portauit. Per.

Commemoratio de sancto Iusto.
Ⱥ Sancti martyres aa.5.

Oratio
Deus, qui beato Iusto tantam fortitudinem tribuisti, vt in puerili corpusculo gloriosum pro amore tuo subiret martyrium, concede propitius, vt ipsius intercedentibus meritis ab omnibus nos absoluas peccatis. Per.

Ad matutinas
Omnia in communi de euangelio.

Lectio prima.
Lucas Antiochensis arte medicus peritissimus extitit magisque Grecas literas quam Hebraicas sciuit. Unde et sermo eius comptior est et singulari redolet eloquentia. Hic prius apostolorum discipulus, postea omnis perigrinationis Pauli apostoli comes indiuiduus fuit.

Lectio secunda.
Porro cum ipsa scripta essent euangelia per Matheum et Marcum sancto instigante spiritu volumen euangelij condidit quedam altius reperiens et audita magis quam visa describens.

Lectio tertia.
Ea necessitas laboris fuit, vt quia multi alij temere presumpserunt enarrare res, que sibi magis erant, ad liquidum aperte Paulo exponente vel alijs apostolis, qui viderunt, abstraheret nos a ceterorum narrationibus.

Lectio quarta.
Itaque non solum vsque ad ascensionem domini suam perduxit narrationem, verumetiam deinceps que per apostolos gesta sunt ita scripsit, vt solus eius liber fide dignus haberetur de apostolorum actibus narrans, reprobans omnes, qui in fide, qua oportuit, acta et dicta scribere ausi sunt sanctorum apostolorum.

Lectio quinta.
Eo autem tempore scripserunt Marcus et Lucas, quo ab ipsis adhuc in carne viuentibus apostolis probari potuerant. Dei autem nutu gerebatur, vt non solum apostoli, qui viderant, [834] sed et discipuli, qui auditu didicerant, scriberent, quatenus sequentibus ea, que non viderant, predicandi scribendique fiducia preberetur.

Lectio sexta.
Et Matheus quidem suscepisse legitur incarnationem domini secundum stirpem regiam, Lucas autem secundum sacerdotalem. Et ideo non habuit breuiatorem Lucas, sicut habuit Marcum Mattheus, quia regumn396 est non ‹esse› sine comitis obsequio, sacerdos autem solus in sancta sanctorum intrabat.

Lectio septima. Secundum Lucam x.
In illo tempore: Designauit dominus Iesus et alios septuagintaduos discipulos, et reliqua.
Pulcherrime autem per vitulum Lucas designatur, qui euangelium a ministerio templi per sacerdotium Zacharie cepit et in templi deuotione compleuit. "Et ipsi," inquit, "adorantes regressi sunt in Hierusalem cum gaudio magno et erant semper in templo laudantes et benedicentes deum."

Lectio octaua.
Composuit autem et actus apostolorum precipueque beati Pauli, sicut ipse viderat, qui nuda quidem historia videntur nascentis ecclesie infantiam texere. Sed si nouerimus eorum scriptorem esse medicum, animaduertimus pariter omnia illius verba languentis anime medicinam.

Lectio nona.
Merito ergo collaudatur a beato Paulo dicente: "Cuius laus est in euangelio per omnes ecclesias." Hoc enim de nullo dicitur nisi de Luca. Sed quante charitatis erga ipsum fuerit, idem Paulus apostolus ad Collocenses scribit dicens: "Salutat vos Lucas medicus, charissimus meus." Et ad Thymotheum: "Lucas est mecum solus."

Commemoratio de sancto Iusto.
Ⱥ Beatus vir N aa.vij.

UNDECIM MILIUM UIRGINUM
In communi plurimarum virginum habeatur cc.iij.

Oratio
Deus, qui in sanctarum virginum meritis fortia virorum actibus operaris, da, quesumus, vt sanctarum virginum vndecim milium palmas, quas ecclesia tua hodie leta suscipit, in prouentu iocunditatis sentiat salutares et in fide obtineat pacis tue dono placabiles. Per. Commemoratio solita.

Lectio prima.
Fuit in Britannie finibus rex quidam deo notus tam vita quam nomine, cui dominus prolem femineam dedit Ursulam. Cumque fama eius longe lateque percrebuisset, ad aures gentilis tyranni cuiusdam permanauit, qui prepotens in robore militari barbarica feritate latius regnabat. Hic legatos ad patrem virginis destinauit multa preciosa transmittens sed plura promittens minas addidit, [835 | yy.v.] vt saltem terroribus quod volebat exigeret, si blandicijs et muneribus minus profecisset.
℟ Innumerabilis virginum.

Lectio secunda.
Uirgo vero domini minus pro se sollicita, paterne autem sollicitudini condolens patri ait: "Noli, mi pater, contristari sed decem primeue etatis virgines forma et genere electissimas perquirite et tam michi quam singulis harum mille virgines honestissimas subscribite. Comparatisque ad numerum nostrum trieribus vndenis triennij nobis ad dedicationem virginitatis nostre dentur inducie, quibus expletis quod domino placuerit, fiet." Omnia concordi duorum regum studio ordinantur, Ursula beata commilitones pijs exhortationibus erudiuit et confortauit gratias deo referens.
℟ Feliciter virgines.

Lectio tertia.
Applicuerunt ad portum secundis ventis Tiele, tandem ad insignem metropolim Coloniam peruenerunt. Ibique per angelum de toto vite cursu et consummatione instructi Basileam adueniunt. Religatis trieribus pedestres Romam adeunt, perlustratis sanctorum liminibus animas suas domino commendant et Basileam redeunt et per decursum Rheni Coloniam reuertuntur. Erat ibi gens Hunorum, que peccatisn397 exigentibus tam Galliarum quam Germanie et Italie terras cedibus vastauerat et Coloniam arta obsidione vallabat. Et virgines hoc ignorantes terram ingresse sunt. Barbari cognita virginitate, cognita virginali constantia subito super eas irruerunt et crudeliter perimerunt illam sanctam multitudinem laudantem deum. Qui viuit et regnat in secula seculorum. Amen.
℟ Media nocte.

SANCTI SEUERINI EPISCOPI ET CONFESSORIS
Ⱥ Iste homo bb.iij.

Oratio
Deus, qui nos annua beati Seuerini, confessoris tui atque pontificis, solennitate letificas, concede propicius, vt apud misericordiam tuam pro nostris reatibus supplex existat intercessor, qui ecclesie tue idoneus extitit predicator et rector. Per.
Commemoratio solita.
Inuitatorium Unum deum et cetera.

Lectio prima.
Cum Arriana heresis fidem corrumperen398 serpentinis molieretur insidijs, vt tantis scandalorum mederi posset turbinibus ex communi consilio ex Gallia et Germania collecto. Ad Coloniensem regendam ecclesiam tunc a quodam occupatam heretico sanctus Seuerinus, licet renitens, in episcopum eligitur, vir fide fundatus et litteris eruditissimus, qui in eadem ecclesia consilij [836] auctoritate firmatus et heresis auctorem et ipsam heresim scripture testimonijs prorsus eliminauit clerum et populum in vera fide confirmans.
℟ Euge serue.

Lectio secunda.
Habet igitur eum fidelium vniuersitas pro sancto sed oblatrat heresis et inuidia apponens, quia nullis fulgeat miraculis. Quorum obiectio de facili refellitur ab infidelibus non a fidelibus querenda miracula. Inter miracula autem nil anime resuscitatione splendidius, hic autem tot animas resuscitauit, quot ab heretica prauitate conuertit. Quibus si hoc maius non sufficit, minus quod sequitur loco miraculi recipiant.
℟ Ecce sacerdos.

Lectio tertia.
Dominica die, dum cum archidiacono suo deuote sacra circuiret altaria, audita celestis militie melodia sanctum Martinum migrasse didicit a seculo. Querit ab archidiacono, si hanc audiat melodiam, sed cum non audierit, orat sanctus et eadem melodia iam delectatur vterque, nunciat itaque episcopus archidiacono sancti Martini transitum. Mittunt nuncium, qui rediens eadem die et eadem hora refert illam beatam animam sui domini gaudium intrasse, post hec semper in die laude factus feruentior, plenus virtutibus et supernis intentus desiderijs sanctam deo reddidit animam.
℟ Ecce vir prudens.
Ⱥ Ecce adest.
Commemoratio solita.

CRISPINI ET CRISPINIANI MARTYRUM
Ⱥ Sanctum est verum lumen aa.viij.

Collecta
Deus, qui sanctis martyribus tuis Crispino et Crispiniano ad hanc gloriam veniendi copiosum munus gratie contulisti, da nobis, famulis tuis, nostrorum veniam delictorum, vt sanctorum tuorum intercedentibus meritis ab omnibus mereamur aduersitatibus liberari. Per dominum.
Solita commemoratio.
Inuitatorium Regem martyrum.
Nocturna legantur.

Lectio prima.
Cum per nequitiam Diocleciani et Maximiani contra christianos vbique terrarum persecutio valida perstreperet, Quintinus, Rufinus, Ualerius et Eugenius Rome claris orti natalibus ad Gallias predicaturi venerunt, qui ibidem martyrio consummati migrauerunt ad dominum. Hos duos, scilicet Crispinus et Crispinianus, comitati eiusdem fidei deuotione et natalium nobilitate non impares Suessionum ciuitatem ingressi sunt.
℟ Uerbera carnificum.

Lectio secunda.
Magisterium igitur sequentes apostoli, vt labore [837 | yy.vj.] n399manuum victum quererent in arte se exercuere sutoria, qui in hoc officio artificiosi inuenti et singula gratis operantes ad se magnam traxere multitudinem, quos deo cooperante a gentilitatis reuocabant errore.
℟ O veneranda.

Lectio tertia.
Sed nec sic gentilium quieuit sed accreuit inuidia, vnde ad eos perquirendos et puniendos Rictiouarus a Maximiano dirigitur. Qui de fide quesiti et tandem publice professi primo fustibus cesi extenduntur in troclea, deinde sudes acutas recipiunt in vngulis. Sed inter hec fortius in fide permanent, corrigia tollitur a tergo sed in proximo molari onere ad colla suspenso in quodam fluuio dimersi ad aliud littus enatant illesi. Inter hec tormentis adauctis iniquitas apponitur iniquitati, donec capitibus abscisis finem consummant martyrij.
℟ O constantia.
Ⱥ Martyres sancti.

IN UIGILIA APOSTOLORUM SYMONIS ET IUDE
Omnia ferialiter cantentur.

Ad vesperas
De communi apostolorum.
Hymnus Beate Symon aa.j.
Ⱥ O gloriosi apostoli.

Lectio prima.
Simon et Iudas post ascensionem domini in Persidem perrexerunt et inuenientes ibi duos magos Zaroen et Arphaxat, qui sanctum Matheum de Ethiopia fugerant, doctrinam eorum destruxerunt. Tunc dux regis Babylonis contra Indos iturus ad prelium ab idolis suis nullum potuit habere responsum.

Lectio secunda.
Pergentes ad fanum proxime ciuitatis, cum demonem consulerent, respondit eis demon, quod propter apostolos, qui venerant, dij respondere non poterant. Tunc dux apostolos fecit inquiri inuentosque recludi, donec reuersus de prelio eos faceret audiri. Tu autem.

Lectio tertia.
Apostoli dixerunt ei: "Nunc magis deum verum cognosce, vt eius ope possis victoriam obtinere vel hostes pacatissimos inuenire." Dixit eis dux: "Audiui deos nostros vobis presentibus non audere loqui, ergo nobis futura predicite, vt possimus cognoscere finem belli."

Lectio quarta.
Apostoli dixerunt: "Ut sciatis, quantis mendacijs et erroribus demones vos seducunt, iubemus eis, vt more solito ad quesita respondeant." Tunc demones dixerunt: "Grande bellum futurum." Tunc apostoli ridere ceperunt. Dux autem dixit eis: "Me timor inuasit et vos ridetis?"

Lectio quinta.
Dicunt ei apostoli: "Ne timeas, quia pax nobiscum intrauit. Tu ergo exspecta vsque cras et hac hora [838] venient legati Indorum postulantes pacem." Pontifices vero apostolos irridentes monuerunt ducem, ne eis crederet.

Lectio sexta.
Dux vero pontifices iussit cum apostolis reseruari, vt ex rei exitu veraces honorarentur et mendaces punirentur. Factum est in crastinum sicut apostoli predixerunt. Et dux iratus pontificibus iussit eos incendi. Apostoli pro eis rogauerunt.

Lectio septima. Secundum Ioannem xv.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Hec mando vobis, vt diligatis inuicem," et reliqua.
Dux ergo duxit eos ad regem et coram illis duobus magis cuncta per ordinem referens apostolos commendauit plurimum. Porro magi illi in omnibus ab apostolis superati et confusi fugerunt ab eis.

Lectio octaua.
Interea dum apostoli in Babylonia morarentur, contigit, vt filia cuiusdam diuitis quendam ex diaconibus infamaret, eo quod perdita virginitate parturiens moreretur. Allato igitur infante vnius diei dicunt ei apostoli: "Dic, puer, in nomine domini Iesu Christi, si hic diaconus presumpsit hanc iniquitatem." Infans dixit: "Iste diaconus nunquam inquinauit carnem suam."

Lectio nona.
Cunque instarent parentes sui, vt de auctore stupri quererent, responderunt: "Nos innocentes absoluere decet, nocentes prodere non decet." Cum autem per annos quattuordecim apostoli per totam Babyloniam dominum Iesum Christum predicassent et baptizato rege cum principibus verbis et miraculis ecclesiam dilatassent, predicti magi in vrbe Suanir septuaginta templorum pontifices contra apostolos commouerunt. Tandem idolum solis et lune apostolico iussu confringunt. Unde templorum pontifices in apostolos irruentes ipsos gladio percussos transmittunt ad ethera. Tu autem domine, miserere nostri.

Oratio
Deus, qui nos per beatos apostolos tuos Symonem et Iudam ad agnitionem tui nominis vocare dignatus es, da nobis eorum gloriam sempiternam et proficiendo celebrare et celebrando proficere. Per.

FESTUM BEATI QUINTINI MARTYRIS IN DIE, QUE UIGILIAM OMNIUM SANCTORUM ANTECEDIT, CELEBRETUR
Ⱥ Sancti martyris aa.v.

Oratio
Deus, qui ecclesiam tuam meritis et orationibus preciosissimi Quintini, martyris tui, mirifico splendore clarificas, concede propicius, vt qui memoriam illius veneramur in terris, intercessorem eum apud te mereamur [839 | yy.vi‹j›.] habere in celis. Per dominum.
Commemoratio solita.
Inuitatorium Regem martyrum.
Nocturna legantur.

Lectio prima.
Imperatoria sceptra regentibus Dyocleciano et Maximiano Rictiouarus prefecturam cepit super Galliam. Qua accepta apud Basileam vrbem multos christianos aqua perdidit et progrediens Quintinum comprehendit, cedi iubet sed cedentibus vim negat subito contingens paralisis.
℟ Stola iocunditatis.

Lectio secunda.
Quod Rictiouarus imputans maleficijs sanctum tradidit carceri. Sanctus vero per medios custodes noctu liber exiliens et quesitus in medio ciuitatis predicans cum sexcentis alijs. Et ipsi custodes carceris fidem suscipiunt et pro fide martyrium.
℟ Beatus vir, qui suffert.

Lectio tertia.
Unde sanctus ad penam raptus resticulis ceditur ferreis et post hoc oleo et pice feruenti cum adipe dorsum perfunditur et ad latera lampades ardentes et suscipit et sustinet. Post hec in penarum augmentum in ceruice cutis aperitur, vsque ad crura candentes imprimuntur lamine, pedibus autem et digitis manuum eandem penam sub totidem clauorum numero subtilique modo sustinentibus et sic capitis abscisionen400 martyrium consumauit.
℟ Posuisti, domine.
Ⱥ Nisi granum aa.7.

IN UIGILIA OMNIUM SANCTORUM
Ferialiter cantetur nona de futuro festo.

Ad primas vesperas
Ⱥ super Omnia laudate.
Ⱥ
Ecce adest dies omnibus sanctis consecrata, exultemus in ea et letemur sancta sanctorum collaudantes.
Psalmus Laudate, pueri.
Ⱥ O quam gloriosum est regnum, in quo cum Christo regnant omnes sancti amicti stolis albis, sequuntur agnum, quocunque ierit.
Ⱥ Laudem dicite deo nostro, omnes sancti eius et qui timetis dominum, pusilli et magni, quoniam regnabit dominus noster omnipotens deus, gaudeamus et exultemus et demus gloriam ei.
Ⱥ Omnes electi dei nostri, memoramini ante deum, vt vestris precibus adiuti mereamur vobis adiungi.
Ⱥ Sancti dei omnes, qui estis consortes supernorum ciuium, intercedite pro nobis.

Capitulum Apocalipsis v.
Audiui vocem angelorum multorum in circuitu throni et animalium et seniorum et erat numerus eorum milia milium dicentium: "Dignus est agnus, qui occisus est, accipere virtutem et diuinitatem et sapientiam et fortitudinem et honorem et gloriam et benedictionem in secula seculorum. Amen."
℟ Laudem dicite deo nostro, omnes [840] sancti eius et qui timetis deum, pusilli et magni, Quoniam regnabit dominus deus noster omnipotens, Gaudeamus et exultemus et demus gloriam ei.
℣ Genus electum, gens sancta, populus acquisitionis, memores memorum, laudate deum. Gaudeamus. Gloria patri et filio et cetera.

Hymnus
Christe, redemptor omnium,
conserua tuos famulos,
beate semper virginis
placatus sanctis precibus.
Beata quoque agmina
celestium spirituum,
preterita, presentia,
futura mala pellite.
Uates eterni iudicis
apostolique domini,
suppliciter exposcimus
saluari vestris precibus.
Martyres dei incliti
confessoresque lucidi,
vestris orationibus
nos ferte in celestibus.
Chorus sanctarum virginum
monachorumque omnium,
simul cum sanctis omnibus
consortes Christi facite.
Gentem auferte perfidam
credentium de finibus,
vt Christo laudes debitas
persoluamus alacriter.
Gloria patri ingenito
eiusque vnigenito
cum spiritu paraclito
in sempiterna secula. Amen.
℣ Letamini in domino et exultate, iusti.
Ⱥ Beati estis, sancti dei omnes, qui meruistis consortes fieri celestium virtutum et perfrui claritatis gloria, ideo precamur, vt memores nostri intercedere dignemini pro nobis ad dominum deum nostrum.
Psalmus Magnificat.

Collecta
Domine deus noster, multiplica super nos misericordiam tuam, et quorum preuenimus gloriosa solennia, tribue subsequi in sancta professione leticiam. Per dominum.
Inuitatorium Regem regum dominum venite adoremus, Quia ipse est corona sanctorum omnium.
Psalmus Uenite.
Hymnus Christe redemptor.

In primo nocturno
Secunda et tertia antiphone et versiculus vt in communi plurimorum confessorum sanctorum, scilicet Nouit dominus viam iustorum bb.7

Lectio prima.
Legimus in ecclesiasticis historijs, quod sanctus Bonifacius, qui quartus a beato Gregorio Romane vrbis episcopatum tenebat, a Foca Cesare suis precibus impetrauit donari ecclesie Christi templum Rome, quod ab antiquis Pantheon vocabatur, quia hoc quasi simulacrum omnium videretur esse deorum.
℟ Benedicat nos de trinitate Q.iij.

Lectio secunda.
In quo eliminata omni spurcicia demonum fecit ecclesiam sancte dei genitricis Marie atque omnium Christi martyrum, vt exclusa multitudine demonum multitudo ibi sanctorum a fidelibus in memoria haberetur. Et vniuersa plebs in capite kalendarum Nouembrium, sicut in die natalis domini, ad ecclesiam in honorem omnium sanctorum consecratam conueniret.
℟ Felix valde ss.v.

Lectio tertia.
Ex hac ergo consuetudine sancte Romane ecclesie christiana religione crescente decretum est vt in ecclesijs dei, que per orbem terrarum longe lateque construuntur, honor et memoria omnium sanctorum, in die qua prediximus, haberetur, vt quicquid humana fragilitas [841 | yy.viij.] n401per ignorantiam, negligentiam seu per occupationem rei secularis in solennitate sanctorum minus peregisset, in hac sancta obseruantia solueretur. Quatenus eorum patrocinijs protecti ad superna polorum gaudia peruenire mereamur.
℟ Te sanctum xx.j.

In secundo nocturno
Ⱥ Domine, qui operati bb.8.
℣ Exultent iusti.

Lectio quarta.
Nunc ergo, fratres karissimi, in omnium primordijs sanctorum nos nominare et glorificare condecet eum, qui cunctos condidit sanctos, per quem facta sunt omnia, per quem cuncta subsistunt elementa, cuius maiestas nec incipit nec desinit in seculum. Unde et merito omnis creature principium ac finis nominatur.
℟ Inter natos mm.v.

Lectio quinta.
Sancto Ioanni athlete concordat duodenarius numerus apostolorum, quos a primis miraculorum virtutibus ad componendum vere fidei fundamentum erigendumque adhuc tenere ecclesie statum prouidentia diuina ex hominibus, quos capiebat mundus, elegit, vt in omnem terram sonus predicationis eorum exiret et in fines orbis terre eorum procederent verba.
℟ Ciues apostolorum aa.iij.

Lectio sexta.
His subiectum est triumphale martyrum nomen, qui per diuersa tormentorum genera Christi passionem imitati sunt. Alij vero perempti, alij flamma exusti, alij flagris verberati, alij vectibus perforati, alij crucis patibulo cruciati, alij pelagi periculo submersi, alij viui decoriati, alij vinculis mancipati, alij manibus vel pedibus siue ceteris membris sunt truncati, alij bestijs quandoque sunt iugulati.
℟ O constantia martyrum bb.ij.

In tertio nocturno
Ⱥ Timete dominum bb.vij.
℣ Mirabilis deus in sanctis suis.

Secundum Mattheum v.
In illo tempore: Uidens Iesus turbas ascendit in montem, et reliqua.
Christi vero sacerdotibus atque doctoribus siue confessoribus huius festiuitatem diei non ignotam esse credimus, qui corda fidelium spiritualiter quasi imbribus irrigabant celestibus, vt feliciter proferre immarcessibilemn402 bonorum operum possent fructum.
℟ Sint lumbi vestri bb.vij.

Lectio octaua.
Beata dei genitrix cum suis virginibus presentis festiuitatis expers nullomodo credenda est, que dei populum faciendo monebat spernere perituri luxus seculi et a lenocinijs mortalis nature carnis pudicitiam cum virginitatis honore intra cordis hospicia obseruare eamque omnium virtutum reginam, fructum salutis perpetue sociam esse angelorum suis affirmat exemplis.
℟ Audiui vocem de celo venientem cc.3.

Lectio nona.
Nos igitur, fratres karissimi, tantorum patrocinia intercessorum, de quibus [842] locuti fuimus, tota mentis intentione queramus, vt per temporalia festa, que gerimus, eorum meritis et intercessionibus ad eterna gaudia peruenire valeamus.
℟ Concede nobis D.4. quere in festo innocentium.
Psalmus Te deum laudamus.
℣ Iusti autem in perpetuum viuent.

In laudibus
Ⱥ
Scimus, quoniam diligentibus deum omnia cooperantur in bonum his, qui secundum propositum vocati sunt sancti.
Psalmus Dominus regnauit.
Ⱥ Sapientiam sanctorum narrent populi et laudem eorum pronunciat omnis ecclesia.
Ⱥ Reddet deus mercedem laborum sanctorum suorum et deducet illos in via mirabili.
Ⱥ Spiritus et anime iustorum, hymnum dicite deo nostro, alleluya, alleluya.
Ⱥ Gloria hec est omnibus sanctis eius.

Capitulum Apocalipsis vij.
Ecce ego Ioannes vidi angelum ascendentem ab ortu solis habentem signum dei viui et clamauit voce magna quatuor angelis, quibus datum est nocere terre et mari, dicens: "Nolite nocere terre et mari neque arboribus, quoadusque signemus seruos dei nostri in frontibus eorum."

Hymnus
Iesu, saluator seculi,
redemptis ope subueni
et pia dei genitrix,
salutem posce miseris.
Cetus omnes angelici
et patriarcharum cunei
et prophetarum merita
nobis precentur veniam.
Baptista Christi preuius
et clauiger ethereus
cum ceteris apostolis
nos soluant nexu criminis.
Chorus sacratus martyrum,
confessio sacerdotum
et virginalis castitas
nos a peccatis abluant.
Monachorum suffragia
omnesque ciues celici
annuant votis supplicum
et vite poscant premium.
Laus et perennis gloria et cetera.
℣ Exultabunt sancti in gloria.
Ⱥ Te gloriosus apostolorum chorus, te martyrum candidatus laudat exercitus, te omnes electi voce confitentur vnanimes, beata trinitas, vnus deus.
Psalmus Benedictus.

Oratio
Omnipotens sempiterne deus, qui nos omnium sanctorum merita sub vna tribuisti celebritate venerari, quesumus, vt desideratam nobis tue propiciationis abundantiam multiplicatis intercessoribus largiaris. Per.

Ad tertiam
Capitulum Apocalipsis vij.
Et audiui numerum signatorum, centum quadraginta quattuor milia signati ex omni tribu filiorum Israel.
℟ Letamini in domino cum ceteris quere bb.vij.
℣ Exultent iusti.

Ad sextam
Capitulum ibidem.
Uidi turbam magnam, [843 | zz.j.] quam dinumerare nemo poterat, ex omnibus gentibus et tribubus et populis et linguis stantes ante thronum in conspectu agni amicti stolis albis et palme in manibus eorum.

Ad nonam
Capitulum ibidem
Et omnes angeli stabant in circuitu throni et seniorum et quattuor animalium et ceciderunt in conspectu throni in facies suas et adorauerunt deum dicentes: "Amen."

Ad secundas vesperas
Antiphone super psalmos.
Ⱥ In consilio iustorum et congregatione magna opera domini.
Psalmus Confitebor.
Ⱥ Generatio rectorum benedicetur in seculum seculi.
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Preciosa in conspectu domini mors sanctorum eius.
Psalmus Credidi.
Ⱥ Euntes ibant et flebant mittentes semina sua.
Psalmus In conuertendo.
Ⱥ Iusti confitebuntur nomini tuo et habitabunt recti cum vultu tuo.
Psalmus Eripe me, domine.

Capitulum Apocalipsis v.
Dignus est agnus, qui occisus est, accipere virtutem et diuinitatem et sapientiam et honorem et fortitudinem et gloriam et benedictionem in secula seculorum. Amen.
℟ Concede D.iiij.
Hymnus Christe redemptor.
℣ Letamini in domino et cetera.
Super Magnificat Ⱥ Saluator mundi, salua nos omnes, sancta dei genitrix virgo semper Maria, ora pro nobis, precibus quoque sanctorum apostolorum, martyrum, confessorum ac virginum atque sanctorum omnium suppliciter petimus, vt a malis omnibus eruamur bonisque omnibus nunc et semper perfrui mereamur, alleluya.
Finitis vesperis dicantur vespere defunctorum, nisi in crastino fuerit dominica.

Ad vesperas
Ⱥ Placebo cum ceteris consuetis quere supra in fine psalterij.
Ⱥ Tuam, deus.
Psalmus Magnificat.

Finito psalmo cum antiphona dicatur Kyrieleison. Pater noster et statim psalmus Lauda, anima mea. Quo finito sequantur
℣ Requiem eternam.
℣ A porta inferi. Credo videre. Requiescant in pace. Domine, exaudi.

Oratio
Fidelium deus omnium conditor et redemptor, animabus omnium fidelium defunctorum remissionem cunctorum tribue peccatorum, vt indulgentiam, quam semper optauerunt, pijs supplicationibus consequantur. Qui viuis et regnas cum deo patre.

Si festiuitas omnium sanctorum in sabbato euenerit, in crastino totum officium de dominica erit, si ibidem imponenda erit noua historia. Sin autem de octaua omnium sanctorum totum officium peragatur. Et eadem die finitis vesperis vespere defunctorum dicantur vt supra patuit.
Ad matutinas non dicatur Domine, labia nec Deus in adiutorium nec Inuitatorium nec Uenite, sed dicto Credo in deum statim incipiatur Ⱥ Dirige cum ceteris. In nono responsorio vnus tantum versus dicatur Dies illa.
Ad laudes Ⱥ Exultabunt cum ceteris. Finito Benedictus cum antiphona dicatur Kyrieleison. Pater noster cum psalmo [844] Exaltabo te, domine cum ℣ Requiem. ℣ A porta inferi. ℣ Requiescant cum oratione Fidelium. Et sic matutine finiantur.

Postea incipiantur matutine de beata virgine et more solito agantur cum tribus lectionibus quotidianis et tribus psalmis.
Inuitatorium In honore.
Hymnus Quem terra.
Ⱥ super psalmos Benedicta tu.
Ⱥ Sicut myrrha.
Ⱥ Speciosa.
℣ Diffusa.
Lectiones quotidiane Sancta Maria, virgo virginum et cetera.
℟ Sancta et immaculata.
℟ Beata es, virgo.
℟ Sancta Maria clemens et pia require supra infra octauas assumptionis Marie ss.vij.
Psalmus Te deum.
℣ Benedicta tu in.

Ad laudes
vnica Ⱥ O admirabile require supra in circuncisione domini.
Capitulum Te laudant.
Hymnus O gloriosa domina.
℣ Elegit.
Ⱥ Beata dei genitrix vt supra infra octauas assumptionis ss.7.
Oratio Concede nos.
Ad primam hymnus Iam lucis.
Ⱥ Quando natus es et cetera.
Ad horas diurnales capitulum et responsorium vt supra in commemoratione eiusdem dd.ij.
Finita prima incipiatur commendatio animarum scilicet Subuenite, sancti dei require supra post vigilias.
Singulis diebus infra octauas inuitatorium, hymni, antiphone in nocturnis, laudibus et capitulum vt in die sancto.
Prima more solito agatur cum precibus adiunctis.
℣ Letamini et cetera. Antiphona ad Magnificat et Benedictus de primis vesperis et nocturnis secundum ordinem habeantur.

In die animarum non fit mentio de omnibus sanctis, nisi in dominica euenerit, quia tunc commemoratio animarum in secundam feriam transfertur.
In die animarum ad vesperas sola Ⱥ Scimus cum psalmo feriali. Capitulum Dignus cum memoria de sancto Eustachio vt infra.

Infra octauas lectiones.

Lectio prima.
Si, fratres dilectissimi, visceralem dei memoriam, qua vult omnes saluos fieri, toto affectu pensauerimus, constat, vt quos dignatus est predestinare misericorditer ad gloriam, his et glorie semina benigniter indidit ad profectum.

Lectio secunda.
Gloria equidem singulorum est denarius diurnus, quem tamen vnusquisque accipiet secundum laborem suum pro meritorum differentia. Ob hoc quidem dominus sua in nobis spargit spiritualium gratiarum semina, vt fructus vberioris gratie maiorem nobis parturiat glorie claritatem.

Lectio tertia.
Et eodem semine alijs distributionis copia exuberat, alijs inopia denegat nec profecto ipse idem gratiarum distributor hanc ob rem auarus inopsue est sed vbi vasa desunt, oleum stare necesse est.

Commemoratio fiat de sanctis Eustachio et socijs eius.
Ad vesperas
Ⱥ Fulgebunt iusti aa.8.
℣ Exultent iusti.

Oratio
Deus, qui beatum Eustachium [845 | zz.ij.] in tentationibus probasti et probatum coronasti, ipsius sociorumque eius meritis in omni tribulatione tuum nobis presta auxilium et gaudium sempiternum. Per dominum.

Ad matutinas
Ⱥ O veneranda.

QUARTA DIE
Lectio prima.
Fluminis siquidem aqua si stare ceperit, computrescit. Sic plane, si gratiarum cessat decursus et recursus non fuerit, nichil augetur ingrato, sed quod acceperat ei vertitur in perniciem. Funde igitur et refunde omnem gratiam in originem, vt effusa illius crescat beneficio, qui dare dignabitur incrementum.

Lectio secunda.
Ipsa denique gratia nostro semper in partem bonam cooperatur arbitrio atque in omnibus illud adiuuat, protegit atque defendit, vt nonnunquam iam ab eo quosdam conatus bone voluntatis vel exigatn403 vel expectet.

Lectio tertia.
Et ne penitus dormienti animo vel inerti ocio dissoluto sua dona conferre videatur, occasiones quodammodo querit, quibus humane segniciei torpore discusso non irracionabilis munificentie sue largitas videatur, dum eam sub colore cuiusdam desiderij impartitur. Et nichilominus gratia dei semper gratuita perseuerat, dum exiguis quibusdam conatibus tantam immortalibus gloriam tribuit.

QUINTA DIE
Lectio prima.
Et vt incomparabili clementie mortalen404 aliquid ex aliqua similitudine comparemus, si nutrix pia ac sollicita diu paruulum sinu gestat, vt quandoque ambulare doceat, primum quidem reptare permittit, deinde erectum, vt alternis passibus innitatur, dextera sua sustentat, mox paululum derelictum si titubantem viderit, protinus apprehendit, nutantem suscipit, lapsum erigit et vel arcet casum vel etiam decidere leniter sinens eleuat post ruinam.

Lectio secunda.
Cum ad puericie robur eum perduxerit, quedam etiam pondera vel labores, quibus non opprimitur sed exerceatur, iniungit et cum emulis certare permittit. Quantomagis ille celestis omnium pater nouit, quem sinu gratie sue gestet, quem libere voluntatis arbitrio in conspectu suo exerceat ad virtutem et tamen adiuuat laborantem, exaudit vocantem, non relinquit querentem, eripit de periculo interdum etiam nescientem.

Lectio tertia.
Gloriam hanc siue dispensationem atque amorem suum, quem nobis tribuere dominus indefessa pietate dignatur volens motu humane affectionis exprimere nec inueniens in creatura talem charitatis affectum, cui eumn405 comparare dignius posset, tenerrimis pie matris visceribus comparauit. Nunquid ait: "Potuit mulier obliuisci infantem suum, vt non misereatur filij vteri sui?" Sed non contentus hac comparatione [846] transcendit eam confestim atque subiungit dicens: "Et si illa oblita fuerit, ego non obliuiscar tui."

Dominica infra octauas omnium sanctorum de ipsis cantetur, si noua responsoria non fuerint imponenda.
Ad vesperas Ⱥ sola Scimus, quoniam cum psalmis ferialibus.
Capitulum Dignus est.
℟ Concede.

Cetera vt in primis vesperis festi cum memoria de dominica et homilia dominicalis pro vltimis tribus lectionibus legatur. Cetera vt in die sancto. Si autem noua historia imponenda fuerit in dominica infra octauas, tunc sola memoria de omnibus sanctis fiat.

DOMINICA INFRA OCTAUAS
Lectio prima.
Gratuitis electos suos dignanter prouehit dominus ad varia virtutum opera pio studio exercenda. Iamque paulatim appropinquando beatitudini toto desiderio placat castitas, sobrietas, elemosinarum largitio, misericordia in afflictos, in pauperes pietas, morum probitas, patientie equanimitas.

Lectio secunda.
Omnia autem virtutum exercitia ex diuina gratia in sanctis exuberantian406 quis enumeret? Singulis autem momentis vie ac vite presentis continuis affectionum gressibus ad regnum dei properant. Quis ociosus deprehendit, non dico verbis mitibus. Quis manus pedesue mouentes frustra aspiciat, immo et edificant in incessu, aspectu, habitu, vultu totum in eis disciplinatum, totum insigne virtutis forma perfectionis.

Lectio tertia.
Ab exordio conuersionis sue vsque ad extremum vite delectantur in pulchritudine mundicie, in rectitudine iusticie, in fortitudine pacientie, vnde nimirum gratia dei opitulante tandem assumuntur ad magnitudinem glorie celestis patrie.

Lectio quarta.
Reperiuntur mundani, qui austere dominantur in populo. Sancti vero cum sint liberi ab omnibus, omnium seruos se faciunt propter Christum. Illi fastum et questum estimant pietatem, isti heredem sibi vendicant opus et onus. Illi felices se credunt, si dilatauerint terminos suos, isti in dilatanda charitate gloriantur. Illi congregant in horrea et dolia replent, vnde onerent mensas, isti doctrine et exemplorum sagena colligunt, vnde repleant celos.

Lectio quinta.
Illi autem a pauperibus exigunt, quod dent diuitibus, isti sollicitant diuites pro pauperibus sustentandis. Illi equos ascendunt cum turba hominum gratis manducantium panem et non suum, isti euangelico et angelico satiant animas esurientes. Illi quidem plebes non agnoscunt, isti erudiunt, illi potentes et tyrannos honorant, isti puniunt.

Lectio sexta.
O viros gloriosos merito in regno dei glorificandos, quos [847 | zz.iij.] tot et talia nobilitant signa virtutum. Quod mirum, si mira operantur electi dei, sic mirabiles ipsi, immo vero non ipsi sed deus in ipsis. "Tu es," inquit, "Dauid, qui facis mirabilia magna solus." Ergo quilibet quotidiana discussione examinet, quomodo tempus redimat, quantum in virtutibus proficiat, quantum sibi interior crassitudo et vigor mentis accreuerit, non ignoret. Si fortis ad patientiam, vigil ad debitam operationem, solidus ad humilitatem, feruidus ad dilectionem, intentus ad exhortationem, ad mutua promptus obsequia, ad ecclesiastica deuotus officia semetipsum interroget diligenter, ex his oritur gloria conscientie, iuge conuiuium, sabatum pectoris. Et tandem cum electis dei erit nobis sabbatum in patria eternum et illius superni frumenti adipe satiemur. Amen.

LEONARDI CONFESSORIS
Ad primas vesperas
Super psalmos de die Ⱥ Beate Christi confessor Leonarde, ecce nomen tuum fulget per secula, petimus ergo, vt tuis sacris precibus mereamur adiuuari a domino.
Capitulum Iustus cor suum bb.v.
℟ Sanctus pater Leonardus, Iesu Christi famulus, postquam fulsit in hac vita signis et virtutibus, Hodie in regno dei iunctus est celestibus.
℣ Placens deo factus dilectus. Hodie.
Ⱥ Inclita festa celebrantes beati Leonardi Christum exoremus regem, vt conseruet suum gregem.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Maiestati tue quesumus, domine, sanctissimi confessoris tui Leonardi nos pia iugiter commendat oratio, vt quem solenni veneramur officio, ipsius suffragio subleuemur optato. Per.

Commemoratio de omnibus sanctis.

Inuitatorium Uenite laudemus regem Christum, regum dominum, Qui per sanctum Leonardum vincla soluit hominum.
Psalmus Uenite.
Hymnus Iste confessor bb. 3.

In primo nocturno
Ⱥ Sanctus puer Leonardus, lux totius Gallie, ex preclara natus est progenie.
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Baptizatus puer sanctus beato Remigio adherere contendebat iugi ministerio.
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Postquam factus adolescens euasit infantiam, frequentare temporalem noluit militiam.
Psalmus Domine, quid.
℣ Amauit eum dominus et ornauit.

Lectio prima.
Sanctus Leonardus, discipulus sancti Remigij, cum in palatio regis Clodouei sanguine pollens inter primos posset numerari, elegit magis abiectus esse in domo dei quam inter eos computari, qui mollibus vestiuntur et in [848] domibus regum sunt.
℟ Beatus vir Leonardus clara stirpe generatus A puerili etate excreuit in sanctitate.
℣ Susceptus de sacro fonte a beato Remigio. A puerili etate.

Lectio secunda.
Hanc igitur voluntatem opere prosequens intantum sapientia et meritis apud dominum creuit et homines, quod eius sanctitas crebris miraculorum fulgebat indicijs. Instabat itaque vir dei exemplum sequens sancti Remigij regi suadere, vt quo ipse ad cathenatos diuerteret, eosdem liberos dimitteret.
℟ Uidens sanctus Leonardus captiuos in carcere Hos per regem Clodoueumn407 non tardat eruere.
℣ Intuens vinctos in vrbe pressos ferri pondere. Hos.

Lectio tertia.
Rex sequitur monita et intantum sancto crescunt merita, quod cathenati sicut et alij morbis afflicti eius inuocato nomine cum ipsis cathenis a vinculis liberi ad sancti veniunt vestigia. Nec solum in his dominus sanctum suum mirificauit sed miracula miraculis accumulauit.
℟ Infirmi percipientes sancti viri sanctitatem Ad hunc multi confluebant resumentes sanitatem.
℣ In suis corporibus habentes debilitatem. Ad hunc multi confluebant.

In secundo nocturno
Ⱥ Ut crescebat in etate, sic in sapientia, quoniam spiritussancti plenus erat gratia.
Psalmus Cum inuocarem.
Ⱥ Miseros a carcerali liberat ergastulo ad veniam flectens regem potentem in seculo.
Psalmus Uerba mea c.v.
Ⱥ Sanctitatis eius fama crescente in Gallia multi ab illo sumebant salutis remedia.
Psalmus Domine dominus noster a.ij.
℣ Iustum deduxit.

Lectio quarta.
Per nemus quoddam, vbi rex aulam habuit, dum sanctus transiret, audit ploratum multum. Rex enim cum suis plorat reginam partu laborantem et periclitantem. Uocatus igitur sanctus, per cuius preces a dolore libera genuit puerpera regem.
℟ Beatus Leonardus relinquens promissa regis Francorum Accinxit se ad militiam regis angelorum.
℣ Exulans pro domino a vicinitate ciuium suorum. Accinxit se ad.

Lectio quinta.
Uolens autem sanctus certam habere mansionem tantum a rege nemoris postulat, quantum in die vnius aselli posset signare circuitus. Annuit ergo rex, signantur aree et construuntur mansiuncule, vbi pauper Christi nudus nudum Christum sequens in paupere se recepit tugurio.
℟ Uenerunt ad virum dei ipsius discipuli, Quibus fontem [849 | zz.iiij.] dedit Christus prece sui famuli.
℣ Fluminis impetus letificat ciuitatem dei. Quibus.

Lectio sexta.
Postulat post hec rex, vt sanctus suo lateri adhereat pontificatum, cum vacauerit, cleri electione et suo assensu suscepturus. Sed cum his vir dei renunciat, dona referuntur plurima, que contempta melius suadet in vsus erogare pauperum docensque donum dei fide comparandum esse, non precio.
℟ Liberati ex ergastulis per beatum Leonardum multi de longinquis eum regionibus vincla ferentes requirebant locum Et confluebant ad eum.
℣ Gratias agentes deo altissimo magnificabant sanctum Leonardum. Et confluebant.

In tertio nocturno
Ⱥ Aduenit Aurelium verbum dei predicans Maximino seruo dei se vir sanctus indicans.
Psalmus Domine, quis a.4.
Ⱥ Cum quo conuersatus fuit aliquanto tempore anhelans ad regnum vite sitibundo pectore.
Psalmus Domine, in virtute a.vj.
Ⱥ Reuelante sibi deo venit Aquitaneam cecos, surdos, mutos, claudos plures sanans per viam.
Psalmus Domini est terra b.ij.
℣ Iustus germinabit.

Homilia de communi habeatur bb.vj.
℟ Homo dei a celesti transmissus oraculo Saluauit reginam dire mortis a periculo.
℣ Quoniam deus erat cum ipso. Saluauit.
℟ Reuertentem peregrinum a sancti memoria homines maligne mentis torquent in Aluernia, flagellatum carcerali arcentes custodia, Quem eduxit vir beatus in forti potentia.
℣ O mira erga miserum misericordie eius viscera. Quem.
℟ O pater insignis, rutilans per secula signis, Te, cui vota damus, Leonarde beate, rogamus, aufer ab his penas, in carcerem solue cathenas.
℣ Esto memor memorum, nexus dissolue reorum sintque triumphantes natale tuum venerantes. Te.
Psalmus Te deum.
℣ Os iusti et cetera.

In laudibus
Ⱥ
O sancti Leonardi predicandam clementiam, qui apud vrbem Nannetem Britannie hominem ad se clamantem videntibus custodibus pie soluit a carcere.
Psalmus Dominus regnauit.
Ⱥ O quanto tripudio vir iste laudandus est, qui ad fidelem suum cum luce intrauit, arcam, in qua iacebat, super custodes reuoluit et quasi mortuos in sepulchro reposuit, vinctum eduxit.
Ⱥ O virum mirabilem, cuius nutu peregrinus absoluitur, castello corruente scelesta plebs obruitur, tyrannus fractis cruribus reseruatur.
Ⱥ O virum per secula gloriosum, qui et ceco paupercule filio lumen reparauit et de corpore infelicis femine septem demonia effugauit.
Ⱥ O quam pius, quam benignus est beatus Leonardus, qui et Rhodanum inundantem separauit et vt siccis vestitus per medium graderetur, suo fideli imperauit.
[850] In euangelio Ⱥ O virtutum domine, per secula benedicimus te, qui famulo tuo Leonardo specialiter dedisti in carcere cathenas confringere, sedentes in tenebris ad lumen educere, desolatos releuare, dignare plebem tuam, eius intercessione in pace visitare.
Psalmus Benedictus.

Commemoratio de omnibus sanctis.

In secundis vesperis
Ⱥ super Magnificat Aue pater deo digne, aue dulcis et benigne, aue hodie scandens polum, aue Leonarde vincens solum, qui soluis in carcere cathenas captiuorum, nostra fac quieta tempora ab incursionibus inimicorum, vt te in ore, te in corde semper habeamus et tecum ante thronum dei sine fine gaudeamus.

Commemoratio de omnibus sanctis.
De sancto Willeado
Ⱥ Iste homo ab bb.iij.
℣ Ecce sacerdos.
Oratio de communi suffragio vnius episcopi et confessoris ibidem.

SEPTIMA DIE
De omnibus sanctis legatur

Lectio prima.
Uocationem igitur vestram videte, charissimi, et sponsionem in baptismate vestrique propositi non sitis immemores sed semitarum memineritis antiquarum, per quas antecessores nostri ingredi festinauerunt in requiem et iam regnant cum domino perenniter consolati. Letantes nunc pro diebus, quibus humiliauit eos deus, quibus viderunt mala.

Lectio secunda.
Iam certe in patria obtinuerunt sancti, quod tanto desiderio estuabant. Iam deuictis hostibus securum obtinent triumphum. Certe omnibus expletis laboribus requiem possident sine fine.

Lectio tertia.
Iam non esurient neque sitient amplius neque cadet super illos sol neque vllus estus. Ablata est ab oculis eorum omnis lacrima, abijt omnis luctus. Iam certe mercedem habent, pro qua tanto tempore laborabant.

Commemoratio de sancto Willeado cum Ⱥ Euge, serue bb.v.

ULTIMO DIE OCTAUARUM
Ad primas vesperas
Ⱥ Scimus, quoniam sola antiphona et psalmi feriales. Capitulum, responsorium, hymni et cetera sicut in die.
Memoria de quattuor coronatis cum Ⱥ Isti sunt sancti, qui aa.viij.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt qui gloriosos martyres Claudium, Nicostratum, Simpronianum, Castorium atque Simplicium fortes in sua confessione congnouimus, pios apud te in nostra intercessione sentiamus. Per.
Ad Benedictus Ⱥ Cum audieritis.

Lectio prima.
Si igitur sanctos diligimus, de eorum leticia gaudeamus. Non vere eos diligit, qui suam tantum vtilitatem [851 | zz.v.] querit. Iubilet vocibus mater ecclesia in hymnis et confessionibus, plaudat plebs catholica, quoniam dei perfecta sunt opera et omnes vie eius iudicia.

Lectio secunda.
Confiteamur domino collaudantes deum saluatorem nostrum, qui non derelinquit sanctos sine adiutorio, cum fuerint aduersarij tribulantes, sed et liberat a perditione, a lingua in‹i›qua et a labijs operantium mendacium et sublimiter collocat in eternis mansionibus, vbi plenum gaudium et omnia, que desiderari possunt.

Lectio tertia.
Preterea, fratres, ad beatorum felicem exitum cordium vestrorum leuate intuitum. Hi soli habent verum gaudium et perfectum, cui comparata omnis aliena iocunditas meror est, omnis suauitasn408 dolor est.

Lectio quarta.
Omne dulce amarum et omne quodcumque delectare potest molestum, ibi certe neminem timor seu dolor incutit, nulla ibi penitus cognoscitur angustia, tribulatio aut aduersitas, nulla ibi infirmitas nominatur. Nemo enim suo desiderio fraudatur, procul ibi distat mors, nulla ibi prorsus presentis glorie exspectatur minoratio sed augmentum.

Lectio quinta.
In vniuersali resurrectione tunc anima cuiuslibet sancti simul cum corpore iuncta, que nunc sola possidet gaudia, finen409 interminabili possidebit. Quis autem angelorum vel hominum quanta sit minor particula gaudiorum et glorie, que ibi sunt, sufficiens esset enarrare, que nec oculus vidit, nec auris audiuit, nec in cor hominis ascendit?

Lectio sexta.
Si hec quanta sint gaudia considerentur, terrena omnia viliora stercore apparerent. Hec vita caduca momentanea respectu illius mors potius dicenda est, omnis mundi fallax leticia, pondus amarissimum et grauis sarcina. Hanc sarcinam sancti deponentes optimam illam elegerunt partem, que ab eis nullo tempore auferetur. Iam denarium receperunt, pro quo tanto labore se in vinea sancte ecclesie fatigauerunt. Certe non sunt mortui, vt infideles estimant, sed in terra viuentium regnant victores.

Secundum Mattheum v.
In illo tempore: Uidens Iesus turbas ascendit in montem, et reliqua.
Exultate ergo, karissimi, ad sortem sanctorum anhelantes letamini et laudate, quia decet, vt laudemus dominum, qui mirabiliter se in suis declarat sanctis. Rogo, gaudete, cantate et psallite, quia nauem plenam celestibus diuitijs eternis mercibus iam concupito in littore collocarunt.

Lectio octaua.
Iam anchoram spei tranquillam in securissima statione firmauerunt, iam brauium obtinent, pro quo [852] in agone huius seculi legitime certabant ab omnibus se illicitis abstinendo. Iam victores de suis hostibus triumphant, cum quibus scuto timoris domini viriles pugnauerunt. Iam talentum reddunt domino duplicatum, pro cuius mercede in gaudium domini meruerunt intrare. Iam iteratis vicibus diuulgantur nomina eorum in terris, vt sit ineternum memoria eorum in benedictione.

Lectio nona.
Quos ergo predicamus beatissimos, ad eorum beatitudinem tota auiditate curramus. Quorum preconijs delectamur, eorum patrocinijs subleuemur. Consideratione beatudinis eorum excitetur negligentia nostra et exemplis eorum erudiatur ignorantia nostra. Quanta profecto est eorum felicitas, quam immensa leticia, qui triplici gaudio, ‹de› recordatione videlicet transacte calamitatis, de exhibitione presentis quietis, de certa exspectatione future consummationis, exultant. De qua consummatione dicitur: In pace in idipsam dormiam et requiescam, quoniam tu, domine, singulariter in spe constituisti me.

Ad secundas vesperas
Memoria tantum fiat de omnibus sanctis.

DE SPINEA CORONA
Ad primas vesperas
Ⱥ
Uexilla regis glorie militantis ecclesie laudibus attollantur, per que de mortis nexibus mortis confractis viribus fideles liberantur.
Psalmus Omnia laudate.
Ⱥ Carnis indutus trabea corona Christus spinea pro nobis coronatur, hec est preclara galea, quam hostis horret framea et cedens hebetatur.
Ⱥ Facta dei dextera benedicant opera cuncta creatorem, qui dat nobis munera ad sananda vulnera sertum et cruorem.
Ⱥ Donis preclaris prediti thesauri nobis crediti veneremur auctorem, qui nobis arma contulit, quibus humani pertulit generis oppressorem.
Ⱥ Humiliari voluit, quando pro nobis doluit rex summe maiestatis portans coronam spineam, que delet ignominiam nostre fragilitatis.

Capitulum Canticum iij.
Egredimini, filie Syon, et videte Salomonem cum diademate, quo coronauit eum mater sua.
℟ Felix spina, cuius aculei guttis rubent roris sanguinei; Uires frangunt regis tartarei, seras pandunt regni siderei.
℣ O spinarum immensa gloria, que tot nobis prestant remedia. Uires.

Hymnus
[853 | zz.vj.] Eterno regi glorie
deuota laudum cantica
fideles soluant hodie
pro corona dominica.
Coronat regem omnium
corona contumelie,
cuius nobis obprobrium
coronam confert glorie.
De spinarum aculeis
Christi corona plectitur,
qua ministris tartareis
mundi potestas tollitur.
Corona Christi capitis
sacro perfusa sanguine
penis solutis debitis
reos purgat a crimine.
Laus Christo, regi glorie,
pro corone virtutibus,
qua nos reformans gratie
coronat in celestibus. Amen.
℣ Tuam coronam adoramus, domine, Tuum gloriosum recolimus triumphum.
Ⱥ Gaude, felix mater ecclesia, assunt tibi noua solennia, nam corona quondam in gloria, nunc per orbem refulget gloria.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt qui in memoria passionis domini nostri Iesu Christi coronam eius spineam veneramur in terris, ab ipso gloria et honore coronari mereamur in celis. Qui tecum.
Commemoratio de omnibus sanctis et de sancto Theodoro cum Ⱥ Iste sanctus aa.v.
Oratio in communi de vno martyre non pontifice.
Inuitatorium Assunt dominici serti solennia, Laude multiplici plaudat ecclesia.
Psalmus Uenite.
Hymnus Eterno regi.

In primo nocturno
Ⱥ Christum sub serto spineo deridet plebs perfidie, cuius cruore roseo sertum confertur glorie.
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Reges vt vasa figuli in fine confringentur, qui summi regis emuli sertum non venerentur.
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Aduersus dei filium multi insurrexeruntn410 et nocentes innoxium cruorem effuderunt.
Psalmus Domine, quid.
℣ Tuam coronam.

Lectio prima.
Regnante in monarchia Noruegie illustri rege Magno quarto, quem pater misericordiarum large deuotionis benedictione preuenerat, requiem dedit ei de inimicis. Non solum ad circumiacentes prouincias, verumetiam in longinquas, fama bonitatis eius ac deuotio percrebuit.
℟ Spina carens flos spinan411 pungitur, per quam culpe spina confringitur, spina mortis Spinis retunditur, dum vita moritur.
℣ Per hoc ludibrium hostis deluditur, mortis dominium per mortem tollitur. Spinis.

Lectio secunda.
Congratulans in domino eius fame et deuotioni Philippus, rex Francie, filius Ludouici regis deliberauit secum instinctu spiritussancti, quid dignum offerret fraternitati regie ad deuotionis affectum ampliandum. Accidit deo disponente, quod de consilio generali Lugdunis celebrato sub domino papa Gregorio decimo vir deo deuotus dominus Ioannes, archiepiscopus regni Noruegie, cum nuncijs dicti regis Magni ad fines suos repatriandi gratia Parisius transitum habuisset.n412
℟ Coronat regem omnium Iudea serto spineo, stat inter spinas lilium vernans cruore roseo, Spinarum culpe nescium spine [854] punctum aculeo.
℣ Sub decore fulget purpureo corpus candore niueo. Spinarum.

Lectio tertia.
Quo comperto reputans hoc rex Philippus nutu dei factum propositum conceptum adimpleuit. Inito cum quibusdam ex discretioribus consilio particulam vnam de spinea corona domini fecit in sui presentia per virum religiosum secari et in christallo transparenti locari, quam christallum forma angeli opere argentario venusto decore fabrefacti inter manus tenere videtur.
℟ Felix spina.

In secundo nocturno
Ⱥ Beati, quorum oculi presentes contemplantur, que tot terrarum populis absentes venerantur.
Psalmus Cum inuocarem.
Ⱥ Corone, qua gens impia irrisit saluatorem, deuotum cum leticia impendamus honorem.
Psalmus Exaudiat a.vj.
Ⱥ In tua, Iesu, requie nos tecum gaudeamus, cuius coronam spineam in terris honoramus.
Psalmus Domine, in virtute a.vj.
℣ Gloria et honore.

Lectio quarta.
Imitatus est in hoc artificio angeli corone reliquias tenentis rex deo deuotus doctrinam euangelicam dominice passionis insignia angelico ministerio cunctorum tunc aspectui presentanda, cum venerit filius hominis cum angelis suis in maiestate, tunc apparebit signum filij hominis, id est crux Christi, cum suis insignibus lucentior radijs solis.
℟ In phase, quod precipitur Moyses immolare sub agni typo, creditur lex Christum designare, Cuius sanguis effunditur in phase salutare.
℣ Hoc aspersus non leditur, nam ad eum non sinitur percussor penetrare. Cuius.

Lectio quinta.
Acta sunt hec Parisijsn413 ad honorem domini nostri Iesu Christi et memoriam passionis eius anno ab incarnatione domini ducentesimo septuagesimoquarto, in die sancti Nicolai confessoris et pontificis in curia regis ipso presente. Hec est dies, in qua veneratio dominice passionis, crucis, corone ac omnium reliquiarum, quarum ibidem preclara et felix copia est, solenni officio ac indulgentia peccatorum locum illum ipso die frequentantium celebratur.
℟ Amici Christi, plaudite, qui Christum profitemur, salutis instrumentum trophea serti pendite; Per illud datur hominum victorie crementum.
℣ Aduerse partes, fugite, sumant ministri domini leticie concentum. Per.

Lectio sexta.
Cum autem predicte reliquie ad ciuitatem Bergensem venissent, in ecclesia cathedrali reponuntur. Postea ad ecclesiam duodecim apostolorum processionaliter sunt delate. Sed cum propter nimiam intemperiem aeris pluuieque inundantiam translatio illa bono modo fieri non posset illucescente sexta feria, quinta die ab illa, qua primo Bergis venerant, serenitas [855 | zz.vj.] et tranquillitas aeris redijt et sic reliquie sunt reuerenter collocate deo sic disponente, qui in sexta feria pro nobis coronatus et crucifixus est.
℟ Paruipendens coronam auream rex celorum suscepit spineam; Stat indutus vestem purpuream, vt contemnas vestitus trabeam.
℣ Iesu Christo conformatus vestem queras celibatus. Stat.

In tertio nocturno
Ⱥ Nos tecum, iudex seculi, fac demum gloriari de serti parte spinei, quos modo das letari.
Psalmus Confitebimur e.ij.
Ⱥ Uidete regem glorie sanguine cruentatum cum suo diademate de spinis coronatum.
Psalmus Cantate j f.ij.
Ⱥ Digne chorus fidelium coronam veneratur, qua redemptorem omnium coronatum testatur.
Psalmus Dominus regnauit, irascantur f.iij.
℣ Eris corona glorie in manu domini.
℟ Et diadema regni in manu dei tui.

Lectio septima.
Cum autem requisitum fuisset pro signando in kalendario translationis huius diem, compertum est, quod ipso die habetur memoria illius preclari miraculi, quod non longe ab Antiochia apud ciuitatem Berittum contigit, de iconia, in qua dominice passionis obprobria per Iudeos renouata sunt, vt ex cronicis haberi potest anno domini septingentesimo quinquagesimo.
℟ Dum leonis immanitas latet sub agni vellere, in insontem iniquitas insanit proles vipere, Iusti caput atrocitas spinarum stringit vulnere.
℣ O quanta humilitas, que monstratur hoc opere, cui connexa charitas satisfecit pro scelere. Iusti caput.

Lectio octaua.
Et quia miraculum istud in multis ecclesijs, etiam Rome in ecclesia sancti saluatoris, recolitur, Christo enim odibiles Iudei, quorum multitudo copiosa in Beritto fuit, propter studium legis Mosayce, quod ibi vigebat, quandam iconiam passionis dominice in domo quadam vicina scolis eorum a quodam christiano neglectam inuenerunt, quam primo pedibus in detestationem crucifixi conculcantes cunctan414 in ea dominice passionis obprobria iterauerunt.
℟ Eterni tabernaculi rex et redemptor seculi vilescit insensatis indutum forma seruili, Spinis coronant emuli dominum maiestatis.
℣ Herent in carne stimuli spinarum, sordes populi fert liber a peccatis. Spinis.

Lectio nona.
Cumque ventum esset secundum ordinem obprobriorum Christi, vt latus lancea perforarent, confestim ex latere sanguis et aqua vbertim profluxit. Et suppositam per eos ampullam impleuit, que Rome in ecclesia sancti saluatoris a Iudeis conuersis ad fidem per istud miraculum cum isto sanguine tradita hodierna die conseruatur et solenne festum in memoria dominice passionis ac in huius [856] miraculi veneratione quinto idus Nouembris agitur.
℟ Hac clara die cantica cum dulci pange modulo, ecclesia iustorum, laudes Christi multiplica, Corone crescit titulo gloria redemptorum.
℣ Sub hac mundi spes vnica donauit se pro populo manibus iniquorum. Corone.
Psalmus Te deum.
℣ Plectentes coronam de spinis.
℟ Posuerunt super caput eius.

Ad laudes
Ⱥ
Adest dies leticie, quo diadema spineum commendatur memorie Christi cruore roseum.
Psalmus Dominus regnauit.
Ⱥ Summum regem glorie spinis coronatum ridet plebs perfidie morti condemnatum.
Ⱥ O quam felix punctio, quam beata spina, de qua fuit vnctio mundi medicina.
Ⱥ Pungens spina vulnerat Christum patientem et a morte liberat populum credentem.
Ⱥ Spine rubent sanguine Christum cruentantes, mundum lauant crimine celum reserantes.
Capitulum Egredimini.

Hymnus
Lauda, fidelis concio,
spine tropheum inclytum,
per quam perit perditio
viteque datur meritum.
Nos a puncturis liberat
eterni patris filius,
dum spinis pungi tolerat
spinarum culpe nescius.
Dum spinarum aculeum
Christus pro nobis pertulit,
per diadema spineum
vite coronam contulit.
Plaudat turba fidelium,
quod per spine ludibrium
purgat creator omnium
spineti nostri vicium.
Laus Christo.
℣ Tuam coronam.
Ⱥ Aue spina, pene remedium, serui decus, regis obprobrium, tua plaga, dolor, ludibrium, vite nobis mereantur premium.
Psalmus Benedictus.

Commemoratio de sancto Theodoro.
Ⱥ Beatus vir N, talentorum aa.7.

Ad tertiam
Capitulum Egredimini.
℟ Tuam coronam.
℣ Gloria et honore.

Ad sextam
Capitulum Apocalipsis vj.
Uidi et ecce equus albus et qui sedebat super eum habebat arcum et data est ei corona et exiuit vincens, vt vinceret.
℟ Gloria et honore.
℣ Eris corona.

Ad nonam
Capitulum Esaie xxviij.
In illa die erit dominus exercituum corona glorie et sertum exultationis residuo populo suo.
℟ Eris corona.
℣ Plectentes.

Ad secundas vesperas
Psalmi Dixit dominus. Confitebor. Beatus vir. Laudate. Laudate dominum, omnes gentes.
Ⱥ O decus ecclesie, gloriosa spina, sertum regis glorie, mundi medicina, presentis angustie dulcor et resina, te laudantes hodie serues a ruina.
Psalmus Magnificat.

BEATI MENNE MARTYRIS
Ⱥ Hic est vir, qui non est aa.v.
Oratio de communi.
Solita commemoratio.
Inuitatorium Regem martyrum.
Nocturna legantur.
Lectiones de communi.
℟ Iste sanctus. Iustus germinabit. Gloria et honore.
Ⱥ Hic vir despiciens mundum.

IN NATALICIO BEATI MARTINI EPISCOPI ET CONFESSORIS
Ad primas vesperas
Antiphone super psalmos de die
Beatus Martinus dixit Iuliano: "Christi enim sum miles, pugnare michi non licet."
Ⱥ Martine, misit nos dominus tibi auxilium ferre et rusticam multitudinem effugare.
Ⱥ Dum sacramenta offerret beatus Martinus, [857 | zz.viij.] globus igneus apparuit super caput eius.
Ⱥ Imposita manu super puerum beatus Martinus inmundum ab eo spiritum eiecit.
Ⱥ Martinus migrauit a seculo, viuit in Christo gemma sacerdotum.
Capitulum Ecce sacerdos bb.ij.
℟ Dixerunt discipuli ad beatum Martinum:n415 "Cur nos, pater, deseris aut cui nos desolatos relinquis? Inuadent enim gregem tuum lupi rapaces."
℣ Scimus quidem desiderare te Christum sed salua sunt tibi premia tua nec dilata minuentur, nostri potius miserere, quos deseris. Inuadent.
Hymnus Iste confessor.
℣ Ecce sacerdos.
Ⱥ O Martine, o pie, quam pium est gaudere de te, o Martine, prophetis compar, apostolis consertus, presulum gemma, fide et meritis egregie, pietate, misericordia, charitate ineffabili, succurre nobis nunc et ante deum.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui conspicis, quia ex nulla nostra virtute subsistimus, concede propicius, vt intercessione beati Martini, confessoris tui atque pontificis, contra omnia aduersa muniamur. Per.
Inuitatorium Martinus ecce migrat, hic pauper, celo diues, Quem sanctorum concentus Christo psallens deducit, nos celestibus hymnis laudemus in hunc deum.
Psalmus Uenite.
Hymnus Iste confessor.

In primo nocturno
Ⱥ Sanctus Martinus obitum suum longe ante presciuit, qui et discipulos in vnum congregauit atque sui dissolutionem imminere predixit.
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Cum repente viribus corporis cepit destitui, tunc meror et luctus omnium vox plangentium vnaque precantium, ne pastor oues deserat.n416
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Scimus quidem te, pater, desiderare Christum sed salua sunt tibi premia tua, nostri potius miserere, quos deseris, pater.
Psalmus Domine, quid.
℣ Ecce sacerdos.

Lectio prima.
Martinus cum decem esset annorum, inuitis parentibus gentilibus et nobilibus cathecuminus factus est. Postea vigesimo etatis sue anno baptizatus est. Nam adhuc cathecuminus in frigore hyemali nudum pauperem sue clamidis parte vestiuit, qua etiam in nocte sequenti Christum vestitum vidit et dicentem audiuit: "Martinus adhuc cathecuminus hac me veste contexit."
℟ Hic est Martinus, electus dei pontifex, cui dominus post apostolos tantam gratiam conferre dignatus est, Ut in virtute trinitatis deifice mereretur fieri trium mortuorum suscitator magnificus.
℣ Sancte trinitatis fidem Martinus confessus est. Ut.

Lectio secunda.
Cum autem esset annorum quindecim, raptus et cathenatus miles factus est, vno vero seruo contentus erat, cui versa vice dominus seruiebat, adeo vt plerumque ei calciamenta detraheret et ipsa detergeret. Per triennium vero ante baptismum fuit in armis, integer tamen ab his vicijs, quibus illud hominum genus implicari solet.
℟ Beatus Martinus obitum suum longe ante presciuit dixitque fratribus Dissolutionem sui corporis imminere, quia in [858] dicauit se iam resolui.
℣ Uiribus corporis cepit repente destitui conuocatisque discipulis in vnum dixit Dissolutionem.

Lectio tertia.
Multa illi circa commilitones benignitas erat, mira charitas, patientia vero atque humilitas super humanum modum. Frugalitas vero tanta, vt iam non miles sed monachus putaretur, propter quod commilitones eum miro venerabantur affectu.
℟ Dixerunt discipuli.

In secundo nocturno
Ⱥ Domine, iam satis est, quod hucusque certaui, sed quoad ipse iusseris, militabo, ac si parcis etati, bonum est michi, hos, quibus timeo, ipse custodias.
Psalmus Cum inuocarem.
Ⱥ Artus febre fatiscentes spiritui seruire cogebat stratuque suo illo nobili cilicio recubans nec terram videre iam dignatus celo totus inhiabat.
Psalmus Uerba mea.
Ⱥ Sinite me, inquit, celum videre, vt spiritus dirigatur ad dominum, nichil in me reperiet inimicus sed sinus Abrahe me suscipiet.
Psalmus Domine dominus a.ij.

Lectio quarta.
Necdum regeneratus in Christo quotidie misericordie operibus insudabat, laborantibus opem ferebat, miseros alebat, egentes vestiebat. Nichil sibi ex stipendijs militie propter arma et victum quotidianum reseruans de crastino non cogitabat.
℟ Domine, si adhuc populo tuo sum necessarius, non recuso subire propter eos laborem; Fiat voluntas tua.
℣ Satis est, domine, quod ad hucusque certaui, sed si adhuc stare me in eodem labore precipis, non recuso. Fiat.

Lectio quinta.
Post hec sanctus militie renuncians terrene Hilarium antistitem expetiuit et prope ciuitatem monasterium sibi construxit. In quo ei quidam cathecuminus adhesit sed ipse subita morte sancto viro absente obijt. Quem post triduum rediens oratione sua resuscitauit quique postea baptizatus multis vixerat annis.
℟ O beatum virum Martinum antistitem, Qui nec mori timuit nec viuere recusauit.
℣ O virum ineffabilem nec labore victum nec morte vincendum. Qui.

Lectio sexta.
Alterum quoque laqueo suspensum et tertium in conspectu populi pristine restituit vite. Et puellam ab infantia mutam olei benedicti vnctione sanauit. Ruentem super se pinum signo crucis opposito auertit mirantemque turbam Christo credere fecit.
℟ Martinus, qui electus est a domino deo suo, non declinauit a iudicio recto Nec dolus inuentus est in ore eius.
℣ Qui potuit transgredi et non est transgressus et facere malum et non fecit. Nec.

In tertio nocturno
Ⱥ Glorificati hominis viderunt gloriam qui affuerunt, nam caro, quam cinis semper obtexerat, ita resplenduit, vt quoddam resurrectionis decus et extincta [859 | aaa.j.] proferret.
Psalmus Domine, quis a.iiij.
Ⱥ Media nocte dominica sanctus discessit, cui celi ciues mox obuiant, multi audierunt voces in sublime, qui et vitro purior, lacte candidior, carne quoque monstratus est gemma sacerdotum.
Psalmus Domine, in virtute a.vj.
Ⱥ Adest multitudo monachorum ac virginum, qui speciali gloria precipue flebant, cum sentirent magis esse gaudendum, si rationem vis doloris admitteret.
Psalmus Domini est terra b.ij.
℣ Iustum deduxit.

Lectio septima. Secundum Mattheum xxv.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis parabolam hanc: "Homo quidam peregre proficiscens vocauit seruos suos," et reliqua.
Se quoque ipsum in domo quadam flammis opposuit, ne innocua tecta ignis lederet, fanum idolatrie incendit. Aliud quoque templum demonibus dedicatum angelico subuertit auxilio. Quodam etiam loco sanctus Martinus sacra subuertens a gentili appetitur gladio. Dumque nudum ictui collum opponeret, impius retro cadit suamque intelligens impietatem, veniam postulat a sancto.
℟ O beatum virum, in cuius transitu sanctorum canit numerus, angelorum exultat chorus Omniumque celestium virtutum occurrit psallentium exercitus.
℣ Ecclesia autem domini virtute roboratur, sacerdotes dei reuelatione glorificantur quem Michael assumpsit cum angelis. Omniumque celestium.

Lectio octaua.
Altero quoque vibrante ictum in sanctum caput ferrum fugit de manibus. Tetradij proconsularis seruum manus impositione sanauit, vnde et ille cum tota domo sua ad christianam conuersus est religionem. Fimbria vestimenti vel filis cilicij eius morbidi curabantur. Filia Arborei prefecti per impositionem epistole sancti Martini a grauissimis liberata est febribus, Paulini etiam oculum a dolore et caligine sanauit.
℟ O quantus erat luctus omnium, quanta precipue merentium lamenta monachorum, Quia pium est gaudere Martino et pium est flere Martinum.
℣ Beati viri corpus vsque ad locum sepulchri hymnis canora turba celesti‹bu›s prosequitur. Quia.

Lectio nona.
Beatus itaque Martinus obitum presciuit, predixit fratribus dissolutionem corporis sui, cum per aliquot dies vi febrium teneretur. Anno ergo octogesimo primo etatis sue et episcopatus sui vigesimo sexto annis maturus et meritis feliciter recessit a seculo angelico concentu perductus ad atria vite.
℟ Martinus Abrahe sinu letus excipitur, Martinus, hic pauper et modicus. Celum diues ingreditur, hymnis celestibus [860] honoratur.
℣ Martinus episcopus migrauit a seculo, viuit in Christo gemma sacerdotum. Celum.
Psalmus Te deum.
℣ Iustus germinabit.

Ad laudes
Ⱥ
Dixerunt discipuli ad beatum Martinum: "Cur nos, pater, deseris aut cui nos desolatos relinquis? Inuadent enim gregem tuum lupi rapaces."
Ⱥ Domine, si adhuc populo tuo sum necessarius, non recuso laborem, fiat voluntas tua.
Ⱥ O virum ineffabilem nec labore victum nec morte vincendum, qui nec mori timuitn417 nec viuere recusauit.
Ⱥ Oculis ac manibus in celum semper intentus inuictum ab oratione spiritum non relaxabat, alleluya, alleluya.
Ⱥ Martinus Abrahe sinu letus excipitur, Martinus, hic pauper et modicus, celum diues ingreditur, hymnis celestibus honoratur.
Ⱥ O quantus luctus omnium, quanta precipue lamenta monachorum et virginum chorus, quia pium est gaudere Martino et pium est flere Martinum.
Psalmus Benedictus.
Ⱥ O beatum virum, cuius anima paradisum possidet, vnde exultant angeli, letantur archangeli, chorus sanctorum proclamat, turba virginum inuitat: "Mane nobiscum ineternum."
Psalmus Magnificat.

Quando autem dominica infra octauas euenerit, totum officium compleatur de dominica habita commemoratione de beato Martino ad vtrasque vesperas et matutinas.

IN CRASTINO
Inuitatorium Martinus ecce migrat.
Hymnus Iste confessor.
Ⱥ in nocturno
Martinus adhuc cathecuminus hac me veste contexit.
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Sancte trinitatis fidem Martinus confessus est ac baptismi gratiam percepit.
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Ego signo crucis, non clipeo protectus aut galea hostium cuneos penetrabo securus.
Psalmus Domine, quid.
Ⱥ Confido in domino, quod filia mea precibus tuis reddita sit sanitati.
Psalmus Cum inuocarem.
Ⱥ Tetradius cognita dei virtute ad baptismi gratiam peruenit.
Psalmus Uerba mea.
Ⱥ O virum ineffabilem, per quem nobis tanta miracula coruscant.
Psalmus Domine dominus.
Ⱥ Dominus Iesus non se inquit purpuratum nec diademate renitentem venturum esse predixit.
Psalmus Domine, quis.
Ⱥ Sacerdos dei Martine, aperti sunt tibi celi et regnum patris tui.
Psalmus Domine, in virtute.
Ⱥ Sacerdos dei Martine, pastor egregie, ora pro nobis deum.
Psalmus Domini est terra.
℣ Ecce sacerdos magnus.

Lectio prima.
Dum sanctus Martinus agrum cuiusdam Lupicini, viri honorati, preteriret, clamore et luctu plangentis turbe excipitur. At cum sollicitus, quis hic fletus esset, inquireret, indicatur sibi vnum e familia seruulum laqueo sibi vitam extorsisse.
℟ Dum sacramenta offerret beatus Martinus, globus igneus apparuit super caput eius.
℣ Dum enim ad deum preces emitteret et pro vniuerso grege sibi commisso deprecaretur. Globus.

Lectio secunda.
Quo cognito cellulam, in qua defunctus iacebat, ingreditur exclusisque omnibus turbis in oratione se prosternit. Moxque viuescente [861 | aaa.ij.] vultu apertisque oculis defunctus erigitur comprehensaque dextera sancti viri in pedibus suis constitit atque ita cum eo omni turba expectante vsque ad vestibulum domus processit.
℟ Oculis ac manibus in celum semper intentus Inuictum ab oratione spiritum non relaxabat.
℣ Nihil enim terreni aliquando negocij diuino anteponens officio semper seipsum ad ea, que superna sunt, extendens. Inuictum.

Lectio tertia.
Tempore, quo beatus Martinus ad episcopatum Turonice vrbis petebatur, vna igitur voluntas omnium, vna erat sententia Martinum esse dignissimum tali ecclesie sacerdotem. Nonnulli tamen ex ipsis, qui ad ordinandum episcopum conuenerant, impie expugnabant dicentes hominem persona contemptibilem, veste sordidum non decet fieri episcopum.
℟ Cum videret beatus Martinus discipulos suos flentes, motus his fletibus, conuersus ad dominum dixit: "Domine, si adhuc populo tuo sum necessarius, non recuso laborem."
℣ Beatus Martinus, vt totus in domino misericordie visceribus affluebat, hoc tantum voce flentibus dixit: "Domine."

Laudes vt in die sanctorum.
Ⱥ Martinus signipotens fulgore virtutum ipsa reuerberat astra, hic diuersa multorum compleuit vnus, vnde et apostolus ac prophetis pace sanctorum omnium coniunctus est.
Psalmus Benedictus.
Oratio Deus, qui conspicis.

SANCTI BRICTII EPISCOPI ET CONFESSORIS
Ad vesperas
Ⱥ super psalmos de die Similabo bb.ij.
Ⱥ A progenie.

Oratio
Conserua, quesumus, domine, populum tuum intercessione sancti Brictij, confessoris tui atque pontificis, in tuo amore confisum, vt mereamur ipso intercedente consortes fieri celestium gaudiorum. Per.

Commemoratio de sancto Martino.
Ⱥ Exequie Martini non dicantur funeris sed triumphi, nam greges suos, qui inductu eius mundum vicerunt, agebat ante se pastor extinctus, qui corpus ad sepulchrum sequentes psallebant et flebant.
℣ Amauit eum.
Oratio vt supra.

Inuitatorium Unum deum.

Lectio prima.
Sanctus Martinus discipulo suo Brictio, cum eum crebris lacesceret iniurijs, et ipsum post se futurum episcopum et in episcopatu multa passurum indicauit. Nec verbum tanti viri potuit cadere. Nam tricesimo ordinationis sue anno mulier, que cubicularijs vestimenta abluebat, concepit et peperit.
℟ Euge serue.

Lectio secunda.
Omnisque populus crimen super episcopum a iuuentute castum referunt eum lapidare volentes, donec episcopus coram cunctis infantem triginta dies ab ortu habentem coniurat, vt dicat, si ipse sit pater eius, et infans respondit: "Non es tu," inquit "pater meus."
℟ Ecce sacerdos.

Lectio tertia.
Populis autem rogantibus, vt quis esset pater suus interrogaret. Dixit sanctus Brictius: "Non est hoc meum sed hoc, quod ad me pertinet, fui sollicitus vobis dicere." Sed cum nec posset murmur sopiri iniquum, ad maiorem fidem faciendam populo ad sepulchrum beati Martini in birro suo [862] prunas detulit ardentes et vestimentum inustum apparuit.
℟ Celitus electe.
Te deum.
℣ Iustus germinabit.

In laudibus
Ⱥ
Post excessum beatissimi Martini episcopi beatus Brictius cathedram episcopalem suscepit.
Ⱥ Tricesimo ordinationis sue anno oritur contra eum lamentabile crimen, nam quedam mulier, que cubicularijs vestimenta abluebat, concepit et peperit et omne crimen episcopo obijciunt.
Ⱥ Illo quoque negante iussit afferri sibi infantem cumque oblatus fuisset triginta ab ortu habens dies, ait ad eum Brictius: "Adiuro te per deum, vt si ego te generaui, coram cunctis edicas."
Ⱥ Respondens autem infans coram omni populo beato viro dixit: "Non es tu," inquit, "pater meus."
Ⱥ Sanctus Brictius satisfaciens populo prunas ardentes ab vrbe in birro suo detulit et ante sepulchrumn418 beati Martini coram populo proiectis vestimentum eius inustum apparuit.
Ⱥ Populis autem non credentibus et ab episcopatu eum proijcientibus Romam petijt flens et eiulansn419 atque dicens: "Merito hec patior, quia peccaui in sanctum dei."
Psalmus Benedictus.

Commemoratio de sancto Martino.
Ⱥ O vere beatum, o ineffabilem pietate, misericordia, charitate, quarum vt visceribus semper totus affluebat in domino, sic non desit nobis, non desit in euum.
℣ Amauit eum dominus.

Ad vesperas
Ⱥ super psalmos de die Dixerunt discipuli quere in laudibus in die sancto.
In euangelio Ⱥ Beatus Martinus dixit Iuliano zz.7.
Psalmus Magnificat.

Lectio prima.
Accepto episcopatu qualem se quantumque beatus Martinus prestiterit non est nostre facultatis euoluere. Nam idem constantissime perseuerabat, qui prius fuerat. Eadem in corde humilitas, eadem in vestitu vilitas atque ita implebat episcopi dignitatem, vt propositum monachi non desereret.
℟ Hic est Martinus.

Lectio secunda.
Aliquamdiu vero adherente ecclesie cellula vsus est. Cumque inquietudinem populi et frequentantium ferre non posset, duobus fere extra ciuitatem miliarijs monasterium sibi statuit, in quo ex lignis contextam cellulam habebat.
℟ Beatus Martinus.

Lectio tertia.
Locus iste tam secretus et remotus erat, vt heremi solitudinem aliam non desideraret. Discipuli vero octoginta erant, qui ad exemplum beati Martini instruebantur. Nemo ibi vinum nouerat, nec quicquam proprium habebat sed in medium omnia proferebantur ob amorem domini nostri Iesu Christi, cui est gloria in secula seculorum. Amen.
℟ Dixerunt discipuli.
Ⱥ Sanctus Martinus obitum zz.viij.
Ad vesperas
Ⱥ Martine, misit nos zz.7.

QUINTA DIE
Lectio prima.
Martinus igitur obitum suum longe ante presciuit dixitque fratribus dissolutionem sui corporis imminere. Interea causa extitit, quod Condatensem dyocesim [863 | aaa.iij.] visitaret. Nam clericis inter se illius ecclesie discordantibus pacem cupiens reformare; licet finem dierum non ignoraret, proficisci tamen ob istiusmodi causam non recusauit.
℟ Domine, si ad huc.

Lectio secunda.
Aliquamdiu ergo in vico illo aut ecclesia, ad quam ierat, commoratus pace inter clericos restituta, cum iam regredi ad monasterium cogitaret, viribus corporis cepit repente destitui. Conuocatisque discipulis indicat se iam resolui.
℟ O beatum.

Lectio tertia.
Tunc vero meror et luctus omnium vox vna plangentium: "Cur nos, pater, deseris aut cui nos desolatos relinquis? Inuadent enim gregem tuum lupi rapaces et quis eos a morsibus nostris percusso pastore prohibebit?"
℟ Martinus, qui electus.
Ⱥ Cum repente zz.viij.

Ad vesperas
Ⱥ Dum sacramenta zz.vij.

Commemoratio de sancto Edmundo, confessore et pontifice.
Ⱥ Confessor domini bb.iij.
℣ Amauit eum dominus.

Oratio
Deus, qui largissime bonitatis consilio ecclesiam tuam beati Edmundi, confessoris tui atque pontificis, clare vite meritis decorasti et gloriosis letificasti miraculis, concede nobis, famulis tuis, vt et eius in melius reformemur exemplis et ab omnibus ipsius patrocinijs protegamur aduersis. Per dominum.

DIE SEXTA
Lectio prima.
Cum videret beatus Martinus discipulos suos flentes, motus eorum fletibus, vt totus semper in domino misericordie visceribus affluebat, lachrimasse perhibetur. Conuersusque ad dominum hac tantum voce flentibus respondit: "Domine, si adhuc populo tuo sum necessarius, non recuso laborem, fiat voluntas tua."
℟ O beatum virum.

Lectio secunda.
Nimirum inter spem amoremque positus dubitaret pene, quid mallet. Quia nec hos deferere nec a Christo voluit diutius separari, nichil tamen in voto suo anteponens, voluntati diuine totum domino committebat.
℟ O quantus et cetera.

Lectio tertia.
O virum ineffabilem nec labore victum nec morte vincendum, qui in nullam partem pronior inclinauerit nec mori timuit nec viuere recusauit, tamquam diceret: "Quamuis optata sit requies post laborem seni, est tamen animus victor annorum et cedere nescius senectuti, ac si parcis, domine, bonum michi est. Fiat voluntas tua, hos, quibus timeo, ipse custodias."
℟ Martinus Abrahe.
Ⱥ Scimus quidem zz.viij.

Commemoratio de sancto Edmundo.
Ⱥ Ecce adest.

Ad vesperas
Ⱥ Imposita manu zz.7.

DIE SEPTIMA
Lectio prima.
Itaque cum iam per aliquot dies vi febrium teneretur, non tamen a dei opere cessabat, pernox in orationibus [864] et vigilijs fatiscentes artus spiritui seruire cogebat nobilique illo stratu suo in cinere et cilicio recubans.
℟ Dum sacramenta aaa.j.

Lectio secunda.
Et cum a discipulis rogaretur, saltem vilia sibi stramenta sineret supponi. "Non decet," inquit, "fili, christianum nisi in cinere mori, ego si aliud exemplum vobis relinquo, ipse peccaui." Oculis autem et manibus in celum semper intentus inuictum ab oratione spiritum non relaxabat.
℟ Oculis ac manibus.

Lectio tertia.
Et cum a presbiteris, qui tunc ad eum confluxerunt, rogaretur, vt corpusculum lateris mutatione releuaret, "Sinite me," inquit, "fratres, celum potius respicere quam terram, vt suo itinere spiritus dirigatur ad dominum."
℟ Cum videret.
Ⱥ Domine, iam satis zz.8.

ULTIMO DIE OCTAUARUM
Ad primas vesperas
Ⱥ Dixerunt discipuli.
Psalmi de die.
Capitulum Dedit illi dominus bb.v.
℟ Dixerunt discipuli zz.viij.
Ⱥ O Martine ibidem.

Oratio
Concede, quesumus, omnipotens deus, beati Martini, confessoris tui atque pontificis, frequentata solennitas ad perpetuam populo tuo proficiat salutem et quem sepe veneramur in terris, semper habeamus patronum in celis. Per dominum.

Ad matutinas
Totum vt in die sancto
℟ Hic est Martinus. Martinus, qui electus. Martinus Abrahe cum Ⱥ O beatum pontificem, qui quere supra de translatione eiusdem oo.ij.
Psalmus Benedictus.
Quando vltima dies dominica inciderit, totum officium de sancto Martino habeatur cum nouem lectionibus.

Lectio prima.
Erat, inquit Seuerus, haud longe ab oppido monasterij locus, quem falsa hominum opinio velut consepultis ibi martyribus consecrauerat, et altare a preteritis episcopis constitutum. Martinus incertis non adhibet fidem, petit nomen martyris et tempora passionis ostendi grauiter ferens, quod nichil certi maiorum memoria tradidisset.

Lectio secunda.
Cum aliquandiu abstinuisset a loco nec derogans religioni, quia incertus erat, quadam die paucis sibi adhibitis fratribus ad locum pergit. Dehinc super sepulchrum astans orauit dominum, vt quis esset vel cuius meriti sepultus ostenderet.

Lectio tertia.
Tunc conuersus ad leuam vidit prope assistere vmbram sordidam ac trucem. Imperat nomen meritumque loquatur. Nomen edicit, de crimine confitetur latronem se fuisse ob scelera percussum et nichil sibi cum martyribus esse commune, cum illos gloria, se pena retineret. Uocem loquentis omnes audiebant, personam tamen non videbant. Tunc Martinus quid vidisset exposuit. Iussitque ex eo loco altare submoueri et ita populum superstitionis absoluit errore.

Lectio quarta.
Treueris puella quedam paralisi tenebatur, cui Martino oleum benedicente et in os eius fundente vox reddita est. Deinde ad contactum Martini singulis membris [865 | aaa.iiij.] vita et sanitas redonata est.

Lectio quinta.
A Treueris reuertentibus nobis fit obuiam vacca, quam demon agitabat, que homines multos iam confoderat. Sequebantur eminus homines, qui predicere nobis magna voce ceperunt, vt caueremus. Martinus eleuata manu pecudem consistere iubet, que mox stetit immobilis.

Lectio sexta.
Tunc ecce videt Martinus dorso illius demonem supersedentem. Quem increpans, "Discede," ait, "funeste,n420 de pecude." Paruit demon indeque recessit, pecus ad pedes Martini prosternitur. Deinde iubente sancto gregem suum repetit. Hoc illo tempore fuit, quo Martinus inter medias flammas positus non sensit incendium.

Commemoratio de sancta Elizabeth
Ⱥ Accinxit cc.j.

Oratio
Tuorum corda fidelium, deus miserator, illustra et beate Elizabeth precibus gloriosis fac nos prospera mundi despicere et celesti consolatione gaudere. Per.
Ad Benedictus Ⱥ Simile est regnum celorum homini.

BEATI EDMUNDI REGIS ET MARTYRIS
Ⱥ Hic est vir, qui non est aa.v.

Oratio
Deus ineffabilis misericordie, qui beatissimum regem Edmundum tribuisti pro tui nominis gloria inimicum moriendo deuincere, concede propicius huic familie tue, vt eo interueniente mereatur in se antiqui hostis incitamenta superando extinguere. Per.
Inuitatorium Regem sempiternum.

Lectio prima.
In diebus illis rex Edmundus nactus culmen regiminis, quante fuerit in subiectos benignitatis, quante in peruersos districtionis, non est nostre facultatis reuoluere, qui eius minima gesta, quon421 conueniret sermone non possumus expedire.

Lectio secunda.
Siquidem ita columbine simplicitatis humilitas temperauit serpentine calliditatis astuciam, vt nec antiqui hostis deciperetur simulatione fraudulenta nec malignorum hominum reciperet contra iustitiam sententias, diligentissime que nesciebat inuestigans gradiensque via regia nec declinabat ad dexteram extollendo se meritis nec ad sinistram succumbendo vicijs humane fragilitatis.

Lectio tertia.
Inimicus humani generis tandem ei aduersarium immisit vocabulo Hynguar et alterum Hyba, qui nisi diuina impedirentur miseratione, conati sunt seducere totius fines Britannie. Qui Hynguar accersito vno ex commilitonibus expeditum dirigit ipseque cum grandi comitatu lento pede subsequitur et vt regem ita incautum aggrediatur.

Lectio quarta.
Ait autem sic: "Terre marique metuendus dominus noster Hynguar rex inuictissimus mandat, vt cum eo antiquos thesauros sub eo regnaturus diuidas. Cuius si aspernaris potentiam, vita indignus iudicaberis et regno."

Lectio quinta.
Rex vero Edmundus auditis minis respondit: "Thesauros et diuitias, quas nobis hactenus contulit, propicia [866] diuinitas sumat et consumat tua insatiabilis auiditas. Et vt cepit tua seua seueritas, post famulos regem a solio diripiat et ad vltimum iugulet. Rex regum ista miserans videt et secum, vt credo, regnaturum ad eternam vitam transferet. Unde noueris, quod christianus rex Edmundus non se subdat pagano duci, nisi prius effectus fuerit consors religionis."

Lectio sexta.
Uix sanctus Edmundus verba compleuerat et renunciaturus miles pedem de domo extulerat, ecce Hynguar venit obuius et iubet, vt breuiloquio vtatur, illi pandens omnia archana regis vltima. His auditis imperat tyrannus circunfundi omnem turbam suorum interius solumque regem teneant, quem suis legibus rebellem iam cognouerat.

Lectio septima. Secundum Ioannem xij.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Amen dico vobis, nisi granum frumenti cadens in terram mortuum fuerit, ipsum solum manet," et reliqua.
Tunc sanctus rex et martyr domini Edmundus in palacio, vt membrum Christi proiectis armis capitur, trahitur, punitur, percutitur pungnis impijs et a ministris diaboli vinculis artioribus artatus constringitur atque innocens sistitur ante impium iudicem quasi Christus ante Pilatum presidem cupiens eius sequi vestigia, qui pro nobis immolatus est hostia.

Lectio octaua.
Uinctus sanctus multipliciter illuditur ac tandem fatigatus acri instantia perducitur ad arborem vicinam, ad quam religatus flagris durissimis diutissime vexatur nec vincitur Christum semper inuocando flebilibus vocibus. Aduersarij autem quasi ludentes ad signum totum corpus sagittarum telis confodiunt et vulnera vulneribus imprimebant, dum iacula iaculis locum dabant et velut er‹i›cius asper similis beato Sebastiano, egregio martyri.

Lectio nona.
Uidens Hynguar furcifer animum sancti non posse mutari, lictori mandat protinus, vt amputaret caput eius. Et arrepto pugione spiculator inter verba orationis eum decapitando lucen422 priuauit atque ita cum palma victorie rex et martyr domini senatum curie celestis intrauit. Et sancti corpus conditum in loco, vbi beneficia multa prestitit Christus ad laudem nominis sui vsque in presentem diem.
Ⱥ Beatus vir, qui inuentus est aa.vij.

IN PRESENTATIONE BEATE MARIE SEMPER UIRGINIS
Omnia tam in vesperis quam in matutinis habeantur sicut in natiuitate eiusdem vv.j. et ij. cum hac oratione
Deus, qui sanctam dei genitricem virginem Mariam templum sancti spiritus post triennium in templum tuum presentari voluisti, presta, [867 | aaa.v.] quesumus, vt qui presentationis sue festa veneramur, templum, in quo habitare digneris, effici mereamur. Per eundem.

Lectio prima.
Hodiernam festiuitatem, fratres karissimi, in spiritusancto intuens propheta dei genitricem virginem Mariam ex longinquis procedere preuidit dicens: "Specie tua et pulchritudine tua intende, prospere procede et regna." Hodie namque sacratissima virgo a parentibus in templo presentata processit velut aurora consurgens, vt videntes eam filie Syon beatissimam merito predicarent. Hec enim virguncula tenerrima triennis hodie ad templum adducitur et quindecim ascensionis gradus sine ducentis aut alleuiantis manu sola conscendit, vt perfecte etati nichil deesse putares."

Lectio secunda.
Ascendit, inquam, virgo ductu dei, non hominum freta subsudio, quam gratia sane prouexit potius quam natura. Considerant itaque hec parentes, mirantur et gaudent ac relucentem in ea domini virtutem venerantur. Unde et propheta subiungit: Audi, filia et vide et inclina aurem tuam et obliuiscere populum tuum et domum patris tui et concupiscet rex decorem tuum, quia ipse est dominus deus tuus.

Lectio tertia.
Hanc igitur virginem gloriosam, corpore et etate tenerrimam, pre omnibus gratia et sanctitate precelsam, cui rectius quam virgule dixerimus comparandam? Libet igitur parumper virge naturam et nomen intueri, vt vel aliquid inueniamus, quod Marie sanctitati congrue valeat adaptari. A virtute namque virga dicitur. Uirtus, inquam, que latet in radice, prodit in vigore virge.

Lectio quarta.
Huic ergo virgo beata non immerito comparatur, in qua omnis perfectio virtutis reperitur sapite sapiente teste, qui dicit: In me omnis spes vite et virtutis. In eius etiam vigore ac fructu refulsit omnis virtus radicis. Radix enim, ex qua hec virga est producta, patriarche fuerunt, in quibus quicquid gratie et virtutis erat, totum eminentius apparuit in Maria. Iccirco euangelium hodie legitur, in quo patriarcharum generationes memoramus.

Lectio quinta.
Triplex nempe virtus in virga inuenitur, secundum quod ex triplici substantia, cortice, ligno et medulla, componitur. Medulla quippe nutritur, ligno sursum erigitur, cortice vero contra exteriores iniurias defensatur. In beata autem virgine tamquam medulla nutriens interior gratia perhibetur, de qua angelus ad eam, "Aue," inquit, "gratia plena." Lignum quoque erigens [868] assidua eius contemplatio est. Bene dicitur: Que est, que ascendit quasi virgula? Uirgula ex quo ascendit semper in sublime agitur atque suam versus celum summitatem dirigit quantoque a terra recedit, tanto semper subtilior fit.

Lectio sexta.n423
Hec virgo tenerrima sancta Maria calcatis huius mundi delectamentis qualiter deo inhereret, ardenti desiderio satagebat. Sicque dum eius conuersatio celestis extitit intentione continua et affectione sursum ferebatur. Sicut quidam in laude eius ait: Unum quippe pro certo scimus, quod omnis Marie vita et actio semper fuit in domino. Et quanto despectis infimis a terra recessit, tanto subtilior in contemplando erat. Cortex autem diligens custodia sui fuit. Ideo a sapiente dicitur: Hortus conclusus et fons signatus. Et iterum: Uirgam virtutis tue emittet dominus ex Syon.

Liber generationis hic legatur, vt patet in die conceptionis eiusdem ee.7. Capitula ad horas sicut in die natiuitatis eius habeantur et cetera.

Ad secundas vesperas
Commemoratio de sancta Cecilia.
Ⱥ Prudens et vigilans virgo cc.j.

Oratio
Deus, qui nos annua beate Cecilie, virginis et martyris tue, solennitate letificas, da, quesumus, vt quam veneramur officio, etiam pie conuersationis sequamur exemplo. Per.
Inuitatorium Christum venerantes deum adoremus, regem regum, Qui in celis Cecilie palmam hodie dedit eternam.
Psalmus Uenite.
Hymnus Uirginis proles cc.j.

In primo nocturno
Ⱥ Cecilia virgo Almachium exuperabat, Tiburtium et Ualerianum ad coronas vocabat.
Psalmus Domine dominus noster a.ij.
Ⱥ Expansis manibus orabat ad dominum, vt eam eriperet de inimicis.
Psalmus Celi enarrant a.vj.
Ⱥ Cilicio Cecilia membra domabat, deum gemitibus exorabat.
Psalmus Domini est terra b.ij.
℣ Diffusa est gratia.

Lectio prima.
Cecilia ex preclaro genere Romanorum ab ipsis cunabulis in fide Christi nutrita diebus ac noctibus virginitatem suam conseruari a domino precabatur. Cilicio vero et ad carnem induta desuper auratis vestibus tegebatur. Desponsata fuit cuidam iuueni nomine Ualeriano.
℟ Uirgo gloriosa semper euangelium Christi gerebat in pectore Et non diebus neque noctibus cessabat a colloquijs diuinis et oratione.
℣ Cilicio Cecilia membra domabat, deum gemitibus orabat. Et.

Lectio secunda.
Dum autem dies instaret nuptiarum, biduanis ac triduanis ieiunijs orans se sanctis omnibus commendabat, vt suam pudicitiam custodirent. Cum hec agerentur, Cecilia sponsum in cubiculo sic hortatur: "Secretum, karissime, tibi volo [869 | aaa.vj.] dicere, si te illud promiseris sub iuramento obseruare."
℟ Cilicio Cecilia membra domabat, deum gemitibus exorabat, Almachium exuperabat, Tiburtium et Ualerianum ad coronas vocabat.
℣ Non diebus neque noctibus vacabat a colloquijs diuinis et oratione. Almachium.

Lectio tertia.
Quo iurante, "Angelum dei," inquit, "habeo amatorem, qui nimio zelo custodit corpus meum. Itaque quod si vel leuiter senserit, quod tu castitatem meam violare presumas, contra te grauissime irascetur. Si vero castitatem meam custodieris, ita quoque te diliget sicut et me et ostendet tibi gloriam suam."
℟ Cantantibus organis Cecilia virgo in corde suo soli domino decantabat dicens: "Fiat, domine, cor meum et corpus meum immaculatum, vt non confundar."
℣ Biduanis ac triduanis ieiunijs orans suam domino pudicitiam commendabat dicens: "Fiat."

In secundo nocturno
Ⱥ Fiat, domine, cor meum et corpus meum immaculatum, vt non confundar.
Psalmus Eructauit c.viij.
Ⱥ Tunc Ualerianus perrexit ad antistitem et signo, quod acceperat, inuenit sanctum Urbanum.
Psalmus Deus noster d.j.
Ⱥ Domine Iesu Christe, seminator casti consilij, suscipe seminum fructus, quos in Cecilia seminasti.
Psalmus Fundamenta e.viij.
℣ Specie tua.

Lectio quarta.
Tunc Ualerianus timore correptus, "Si vis," inquit, "vt credam, quod dicis, ostende michi ipsum angelum." Cecilia respondit: "Si michi credis et te baptizari permittis, poteris eum videre." Statimque Ualerianus perrexit et secundum signa, que acceperat, sanctum Urbanum papam inuenit.
℟ Cecilia me misit ad vos, Ut ostendatis michi sanctum Urbanum, quia ad ipsum habeo secreta, que perferam.
℣ Tunc Ualerianus perrexitn424 ad pauperes dans eis benedictionem Cecilie dicens: "Cecilia me misit ad vos. Ut ostendatis."

Lectio quinta.
Cui cum dixisset verba Cecilie, gauisus est valde. Tunc subito apparuit in niueis quidam senex tenens librum litteris aureis scriptum, quod videns Ualerianus legit sic: "Unus deus, vna fides, vnum baptisma." Dixit ei senex: "Credis ita esse?" Exclamauit Ualerianus dicens: "Non est aliud, quod credi verius posset."
℟ Domine Iesu Christe, pastor bone, seminator casti consilij, suscipe seminum fructus, quos in Cecilia seminasti; Cecilia, famula tua, quasi apis tibi arguementosa deseruit.
℣ Nam sponsum, quem quasi leonem ferocem accepit, ad te quasi agnum mansuetissimum destinauit. Cecilia, famula.

Lectio sexta.
Et statim senex disparuit, Ualerianus baptizatus ad Ceciliam redijt. Cum autem venisset ad Ceciliam, vidit protinus angelum [870] dei astantem ei, qui duas coronas ex rosis et lilijs ferens alteram Cecilie, alteram Ualeriano dedit dicens.
℟ Ceciliam intra cubiculum orantem inuenit et iuxta eam stantem angelum domini, Quem videns Ualerianus nimio terrore correptus est.
℣ Angelus domini descendit de celo et lumen refulsit in habitaculo. Quem.

In tertio nocturno
Ⱥ Beata Cecilia dixit ad Tiburtium: "Hodie te fateor meum esse cognatum, quia amor dei te fecit esse contemptorem idolorum."
Psalmus Cantate j f.ij.
Ⱥ Credimus Christum, filium dei, verum deum esse, qui sibi talem elegit famulam.
Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.
Ⱥ Nos scientes sanctum nomen omnino negare non possumus.
Psalmus Cantate ij f.iij.
℣ Adiuuabit eam.

Lectio septima. Secundum Mattheum xiij.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis parabolam hanc: "Simile est regnum celorum thesauro abscondito in agro," et reliqua.
"Istas coronas mundo corde et corpore custodite, quia nec vnquam marcescent nec odorem amittent." Post hec autem dicente angelo Tiburtius, frater Ualeriani, ingressus est et statim mirari cepit, vnde tantus odor rosarum et liliorum spiraret.
℟ Beata Cecilia dixit ad Tiburtium: "Hodie te fateor meum esse cognatum, Quia amor dei te fecit esse contemptorem idolorum."
℣ Sicut amor dei fratrem tuum michi coniungi fecit, ita te michi cognatum faciet. Quia.

Lectio octaua.
Dixit ei Ualerianus: "Sicut me orante hunc odorem sensisti, ita coronas, quas ex rosis et lilijs habemus, si credideris, cernes." Tunc Cecilia et Ualerianus ita Tiburtio predicauerunt, quod ad fidem Christi conuersus et a sancto Urbano baptizatus est.
℟ Dum aurora finem daret, Cecilia dixit: "Eya, militesn425 Christi, abijcite opera tenebrarum et induimini arma lucis."
℣ Cecilia valedicens fratribus et exhortans eos ait: "Eya."

Lectio nona.
Et tantam deinceps dei gratiam habuit, quod quotidie videns angelos dei, quicquid a deo petebat, accepit. Post hec Almachius prefectus precepit, vt Tiburtius et Ualerianus sacrificarent aut decollati perirent. Et cum ducerentur, ita Maximo corniculario predicauerunt, quod eum ad fidem conuerterunt. Ipsi quoque carnifices conuersi sunt et baptizati.
℟ O insignis et preclara castitatis gloria, Quam Cecilia virgo sacra possidet in secula.
℣ Nos canentes Christo laudem acquiramus requiem. Quam.
Psalmus Te deum.

Ad laudes
Ⱥ
Cantantibus organis Cecilia domino decantabat dicens: "Fiat cor meum immaculatum, vt non confundar."
Ⱥ Est secretum, Ualeriane, quod tibi volo dicere: angelum dei habeo amatorem, qui nimio zelo [871 | aaa.vij.] custodit corpus meum.
Ⱥ Cecilia, famula tua, domine, quasi apis tibi argumentosa deseruit.
Ⱥ Benedico te, pater domini mei Iesu Christi, quia per filium tuum ignis extinctus est a latere meo.
Ⱥ Ualerianus in cubiculo Ceciliam cum angelo orantem inuenit.
In euangelio Ⱥ Dum aurora finem daret, Cecilia dixit: "Eya, milites Christi, abijcite opera tenebrarum et induimini arma lucis."
Psalmus Benedictus.
Ⱥ O beata Cecilia, que duos fratres conuertisti et Almachium iudicem superasti, Urbanum episcopum in vultu angelico demonstrasti.
Psalmus Magnificat.

Commemoratio de sancto Clemente.
Ⱥ "Oremus omnes ad dominum Iesum Christum," dixit beatus Clemens, "vt confessoribus suis fontis venas aperiat."
℣ Gloria et honore.

Oratio
Deus, qui nos annua beati Clementis, martyris atque pontificis, solennitate letificas, concede propicius, vt cuius natalicia colimus, virtutem quoque passionis imitemur. Per.

Commemoratio de sancta Felicitate.
Ⱥ Accinxit fortitudine bb.8.
℣ Specie tua.

Oratio
Presta, quesumus, omnipotens deus, vt beate Felicitatis tue solennia recensentes meritis ipsius protegamur et precibus. Per.
Inuitatorium Regem sempiternum aa.v.

In primo nocturno
Ⱥ Rome tertius a Petro Clemens apostolicus nomini vixit concinnus factis, dictis, moribus.
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Instructus sanctis sancti Petri documentis celica Romano dona dedit populo.
Psalmus Qu‹ar›e fremuerunt.
Ⱥ Uerbis supernis idola probabat esse friuola legem sed et Iudaicam vmbram nouelle preuiam.
Psalmus Domine, quid multiplicati.
℣ Gloria et honore.

Lectio prima.
Clemens papa tertius post beatum Petrum ita morum ornamentis pollebat, quod omnibus christianis et etiam Iudeis et gentilibus complacebat. Cumque vxorem Sisinnij Theodoram ab idolatria conuersam in castitate suaderet manere.
℟ "Oremus omnes ad dominum Iesum Christum," dixit beatus Clemens, "vt confessoribus suis fontis venas aperiat, Ut de beneficijs eius gratulemur."
℣ Qui percussit in deserto Syna petram et fluxerunt aque in abundantiam, ipse nobis laticem affluentem impartiatur. Ut.

Lectio secunda.
Sisinnius zelo ductus ecclesiam occulte intrauit volens scire, cur illa sic ecclesiam frequentaret. At vbi beatus Clemens oraret, ita surdus et cecus effectus est, quod pueris suis diceret, vt se foras eijcerunt. Sed illi girantes per totam ecclesiam ianuam eius inuenire non poterant.
℟ Hic est vere martyr aa.6.

Lectio tertia.
Audiens Theodora per puerum, quod ita cecus et surdus esset, post missam rogauit sanctum pro eo. Tunc sanctus Clemens profectus cum ea ad ipsum inuenit eum apertis [872] oculis nichil videntem et nec penitus audientem.
℟ Orante sancto Clemente apparuit ei agnus dei, De sub cuius pede fons viuus emanat, fluminis impetus letificat ciuitatem dei.
℣ Cumque oratione complesset et hincinde circumspiceret, vidit agnum stantem. De sub.

In secundo nocturno
Ⱥ Utramque plebem sic docendo sedulus messis manipulos colligebat, spiceos secum destinauit aree.
Psalmus Cum inuocarem.
Ⱥ Clementis monitis conuersa Theodora, casta vxor Sisinnij, sacrum baptisma recepit.
Psalmus Uerba mea c.v.
Ⱥ Quod dum Sisinnius comperisset, vxori proprie cepit insidias tendere.
Psalmus Domine dominus noster a.ij.
℣ Posuisti.

Lectio quarta.
Cumque pro eo orasset et ille videret et audiret putans magice se delusum, iussit seruis, vt sanctum Clementem ligarent et traherent. Et illi ligantes et trahentes columnas putabant, sicut Sisinnio videbatur, quod sanctum Clementem vinctum traherent.
℟ Hic est vir, qui non est aa.vj.

Lectio quinta.
Tunc sanctus Clemens abscessit monens Theodoram, vt pro viro suo semper oraret, donec eum dominus visitaret. Flenti itaque Theodoren426 et oranti ad vesperum apparuit sanctus Petrus dicens: "Per te saluus erit Sisinnius." Hec dicens abscessit.
℟ Phebus et Cornelius, discipuli beati Clementis, dixerunt ad populum: "Oremus omnes ad dominum, vt ostendat nobis Martyris sui corpus."
℣ Inuenerunt in modum templi marmorei habitaculum a deo preparatum, vbi iacebat Martyris.

Lectio sexta.
Sisinnius quoque Theodoram vocauit obsecrans, vt pro se oraret et sanctum Clementem ad se venire rogaret. Tunc illa sanctum Clementem adduxit. Qui Sisinnium de fide instruens cum alijs multis de domo eius baptizauit.
℟ Sanctissimi martyris Clementis aa.6.

In tertio nocturno
Ⱥ Sancto Clemente in ecclesia orationem finiente Sisinnius obseruans cecus et surdus effectus est.
Psalmus In domino confido a.iij.
Ⱥ Dum pro viro suo preces funderet Theodora, potuit domum referri miseris sed non antea.
Psalmus Domine, quis a.iiij.
Ⱥ Aufidianus igitur videns multitudinem exulum martyrij palmam non renuere, solum Clementem animaduerti precepit.
Psalmus Domine, in virtute a.vj.
℣ Magna est gloria.

Lectio septima. Secundum Lucam xix.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis parabolam hanc: "Homo quidam nobilis abijt in regionem longinquam accipere sibi regnum et reuerti," et reliqua.
Tunc comes sacrorum Publius Tarquinus pecuniam multis dedit et contra sanctum Clementem maximam seditionem commouit, sed Mamorcius prefectus adductum sibi cum videret ad omnia respondere prudenter, mandauit Traiano: "Quare Clementem episcopum, qui nihil mali fecisset, sic accusassent?"
℟ Dedisti, [873 | aaa.viij.] domine, habitaculum martyri tuo Clementi in mari in modum templi marmorei angelicis manibus preparatum Iter prebens populo terre, vt enarrent mirabilia tua.
℣ Hoc, domine, ad laudem et gloriam nominis tui fieri voluisti. Iter prebens.

Lectio octaua.
Et ille remandauit illum aut sacrificare aut ire in exilium. Quod et factum est: profectus autem in exilium in insulam inuenit ibi plusquam duo milia christianorum iam ducta ad secanda marmora damnatorum. Qui videntes sanctum Clementem statim in fletum et lachrimas proruperunt.
℟ Gloriosi, domine, testis tui Clementis dignos memoria triumphos celebrantes tue largitati immensos preconiorum iubilos reddimus, De quo accepit, vt vinceret, qui non distulit pro tui nominis amore tormentis occumbere.
℣ Fulget in celo sicut sol in mundo amplectens coronam perpetue vite et felicitatis eterne. De.

Lectio nona.
Quos cum ille in domino confortasset et a sex miliaribus aquam deferri audisset, orauit dominum, vt confessoribus suis fontem aperiret. Post orationem vero circunspiciens vidit agnum stantem et pede dextro quasi locum ostendentem. Tunc beatus Clemens intelligens deum, quem solus ille videbat, perrexit ad locum omnibus precipiens, vt ibi foderent. Quod cum fieret, statim aquis exeuntibus fons erupit.
℟ Miles Christi aa.v.
Te deum.

Ad laudes
Ⱥ
Non meis meritis ad vos me misit dominus vestre corone participem me fieri.
Ⱥ Orante sancto Clemente apparuit ei agnus dei.
Ⱥ Uidi supra montem agnum stantem, de sub cuius pede fons viuus emanat.
Ⱥ De sub cuius pede fons viuus emanat, fluminis impetus letificat ciuitatem dei.
Ⱥ Omnes gentes per girum crediderunt Christum dominum.
Ⱥ Beatus Clemens, vrbis Rome episcopus, dum populo predicaret, in mari iactatus est et a domino Iesu Christo sepulchrum eius preparatum est.
Psalmus Benedictus.

Commemoratio de sancta Felicitate.
Ⱥ Simile est regnum celorum homini cc.ij.

In secundas vesperas
In euangelio Ⱥ Dedisti, domine, habitaculum martyri tuo Clementi in mare in modum templi marmorei angelicis manibus preparatum iter prebens populo terre, vt enarrent mirabilia tua.
Psalmus Magnificat.

Commemoratio de sancto Chrisogono.
Ⱥ Iste sanctus aa.v.
℣ Posuisti.

Oratio
Adesto, domine, quesumus, supplicationibus nostris, vt qui ex iniquitate nostra reos nos esse cognoscimus, beati Chrisogoni, martyris tui, intercessione liberemur. Per.

Inuitatorium Iustus florebit.

Lectio prima.
Tenebatur in vinculis iussu Diocletiani vir dei nomine Chrisogonus per biennium sancte Anastasie alimonia educatus. Unde ipsa tenta a Publio carceri traditur. Qui Publius proximo legationem ad Persas suscipiens sancte Anastasie omne humanitatis iubet negari solatium.
℟ Stola iocunditatis.

Lectio secunda.
[874] Estimans autem se virgo Christi in tribulatione deficere Chrisogono dirigit epistolam, vt animam eius Christo commendet, pro cuius amore tormenta sustinet. Rescribit itaque sanctus virgini, vt fortiter agat expectans interim, quod deus iusserit.
℟ Beatus vir, qui suffert.

Lectio tertia.
Interea transactis tribus mensibus corpus Publij naufragatum mare reiecit. Quod audientes serui eius in diuersa se transferunt et dei famula exiens libera Chrisogonum petens ei quod acciderat denunciat. Et circa christianos incarceratos curam suscipit.
℟ Posuisti, domine.
Ⱥ Hic est vere martyr.
Commemoratio solita.

SANCTE KATHERINE UIRGINIS ET MARTYRIS
Ad primas vesperas
Super psalmos de die Ⱥ Hec est, que nesciuit thorum in delicto, habebit fructum in respectione animarum sanctarum.
℟ Pulchra facie bb.8.
Ⱥ Aue gemma charitatis.

Oratio
Deus, qui dedisti legem Moysi in summitate montis Synai et in eodem loco per sanctos angelos tuos corpus beate Katherine, virginis et martyris tue, mirabiliter collocasti, presta, quesumus, vt eius meritis et intercessione ad montem, qui Christus est, peruenire valeamus. Per eundem.
Inuitatorium Adoremus virginum regem in seculorum secula, Uirgini, qui Katherine contulit celestia.
Psalmus Uenite.

In primo nocturno
Ⱥ Uirgo regalis fidei merito specialis, vt iubar in tenebris mundo Katherina refulsit.
Psalmus Domine dominus noster.
Ⱥ Hec dominum celi complectens mente fideli respuit errorem mundi labentis honorem.
Psalmus Celi enarrant.
Ⱥ Membra redemptoris fidei Maxentius hostis vndique cedebat, gladius per cuncta furebat.
Psalmus Domini est terra.
℣ Diffusa est.

Lectio prima.
Fuit in ciuitate Alexandria virgo Katherina annorum duo de viginti speciosa valde, ab infantia studijs liberalibus sufficientissime erudita, Costi regis vnica filia, ipso defuncto familiam gubernabat. Cum autem Maxentius in templo idolis immolaret, ipsa se ingerens ipsum super errore huiusmodi confudit, vt verbis respondere non posset.
℟ Sancta virgo Katherina, Costi regis filia, Summo patre deo digna mundi spreuit gaudia.
℣ Tam diuinis quam humanis erudita studijs. Summo.

Lectio secunda.
Tunc imperator (ipsa sub custodia reseruata) misit litteras per diuersas prouincias, vt omnes rhetores conuenirent. Cum igitur quinquaginta in omni sapientia eruditi venissent et intellexissent se vocatos, vt cum vna puella disputarent, ait vnus: "O magnum imperatoris consilium, vt hac de causa tot sapientissimos [875 | bbb.j.] inuitaret."
℟ Cogit Cesar Christi seruos libare demonijs Sed tyranni virgo iussa voce damnat libera.
℣ Seuit hostis innocentes perimens atrociter. Sed.

Lectio tertia.
Interim certificata virgo per nuncium de conflictu in crastino se domino commendauit. Et ecce angelus ei oranti apparuit exhortans eam ad constantiam et predicens ei oratorum conuersionem et martyrium. Sequenti die ante Cesarem inito conflictu tanta fuit in eius labijs diffusa gratia, vt oratores in aliquo contradicere nescientes dixerunt imperatori.
℟ Uirgo prudens et electa dei sapientia Oratorum argumenta vicit ac versutias.
℣ Ab angelo confortata, plena dei gratia. Oratorum.

In secundo nocturno
Ⱥ Cesaris intrepide studijs preclara sophie arguit errorem male sanum virgo furorem.
Psalmus Eructauit c.viij.
Ⱥ Non cedens monitis mactatur verbere, mitis carcere damnatur nec virgo sic superatur.
Psalmus Deus noster d.j.
Ⱥ Cesar vt inuictam penitus vidit Catherinam, vt leo crudelis iubet hanc descerpere penis.
Psalmus Fundamenta e.viij.
℣ Specie tua.

Lectio quarta.
Nisi sectam demoniorum probabiliorem esse ostenderis, ecce omnes conuertimur ad Christum. Ad hec tyrannus furibundus fecit eos igne cremari sed vestibus et capillis illorum illesis et vultibus quasi roseis apparentibus multi crediderunt in Christum.
℟ Christo credentes flammas intrant sapientes Et precibus fusis migrant ad gaudia lucis.
℣ O virtus Christi, nil preualet artibus ignis. Et.

Lectio quinta.
Post hec cum tyrannus virginem mollire non posset blandicijs vel promissis, expoliatam et scorpionibus cesam trudi in carcerem iussit et ibi fame et siti diebus duodecim cruciari. Sed angeli dei visitantes eam et locum claritate replentes custodes in stuporem verterunt.
℟ Sponsa Chisti gloriosa gaudet inter verbera, Nulla mouent hanc promissa nec terrent supplicia.
℣ Charitate vulnerata tendit ad celestia. Nulla.

Lectio sexta.
Interea tyranno causis exigentibus recedente regina multum passa per visum nocte de puella Porhirium alloquitur principem militie fidelem in secretis. Et ingressi ad eam viderunt claritatem mirabilem. Uiderunt etiam angelos dei plagas eius vnguento circunfouentes.
℟ Christus sanctam tenebroso reclusam ergastulo Miro satis atque blando confortat alloquio.
℣ Salue, virgo gloriosa, quam Christi presentia. Miro.

In tertio nocturno
Ⱥ Machina penalis nutu dirupta tonantis martyre nil lesa dedit Orcho milia cesa.
Psalmus Cantate j.
Ⱥ Martyr vt orauit, gladium subijt, ethera scandit, sponsus honorque datur, cum [876] Christo deliciatur.
Psalmus Dominus regnauit, exsultet.
Ⱥ Uirginis ex oleo, quod manat corpore sacro, certa medela datur, morbi genus omne fugatur.
Psalmus Cantate ij f.iij.
℣ Adiuuabit.

Euangelium. Lectio septima.
Simile est regnum celorum thesauro vt supra cc.ij.
Uiderunt etiam seniores eam in mirabili claritate et accipiens beata Katherina coronam de capite vnius illorum et imponens regine dixit ei: "Forti animo esto, quia post triduum itura es ad celum." Confortauit autem et Porhirium exponens ei premia celestia. Que omnia cum retulisset, plusquam ducentis militibus conuersi sunt ad dominum.
℟ Corpus virgineum, Christi venerabile templum Monte Syna angelico conditur obsequio.
℣ Purusn427 in etherea cum sancti spiritus aula. Monte.

Lectio octaua.
Demum cum dominus ei cibum per columbam ministrasset et in fine dierum duodecim cum multitudine angelorum et virginum eidem apparens ad tolerantiam animasset, regressus tyrannus iussit eam de carcere duci. Cum autem rote horribiles sibi pararentur, ipsa orante confracte sunt et quasi quatuor milia gentilium necauerunt.
℟ Percussa gladio dat lac pro sanguine collo, Quam manus angelica sepeliuit vertice Syna.
℣ Membris virgineis olei fluit vnda salubris. Quam.

Lectio nona.
Tunc regina deposito timore prosiliens in increpationem tyranni auulsis mammillis gladio martyrium consummauit. Porphirius quoque eam sepeliens et milites supradicti, qui crediderunt, amputatis capitibus martyrium consummauerunt. Uirgo vero domini ducta ad martyrium dum oraret pro se et sui memoriam agentibus, facta est vox ad eam dicens: "Ueni, dilecta mea, ecce tibi beatitudinis ianua aperitur. His ergo, qui passionem tuam celebrauerint, opem de celis promitto."
℟ O Christi pietas, o virtus atque potestas virginis, ex membris sacri fluit vnda liquoris, Unde fides egris infundit dona salutis.
℣ Uirginis ob meritum manet hoc memorabile signum. Unde.
Te deum.
℣ Audi, filia.

Ad laudes
Ⱥ
Eterno regi celo terraque potenti seruans morte fidem virgo conregnat eidem.
Ⱥ Atria Hierusalem penetrans et luminis arcem hec iubilat sponso, cui seruit celicus ordo.
Ⱥ Ad laudes vigilem fontemque deum sitientem Christus suscepit, cui virgo fidelis adhesit.
Ⱥ Ignibus extinctis canit hymnum vox puerilis, sic nece consumpta Christi Katherina sub vmbra.
Ⱥ Ordo puellarum quam felix candidularum, cum quibus hec virgo cantat noua cantica Christo.
In euangelio Ⱥ Benedictus dominus rex celestis, qui per merita beate Katherine virginis medelam languidis prestat sanitatis, ipsius corporis oleo fideliter perunctis.
Psalmus Benedictus.

Ad secundas vesperas
℟ Surge ergo et nostras sponso preces aperi, tua vox est dulcis in aure domini, que [877 | bbb.iij.] pausas sub vmbra dilecti; Ab estu mundi transfer nos ad amena paradisi.
℣ Pulchre Syon filia, pro mortali tunica agni tecta vellere et corona glorie. Ab.
Ⱥ Prudens et vigilans cc.j.
Oratio vt supra.

IN DEDICATIONE ECCLESIE
Ad primas vesperas
Ⱥ
Sanctificauit dominus tabernaculum suum, hec est, domus dei, in qua inuocetur nomen eius, de quo scriptum est: Erit nomen meum ibi, dicit dominus, alleluya.
Psalmus Letatus sum g.iiij.
Ⱥ Domus hec sancta Hierusalem ciuitas dei nostri et congregatio celestium angelorum est, alleluya.
Psalmus Nisi dominus edificauerit g.v.
Ⱥ Gloriosum et terribile nomen tuum, domine, edificanti domum in vniuersa terra; magnus dominus noster, quia exaltatum est nomen eius solius; beati, qui habitant in domo tua, domine, in seculum seculi laudabunt te, alleluya.
Psalmus Memento g.v.
Ⱥ Benedictus es in templo sancto glorie tue, quod edificatum est ad laudem et gloriam nominis tui, domine, alleluya.
Psalmus Confitebor g.vj.
Ⱥ In dedicatione huius templi laudate deum, omnis militia celorum, et omnis terra laudet nomen domini, quia exaltatum est nomen eius solius.
Psalmus Lauda, Hierusalem h.j.

Capitulum Apocalipsis xxj.
In diebus illis: Uidi ciuitatem sanctam Hierusalem nouam descendentem de celo a deo paratam, sicut sponsam ornatam viro suo et audiui vocem de throno dicentem: "Ecce tabernaculum dei cum hominibus et habitabit cum eis."
℟ Benedic, domine, domum tuam et omnes habitantes in ea sitque in ea sanitas, humilitas, sanctitas, castitas, virtus, victoria, fides, spes et charitas, benignitas, temperantia, patientia, spiritalis disciplina et obedientia Per infinita secula.
℣ Conserua, domine, in ea timentes te pusillos cum maioribus. Per.

Hymnus
Urbs beata Hierusalem,
dicta pacis visio,
que construitur in celis
viuis ex lapidibus
et angelis coronata
vt sponsata comite.
Noua veniens e celo
nuptiali thalamo,
preparata vt sponsata
copuletur domino,
platee et muri eius
ex auro purissimo.
Porte nitent margaritis
aditis patentibus
et virtute meritorum
illuc introducitur
omnis, qui ob Christi nomen
hic in mundo premitur.
Tunsionibus, pressuris
expoliti lapides
suisque aptantur locis
per manus artificis,
disponuntur permansuri
sacris edificijs.
Gloria et honor deo
vsquequo altissimo
vna patri filioque,
inclyto paracleto,
cui [878] laus et potestas
per eterna secula. Amen.
℣ Hec est domus domini firmiter edificata, Bene fundata est supra firmam petram.
Ⱥ O quam metuendus est locus iste! Uere non est hic aliud nisi domus dei et porta celi.
Psalmus Magnificat.
Alia Ⱥ Pax eterna ab eterno patre huic domui, pax perennis verbum patris fit, pax huic domui, pacem pius consolator huic prestet domui.
Psalmus Magnificat.

Oratio
Deus, qui inuisibiliter omnia contines et tamen pro salute generis humani signa potentie tue visibiliter ostendis, templum hoc potentia tue inhabitationis illustra, vt omnis, qui huc deprecaturi conueniunt, ex quacumque tribulatione ad te clamauerint, consolationis tue beneficia consequantur. Per dominum.
Inuitatorum Filie Syon, currite, assunt enim celebria matris vestre solennia; Iubilemus igitur deo nostro vnanimes, qui sibi eam gratuita elegit clementia.
Psalmus Uenite.

Hymnus
Angulare fundamentum
lapis Christus missus est,
qui compage parietum
in vtroque nectitur,
quem Syon sancta suscepit,
in quo credens permanet.
Omnis illa deo sacra
et dilecta ciuitas
plena modulis in laude
et canore iubilo
trinum deum vnicumque
cum fauore predicat.
Hoc in templo, summe deus,
exoratus adueni
et clementi bonitate
precum vota suscipe,
largam benedictionem
hic infunde iugiter.
Hic promereantur omnes
petita acquirere
et adepta possidere
cum sanctis perenniter,
paradisum introire
translati in requiem.
Gloria et honor deo.

In primo nocturno
Ⱥ Tollite portas principes vestras et eleuamini, porte eternales.
Psalmus Domini est terra b.ij.
Ⱥ Ut videam voluntatem domini et protegar a templo sancto eius.
Psalmus Dominus illuminatio b.viij.
Ⱥ Introibo ad altare dei, ad deum, qui letificat iuuentutem meam.
Psalmus Iudica me, deus d.ij.
℣ Domine, dilexi decorem domus tue et locum habitationis.

Lectio prima.
Recte festa ecclesie colunt, qui se ecclesie filios esse cognoscunt. Hec enim omnium mater est, que natos ad mortem generat ad salutem. Hec est quidem post synagogam vocata sed ante synagogam promissa. Hec est enim in primo homine prefigurata, nam sicut ex latere Ade fabricata est Eua, ita ex Christi corpore et vulnere redempta creuit ecclesia. Hec intra archam diluuio exundante seruata crucis beneficium et baptismatis mysterium presignauit.
℟ In dedicatione templi decantabat populus laudem Et in ore eorum dulcis resonabat sonus.
℣ In hymnis et confessionibus benedicebant dominum.
Alius ℣ Obtulerunt sacrificium super altare domini et ceciderunt in faciam suam et adorauerunt deum. Et in.

Lectio secunda.
[879 | bbb.iij.] Hanc Sarra sterilis et desperata in senectute vnico pignore precinuit. Ecclesia enim vnicum, id est, dilectissimum, populum deo seculo iam senescente progenuit. Hec est regina illa, de qua ad dominum dicitur: "Astitit regina a dextris tuis in vestitu deaurato circumamicta varietate," id est, diuersarum circundata precioso decore virtutum.
℟ Fundata est domus domini super verticem montium et exaltata est super colles et venient ad eamn428 omnes gentes Et dicent: "Gloria tibi, domine."
℣ Uenientes autem venient cum exultatione portantes manipulos suos. Et dicent.
Alius ℣ Reges offerent gloriam suam et honorem in illam. Et.

Lectio tertia.
Hec est regina illa, que venit a partibus Ethiopie audire sapientiam Salomonis. Sed hec non tam ex vna gente quam vniuersis mundi partibus reges paritura conuenit, sicut euangelista commemorat dicens: Regina austri venit a finibus terre audire sapientiam Salomonis.
℟ Uidi ciuitatem sanctam Hierusalem nouam descendentem de celo a deo paratam Et audiui vocem magnam de throno dicentem: "Ecce tabernaculum dei est cum hominibus et habitabit cum eis."
℣ Et dixit qui sedebat in throno: "Ecce noua facio omnia." Et.

In secundo nocturno
Ⱥ Non est hic aliud nisi domus dei et porta celi.
Psalmus Deus noster refugium d.j.
Ⱥ Uidit Iacob scalam (summitas eius celos tangebat) et descendentes angelos et dixit: "Uere locus iste sanctus est."
Psalmus Magnus dominus d.j.
Ⱥ Cum euigilasset Iacob a somno, ait: "Uere locus iste sanctus est."
Psalmus Te decet d.vij.
℣ Replebimur in bonis domus tue.

Lectio quarta.
Uenit ecclesia ad redemptorem suum, vt de stultitia erroris doctrinam perciperet veritatis, de qua plenius, sicut audiuimus, regum scribit historia ita dicens: Et ingressa regina in Hierusalem in comitatu multo et diuitijs camelis portantibus aromata et aurum infinitum nimis et gemmas preciosas venit ad regem Salomonem et locuta est ei vniuersa, que habebat in corde suo.
℟ Benedic, domine, domum istam, que edificata est nomini tuo, Uenientium in loco isto exaudi preces in excelso solio glorie tue.
℣ Domine, si conuersus fuerit populus tuus et adorauerit ad sanctuarium tuum. Uenientium.

Lectio quinta.
In figura huius regine ecclesia venit ex gentibus et finibus terre imponens finem cupiditatibus vicijsque terrenis, vt audiret sapientiam Salomonis, id est, viri pacifici domini nostri Iesu Christi, qui fecit vtraque vnum soluens inimicitias inter deum et hominem in carne sua. Uenit post veteres et prophanas superstitiones audire et dicere de fidei illuminatione et iudicio futuro, de anime immortalitate, de spe resurrectionis et [880] gloria.
℟ Mane surgens Iacob erigebat lapidem in titulum fundens oleum desuper, votum vouit domino; "Uere locus iste sanctus est et ego nesciebam."
℣ Cumque euigilasset Iacob a somno, ait: "Uere."

Lectio sexta.
Uenit ergo in Hierusalem cum multo comitatu, id est, non iam cum vna gente tantum Iudeorum, sicut prius synagoga solos habuit Hebreos, sed cum totius mundi gentibus et diuersis nationibus. Uenit exhibens munera Christo, digna aromata et aurum infinitum nimis et gemmas preciosas et hoc camelis portantibus, id est, ex gentibus a populo venientibus, qui prius fuerant vitiorum feditate distorti et malorum onere curui ac peccatorum prauitate deformes.
℟ Terribilis est locus iste, non est hic aliud nisi domus dei et porta celi; Uere etenim dominus est in loco isto et ego nesciebam.
℣ Cumque euigilasset Iacob quasi de graui somno, ait: "Uere."

In tertio nocturno
Ⱥ Erexit Iacob lapidem in titulum fundens oleum desuper.
Psalmus Quam dilecta e.vij.
Ⱥ Erit michi dominus in deum et lapis iste vocabitur domus dei.
Psalmus Fundamenta e.viij.
Ⱥ Domum istam protege, domine, et angeli tui custodiant muros eius.
Psalmus Cantate j f.ij.
℣ Beati, qui habitant in domo tua, domine.

Lectio septima. Secundum Lucam xix.
In illo tempore: Egressus Iesus perambulabat Hierico et ecce vir nomine Zacheus et hic erat princeps publicanorum et ipse diues, et reliqua.
Homilia venerabilis Bede presbiteri.
Que impossibilia sunt apud homines possibilia sunt apud deum. Ecce enim camelus deposita gibbi sarcina per foramen acus transit, hoc est, diues publicanus relicto onere diuitiarum, contempto censu fraudium angustam portam artamque viam, que ducit ad vitam, ascendit.
℟ Sanctificauit dominus tabernaculum suum, hec est, domus dei, in qua inuocetur nomen eius, De qua scriptum est: Erit nomen meum ibi, dicit dominus.
℣ Hec est domus domini firmiter edificata; bene fundata est supra firmam petram. De qua.

Lectio octaua.
Qui mira deuotione fidei ad videndum saluatorem, quod natura minus habuerat, ascensu supplet arboris atque ideo iuste: quamuis ipse rogare non audeat, benedictionem tamen dominice susceptionis, quam desiderabat, accepit. Mystice autem Zacheus, qui interpretatur 'iustificatus', credentem ex gentibus populum significat, qui quanto curis secularibus ocupatior, tanto flagitijs deprimentibus erat factus humilior, sed ablutus est, sed sanctificatus, sed iustificatus in nomine domini nostri Iesu Christi et in spiritu dei nostri.
℟ Lapides preciosi omnes muri tui Et turres Hierusalem gemmis edificabuntur.
℣ Platee tue, Hierusalem, sternentur auro mundo. Et turres.

Lectio nona.
[881 | bbb.iiij.] Qui intrantem Hierico saluatorem videre querebat sed pre turba non poterat, quia gratiam fidei, quam mundo saluator attulit, participare cupiebat sed inolita vitiorum consuetudo, ne ad votum perueniret, obstiterat. Eadem namque turba noxie consuetudinis, que supra cecum clamantem, ne lumen peteret, increpabat, etiam suspicientem publicanum, ne Iesum videat, tardat. Sed sicut cecus turbarum voces magis ac magis clamando deuicit, ita pusillus Zacheus necesse est turbe petentis obstaculum altiora petendo transcendat, terrena reliquat, arborem crucis ascendat.
℟ Benedic, domine vt supra ad vesperas.
Te deum.
℣ Hec est domus domini firmiter edificata.

Ad laudes
Ⱥ
Domum tuam, domine, decet sanctitudo in longitudinem dierum.
Psalmus Dominus regnauit.
Ⱥ Domus mea domus orationis vocabitur.
Ⱥ Hec est domus domini firmiter edificata; benefundata est supra firmam petram.
Ⱥ Benefundata est domus domini supra petram.
Ⱥ Lapides preciosi omnes muri tui et turres Hierusalem gemmis edificabuntur.

Capitulum Apocalipsis xxj.
In diebus illis: Uenit angelus et locutus est mecum dicens: "Ueni, ostendam tibi vxorem agni," et sustulit me in spiritu in montem magnum et altum et ostendit michi ciuitatem sanctam Hierusalem descendentem de celo a deo, habentem claritatem dei.

Hymnus
Christe, cunctorum dominator alme,
patris eterni genitus ab ore,
supplicum vota pariterque hymnum
cerne benignus.
Cerne, quod puro deus in honore,
plebs tua supplex resonet in aula,
annua cuius redeunt colenda
tempore festa.
Hec domus rite tibi dedicata
nascitur, in qua populus sacratum
corpus assumit, bibit et beati
sanguinis haustum.
Hic sacrosanctin429 latices veternas
diluunt culpas perimuntque noxas
crismate vero, genus vt recreetur
christicolarum.
Hic salus egris, medicina fessis,
lumen orbatis veniaque nostris
fertur offensis, timor atque meror
pellitur omnis.
Hic locus nempe vocitatur aula
regis eterni ianuaque celi
portaque vite patriam petentes
accipit omnes.
Quesumus ergo, deus, vt serenum
annuas vultum famulos gubernans,
qui tui summo celebrant amore
gaudia templi.
Gloria summum resonet parentem,
gloria natum pariterque sanctum
spiritum dulci modulemur hymno
omne per euum. Amen.
℣ Domum tuam, domine, decet sanctitudo.
Ⱥ Mane surgens Iacob erigebat lapidem in titulum fundens oleum desuper, votum vouit domino: "Uere locus iste sanctus est et ego nesciebam."
Psalmus Benedictus.

Oratio
Deus, qui nobis per singulos annos huius sancti templi tui consecrationis reparas diem [882] et sacris semper mysterijs representas incolumes, exaudi preces populi tui et presta, vt quisquis hoc templum beneficia petiturus ingreditur, cuncta se impetrasse letetur. Per.

Ad tertiam
Capitulum j Chorinthiorum iij.
Secundum gratiam dei, que data est michi, vt sapiens architectus fundamentum posui, fundamentum enim aliud nemo potest ponere preter id, quod positum est, quod est Christus Iesus.
℟ Domine, dilexi Decorem domus tue.
℣ Et locum habitationis glorie tue. Decorem.
℣ Replebimur in bonis.

Ad sextam
Capitulum j Chorinthiorum iij.
Fratres, nescitis, quia templum dei estis et spiritussanctus habitat in vobis? Si quis autem templum dei violauerit, disperdet illum deus. Templum enim dei sanctum est, quod estis vos.
℟ Replebimur in bonis Domus tue.
℣ Sanctum est templum tuum, mirabile in equitate. Domus tue.
℣ Beati, qui habitant.

Ad nonam
Capitulum 2 Chorinthiorum 6.
Fratres, vos estis templum dei viui, sicut dicit dominus: Quoniam inhabitabo in illis et inambulabo et ero illorum deus et ipsi erunt michi populus.
℟ Beati, qui habitant In domo tua, domine.
℣ In secula seculorum laudabunt te. In.
℣ Domum tuam, domine.

Ad secundas vesperas
Antiphone de laudibus.
Psalmi Credidi g.iij. Letatus sum g.iiij. Qui confidunt g.iiij. Laudate nomen domini g.vj. Lauda, Hierusalem h.j.

Capitulum Matheum vij.
Fundamenta templi huius sapientia sua fundauit deus: si irruant venti et fluant flumina, non possunt ea mouere vnquam, fundata enim est supra firmam petram.
℟ Benedic, domine.
Hymnus Urbs beata Hierusalem.
℣ Hec est domus domini firmiter.
Ⱥ "Zachee, festinans descende, quia hodie in domo tua oportet me manere," at ille festinans descendit et excepit illum gaudens in domo sua; hodie huic domui salus a deo facta est, alleluya.
Psalmus Magnificat.
Alia Ⱥ In ciuitate domini clare sonant iugiter organa sanctorum, ibi cynamomum et balsamum, odor suauissimus, qui ad deum pertinet, ibi angeli et archangeli hymnum nouum decantant ante sedem dei, alleluya.
Psalmus Magnificat.

OFFICIUM SANCTI IOSEPH SPONSI MARIE, CUIUS FESTUM CELEBRETUR XIX DIE MARTII
In primis vesperis
Ⱥ Letare, sponsa Christi, alma mater ecclesia; sancti Ioseph, sponsi Marie, assunt solennia, cuius gloriose preces ac pia suffragia nos tueantur semper et ducant ad celestia.

Capitulum
Dilectus meus descendit in hortum meum ad areolam aromatum, vt ibi pascatur in hortis et lilia colligat.
℟ Postquam virgo 3.

Hymnus
Ioseph, stirps dauitice,
sponse alme theotoce,
adesto nostris precibus,
quas tibi pie fundimus.
Gloriose baiule,
monarche celi curie,
vt digne demus cantica,
nostra dirumpe crimina.
O custos matris domini,
deuotos [883 | bbb.v.] tuo nomini,
Ioseph alme, per aspera
salua semper et prospera.
Adesse tuis famulis
dignare, dux amabilis,
sentiant nostra pectora
tua semper iuuamina.
O faber beatissime,
succurre benignissime
nosque supplices respice,
vota seruorum suscipe.
Presta, pater ingenite,
Iesu cum sancto flamine,
vt Ioseph almi precibus
iungamur in celestibus. Amen.
℣ Ora pro nobis, beate Ioseph.
Ad Magnificat Ⱥ Celesti pontifex doctus oraculo, virge florentis Ioseph viso miraculo atque columbe apparentis indicio iubet Mariam tradi Ioseph connubio, vt impleretur diuina dispensatio.n430

Oratio in omnibus horis
Deus, qui sanctum Ioseph virginem virgini Marie, vt in virginali coniugio Christus, filius tuus, virgo nasceretur, sociare matrimonialiter voluisti, libera nos ab omni malo et presta, vt ipsius sponsi meritis venire ad conuiuium celestis tue dulcedinis mereamur. Per.

Ad matutinas
Inuitatorium Sponsi Marie virginis fulgent leta solennia, Christo deuotis canticis sancta plaudat ecclesia.
Psalmus Uenite exultemus.

Hymnus
Plaude, celestis curia,
solennizet ecclesia,
dum recoluntur merita
almi Ioseph insignia.
Cui Herode mortuo
ecce apparet illico
in somnis verbis angelus
premonens eum dulcibus.
Surge, accipe puerum
et matrem eius clanculum
et cum ipso Emanuel
ad terram perge Israel.
Qui cum surrexit, citius
pergens, quo dixit angelus,
quia querentes puerum
iam intrauerunt geennium.
Huius a culpe nexibus
hic eruat nos precibus,
que pro tonantis gloria
eius cantemus numina.
Presta, pater ingenite.

In primo nocturno
Ⱥ Cum esset desponsata Ioseph virgo Maria egregia, redijt interim sponsus in Bethleem ad propria dispositurus cuncta nuptijs necessaria.
Psalmus Beatus vir.
Ⱥ Sponsa Ioseph Maria, virgo plena gratia, Nazareth properat septem virginum habens solacium, angelica prestantur eidem obsequia.
Psalmus Quare fremuerunt.
Ⱥ Paratur dei filio templum sanctitatis, in virginali vtero domus claritatis, cuius custos assiduus fuit Ioseph sanctissimus.
Psalmus Domine, quid.
℣ Iustum deduxit.

Sermo sancti Augustini episcopi. Lectio prima.
Ioseph, filius Dauid natus ex genere sacerdotali, filius prophetarum, socius scribarum, ille deus, qui scripsit mirabilia in lege sua, ipse fecit mirabilia in coniuge sua. [884] Que autem sunt mirabilia nisi que omnibus hominibus sunt impossibilia? Mirabilia ergo dei in lege non legisti. Quod si legisti, quare non intellexisti? Ipsa certe lex, quam quotidie legis, sine graphio scripta est in tabulis lapideis. Lege et intellige, quod panem in heremo terra produxit, cuius semen arator in terram nullam induxit. Uirga etiam Aaron annis siccata plurimis sine aqua reuixit, in templo floruit nuce‹m›que clausam sub testa produxit. Ergo qui scripsit lapideas tabulas sine stilo ferreo, ipse grauidauit Mariam spiritu sancto. Et qui produxit panem in heremo sine aratione, ipse impregnauit virginem sine corruptione. Et qui fecit virgam sine folio germinare, ipse fecit filiam Dauid sine semine generare.
℟ Dum sponsus Ioseph sanctus ad sponsam reuertitur, de spiritu sancto Maria concepisse decernitur; hesitat Ioseph, angelus de celesti aula mittitur, De filij dei arcano mysterio instruitur.
℣ Erat Ioseph virtute celesti preditus, sponse sacrate venerator et custos sedulus. De filij dei.

Lectio secunda.
Postremo fili Dauid, Ioseph, fili prophetarum, legisti Esaiam, eximium prophetarum, quid dixerit vel quemadmodum scripserit: Ecce virgo in vtero concipiet et pariet filium et vocabitur nomen eius Emanuel. Quod legisti in libris tuis aspice in Maria oculis tuis, vt digne dicas canticum Dauid, patris tui. Sicut audiuimus, ita et vidimus in ciuitate domini virtutum, in ciuitate dei nostri. Accipe ergo Mariam coniugem tuam, semper de ea esto securus et in nullo sis sollicitus, quia quod in eius vtero est natum non vocabitur filius Iudei sed filius dei. Habe ergo, Ioseph, cum Maria, coniuge tua, communem virginitatem membrorum, quia de virginalibus membris virtus nascitur angelorum.
℟ In somnis apparet angelus sancto Ioseph, cum quiesceret, dicens, quod Mariam in coniugem accipere non trepidet, Quod enim natum est in alma virgine de spiritussancti extitit munere.
℣ Pariet autem Maria virgo filium, quem vocabis Iesum, saluatorem omnium. Quod enim natum est.

Lectio tertia.
Sit Maria, sponsa Christi, carnis sue virginitate seruata. Sis autem tu, pater Christi, cura castitatis et honorificentia virginitatis, vt de virginalibus membris generetis seculis christianis sponsum virginitatis et maritum castitatis, in quo nulla sit zelotipia. [885 | bbb.vj.] Magnum meritum virginitatis, fratres charissimi, virginitas Marie angeli salutatione est impregnata; et pregnans Marie virginitas de vtero in vtero est salutata; et generans Marie virginitas hodie ab angelo est collaudata; et lactans Marie virginitas per stellam de celo est radiata et magorum est honorata muneribus. Gaude itaque, Ioseph, nimiumque congaude virginitati Marie, qui solum meruisti virginalem affectum possidere coniugij, quia per meritum virginitatis separatus es a concubitu vxoris et pater diceris saluatoris.
℟ Postquam virgo peperit dei filium, assunt angeli collaudantes dominum, pastores quoque properant, vt cernant celeste mysterium, Magi adorant natum regem ostensum per stelle radium.
℣ Ioseph, sponsus Marie, intemerate virginis, vacat nati Iesun431 et matris eius obsequijs. Magi adorant natum.

In secundo nocturno
Ⱥ Ad templum pergit Ioseph sponsus cum Maria et puero, vt secundum legem mosaycam eum sistant domino offerentes pro ipso hostias creatori altissimo.
Psalmus Cum inuocarem h.ij.
Ⱥ Senex sanctus in templo a parentibus suscipit puerum et ipse gestans eum in vlnis suis benedixit dominum.
Psalmus Domine, in virtute tua a.vj.
Ⱥ Impleuit Ioseph et Maria cuncta legalia seruantes humiliter mandata celestia.
Psalmus Domini est terra b.ij.
℣ Amauit eum dominus et ornauit eum.

Sermo sancti Bernardi abbatis. Lectio quarta.
Missus est angelus Gabriel a deo in ciuitatem Galilee, cui nomen Nazareth, ad virginem desponsatam viro, cui nomen erat Ioseph. Uirum nominat, non quia maritus sed quia homo virtutis erat, vel potius quia iuxta alium euangelistam non 'vir' simpliciter sed 'vir eius' dictus est. Merito enim appellatur quod necessarie putatur. Debuit ergo 'vir eius' appellari, quia necessarium fuit et putari, sicut et pater saluatoris non quidem esse sed dici meruit, vt putaretur esse dicente hoc euangelista. Et ipse Iesus erat incipiens quasi annorum triginta, vt putabatur filius Ioseph, nec vir ergo matris nec filij pater extitit, quamuis certa, vt dictum est, et necessaria dispensatione vtrumque ad tempus et appellatus sit et putatus. Conijce tamen ex hac appellatione, qua, licet dispensatorie, meruit honorari a deo, vt pater dei et dictus et creditus sit. Conijce ex proprio vocabulo, quod augmento [886] non dubitas interpretari.
℟ In Egyptum Ioseph fugiens per admonitionem angelicam puerum Iesum accepit et matrem eius, virginem mundissimam; moram ibidem faciens curam gerit pueri et virginis, donec per angelum monitus Uenit in terram sui generis.
℣ Labores pios sustinet Ioseph, sponsus Marie, Iesum cum matre confouet in huius cursu via. Uenit in terram.

Lectio quinta.
Qui‹s› et qualis fuerit homo iste Ioseph. Simul et memento magni illius quondam patriarche venditi in Egypto et scito ipsius istum non solum vocabulum fuisse sortitum sed et castimoniam adeptum, innocentiam assecutum et gratiam. Si quidem ille Ioseph fraterna ex inuidia venditus et deductus in Egyptum Christi venditionem prefigurauit, iste Ioseph Herodianam inuidiam fugiens Christum in Egyptum portauit. Ille domino suo fidem seruans domine noluit commisceri, iste dominam suam domini sui matrem virginem agnoscens et ipse continens fideliter custodiuit. Illi data est intelligentia in mysterijs somniorum, isti datum est conscium fieri atque participem celestium sacramentorum. Ille frumenta seruauit non solum sibi sed omni populo, iste panem viuum e celo seruandum accepit tam sibi quam toti mundo.
℟ Genus duxit Ioseph ex regis Dauid prosapia sanctitatis eius sequens gloriosa vestigia, Dignum efficit sponsum Marie diuina gratia.
℣ Pollet iustus virtutum fragrantia, merita Ioseph fulgent eximia. Dignum efficit.

Lectio sexta.
Non est dubium, quin bonus et fidelis homo fuerit iste Ioseph, cui mater desponsata est saluatoris. Fidelis, inquam, seruus et prudens, quem constituit dominus sue matris solatium, sue carnis nutricium, solum denique in terris magni consilij coadiutorem sibi felicissimum. Huic accidit quod dicitur fuisse de domo Dauid. Uere enim de domo Dauid, vere de regia stirpe descendit vir iste Ioseph. Nobilis genere, nobilior et mente, plane filius Dauid non degenerans a patre suo Dauid. Prorsus, inquam, filius Dauid non tantum carne sed fide, sed sanctitate, sed deuotione. Quem tanquam alterum Dauid dominus inuenitn432 secundum cor suum, cui tuto secretissimum committeret ac sacratissimum sui cordis archanum. Cui tanquam alteri Dauid incerta et occulta sapientie sue manifestauit et dedit illi non ignarum esse mysterij, quod nemo principum [887 | bbb.viij.] huius mundi agnouit. Cui denique datum est, quod multi reges et prophete, cum vellent videre, non viderunt, audire et non audierunt, non solum audire et videre sed etiam portare, ducere, amplecti, deosculari, nutrire et custodire. Non tantum autem Ioseph sed et Maria descendisse credenda est de domo Dauid, alioquin non fuisset desponsata viro de domo Dauid, si non esset de domo Dauid et ipsa. Ambo igitur erant de domo Dauid sed in altera completa est veritas, quam iurauit dominus Dauid, altero tantum conscio et teste adimplete promissionis.
℟ Eterni regis disposuit arcana prouidentia, quod Ioseph custos esset virginis florens pudicitia, Quem diuine gratie affluentia et munera repleuerant celestia.
℣ Prebet matri et puero sanctum obsequium, sic enim decebat tam benignum nutricium. Quem diuine. Gloria patri. Quem diuine.

In tertio nocturno
Ⱥ Pia regina virginum adest sponsi in transitu, tendit Ioseph ad brauium letus et gaudens spiritu.
Psalmus Domine, quis habitabit a.4.
Ⱥ Honorat Christus Ioseph, suum baiulum, qui sedule nutriuit ipsum paruulum dignum in celis sibi reddens premium.
Psalmus Domine, in virtute a.6.
Ⱥ Intrat celestem thalamum sponsus Marie virginis et eterne vite poculum gestant de fonte luminis.
Psalmus Domini est terra b.ij.

Secundum Mattheum j. Lectio septima.
Cum esset desponsata mater Iesu Maria Ioseph, antequam conuenirent, inuenta est in vtero habens de spiritu sancto, et reliqua.
Homilia Origenis
Cui inuenta aut a quo inuenta est? Primo ab angelis custodientibus eam, protegentibus eam, conseruantibus eam vel eius beatissimam licentiam ad honorem illius, qui ab ipsa generandus erat. Dehinc non incongrue inuenta putatur ab ipso beato Ioseph sancto et iusto; bene licentia maritali licet eam non contigerit, future tamen, vt putabatur, vxoris omnia nouerat. Ioseph autem vir eius, inquit, cum esset iustus homo et nollet eam traducere; virum eum appellauit contra Iudeorum prauitatem, vt aduersus virginem non seuirent propterea, et desponsata fuit ipsi Ioseph, vt supradictum est. Si enim non fuisset desponsata Ioseph, omnium bonorum incredibiles et inimici Iudei lapidibus eam occidissent. Ideo virum eius hic eum euangelista appellauit. Ioseph vir eius, cum esset homo iustus; iustus autem [888] in verbo, iustus in facto, iustus in lege, iustus autem in legis consummatione, in initio gratie. Iustus itaque cum fuisset et nollet eam traducere, noluit eam accipere, noluit eam male diffamare sed voluit eam occulte dimittere.
℟ Angelice reuelationis frequenter eruditus oraculis Ioseph felicem se putat pro Maria et Iesu curis sedulis Et deuotis obsequijs.
℣ Gaudet sponsus et custos virginis sacris insistens mysterijs. Et deuotis.

Lectio octaua.
Occulte eam a se dimittere volebat sicut mansuetus, sicut pius, sicut misericors. Talis ergo cum esset Ioseph, cogitabat occulte dimittere eam. Hec, inquit, eo cogitante: querendum nobis est, quid cogitauerit, vt occulte eam dimitteret. Si suspitionem in eam habebat, quomodo iustus erat? Si ergo non est suspicatus vel tale aliquid cogitauit, cur eam dimittere volebat? Cur immaculatam et sanctam vellet dimittere? Iniustum enim et hoc erat. Sed simplicem sensum audi huius rationis: Ioseph iustus erat et illa virgo immaculata erat sed ideo eam dimittere volebat, quoniam virtute mysterij et sacramentum quoddam magnificum in eadem cognoscebat, cui approximare sese indignum estimabat. Ergo humilians se ante tantam et tam ineffabilem rem querebat se longe facere. Sicut et beatus Petrus domino se humilians aiebat: "Recede a me, domine, quoniam ego peccator sum," et sicut centurio ad eundem dominum mittens dicebat: "Non sum dignus, vt intres sub tectum meum, quia neque meipsum dignum estimaui ad te venire," vel sicut sancta Elizabeth ad ipsam beatam Mariam locuta est dicens: "Et vnde hoc michi, vt veniat mater domini mei ad me?" sic et Ioseph iustus humilians se in omnibus cauebat et timebat sibimet ipsius tante sanctitatis coniunctionem adhibere.
℟ Transijt sponsus Marie virginis de hac valle miserie, fertur a sanctis angelis in sinum patriarche Abrahe Et celestis regni cum Christo potitur optata requie.
℣ Exultat Ioseph adiunctus angelorum consortio, securus factus est de glorie celestis premio. Et celestis.

Lectio nona.
Idcirco volebat eam dimittere occulte, "Dimittam eam," dicens "et a me longe faciam eam et a coniunctione mea. Maior est e‹n›i‹m› eius dignitas, superexcellit eius sanctitas nec mee congruit indignitati." Ideo volebat occulte dimittere eam. Hec ergo eo cogitante angelus domini per visum apparuit ei dicens: [889 | bbb.viij.] "Quid dubitas, Ioseph? Quare imprudenter cogitas? Quare irrationabiliter meditaris? Deus est, qui generatur, virgo, que generat. Huius generationis minister es et non largitor, seruus et non dominus, mancipium et non plasmator. Propterea ministra, serua, custodi, fer curam et huic, qui nascitur, et huic, que generat. Etenimn433 si tibi vxor nominatur, si in desponsatione tibi esse dicitur, non tamen tibi vxor est sed dei vnigeniti electa mater est. Propterea, Ioseph, fili Dauid, qui has promissiones accepit, cui ista fidelia data sunt sacramenta, Ioseph, fili Dauid non tantum secundum carnem sed secundum spiritum, Ioseph, fili Dauid, sic enim filius Dauid iuste et heres tanquam filius patris. Ideo in hereditatem accipe ea, que illi promissa sunt, testamenta fidelia. Ioseph, fili Dauid, ne timueris accipere Mariam coniugem tuam. Ne timueris, ne trepidaueris, ne conturberis sed securus et intrepidus accipe eam."
℟ Uocatus Ioseph ad celestes nuptias suscipitur iam patrefamilias, qui eidem prebet vite delicias Et iocunditatis eterne copias.
℣Introducit Iesus in celum suum nutricium reddens sibi vicem dignam ob pium obsequium. Et. Gloria. Et iocunditatis.
Ⱥ Ora pro nobis, beate Ioseph.

Ad laudes
Ⱥ
Letus dies recolitur, in quo ‹s›ponsus Marie ab angelis suscipitur in beatorum requie.
Psalmus Dominus regnauit.
Ⱥ Post huius mundi stadium celi potitur gaudio, scandit ad vite solium cum sanctorum consortio.
Ⱥ Sancti Ioseph suffragia nos tueantur iugiter et ad regna celestia nos perducant feliciter.
Ⱥ Sponsus Marie virginis deuotos suos protegat ab hostium insidijs atque virtute foueat.
Ⱥ Laudetur auctor omnium in ista die inclita, qua sponsi patrocinia nobis fulgent et merita.
Capitulum vt in primis vesperis.

Hymnus
Carnis seruans mundiciam
fragrasti quasi lilium,
stolam amplexus regiam
cursu cepisti brauium.
Tu sis nostrum refugium,
tu robur potentissimum,
tu salus et protectio
nostraque iubilatio.
Ope guberna fragiles
in mundi huius pelago
atque exutos corpore
nos omnes semper suscipe.
Nos ergo, sponse virginis,
rogamus, Ioseph, supplices,
obtentus castos perfice
et a peccato ablue.
Procul a nobis subdolus,
te obsecrantes quesumus,
abscedat atque lubricus
bonorum anguis inuidus.
Ut beatorum gaudijs,
tuis nos fac suffragijs,
coniungat vna deitas,
que est personis trinitas. [890] Amen.
℣ vt supra.
Ad Benedictus Ⱥ Cum beatus Ioseph orans carnis deponit vincula, assunt sibi angelorum grata obsequia ipsumque deducunt ad quietis loca, vbi expectant fideliter agmina celestia.

Ad tertiam
Capitulum vt in primis vesperis.
Responsorium et versiculus in omnibus horis de vno iusto.

Ad sextam
Capitulum
Dilectus meus candidus et rubicundus, electus ex milibus.

Ad nonam
Capitulum
Dilectus meus veniat in hortum suum, vt comedat fructum pomorum suorum.

Ad vesperas
Antiphone laudum cum psalmis de vno iusto.
Capitulum vt in primis vesperis.
℟ Uocatus Ioseph ad.
℟ nonum, hymnus et versiculus vt in primis vesperis.
Ad Magnificat Ⱥ O felix custos et sponse regine virginum, qui Iesum educasti, omnis creature dominum, iam letus regnas in choro sanctorum agminum; ora pro nobis assidue patrem luminum, vt eterna luce fruamur in perpetuum.

SEQUITUR LEGENDA SANCTI CANUTI MARTYRIS REGISQUE DANIE ET CETERA SECUNDUM PRECLARUM USUM LUNDENSEM
Cuius festum in Dania celebratur decimo die Iulij.

Ad primas vesperas
Super Omnia laudate Ⱥ
Aue martyr precipue, aue rex insignissime Canute cum principibus triumphans iam celestibus; ecce tuum per seculum refulget clare meritum, exora pro fidelium salute, rex, altissimum.
Ⱥ Sol oriens nec deficiens de virgine stella luciflua pietate sua te, sancte, coronat; rex celebris, nos de tenebris absolue reatus, luce fluis,n434 lux esto tuis, Canute, rogatus.
Ⱥ Laude pia, sancte iam decantande Canute, lampas celestis, Christi fortissime testis, iam domino gratus nostros absolue reatus, vt tibi cum iustis iungi mereamur in astris.
Ⱥ Beatus vir, qui inuentus est sine macula, qui post aurum non abijt nec sperauit in theasauris pecunie, quis est hic et laudabimus eum: fecit enim mirabilia in vita sua.
Ⱥ Iustum deduxit dominus per vias rectas et ostendit illi regnum dei et dedit illi scientiam sanctorum, honestauit illum in laboribus et compleuit labores illius.

Capitulum
Beatus vir, qui in sapientia sua morabitur et qui in iusticia meditabitur et in sensu cogitabit circumspectionem dei. Deo gratias.
℟ O felix Canute, iam de tua gloria succurre nostris miserijs, curam impende Per Christum, excusa mala, que fecimus, et obtine bona, que poscimus.
℣ Ut cruciatus infernorum possimus euadere et de dei conspectu tecum gaudere. Per Christum.

Hymnus
Caterua nostra laudibus
iam concrepet solennibus
[891 | ccc.j.] regis Canuti glorie
soluens melos leticie.
Quem perfidorum cuneus
seclo sequestrans fraudibus
transmisit ad perennia
comptum cruore gaudia.
Circundatus periculis
heret dei peribolis
et mente perfert feruida
plebis furentis spicula.
Horrescit ignis atrijs
herere sacratissimis,
quo rex pius mysterijs
communicatur viuidis.
Saxis sagitte vulnera
addunt cruente rosea,
rege confosso lancea
it spiritus ad sidera.
Hinc debitas nos cernui
laudes canamus seruuli
patri pioque soboli
et vtriusquen435 flamini. Amen.
℣ Gloria et honore et cetera.
Super Magnificat Ⱥ Magnificet plebis deuotio sancta fidelis regum primatem cum summis ima regentem, cuius Canutum decorauit gratia sanctum nomine martyrij sicut prius imperiali; inclite, deuotos tibi, martyr, protege cunctos.

Oratio
Deus, qui beatum Canutum regem et martyrem a subditis sibi plebibus iniuste peremptum glorioso martyrio coronasti, presta, vt ipsum apud te sentiamus intercessorem, quem credimus in celis gloriose regnare victorem. Per.
Item post Benedicamus fiat commemoratio de domina et cetera.
Inuitatorium Christo, venite, dulcibus coniubilate vocibus, cuius Canuto gratia regna dedit celestia.
Psalmus Uenite.
Hymni, psalmi et versiculus de vno martyre.

In primo nocturno
Ⱥ Stirpe regali editus Canutus, puer inclitus, preceptis sese domini corde subdebat humili.
Ⱥ Crescit morum prudentia cum iuuentutis gratia, vnde dei suffragio processit rex imperio.
Ⱥ Circundant plebis milia athletam dei fortia, ipse deuotis precibus deum orat attentius.

Lectio prima.
Stirpe igitur regali et in christiana religione preclara editus Canutus puer inter pueritie flores pedagogis traditus incredibile dictu quantum subito profecerit scientia et virtute.
℟ Princeps pius et insignis Canutus egregius regni sublimatus deo disponente facibus in diuinis Uitam prudens ornabat operibus.
℣ Sustentabat inopes et refouebat pauperes, vt pararet inter summos sibi sedem proceres. Uitam.

Lectio secunda.
Creuit namque in eo morum prudentia cum iuuentutis gratia, adeo quod ipsis principalibus virtutibus ad normam illustrium virorum conquadratus iam tunc ruinam vitaret insanie et defectum contemneret ignauie.
℟ Frequentabat reuerenter rex potens ecclesiam et deuoto sacra iussa recondebat pectori Preciosis ditans donis domum sanctam domini.
℣ Ut memoria eius permaneret in seculum seculi. Preciosis.

Lectio tertia.
Instigante igitur diabolo fratres huius sancti adiunctis sibi quibusdam terre principibus mali timoris et inuidie [892] iaculis confossi, eo quod se illo probitate viderent inferiores, beatum Canutum in Sueciam exulari fecerunt. Unde tandem diuina prouidentia reductus in regem Dacie ordinatur.
℟ Turbi‹ni›s vt ventus furit impia plebs aquilonis Uiribus intendens totis australibus horis, Rex ibi promissis seducitur insidiosis.
℣ Ut Iudas proprium tradebat pace magistrum, sic a conuiua traditur ipse suo. Uiribus intendens.

In secundo nocturno
Ⱥ Intendunt arcus impij secus edem altissimi et regem sanctum iaculis perfodiunt mortiferis.
Ⱥ Perfossus telo lancee vt Christus dextro latere occumbit fuso sanguine secus aram mirifice.
Ⱥ Hinc virtute domini letatur nunc altissimi coronam ferens capite de precioso lapide.

Lectio quarta.
Factus igitur rex spem suam precipue figens in celestibus pauperes fouit, clerum dilexit et ecclesiam dei grandi honore veneratus est, intantum vt et plebem suam cogeret sacris obedire monitis sacerdotum et deo fideliter decimas et primitias offerre.
℟ Cum diuinis rex deuotus intendisset laudibus et se sacramentis intulisset edibus, Ecce ruit innocentem sitiens plebs crudelis sa‹n›ginem.
℣ Inter quos alter Iudasn436 decurrit sublimis velut particeps criminis. Ecce ruit.

Lectio quinta.
Iustus denique iudex sine acceptione personarum iustitiam ministrauit. Itaque propter amorem iusticie et sancte religionis diu ab incolis terre persecutiones et regni detrimenta sustinuit, donec pene omnes in necem sancti viri conspirarent.
℟ Ignibus ferro fera plebs armata cruento circundat sacras edes subuertere tentans Sed nequeunt ignes sacros exurere postes.
℣ Et petris mixte volitant per aperta sagitte. Sed nequeunt.

Lectio sexta.
Manifesta denique persecutione armis in regem commotis rex sanctus a Wandalis ad Iutos, a Finnis fugatur in Fioniam, vbi in ciuitate Othonia in ecclesia sancti Albani se recipiens et se sacramentis ecclesie muniens perfossus lancea per latus Christo martyr ab impijs dedicatur.
℟ Inter saxa statim dira et tela stridentia in figuram patientis Iesu Christi domini Porrigebat sitienti sancto regi poculum.
℣ Cumque pius gustaturus excepisset manibus, mox excussusn437 decidebat lancearum ictibus. Porrigebat.

In tertio nocturno
Ⱥ Protexit malignantium a conuentu dominus pium, quia linguas vt gladium exacuerunt in [893 | ccc.ij.] deum.
Ⱥ Te, deus, omnis gloria per secula decet omnia, quem sanctus in etheris Canutus laudet atrijs.
Ⱥ Tibi namque, rex, psallere bonum extat, altissime, qui iustum iam victorie beasti palma splendide.

Lectio septima. Secundum Mattheum x.
In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: "Nichil opertum, quod non reueletur, et occultum, quod non sciatur," et reliqua.
Homilia Hieronymi.
In presenti seculo multorum vicia nesciuntur sed de futuro tempore scribitur: Quando iudicabit deus occulta hominum et manifestabit consilia cordium.
℟ Offert sacratis aurum miles probus aris Et vitam regis manibus dat cunctipotentis.
℣ Corruit ante sacras effuso sanguine valuas. Et vitam regis manibus.

Lectio octaua.
Nolite igitur timere persecutorum seuiciam et blasphemantium rabiem, quia veniet dies iudicij, in quo et vestra virtus et eorum nequitia demonstrabitur.
℟ Ima petens poscis quem templo dissecat hostis, cum cruce sacratam sternit solotenus arcam Martyris Albani gestantem pignora sancti.
℣ Tunc rex est sanctus letali vulnere tactus. Martyris Albani gestantem.

Lectio nona.
Quod dico vobis in tenebris, dicite in lumine. Quod audistis in mysterio, apertius predicate. Quod didicistis in abscondito, publice loquamini.n438 Quod vos erudiui in Iudea, in toto mundo audaciter dicite. Tu autem, domine.
℟ Gloriosus dei martyr Canutus et rex inuictissimus iam cruentis circunquaque saucius vulneribus, tandem vt Christus lancea perforatus latere Occubuit secus aram precioso laureatus sanguine.
℣ Sancta domus occisorum cruore perfunditur, dum cum suis princeps pius ac martyr perimitur. Occubuit secus aram precioso.

Ad laudes
Antiphone
Ad declarandum inclitum preclari regis meritum miranda sunt post obitum ad eius gesta tumulum.
Ⱥ Herebat manus arida ad pectus viron439 dextera sed gaudet de remedio hic sumpto salutifero.
Ⱥ Hic mutum fari visio diuo iubet imperio, vt rex sanctus censeretur martyr dei vocabulo.
Ⱥ Receptis ceci visibus, claudi solutis gressibus benedicunt magnifica dei gaudenter opera.
Ⱥ Hinc sospes redit languidus, surdus exaudit auribus, leprosus ab vlceribus mundatus vacat laudibus.
Super Benedictus Ⱥ [894] Auctores necis impie vexat furor terrifice, nam quidam linguis morsibus iam detruncatus proprijs, quidam dilapsi gurgite peri‹e›reque pro scelere; hinc Israel altissimus sit benedictus dominus.
Oratio vt supra.
Ad horas diei antiphone de laudibus et cetera de vno martyre.

HISTORIA DE SANCTO SUITHUNO
Ad primas vesperas
Super psalmos diei Ⱥ Gloriose presul aue, bone pastor, pater sancte, o Suithune, miserere, te precamur nos tuere.
Capitulum Ecce sacerdos et cetera.
℟ Signorum require post nonamn440 lectionem.
Hymnus Iste confessor.
℣ Amauit eum dominus et cetera.
Super Magnificat Ⱥ Letare, plebs Uentonie, gaude, gens Stauangrie, dum refert solis orbita nostri patris solennia, Suithunus dictus nomine, fide fortis et opere, per bone vite merita ascendit ad celestia.

Collecta
Deus, qui iubar ethereum, antistitem Suithunuum, modernon441 tempore dignatus es mundo reuelare, suppliciter tuam imploramus omnipotentiam, quatinus per gloriosa ipsius sancti merita, quem facis coruscare signis miraculorum, prebeas nobis tibi supplicantibus famulis omnium incrementa virtutum et sempiterne felicitatis tripudium. Per dominum.
Inuitatorium Exultare deo nos condecet et iubilare, Suithunum cuin442 complacuit super astra vocare.
Psalmus Uenite.

In primo nocturno
Ⱥ Orthodoxis parentibus Suithunus puer editus legem seruans dominicam vitam ducit durissimam.
Ⱥ Seruit deo in timore et exultat cum tremore, in sanctis viuens moribus exemplum prebet omnibus.
Ⱥ Multis eum virtutibus mirificauit dominus, de clericatus ordine sanctum parit iusticie.
℣ Amauit eum dominus.

Lectio prima.
Glorioso rege Anglorum Egbertho regnante, qui regin443 Brynegillo de idolatria per beatum Birinum, Anglorum occidentalium apostolum, ad fidem conuerso octauus successit in regnum, beatus Suithunus, pater et pastor in ecclesia dei futurus, cursus sui in stadio mundi huius diuina misericordia ordinante accepit exordium. Qui, sicut scriptum est, quia filius sapiens gloria patris est, honor parentum, cognatorum gloria, leticia propinquorum, bene et sapienter viuendo factus est. Tu autem, domine.
℟ Sanctus Suithunus, pastorque paterque futurus, Ex orthodoxis clarisque parentibus ortus.
℣ A puero didicit ferre iugum domini. Ex.n444

Lectio secunda.
[895 | ccc.iij.] Nam annis puerilibus in bona simplicitate et simplici bonitate transactis secundum beatin445 Hieremie sermonem, qui dicit: Beatus homo, qui portauerit iugum domini ab adolescentia sua, iugum dominice seruitutis arripere festinauit, susceptum humiliter viriliterque portauit sciens secundum apostoli disciplinam in presenti quidem non esse gaudij sed meroris. Tu autem, domine.
℟ Traditur ingenuis studijs Puer erudiendus doctrinisque sacris et moribus instituendus.
℣ Ascendens gradibus presbiter efficitur. Puer erudiendus.

Lectio tertia.
Suscepto denique clericatus officio de gradu in gradum, de virtute in virtutem gressus eius deo per omnia dirigente conscendens sub Hylinstano, venerabili Uentane ciuitatis episcopo, ad honorem sacerdotij prouectus est, ministerij autem huius perceptione sollicitus curabat seipsum ministrum probabilem ac deo semper operarium inconfusibilem se non remisse exhibere, viam veritatis catholice recte tractare, omnia, que de puteo heretice prauitatis oriuntur, caute et sedule declinare, benignitati et mansuetudini admodum inseruire, opera pietatis inter omnia et super omnia exercere sciens, quod pietas ad omnia vtilis est, promissionem habens vite, que nunc est, et future. Tu autem.
℟ Presul Uentonie vacuam moriendo reliquit Sedem, Suithunus domino donante recepit.
℣ Hoc rex, hoc clerus annuit et populus. Sedem. Gloria patri. Sedem.

In secundo nocturno
Ⱥ Deum amans fideliter sacratur ille presbiter sub Hylinsthano pontifice ciuitatis Uintonie.
Ⱥ Honoris illum gloria coronat dei gratia diuina spargens semina verbis et vita predita.
Ⱥ Ales diuini operis transmigrat in montem dei, sancta illius anima templi fit sancti machina.

Lectio quarta.
Unde factum est, vt opinionis suauissime odor de prato sanctitatis eiusdem emanans regi supradicto innotueret, quem rex euocatum multimoda indagatione perlustrans probatum et cognitum in sinum recepit amicitie, receptum inter amicos et familiares precipuum, sicut et prudentiorem consilio et fideliorem obsequio reparat, habere iam ceperat. Sanctus vero Suithunus non illecebre secularis, non terreni honoris gratia regi assistens seruiebat sed quia sublimioribus potestatibus obediendum esse secundum apostolum et legebat et sciebat et quia, si sepius a latere regis esset, indigentibus opem subuentionis [896] rege consilia suggerendo citius et valentius prestare potuisset. Commendauit autem ei rex filium suum nominen446 Athulphum documentis litteralibus edocendum et sanctis moribus instruendum. Tu.
℟ Ordine sublimis merito sublimior esse Cepit et intendit de sancto sanctior esse.
℣ Mundi huius tenebras spreuit et illecebras. Cepit.

Lectio quinta.
Euoluto igiturn447 aliquanto tempore supradictus Hylinsthanus morti debitum soluens vitam finiuit et cathedram episcopalem ciuitatis Uintonie superuenturo pontificin448 vacuam dereliquit. Disponente autem dei misericordia, qui non deserit sperantes in se, qui vota supplicantium sibi quando vult et quomodo vult miseratus exaudit, omnis etas, omnis sexus, vniuersa conditio, clerus ac populus Uintonie ciuitatis eadem voluntate, pari consilio petierunt a rege Athulpho beatum Suithunum sibi donari in patrem et pastorem, scientia videlicet clarum, ornatum sapientia, omni morum referentes dignitate pollentem, felicem insuper et ciuitatem et populum esse, cui tam pius, tam sanctus, tam sapiens daretur in regimen ecclesie, vnanimiter acclamabant. Tu.
℟ Pauperibus miseris semper solitus misereri, Que fuerant fracta, reparauit pauperis oua.
℣ Mirantes factum magnificant deum. Que.

Lectio sexta.
Nec mora Athulphus rex omnium petitioni assentiens et aggaudens beatum Suithunum alitorem et doctorem suum (ita enim eum erat solitus nominare, vt in quibusdam scriptis ipsius regis reperimus) ad se euocauit, petitorium omnium refert, quam canonice, quam ecclesiastice, quam desideranter ab omnibus petatur ostendit, ab omnibus voluntate et petitione tam deuote, tam sancte non resistere hortatur de suo consilio et auxilio non debere diffidere, se paratum ad faciendum omnia, que iusserit, nullan449 se ingessurum, que ille operari vetuerit, illum sicut prius et modo magistrum et consiliarium habiturum, se totum de consilio pendere et omnia pro ipsius ordinatissima dispositione facturum. Annuit, inquam, humilis et deo deuotus sacerdos regi petenti et iubenti, facere, quod ab eo et omnibus rogatur, intendit, tantum si rex adiutor dei et sui, sicut pollicebatur, velit existere, si ecclesiam dei et populum vniuersum, qui in manu eius erat, secundum consilium dei et suum sustentare aggrediatur et regere. Tu autem.
℟ Uiuendi metas adduxit labilis etas, Exit ab hac vita, datur illi vita beata, Obuiat angelica celi cum rege caterua.
℣ [897 | ccc.iiij.] Et cum leticia sede locat supera. Obuiat. Gloria patri. Obuiat.

In tertio nocturno
Ⱥ Adesse cupit sedulo celesti tabernaculo, ingressus sine macula requiescit per secula.
Psalmus Domine, quis.
Ⱥ Eterno regi paruit, terreno complacuit, dum bonum dat consilium et fidele obsequium.
Psalmus Domine, in virtute.
Ⱥ Euoluto post tempore et defuncto antistite rege, plebe petentibus sit pater et episcopus.
Psalmus Domini est terra.

Lectio septima.
Ipse amator et cultor sancte vniuersalis ecclesie ecclesias, quibus in locis non erant, studion450 ardentissimo, pecunijs large traditis fabricabat. Que vero semirutis et infractis parietibus destructe iacebant, dominicis cultibus desiderantissime reparabat. Quando oportunitas sibi dedicandi ecclesiam aliquam eueniebat, sicut semper et tunc in se humilitatis et deuotionis argumentum probabile omnibus proponebat. Nam neque muli neque equi alicuius vehiculum ne‹que› secularisn451 pompe alicuius superadhibens dignitatem clericis ac familiaribus suis comitantibus tantum nudis pedibus ad ecclesiam, quam dedicaturus erat, pro consuetudine sua humiliter properabat. Sed et hoc non in die sed in nocte faciebat laudes et humane adulationis fauores sapienter declinans, nolens esse cum eis vel inter eos, de quibus dicitur, quia amantes laudes hominum receperunt mercedem suam. Tu.
℟ Congeries gibbi miseranda aggerat ege‹n›um, Iam fuerat iuncta genibus iuncturan452 genarum.
℣ Inuenit auxilium, dum venit ad tumulum. Iam fuerat.

Lectio octaua.
Uixit autem beatissimus Suithunus a primis pubertatis sue annis vsque ad exitum sue vite in obseruatione vera mandatorum dei omni custodia seruans cor suum in omni mundicia et pietate spirituali, catholice et apostolice doctrine custos integer, filiorum spiritualiter regeneratorum in sancte conuersationis studio eruditor peruigil et magister. Et cum nulla fere virtus habetur, cuius apicem ipse non attigisset, humilitati tamen et mansuetudini curiosius inherebat, pacem et sanctimoniam sequens fontem vite et beatitudinis eterne sitiebat, ad brauium superne vocationis anhelans vitam in pace finire cupiebat.
℟ Diues homo monstris furialibus exagitatus, Flatu pestifero vultus horrore grauatus.
℣ Dum tumulum visit, leticiam repetit. Flatu.

Lectio nona.
Bene igitur et sancte domo et ecclesia dei, cui ipse pater et pastor pijssime preerat, secundum ritus ecclesiasticos ordinata et ordinatissime confirmata victor carnis et mundi, profuga de corona seculi de incolatu huius seculi exiens regnante in tertio annon453 Anglorum rege Athelbertho, gloriosi regis Athulphi filio, feliciter [898] migrauit ad Christum exultans et gaudens, quia a domino deo dictum est sibi: Euge serue bone et fidelis, quia super pauca fuisti fidelis, intra in gaudium domini tui. Quod vero vicium exaltationis omnimode in vita declinauerat et virtutem vilitatis et humiliationis bone potissimum coluerat et colens amauerat, in fine vite sue de sepultura sua precipiens aperto indicion454 ad exemplum subditorum indicaren455 curauit. Nam neque inter ecclesie septa neque in preeminentin456 parte cymeterij sed extra ecclesiam in indignis, que in plebe vilioribus pateba‹n›t, equaliter se tumulari precepit sciens a domino dictum, quia qui se humiliat, exaltabitur. Exiuit ergo de ergastulo huius seculi anno ab incarnatione domini octingentesimo sexagesimo secundo, indi‹c›tione decima regnante domino nostro Iesu Christo, cui est honor et gloria cum deo patre et spiritusancton457 per omnia secula seculorum. Amen. Tu autem, domine.
℟ Signorum virtute potens meritisque coruscans et super afflictos omni pietate redundans Festicolis miserere tuis, Suithune, precamur.
℣ Cetibus angelicis per te iungi mereamur. Festicolis. Gloria patri. Festicolis.

Ad laudes
Ⱥ
Presul Suithunus virtutum lampade clarus hanc linquens vitam scandit ad etheream.
Ⱥ Surreptum sibi terra patrem languensque requirit, quo conciuen458 polus gaudia festa facit.
Ⱥ Cum locus exiguum premeret, cum vile sepulchrum, gloria virtutum magnificabat eum.
Ⱥ Omnibus infirmis factus medicina salubris omnes curat eos pestibus a varijs.
Ⱥ Laus tibi, summe deus, tibi celi concio profert Suithunusque pater, laus tibi, summe deus, alleluya.
Super Benedictus Ⱥ Letabunda dies anno currente reuixit, gaudia festa facit, solennia leta reduxit, dum domini seruus Suithunus ad alta vocatur, ad superas sedes mundi de valle leuatur.
Collecta vt supra.

In secundis vesperis
Ⱥ Magne sator mundi, Suithunum magnificasti, te quoque Suithunusn459 gloria magnificat, illum de terra magna virtute leuasti, quemque leuas celo, gloria magna tibi.
Psalmus Magnificat.
Cetera de communi.

FINIS SANCTORALIS
[899 | ccc.v.] Quicumque orationem sequentem deuote quotidie dixerit, sine penitentia et mysterio corporis Christi non decedet; sic fertur reuelatum beato Bernhardo, cui ab angelo data est.
Aue nobilissima virgo Maria, ancilla sancte trinitatis.
Aue castissima virgo Maria, preelecta dei patris.
Aue purissima virgo Maria, sponsa spiritussancti.
Aue sanctissima virgo Maria, mater domini nostri Iesu Christi.
Aue clarissima virgo Maria, soror angelorum.
Aue gloriosissima virgo Maria, promissio prophetarum.
Aue graciosissima virgo Maria, regina patriarcharum.
Aue prudentissima virgo Maria, magistra euangelistarum.
Aue clementissima virgo Maria, doctrix apostolorum.
Aue virtuosissima virgo Maria, confortatrix martyrum.
Aue misericordissima virgo Maria, fons et plenitudo confessorum.
Aue honestissima virgo Maria, decus et corona virginum.
Aue pijssima virgo Maria, salus et consolatrix viuorum et mortuorum, mecum sis in omnibus tentationibus, tribulationibus, necessitatibus, angustijs et infirmitatibus meis et maxime in hora mortis mee non desis michi; et impetra michi omnium peccatorum meorum veniam et celestis patrie gloriam. Amen.

[900] Inter primos nobili summisque natalibus et probatissimis moribus conspicuo ac plurimum reuerendo in Christo patri domino Erico Walkendorp, sacrosancte Nidrosiensis ecclesie archiepiscopo necnon apostolice sedis legato, Ioannes Reff, eiusdem ecclesie canonicus ac censure vtriusque baccalaurius immeritus, cum omni obseruantia ac reuerentia salutem ac sui commendationem.

Spectabilissime presul, quod onus excellens reuerentia tua michi presenti iam iamque profecturo accurate iniungere ac committere dignata est et absenti quamquam maxime memori crebris tamen mandatis commendare defatigata non est, pro virili mea depleui et ad calcem vsque absoluendum curaui. Breuiarium enim ad vsum supradicte ecclesie tue Nidrosiensis diligentissime recognitum et in optimam formam redactum a nobis curaui terse et emendate imprimendum, in qua re, quia impressorie artis non satis eram peritus, vsus sum consilio et adiutorio optimi et doctissimi viri Iodoci Badij Ascensij, qui nobis peritos et solertes impressores Ioannem Kerbriant, alias Huguelin, et Ioannem Bienayse delegit. Quorum opera et accuratione opus nostrum felicem faustumque ac plurimum optatum sortitum est exitum, quod excellentissimo et auspicatissimo nomini tuo, cui totum debetur, dicatum benigno supercilio suscipias precamur cleroque tuo, quem eo nomine eternis obsequijs ac beneficijs deuinxisti, impertias. Id summis votis exoratum ab humanissima dignitate tua volui. Uale, archiepiscope dignissime. Ex chalcographia prescriptorum impressorum apud Parrhisiorum Luteciam ad Calendas Iulias anno salutis mdxix.

[901] Finit breuiarium iamprimo impressum secundum vsum insignis metropolitane ecclesie Nidrosiensis per circunspectos viros Ioannem Kerbriant, alias Huguelin, et Ioannem Bienayse impressores Parrhisienses. Anno domini millesimoquingentesimodecimonono, die vero Iulii quarta.

Codices huius breuiarij sic colliguntur:
✠, A, B, C, D, E, F, G, H, I, K, L, M, N, O, P, Q, R, S, T, U, ✠, a, b, c, d, e, f, g, h, i, aa, bb, cc, dd, ee, ff, gg, hh, ii, kk, ll, mm, nn, oo, pp, qq, rr, ss, tt, vv, xx, yy, zz, aaa, bbb, ccc.
Omnes sunt quaterni preter ✠, U, ✠, i, ccc, quorum ✠ est duernus, U et ✠ sunt quinterni, i habet duo folia, ccc vero ternus est.

Noter:
n1. For an introduction to these two early printed books, see Gjerløw (1986); for the breviary alone, Kolsrud (1919), Buvarp & Børsum (1964). Skovgaard-Petersen (forthcoming 2019) discusses the two volumes in connection with Walkendorf's other literary activities (in Danish).
n2. For Walkendorf's life and career, see Hamre (1943, in particular pp. 54–67).
n3. The Nidaros missal was in the larger quarto format and is likely to have been bound in Trondheim (Schjoldager 1927, 54–55), as it because of its size would be more demanding to transport bound in a large print run.
n4. For an introduction to the content and organisation of the late medieval breviary, see Hughes (1982, 197–224)); Harper (1991, 61–62 and 74–108). For an introduction to the Nidaros liturgy, see Fæhn (1955). Gjerløw (1986) discusses the two Nidaros books in a book historical perspective, in addition to commenting on the content.
n5. See Harper on the organisation of the liturgical day (1991, 45–46). For terminology in Latin and Norwegian, see Schumacher (2015, 106–107), and for an overwiev of the content and structure of the eight canonical hours in Norwegian, see Hareide and Kleivane (2014, 171–172).
n6. For the different initials used in the breviary, see Gjerløw (1986, 57–60).
n7. According to Gjerløw (1986, 52), 'for the inception of Old Testament Offices'.
n8. For the language of the vernacular and a discussion of its source text, see Berg (2013, 98–99).
n9. The last part of this text (starting with Si vis confessionem peccatorum at the end of p. 357) is also found in Old Norse translation as part of Kolsrud (1952, 79), see Gjerløw (1968, 52), and in translation from Old Norse to Modern Norwegian in Norseth, Kleivane & Hareide (2014, 132–133).
n10. Gjerløw (1986, 63–64) takes Reff's name as an indicator that he was particularly fond of this woodcut.
n11. The collect prayer Deus qui iubar is the pre-conquest Winchester one, which was extremely rare after 1066 (Hohler 1967, 25).
n12. The principle basically follows the model of Sten Eklund in his editions of the Opera minora of St. Bridget (Eklund 1972, 1975, and 1991).
n13. According to Gjerløw, there are four hexameter lines (Gjerløw 1986, 52), but this is mistaken.
n14. Coloniensem] Coloniensen breviarium
n15. Upsalensem] Upsalensen breviarium
n16. nunc] nuncnunc breviarium
n17. deinceps] deinceds breviarium
n18. hebdomada] hebdomoda breviarium
n19. hebdomada] hebdomoda breviarium
n20. hebdomada] hebdomoda breviarium
n21. sancte] sancti breviarium
n22. Torlaci] Tortali breviarium
n23. dicit] dicat breviarium
n24. virginis] virgine breviarium
n25. gloria] gloria ℣ breviarium
n26. cucumerario] cucumeratio breviarium
n27. liberandum] liderandum breviarium
n28. confidenter] confidentur breviarium
n29. et] est breviarium
n30. insolito] in solito breviarium
n31. lingua] et lingua breviarium
n32. conturbati] conturbate breviarium
n33. volabant] velabant breviarium
n34. filius] fil us breviarium
n35. qui] qui qui breviarium
n36. veniet] veniat breviarium
n37. sexta] v breviarium
n38. quod] quid breviarium
n39. solis] soils breviarium
n40. sperabit] sperauit breviarium
n41. comminui] communi breviarium
n42. volans] volens breviarium
n43. sextam] ix breviarium
n44. nonam] vj breviarium
n45. Ioannis] Ioannes breviarium
n46. preconium] precoinium breviarium
n47. horrorem] horreorem breviarium
n48. natum] natus breviarium
n49. quod] qui breviarum
n50. sancto] soncto breviarium
n51. cetera] cetere breviarium
n52. die] dei breviarium
n53. circumcidite] circumcindite breviarium
n54. mundi] munhi breviarium
n55. medelam] medulam breviarium
n56. splendidum] splendidium? breviarium
n57. ornatam] ornatum breviarium
n58. sextam] iij breviarium
n59. domum] domō breviarium
n60. in] in in breviarium
n61. exiguo] exigue breviarium
n62. conualescant] conualesctant breviarium
n63. quinta] vj breviarium
n64. mysterio] mysteria breviarium
n65. moderaris] moderatis breviarium
n66. vobis] nobis breviarium
n67. octaua] acta. breviarium
n68. eiusque breviarium
n69. negligenter] negligentur breviarium
n70. Magnificat] Magnificat Ⱥ breviarium
n71. terram] tetram breviarium
n72. ad] ab breviarium
n73. pharisei] phariseri breviarium
n74. gloriam] gloriem breviarium
n75. exaudi] axaudi breviarium
n76. suis] iuis ? breviarium
n77. per somnum] persomnum breviarium
n78. purgans] pungans? breviarium
n79. nullus] nullis breviarium
n80. vt] vi breviarium
n81. quem] quod breviarium
n82. longanimitate] longaminitate breviarium
n83. spiritu] spictu breviarium
n84. require] requirere breviarium
n85. et] vt breviarium
n86. prenotati] prenotatis breviarium
n87. Damascus] Dasmascus breviarium
n88. Semen] semem breviarium
n89. preiudicari] preiudicare breviarium
n90. operiar] operar breviarium
n91. eundem] eiusdem breviarium
n92. poterant] potererant breviarium
n93. octaua] octana breviarium
n94. seruitus] seruituis breviarium
n95. annuis] animus breviarium
n96. H.vj.] l.j.? breviarium
n97. vt] vbi breviarium
n98. saluari] salutari breviarium
n99. biennium] bienniuum breviarium
n100. faciat] facias breviarium
n101. custodiri] custodire breviarium
n102. splendida] splendita breviarium
n103. ibi] vbi breviarium
n104. superioribus] inferioribus breviarium
n105. dixit] dixitque breviarium
n106. recline] recliue breviarium
n107. meditabimur] meditabitur breviarium
n108. paracletoque] parecletoque breviarium
n109. quarta] iij breviarium
n110. veritas] veritatis breviarium
n111. opprobria] oppropria breviarium
n112. potestas] potestis breviarium
n113. dicatur] dicatnr breviarium
n114. crucis] cruce breviarium
n115. obmutesceret] obmutescens breviarium
n116. bibat] bibebat breviarium
n117. parsimonie] persimonie breviarium
n118. materie] macerie breviarium
n119. solem] solum breviarium
n120. factor] sanctorum breviarium
n121. mandauerunt] manduuerunt breviarium
n122. absumatur] ad sumatur breviarium
n123. aperiet] aperuit breviarium
n124. conuersa] et conuersa breviarium
n125. illuminatio] illluminatio breviarium
n126. Lameth] Lamech breviarium
n127. maculam] maculatam breviarium
n128. vt] vbi breviarium
n129. possit] posset breviarium
n130. Lameth] Lamech breviarium
n131. populi] populus breviarium
n132. ablatus] oblatus breviarium
n133. nix] vix breviarium
n134. eum] cum breviarium
n135. cito] cico breviarium
n136. monumentum] mouumentum breviarium
n137. sine] siue breviarium
n138. secunda] viij breviarium
n139. tertia] ix breviarium
n140. sicut] sicnt breviarium
n141. quam] quem breviarium
n142. lapidibus] lapididibus breviarium
n143. vbi] nisi breviarium
n144. cantionum] canctionum breviarium
n145. facte] facti breviarium
n146. Iesu] Iesus breviarium
n147. ℣] Ⱥ℣ breviarium
n148. et] ex breviarium
n149. eo] et breviarium
n150. feria] ℟? breviarium
n151. homousyon] homo vsyon breviarium
n152. spiritusancto] spiritussancto breviarium
n153. cogitatione] cogitatiotione breviarium
n154. intelligere] et intelligere breviarium
n155. verum] verbum breviarium
n156. suum] susuum breviarium
n157. illa] illo breviarium
n158. zelare] zelalare breviarium
n159. Darium] percussit Darium breviarium
n160. qui] que breviarium
n161. christorum] christianorum breviarium
n162. ea] eo breviarium
n163. inueniat] inueniet breviarium
n164. multiplici] multiplicatis breviarium
n165. antiphona] antiphone breviarium
n166. phariseorum] pheriseorum breviarium
n167. coopertus] cooperatus breviarium
n168. sue] sui breviarium
n169. torpore] torproe breviarium
n170. tauri] tauriri breviarium
n171. at] ait breviarium
n172. reprehendetur] reprehendentur breviarium
n173. manducent] manducant breviarium
n174. sæctesætningh] fædresætningh? breviarium (cf. Berg, Ivar: Skriftkulturen ved erkesetet i seinmellomalderen. Nidaros erkebispesete i seinmiddelalderen – et kultursentrum? (2018), 79–103: 90.)
n175. heilacht] heilatht breviarium
n176. lectiones commemoratio] commemoratio lectiones breviarium
n177. KL] LK breviarium
n178. d] Sic breviarium
n179. Marci] mard- breviarium
n180. ⁊] 2 breviarium
n181. 24] 14 breviarium
n182. 7] Sic breviarium
n183. 22] 21 breviarium
n184. 23] Sic breviarium
n185. lege] legem breviarium
n186. sine] siue breviarium
n187. lingua] lingna breviarium
n188. habitans] habitatis breviarium
n189. tuo] tua breviarium
n190. omnes] omnis breviarium
n191. adhesit] abhesit breviarium
n192. in] et breviarium
n193. abundanter] abundantur breviarium
n194. quam] quoniam breviarium
n195. zelaueris] zelauaris breviarium
n196. congregauit] congregabit breviarium
n197. famem] famen breviarium
n198. suscitat] suscitans breviarium
n199. fiat fiat] fiat stat breviarium
n200. pene] pede breviarium
n201. fornicantur] formicantur breviarium
n202. eum] eam breviarium
n203. columnas] calumnas breviarium
n204. propositiones] propositiositiones breviarium
n205. exacerbauerunt] exercibauerunt breviarium
n206. exacerbauerunt] exacerbeuerunt breviarium
n207. facessat] fatescat breviarium
n208. attria] atria breviarium
n209. sum] suum breviarium
n210. capiti] capita breviarium
n211. sedet] sedes breviarium
n212. interemptorum] interremptorum breviarium
n213. non] et breviarium
n214. dicet] dicte breviarium
n215. propter] propper breviarium
n216. faceret] feceret breviarium
n217. cornu] coruu breviarium
n218. confiteri] confideri breviarium
n219. dicet] dicent breviarium
n220. implebit] impleuit breviarium
n221. tue] sue breviarium
n222. dominum] domini breviarium
n223. vocat] vocans breviarium
n224. suum] suam breviarium
n225. profunda] profundo breviarium
n226. manes] manens breviarium
n227. tu que] tuque breviarium
n228. sancta] sanncta breviarium
n229. predicationem] predictationem breviarium
n230. pedem] pedum breviarium
n231. hominis] homines breviarium
n232. soror] sorror breviarium
n233. qui] quis breviarium
n234. chorus] chrorus breviarium
n235. sauciati] sanciati breviarium
n236. peccati] peccata breviarium
n237. contemplator] comtemplator breviarium
n238. munera] numera breviarium
n239. secunda] iij breviarium
n240. custodiebant] costodiebant breviarium
n241. penitebit] penitetebit breviarium
n242. figuris] fuguris breviarium
n243. sapientia] sapientiam breviarium
n244. triumphas] triumphans breviarium
n245. insani] insanit breviarium
n246. ad] s? breviarium
n247. angelorum] angeloꝯru breviarium
n248. in conspectu] inconspectu breviarium
n249. illo] t breviarium
n250. meruerunt] meruerununt breviarium
n251. irrigabant] irrigebant breviarium
n252. nona] viij breviarium
n253. aurem] et aurem breviarium
n254. vesperas] verperas breviarium
n255. iuncta sponsoque deo sociata] iuncte sponsaque deo sociate breviarium
n256. o] oo breviarium
n257. sexta] vij breviarium
n258. saluatoris] saluatores breviarium
n259. nostrorum] nostrarum breviarium
n260. effectu] affectu breviarium
n261. vinum] viuum breviarium
n262. copioso] capioso breviarium
n263. inobedientia] in obedientia breviarium
n264. celestia] oelestia breviarium
n265. adoret] adorat breviarium
n266. Eua] Eue breviarium
n267. matris Christi mater] mater matris Christi breviarium
n268. clausit] clauso breviarium
n269. celo] celum breviarium
n270. induerent] iuduerent breviarium
n271. inuenit] inueuit breviarium
n272. astuta] astucia breviarium
n273. subtractus] substractus breviarium
n274. Fabianus] Fabiatus breviarium
n275. blandimenta] blandimenda breviarium
n276. Dacianus] Daciauus breviarium
n277. minutie] munitie breviarium
n278. Agnetem] Agnetam breviarium
n279. pastum] partem breviarium
n280. munus] nunus breviarium
n281. salus] laus breviarium
n282. matre satus] nostra salus breviarium
n283. et] omnis breviarium
n284. vocabitur] vacabitur breviarium
n285. contemnat] contennat breviarium
n286. benedicito] benedicite breviarium
n287. virginea] virgineus breviarium
n288. dubites] dubitis breviarium
n289. pectori] peccatori breviarium
n290. expansis] exppansis breviarium
n291. duabus] ducibus breviarium
n292. eiusque] euiusque breviarium
n293. penitudinem agere] penitudine magere breviarium
n294. segniter] segnitur breviarium
n295. bb.ij. ℣] ℣ bb.ij. breviarium
n296. cupit] caput breviarium
n297. incruentam] in cruentam breviarium
n298. deuota] deuotam breviarium
n299. abyssis] abysset breviarium
n300. mercatus] mercatam breviarium
n301. trinum] trimum breviarium
n302. relicta] relicto breviarium
n303. triticeam] tritriceam breviarium
n304. nuncio] nuncium breviarium
n305. hunc] hanc breviarium
n306. postquam] priusquam breviarium
n307. ad secundas vesperas capitulum] capitulum ad secundas vesperas breviarium
n308. Rauennam] Rauenuam breviarium
n309. ad vesperas Ⱥ] Ⱥ ad vesperas breviarium
n310. moriendo] moriemdo breviarium
n311. crucifixus] crucificus breviarium
n312. ardentem] ardendem breviarium
n313. quando] quo breviarium
n314. Epimachi] Epinachi breviarium
n315. vicarius] vicaris breviarium
n316. re familiari procuranda] refamiliari pro curanda breviarium
n317. nauigabant] nauagabant breviarium
n318. sepelierunt] sepelierent breviarium
n319. priuata] priuatam breviarium
n320. prosapia] prosopia breviarium
n321. suis] sitis breviarium
n322. stabunt] Ttabunt breviarium
n323. maleficam] maleficum breviarium
n324. iudicat] indicat breviarium
n325. glutinet] glutient breviarium
n326. martyrum] martyrum de breviarium
n327. admonitus] admonibus breviarium
n328. pandit] pendit breviarium
n329. quando per nouam] nouam quando per breviarium
n330. rite] vite breviarium
n331. Constantio] Cunstantio breviarium
n332. fratres] fratris breviarium
n333. contemnit] contenuit breviarium
n334. ligaueris] ligaueritis breviarium
n335. respondissent] respondissens breviarium
n336. ligaueris] ligaueritis breviarium
n337. que] qua breviarium
n338. magistra] in gratia breviarium
n339. munere] munire breviarium
n340. languores] langnores breviarium
n341. trans fretum] transfretum breviarium
n342. vnquam] vni quam breviarium
n343. strennuus] strennuuis? breviarium
n344. ab inani] abinani breviarium
n345. spiritu] spiritum breviarium
n346. reddiderunt] reddidit breviarium
n347. hymnidicis] hymnudicis breviarium
n348. insulam] insusam breviarium
n349. femine] femnie breviarium
n350. incliti] inclita breviarium
n351. spiritusancto] spiritussancto breviarium
n352. damnatus] dannatus breviarium
n353. iuxta] iuxto breviarium
n354. imperatori] imparatori breviarium
n355. animo] anino breviarium
n356. Guttormus] Guttornius breviarium
n357. Guttormus] Guttornius? breviarium
n358. triumphant] triumphanti? breviarium
n359. Alexander] Alexantur breviarium
n360. semiuiuo] semiuino breviarium
n361. eius] euis breviarium
n362. nemini] nimini breviarium
n363. perenni] perennis breviarium
n364. patre] pater breviarium
n365. prunas] pruuas breviarium
n366. comitatu] comitis breviarium
n367. dispersit] dispersis breviarium
n368. Dauitice] diuitice breviarium
n369. vobis] nobis breviarium
n370. monilibus] monilibua breviarium
n371. filie] filia breviarium
n372. parte] partes breviarium
n373. sunt nonnulla] sicut nulla breviarium
n374. cauentur] canentur breviarium
n375. katholica] kathalogica breviarium
n376. sue] mee breviarium
n377. vesperas] versperas breviarium
n378. congratulabantur] con congratulabantur breviarium
n379. veterascunt] veterascuut breviarium
n380. pretende] pretente breviarium
n381. Nemausiam] Nemansiam breviarium
n382. priuilegia] priuiuilegia breviarium
n383. exorta] oxorta breviarium
n384. frondet] frondit breviarium
n385. Sic breviarium
n386. ostendat] ostendant breviarium
n387. qua] quam breviarium
n388. alternantes] alternannes breviarium
n389. simpliciter] simplicitur breviarium
n390. patet] pateri breviarium
n391. meditandum] meditantum breviarium
n392. docente] ducente breviarium
n393. cum suis] suis cum breviarium
n394. Siguardus] Signardus breviarium
n395. pulsatio] pulsat breviarium
n396. regum] regnum breviarium
n397. peccatis] potestatis breviarium
n398. corrumpere] corrumperere breviarium
n399. yy.vj.] xx.vj. breviarium
n400. abscisione] abscisioue breviarium
n401. yy.viij] xx.viij breviarium
n402. immarcessibilem] immarcessibiliem breviarium
n403. exigat] exigit breviarium
n404. mortale] morale breviarium
n405. eum] eam breviarium
n406. exuberantia] ex vberantia breviarium
n407. Clodoueum] Clodoneum breviarium
n408. suauitas] suauitatis breviarium
n409. fine] sine breviarium
n410. insurrexerunt] insurrerexerunt breviarium
n411. spina] spine breviarium
n412. habuisset] habuissent? breviarium
n413. Parisijs] Parisius breviarium
n414. cuncta] et cuncta breviarium
n415. Martinum] Martiuum breviarium
n416. deserat] deseras breviarium
n417. timuit] tinuit breviarium
n418. sepulchrum] supulchrum breviarium
n419. eiulans] exiulans breviarium
n420. funeste] funesta breviarium
n421. quo] qui? breviarium
n422. luce] ac luce breviarium
n423. sexta] v breviarium
n424. perrexit] perrerit breviarium
n425. milites] miles breviarium
n426. Theodore] Theodoro breviarium
n427. purus] murus breviarium
n428. eam] eum breviarium
n429. sacrosancti] sacro sancti breviarium
n430. dispensatio] disperensatio breviarium
n431. Iesu] Iesus breviarium
n432. inuenit] fuerit breviarium
n433. etenim] et enim breviarium
n434. luce fluis] lucifluis breviarium
n435. vtriusque] viriusque breviarium
n436. Iudas] indas breviarium
n437. excussus] excussum breviarium
n438. loquamini] loquamani breviarium
n439. viro] virgo breviarium
n440. nonam] nouam breviarium
n441. moderno] mederno breviarium
n442. cui] ceu breviarium
n443. regi] legi breviarium
n444. ex] et breviarium
n445. beati] beate breviarium
n446. nomine] nouum breviarium
n447. igitur] qui breviarium
n448. superuenturo pontifici] super venturo pontifice breviarium
n449. nulla] nullo breviarium
n450. studio] vt studio breviarium
n451. secularis] seculares breviarium
n452. iuncta genibus iunctura] iunctura genibus iuncta breviarium
n453. anno] regno breviarium
n454. indicio] iudicio breviarium
n455. indicare] iudicare breviarium
n456. preeminenti] preeminentis breviarium
n457. spiritusancto] spiritussancto breviarium
n458. conciue] concinne breviarium
n459. Suithunus] Suithunum breviarium